Ежелгі Қытай өркениеті

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Ғ. Ж. ДӘУКЕЕВ атындағы

АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ

Семестрлік жұмыс №1

Сақ өркениетінің ежелгі грек, ежелгі үнділік және ежелгі қытайлық өркениетпен мәдени өзара әрекеті

Мамандығы: 5В070200 - «Автоматтандыру және басқару»

Пәні: Әлеуметтік-саяси білім модулі (мәдинеттану, психология)

Орындаған: Нұрғазы Айым

Тобы: АУк 20-3

Тізім бойынша: №19

Қабылдаған: Омирбекова Жадра

«» 2021ж.

(бағасы) (қолы)

Алматы 2022

Жоспар:

Кіріспе

Өркениет деген не?

Негізгі бөлім

Сақ өркениеті
Ежелгі Грек өркениеті
Ежелгі Үнді өркениеті
Ежелгі Қытай өркениеті

Қорытынды

Өркениет деген не?

Өркениет (латынша сіvіlіs - азаматтық) - қоғамның материалдық және рухани жетістіктерінің жиынтығы. Ежелгі римдіктер бұл ұғымды “варварлықтар” деп өздері атаған басқа халықтар мен мемлекеттерден айырмашылықтарын көрсету мақсатында қолданған. Олардың түсініктері бойынша “Өркениет” азаматтық қоғам, қалалық мәдениет, заңға негізделген басқару тәртібі қалыптасқан рим империясының даму дәрежесін білдірген. Өркениет мәдениет ұғымымен тығыз байланысты. 100

Мәдениет пен өркениет бір, олар синонимдер:

Өркениет - мәдениеттің ақыры, оның “кәрілік” шағы, руханилықтың антиподы

Өркениет - мәдениеттің прогресі, болашаққа бой сермеуі, қоғамның парасаттылық деңгейі

Өркениет - тағылық пен варварлықтан кейінгі тарихимәдени саты

Өркениет - этностар мен мемлекеттерге тән мәдениеттің оқшау түрі

Өркениет - мәдениеттің техникалық даму деңгейі, оның материалдық жағы.

1. Сақ өркениеті

Сақ өркениеті - ерте темір дәуірінде Қазақстан мен оған жапсарлас өлкелерді мекендеген тайпалар қалдырған археологиялық ескерткіштер жиынтығы. Бұл тайпалардың тарихы бізге сақ атауы негізінде көне парсы және грек жазба деректерінен жеткен. Археологиялық зерттеулер Қазақстандағы Сақ мәдениеті жөнінде (б. з. б. 7 - 3 ғ-лар) неғұрлым толығырақ деректер береді. 1930 жылдардың соңында басталған зерттеу жұмыстары іс жүзінде 1946 жылдан кейін ғана кеңінен өрістеді.

Жетісу, Төменгі Сырдария, Орталық, Солтүстік, Шығыс Қазақстанда Сақ мәдениеті ескерткіштері ашылды, көптеген қорымдар, ғұрыптық орындар, т. б. жәдігерлер қазылып, зерттелді. Жетісудағы Есік (Алтын адам) Бесшатыр обалары мен көптеген көмбелер, Сырдың төменгі ағысындағы Үйғарақ қорымы, Орталық және Солтүстік Қазақстандағы Тасмола мәдениетінің обалары, Шығыс Қазақстандағы Берел, Шілікті қорымдары, т. б. көптеген нысандар көне сақтардың тамаша ескерткіштері ретінде танымал. Кең байтақ аумақтарға тарағандықтан, әр өлкенің мәдениетін зерттеудің өзіндік жүйелері қалыптасқан.

Олардың жерлеу ғұрпы, мүліктік мәдениеттегі жергілікті ерекшеліктері мен өзара жақындығы да анықтала бастады. Беріге дейін сақтар тек қана бақташы, көшпелі тайпалар болған деген ескі көзқарастың әсерімен көп уақыт бойы бұлардың отырықшы орындары, яғни қоныстық мекендері зерттеулер аясынан тыс қалған. Ондаған жылдар бойы зерттелген жерлеу ескерткіштерімен (обалар) қатар, қазір жер-жерлерде сақ дәуірінің көптеген қоныстары да ашылды.

Сақ мәдениеті дәуірінен жеткен сәнді бұйымдардағы асқақ дүниетанымдық рухта берілген бейнелер мен әшекейлер Қазақстанның мемлекеттік рәміздерінде, бүгінгі өнерде, ел өмірінің басқа да салаларында қолданылады. Ғылымда С. м-нің мемл. қалыптасу деңгейінде тұрғандығы жайлы мәселе айқындалып келеді. Есік обасынан табылған тостағандағы жазу сақтардың әліпби қолданғандығынан хабардар етеді. Сақ мәдениетіне байланысты “Далалық өркениет” деген ғылыми ұғым тарих, археология салаларында кеңінен қалыптасты.

Сақтардың мәдениеті мен өнері - Сақ заманында Қазақстан аумағындағы мал өсіретін тайпалардың мәдениеті мен өнері өзінің алдындағы уақытпен салыстырғанда дамудың біршама жоғары сатысына жетті. Темір металлургиясы, көшпелі және жартылай көшпелі мал шаруашылығы материалдық және рухани мәдениет түрлерін түбірімен өзгертті.

Геродот пен Гиппократтың хабарлайтынындай, мал өсіретін тайпалардың кәші-қонды тұрғын үйлерімен бірге, көшпелілерде барынша кеңінен тараған төрт және алты доңғалақты арбаларға орнатылған киіз үйлер де болды; жартылай көшпелілер мен отырықшы малшылар оларды жыл маусымдарында пайдаланды. Қазақстан аумағының оңтүстік, шығыс және солтүстік аудандарында тұрақты тұрғын үйлер: оңтүстікте - шикі кірпіштен, солтүстікте және шығыста - боренелерден салынған үйлер болғаны мәлім.

Сақтардың (скиф) массагет тайпалары туралы тарихшы Страбон: «Кейбіреулер таулы жерді мекендесе, жазық дала мен өзен жағалауында, тіпті аралдарда тұратындары да бар. Аралдарда тұратын массагеттер мал өсіріп, егін егіп жер өңдемейді. Өзен жағалауындағы сазда тұратын сақтар балық аулаумен шұғылданады» - дейді. Таулы өңірде өмір сүрген массагеттер азын-аулақ қой өсіріп, олардың сүті мен жүнін пайдаланған. Массагеттер жер өңдеп дәнді-дақылдар екпейтін, олар тек мал өсіріп көпшенді тұрмыс кешкен. Көшпенді өмір сүру салты сақтардың (скиф) негізгі кәсібі малшарушылығымен байланысты. Сактардың (скиф) ішінде мал, егін шаруашылығынан басқа да балық, аң аулап өмір сүрген тайпалар болды. Сонымен сақтардың (скиф) кәсібі өмір сүрген аймақтарына қатысты болды деп айтуға болады.

Ежелгі Грек өркениеті

Ежелгі Грецияда алғашқы философиялық ұғымдар тұжырымдалды, олар қазіргі ғылым қолданатын ғалам туралы негізгі білімді қалыптастырды.

Грек тарихшысы Геродот сөзбе-сөз "Тарихтың атасы" болды, оның тарихи еңбектері тарихшылардың келесі ұрпақтарының еңбектеріне үлгі болды. Грек дәрігері Гиппократ " медицинаның атасы "болды, оның әйгілі" Гиппократ анты " және осы күнге дейін дәрігердің мінез-құлқының моральдық-этикалық қағидаларын білдіреді. Біз атап өткен драматург Эсхил театр драмасын жасаушы болды, оның театр өнері мен театрдың дамуына қосқан үлесі өте зор. Пифагор мен Архимед гректерінің математиканың дамуына қосқан үлестері сияқты. Философ Аристотельді сөздің кең мағынасында "ғылымның атасы" деп атауға болады, өйткені Аристотель әлемді ғылыми танудың негізгі принциптерін тұжырымдады.

Діни құпиялардан шыққан ежелгі грек театры осылай көрінеді, ол көп ұзамай ежелгі гректердің сүйікті ойын-сауық орындарының біріне айналды. Ежелгі Грециядағы театрлардың ғимараттары хорға арналған дөңгелек құрылымы және актерлер сахнасы бар ашық алаң болды. Барлық ежелгі грек театрларында керемет акустика болды, сондықтан алыс жолдарда отырған көрермендер де барлық репликаларды ести алды (микрофондар әлі жоқ) .

Ежелгі Грек олимпиада ойындары, оның барысында барлық соғыстар тіпті үзілді, шын мәнінде, қазіргі заманғы спорт пен қазіргі Олимпиада ойындарының дамуының негізі болды, бұл ежелгі грек спорт дәстүрінің қайта жандануы.

Гректер әскери істерде көптеген қызықты өнертабыстар болды, мысалы, жаяу әскердің Біріккен жауынгерлік құрылысын бейнелейтін әйгілі фаланг. Грек фалангасы сан жағынан жоғары, бірақ ұйымдастырылмаған парсылар, скифтер, кельттер және басқа да варварларды оңай жеңе алады (және жеңе алады) .

Грек фалангасы

Ежелгі Үнді өркениеті

Ежелгі Үндістан - мәдени дамудың ерекше жоғары деңгейіне ие ежелгі өркениеттердің бірі. Бұған оның аумағында табылған, белгілі бір кезеңге сәйкес келетін материалдық мәдениеттің қалдықтары, сондай-ақ тиісті уақыт белгілері бар. Жартастағы суреттері бар тұрақтар табылды, онда адамдар да, жануарлар да, үлкен аң аулау көріністері бейнеленген.

Дамудың тарихи жолы негізінен табиғи-географиялық факторларға байланысты болды. Өркениеттің қалыптасуы бұл елдің ежелгі өркениетті әлемнің қалған бөліктерінен айтарлықтай оқшаулануына байланысты өте баяу жүрді. Солтүстіктегі таулар мен Үнді мұхиты, ежелгі навигацияға қиын, оңтүстігінде Үндістанды басқа елдерден бөлді. Ежелгі Үнді өркениетінің ерекшелігі-ескілерін сақтай отырып, жаңа құбылыстардың пайда болуы. Суармалы егіншілікпен және мал шаруашылығымен қатар жинау, аң аулау және орман шаруашылығы маңызды болып қала берді.

Б. з. д. II мыңжылдықтың басында үнді-еуропалық аръев тайпалары Үндістан аумағына солтүстіктен енеді. Жергілікті тайпалармен қызу күресте арийлер оңтүстікке қарай жылжып, көп ұзамай бүкіл Үндістанды жаулап алады. Өзінің алғашқы кезеңінде ежелгі Үнді өркениеті Әлеуметтік және экономикалық тұрғыдан сараланған қоғам болды. Егер күшті көрші қауымдастық болса, онда арнайы жабық сыныптар пайда болады-сыныптар (Варна) . Адам варнада дүниеге келді және онда мәңгі қалды. Варн жүйесі экономикалық өмірді бәсеңдетті, өйткені ол еңбек бөлінісінің икемді жүйесін жоққа шығарды. Варнаға бөліну білім прогресінде теріс рөл атқарды. Сонымен, брахмандардың (діни қызметкерлердің) математика мен астрономиядағы үлкен жетістіктері ұзақ уақыт құпия болып қала берді.

Ежелгі Үнді өркениеті жаратылыстану білімінің дамуында айтарлықтай із қалдырды. Мұнда математика, астрономия, медицина, лингвистика сияқты білім салалары дамыды. Үнді математиктері бүгінде біз қолданатын сандарды Араб деп атады. Арабтар бұл сандарды ерте орта ғасырларда үнділерден алған. Ежелгі үндістер сандардың позициялық жазбасының математикалық мағынасын ашты: оң жақтағы шеткі белгі бірліктер санын, сол жақта ондаған, тіпті сол жақта жүздеген және т. б. Арифметика мен қазіргі нөмірлеу жүйесінің негізінде Ежелгі Үнді сандарды белгілеу жүйесі жатыр. Үндістер бірінші болып нөлді қолдана бастады, олар алгебраның басталуын да білді: дәреже құру, тамыр алу, квадрат теңдеулерді шешу. Медицина жоғары деңгейге жетті.

Қазіргі қоғам, сөзсіз, артықшылықтарға ие, әлеуетке ие, үнемі жаңа және жаңа нәрсені дамытады, жаңа әзірлемелер пайда болады, бірақ бұрын алынған мәліметтер негізінде зерттелмеген зерттеулер және т. б. ежелгі өркениеттерде бүгінгі күнсіз ештеңе болған жоқ, қазіргі заманғы адам өмірдің не екенін білмейді, сонымен бірге осы прогрестің дамуы.

Дегенмен, Ежелгі Үндістан тұрғындары көптеген салаларда биіктерге жетті. Олардың шеберлігінің құпиясы әлі күнге дейін шешілмеген. Олардың дамуының дәлелі-көптеген зерттеулер. Ежелгі Үндістан өкілдерінің астрономияда мықты екендігі дәлелденді-олардың күнтізбелік жылы 12 айға созылды. Күнтізбелік айда 30 күн болды. Әрбір бесінші жылы-секіріс жылы күн қосылды. Шамамен б. з. д. V - VI ғасырларда жердің тартылуы туралы белгілі болды, сонымен қатар Үндістанда олар жердің дөңгелек екенін және оның ось айналасында айналатынын білді.

Өзінің қалыптасуының басынан бастап ежелгі үнді мәдениеті Шығыстың көптеген елдерімен ғана емес, ежелгі әлеммен де тығыз байланыста болды. Ежелгі Үндістан мәдениеті-бұл әртүрлі уақытта Үндістанда өмір сүрген көптеген халықтар мен тайпалардың дәстүрлері, әдет-ғұрыптары мен өмірлік ұстанымдарының таңқаларлық қоспасы.

Ежелгі үнді мәдениетінің даму тарихы екі маңызды кезеңге бөлінеді. Бірінші кезең Инд өзенінің алқабында қалыптасқан және дамудың жоғары деңгейіне жеткен харапп өркениетіне жатады. Сол кезеңдегі ірі қалаларда ыңғайлы орналасу және дренаж жүйесі болды. Мұнда әлемде алғаш рет тоқу, зергерлік өнер, қыш бұйымдары пайда болды. Хараппа жазуы ерекше мәнге ие, оның құпиясы әлі күнге дейін ашылмаған.

Екінші кезең - арий - Ганг және Инд өзендерінің аңғарларында арий тайпаларының пайда болуымен және одан әрі қоныстануымен байланысты. көшпелілер ретінде арийлер Үнді мәдениетіне жаңа тенденциялар әкеліп, жергілікті отырықшы тұрғындармен араласып кетті.

Арийлердің ең жарқын жетістігі Ведастар болды-әндер, әнұрандар және сиқырлы формулаларды қамтитын діни мәтіндер жинағы. Ведастар ежелгі үндістердің тарихы, көзқарастары мен сенімдері туралы маңызды ақпарат көзіне айналды.

Ежелгі Үндістанның жетістіктері мен өнертабыстары соншалықты маңызды, олар бүгінгі күнге дейін сәтті қолданылады.

Ғылымдар арасында математика ерекше дамыды. Үнді ғалымдары ондық есептеу жүйелерін, нөл санын, квадрат және текше түбірлерді алу ережелерін, сызықтық, квадрат және анықталмаған теңдеулерді ойлап тапты, "Pi"санын үлкен дәлдікпен есептеді.
Телескоптар мен басқа құрылғыларсыз Үнді астрономдары айдың фазаларын анықтай алды, олар Жердің өз осіне айналатынын анықтады. Күн сағаттарға бөлінді.
Аюрведа-денені әртүрлі өсімдік препараттарымен тазарту арқылы емдеуге бағытталған медициналық білім.
Үндістанда жазу пайда болды, бірақ көптеген ежелгі тілдер әлі күнге дейін шешілген жоқ. Ең танымал тіл санскрит болды, онда философтар, діни қызметкерлер мен ғалымдар өз еңбектерін жазды.
Йога-бұл адамның денесі мен ақыл-ойы жақсаратын физикалық және рухани тәжірибелер.
Шахмат-бұл ойыншылардың ақыл-ойын жаттықтыруға және стратегиялық қабілеттерін дамытуға арналған ойын. Ол мидың екі жарты шарының жұмысын үйлестіре алады, оны үйлесімді түрде дамытады.

Санскрит-ғылым тілі. Брахминдер үшін бұл батыс ғылыми әлемімен бірдей тіл - латын. Санскриттің тамыры барлық еуропалық және славян тілдерінде кездеседі. Мысалы, орыс тіліндегі "білу" етістігі білім деп аударылатын үнділік "веда" сөзінен шыққан.

Ежелгі Қытай өркениеті

Мәдени-өркениеттік ошағы Қытайда тағы Vтыс. б. з. д. Сары өзенінде пайда болған. Бұл жабық өркениеттің сыртқы әсерлерден қалыптасуы мен дамуы, ең алдымен, аумақтың үлкен көлеміне және басқа қоғамдардан ұзақ уақыт оқшаулануына байланысты болды. Сыртқы табиғи-географиялық жағдайлар ежелгі қытай өркениеті дамуының баяулауы мен консерватизмін алдын-ала анықтады. Материалдық мәдениеттің озық элементтерімен қатар архаикалық элементтер де сақталды. Сонымен, суармалы егіншілік, Жібек тоқу және лак-бояу өндірісі аң аулау, балық аулау және орман шаруашылығымен ұштастырылды. Раковиналар ұзақ уақыт бойы монеталар ретінде қарапайым айырбастау мұрасы ретінде пайдаланылды.

Бұл өркениеттің ерекшелігі-салыстырмалы түрде күшті мемлекеттілік. Қытай үнемі қауіп төндіретін даламен шектеседі. Оған қарсы күресте Шығыс деспотиясы түрінде мемлекет құрылды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.