Азықтық заттардан улануы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ветеринария факультеті
Клиникалық ветеринариялық медицина кафедрасы

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Азықтық заттардан улануы

Орындаған: Қоңырат Нұрсұлтан
Тобы: ВМ - 302
Тексерген: Қорабаев Ерғанат

Алматы 2021ж.

Жоспары:
I.КіріспеII.Негізгі бөлім2.1. Ауылшаруашылық жануарларының улану себебі мен сипаты2.2. Удын жануарлар ағзасына әсері, малдың улы заттарға сезімталдығы2.3. Азықтық заттардан улануыІІІ.ҚорытындыІV.Пайдаланылған әдебиеттер

І.Кіріспе
Қазіргі кезде улар қатарына жатқызылатын заттардың саны орасан зор. Ғылымның, оның ішінде химияның дамуы , яғни жыл сайын жаңа химиялық қосылыстардың синтезделуі, улы заттардың санын одан әрі көбейтіп отыр. Улы заттардың жіктелуінің қажеттілігі бұрыннан белгілі еді. Алайда фармакология және токсикология мамандары қәзіргі кезге дейін улы заттарды бірыңғай жіктей алмай отыр. Себебі, оларды әртүрлі қасиеттеріне немесе әсер ету айырмашылықтарына қарай топтастыру көбінесе, шартты мағынада ғана жүзеге асырылады. Улы заттарды химиялық принциппен жіктеу өте қиын. Себебі, химиялық құрылымы өте ұқсас заттардың токсикологиялық әсері әртүрлі болуы мүмкін . Улы заттардың ағзаға әсері, ең алдымен, оның мөлшеріне байланысты. Фармакопея бойынша дәрі-дәрмектердің бір мезгілде берілетін немесе тәуліктік ең жоғарғы мөлшері болатындығын білеміз. Ал, бұл мөлшерден асып кеткен жағдайда ағзаның улануы (dosіs toxіca) немесе өлімге душар болуы (dosіs letalіs) мүмкін. Емдік мақсатқа қолданылмайтын, бірақ, улы заттар қатарына жатқызылатын заттардың уландырғыш мөлшері токсикологиялық әдістер арқылы анықталынады.

ІІ.Негізгі бөлім
2.1.Ауылшаруашылық жануарларының улану себебі мен сипаты
Жалпы барлық уытты заттар осы заманғы жіктеу бойынша үлкен 2 топқа бөлінеді:
1. Эндогендік улар - әртүрлі патологиялық құбылыстар кезінде ағзаны sinе шайда болатын улар (нитрат, нитрит, индол, скатол т.б.).
2. Э улар - ағзаға сыртқы ортадан келетін уытты заттар. Экзогендік улы заттар өз кезегінде мынадай түрлерге бөлінеді: минерал тектес, өсімдік тектес, органикалық, бейорганикалық және жануар тектес уытты заттар. Минерал тектес уытты заттарға: ауыр металл тұздарын жатқызамыз. Органикалық уытты заттарға : пестицидтер, органикалық кышқылдар т.б. жатады. Өсімдік тектес уытты заттарға: алколойдтар, гликозидтер, сапониндер, эфир майларын жатқызуға болады. Жануар тектес уытты заттарға : жылан, балық, өрмекші және әртүрлі буынаяқтылар уы, бактерия, вирус және басқада мікроорганизмдердің токсиндері жатады. Әдетте эндогенд дардын гоксикологияға жанама ғана қатысы бар, сондықтан, экзогенді негізгі зерттеу нысандары болып табылады. Мұнан басқа мал дәрігерл саласында - токсикологияға тікелей қатысы жоқ ерекше улар тобы - бактериалық улар деп аталатын улар болады. Сондай-ақ, уытты заттар тегіне байланысты органикалық, органикалық емес, табиғи және касанды жолмен алынатын улар деп те бөлінеді. Ауыл шаруашылығы өндірісін кең көлемде химияландыру, минералды тыңайтқыштарды, өсімдіктерді әртүрлі аурулардан, зиянкестерден, арам шөптерден қорғау үшін қолданылатын химикаттардың, жасанды азықтық қоспалардың көп қолданылуы оларды белгілі бір ретпен жіктеуді галап етеді. Әдетте, уларды қолданылуына, уыттылық дарежесіне, кауыптілігіне және т.б. ерекшеліктеріне байланысты жіктеген.
Өндіріс данылуына бйла нысты пестицидтер (зиянкестерге қарсы қолданылатын уытты заттар) мынадай топтарға бөлінелі:
1. акарицидтер - кенелерге қарсы қолданылатын заттар. тарды жою ўшін
2. арборицидтер - пайдасыз бұталар заттар
3. альгицидтер - су қоймаларындағы балдырларды жоятын заттар.
4. аттрактанттар- іркейлерді еліктіргіш заттар.
5. герб әсімдіке тіне қарсы қол птерді жоятын затт заттар.
дефолианттар - техникалық дақылдарды машинамен жинау кезінде өсімдіктердің жапырақтарын түсіретін заттар.
8. десиканттар - өсімдіктерд құрғататын заттар.
9. зооцидтер немесе родентицидтер - кеміргіштерге қарсы қолданатын заттар.
10. инсектицидтер - зиянкес жәндіктерді жойғыш заттар.
11. моллюскоцидтер немесе шырыштарына қарсы қолданылатын заттар. лимацидтер ұлулар мен олардың
12. ларвицидтер - жәндіктер дернәсілдеріне (личинкаларына) өлтіре әсер ететіндер.
13. нематоцидтер - жұмыр құрттарға қарсы қолданылатын заттар.
14. овицидтер шыбын шіркейдің жұмыртқаларын жоятын заттар.
15. ретарданттар - өсімдіктердің өсуін реттейтін заттар.
16. репеленттер - жәндіктерді үркітуге арналған заттар.
17. фунгицидтер - әртүрлі зиянды саңырауқұлақтарды жойғыш заттар.
18. ихтиоцидтер - зиянкес арам балық түрлерін жоюға арналған химиялық заттар.
19. хемостерилянттар - зиянкес шыбын-шіркейлерді ұрықсыздандыратын немесе еркегінен ұрғашысын айырғыш заттар.
20. Антитрантанттар - зиянды жәндіктерді өзінен алшақтататындар.
Химиялық құрамы бойынша өндірісте пестицидтер негізгі үш топқа бөлінеді:
-органикалық қосылыстар (фосфорорганикалық, хлорорганикалық, жасанды пиретройдтар, туындылары);
- нитрофенолдар, дитиокарбамин, триазин -бейорганикалық қосылыстар (сынап, мыс, циан, родон және фтордың құрамдас косындылары);
- бактерия, вирус, саңырауқұлақ және өсімдік өнімдерінен (немесе өмір сүруге қабілеті бар өнімдерінен) алынатын пестицидтер (пиретриндер, антибиотиктер).
Экзогенді улармен уланудың барлық түрінде улану себебі айқын болғанымен, улы заттардың ағзаға енуі кезіндегі оның жағдайы мен шарттары әртүрді болалы: Сондықтан, уланудың жағдайы мен себебін анық өмендегідей сұрақтар шешімін тапқаны дұрыс болар еді. Бірінші шаруашылықта улы химикаттар түріндегі кездесетін улы заттар бар ма немесе кездесе ме, соны анықтап алу керек. Улы химикаттарға фтор, барий, мышьяк, сынап, мырыш және басқа заттар, сондай-ақ, инсектицидер, гербицидтер, фунгицидтер, дефолианттар және т.б. жатады. Бул категорияға кейбір минералды тыңайтқыштарды да жатқызуға болады, Кәзіргі уақытта, мұндай пестицидтерді қолданбайтын бірде-бір шаруашылық жоқ, Сондықтан да, олардың тек қана номенклатурасын, санын, әр препараттың қасиетін, пайдалану туралы сипаттамасын ғана емес, сонымен бірге, шаруашылыктағы жануарлар мен ұштасу мүмкіндігін есте ұстап, білу керек. Улануды бебі анықтағанда, су көздерінің (бұлақ, бастау, көл, өзен) жағдайы а көңіл аудару керек. Себебі, ашық ағын сулар химиялық заттармен астануы мүмкін, әсіресе олар, зауыт, фабрика және басқа да мекемелерге жақын орналасса. Жануарлардың химикаттармен улануы, жайылымдарды ауыл шаруашылық зиянкестерінен жою барысында пестицидтермен кездейсоқ ластанғанда, басқа да химиялық заттарға дұрыс көңіл аудармай, оларды әрқилы пайдалануға байланысты. Құстарға, сондай ақ, жануарларға өте қауіпті болып келетін деротизация жасауға арналған препараттарды қолдану ерекше сақтықты қажет етеді. Жануарлар минералдық ашығу кезінде улы химикаттарға жататын минеральды тыңайтқыштармен азықтанып қойса, уланатынын ескеру керек. Соңғы кездерде шаруашылығында аммиактық қосылыстарды (несеп нәрі мочевина 1.6қолдану кең таралған. Оларды дұрыс пайдаланбау да малдардың улануына әкеліп соқтырады. Шөп коректі жануарлар көбінесе, улы өсімдіктермен ерте көктем айларында, бір орындағы күтіп бағудан шыққаннан кейін, көк шөптермен көректенгенде анағұрлым көп уланады. Құрғақшылық жылдары, улы есімдіктердің басым болуына байланысты, жер отының сапасы өзгергенде, жайылым малдарының жаппай уланатыны белгілі жағдай. Тәжірибеде жануарлардың улануы азық ретінде азотты, калий қоспасы бар, фосфор коспасы бар Оғыңайтқыштарды жеп қойғанда, азықты сақтау, тасыма не колдану ережелері сақталмағанда байқалады. Минералды заттарм улану әр түрлі жолдармен суға және азыққа улы заттардың түсуінеп болады.Күшәләмен улану күшәлә қоспасы бар препараттарды дұрыс қолданбағанда пайда болады. Мыстың да қатерлі улылығын ескерген жөн, оны бақша кестеріне қарсы күресте жәнс жануарларға антгел тиктер ретінде қолданады. Жануарлардың улы өсімдіктермен улануы жайлауға шөптің аз болуы кезеңінде айдауы; кейде улы саңырауқұлақтармен уланады. Улы химикаттарды сақтағанда, тасымалдағанда және қолданғанда қауыпі шараларын және санитарлық ережелерді сақтамау.Құрама жем шығара зауыттарда жемнің сапасын дұрыс бақыламау. Жайылымдар мен шыбындық жерлерді дұрыс бақылауға алып, қадағаламау. Өсімдіктерді әртүрлі зиянкестерден қорғау кезінде қолданылатын химиялық заттарды дұрыс қолдана білмеу. Егін және мал шаруашылығының мамандарының бір- бірімен байланысының жоқтығы. Егін және мал шаруашылығы мамандарының улы химикаттар, минеральды тынайтқыштар, улы өсімдіктер туралы білімдерінің таяздығы. Ауыл шаруашылық мамандарының арасындағы уытты заттар және олардың зияндығы туралы үгіт-насихат жұмыстарының нашар жүргізілуі.

2.2. Удын жануарлар ағзасына әсері, малдың улы заттарға сезімталдығы
Токсикодинамика - немесе удың мал ағзасына әсері токсикологияның негізгі бөлігі болып табылады. Ол мал ағзасына улардың уытты әсер ету механизмін қарастырады.
Токсикокинетика- малдың жіті және созылмалы улануы кезіндегі улы заттардың сіңу,таралу, жинақталу және ағзадан бөліну заңдылықтарын қарастырады. Ағзаға енуіне байланысты пестицидтер жүйелі (өсімдік бойына сіңіру арқылы), контактілі (малдың терісі аркылы) кәне фумиганттар (тыныс алу жолдары арқылы) түрінде әсер етеді. Сонымен қатар, кейбір пестицидтер ағзаға енгеннен кейінгі әсеріне байланысты: алы - бактери дпрепарат Л ид тек көбелектерге
2. орташа таңдамалы - Актара препараты барлық жәндікт қарсы қолданылады, бірақ кенелерге әсері өте төмен.
3. әсер ету аясы кең препараттар - жасанды пиретроидғар (кенелермен басқа да зиянкестерді өлтіре әсер ететіндер) және фосфорорганикалық қосылыстар. Stuon кенелерлі, бөлінеді.
4. әсер ету аясы ете кең препараттар (Нитрафен) -(зиянкестерді, күрттарды арам шөптен саңырауқұлақтарды жою үшін) болып Ағзаның удың зиянды әсерін горларға байланысты.
Малдәрігерлік токсикология уытты заттардың ауылшаруашылық малдары мен жабайы жануарларға, сондай-ақ кұстарға, балықтарға және пайдалы іктерге әсерін зерттейді. Жануарлар түрінің уға сезімталдық дәрежесі йболмайды. У түрлі мал ағзасына әртүрлі әсер етеді. Мысалы: ірі қара ағзасы ұсақ мал ағзасына қарағанда қорғасын қосылыстарына бейім келеді. Ал жылқылар ірі қара малға қарағанда оймақгүл гликозидтеріне өте сезімтал келеді. Иттер мен шошқалар үшін ас тұзы өте қауіпті болса, ал мысықтарға фенол туындыларынын препараттары жағымсыз және т.б. Барлық шөп қоректі жануарлардың улы всімдіктерге деген сезімталдығы бірдей емес екендігі ежелден белгілі. Мысалы, ешкілер темекіге сезімтал, бір бөлімді қарынды малдар үшін, у сасыр өте қауіпті. Оларды малдар жеген соң, малда В битаминінің жетіспеушілігі (авитаминоз) басталады, ал көп бөлімді малдарда байқалмайды. Себебі, олардың мес қарынында В ви ң синтезіне у сасыр улы әсер көрсете алмайды. Агзаның жагдайы Мұнда малдың жасына ерекше мән беріледі. Неғұрлым мал жас болса, соғұрлым ол мал уға өте сезімтал келеді. Себебі, олар улы заттарды залалсыздандыра алмайды. Ересек малдардың залалсыздандыру қабілеті әдетте жақсы. Кейбір жағдайларда малдардың улы заттарға сезімталдығы олардың жынысына да байланысты болады. Кейбір у түріне ұрғашы малдар еркек матдарға қарағанда ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.