Селен тапшылығы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республткасының Білім және Ғылым министрлігі

А. Байтұрсынов атындағы Қостанай өңірлік университеті

В. Двуреченский атындағы ауыл-шаруашылық институты

Ветеринарлық медицина кафедрасы

Реферат

Тақырыбы: Селен тапшылығы. Фтор тапшылығы

Орындаған: Бегмуратов А. А.

Тобы: 18-421-10

Курс: 4

Тексерген: Молдашева А. Қ.

Қостанай, 2022

Жоспар

І. Кіріспе

ІІ. Негізгі бөлім

1. Селен және фтор элементтері туралы түсінік

2. Селен және фтор тапшылығы

3. Селен мен фтор тапшылығына диагностика

ІІІ. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Бүгінгі таңда ауыл шаруашылығы үшін өсіп келе жатқан өндірісінің сапалы мал өнімдерімен қамтамасыз етуден гөрі маңызды міндет жоқ. Бұл міндетті шешу мал мен құсты алуды, өсіруді және бордақылауды ұйымдастыруды жетілдіруді, шаруашылық ішілік және шаруашылық аралық мамандандыруды дамытуды, ет, сүт және басқа да өнімдер өндірудің қарқынды әдістері мен прогрессивті ағындық технологияларын енгізуді, мал шаруашылығына ветеринариялық қызмет көрсетуді жақсартуды көздейді. Алиментарлық және эндокриндік аурулармен күресудің тиімді шараларын әзірлеу және енгізу - мал шаруашылығының рентабельділігін арттыру, сүттің, еттің, жұмыртқаның және басқа да өнімдердің биологиялық пайдалылығын жақсарту, аналық мал басының бедеулігін төмендету шарты. Алименттік аурулар жануарлар рационындағы қоректік және биологиялық белсенді заттардың тапшылығымен немесе артығымен байланысты. Эндокриндік аурулар ішкі секреция бездерінің дисфункциясы нәтижесінде пайда болады. Аурулардың бұл екі тобы тығыз этиопатогенетикалық байланысқа ие және метаболизмнің айқын бұзылуымен жүреді. Шамадан тыс немесе жеткіліксіз энергия, ақуыз, минералды немесе витаминді тамақтану және эндокриндік органдардың функцияларының бұзылуынан туындаған аурулар өте кең таралған және біздің еліміздің экономикаларына үлкен экономикалық зиян келтіреді. Бұл қолданылатын азықтандыру түріне және ұстау жағдайларына тікелей байланысты: тұтынылатын жем құрылымында шөптің азаюы, концентраттардың, сүрлемделген қышқыл жемнің көбеюі, оқшаулаудың болмауы (күн сәулесімен жарықтандыру) және аэрация, гипокинезия. Қарқынды мал шаруашылығы жағдайында алиментарлы және эндокринді аурулардың бірқатар ерекшеліктері бар. Жануарлардың үлкен топтары ауырады, аурулар субклиникалық түрде жүреді. Көбінесе бір ауру екіншісі күрделене түседі, ал әртүрлі органдар мен жүйелер әсер етеді, патологиялық процесс күрделене түседі және негізгі, бастапқы ауруға тән белгілер жойылады. Сондықтан, осы аурулармен күресудің тиімділігін арттыру үшін диагнозды мұқият жүргізіп, олардың себебін зерттеп, содан кейін ғана емдеу және алдын-алу қажет. Алиментарлы және эндокринді ауруларды ерте диагностикалау үшін диспансеризация принциптеріне негізделген топтық әдістер қолданылады. Бұл әдістерге мал шаруашылығы мен ветеринарияның негізгі көрсеткіштерін талдау, табынның клиникалық жағдайын анықтау, қан, зәр, сүт, мүшелер мен тіндердің жағдайын зертханалық зерттеу, жануарларды тамақтандыру және ұстау анализі кіреді. Топтық диагностика әдістерінің осындай кешені ғана ауруларды уақтылы тануға, олармен күресудің тиімді шараларын жүргізуге және мүмкін болатын экономикалық шығындардың алдын алуға мүмкіндік береді.

Бірақ микроэлементтердің проблемасына жеткіліксіз көңіл бөлінеді. Бұл жағдайдың әртүрлі себептерінің арасында көптеген мамандардың ағзаның

маңызды микроэлементтермен жеткілікті қамтамасыз етілуінің маңыздылығын түсінбеуін, сондай - ақ мырыш, мыс, хром және селен сияқты микроэлементтермен жеткіліксіз қамтамасыз етілу немесе жеткіліксіз жағдайларды диагностикалаудың маңызды қиындықтарын ажыратуға болады.

Фтор - бұл галоген тобына жататын өткір тән иісі бар бозғылт сары газ. Фтор табиғатта кең таралған, көптеген минералдардың құрамына кіреді: гидроторлы шпат, апатит, криолит және т. б. Фтор су көздерінде кездеседі, сонымен қатар өсімдіктер мен жануарлардың тұрақты құрамдас бөлігі болып табылады. Фтор-бұл сүйек тінінің оссификациясына ықпал ететін минералды зат алмасуға қатысатын жануарлардың денесі үшін қажет микроэлементтер.

Селен - жануарлардың азықтануындағы маңызды ажырамас элемент. Ол дененің барлық мүшелері мен тіндерінде кездеседі, көптеген биологиялық процестерге қатысады, айқын антиоксидантты әсерге ие. Денедегі селеннің шамамен 30-40% глутатион пероксидаза түрінде болады. Сонымен қатар, селен басқа селенопротеиндердің ажырамас бөлігі болып табылады, олардың әрқайсысы биологиялық функциялары бойынша ерекшеленеді. Денеде 30 - дан 100 - ге дейін селенопротеин бар, олардың кілті селенопротеин W. селенопротеиннің жоғалуы қойдағы беломалық аурудың дамуымен, шошқа мен асциттерді бройлерлерде сақтау кезінде сұйықтықтың жоғалуымен байланысты. Ол сонымен қатар антиоксиданттық қасиеттерімен сипатталады. Тағы бір селенопротеин-сперматозоидтардың кап-сүлдерінің құрылымдық компоненті, яғни сперматозоидтардың негізгі компоненті. Селен асқазан мен жүрек миопатиясын, ұйқы безінің талшықты дегенерациясын болдырмайды. Бұл бұлшықет тінінің ақуыздарының және, ең бастысы, миокард ақуыздарының бөлігі. Сондықтан селеннің жетіспеушілігі антиоксиданттық мәртебенің әлсіреуіне, анти-канцерогендік қорғанысқа әкеледі, миокард дистрофиясы мен иммундық тапшылықты тудырады. Микроэлемент жетіспеушілігінің вирустық аурулардың этиологиясымен байланысы өте маңызды. Селен-триодотирононның (тероидты гормон) түзілуін бақылайтын йодотиронин-5-дейодиназа ферментінің бөлігі.

Селеннің жетіспеушілігімен Е дәруменіне деген қажеттілік артады, ал организмдегі токоферолдың жетіспеушілігі селенге көбірек қажеттілікпен бірге жүреді. Бұл элементтің әсерінен Е витаминінің ыдырауы баяулайды.

Сонымен қатар, бұл элементтің жетіспеушілігімен организмде көмірсу, липид және май алмасуы бұзылады, метаболизм өнімдері (пероксид және т. б. ) тіндер мен органдарда жиналады, инфильтрация және бауыр дистрофиясы жүреді, қаңқа және жүрек бұлшықеттерінде деструктивті өзгерістер болады. Бұлшықеттің зақымдануы-бұл селен жеткіліксіздігінің нәтижесінде, әсіресе жас жануарларда бұл ауру пайда болады. Бауыр мен бүйректе май, көмірсулар және ақуыз дистрофиясы диссеминацияланған некроздармен дамиды. Селен жетіспеушілігімен жануарлардың өсуі баяулайды, репродуктивті функция төмендейді, плацента және төлдегеннен кейінгі асқынулар пайда болады. Денедегі селен жетіспеушілігінің аясында майлы инфильтрация және бауыр дистрофиясы пайда болады, кейде бауырдың ауыруы анықталады. Сүттің өнімділігі, майлылығы төмендейді.

Жас жануарлардың ақ бұлшықет ауруының клиникалық көрінісі өте ауыр. Көбінесе ауру өткір және созылмалы болады. Жүрек бұлшықетінің зақымдалуымен байланысты жануарлардың шектен тыс өлімі байқалады. Эндемиялық ошақтарда ауру көбінесе маусымдық сипатқа ие, қысқы - көктемгі кезеңде және аз дәрежеде-жазғы - күзгі кезеңде көрінеді. Өмірдің алғашқы 20-30 күніндегі жас төлдерде ауру негізінен өткір, егде жастағы жануарларда - созылмалы болады. Селен жетіспеушілігінің эндемикалық ошақтарында өмірге қабілетсіз төлдер туады.

Белгілі бір кезеңде патологиялық өзгерістердің даму жылдамдығы күрт артады, ал оларды жүректе және басқа да өмірлік маңызды органдарда локализациялау кезінде жануарлар кенеттен өледі. Аурудың өткір ағымында депрессия, бұлшықет тонусының төмендеуі, тахикардияның жоғарылауы (импульстің жиілігі минутына 140-200-ге жетеді), жүрек дыбыстарының бөлінуі, тыныс алудың жоғарылауы, тәбеттің жоғалуы, күш жоғалуы, бұлшықет дірілдері анықталады. Патологиялық процеске жүргенде қиын болады. Кейіннен бір немесе екі аяқтың парезі пайда болуы мүмкін. Ауру жас жануарлар 5-7 күн ішінде өледі.

Аурудың созылмалы ағымы егде жастағы жас жануарларда байқалады. Депрессия, әлсіздік, әлсіздік және тәбеттің жоғалуы, диарея болуы мүмкін. Тыныс алу тез, бронхопневмонияның дамуына байланысты дірілдеу мүмкін. Бұл уақытта дене температурасы 40, 5-41, 0 0С - қа дейін көтеріледі. Жануарлар көп жатады, ақсақтыды, бұлшықет дірілдері, бұлшықет тонусының әлсіреуі және олардың парезі анықталады. Созылмалы форманың ұзақтығы-20-30 күн немесе одан да көп болады. Жануарлар өледі. Аурудың барлық түрлерінде қандағы және басқа мүшелер мен тіндердегі селен мөлшері төмендейді, оның сүттегі концентрациясы төмендейді. Әдетте, ірі қара мал мен қойдың бүкіл қанындағы селен мөлшері 10-нан 20 мкг/100 мл-ге дейін өзгереді. жас жануарлардың ақ бұлшықет ауруымен қандағы бұл элементтің мөлшері 1-2 мкг/100 мл-ге дейін төмендейді.

Ақ бұлшықет ауруы - организмдегі метаболикалық процестердің терең бұзылуымен, жүйке жүйесінің, бұлшықет тінінің (жүрек және қаңқа), бауырдың және басқа органдардың функционалды және морфологиялық өзгеруімен бірге жүретін жас жануарлардың ауыр ауруы.

Көбінесе ауру бұзауларда, қозыларда, торайларда, құлындарда, түйелерде, сондай-ақ тауықтарда, гвиней құстарында, күркетауықтарда, қаздарда және үйректерде байқалады. Ауылшаруашылық жануарларының барлық түрлерінің жас төлдерінде ақ бұлшықет ауруы төлдегеннен кейін көп ұзамай пайда болады - өмірдің алғашқы екі аптасында байқалады. Жас құстарда - көбінесе 2-3 аптада, кейде 6-10 күнде. Әлдеқайда аз, ақ бұлшықет ауруы үлкен жаста көрінеді. Бұл аурудан болатын өлім кейде 50%-ға жетеді. Селеннің жетіспеушілігі ересек жануарларда, әсіресе жоғары өнімді жануарларда болуы мүмкін, бірақ ол негізінен жасырын түрде жүреді. Ауру жаппай сипатқа ие және айтарлықтай экономикалық зиян келтіреді.

Фтор - сүйектер мен тістердің бөлігі. Сүйектерде ол гидроксиапатит кристалдарында болады, оның ерігіштігін төмендетеді және сүйек тығыздығын арттырады. Фтордың ағзаға жеткіліксіз енуі сүйектер мен тістердегі осы элементтің құрамының төмендеуіне әкеледі. Тіс эмальы қышқылдар мен кариестің әсеріне сезімтал болады. Эмаль, дентин және цемент өздерінің беріктігін жоғалтады және жойылады, тістерді жуу тездетіледі. Тістің зақымдануымен қатар сүйек тінінде дистрофиялық процестер жүреді. Ауру жануарлар азықты шайнауға қиналады, суды баяу ішеді, сілекей күшейеді. Тістердің эмальында бор немесе пигментті дақтар пайда болады, тістердің зақымдалған жерлерінде эмальдың тұтастығы бұзылады, қара-қоңыр пигментация, эмаль мен дентиндегі қуыстар пайда болады. Сонымен қатар, жүйелі сүйек дистрофиясының белгілері, өнімділік төмендейді. Терең кариес кезінде кариозды қуыстар пайда болады, эмаль ыдырайды. Тістің тамыры ашылады. Кариозды тамырдың жоғарғы жағында периодонтит және гиперцементоз дамиды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.