Липофусцин пигменті

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қазақ Ұлттық аграрлық университеті

Реферат

Тақырыбы: Липидогенді пигменттер. Липидогенді пигменттердің алмасуының бұзылуы.

Орындаған: Кенжеғали Әнуар

Топ: ВМ-306

2021 - 2022 оқу жылы .

Жоспары.

I. Кіріспе.

II. Негізгі бөлім.

2. 1. Липидтер.

2. 2. Липопигменттерді өңдеу

2. 3. Липидгендік пигменттер (липопигменттер)

2. 4. Липидогендік пигменттер алмасуының бұзылуы.

III. Қорытынды.

IV. Пайдаланылған әдебиеттер.

I. Кіріспе.

Эндогенді пигменттердің үш негізгі тобы бар:

I. Гемоглобиногендік пигменттер

Ферритин

Гемосидерин

Билирубин

Гематоидин (патологиялық жағдайлар)

Порфириндер (патологиялық жағдайлар)

Гематиндер (патологиялық жағдайлар)

II. Протеиногенді пигменттер

Меланин

Адренохром

Серотонин және мелатонин («EC жасушаларының пигментті түйіршіктері»)

Охроноз пигменті.

III. Липопигментация

Липофусцин

Цероид

Липохромдар.

II. Негізгі бөлім.

2. 1. Липопидтер.

Липидтер - (гр. λίπος, lípos - май) - барлық тірі жасушалардың құрамына кіретін және тіршілік процестерінде маңызды рөл атқаратын май тәрізді заттар. Липидтер - табиғи заттар тобы. Олар іс жүзінде суда ерімейді, бірақ полярсыз еріткіштерде (хлороформ, эфир, этанол) ериді. Липид гректің lipos - май деген сөзінен шыққан. Липидтер молекуласында полярсыз (көмірсутекті) және полярлы (-СООН, -ОН, -NH2) аймақтар болады. Липидтер химиялық құрамы мен құрылымы жөнінде үш топқа бөлінеді: қарапайым липидтер, күрделі липидтер, стероидтар.

Қарапайым липидтерге май қышқылдары мен спирттердің күрделі эфирлері жатады. Бұл топты триацилглицеролдар мен балауыздар құрайды. Триацилглицерол - бұл үш атомды спирт глицерол мен май қышқылының үш молекуласынан құралған күрделі эфир.

Күрделі липидтерге фосфолипидтер жатады. Фосфолипид биологиялық мембрананың негізгі құрамдас бөлігі болып саналады. Барлық жасуша мембранасы құрамына фосфодиацилглицерин кіреді. Ол күрделі эфир, молекуласы глицерин қалдығынан, май қышқылының екі қалдығынан, фосфор қышқылының қалдығынан және азотты негіздерден тұрады.

Стероидтар биологиялық белсенді қосылыстардың үлкен тобы, құрылым негізін қаныққан полициклді спирт пергидроцикло-пентанофенантрен құрайды. Стероидтар сабындалмайтын липидтерге жатады, сілтілі гидролизде сабын түзілмейді. Олар жануарлар, өсімдіктер ұлпаларында және микроорганизмдерде кездеседі. Стероидтарға холестерин және олардың туындылары жатады.

2. 2. Липопигменттерді өңдеу

Липопигменттер (липидогендік пигменттер) - құрамында құрамында липидтер бар немесе дене майларында еритін пигменттер.

Бес липидогенді пигменттер бұрын оқшауланған: липофусцин, гемофусцин, Е дәрумені жетіспеушілігі пигменті, цероид және липохромдар. Кейіннен Е дәрумені тапшылығы пигменті пайда болды ол липофусцинмен, ал гемофусцинмен цероидпен анықталады. Қазіргі уақытта липопигменттерге (1) липофусцин, (2) цероид және (3) липохромдар жатады.

Липофусцин және цероидты түзету

Липофусцин мен цероид химиялық жағынан бірдей (липопротеидтер) . Жетілген липофусцин мен цероидтың түйіршіктері - паренхималық жасушалардың (липофусцин) және макрофагтардың (цероидтардың) телолизосомалары (қалдық денелер) . Липофусцин көбінесе гепатоциттерде, кардиомиоциттерде және нейрондарда кездеседі. Жетілмеген липофусцин дегеніміз жасушаның өз органеллаларына, ең алдымен митохондрияға, құрылымға қайтымсыз зақым келтіреді. Мұндай органеллалар лизосомамен біріктіріліп, оның гидролитикалық ферменттерімен жабысады (аутофагия - жасушаның жеке құрылымдарының лизосомалық гидролизі) . Жетілмеген липофусцинді электронды микроскопиялық зерттеу әдетте миелин тәрізді денелерді анықтайды - органеллалар қабықшасының «орамаларына» оралған. Жетілмеген цероид - липопротеин материалы бар макрофагты фагосомалар (гетерофагия - жасуша фаг немесе пиноцитоз арқылы сіңірілген материалдың лизосомаларына бөлінуі) .

Жетілмеген липофусцин мен сары цероидтың түйіршіктері, жетілген пигменттер әдетте қоңырға айналады. Дабин-Джонсон ауруындағы гепатоциттердегі жетілген липофусцин ерекше күңгірт көлеңкеге түседі: макроморфологиялық зерттеу жүргізген кезде де орган қара болып көрінеді («қара бауыр ауруы») .

Макрофагтардың көп мөлшерде цероидты түйіршіктермен сәйкестенуі балалардағы созылмалы өлімге әкелетін грануломатозды ауруды диагностикалауға көмектеседі, бұл жағдайда макрофагтар фаголизосомаларда, ең алдымен бактерия жасушаларында сіңірілген материалды тиімді жабуға қабілетті емес.

Липохромдарды түзету

Липохромдарды майларда еритін каротеноидтар деп атайды. Олар ұлпаларға (ақ май тіні, бүйрек үсті безі, аналық бездегі сары денелер) және ішінара дене сұйықтықтарына (қан плазмасы, зәр) сары түс береді. Тіндердің пигментациясын алиментарлы тектегі липохромдар арқылы жақсарту белгілі (көп мөлшерде сәбіз жегенде) . Майлы тіндерде липохромдардың конденсациясы тез дамып келе жатқан салмақ жоғалумен анықталады. Қант диабетімен ауыратын науқастарда липохромдар май тінінде ғана емес, сонымен қатар сүйектер мен теріде де жинақталады.

2. 3. Липидгендік пигменттер (липопигменттер)

Бұл топқа майлы - белокты пигменттер - липофусцин, гемофусцин, Е-витамині жеткіліксіздігінің пигменті мен цецироидтың химиялық және физикалық (гистохимиялық) қасиеттері біттекті, сондықтан олар бір пигменттің - липофусиннің өзгеше түрлері деп есептеледі.

Липофусцин - құрамында майлар, әсіресе фосфолипидтер басым болатын гликолипопротеид. Микроскоппен зерттегенде ол бүкіл органдар мен ұлпалар клеткаларының цитоплазмасынан сарғыш немесе қоңыр түсті түйіршіктер кейпінде көрінеді. Электрондық микроскоппен пигмент құрамына миелин тәрізді құрылымдар мен ферритин молекулалары кіретін, үшконтурлы мембранамен қоршалған, электронөткізгіштігі төмен гранулалармен бейнеленеді.

Липофусциннің клеткаларда түзілуі бірнеше сатыдан тұрады. Пигменттің бастапқы гранулалары, немесе пропигмент-гранулалар, клетканың зат алмасу процесі ең қарқынды жүретін аймақ- перинуклеарлық аймақта түзіледі. Олардың құрамына мембрананың липопротеидтерімен байланысқан митохондрийлер мен рибосомалардың ферменттері кіреді (ерекше маңыздылары- металды флавопротеидтер мен цитохромдар) . Пропигмент-гранулалар Гольджи кешеніне өткеннен кейін, онда «жас» немесе «жетілмеген» липофусциннің сарғыш түсті гранулалары синтезделеді.

Аталған гранулалар- суданофильді (суданқабылдағыш), қышқылдар мен органикалық еріткіштерде еритін, негіздік бояулармен боялатын, құрамына темір, кейде мыс кіретін, ультракүлгін сәуледен ашық сары түске қасиеті бар пигмент.

Пигменттің гранулалары клетканың шет жағына ығысып, онда лизасомаларға сіңіріледі. Сөйтіп тынысалу ферменттерінің қасиеті жоқ, ал лизосомалық ферменттердің қасиеті өте айқын қалыптасқан жетілген липофусцин пайда болады.

Жетілген липофусцин- судан қабылдағыштығытұрақты, қышқылдарда, сілтілерде және органикалық еріткіштерде нашар еритін, ШИК-болымды, құрамына темір кірмейтін, қызғылт-қоңыр түске , қоңыр түсті гранулалар.

Липофусциннің күрделі әлі көпфазалы синтезін зерттеудің нәтижесінде, липофусцинді «тозу пигменті», «кәрілік пигменті», «резидуальық, яғни қалдық денешіктер» деп санайтын ескі көзқарас жоққа шығарылды. Сөйтіп, липофусцинді оттегі тапшы жағдайда клетканы энергиямен қамтамасыз етуге бағытталған аутооксидация мен пероксидация процестерінің басымдылығын көрсететін, клетканың қалыпты құрам бөлігі деуге әбден болады. Тынысалу ферментерінің активтілігі төмендеп, гликолиз басым болғанда, липофусциннің көбеюі де осы тұрғыдан дәйектелінеді.

Патологиялық жағдайда клеткаларда липофусцин күрт көбейеді. Зат алмасуы бұзылуының бұл түрі липофусциноз деп аталады. Ол бірінші реттік (тұқымқуалайтын) жєне екінші реттік болуы мүмкін. Екінші реттік липофусциноз кәріліктен семгенде, қатты жүдететін созылмалы ағымды сырқаттарда (миокардтың бауырдың қоңыр түсті семуі), тым күш түскен органдарда (жүрек ақауында байқалатын миокардтың, қарын мен ұлтабардың ойық жарасында орын алатын бауырдың липофусцинозы), фрагоцитоз кезінде (макрофактордың липофусцинозы) дамиды.

Липохромдар - витамин А-ны түзуге жұмсалатын боялған көмірсутектері - каротиноидтар еріп, араласқан липидтер.

Липохромдар май клетчаткасын, бүйрек үсті безінің қыртыстық қабатын, қан сарысуын, аналық бездердің сары денесін сары түске бояйды. Оларды айќындау құрамындағы каротиноидтарды анықтауға негізделген (қышқылдармен түсін өзгерту реакциясы, ультракүльгін сәуледе жасыл флюорисцениялау) .

Патологиялық жағдайда липохромдардыњ тым көп түзілуін байқауға болады. Мысалы, қант диабетімен сырқаттарда майлар мен витаминдер алмасуы күрт өзгеріп, бұл пигмент май клетчаткаларына ғана емес, тері мен сүйектерге де жиналады. Күрт жєне қатты жүдегенде липохромдар май клетчаткасына конденсацияланып, оны қызғылт-сары түске бояйды.

2. 4. Липидогендік пигменттер алмасуының бұзылуы.

Қазіргі таңда оларға: липофусцин, цероид және липохромдар кіреді. Липопигменттер қанықпаған май қьппқылдарының лизо-сомаларда толық тотықпауы және полимерленуі нәтижесінде пайда болады. Лизосомалар мембранасы еріп кеткенде, олар лизосомалар қалдықтары есебінде цитоплазмада ұзақ сақталып қалады және бір-біріне қосылып пигмент түйіршіктерін түзеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.