Жастар туризмінің мәні
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
МАҢҒЫСТАУ ТУРИЗМ КОЛЛЕДЖІМҚКҚ
Тіркеу № _______ ҚОРҒАУҒА ЖІБЕРІЛДІ
___________2021ж Директордың оқу ісі жөніндегі орынбасары
_______Бисенова.А.Х
___________2021ж
Курстық жұмыс
Пәні: Туристік қызметті ұйымдастыру
Тақырыбы: Қазақстандағы жасөспірім мен балаларға арналған туризмнің жағдайы және даму әлеуеті
Жұмыстың авторы:Тб-Мк-41 тобы
Мамандығы:0511000 Туризм
Күндізгі бөлім студенті:
Жақсылықов М
Ғылыми жетекшісі: Базарова.Г.Е
АҚТАУ 2021
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3-4
I.БАЛАЛАР ТУРИЗМІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ ... ... ... ... .5-12
1.1 Жастар туризмінің мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5-12
1.2 Жасөспірімдер және балалар туризмінің даму тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ..13-16
II.ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БАЛАЛАР ЖӘНЕ ЖАСТАР ТУРИЗМІНІҢ РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІН ТАЛДАУ ... ... ... ... ... ... ... . ... ...17-22
2.1Қазақстан Республикасындағы балалар туризмнің қазіргі жағдайын талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17-22
2.2 Қазақстандағы жастар туризмінің рөлі мен орны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23-26
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27-28
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .29
ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...30
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі:Балалар мен жасөспірімдер туризмін дамыту бірқатар артықшылықтар береді және өскелең ұрпақты дамытады. Сондықтан соңғы кезде бұл салаға көбірек көңіл бөлінуде.
Біздің ойымызша, бұл жерде кешенді шараларды қабылдау қажет.
Біріншіден, балалар-жасөспірімдер инфрақұрылымын дамыту және балалардың белсенді жазғы және демалысы мен бос уақытын ұйымдастыру мақсатында білім беру ұйымдарында белсенді түрде жүзеге асырылатын спорттық-сауықтыру туризмі, тәрбие жұмысының жоспарына міндетті түрде енгізіліп, спортпен шұғылдану туралы. және сауықтыру бағдарламалары, мамандандырылған туристік лагерьлер. Республикада балалар-жасөспірімдер туризмі ұйымдарының жүйесін қалпына келтіруге және кеңейтуге атсалысу, республикалық деңгейден облыстық деңгейге дейін вокзалдарды, клубтарды, туристік орталықтарды, лагерьлерді ашуды қамтамасыз ету қажет. олардың материалдық-техникалық қамтамасыз етілуін жақсарту. Әрине, бұл белгілі бір шығындарды талап етеді, бірақ маған сеніңіз, мұны қазақстандықтардың дені сау - физикалық және моральдық жағынан - жас ұрпағы өтейді. Біздің ойымызша, осыған байланысты табиғи және кезек күттірмейтін шара Білім министрлігі жүйесінде балалар-жасөспірімдер және жасөспірімдер туризмін ғылыми-әдістемелік дамыту үшін арнайы құрылымды құру, Қазақстандағы барлық балалар туристік ұйымдарының қызметін үйлестіру болып табылады
Курстық жұмыстың мақсаты: жасөспірімдер мен балалар туризмі саласындағы дамудың негізгі бағыттарын талдау. Осы мақсатқа сүйене отырып, курстық жұмыстың келесі негізгі міндеттерін бөліп көрсетуге болады:
Біріншіден, жасөспірімдер мен балалар туризмінің мәні мен классификациясын қарастыру;
Екіншіден, жасөспірімдер мен балалар туризмінің даму тарихын зерттеу;
Үшіншіден, жасөспірімдер мен балалар туризмі саласын басқару процесін талдау;
Төртіншіден,Қазақстанда және шетелде жасөспірімдер мен балалар туризмі саласының даму ерекшеліктерін анықтау;
Бесіншіден, бар проблемаларды еңсеру жолдары мен саланы дамыту перспективаларын қарастыру.
Курстық жұмысты зерттеу объектісі: жасөспірімдер мен балалар туризмі саласы әрекет етеді. Жасөспірімдер мен балалар туризмін дамытудың жаңа бағыттары.
Курстық жұмыстың міндеті: балалар туризмінің теориялық ерекшеліктері-әлеуметтік дамуы мен келбеті мәселелерін зерделеу.
Курстық жұмыстың құрылымы:курстық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
I. БАЛАЛАР ТУРИЗМІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
1.1 Жастар туризмінің мәні
Қазіргі таңда экономикалық қызметтегі дамушы салалардың бірі - туризм. Қазақстан ерекше ел, өз жерінде көшпенді халықтың мәдениетін және табиғи ресурстардың әр түрлеріне ие, бұл Қазақстанға шексіз туристік потенциалдары бола алатынын айтады. Табиғи ресурстар байлығы және тарихқа толы мемлекет болғандықтан, халықаралық туризм нарығынан өз орнын табуға болады.
Туризм - миллиондаған адамдарды жұмыспен қамтып отырған экономикадағы жоғары табысты салалардың бірі. Қазақстандағы туризмнің дамуы тарихи-өлкетанулық қызметпен, халықтың дәстүрін зерттеумен, фольклермен байланысты. Мәдени орталықтарды құрастыруда Қазақстан туристік бизнесін ерекше, қайталанбастай етіп жасау әлеуетті тұтынушыларды тартады.
Балалардың әр түрлі істерге қызығушылығы біздің еліміздің дамуына септігін тигізеді. Қазақстандағы туризмнің дамуы кадрларды дайындаумен байланысты және балалардың қызығушылығын арттыру қажет. Бұл өскелең ұрпаққа тарихи мәдениетті жеткізуге, адамгершілік тұрғыдан қалыптастыру және халықтың мәдени тұрғыдан дамуына септігін тигізеді.
Балалар туризмі бұл 7-15 жас аралығындағы балаларға арналған саяхаттар мен экскурсиялар, танымдық және рекреациялық балалар туры. Баланың жан-жақты өсіп жетілуіне балалар туризмі маңызды рольді ойнайды. Экскурсиялар, саяхаттар, жорықтар ақыл парасат деңгейінің өсуіп, дамуына, байқағыштығын арттыруға, қоршаған ортаны қорғауға, өз-өзін көрсете алуына және тағы басқа да қабілеттерін арттыруға өз септігін тигізеді.
Балалар туризм түсінігі астарында қысқа мерзімді (бір-екі күндік) және ұзақ мерзімді (бірнеше күнненбастап бірнеше аптаға дейін) қала сыртындағы немесе шетелдік саяхаттар. Сонымен қатар, мектеп оқушыларынамектеп жасына дейінгі балаларға арналған танымдық саяхаттар, экскурсиялар бар. Саяхаттар тақырыбына, ұйымдастыру ерекшелігіне, қиыншылық дәрежесіне (спорттық), жас нормативтеріне қарай бөлінеді(1 кесте).
Балалар туризмінің бірнеше түрін бөліп көрсетуге болады:
Ішкі туризм:
оқушыларға арналған экскурсиялар;
спорттық жарыстар;
танымдық және рекреациялық балалар туры;
балалар лагерлерінде демалу және сауығу.
Шығу туризмі:
білім алу, іскерлік және өнерлі балаларға мадақтамалық саяхаттар, шығармашылық, олимпиада байқауларының жеңімпаздары;
коммерциялық негіздегі танымдық және рекреациялық турлар;
халықаралық балалар лагерлеріне шығу. Саяхат тақырыбы сан қырлы болуы мүмкін: этнографиялық, геологиялық, экологиялық, тарихи, археологиялық, спорттық және т.б., қазіргі таңда турператорлар ұзақ мерзімді сапарлар құрастыру үшін, жоғарыда айтып өткен тақырыптарды бір тур етіп ұйымдастырады. Ұйымдастыру түріне қарай туристік және өз бетімен ұйымдастырылған болып бөлінеді. Өз бетімен ұйымдастырылған экскурсияларды ата-аналар немесе балалар білім беру мекемелеріндегі мұғалімдер ұйымдастырады. Спорттық саяхаттар топтарға жіктеледі: кәсіби және әуесқой. Сонымен бірге, жас нормативтеріне қарай балаларды топтарға бөледі, себебі топтардағы балалар жасы бір-бірімен сай болуы керек.
Спорттық-сауықтыру балалар туризмі баланың салауатты өмір салтын ұстануын қалыптастыратын тиімді технология. Қиындық деңгейіне қарай спорттық- туристік саяхаттар:
категориясыз;
категориялы саяхаттар (1, 2, 3 дәреже).Мектеп оқушыларымен өз бетінше жорықтар ұйымдастырудың өзіндік нормативтері, жорыққа қатысушылардың жасы және дайындық деңгейі бойынша шектеулер болады. Мысалы, 7 жастан бастап 6 оқушыға бір жетекшімен дайындық сапарларына баруға болады, 1 дәрежелі қиындықтағы сапарға 12 жасқа толған оқушылар қатыса алады, 2 дәрежелі қиындықтағы сапарға 14 жастан бір жетекшімен 12-15 оқушы бара алады. 3 дәрежелі қиындықтағы сапарға 15 жасқа толған бір жетекшімен 8-12 оқушылар қатыса алады.
Танымдық балалар туризмі тақырыптық бағыттары бойынша этнографиялық, тарихи, археологиялық, геологиялық және экологиялық болуы мүмкін. Тақырыбы көбінесе мектеп бағдарламасымен байланысты болады, ол балалардың жақсы білім алуына әсер етеді.
Балалар туризмі маусымдылығына байланысты:
маусымдық - демалыс уақыты (күз, қыс, көктем 8-12 күн, жазда - 3айға дейін);
маусымаралық.
Балалар туризмінің бұл түрлері тәжірибе жүзінде жеке және аралас түрінде кездеседі [3].
Балалар туризмін коммерциялық және коммерциялық емес ұйымдар ұйымдастырады.
Коммерциялық ұйымдарға - туристік фирмалар, туристік базалар және мектеп оқушыларымен жұмыс істейтін жеке тұлғалар жатады. Коммерциялық қызмет құрылымы пайда табуға және балалар туризм нарығында бәсекелестікке төтеп беруге негізделеді.
Коммерциялық емес ұйымдарға - мемлекеттік және муниципалдық органдарды басқару, мемлекеттік және муниципалды білім беру мекемелері, қоғамдық бірлестіктер (туристік клубтар, спорттық секциялар, балаларға арналған қоғамдық ұйымдар)жатады. Коммерциялық емес ұйымдар қаржылай табыс табумен байланысты емес және бюджеттік қаржыландыру арқылы жүзеге асады.Қазіргі таңда балалар туризмінің аралас түрлері кездеседі,олар мемлекеттік қаржылай дотацияларды және халықаралық коммерциялық ассоциацияларды, фондтар, союздарды байланыстырады.
Білім беру басқару органдары, дене шынықтыру және спорт комитеттері мемлекеттік және муниципалды басқару органдары болып табылады, әдеттегідей олар балалар туризмінің дамуымен айналысады.
Білім беру мекемелері (мектептер, гимназиялар, лицейлер және т.б.) қазіргі таңда білім беру жоспарына туристік қызмет элементтерін қосады. Бұл категорияға көптеген туристік үйірмелер және секциялар жатады, олар қосымша білім беру мекемелерінде өтеді.
Қосымша білім беру мекемелерін әртүрлі профильді және маманданған болып бөлінеді. Олар өз ісін мектеп базасында және білім беру мекемелерінде, не өз базаларында жүзеге асырады. Маманданған мекемелерге жас туристер станциясын, балалар туризм орталығын жатқызуға болады. Бұндай орталықтардың өлкетану, экология және т.б. бағыттары болуы мүмкін. Маманданған мекемелердің тағы бір категориясы балаларға арналған туристік базалар.
Балалар туристік өнімін құрамын қарастырсақ. Балалар туристік өнімі туристік-рекреациялық ресурстар, табиғи және жасанды адам қолымен жасалған нысандардан тұрады. Туристік бизнестегі басқару жүйесі келесідей элементтердің қосындысынан тұрады: басқару нысандары, басқару үрдістері, инфрақұрылымдар, әдіснамалық тәсілдемелер, технологиялар, қызметкерлердің білімін дұрыс қолдану компанияға қосымша құндылықтар және тұрақты бәсекелестікке қабілетті жағдайлар тудырады.
Кешенді балалар туристік өнімінің маңызды элементі, басқа туризм түрлеріне қарағанда, түрлі қызмет түрлерінің ұсынылуы. Балаларға ұсынылатын барлық қызметтер келесідей түрлерге бөлінеді:
балаларға қарапайым және қауіпсіз тіршілік ортасын қалыптастыратын қызметтер;
медициналық қызметтер;
білім беру қызметтері;
психологиялық қызметтер, балалардың психикалық жағдайын жақсарту және олардың қоршаған орта тіршілігіне бейімделу;
құқытық қызметтер, балаларға және олардың ата-аналарына заңгерлік көмек көрсету, олардың заңды құқықтары мен қызығушылықтарын қорғау;
мәдени-танымдық демалысты ұйымдастыруға қажетті қызметтер, туристік, өлкетанулық және экскурсиялық;
дене шынықтыру және спорт саласындағы қызметтер, физикалық жағдайын және денсаулығын жақсартуға бағытталған;
ақпараттық қызметтер, сенімді ақпараттарды ұсынуға бағытталған;
түзету және қалпына келтіру қызметтері;
транспорттық қызметтер.
Тауарға түрлі анықтамалық және ақпараттық әдебиеттер, буклеттер, каталогтар, туристік жабдықтар, саймандар және т.б. жатқызуға болады. Туристік қызметтерді жүзеге асыратын жұмыстар мен қызметтерге келесілер жатады: маркетингтік зерттеулер, жарнама жне туристік өнімді жылжыту, бәсекелестікке төтеп беретін стратегия ұйымдастыру және т.б.
Қазіргі таңда балалар туризмінің аралас түрлері де кездеседі, ол мемлекеттік қаржылай салымдар мен халықаралық коммерциялық ассоциациялар, фондтар, союздар.
Білім беру басқарма органдары және (кем дегенде) дене шынықтыру және спорт комитеттері мемлекеттік және муниципалды басқару органдары болып табылады, олар балалар туризмін дамыту жұмыстарын атқарады. Соңғы жылдары балалар және жасөспірімдер туризмін дамыту бағдарламасына жасөспірімдер және туризмді басқару органдары қосылды, сонымен қатар аралас басқарма органдары, мысалы жасөспірімдер, спорт және туризм ісі бойынша комитеттер жұмыс істейді.
Білім беру мекемелерінде (мектептер, гимназиялар, лицейлер және т.б.) қазіргі таңда оқу жоспарына туристік қызмет элементтерін қосады.
Қосымша білім беру мекемелерін көп профильді және мамандандырылған деп бөлуге болады. Олар өздерінің қызметтерін мектеп базаларында және басқа да жалпы білім беру мекемелерінде, не жеке меншік базаларда жүзеге асырады.
Бірінші категорияға, яғни көп профильді қосымша білім беру мекемелеріне (сарайлар, балалар шығармашылық орталықтары) көптеген туристік үйірмелер және секциялар жатады.
Мамандандырылған мекемелерге жас туристер станциясын, балалар және жасөспірімдер туризм орталығын жатқызуға болады. Қазақстанның көптеген облыстарында түрлі бағытта (өлкетану, экология және т.б.) қызмет көрсететін орталықтар жұмыс істейді.
Мамандандырылған мекемелердің тағы бір категориясы деп балалар туристік базаларын айтуға болады. Базаның бір бөлігі мемлекеттік немесе муниципалдық дәрежесін сақтап қалды, басқалары ХХ ғасырдың 90-шы жылдары жеке меншік ұйымдарға айналды, бірақ оқушылармен жұмыс істеуін тоқтатқан емес.
Осы мекемелердегі демалыс және сауықтыру жұмыстарын ұйымдастыру, жолдамаларды сату жолдарымен жүзеге асады, сатып алушылар болып білім беру органдары, сонымен бірге әлеуметтік қорғау мекемелері жатады.
Балалар туризмін дамытатын қоғамдық ұйымдар ішінде мамандандырылған қоғамдық ұйымдарды (туристік клубтарды) бөліп көрсетуге болады және көп профильді бірлестіктер (әскери-патриоттық, скауттық ұйымдар және т.б.)
Заңды түрде қоғамдық бірлестіктер жеке заңды тұлға ретінде тіркелуі қажет. Тәжірибе жүзінде бірлестіктің бірінші түрі мемлекеттік және муниципалды білім беру мекемелеріндегі базаларда жұмыс істейді, сонымен қатар жоғары оқу орындарындағы базаларда жатады.Қосымша білім беру мекемелерінде жұмыс істейтін үйірмелер мен секциялар нормативті құжаттармен және сайланбалы басқарма органдарымен, әртүрлі формадағы және бағыттағы қызметтермен ерекшеленеді. Осындай бірлестіктің мақсаты тек қана белгілі бір көлемде білім берумен, шеберлік пен икемділікке үйретіп қана қоймай, жастарды қоғам өміріне қажетті ілімдер, ережелер мен байлықтар жүйесін меңгерту.
Соңғы уақытта заңды тұлға дәрежесіне ие ұйымдастырушылық-құқықтық формасы бар қоғамдық бірлестік ретінде туристік клубтар ашыла бастады, олар туристік фирма қызметтерінде атқарады, яғни туристік маршруттар ұйымдастырады және туристік жолдамалар сатады.
Туристік коммерциялық фирмалар қызметінен осындай қоғамдық бірлестіктің ерекшелігі жолдама сатылымынан түскен пайданы құрылтайшы мен бірлестік мүшелері арасында бөлісудің қажеті жоқ, оның орнына түскен табысты клубтың мақсатын жүзеге асыруға кетеді.
Сонымен бірге тіркелудің осы формасы қызметкерлерге еңбекақы төлеу, арнайы мамандарды тарту, туристік жабдықтармен, саймандармен қамту керек қажеттілігін сызып тастамайды. Қоғамдық бірлестіктерге жер телімдерін қолдануға, жылжымайтын мүлікті сатып немесе жалға алуға, жабдықтармен, автотранспорттық техниканы, басқа да жүріп-тұру кұралдарын мысалы, қайық, байдарка және т.б. жалға алуға рұқсат етілген.
Балалар туризміне саяхаттар, жорықтар, слеттар және басқа да рекреациялық іс-шаралар адамның физикалық және интеллектуалды дамуына әсер етеді.
Туризмнің көпшілікке қол жетімді болуы үшін келесі мәселелерді шешу керек:
Әлеуметтік (әлеуметтік мәдени, спорттық және сауықтыру бағыттары) және коммерциялық туризмде туындаған қарама қайшылық әрекеттерді жою.
Білім беру заңына қосымша білім беру мекемелеріне салықтық жеңілдіктерді сәйкестендіру.
Оқушылардан тұратын туристік топтарға темір жол билеттеріне жыл бойы жеңілдіктер жасау.
Туризмнің дамуына, қоғамның жауапкершілігін арттыратын және мемлекеттің жағдайын жақсартатын нормативті құқықтық шаралар жүргізу.
Балалар туризмін білім беру мекемелеріндегі жоспарларға, спорттық сауықтыру лагерлеріне, рекреациялық реабилитациялық базаларға, санаторлы курорттық бағыттардағы мекемелеріне енгізу.
Материалды техникалық базаларды, қолданыстағы базаларды, комплекстерді реконструкциядан өткізуге, қалпына келтіруге жағдай жасау.
Заманауи нарыққа сай балалар туризмінің қалыптастыруына жәрдемдесу, табыс табу деңгейін арттыру.
Спорттық сауықтыру және балалар туризмін басқаратын жаңа заңнамалық нормалар қабылдау. Осы нормалардың негізі әлеуметтік турға қолжетімді базалық стандарттарды қалыптастыру, балалар туризмі бойынша туристік өнім қалыптастыратын және экономикалық тұрғыда ынталандыру, баға саясаты бойынша халыққа қолжетімді болуын негзідейтін заңнама қабылдау.
Кадрлар және ғылыми әдістемелік қамтамасыз ету салаларында квалификациялы кадрларды дайындауды жүзеге асыру керек, қосымша білім беру, училищелерде, ЖОО халықаралық стандарттарға және әдістемелерге сай үнемі біліктіліктерін арттырып отыру керек. Балалар туризміне кадрларды дайындау үшін педагогикалық, арнайы, спорттық және медициналық аспектілері ескерілуі керек. Балалар туризмі туристік қызметтердің ішіндегі ерекше категория. Балалар саяхатын ұйымдастыруда түрлі факторларды ескеру қажет. Ең алдымен санаторий, қонақ үй және пансионаттардағы санитарлық жағдайлар халықаралық стандарттарға сай болуы керек. Тазалық және гигиенадан басқа маңызды факторлардың бірі балаларға арналған тағамдар. Саяхатта дұрыс тамақтанбау курорттағы балалардың сырқаттануының бірден бір себебі. Балалар қауіпсіздігі тек тамақтану және қоршаған кеңістіктің тазалығымен шектеліп қана қоймайды, сонымен қатар бос уақыттарын өткізу және ойын сауықтыру саласында қауіпсіздікпен қамтамасыз ету қажет. Егер курорт аквапарк немесе балалар спорттық орталықтарында қызметтер ұсынатын болса, олар қауіпсіздік стандарттарына сай келу керек. Егер саяхатта ашық су қоймасында суға түсу қызметін ұсынса, ата аналарының немесе тәрбиешілерінің қатаң бақылауында болу керек.
Бұл туризм түрінің экономикалық артықшылықтары: біріншіден, балалар туризмі - бұл көбіне топтық турлар; екіншіден, сапарлардың жылдан жылға қалыпты болып қалуы бизнесті жоспарлауға жеңілдетеді.
Балалар туризміне мемлекеттің әлеуметтік жағдайының дамуына зор үлесін қосады, себебі ол жаңа өсіп келе жатқан ұрпаққа адамдардың өмірлік тәжірибесін және материалды-мәдени мұраларды сақтауға, құнды бағдарларды қалыптастыру, халықтың денсаулығын қалпына келтіру және мәдени жағдайын дамыту, тұлғаның әлеуметтенуінің бір жолы.
1.2 Жасөспірімдер және балалар туризмінің даму тарихы
1990 жылға дейін жастар туризмі қоғамдық қозғалыс ретінде Туризм және экскурсия жөніндегі кеңестер жанындағы туристік клубтар жүйесі арқылы жүзеге асырылды3.
1989 жылы бетбұрыс деп есептеуге болатын республикалық, облыстық, облыстық, қалалық және аудандық клубтардың саны 700-ден астам болды. Клубтардың негізінде 80-ге жуық облыстық спорттық туризм федерациялары құрылды. Кәсіпорындарда, мекемелерде, оқу орындарында 30 мыңнан астам туристік секциялар мен комиссиялар қоғамдық негізде жұмыс істеді. 3 мыңнан астам классификацияланған спорттық-сауықтыру маршруттары әзірленді және пайдаланылды. 1989 жылға қарай биік таулы аймақтардағы 5240 асу және 1 мыңға жуық үңгірлер жіктеліп, жалпыодақтық тізімге енгізілді.Туристік актив және оның үкіметтік емес ұйымдары жылына 6,8 миллион адамды туризммен айналыса алды, сонымен бірге 15,2 миллион адамға жорықтар, митингілер, жарыстар ұйымдастырды. Спорттық разрядтар мен атақтарды беруге құқық беретін спорттық разрядтарға қатысушылардың саны 136 021 адамды, спорттық туристік топтардың саны 14 252 адамды құрады.
Бұл жұмыс елеусіз бөлінген қаражат есебінен жүргізілді - шамамен 6 миллион рубль. жыл, 1989 жылы кәсіподақтардың қаражатынан алынған.
Қазақстандағы балалар мен жасөспірімдер туризмінің мемлекеттік жүйесі федералды және муниципалды білім беру органдарына негізделген, олардың құрылымында 500-ге жуық орталықтар, станциялар, клубтар мен жас туристерге арналған базалар, сондай-ақ 2000-нан астам балалар мен жасөспірімдер сарайлары мен үйлері бар. шығармашылық, онда туризм бөлімдері мен секциялары жұмыс істейді ... Балаларға арналған мамандандырылған туристік мекемелерде он бір мыңнан астам білікті педагог жұмыс істейді.
220 жас туристерге арналған орталықтар мен станцияларда туристік оқу-жаттығу алаңдары мен альпинизм тренажерлары (альпинизм залдары) жабдықталған, 400-ге жуық жабдықталған оқу туристік және экскурсиялық жолдар тұрақты түрде пайдаланылады5.
Жыл сайын Ресей Федерациясында 3400-ден астам мамандандырылған лагерлер ұйымдастырылады, оларда 350 мыңнан астам бала туристік дағдыларды алып, емдейді.
Бір ғана қосымша білім беру мекемелерінің туристік-өлкетану үйірмелері мен секцияларымен 300 мыңнан астам бала тұрақты түрде айналысады, ал олар ұйымдастырған акцияларға, экспедицияларға және саяхаттарға 1,5 миллионнан астам бала қатысады6.
90-шы жылдардан бастап спорттық туризмді басқарудың көптеген бұрынғы құрылымдары негізінен өз қызметін тоқтатты. Мемлекеттік бюджет, кәсіподақ және спорт ұйымдарының бюджеті айтарлықтай қысқарды, кей жерлерде спорттық туризмге қаржылай көмек бөлу мүлдем қарастырылмаған.
Туристік клубтардың саны 300-ге дейін қысқарды, олардың базасында аумақтық спорттық туризм федерациялары жұмысын жалғастыруда. Клубтардың едәуір бөлігі өз үй-жайларынан айырылып, өз еркімен жұмыс істейді.
Спорттық туризммен айналысатындар саны 1989 жылмен салыстырғанда шамамен 3-4 есеге азайды, ал ұйымдасқан және ұйымдастырылмаған спорттық туризм арасындағы үлес 13-тен 19-ға дейін өзгерді, жол қозғалысын бақылау айтарлықтай төмендеді7.
Соңғы он жылда туристік құрал-жабдықтардың, туристердің өздеріне арналған көлік құралдарының, сондай-ақ көлік қызметтерінің бағасы өсті - мұның бәрі ең алдымен спорттық туризмнің ағынына әсер етті, тіпті Карелия, Орал, Алтай, Саяны, Байкал және др.
Спорттық туризмнің әлеуметтік және әуесқойлық негіздерін коммерциялық технологиялар алмастыруда, бұл қозғалыстың ішкі рухына айтарлықтай әсер етеді.
Бюджеттік қаржыландыру 1989 жылмен салыстырғанда он есе қысқарды және республикада спорттық-сауықтыру туризмін дамытудың ең төменгі қажеттіліктерін де қамтамасыз ете алмайды. 2000 жылғы жағдай бойынша барлық деңгейдегі бюджеттерден және басқа да бюджеттен тыс көздерден спорттық-сауықтыру туризмін қаржыландырудың шамамен мөлшері 0,03 миллиард рубльден аспайды, бұл ретте спорттық туризмге инвестиция салуға дайын инвесторлар үшін тиісті жағдайлар жоқ. Бұл жағдайды барлық деңгейдегі бюджет қаражатын жоғары жетістіктерге қол жеткізген элиталық спорт түрлерінің пайдасына бөлуде айтарлықтай бұрмалану фактісі қиындатады.
Егер бұрын спорттық туризм әлі де болса кәсіподақтардың ең ұтымды мүлкін пайдаланған болса, оны туристік орталықтар мен қонақүйлердің әкімшілік-шаруашылық аппараты жекешелендіруден кейін ол қаладағы (клубтардағы) және табиғи ортадағы кез келген меншіктен толықтай бөлініп шықты. (баспаналар, туристік лагерлер, туристік орталықтар).
Ведомстволық құрылымның жалғасуына байланысты спорттық туризмнің ұйымдық-басқару құрылымдары (бір жағынан дене шынықтыру, спорт және туризм жөніндегі мемлекеттік басқармасы және спорттық туризм федерациясы) және балалар мен жастар (Білім министрлігі мен стансалар) екінші жағынан жас туристер), балалар мен ересектер арасындағы алшақтық үнемі өсуде.туризм, нормативтік базаның қайталануы, бірлескен іс-шаралар аз.
Екінші жағынан, бүгінде бірқатар өңірлерде бір-ақ рет қаламсап, себепсіз балалар мекемелері зардап шегуде.
II. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БАЛАЛАР ЖӘНЕ ЖАСТАР ТУРИЗМІНІҢ РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІН ТАЛДАУ
2.1Қазақстан Республикасындағы балалар туризмнің қазіргі жағдайын талдау
Қазақстан - бұл таулы шыңдар мен шексіз дала, бұл алуан түрлі маршруттар. Бұл жерде ... жалғасы
МАҢҒЫСТАУ ТУРИЗМ КОЛЛЕДЖІМҚКҚ
Тіркеу № _______ ҚОРҒАУҒА ЖІБЕРІЛДІ
___________2021ж Директордың оқу ісі жөніндегі орынбасары
_______Бисенова.А.Х
___________2021ж
Курстық жұмыс
Пәні: Туристік қызметті ұйымдастыру
Тақырыбы: Қазақстандағы жасөспірім мен балаларға арналған туризмнің жағдайы және даму әлеуеті
Жұмыстың авторы:Тб-Мк-41 тобы
Мамандығы:0511000 Туризм
Күндізгі бөлім студенті:
Жақсылықов М
Ғылыми жетекшісі: Базарова.Г.Е
АҚТАУ 2021
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3-4
I.БАЛАЛАР ТУРИЗМІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ ... ... ... ... .5-12
1.1 Жастар туризмінің мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5-12
1.2 Жасөспірімдер және балалар туризмінің даму тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ..13-16
II.ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БАЛАЛАР ЖӘНЕ ЖАСТАР ТУРИЗМІНІҢ РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІН ТАЛДАУ ... ... ... ... ... ... ... . ... ...17-22
2.1Қазақстан Республикасындағы балалар туризмнің қазіргі жағдайын талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17-22
2.2 Қазақстандағы жастар туризмінің рөлі мен орны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23-26
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27-28
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .29
ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...30
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі:Балалар мен жасөспірімдер туризмін дамыту бірқатар артықшылықтар береді және өскелең ұрпақты дамытады. Сондықтан соңғы кезде бұл салаға көбірек көңіл бөлінуде.
Біздің ойымызша, бұл жерде кешенді шараларды қабылдау қажет.
Біріншіден, балалар-жасөспірімдер инфрақұрылымын дамыту және балалардың белсенді жазғы және демалысы мен бос уақытын ұйымдастыру мақсатында білім беру ұйымдарында белсенді түрде жүзеге асырылатын спорттық-сауықтыру туризмі, тәрбие жұмысының жоспарына міндетті түрде енгізіліп, спортпен шұғылдану туралы. және сауықтыру бағдарламалары, мамандандырылған туристік лагерьлер. Республикада балалар-жасөспірімдер туризмі ұйымдарының жүйесін қалпына келтіруге және кеңейтуге атсалысу, республикалық деңгейден облыстық деңгейге дейін вокзалдарды, клубтарды, туристік орталықтарды, лагерьлерді ашуды қамтамасыз ету қажет. олардың материалдық-техникалық қамтамасыз етілуін жақсарту. Әрине, бұл белгілі бір шығындарды талап етеді, бірақ маған сеніңіз, мұны қазақстандықтардың дені сау - физикалық және моральдық жағынан - жас ұрпағы өтейді. Біздің ойымызша, осыған байланысты табиғи және кезек күттірмейтін шара Білім министрлігі жүйесінде балалар-жасөспірімдер және жасөспірімдер туризмін ғылыми-әдістемелік дамыту үшін арнайы құрылымды құру, Қазақстандағы барлық балалар туристік ұйымдарының қызметін үйлестіру болып табылады
Курстық жұмыстың мақсаты: жасөспірімдер мен балалар туризмі саласындағы дамудың негізгі бағыттарын талдау. Осы мақсатқа сүйене отырып, курстық жұмыстың келесі негізгі міндеттерін бөліп көрсетуге болады:
Біріншіден, жасөспірімдер мен балалар туризмінің мәні мен классификациясын қарастыру;
Екіншіден, жасөспірімдер мен балалар туризмінің даму тарихын зерттеу;
Үшіншіден, жасөспірімдер мен балалар туризмі саласын басқару процесін талдау;
Төртіншіден,Қазақстанда және шетелде жасөспірімдер мен балалар туризмі саласының даму ерекшеліктерін анықтау;
Бесіншіден, бар проблемаларды еңсеру жолдары мен саланы дамыту перспективаларын қарастыру.
Курстық жұмысты зерттеу объектісі: жасөспірімдер мен балалар туризмі саласы әрекет етеді. Жасөспірімдер мен балалар туризмін дамытудың жаңа бағыттары.
Курстық жұмыстың міндеті: балалар туризмінің теориялық ерекшеліктері-әлеуметтік дамуы мен келбеті мәселелерін зерделеу.
Курстық жұмыстың құрылымы:курстық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
I. БАЛАЛАР ТУРИЗМІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
1.1 Жастар туризмінің мәні
Қазіргі таңда экономикалық қызметтегі дамушы салалардың бірі - туризм. Қазақстан ерекше ел, өз жерінде көшпенді халықтың мәдениетін және табиғи ресурстардың әр түрлеріне ие, бұл Қазақстанға шексіз туристік потенциалдары бола алатынын айтады. Табиғи ресурстар байлығы және тарихқа толы мемлекет болғандықтан, халықаралық туризм нарығынан өз орнын табуға болады.
Туризм - миллиондаған адамдарды жұмыспен қамтып отырған экономикадағы жоғары табысты салалардың бірі. Қазақстандағы туризмнің дамуы тарихи-өлкетанулық қызметпен, халықтың дәстүрін зерттеумен, фольклермен байланысты. Мәдени орталықтарды құрастыруда Қазақстан туристік бизнесін ерекше, қайталанбастай етіп жасау әлеуетті тұтынушыларды тартады.
Балалардың әр түрлі істерге қызығушылығы біздің еліміздің дамуына септігін тигізеді. Қазақстандағы туризмнің дамуы кадрларды дайындаумен байланысты және балалардың қызығушылығын арттыру қажет. Бұл өскелең ұрпаққа тарихи мәдениетті жеткізуге, адамгершілік тұрғыдан қалыптастыру және халықтың мәдени тұрғыдан дамуына септігін тигізеді.
Балалар туризмі бұл 7-15 жас аралығындағы балаларға арналған саяхаттар мен экскурсиялар, танымдық және рекреациялық балалар туры. Баланың жан-жақты өсіп жетілуіне балалар туризмі маңызды рольді ойнайды. Экскурсиялар, саяхаттар, жорықтар ақыл парасат деңгейінің өсуіп, дамуына, байқағыштығын арттыруға, қоршаған ортаны қорғауға, өз-өзін көрсете алуына және тағы басқа да қабілеттерін арттыруға өз септігін тигізеді.
Балалар туризм түсінігі астарында қысқа мерзімді (бір-екі күндік) және ұзақ мерзімді (бірнеше күнненбастап бірнеше аптаға дейін) қала сыртындағы немесе шетелдік саяхаттар. Сонымен қатар, мектеп оқушыларынамектеп жасына дейінгі балаларға арналған танымдық саяхаттар, экскурсиялар бар. Саяхаттар тақырыбына, ұйымдастыру ерекшелігіне, қиыншылық дәрежесіне (спорттық), жас нормативтеріне қарай бөлінеді(1 кесте).
Балалар туризмінің бірнеше түрін бөліп көрсетуге болады:
Ішкі туризм:
оқушыларға арналған экскурсиялар;
спорттық жарыстар;
танымдық және рекреациялық балалар туры;
балалар лагерлерінде демалу және сауығу.
Шығу туризмі:
білім алу, іскерлік және өнерлі балаларға мадақтамалық саяхаттар, шығармашылық, олимпиада байқауларының жеңімпаздары;
коммерциялық негіздегі танымдық және рекреациялық турлар;
халықаралық балалар лагерлеріне шығу. Саяхат тақырыбы сан қырлы болуы мүмкін: этнографиялық, геологиялық, экологиялық, тарихи, археологиялық, спорттық және т.б., қазіргі таңда турператорлар ұзақ мерзімді сапарлар құрастыру үшін, жоғарыда айтып өткен тақырыптарды бір тур етіп ұйымдастырады. Ұйымдастыру түріне қарай туристік және өз бетімен ұйымдастырылған болып бөлінеді. Өз бетімен ұйымдастырылған экскурсияларды ата-аналар немесе балалар білім беру мекемелеріндегі мұғалімдер ұйымдастырады. Спорттық саяхаттар топтарға жіктеледі: кәсіби және әуесқой. Сонымен бірге, жас нормативтеріне қарай балаларды топтарға бөледі, себебі топтардағы балалар жасы бір-бірімен сай болуы керек.
Спорттық-сауықтыру балалар туризмі баланың салауатты өмір салтын ұстануын қалыптастыратын тиімді технология. Қиындық деңгейіне қарай спорттық- туристік саяхаттар:
категориясыз;
категориялы саяхаттар (1, 2, 3 дәреже).Мектеп оқушыларымен өз бетінше жорықтар ұйымдастырудың өзіндік нормативтері, жорыққа қатысушылардың жасы және дайындық деңгейі бойынша шектеулер болады. Мысалы, 7 жастан бастап 6 оқушыға бір жетекшімен дайындық сапарларына баруға болады, 1 дәрежелі қиындықтағы сапарға 12 жасқа толған оқушылар қатыса алады, 2 дәрежелі қиындықтағы сапарға 14 жастан бір жетекшімен 12-15 оқушы бара алады. 3 дәрежелі қиындықтағы сапарға 15 жасқа толған бір жетекшімен 8-12 оқушылар қатыса алады.
Танымдық балалар туризмі тақырыптық бағыттары бойынша этнографиялық, тарихи, археологиялық, геологиялық және экологиялық болуы мүмкін. Тақырыбы көбінесе мектеп бағдарламасымен байланысты болады, ол балалардың жақсы білім алуына әсер етеді.
Балалар туризмі маусымдылығына байланысты:
маусымдық - демалыс уақыты (күз, қыс, көктем 8-12 күн, жазда - 3айға дейін);
маусымаралық.
Балалар туризмінің бұл түрлері тәжірибе жүзінде жеке және аралас түрінде кездеседі [3].
Балалар туризмін коммерциялық және коммерциялық емес ұйымдар ұйымдастырады.
Коммерциялық ұйымдарға - туристік фирмалар, туристік базалар және мектеп оқушыларымен жұмыс істейтін жеке тұлғалар жатады. Коммерциялық қызмет құрылымы пайда табуға және балалар туризм нарығында бәсекелестікке төтеп беруге негізделеді.
Коммерциялық емес ұйымдарға - мемлекеттік және муниципалдық органдарды басқару, мемлекеттік және муниципалды білім беру мекемелері, қоғамдық бірлестіктер (туристік клубтар, спорттық секциялар, балаларға арналған қоғамдық ұйымдар)жатады. Коммерциялық емес ұйымдар қаржылай табыс табумен байланысты емес және бюджеттік қаржыландыру арқылы жүзеге асады.Қазіргі таңда балалар туризмінің аралас түрлері кездеседі,олар мемлекеттік қаржылай дотацияларды және халықаралық коммерциялық ассоциацияларды, фондтар, союздарды байланыстырады.
Білім беру басқару органдары, дене шынықтыру және спорт комитеттері мемлекеттік және муниципалды басқару органдары болып табылады, әдеттегідей олар балалар туризмінің дамуымен айналысады.
Білім беру мекемелері (мектептер, гимназиялар, лицейлер және т.б.) қазіргі таңда білім беру жоспарына туристік қызмет элементтерін қосады. Бұл категорияға көптеген туристік үйірмелер және секциялар жатады, олар қосымша білім беру мекемелерінде өтеді.
Қосымша білім беру мекемелерін әртүрлі профильді және маманданған болып бөлінеді. Олар өз ісін мектеп базасында және білім беру мекемелерінде, не өз базаларында жүзеге асырады. Маманданған мекемелерге жас туристер станциясын, балалар туризм орталығын жатқызуға болады. Бұндай орталықтардың өлкетану, экология және т.б. бағыттары болуы мүмкін. Маманданған мекемелердің тағы бір категориясы балаларға арналған туристік базалар.
Балалар туристік өнімін құрамын қарастырсақ. Балалар туристік өнімі туристік-рекреациялық ресурстар, табиғи және жасанды адам қолымен жасалған нысандардан тұрады. Туристік бизнестегі басқару жүйесі келесідей элементтердің қосындысынан тұрады: басқару нысандары, басқару үрдістері, инфрақұрылымдар, әдіснамалық тәсілдемелер, технологиялар, қызметкерлердің білімін дұрыс қолдану компанияға қосымша құндылықтар және тұрақты бәсекелестікке қабілетті жағдайлар тудырады.
Кешенді балалар туристік өнімінің маңызды элементі, басқа туризм түрлеріне қарағанда, түрлі қызмет түрлерінің ұсынылуы. Балаларға ұсынылатын барлық қызметтер келесідей түрлерге бөлінеді:
балаларға қарапайым және қауіпсіз тіршілік ортасын қалыптастыратын қызметтер;
медициналық қызметтер;
білім беру қызметтері;
психологиялық қызметтер, балалардың психикалық жағдайын жақсарту және олардың қоршаған орта тіршілігіне бейімделу;
құқытық қызметтер, балаларға және олардың ата-аналарына заңгерлік көмек көрсету, олардың заңды құқықтары мен қызығушылықтарын қорғау;
мәдени-танымдық демалысты ұйымдастыруға қажетті қызметтер, туристік, өлкетанулық және экскурсиялық;
дене шынықтыру және спорт саласындағы қызметтер, физикалық жағдайын және денсаулығын жақсартуға бағытталған;
ақпараттық қызметтер, сенімді ақпараттарды ұсынуға бағытталған;
түзету және қалпына келтіру қызметтері;
транспорттық қызметтер.
Тауарға түрлі анықтамалық және ақпараттық әдебиеттер, буклеттер, каталогтар, туристік жабдықтар, саймандар және т.б. жатқызуға болады. Туристік қызметтерді жүзеге асыратын жұмыстар мен қызметтерге келесілер жатады: маркетингтік зерттеулер, жарнама жне туристік өнімді жылжыту, бәсекелестікке төтеп беретін стратегия ұйымдастыру және т.б.
Қазіргі таңда балалар туризмінің аралас түрлері де кездеседі, ол мемлекеттік қаржылай салымдар мен халықаралық коммерциялық ассоциациялар, фондтар, союздар.
Білім беру басқарма органдары және (кем дегенде) дене шынықтыру және спорт комитеттері мемлекеттік және муниципалды басқару органдары болып табылады, олар балалар туризмін дамыту жұмыстарын атқарады. Соңғы жылдары балалар және жасөспірімдер туризмін дамыту бағдарламасына жасөспірімдер және туризмді басқару органдары қосылды, сонымен қатар аралас басқарма органдары, мысалы жасөспірімдер, спорт және туризм ісі бойынша комитеттер жұмыс істейді.
Білім беру мекемелерінде (мектептер, гимназиялар, лицейлер және т.б.) қазіргі таңда оқу жоспарына туристік қызмет элементтерін қосады.
Қосымша білім беру мекемелерін көп профильді және мамандандырылған деп бөлуге болады. Олар өздерінің қызметтерін мектеп базаларында және басқа да жалпы білім беру мекемелерінде, не жеке меншік базаларда жүзеге асырады.
Бірінші категорияға, яғни көп профильді қосымша білім беру мекемелеріне (сарайлар, балалар шығармашылық орталықтары) көптеген туристік үйірмелер және секциялар жатады.
Мамандандырылған мекемелерге жас туристер станциясын, балалар және жасөспірімдер туризм орталығын жатқызуға болады. Қазақстанның көптеген облыстарында түрлі бағытта (өлкетану, экология және т.б.) қызмет көрсететін орталықтар жұмыс істейді.
Мамандандырылған мекемелердің тағы бір категориясы деп балалар туристік базаларын айтуға болады. Базаның бір бөлігі мемлекеттік немесе муниципалдық дәрежесін сақтап қалды, басқалары ХХ ғасырдың 90-шы жылдары жеке меншік ұйымдарға айналды, бірақ оқушылармен жұмыс істеуін тоқтатқан емес.
Осы мекемелердегі демалыс және сауықтыру жұмыстарын ұйымдастыру, жолдамаларды сату жолдарымен жүзеге асады, сатып алушылар болып білім беру органдары, сонымен бірге әлеуметтік қорғау мекемелері жатады.
Балалар туризмін дамытатын қоғамдық ұйымдар ішінде мамандандырылған қоғамдық ұйымдарды (туристік клубтарды) бөліп көрсетуге болады және көп профильді бірлестіктер (әскери-патриоттық, скауттық ұйымдар және т.б.)
Заңды түрде қоғамдық бірлестіктер жеке заңды тұлға ретінде тіркелуі қажет. Тәжірибе жүзінде бірлестіктің бірінші түрі мемлекеттік және муниципалды білім беру мекемелеріндегі базаларда жұмыс істейді, сонымен қатар жоғары оқу орындарындағы базаларда жатады.Қосымша білім беру мекемелерінде жұмыс істейтін үйірмелер мен секциялар нормативті құжаттармен және сайланбалы басқарма органдарымен, әртүрлі формадағы және бағыттағы қызметтермен ерекшеленеді. Осындай бірлестіктің мақсаты тек қана белгілі бір көлемде білім берумен, шеберлік пен икемділікке үйретіп қана қоймай, жастарды қоғам өміріне қажетті ілімдер, ережелер мен байлықтар жүйесін меңгерту.
Соңғы уақытта заңды тұлға дәрежесіне ие ұйымдастырушылық-құқықтық формасы бар қоғамдық бірлестік ретінде туристік клубтар ашыла бастады, олар туристік фирма қызметтерінде атқарады, яғни туристік маршруттар ұйымдастырады және туристік жолдамалар сатады.
Туристік коммерциялық фирмалар қызметінен осындай қоғамдық бірлестіктің ерекшелігі жолдама сатылымынан түскен пайданы құрылтайшы мен бірлестік мүшелері арасында бөлісудің қажеті жоқ, оның орнына түскен табысты клубтың мақсатын жүзеге асыруға кетеді.
Сонымен бірге тіркелудің осы формасы қызметкерлерге еңбекақы төлеу, арнайы мамандарды тарту, туристік жабдықтармен, саймандармен қамту керек қажеттілігін сызып тастамайды. Қоғамдық бірлестіктерге жер телімдерін қолдануға, жылжымайтын мүлікті сатып немесе жалға алуға, жабдықтармен, автотранспорттық техниканы, басқа да жүріп-тұру кұралдарын мысалы, қайық, байдарка және т.б. жалға алуға рұқсат етілген.
Балалар туризміне саяхаттар, жорықтар, слеттар және басқа да рекреациялық іс-шаралар адамның физикалық және интеллектуалды дамуына әсер етеді.
Туризмнің көпшілікке қол жетімді болуы үшін келесі мәселелерді шешу керек:
Әлеуметтік (әлеуметтік мәдени, спорттық және сауықтыру бағыттары) және коммерциялық туризмде туындаған қарама қайшылық әрекеттерді жою.
Білім беру заңына қосымша білім беру мекемелеріне салықтық жеңілдіктерді сәйкестендіру.
Оқушылардан тұратын туристік топтарға темір жол билеттеріне жыл бойы жеңілдіктер жасау.
Туризмнің дамуына, қоғамның жауапкершілігін арттыратын және мемлекеттің жағдайын жақсартатын нормативті құқықтық шаралар жүргізу.
Балалар туризмін білім беру мекемелеріндегі жоспарларға, спорттық сауықтыру лагерлеріне, рекреациялық реабилитациялық базаларға, санаторлы курорттық бағыттардағы мекемелеріне енгізу.
Материалды техникалық базаларды, қолданыстағы базаларды, комплекстерді реконструкциядан өткізуге, қалпына келтіруге жағдай жасау.
Заманауи нарыққа сай балалар туризмінің қалыптастыруына жәрдемдесу, табыс табу деңгейін арттыру.
Спорттық сауықтыру және балалар туризмін басқаратын жаңа заңнамалық нормалар қабылдау. Осы нормалардың негізі әлеуметтік турға қолжетімді базалық стандарттарды қалыптастыру, балалар туризмі бойынша туристік өнім қалыптастыратын және экономикалық тұрғыда ынталандыру, баға саясаты бойынша халыққа қолжетімді болуын негзідейтін заңнама қабылдау.
Кадрлар және ғылыми әдістемелік қамтамасыз ету салаларында квалификациялы кадрларды дайындауды жүзеге асыру керек, қосымша білім беру, училищелерде, ЖОО халықаралық стандарттарға және әдістемелерге сай үнемі біліктіліктерін арттырып отыру керек. Балалар туризміне кадрларды дайындау үшін педагогикалық, арнайы, спорттық және медициналық аспектілері ескерілуі керек. Балалар туризмі туристік қызметтердің ішіндегі ерекше категория. Балалар саяхатын ұйымдастыруда түрлі факторларды ескеру қажет. Ең алдымен санаторий, қонақ үй және пансионаттардағы санитарлық жағдайлар халықаралық стандарттарға сай болуы керек. Тазалық және гигиенадан басқа маңызды факторлардың бірі балаларға арналған тағамдар. Саяхатта дұрыс тамақтанбау курорттағы балалардың сырқаттануының бірден бір себебі. Балалар қауіпсіздігі тек тамақтану және қоршаған кеңістіктің тазалығымен шектеліп қана қоймайды, сонымен қатар бос уақыттарын өткізу және ойын сауықтыру саласында қауіпсіздікпен қамтамасыз ету қажет. Егер курорт аквапарк немесе балалар спорттық орталықтарында қызметтер ұсынатын болса, олар қауіпсіздік стандарттарына сай келу керек. Егер саяхатта ашық су қоймасында суға түсу қызметін ұсынса, ата аналарының немесе тәрбиешілерінің қатаң бақылауында болу керек.
Бұл туризм түрінің экономикалық артықшылықтары: біріншіден, балалар туризмі - бұл көбіне топтық турлар; екіншіден, сапарлардың жылдан жылға қалыпты болып қалуы бизнесті жоспарлауға жеңілдетеді.
Балалар туризміне мемлекеттің әлеуметтік жағдайының дамуына зор үлесін қосады, себебі ол жаңа өсіп келе жатқан ұрпаққа адамдардың өмірлік тәжірибесін және материалды-мәдени мұраларды сақтауға, құнды бағдарларды қалыптастыру, халықтың денсаулығын қалпына келтіру және мәдени жағдайын дамыту, тұлғаның әлеуметтенуінің бір жолы.
1.2 Жасөспірімдер және балалар туризмінің даму тарихы
1990 жылға дейін жастар туризмі қоғамдық қозғалыс ретінде Туризм және экскурсия жөніндегі кеңестер жанындағы туристік клубтар жүйесі арқылы жүзеге асырылды3.
1989 жылы бетбұрыс деп есептеуге болатын республикалық, облыстық, облыстық, қалалық және аудандық клубтардың саны 700-ден астам болды. Клубтардың негізінде 80-ге жуық облыстық спорттық туризм федерациялары құрылды. Кәсіпорындарда, мекемелерде, оқу орындарында 30 мыңнан астам туристік секциялар мен комиссиялар қоғамдық негізде жұмыс істеді. 3 мыңнан астам классификацияланған спорттық-сауықтыру маршруттары әзірленді және пайдаланылды. 1989 жылға қарай биік таулы аймақтардағы 5240 асу және 1 мыңға жуық үңгірлер жіктеліп, жалпыодақтық тізімге енгізілді.Туристік актив және оның үкіметтік емес ұйымдары жылына 6,8 миллион адамды туризммен айналыса алды, сонымен бірге 15,2 миллион адамға жорықтар, митингілер, жарыстар ұйымдастырды. Спорттық разрядтар мен атақтарды беруге құқық беретін спорттық разрядтарға қатысушылардың саны 136 021 адамды, спорттық туристік топтардың саны 14 252 адамды құрады.
Бұл жұмыс елеусіз бөлінген қаражат есебінен жүргізілді - шамамен 6 миллион рубль. жыл, 1989 жылы кәсіподақтардың қаражатынан алынған.
Қазақстандағы балалар мен жасөспірімдер туризмінің мемлекеттік жүйесі федералды және муниципалды білім беру органдарына негізделген, олардың құрылымында 500-ге жуық орталықтар, станциялар, клубтар мен жас туристерге арналған базалар, сондай-ақ 2000-нан астам балалар мен жасөспірімдер сарайлары мен үйлері бар. шығармашылық, онда туризм бөлімдері мен секциялары жұмыс істейді ... Балаларға арналған мамандандырылған туристік мекемелерде он бір мыңнан астам білікті педагог жұмыс істейді.
220 жас туристерге арналған орталықтар мен станцияларда туристік оқу-жаттығу алаңдары мен альпинизм тренажерлары (альпинизм залдары) жабдықталған, 400-ге жуық жабдықталған оқу туристік және экскурсиялық жолдар тұрақты түрде пайдаланылады5.
Жыл сайын Ресей Федерациясында 3400-ден астам мамандандырылған лагерлер ұйымдастырылады, оларда 350 мыңнан астам бала туристік дағдыларды алып, емдейді.
Бір ғана қосымша білім беру мекемелерінің туристік-өлкетану үйірмелері мен секцияларымен 300 мыңнан астам бала тұрақты түрде айналысады, ал олар ұйымдастырған акцияларға, экспедицияларға және саяхаттарға 1,5 миллионнан астам бала қатысады6.
90-шы жылдардан бастап спорттық туризмді басқарудың көптеген бұрынғы құрылымдары негізінен өз қызметін тоқтатты. Мемлекеттік бюджет, кәсіподақ және спорт ұйымдарының бюджеті айтарлықтай қысқарды, кей жерлерде спорттық туризмге қаржылай көмек бөлу мүлдем қарастырылмаған.
Туристік клубтардың саны 300-ге дейін қысқарды, олардың базасында аумақтық спорттық туризм федерациялары жұмысын жалғастыруда. Клубтардың едәуір бөлігі өз үй-жайларынан айырылып, өз еркімен жұмыс істейді.
Спорттық туризммен айналысатындар саны 1989 жылмен салыстырғанда шамамен 3-4 есеге азайды, ал ұйымдасқан және ұйымдастырылмаған спорттық туризм арасындағы үлес 13-тен 19-ға дейін өзгерді, жол қозғалысын бақылау айтарлықтай төмендеді7.
Соңғы он жылда туристік құрал-жабдықтардың, туристердің өздеріне арналған көлік құралдарының, сондай-ақ көлік қызметтерінің бағасы өсті - мұның бәрі ең алдымен спорттық туризмнің ағынына әсер етті, тіпті Карелия, Орал, Алтай, Саяны, Байкал және др.
Спорттық туризмнің әлеуметтік және әуесқойлық негіздерін коммерциялық технологиялар алмастыруда, бұл қозғалыстың ішкі рухына айтарлықтай әсер етеді.
Бюджеттік қаржыландыру 1989 жылмен салыстырғанда он есе қысқарды және республикада спорттық-сауықтыру туризмін дамытудың ең төменгі қажеттіліктерін де қамтамасыз ете алмайды. 2000 жылғы жағдай бойынша барлық деңгейдегі бюджеттерден және басқа да бюджеттен тыс көздерден спорттық-сауықтыру туризмін қаржыландырудың шамамен мөлшері 0,03 миллиард рубльден аспайды, бұл ретте спорттық туризмге инвестиция салуға дайын инвесторлар үшін тиісті жағдайлар жоқ. Бұл жағдайды барлық деңгейдегі бюджет қаражатын жоғары жетістіктерге қол жеткізген элиталық спорт түрлерінің пайдасына бөлуде айтарлықтай бұрмалану фактісі қиындатады.
Егер бұрын спорттық туризм әлі де болса кәсіподақтардың ең ұтымды мүлкін пайдаланған болса, оны туристік орталықтар мен қонақүйлердің әкімшілік-шаруашылық аппараты жекешелендіруден кейін ол қаладағы (клубтардағы) және табиғи ортадағы кез келген меншіктен толықтай бөлініп шықты. (баспаналар, туристік лагерлер, туристік орталықтар).
Ведомстволық құрылымның жалғасуына байланысты спорттық туризмнің ұйымдық-басқару құрылымдары (бір жағынан дене шынықтыру, спорт және туризм жөніндегі мемлекеттік басқармасы және спорттық туризм федерациясы) және балалар мен жастар (Білім министрлігі мен стансалар) екінші жағынан жас туристер), балалар мен ересектер арасындағы алшақтық үнемі өсуде.туризм, нормативтік базаның қайталануы, бірлескен іс-шаралар аз.
Екінші жағынан, бүгінде бірқатар өңірлерде бір-ақ рет қаламсап, себепсіз балалар мекемелері зардап шегуде.
II. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БАЛАЛАР ЖӘНЕ ЖАСТАР ТУРИЗМІНІҢ РЕКРЕАЦИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІН ТАЛДАУ
2.1Қазақстан Республикасындағы балалар туризмнің қазіргі жағдайын талдау
Қазақстан - бұл таулы шыңдар мен шексіз дала, бұл алуан түрлі маршруттар. Бұл жерде ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz