Ақша қаражатының есебінің негізгі мақсаты - ақша қаражатының мақсатты жұмсалуын

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 186 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

: 1

КІРІСПЕ: тарау Ақша қаражаттарының есебі

4: 5

: 1. 1

КІРІСПЕ: Ақша қаражаттарының есебін ұйымдастыру теориясы және жіктелімі

4: 5

: 1. 2

КІРІСПЕ: Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы ақпаратты ашу

4: 11

: 1. 3

КІРІСПЕ: Ақша қаражаттарының қозғалысының есебін тікелей әдіспен дайындау

4: 15

: 1. 4

КІРІСПЕ: Ақша қаражаттарының қозғалысының есебін жанама әдіспен дайындау

4: 17

КІРІСПЕ: Түйіндеме

4: 19

КІРІСПЕ: Бақылау сұрақтары

4: 20

КІРІСПЕ: Тест сұрақтары

4: 20

КІРІСПЕ:

: 2

КІРІСПЕ: тарау Құндылықтар есебі

4: 23

: 2. 1

КІРІСПЕ: Құндылықтар есебін ұйымдастыру және оны жіктеу

4: 23

: 2. 2

КІРІСПЕ: Құндылықтардың қозғалысының есебі және оларды құжаттау

4: 27

: 2. 3

КІРІСПЕ: Құндылықтарды бағалау жүйелері

4: 30

: 2. 4

КІРІСПЕ: Құндылықтарды түгендеу, нәтижені есепте көрсету

4: 35

КІРІСПЕ: Түйіндеме

4: 38

КІРІСПЕ: Бақылау сұрақтары

4: 39

КІРІСПЕ: Тест сұрақтары

4: 39

КІРІСПЕ:

: 3

КІРІСПЕ: Тарау Дебиторлық берешектер есебі

4: 43

: 3. 1

КІРІСПЕ: Дебиторлық берешектер есебін ұйымдастыру теориясы және жіктелімі

4: 43

: 3. 2

КІРІСПЕ: Қаржылық есептілікте дебиторлық берешек туралы ақпаратты ашып көрсету

4: 49

: 3. 3

КІРІСПЕ: Сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің қысқа мерзімді дебиторлық берешегінің есебі

4: 51

: 3. 4

КІРІСПЕ: Қызметкерлердің және басқа да қысқа мерзімді дебиторлық берешектердің есебі

4: 54

КІРІСПЕ: Түйіндеме

4: 56

КІРІСПЕ: Бақылау сұрақтары

4: 56

КІРІСПЕ: Тест сұрақтары

4: 56

КІРІСПЕ:

: 4

КІРІСПЕ: Тарау Қаржылық инвестициялар есебі

4: 59

: 4. 1

КІРІСПЕ: Қаржылық инвестициялар есебін ұйымдастыру теориясы және мәні

4: 59

: 4. 2

КІРІСПЕ: Инвестицияның жіктелуі және бағалануы

4: 62

: 4. 3

КІРІСПЕ: Қаржы құралдарының есебі

4: 68

КІРІСПЕ: Түйіндеме

4: 70

КІРІСПЕ: Бақылау сұрақтары

4: 70

КІРІСПЕ: Тест сұрақтары

4: 71

КІРІСПЕ:

: 5

КІРІСПЕ: Тарау Негізгі құралдар есебі

4: 74

: 5. 1

КІРІСПЕ: Негізгі құралдардың есебін ұйымдастыру теориясы және жіктелімі

4: 74

: 5. 2

КІРІСПЕ: Негізгі құралдардың амортизациясы мен тозуының есебі

4: 80

: 5. 3

КІРІСПЕ: Негізгі құралдарды бастапқы тану және оларды тану бойынша шығындар есебі

4: 83

: 5. 4

КІРІСПЕ: Негізгі құралдар есебінің құжаттық рәсімделуі

4: 86

: 5. 5

КІРІСПЕ: Негізгі құралдарды қайта бағалауын жүргізу есебі

4: 90

КІРІСПЕ: Түйіндеме

4: 94

КІРІСПЕ: Бақылау сұрақтары

4: 95

КІРІСПЕ: Тест сұрақтары

4: 95

КІРІСПЕ:

: 6

КІРІСПЕ: Тарау Материалдық емес активтер есебі

4: 99

: 6. 1

КІРІСПЕ: Материалдық емес активтер есебін ұйымдастыру теориясы және жіктелімі

4: 99

: 6. 2

КІРІСПЕ: Материалдық емес активтерді бағалау және олардың есебінің міндеттері

4: 103

: 6. 3

КІРІСПЕ: Материалдық емес активтердің амортизациясы мен құнсыздану есебі

4: 109

КІРІСПЕ: Түйіндеме

4: 114

КІРІСПЕ: Бақылау сұрақтары

4: 116

КІРІСПЕ: Тест сұрақтары

4: 116

КІРІСПЕ:

: 7

КІРІСПЕ: Тарау Міндеттеме есебі

4: 119

: 7. 1

КІРІСПЕ: Міндеттеме есебінің түсінігі және жіктелуі

4: 119

: 7. 2

КІРІСПЕ: Міндеттеме есебін есептеудің әдістемелік негіздері

4: 122

: 7. 3

КІРІСПЕ: Салық міндеттемелерінің есебі

4: 127

: 7. 4

КІРІСПЕ: Жабдықтаушылармен есеп айырысу есебі

4: 130

КІРІСПЕ: Түйіндеме

4: 131

КІРІСПЕ: Бақылау сұрақтары

4: 132

КІРІСПЕ: Тест сұрақтары

4: 132

КІРІСПЕ:

: 8

КІРІСПЕ: Тарау Меншікті капитал есебі

4: 135

: 8. 1

КІРІСПЕ: Меншікті капитал есебінің түсінігі және жіктелуі

4: 135

: 8. 2

КІРІСПЕ: Жарғылық капитал есебінің жүргізілуі

4: 140

: 8. 3

КІРІСПЕ: Резервтік капитал және бөлінбеген пайда (жабылмаған залал) есебі

4: 146

КІРІСПЕ: Түйіндеме

4: 150

КІРІСПЕ: Бақылау сұрақтары

4: 150

КІРІСПЕ: Тест сұрақтары

4: 151

КІРІСПЕ:

: 9

КІРІСПЕ: Тарау шығындар есебі

4: 154

: 9. 1

КІРІСПЕ: Шығындар есебінің түсінігі және оның мәні

4: 154

: 9. 2

КІРІСПЕ: Шығындар есебін ұйымдастыру мен басқарудың мәні

4: 155

: 9. 3

КІРІСПЕ: Шығындар есебінің қаржылық есептілікте көрініс табуы

4: 159

КІРІСПЕ: Түйіндеме

4: 162

КІРІСПЕ: Бақылау сұрақтары

4: 163

КІРІСПЕ: Тест сұрақтары

4: 163

КІРІСПЕ:

: 10

КІРІСПЕ: Тарау Табыстар есебі

4: 167

: 10. 1

КІРІСПЕ: Кәсіпорын табысының құрамы және жіктелімі

4: 167

: 10. 2

КІРІСПЕ: Табыс есебін тану

4: 171

КІРІСПЕ: Түйіндеме

4: 172

КІРІСПЕ: Бақылау сұрақтары

4: 173

КІРІСПЕ: Тест сұрақтары

4: 173

КІРІСПЕ:

: 11

КІРІСПЕ: Тарау Қаржылық есептілік

4: 177

: 11. 1

КІРІСПЕ: Қаржылық есептілік: мазмұны түрлері және маңыздылығы

4: 177

: 11. 2

КІРІСПЕ: Қателерді түзету

4: 180

КІРІСПЕ: Түйіндеме

4: 183

КІРІСПЕ: Бақылау сұрақтары

4: 183

КІРІСПЕ: Тест сұрақтары

4: 183

КІРІСПЕ: ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

4: 186

КІРІСПЕ

Еліміз нарықтық қатынастарға өткеннен кейін кәсіпорындардың дербестігі мен олардың экономикалық және құқықтық жауапкершілігі жоғарылауда. Шаруашылық субъектілердің қаржылық тұрақтылығының маңызы тез жоғарылауда. Мұның бәрі кәсіпорынның қаржылық жағдайын, яғни ақша құралдарының басқарылуы, бөлінуін және қолданылуының талдау рөлін жоғарылатады.

Мұндай талдаудың нәтижесі біріншіден меншік иесіне, сонымен қатар кредиторларға, инвесторларға, жабдықтаушыларға, менеджерлар мен салық қызметтеріне қажет. Осы курста кәсіпорынның қаржылық есебі меншік иесінің көзқарасы жағынан жүргізілген, яғни ішкі қолдану мен қаржыны оперативті басқару үшін қажет.

Еліміздегі жүргізіліп отырған қаржылық есеп жұмысы толығымен халықаралық қаржылық есеп беру талаптарына сай орындалады. Міне осыларды ескере отырып бұрын есепші деп саналып келген бухгалтер маманы кәсіпорынның қаржылық жағдайын анықтап, бағалап, есептеп отырумен қатар кәсіпорынның алғаш уақыттағы экономикалық ол-ауқатын дамыту жолдарын жоспарлай білуі қажет. Сондықтан да кез келген елде бухгалтер мамандарын барынша білімді етіп даярлау сол елдегі ұйымдардың экономикалық жағынан тұрақты дамуына кепілдік береді.

Қаржылық есеп - басқару жүйесінің басты бөлігі болып саналады. .

Бухгалтерлік есептің басты мақсаты- барлық кәсіпорындарда орындалатын операциялардың уақытылы есепке алынып, олардың қазіргі күнгі уақыт талабына сай орындалуына, яғни жүзеге асырылуына бақылау жасау.

«Қаржылық есеп» курсы бухгалтерлік баланс, бухгалтерлік есеп беру, синтетикалық және аналетикалық есеп, мекеменің меншікті қаржылық жағдайы, қаржылық есепті жүргізу концепциясы, бухгалтерлік ақпараттарды дайындау және қолдануды түсіну, басқару шешімдеріне сай шешім қабылдау, нарықтық экономикадағы мемлекеттердің стратегиясы мен тактикасын айқындауды оқытады.

Қазақстан Республикасының "Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру" туралы заңы еліміздегі бухгалтерлік есепті жүргізу жүйесін анықтайды, қаржылық есеп беру мен оның пайдаланылуын және есепке алудың негізгі принциптері мен жалпы тәртібін, ішкі бақылау және сыртқы аудит жөніндегі талаптарды, сондай-ақ ұйымдардың құқықтары мен міндеттерін белгілейді. Қазақстан Республикасының аумағында жұмыс істейтін барлық кәсіпорын бухгалтерлік есептеу мен қаржылық есеп беруді осы заңға сәйкес жүргізуге міндетті.

1 тарау Ақша қаражаттарының есебі

1. 1 Ақша қаражаттарының есебін ұйымдастыру теориясы және жіктелімі

Ақша қаражаттары мен оның баламалары кәсіпорын активтерінің ең өтімді бабы болып саналады. Бухгалтерлік баланста актив баптары өтімділік дәрежесі бойынша орналастырылып, баланс осы ақша қаражаттарының тізбесінен басталады.

Кез-келген уақытта кәсіпорынды инвесторлардан, несиелеушілерден, кәсіпорынның негізгі қызметінен түсетін кірістер мен капиталдардың жиынтығы қарастыруға болады. Бұл қаражаттар негізгі құралдар сатып алуға, тауарлы құндылықтарды қалыптастыруға, дебиторлық берешек қалыптастыруға және т. б. жұмсалуы мүмкін.

ҚР 2007 жылғы 28 ақпандағы N234 «Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы» Заңына (09. 02. 2016 ж. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) сәйкес - ақша қаражаттарының қозғалысының есебі қаржылық есептілік нысандарының қатарына енген.

1 «Қаржы есептілігін ұсыну» ХҚЕС сәйкес: ақша қаражатының қозғалысы туралы ақпарат қаржы есептілігін пайдаланушыларға ұйымның ақша қаражаттарды және ақша қаражатының баламаларын іздестіру және ұйымның ақша қаражатының осы тасқындарын пайдалану жөніндегі қабілетін бағалау үшін негіз береді.

Ақша қаражаттары мен олардың баламаларының бухгалтерлік есептегі маңыздылығы, ақша қаражаттарының қозғалысының есебін дайындаудың қажеттілігі, оның инвесторлар мен кәсіпорын басшылығы үшін құндылығы ескеріле отырып оның есебінің ұйымдастырылуына, ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есепті дайындау мен ұсыну әдістемесіне арнайы, жеке стандарт - 7 ХҚЕС «Ақша қаражатының қозғалысы туралы есептілік» қарастырылған.

Осы стандартта қаржылық жағдай туралы есепте (бухгалтерлік баланста) ақша қаражаты және ақша қаражатының эквиваленттері туралы ақпаратты міндетті түрде ұсыну міндеттелген.

7 ХҚЕС «Ақша қаражатының қозғалысы туралы есептілік» келесідей анықтамалар береді: ақша қаражаттарына компанияның кассасындағы және ағымдағы шотындағы ақша кіреді. Ақша қаражаттарының баламалары - алдын ала белгілі ақша қаражаттары сомасына тез айналатын және олардың құны шамалы тәуекелге ұшырайтын қысқа мерзімді, жоғары өтімді салымдар.

1 ХҚЕС-те қаржы есептiлiгiн ұсынуға жалпы талаптар, оның құрылымы бойынша ұсынымдар және қаржы есептiлiгiнiң мазмұнына ең төменгi талаптар қарастырылған. Нақты операциялар мен басқа да оқиғаларды тану, бағалау және есептілікте ашып көрсету мәселелері басқа арнайы стандарттар мен түсініктемелерде жеке қарастырылады.

Жалпы елімізде қалыптасқан тәжірибе бойынша: ақша қаражаттары кассадағы қолма - қол ақша және банк шоттарындағы талап етілгенге дейінгі депозиттер.

Осылайша, ақша қаражаттары - бұл активтердің ішіндегі ең өтімді категория болып табылады, ол жалпы кәсіпорынның өтімділігін қамтамасыз етеді, олардың құрамына кассадағы, есеп айырысу шотындағы қаражаттар мен оның баламалары енеді.

Осы ақша қаражатының қозғалысының басталуымен өндірістік - коммерциялық цикл басталып және оның аяқталуымен аяқталады.

«Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленген «Бухгалтерлік есеп шоттарының үлгілік жоспары» ақша қаражаттарымен басталады.

Үлгілік жоспар қаржылық есептілік элементтерін топтауға және құндық мәнде ағымдағы көрсетуге арналған.

Үлгілік жоспарда бухгалтерлік есептің синтетикалық шоттары өтімділігін азайту тәртібімен орналастырылған. Осы жоспарға сәйкес ақша қаражаттарының есебіне келесідей шоттар арналған:

1000 «Ақша қаражаты» кіші бөлімі ақша қаражатын есепке алуға арналған.

1010 - «Кассадағы ақша қаражаты», онда кассадағы ұлттық және шетел валюталарымен ақша қаражатының қозғалысы есепке алынады;

1020 - «Жолдағы ақша қаражаты», онда жолдағы ақша қаражатының қозғалысы есепке алынады;

1030 - «Ағымдағы банктік шоттардағы ақша қаражаты», онда ағымдағы банктік шоттардағы ұлттық және шетел валюталарындағы ақша қаражатының қозғалысы есепке алынады;

1040 - «Карт-шоттардағы ақша қаражаты», онда карт-шоттардағы ұлттық және шетел валюталарындағы ақша қаражатының қозғалысы есепке алынады;

1050 - «Жинақ шоттарындағы қаражаты», онда жинақ шоттарындағы ұлттық және шетел валюталарындағы ақша қаражатының қозғалысы есепке алынады;

1060 - «Өзге ақша қаражаты», онда алдыңғы топтарда көрсетілмеген өзге ақша қаражаты есепке алынады.

Шаруашылық субъектілерінде қолма-қол ақшаны қабылдау, шаруашылық қажеттіліктерге қаражат бөлу үшін касса (шағын касса) ашылуы мүмкін. Кассадағы ақша қозғалысының есебі 1010 - «Кассадағы ақша қаражаты» активті шотында жүргізіледі, онда кассадағы ұлттық және шетел валюталарымен ақша қаражатының қозғалысы есепке алынады.

2011 жылғы «14» қазан №1172 бұйрықпен бекітілген «Бухгалтерлік есепті жүргізу қағидаларында» ақша қаражаттарының есебінің ұйымдастырылуына, Қолма-қол ақшаны қабылдау мен беруге және кассалық құжаттарды ресiмдеуге қойылатын талаптарға ерекше көңіл бөлінген.

Субъектінің кассасына қолма-қол ақшаны қабылдап алу бас бухгалтер немесе оған субъектінің басшысы уәкілеттік берген адам қол қойған кiрiс касса ордерi бойынша жүргiзiледi.

Қолма-қол ақшаны қабылдау кезінде бас бухгалтердің немесе оған субъектінің басшысы уәкілеттік берілген адам және кассир қол қойған, мөрмен расталған түбіртек беріледі. Дара кәсiпкерлер мөрі болған кезде растайды.

Кассадан қолма-қол ақша беру шығыс касса ордерi бойынша жүргiзiледi. Шығыс ордеріне субъекті басшысы, бас бухгалтер немесе оған субъекті басшысы уәкілеттік берген адам және кассир қол қояды.

Барлық кiрiс және шығыс ордерлерiн оларды кассаға бергенге дейiн бухгалтерлiк қызмет кiрiс және шығыс кассалық құжаттар тiркелетін арнайы журналдарда тiркейдi.

Жеке тұлғаға шығыс ордерi немесе төлем ведомосі бойынша ақша берген кезде кассир алушының жеке басын куәландыратын құжатты (азаматтың төлқұжатын немесе жеке куәлiгiн) көрсетуiн талап етедi, құжаттың атауы мен нөмiрiн, оны кiм және қашан бергенiн жазып алады.

Ақшаны алушы шығыс ордерiнде немесе ведомоста тек өз қолымен сиямен немесе шарикті қаламның пастасымен қол қояды.

Субъектінің тiзiм құрамында болмаған адамдарға қолма-қол ақшаны беру әрбiр адамға бөлек жазылатын шығыс ордерлерi бойынша немесе жасалған шарттар негiзiнде бөлек ведомості бойынша жүргiзiледi.

Қолма-қол ақшаны берудi кассир шығыс ордерде немесе төлем ведомостінде көрсетiлген тұлғаға ғана жүргiзедi. Егер ақшаны беру белгiленген тәртiппен ресiмделген сенiмхат бойынша жүргiзiлсе, ордердiң мәтiнiнде ақшаны алу сенiп тапсырылған адамның және ақшалай қаражатты нақты алушының тегі, аты, әкесінің аты және жеке басын куәландыратын құжаттың атауы, нөмірі, берілген күні мен орны көрсетіледi. Сенiмхат кассирде қалады және шығыс ордерiне немесе ведомоске бекiтiледi.

Еңбекақы төлеудi, уақытша еңбекке жарамсыздығы үшiн жәрдемақы, стипендиялар, сыйлықтар төлеудi әрбiр алушыға шығыс ордерiн жасамастан, төлем ведомостары бойынша кассир жүргiзедi.

Берiлген қолма-қол ақшаның жалпы сомасына бiр шығыс ордерi жасалады, оның күнi мен нөмiрi әрбiр төлем ведомостiне қойылады.

Төлем ведомосiнiң титул (тақырып) парағына басшылықтың және бас бухгалтердiң қолдары қойылған, қолма-қол ақшаны беру мерзiмi және сомасы сөзбен жазылған қолма-қол ақшаны беру туралы рұқсат жазбасы жасалады.

Жалақы төлеу бойынша сенiм бiлдiрiлген тұлғаға (таратушыға) кассадан берiлген ақшаны есепке алу және қолма-қол ақшаның қалдығын және төленген құжаттарды қайтару үшiн кассир қабылдаған және берген ақшаны есепке алу кiтабын қолданады.

Шығыс ордерлерiнде оларды жасау үшiн негiздеме көрсетiледi және оған қоса берiлетiн құжаттар санамаланады. Шығыс ордерлерi немесе төлем ведомостары қолма-қол ақша алған адамдардың қолына берiлмейдi.

Кiрiс және шығыс ордерлерiн немесе төлем ведомостарын алған кезде кассир:

бас бухгалтердiң құжаттардағы қолының, ал шығыс ордерде немесе төлем ведомостінде - субъекті басшысының рұқсат беру қолының болуын және түпнұсқалығын;
құжаттарды ресiмдеудiң дұрыстығын;
құжаттарда санамаланған қосымшалардың болуын тексередi.

Кассир осы талаптардың ең азы бiреуi сақталмаған жағдайда, тиiсiнше ресiмдеу үшiн құжаттарды бухгалтерлiк қызметке қайтарады.

Жалақы төлеуге төлем ведомостерiнде ресiмделген шығыс ордерлерi оны бергеннен кейiн тiркеледi.

Қолма-қол ақшамен есептеуді жүзеге асыру үшін субъектілер касса кiтабын жүргізеді, ол нөмiрленедi, тігіледі және мөрмен бекітіледі. Дара кәсiпкерлер мөрі бар болған кезде баса алады. Касса кiтабындағы парақтар субъекті басшылығының, бас бухгалтердiң қолымен расталады.

Касса кiтабында жазбалар екі данада жүргiзiледi. Парақтардың екiншi даналары кассирде есеп ретiнде қалады. Парақтардың бiрiншi даналары касса кiтабында қалады. Парақтардың бiрiншi және екiншi даналары бiрдей нөмiрлермен нөмiрленедi.

Касса операцияларын жүргiзудiң автоматтандырылған тәсiлi кезiнде касса кiтабын жүргiзудiң осы бөлімде белгiленген талаптарын сақтау қамтамасыз етіледі. Қағаз тасығыштарда басып шығарылған касса кiтабы хронологиялық тәртiппен брошюраланып жасалады.

Әрбiр ордер немесе төлем ведомосі бойынша қолма-қол ақша алынғаннан немесе берілгеннен кейiн кассир бiрден касса кiтабына жазбаларды жүргiзедi. Күн сайын жұмыс күнiнiң соңында кассир бiр күнгi операциялар жиынын есептеп шығарады, кассадағы қолма-қол ақша қалдығын шығарады және касса кiтабына қол қою арқылы кiрiс және шығыс касса құжаттарын бiрге бере отырып, кассир есебiн (бiр күнгi касса кiтабындағы жазбалардың екiншi жыртпа парағын) бухгалтерлiк қызметке бередi. Сонымен бiр уақытта кассир кассадағы қолма-қол ақшаның қалдығын нақты қолма-қол ақшамен салыстырады.

Шығыс ордерде немесе төлем ведомосінде алушының қолынсыз қолма-қол ақшаны беру кассадағы қолма-қол ақшаның қалдығын ақтауға қабылданбайды. Бұл сома кемшiн болып саналады және кассирден өндiрiлiп алынады. Кiрiс ордерлерiмен ақталмаған қолма-қол ақша кассаның артығы болып саналады және субъектінің кiрiсiне есептеледi.

Касса кітабының дұрыс әрі уақытылы жүргізілуін ұйымдастыру бас бухгалтерге жүктеледі.

Қызметкерлерінің саны он адамнан аспайтын, штатында кассирі жоқ шағын кәсіпкерлік субъектілерде оның міндетін субъекті басшысының жазбаша өкімі бойынша бас бухгалтер орындайды.

Субъектіге тиесілі барлық қолма-қол ақша, чектер, қатаң есептілік бланкілері және бағалы қағаздар сейфтерде немесе жанбайтын металл шкафтарда сақталады. Сейфтер мен металл шкафтардың кілттері кассирде сақталады.

Сейфтер мен металл шкафтарды ашпай тұрып, кассир олардың бүтіндігін тексереді.

Бұзылуларды анықтаған жағдайда кассир бұл туралы субъекті басшысына баяндайды, ол болған оқиға туралы ішкі істер органдарына хабарлайды және полиция қызметкерлері келгенге дейін кассаны күзету шараларын қабылдайды.

Мұндай жағдайда субъекті басшысы, бас бухгалтер, сондай-ақ кассир ішкі істер органдарынан рұқсат алғаннан кейін кассалық операциялар басталғанға дейін кассада сақтауда жатқан қолма-қол ақшаны және басқа да құндылықтарды тексеруді жүргізеді. Тексеру нәтижелері туралы екі данада акті жасалады, оған тексеруге қатысқан барлық адамдар қол қояды. Актінің бірінші данасы ішкі істер органдарына беріледі, екіншісі - субъектіде қалады.

Субъекті басшысы белгілеген және жария етуге жатпайтын мерзімде кассадағы барлық қолма-қол ақшаны толығымен жекелей қайта санай отырып және чектер мен бағалы қағаздарды тексеріп, кассаны түгендеу жүргізіледі. Кассаны түгендеуді жүргізу үшін субъекті басшысының бұйрығымен құрамында кемінде үш адам бар комиссия тағайындалады, ол түгендеу нәтижелері бойынша екі данада акт жасайды.

Кассада кем немесе артық ақша болған кезде актіде кемшін немесе артық сома және олардың пайда болу мән-жайы көрсетіледі.

Өзіндік балансы бар және меншікті айналымдық қаражатқа ие, заңды тұлға болып табылатын әрбір субъект Қазақстан Республикасы Ұлттық банкі Басқармасының 2009 ж. 8 маусымдағы №266 «Клиенттердің Қазақстан Республикасы банктерінде банктік шот ашу, жүргізу және жабу тәртібі туралы» Қаулысына сәйкес бос ақшалай қаражатты сақтау мен есеп жүргізу үшін банктерде ағымдағы, корреспонденттелетін немесе жинақ шоттарын ашады [6] .

Ағымдағы банктік шоттардағы ұлттық және шетел валюталарындағы ақша қаражатының қозғалысы 1030 - «Ағымдағы банктік шоттардағы ақша қаражаты» шотында есепке алынады.

Ағымдық және жинақ шоттары - бұл жеке және заңды тұлғалардың заңды тұлғалардың жекелеген бөлімшелерінің (филиалдарының және өкілдіктерінің) банктік шоттары.

Корреспонденттік шоттар - банктік операциялардың жекелеген түрлерін атқаратын банктер мен ұйымдардың банктік шоттары. Аударылымдық операцияларды жүзеге асыратын субъектілерге корреспонденттік шоттар. Ұлттық банктің операцияларға лицензиясы бар болса ғана ашылады.

Банктік шоттар банк шоты шарты бойынша ашылады. Ағымдағы немесе корреспонденттік шоттарды ашқан кезде банк клиенттің пайдасына түскен ақшаны қабылдауға, клиенттің клиентке немесе үшінші тұлғаларға тиісті ақша сомасын аудару (беру) туралы ұйғарымын орындауға және банктік шот шартында қарастырылған (ҚР АК 747 бап) басқа да қызметтерді көрсетуге міндеттенеді.

Қалыптасқан тәжірибе банктік шотты ашу үшін клиент, әдетте, банкке мынадай құжаттар ұсынады:

- қаражат бөлушілердің (басшының, бас бухгалтердің) қойған қолдарының үлгілері бар құжат және нотариалды куәландырылған, екі дана мөр бедерлемесі;

- клиенттің салықтық есепке қойылған фактісін растайтын салық қызметі органы берген құжаттың түпнұсқасы;

- мемлекеттік тіркеуден (қайта тіркеуден) өту фактісін растайтын (мемлекеттік тіркеу туралы куәлік статистикалық карточка), уәкілетті орган берген, белгіленген формадағы құжаттың көшірмесі;

- фирмалар мен өкілдіктер үшін - Қазақстан Республикасы заңды тұлға-резиденті филиал немесе өкілдік басшысына берген сенімхаттың көшірмесі;

- жарғының (жекелеген бөлімшелер үшін - Ережелер) нотариалды куәландырылған көшірмесі, не болмаса клиенттің үлгі жарғы негізіндегі қыцзмет фактісін растайтын құжат;

- банк белгіленген үлгідегі өтініш.

Дегенмен, келтірілген құжаттар тізімі әр банктің ішкі регламентіне қарай толықтырылуы мүмкін.

Бірінші қол қою құқығы кәсіпорын басшысында, екінші бас бухгалтерде. Банктік шотқа субъектке хабарланатын нөмір беріледі және ол операцияны ресімдейтін барлық құжаттарға қойылады.

Ағымдағы шотқа оның иесіне тиесілі төлемдерінің негізгі массасы - тауарларды, қызмет көрсетулерді, материалдық құндылықтарды өткізуден түскен түсімдер, банкте несие алу т. б. түседі.

Ағымдағы шоттан жабдықтаушылардың алынған тауарлық-материалдық құндылықтар үшін қойған шоттары төленеді, бюджетпен есеп айырысулар, еңбекақыға, зейнетақыға, жәрдемақыға және шаруашылық қажеттіліктерге қолма-қол ақша беру жүргізіледі. Ағымдағы шотқа соманы есептен жазу немесе есептен шығару жөніндегі операцияларды шоттың жазбаша өнімі негізінде ақшамен немесе олардың (жабдықтаушылардың, мердігерлердің төлем құжаттарын төлеу) келісімімен, шаруашылық істері жөніндегі алқаның, соттардың, салық және қаржы органдарының шешімі бойынша даусыз тәртіппен өндірілетін төлемдерден басқасы, жүргізіледі. Ағымдық шоттағы қаражат жеткіліксіз немесе мерзімінде төленбеген барлық құжаттар қаржы түскен мүмкіндігіне қалай төленеді. Банктегі ақшаны пайдаланғаны үшін банк шартпен белгіленетін мөлшерде және тәртіппен сыйақы төлейді.

Ақшаның қолма - қол және ақшасыз формаларда, негізгі функцияларын атқарғанда, яғни қозғалғанда, ақша қаражатының айналысы пайда болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.