Залалсыздандырудың химиялық әдістері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Ветеринария факультеті

Тақырыбы: Антисептика және асептика

Орындаған: Матенова Н.М.
phD, 1 курс докторанты
Қабылдаған: Орынханов Қ.А.
в.ғ.к., профессор

Алматы

Жоспар:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
Антисептика.
2.2. Операциялық жараның инфицирлену көздері мен жолдары
2.3. Асептика
2.4. Хирургтің қолдарын және операция алаңын дайындау
ІІІ. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер

І. Кіріспе
Медицина ғылымның үлкен жетістіктерге жетуіне қарамастан хирургиялық инфекциялармен күрес өзекті де, маңызды мәселенің бірі болып қала береді. Іріңді аурулар мен іріңді асқынулар қазіргі таңда да, соңғы жылдарда да тәжірибе жүзінде өзгерген жоқ.
Хирургиялық инфекция деп- микроорганизмдердің еніп және көбейіп, олардың ара-қатынасында белгілі бір заңдылыққа бағына отырып, қоздырғыштарды тасымалдаушылықтан айқын аурудың қозуына дейінгі дамитын күрделі кешенді өзгерістерді айтады.
Асептика және антисептика әдістері енгізілгенге дейін операциядан кейінгі өлім-жітім 80% - ға жетті: науқастар іріңді және гангренозды процестерден қайтыс болды. 1863 жылы Луи Пастер ашқан ыдырау мен ашытудың табиғаты Микробиология мен практикалық хирургияның дамуына түрткі бола отырып, көптеген жаралардың асқынуының себебі микроорганизмдер болып табылады деген.
Бұл рефератта асептика және антисептика сияқты зарарсыздандыру әдістері қарастырылады.
Бұл ұғымдар бір-бірін толықтыратын шаралар кешенінде қарастырылуы керек, біреуі екіншісіз жақсы нәтиже бермейді.
Антисептика терідегі, жарадағы, патологиялық қалыптасудағы немесе тұтастай ағзадағы микробтарды жоюға бағытталған шаралар кешенін білдіреді. Физикалық, механикалық, химиялық және биологиялық деп бөлінеді.
Асептика- бұл микробтардың операциялық жараға енуіне немесе олардың дамуына жол бермейтін хирургиялық әдіс. Адамды қоршаған барлық заттарда, ауада, суда, оның денесінің бетінде, ішкі ағзалардың құрамында және т.б. бактериялар бар. Сондықтан хирургиялық жұмыс асептиканың негізгі заңын сақтауды талап етеді, ол келесідей тұжырымдалған: жарамен байланыста болатын барлық нәрсе бактериялардан таза, яғни стерильді болуы керек.
1750 жылы ағылшын әскери хирургы Прингл асептика ұғымын енгізді.
Асептика - (а-жоқ, septicus-іріп-шіру) - инфекцияның болмауы. Асептика дегеніміз - жараға немесе ауру малдың денесіне ифекцияның түсуінің алдын-алуға бағытталған шаралар кешенін айтамыз, басқаша айтқанда микробсыз жағдайда жұмыс істеу мүмкіндігін жасау.
Қазіргі таңда мынадай қағидалардың қатаң түрде сақталғанын талап етеді, олар:
Жараға жанасатын заттың барлығы таза және залалсыз болу керек.
Барлық хирургиялық аурулар екі топқа бөлінуі керек - таза және инфекцияланған немесе іріңді.
Асептиканы механикалық, физикалық, химиялық әдістердің көмегімен іске асырады.
Асептика әдістерімен экзогенді инфекциямен, антисептика әдістерімен эндогенді инфекциямен күрес жүргізіледі. Алдын - алу шараларының жетістікке жетуі үшін, барлық кезеңде онымен күрес жүргізілуі қажет:
инфекцияның көзі;
инфекцияның ену жолдары;
жалпы организм.
Антисептика - (anti-қарсы, septicus- іріп-шіру)-бар инфекциямен қарсы күресу шараларының кешені. Хининнің антисептикалық әсерін тапқан Дж. Прилинг 1750 жылы антисептика терминін медициналық тәжірибеге енгізді. Сонымен, антисептиканы механикалық, физикалық, химиялық және биологиялық факторлардың көмегімен жараға, патологиялық ошаққа, ағзалар мен ұлпаларғамалдың денесіне түскен микробтарды жоюға бағыталлған шаралардың кешені деп айтуымызға болады.

ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Антисептика
Антисептика терідегі, жарадағы, патологиялық қалыптасудағы немесе тұтастай ағзадағы микробтарды жоюға бағытталған шаралар кешенін білдіреді. Физикалық, механикалық, химиялық және биологиялық антисептика деп бөлінеді.
Физикалық антисептика жұқтырған микробтың жарадан кетуін қамтамасыз етеді және осылайша оны микробтардан, токсиндерден және тіндердің ыдырау өнімдерінен тазартады. Бұған дәке тампондарын, резеңке, шыны, пластиктен жасалған дренаждарды қолдану арқылы қол жеткізіледі. Дәкенің гигроскопиялық қасиеттері оны гипертониялық ерітінділермен (5-10% натрий хлориді ерітіндісі, 20-40% қант ерітіндісі және т.б.) ылғалдандыру арқылы едәуір артады.
Жараларды емдеудің ашық әдістерін таңғышты қолданбай қолданыңыз, бұл жараны ауамен кептіруге және осылайша микробтардың дамуына қолайсыз жағдайлар жасауға әкеледі. Физикалық антисептикаға ультрадыбысты, лазерлік сәулелерді, физиотерапиялық процедураларды қолдану да жатады.
Механикалық антисептика - бұл микроорганизмдер үшін негізгі қоректік орта ретінде қызмет ететін жұқтырған және өміршең емес тіндерді жарадан шығару әдістері. Бұл операциялар жараларды белсенді хирургиялық емдеу деп аталады. Олар жара инфекциясының дамуын болдырмау үшін үлкен маңызға ие.
Химиялық антисептика микрофлораға зиянды әсер ететін бактерицидті немесе бактериостатикалық әсері бар заттарды (мысалы, сульфаниламидті дәрі-дәрмектер) қамтиды.
Биологиялық антисептика - бұл микробтық жасушаға және оның токсиндеріне тікелей қарсы бағытталған препараттар мен әдістердің үлкен тобы және жануар ағзасы арқылы жанама түрде әрекет ететін заттар тобы. Осылайша, көбінесе микробқа немесе оның токсиндеріне әсер етеді:
1) антибиотиктер - айқын бактериостатикалық немесе бактерицидтік қасиеттері бар заттар;
2) бактериофагтар;
3) әдетте сарысулар түрінде енгізілетін антитоксиндер (сіреспеге қарсы, дифтерияға қарсы және т.б.).
Жанама түрде организм арқылы оның иммунитетін жоғарылатады және осылайша қорғаныш қасиеттерін арттырады, вакциналар, анатоксиндер, қан мен плазма құю, иммундық глобулиндер, метилтиоурацил препараттарын енгізу және т. б.
Протеолитикалық ферменттер өлі және өміршең емес тіндерді лизирлейді, жараларды тез тазартуға ықпал етеді және микробтық жасушаларды қоректік заттардан айырады. Бақылауларға сәйкес, бұл ферменттер микробтардың тіршілік ету ортасын өзгертіп, олардың қабығын бұзып, микробтық жасушаны антибиотиктерге сезімтал етеді.
Биологиялық антисептика биологиялық шығу тегі бар заттарды, сондай-ақ макроорганизмнің иммундық жүйесіне әсер етуді қамтиды. Біз микробтарға басым және иммундық жүйеге ынталандырушы әсер етеміз.
Биологиялық шығу тегінің ең үлкен тобы - антибиотиктер, әдетте, әртүрлі саңырауқұлақтардың тіршілік ету өнімдері. Олардың кейбіреулері өзгермеген түрде қолданылады, кейбіреулері қосымша химиялық өңдеуден өтеді (жартылай синтетикалық препараттар), синтетикалық антибиотиктер де бар. Антибиотиктер әртүрлі топтарға бөлінеді, әсіресе 30-жылдары Флеминг ұсынған пенцилиндер топтары кеңінен қолданылады, ал бізде бұл препаратты академик Ермольеваның тобы синтездеген. Пенициллинді медициналық тәжірибеге енгізу медицинада төңкеріс тудырды. Яғни, адамдар үшін өлімге әкелетін аурулар, айталық, пневмония, бүкіл әлемде миллиондаған адамдар қайтыс болған, сол сәтті емделе бастады. Хирургияда іріңді асқынулар сирек кездеседі. Алайда, пенициллинді 20 жыл бойы дұрыс пайдаланбау 50-ші жылдары дәрігерлердің өздері оны толығымен бұзғанына әкелді. Бұл пенициллинді қолданудың қатаң көрсеткіштері ескерілмегендіктен болды; пенициллин тұмауға қарсы тағайындалды, асқынулардың алдын алу үшін - стафилококктар немесе пневмококктар тудыратын пневмония. Немесе хирургтар ішек грыжасына операция жасағанда іріңді асқынулардың алдын алу үшін антибиотиктер тағайындады. Қазіргі уақытта шұғыл профилактика жағдайларын қоспағанда, антибиотиктерді профилактикалық мақсатта қолдануға болмайды. Екінші жағдай- ол төмен дозада тағайындалады. Нәтижесінде барлық микробтар пенициллинге ұшырамайды, ал пенициллинді қолданғаннан кейін тірі қалған микробтар қорғаныс механизмдерін жасай бастайды. Ең танымал қорғаныс механизмі- пенициллиназа өндірісі-пенициллинді бұзатын ферменттер. Бұл қасиет стафилококктарға тән. Микробтар метаболикалық циклге тетрациклин антибиотиктерін енгізе бастады. Осы антибиотиктердің қатысуымен ғана өмір сүре алатын штамдар жасалды. Кейбір микробтар жасуша мембраналарының рецепторларын антибиотик молекулаларын қабылдамайтындай етіп қайта салады.
Содан кейін пенициллин күніне 4 рет қолданыла бастады. Егер пенициллинді парентеральді түрде енгізсе, онда оның емдік дозасы енгізілгеннен кейін шамамен 30 минуттан соң 7 және қан арнасында 4 сағаттан артық ұсталмайды, ал одан әрі доза күрт төмендейді. Антибиотиктерді әр 6 сағат сайын енгізу арқылы біз микробтарға антибиотикке бейімделу үшін 2 сағат береміз. Осылайша, пенициллинді қолдану дозасы қазір тәулігіне 1 граммнан тәулігіне 10-20 г дейін жоғарылайды және оны әр 4 сағат сайын енгізу керек.
60 - жылдары антибиотиктердің жаңа тобы пайда болды-антифункционалды антибиотиктер. Адамдарда антибиотиктерді кеңінен қолдану нәтижесінде тоқ ішектің өзіндік микрофлорасының жолын кесу байқала бастады, E. coli басылды және бұл қазіргі таңда өте маңызды, мысалы, дәрумендерді сіңіру үшін (К, В12).
Микрофлораның ішінде candida тұқымының саңырауқұлақтары микрофлорасының дамуы кандидоздың пайда болуына әкеледі. Дисбактериоз үшін ұсынылатын антифункционалды антибиотиктер тобы пайда болды. Бұл антибиотиктерге леворин, нистатин, метрагил және т. б. жатады.

2.2 Операциялық жараның инфицирлену көздері мен жолдары
Инфекцияның жараға түсуінің алдын - алу үшін, оның денеге қандай жолдармен және қалай түсетінін білу керек. Инфекция жараға экзогенді және эндогенді жолдарымен енеді.
Экзогенді инфекцияның көздері:
баццилотасымалдаушылар,
іріңді хирургиялық ауру малдыр.
Эндогенді инфекцияның ену жолдары:
ауа-тамшылы жұғу жолы (ауа, шаң, тамшы арқылы),
жанасу жолы (құрал-саймандар, таңғыштар, төсек жапқыштар, хирургтың қолы және т.б.)
имплантациялық жол (тігетін, пластикалық материлдар, протездер және т.б.)
Эндогенді инфекцияның көздері:
ауру малдың терісі мен ауыз қуысы,
ішкі ағзалар (асқазан-ішек, жоғарғы тыныс)
патологиялық ошақтар.
Эндогенді инфекцияның жұғу жолдары:
гематогенді (қан тамырлары арқылы),
лимфогенді (лимфа жүйесі арқылы),
жанасу (контакт) арқылы.
Асептика әдістерімен экзогенді инфекциямен, антисептика әдістерімен эндогенді инфекциямен күрес жүргізіледі. Алдын - алу шараларының жетістікке жетуі үшін, барлық кезеңде онымен күрес жүргізілуі қажет:
инфекцияның көзі;
инфекцияның ену жолдары;
жалпы организм.
Залалсыздандыру қандай да бір заттың физикалық, химиялық факторлардың әсерінен микроорганизмнен толық тазаруы. Залалсыздандыру асептиканың негізі болып табылады.
Залалсыздандыру 4 кезеңнен тұрады:
1. заласыздандыру алдындағы дайындық.
2. заласыздандыруға дайындап орналастыру.
3. заласыздандыру.
4. заласыздандырылған заттарды сақтау.
Залалсыздандыру алдындағы дайындық
Залалсыздандыру алдындағы дайындыққа-тазалау, жуу және кептіру жатады. Оны барлық құрал - саймандарға жасалу керек.
Құрал - саймандарды тазарту үшін, оларды дизенфекциялық ертінділерге (мысалы, 3% хлорамин, 0,1%диоцид, 5% лизол ертінділеріне) салады. Содан кейін оларды ағын суда щетканың көмегімен жуады, ағынды суда тағы бір рет шаяды. Болғаннан кейін құрыл - саймандарды өздігімен (табиғи) жолмен кептіреді немесе кептіруге арналған шкафта ыстық ауамен 85ºC темепратурада 30 минут ұстайды. Кепкен соң, құрал саймандар заласыздандыруға дайын деп есептейді.
Залалсыздандыру
Қазіргі таңда құрал-саймандарды, таңғыш заттарды мен операциялық жапқыштарды залалсыздандыру үшін, оның физикалық және химиялық әдістері қолданылады. Негізінен физикалық залалсыздандыру әдістері кеңінен қолданылады.
Залалсыздандырудың физикалық әдістері
Физикалық әдістерді термиялық жолмен іске асырады - күйдіру және қайнату, бу қысымымен залалсыздандыру (автоклавта), ыстық ауамен, (құрғақ ауамен), сәулелі залалсздандыру.
Күйдіру және қайнату.
Күйдіру (фламбирлеу) жедел, шұғыл жағдайларда, шаруашылықтарда басқа әдістерді жүргізуге мүмкіншілік болмаған жағдайда метал инструменттерді арнайы шұңғыл ыдыстарға салып, үстіне спирт құйып өртейді немесе оттың жалынында күйдіру арқылы залалсыздандыруға болады. Құрал-саймандарды арнайы қарапайым немесе электірлік стерилизаторларда қайнатады. Құрал-саймадарды торға жайып салады, егерде ұсақ инструменттер, хирургиялық инелер болса, оларды дәкеге орап салып, дистилденген суға (оның ішіне 2% натрий гидрокарбонатын, лизол, фенолды да қосуы мүмкін) батырып қояды.
Қалыпты жағдайда, 100°C температурада 30 минут қайнатады. Сосын инструменттері бар торды алып, кептіріп 2-3 қабатты дәкеге немесе орамалға және клеенкаға орап, стерилизаторларда сақтайды және тасымалдайды. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.