Май өндіру әдістері

Жұмыс түрі: Іс-тәжірибеден есеп беру
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АУЫЛШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ
С. СЕЙФУЛЛИН АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ АГРОТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Кафедрасы: "Азық-түлік өнімдерін өңдіру технологиясы"
Техникалық факультет

ЕСЕП
өндірістік тәжірибе бойынша
Мамандық 5В072700 "Азық-түлік өнімдерін өңдіру технологиясы"
Оқу бағдарламасы-" Майлылығы жоғары кілегейді түрлендіру әдісімен май өндіру технологиясы"

Орындаған: ТПП 18-22 тобының 3 курс студенті
Студент: Кужахметова Н.К
Тобы: 5В-727-18-22 3 курс
Тәжірибе өту орны: ҚазАТУ, "Сүт және сүт өнімдерін өндіру цехы"

Тәжірибе жетекшісі - Токаев С.Д
Кафедра меңгерушісі- Какимов.М.М
Қорғауға жіберілді- Токаев С.Д
Есепті қорғау бағасы: Уақыты

Нұр-Сұлтан, 2021

5В072700-КЖ-2021

Өзг.
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

Жетілд
Кужахметова Н

Мазмұны
Белгі
Парақ
Парақт
Жетекші
Токаев С.Д

Т
Е

2
31
Т.бақ

С.Сейфуллин атындағы ҚазАТУ
06-727-18-22 тобы
Н. бақ.
Токаев С.Д

Бекіткен
Какимов М.М

5В072700-КЖ-2021

Өзг.
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

Жетілд
Кужахметова Н

Мазмұны
Белгі
Парақ
Парақт
Жетекші
Токаев С.Д

Т
Е

2
31
Т.бақ

С.Сейфуллин атындағы ҚазАТУ
06-727-18-22 тобы
Н. бақ.
Токаев С.Д

Бекіткен
Какимов М.М

Мазмұны

Кіріспе
3
1
Кәсіпорынға сипаттама
5
2
Цех құрылымы
5
3
Цехта қолданылатын жабдықтар мен механизмдер
6
4
Цехқа қойылатын талаптар
8
5
Майды өндіру әдістері
10
6
Май өндіру үшін шикізатты дайындау
15
7
Кілегейді шайқау
16
8
Май дәнін жуу
22
9
Майды тұздау
23
10
Майды механикалық өңдеу
24
11
Әртүрлі май технологиясы
25
12
Май ақаулары
27

Қорытынды
29

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
31

5В072700-ТЕ-2021

Өзг.
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

Жетілд
Кужахметова Н

Кіріспе
Белгі
Парақ
Парақт
Жетекші
Токаев С.Д

Т
Е

3
31
Т.бақ

С.Сейфуллин атындағы ҚазАТУ
06-727-18-22 тобы
Н. бақ.
Токаев С.Д

Бекіткен
Какимов М.М

5В072700-ТЕ-2021

Өзг.
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

Жетілд
Кужахметова Н

Кіріспе
Белгі
Парақ
Парақт
Жетекші
Токаев С.Д

Т
Е

3
31
Т.бақ

С.Сейфуллин атындағы ҚазАТУ
06-727-18-22 тобы
Н. бақ.
Токаев С.Д

Бекіткен
Какимов М.М

Кіріспе

Май - сиыр сүтінен өндірілген тағамдық өнім. Майдан басқа сары майдың құрамына сүттің барлық құрамдық заттары: фосфатидттер, ақуыздар, сүт қанты, дәрумендер мен су кіреді. Құрылымы бойынша сары май майлы орта болып табылады.Майдың басты қасиеті - оның конситенциясы. Майдың консистенциясы деп өнімнің түзілуіне тәуелді оның компоненттерінің өзара байланысын, олардың физикалық және агрегаттық жағдайының, құрылымды-механикалық қасиеттерінің жиынтығын айтады. Майдың ассортименті майдың сан түрлерін өндіруге бағытталған: диеталық пен балалар тағамы үшін, профилактикалық және емдік мақсат үшін, қуыруға арналған, кондитер өнеркәсібінде қолдану үшін, сонымен қоса ұзақ сақтау үшін. Зерттеу екі бағытта жүреді.
құрғақ майсыз сүт қалдығының массалық үлесі мен плазманы бір уақытта жоғарылатқан кезде майдың құрамы төмендейді де, май фазасы мен плазманың арақатынасы өзгереді.
біртіндеп сүт майын өзге майлардың комбинацияларымен (өсімдік, жануар немесе олардың комбинациясы) алмастырып, одан кейін оларды арнайы өңдеуден өткізу, рафинирлеу, дезодарацияда өңдеу.

Сурет 1. Май

5В072700-ТЕ-2021
Парақ

4
.№
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

5В072700-ТЕ-2021

Өзг.
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

Жетілд
Кужахметова Н

Белгі
Парақ
Парақт
Жетекші
Токаев С.Д

Т
Е

5
31
Т.бақ

С.Сейфуллин атындағы ҚазАТУ
06-727-18-22 тобы
Н. бақ.
Токаев С.Д

Бекіткен
Какимов М.М

5В072700-ТЕ-2021

Өзг.
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

Жетілд
Кужахметова Н

Белгі
Парақ
Парақт
Жетекші
Токаев С.Д

Т
Е

5
31
Т.бақ

С.Сейфуллин атындағы ҚазАТУ
06-727-18-22 тобы
Н. бақ.
Токаев С.Д

Бекіткен
Какимов М.М

1. Кәсіпорынға сипаттама

Бүгін 29.03.2021 жылы өндірістік тәжірибе өтетін орын - сүт өнімдерін өңдейтін тәжірибелі - өндірістік цехымен таныстық. Цех университет аумағында орналасқан. Сүт цехы 26.12.2016 жылы ашылған. Ауысымда 250-500л көлемінде сүт өңдей алады. Цехта айран, май, пастерленген сүт, ірімшік, балмұздақ және тағы басқа сүт өнімдері өндіріледі. Онда сүт өнімдерін жасамас бұрын шикізатты қабылдап, оған физика-химиялық, органолептикалық көрсеткіштері, сонымен қатар, СОМО мөлшері есептелініп (СОМО- құрғақ майсыздандырылған сүт қалдығы), анализ жасалынады. Цехта өнімдерді өндіру үшін қолданылатын арнайы аспаптар, фризерлер, генераторлар, диспергаторлар, мұздатқыштар, сары май жасау үшін-май араластырғыштар, ірімшікті кептір мақсатында қолданылатын стеллаждар, үстелдер, компрессорлар насостар және тағы басқа аппараттармен жабдықталған. Цех жалпы 40-қа жуық жабдықтармен қамтамасыз етілген.
2. Цех құрылымы

Сурет 2. Құрал - жабдықтардың және цехтың технологиялық орналасу схемасы

1-колба сорғысы, 2 - сүтті жұқа тазарту сүзгісі, ауыстырылатын картридждер жиынтығы бар, 3 - ТМУ-250, қыздырусалқындатуға арналған ұзаққа созылатын пастерлеу ваннасы 250 л , 4 - сүт сорғысы, 5-сепаратор 500лс, екі деңгейлі аймақта , 6 - ТМУ-250, салқындатуға арналған ұзаққа созылатын пастерлеу ваннасы, 50 л, қаймақ пен кілегейге арналған, 7 - сорғышы бұрамалы, 8-пресс-тележка, 100л, 9 - сырлы стеллаж, 10 - үш ваннаға ТМУ ванналарын қыздыру жүйесінің қазаны , 11-ванналарды басқару шкафы , 12 - 350 дозасағатқа дейін пюр-пак буып-түюдің жартылай автоматы , 13-вакуумдық ораушы, 14- ұйытқы 3*10л, 15 - генератор ,16 - компрессор, 17 - тоңазытқыш агрегат, 18 - үстел, 19 - қызметкерлердің қолын жууға арналған қол жуғыш, 20-үш ұялы жуу, 21-су жылытқыш, 22 - душ кабинасы, 23 - киімге арналған шакф, 24-сплит-кондиционерлеу жүйесі , 25 -майға арналған жуу машинасы 80 л, 26 - диспергатор, 27 - 60лсағ дейін фризер, 28 - ірімшік балқытқышы ,29 - ірімшікті пресстеуге арналған құрылғы , 30 - тұздау бассейні ,100л , 31 - ірімшікті жетілдіруге арналған камера 1120 литр , 32-үстел 1500х600х800 көлемде, салмағы 6 кг дейін, 33- зертханалық жинақтар,34 - қыздыру камерасы, 35-ларь мұздатқыш, 36 - ірімшікті кептіруге арналған сөре , 37- ұйытқыны сақтауға арналған тоңазытқыш, 38- 900х600х800 зертханалық жабдығы бар үстел, 39-бір секциялы жуу бөлімі, 40- термостатикалық камера.

3. Цехта қолданылатын жабдықтар мен механизмдер
Цехтың негізгі бағдарламасы мен міндеті - сүт өнімдерінің кең ауқымын жасап, оның балғындығын сақтап қалу, дәмі мен басқа да қасиеттерін жақсартып, оның қоректік және биологиялық құндылығын арттыру, сондай-ақ дайын өнімді жинау және оларды сауда кәсіпорындарына жеткізу.
Осы міндеттерді табысты шешу үшін цех негізгі шикізатты - сүтті кешенді өңдеуді жүзеге асыруы қажет. Осы мақсатта цех сүт өнеркәсібі үшін арнайы әзірленген жабдықты пайдаланады.

5В072700-ТЕ-2021
Парақ

6
.№
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

5В072700-ТЕ-2021
Парақ

7
.№
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

Жабдықтар заманауи, жоғары технологиялық және сенімділік талаптарына сәйкес болуы тиіс, сондықтан өндірілетін өнім жоғары сапалы болады және ұқсас өнімдер арасында нарықта бәсекелесе алады. Цехта дайын өнімді қабылдаудан бастап, сүт өңдеудің толық циклына арналған түрлі жабдық пен технологиялық қондырғылардың көптеген түрлері бар. Кешенге қажетті құрал-жабдықтар Голландия, Франция, Германия, Италия мемлекеттерінен алынған. Өнімдерді өндіру үшін пайдаланылатын жабдықтарды таңдағанда, оның қуаттылығына, сондай-ақ өнімділігіне басты назар аударған.
Кешеннің технологиялық желісі келесі құрылғыларды қамтиды:
сүтті қабылдау және сүзу қондырғылары;
вакуумдық реактор мен резервуар;
қайнату реакторы;
вакуумды стационарлы араластырғыш;
ұйытқыш;
май қорытқыш;
балқытушы;
ұзартылған пастерлеу ванналары;
тағамдық ортадан тепкіш сорғы;
сүтті салқындатқыш танкі;
механикаландырылған автоматтандырылған сепаратор;
гомогенизатор;
сақтау ыдысы;
қаптаушы жабдықтар;
өнімді сақтау камерасы.

4. Цехқа қойылатын талаптар
* өндіріс орнын зираттар , мал қорымдары , қоқыс тастайтын орындар , сонымен қатар тұрғын - үй алқаптарына жақын маңға салуға болмайды ;
* цех аумағы қоршалуы қажет ;
* цехтың жалпы көлемі өзінің функционалдық қолданылуы бойынша келесі аймақтарға бөлінуі керек :
- зауыт алдындағы ;
-өндірістік
-қосымша -қойма.
зауыт алдындағы орында басқарма ғимараты мен санитарлық-тұрмыстық үй-жайлар, бақылау-өткізу пункті, жеке автокөліктің тұрағына арналған алаң болу тиіс ;

5В072700-ТЕ-2021

Өзг.
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

Жетілд
Кужахметова Н

Белгі
Парақ
Парақт
Жетекші
Токаев С.Д

Т
Е

8
31
Т.бақ

С.Сейфуллин атындағы ҚазАТУ
06-727-18-22 тобы
Н. бақ.
Токаев С.Д

Бекіткен
Какимов М.М

5В072700-ТЕ-2021

Өзг.
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

Жетілд
Кужахметова Н

Белгі
Парақ
Парақт
Жетекші
Токаев С.Д

Т
Е

8
31
Т.бақ

С.Сейфуллин атындағы ҚазАТУ
06-727-18-22 тобы
Н. бақ.
Токаев С.Д

Бекіткен
Какимов М.М

қосымша-қоймада -қосалқы мақсатта қолданылатын ғимараттар мен құрылыстар (қазандық, градирнялар, сорғы станциялары, аммиак, жағар май, отын қоймалары, резервтік материалдар мен ыдыстарды сақтауға арналған қалқалар) ;
* цехқа келетін шикізатты қабылдайтын , сонымен қатар дайын өнімді шығаратын есіктердің бөлек болғаны дұрыс ;
* қоқыс тастайтын арнайы жәшіктердің ғимараттардан 30 м арақшықтықта орналасу тиіс ;
* қолданылатын құрал-жабдықтың конструкциясы мен материалы оның гигиеналық мазмұндамасы, тез және жеңіл бөлшектелуі, барлық бөліктерін қарау және санитарлық өңдеу үшін қол жетімділігін қамтамасыз етілуі керек ;

* технологиялық жабдықтар, аппараттар , ыдыс және ыдыс- аяқтар мемлекеттік санитарлық қадағалау органдары рұқсат берген материалдардан дайындалуы, химиялық төзімді, су өткізбейтін, коррозияға ұшырамайтын, оңай тазартылатын, жуылатын және дезинфекцияланатын болуы тиіс ;
* қайнату қазандықтары, автоклавтар, стерилизаторлар, бактар және түрлі мақсатта қолданылатын ванналар, кептіру қондырғыларының калориферлері, құбырлар және конвекциялық және сәулелі жылудың едәуір бөлінетін басқа да көздері жылу оқшаулағышпен қамтамасыз етілуі керек ;
* цехқа кіре берістерде аяқ киімді тазалауға арналған арнайы қырғыштар, торлар немесе төсемелер болуы керек ;
* цехтағы барлық құрал-жабдықтар, аппараттар, құрылғылар, ыдыстар және тағы басқалары денсаулық сақтау министрлігінің өнеркәсіпте пайдалануға рұқсат етілген материалдардан жасалу керек;

5В072700-ТЕ-2021
Парақ

9
.№
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

* құрал -жабдықтардың ішкі бөлігі біркелкі, тегіс, шұңқырларсыз, жууға ыңғайлы болуы керек ;
* цехтағы жабдықтар дезинфекция жасауға ыңғайлы түрде орналасуы қажет - технологиялық жабдықтар технологиялық схемаға сәйкес орындарда тұруы, сонымен қатар өндірістік процесстің ағынын қамтамасыз етілуі керек ;
* өнімдерді өндіретін аппараттар, резервуарлар, ванналар және басқа да құралдар сифон құрылғысы бар кәрізге немесе ағысы үзілген шұңқырлар арқылы
* өндіріс орнының құрылысын жобалау кезінде, сондай-ақ жұмыс орындарын ұйымдастыру кезінде ГОСТ 12.1.029-80 орнатылған шудан қорғау құралдары мен әдістерін, оның ішінде сәулеттік - жоспарлау, ұйымдастыру - техникалық және т. б. талаптарды ескеру керек.

5. Май өндіру әдістері
Майды өндірудің технологиялық процесіне майдың құрамындағы сүт майын қажетті мөлшерге дейін қанықтыру және өнімнің құрылымын қалыптастыру кіреді. Сүт майының түйіршіктерін және майдың құрамында қажетті мөлшерге дейін сүт майын қанықтыру мен өнімнің құрылымын қалыптастыруды іске асыруға быйланысты май өндірудің екі әдісі бар: 30-35% кілегейді шайқау әдісі (дәстүрлі) және жоғарғы майлылықтағы кілегей алу әдісі. Кілегейді шайқау әдісі арқылы май алу кезінде сүт майын қанықтыру сүтті сеператорлап, алынған кілегейді шайқау және механикалық өңдеу кезінде түзілетін май дәндерін қалыптастыру арқылы іске асырылады. Майды жоғарғы майлылықтағы кілегейді алу арқылы өндірген кезде сүт майын қанықтыру сүтті сеператорлап алынған кілегейді қайтадан сеператорлау арқылы жүргізіледі. Кілегейді шайқау әдісімен сары май өндірген кезде кілегей алдын ала эмульсия күйінен суспензия күйіне өту керек.

5В072700-ТЕ-2021
Парақ

10
.№
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

Жоғарғы майлылықтағы кілегейді алу әдісімен май өндірген кезде алдын ала сүт майын майдың құрамына қажетті етіп қанықтыру керек, қанықтыру кезінде май сұйық күйде болу керек. Кілегейді шайқау әдісімен май өндірген кезде ылғалдылығы бойынша нормалау, оны механикалық өңдеу кезінде жүреді,ал жоғарғы майлылықтағы кілегей алу әдісімен май өндірген кезде, онда нормалауды термохимиялық өңдеуге дейін жүргізеді. Шайқау әдісімен май өндірген кезде, сүт майының глицеридтерінің кристализациялануы кілегейді шайқауға дейін физикалық жетілдіру уақыты кезінде және майды механикалық өңдеген кезде аяқталады.Жоғарғы майлылықтағы кілегей алу әдісімен май өндірген кезде сүт май глицеридтерінің кристализациялануы жоғарғы майлылықтағы кілегейді термохимиялық өңдеу кезінде және осы өңдеу кезінде де аяқталмайды. Өндіру әдісіне байланысты майды өндіру үшін әр түрлі құрал-жабдықтар қолданылады. Шайқау әдісімен май өндірген кезде периодты және үздіксіз жұмыс істейтін май дайындағыштар қолданылады, ал жоғарғы майлылықтағы кілегей алу әдісімен май өндірген кезде цлиндрлі немесе қатпарлы типті немесе ваккумді май тудырушылар қолданылады.Технологиялық процесстердің ұзақтығы неғұрлым қысқа болса, дайын өнімнің сапасын жоғарылатуға көп мүмкіндіктер болады. Бұдан басқа жоғарғы майлылықтағы кілегей алу әдісімен май өндірген кезде технологиялық процесстен кілегейді сепараторлау операциясын алып тастауға болады, егер өнеркәсіпте сүттен жоғарғы майлылықтағы кілегейді алуға арналған қуаттылығы жоғары құрал-жабдықтар бар болса. Технологиялық процестің кестесі өндірілетін майдың түріне байланысты жеке операцияларды алып тастау немесе қосу қажет болған кезде өзгеріп тұрады.Мысалы, қышқыл сары май өндірген кезде кестеге биологиялық жетілдіру енгізіледі, тұзды май өндірген кезде майды тұздау операциясы кіреді. Қышқыл сары май өндіруге арналған желіде жеке құрал-жабдықтар болады. Мысалы, шайқау әдісімен май өндірген кезде желіге

5В072700-ТЕ-2021
Парақ

11
.№
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

кілегейді физикалық жетілдіруге арналған сыйымдылықтар енгізілген, бұл сыйымдылықтар жоғарғы майлылықтағы ілегей алу әдісімен май өндіру желісінде болмайды. Жоғарғы майлылықтағы клегей алу әдісімен май өндіру желісіне жоғарғы майлылықтағы кілегей алуға арналған сепараторлар кіреді.

Сүтті қабылдау

30-35% кілегейді шайқау тәсілімен өндірудің жалпы технологиялық кестесі
Сүтті сепарирлеу 35-40 0С

Кілегейді майдың массалық үлесі бойынша нормализациялау Т-35-40С, ақауларын реттеу бөтен иіс, дәмді жою, дезодрациялау

Кілегейді пастерлеу 85 С

Кілегейді төмен тепературада өңдеу физикалық жетілдіру

Кілегейді төмен тепературада өңдеу физикалық жетілдіру

Кілегейді шайқау -8-14С тем.п 40-60 мин , 3-4мм май дәндері пайда болғанда тоқтату

Май дәндерін жуу - оны сақтау кезінде тұтқырлығын жоғарлатады және пахтаның қалдықтары кетеді 2рет жуады

Майды тұздау -тұрақтылықты жоғарлатады, тұзының мөлшері 0,8-1,2%7 Ас тұзын елеп,күйдіреді, құрғақ тұзды май дәндеріне тікелей салады

Май дәндерін механикалық өңдеу

Сары майды ыдысқа салу

5В072700-ТЕ-2021
Парақ

12
.№
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

Сурет 3.
1-насос, 2-танк, 3-пластиналы пастеризаторлы - салқындатқыш, 4-сепаратор, 5- сепаратоордан шыққан кілегейді салқындататын танк, 6-таразы, 7-ванна, 8-пластиналы жылытқыш, 9-пластиналы салқындатқыш-пастеризатор, 10-дозотор кілегейге арналған, 11- кілегей танкке түседі, бұл жерде физикалық жетілдіру процесі жүреді,12-винты носос, 13-кілегейді шайқау вакуумді жабдығы 8-14С Т-40-60 мин 3-4мм май дәні пайда болғанша, 14-дайын өнім, 15-дайын өнімді буып түю жабдығы, 16-үздіксіз май шайқауға арналған жабдық, 17-пахтаға арналған ыдыс, 18-тұздауға арналған бачок, 20-суды майға құюға арналған қондырғы, 21-транспортер 22-автомат.

5В072700-ТЕ-2021
Парақ

13
.№
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

Майды жоғары майлы кілегейді түрлендіру тәсілімен өндірудің технологиялық кестесі
Сүтті қабылдау

Сүтті сепарирлеу 35-40 0С

Кілегейді нормализациялау0,04-0,06 мПа қысымда 4-5 сек

Кілегейді пастерлеу 85 С Т

Кілегейді сепарирлеу жоғары майлы кілегей алу үшін

Жоғары кілегейді нормализациялайды

Термостаттау -кілегейді қаныққан өзіне тән дәм және иіс қалыптастыру үшін

Жоғары майлы кілегейді термомеханикалық өңдеу -майды үшглицеридтер кристаллизацияланады және фазасы өзгереді судағы май эмульсиясы майдағы суға ауысады майды өңдеу үш цилиндрден тұрады: оның әрқайсында айналатын барабан бар, барабанда екі тегіс пышақ орнатылған, май қатқанда, барабан бетінен қырып түсіреді.

Ыдысқа салу

Бастапқы 3-5 күнде майды Т-5-42С сүт майының толық кристаллизациялану және басқа физикалық қасиеттері қалыптасу үшін сақтайды

.

5В072700-ТЕ-2021

Өзг.
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

Жетілд
Кужахметова Н

Белгі
Парақ
Парақт
Жетекші
Токаев С.Д

Т
Е

14
31
Т.бақ

С.Сейфуллин атындағы ҚазАТУ
06-727-18-22 тобы
Н. бақ.
Токаев С.Д

Бекіткен
Какимов М.М

5В072700-ТЕ-2021

Өзг.
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

Жетілд
Кужахметова Н

Белгі
Парақ
Парақт
Жетекші
Токаев С.Д

Т
Е

14
31
Т.бақ

С.Сейфуллин атындағы ҚазАТУ
06-727-18-22 тобы
Н. бақ.
Токаев С.Д

Бекіткен
Какимов М.М

Сурет 4.
1-таразы, 2-сүтті қабылдау ваннасы, 3-пластиналы жылу алмастыргыш, 4-сеператор, 5-ағымды жылдамдатқыш бак, 6- дозотор жоғары кілегейге арналған, 7-насос кілегейге арналған, 8- кілегей сақтауға арналған бак, 9- жоғары майлылықта кілегей алғыш сеператор, 10-ванна жоғары майлылықтағы кілегейді сақтауға арналған, 11-ротационды носос, 12- май түрлендіргіш жабдық, 13-үстел және таразы, 14-пластиналы салқындатқыш, 15- кілегейді сақтауға арналған ыдыс.

5В072700-ТЕ-2021
Парақ

15
.№
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

6. Май өндіру үшін шикізатты дайындау.

Сүт өнеркәсібіне қабылданған сүтті 35-40 0С температурада сеператорлап, керекті май үлесін алады. Кілегейдің массалық үлесін майдың түріне және алу әдісі бойынша анықтайды. Үздіксіз май тудырушыларда шайқау әдісімен өндірілген май үшін майдың массалық үлесі 36-45% болуы керек. Периодты май дайындағышта шайқау әдісімен өндірілген май үшін майдың массалық үлесі 32-37% болуы керек. Келтірілген кілегейдің массалық үлесі төмен болған жағдайда құрал-жабдықтардың өнімділігі мен майсыз көк сүттің, пахтаның майлылығы төмендейді. Кілегейде майдың массалық үлесі 40%-дан жоғары болса, майдың сапасына әсерін тигізбейді, майдың төмендемеуін қамтамасыздандырады және құрад-жабдықтардың өнімділігін жоғарылатады. Бірақ массалық үлесі жоғары болған жағдайда майдың кристалдануы баяулайды, осыдан кейін кілегейді салқындатқан кезде тұтқырлық жоғарылайды, сондықтан жетілдіру кезінде физикалық режимін дұрыс таңдау қажет. Зауытқа келіп түсетін кілегейді қабылдау кезінде механикалық ластардан тазалау үшін фильтрлейді. Кілегейді марлядан немесе лавсан фильтрден өткізеді. Кілегейді белгілі стандартқа сай алу үшін нормалайды. Егер кілегейде майдың массалық үлесі жоғары болса, онда оған тұтас сүт немесе майсыз көк сүт қосып, араластырып нормалайды. Егер кілегейде майдың массалық үлесі төмен болса, онда оған жоғарғы майлылықтағы кілегей қосып, нормалаушы сепараторда нормалайды. Май өндіруге арналған барлық кілегейді пастерлейді, пастерлеу температурасын таңдаған кезде микрафлораны ғана емес, сонымен қатар микробтың, липазаның және пероксидазаның әсерін ескертеді. Липазаның және пероксидазаның инактивациясы кілегейді 85 0С-қа дейін қыздырған кезде төмендейді. Сондықтан кілегейді пастерлеу 85 0С-тан төмен жіберілмейді. Пастерлеу температурасын таңдаған кезде кілегейдің сапасы және өндірілетін майдың түрі ескеріледі. I сұрыптағы кілегейді тәтті сары май өндірген кезде 85-90 0С жылумен өңдейді. Ал II сұрыпты кілегейді 92-95 0С температурада жылумен өңдейді. Кілегейдегі ақауларды жою үшін дезодарациялайды немесе жуады.

7. Кілегейді шайқау.
Кілегейді шайқау уақыты кезінде май түйіршіктерінің агрегациясы кілегейдің ішкі көлемінде май түйіршіктерінің соғысуы әсеріне жүреді, сонымен қоса кілегейдің беттік қабаты мен ауаның шекарасында жүреді. Қазіргі уақытта кілегейдің беттік қабаты мен аулы шекарасындаіы май түйіршіктерінің агрегациясы флотациялы теория түрінде аталады.

5В072700-ТЕ-2021
Парақ

16
.№
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

Флотациялы теорияға сәйкес май түйіршіктері агрегациясының негізігі процесі май түйіршігінің кілегей-ауа шекарасына тартылуы болып табылады, кілегейді араластыру кезінде ауа, ауалы түйіршік түрінде қослуының нәтижесінде пайда болады. Флотацияның себебі плазманың басқа заттары мен ақуыздың белсенділігімен салыстырғанда, май түйіршігі қабықшасының липопротеинді комплексінің үлкен беттік белсенділігі болып табылады. Май түйіршігі мен ауа түйіршігінің беттік шекарасында агрегация процесінің екі кезеңі болады. Бірінші кезеңде май түйіршіктері ауа түйіршігінің беттік шекарасында жиналады.
Шекаралық бетте май түйіршіктерінің жиналуы ауалы түйіршіктің пайда болуы кезінде, ал одан әрі ауалы түйіршіктер біріккен кезде, сонымен қоса ауалы түйіршіктердің деформациясы кезінде және ұсақ бөлшектерге ыдырау кезінде жүреді.
Жиналудың салдарынан бір-бірімен әрекеттескен май түйіршіктері агрегатқа бірігеді. Нәтижесінде ауалы түйіршіктің ішкі бетінде флотацияланған май түйіршіктерінен тұратын алғашқы флотациялы майлы қабат пайда болады. Екінші кезең ауалы түйіршікті қоршаған және оның беттік жағына жабысып жиналған май түйішіктерден агрегаттың түзілуімен сипатталады. Май түйіршіктері ауалы қабатта ғана флотацияланып және агрегацияланбайды, сонымен қоса шайқау кезінде көбейген кілегейдің бос бетінде де жүреді. Ауалы түйіршіктер бұзылған кезде кілегейдің бос беті азаяды, май түйіршіктерінің жақындауы мен бір-біріне престелуі жүреді, осының салдарынан агрегаттар пайда болады. Бұдан басқа кілегей плазмасындағы сұйық майдың көмегімен май түйіршіктерінің агрегациясы жүруі мүмкін. Осы кезде жиналған сұйық майдың жиналуы жүреді. Периодты және үздіксіз жұмыс істейтін май дайындағышта кілегейді шайқау кезінде май дәнінің пайда болуы мен май түйіршіктерінің агрегациясы процесінің бір-бірінен ешқандай айырмашылықтары жоқ.

5В072700-ТЕ-2021
Парақ

17
.№
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні

Бірақ үздіксіз жқмыс істейтін май дайындағышта май дәні түзілуінің айырмашылықтары блады. Периодты жұмыс істейтін май дайындағышта кілегейді шайқауға қарағанда,үздіксіз жұмыс істейтін май дайындағыштарда кілегейді шайқау кезінде май түйіршігі агрегациясының жылдамдығы 1000 есе көп болады.
Үздіксіз жұмыс істейтін май дайындағышта кілегейдің бос бетіндегі ауалы түйіршіктер үлкен жылдамдықпен бұзылады. Үздіксіз жұмыс істейтіін май дайындағышта кілегейдің ағысы тұтастай болмайды, үздікті сипатты ағысты блады. Қалақтың айналу бағытының алдында ауалы түйіршіктер ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.