Жүктерді тасымалдау ережелері
ЛОГИСТИКА ЖӘНЕ КӨЛІК АКАДЕМИЯСЫ
Логистика және басқару институты
Көліктегі логистика және менеджмент кафедрасы
Дипломдық жұмысты орындауға арналған
ТАПСЫРМА
Студент: Айбек Айнұр Ержанқызы
Тобы: УС-ТЛ-19-1, Білім беру бағдарламасы: 6В11330 - Көліктік логистика
Жұмыстың тақырыбы: Теміржол көлігінде тез бұзылатын жүктердін тасымалдауды жетілдіру. № 177 от 15.11.2021 ж. академияның бұйрығымен бекітілген
Кафедраға аяқталған жұмысты тапсыру мерзімі: 14.02.2022 ж.
Жұмыстың мазмұны мен көлемі: түсіндірме, есептік және эксперименталды бөліктер, яғни әзірлеуге жататын мәселелер тізбесі.
Дипломдық жұмыста әзірленетін сұрақтар тізімі немесе дипломдық жұмыстың қысқаша мазмұны:
oo Қазақмтан Республикасында халықаралық тасымалдат жұмысын ұйымдастыру принциптері;
- тез бұзылатын жүктерді талдау характеристикасы;
- тез бұзылатын жүктерді жеткізу механизімі;
- жылжымалы құрам түрін тандалуы;
- вагон - термос вагондарын талдау;
Графикалық материалдар тізімі:
Сурет. Жылдық тез бұзылатын жүктердің тасымалдау көрсеткіші
Сурет. Тез бұзылатын жүктерді темір жол көлік түрімен тасмалдау көрсеткіші
Сурет. Вагондарға жәшіктерді орналастыру тәсілдері
Сурет. Вагон - термос сыртқы сипаттамасы: Центратор; Беткі парақ; Жабылатын бөлме; Айнымалы зал; Жүріс арбасы; Сақтандыру бөлмесі; Ролик; Есікті жабу және ашу механизімі; Тығыздағыш құрылғы; Төменгі бағыттаушы.
Сурет. Жаңа вагон - термос сыртқы сипаты
Сурет. Ескі рефрижераторлық вагон түрі (ZB-5).
Сурет. Логистикалық орталықты ұтымды орналастыруды іздестірудің үлгісін жасау
Сурет. Тез бұзылатын жүктің жүк тасымалының орташа жылдық көлемі.
Сурет. Вагон - термос вагонның жылдық пайда көорсеткіші Кесте. Әрбір ЛО қандай да бір санатқа тиесілігін анықтайтын критиерий
Кесте. Мамандандырылған көліктің классификайия бойынша түрлері.
Кесте. Мұзды тұтыну маусымға және тасымалдау ұзықтығына байланысты жылдық көрсеткіші.
Кесте. Жүктерді тасымалдау барысында кездесетін қолайсыз жағдайлардың туындауы мүмкін нұсқалар .
Кесте. Вагон - термос пен рефрижераторлық вагондарың техникалық сипаттамасы.
Кесте. Тез бұзылатын жүктерді тасымалдайтын вагондардың тозу және қалдық мерзімі.
Кесте. Тез бұзылатын негізгі тауарлардың тиеу салмағы.
Кесте. Рефрижераторлы вагондардың техникалық параметрлері.
Кесте. Тараз - Ақтөбе станциялар арасындағы жылдық ет өнімін тасмалы.
Кесте. Тараз - Ақтөбе станцияларына жіберілетің ет түрлері.
Кесте. Компания үшін Тараз - Ақтөбе арақашықтығы бойынша есептеулер нәтижесі.
Ұсынылатын негізгі әдебиеттер:
1. Леонтьв А.П., Термеров М.Н. Тез бұзылатын жүктерді дайындау және тасымалдау. Көлік, 2015ж. 315
2. Тез бұзылатын жүкті тасымалдау және рефрижераторлы секцияларды пайдалануибойынша әдістемелік нұсқаулар мен практикалық ұсыныстар. В.И. Павлов Жоғар.мек.2016 ж. 340.
3. Жүктерді тасымалдау ережелері. Бірінші бөлім: Көлік, 2014ж.440 б.
4. Тез бұзылатын жүктерді тасымалдау: анықтамалық. Көлік. 2011ж. 304 б.
5. Термеров М.Н., Ефимов В.В. Тез бұзылатын жүктерді тасымалдауды ұйымдасытру Әдіс. Жарлық, курстық және дипломдық жобалау үшін:2016 ж. 36б.
6. Кулик В.Б., Тлеубердинова А.Т. К90 Кәсіпорынның ақпараттық логистикасы: Оқу құралы В.Б. Кулик, А.Т. Тлеубердинова - Алматы: Тұран Университеті, 2020. - 201 б.
7. Разакова Д.И., Асанова Т.А. Р76 Жаһандық логистикалық жүйелер: (дәріс кешені): Оқу-әдістемелік құрал Д.И. Разакова, Т.А. Асанова - Алматы: Тұран Университеті, 2020. - 77 б.
8. Афоничев, Р.Ю. Информационные технологии в логистике [Текст]: учебное пособие Р.Ю. Афоничев, Н.А. Тихонова, В.Г. Шахов.- М.: ФГБУ ДПО "Учебно методический центр по образованию на железнодорожном транспорте", 2018.- 196 с.
9. Изтелеуова, М.С. Транспортная логистика [Текст]: учебник М.С. Изтелеуова; Утв. МОН РК.- Алматы, 2011.- 293б.
10. Григорьев, М. Н. Логистика : учебник для бакалавров М. Н. Григорьев. -- 4-е изд., испр. и доп. -- М. : Издательство Юрайт, 2019. -- 836 с.
11. Степанов, В.И.Логистика производства[Текст]: учебное пособие В.И. Степанов. - М.: ИНФРА-М, 2014. - 200 с.12. М.С Ізтелеуова Көлік жүйелерінің логистикалық инфрақұрылымы Оқулық. Алматы: ЖШС, РПБК, Дәуір 2012. - 440 б.
13. Грейз, Г. М. ЮУрГУ Моделирование механизма взаимодействия основных экономических потоков в логистических системах Текст монография Г. М. Грейз, Ю. Г. Кузменко, И. В. Хатеев; Юж.-Урал. гос. ун-т ; ЮУрГУ. - М.: Экономика, 2013. - 122 с.
14. Бродецкий Г.Л., Гусев Д.А. Экономико-математические методы и модели в логистике. Процедуры оптимизации. - М.: Академия, 2012.
15. . Васильев Д.К., Новиков Д.А. Типовые решения в управлении проектами. М.: ИПУ РАН, 2012. 75 с.
16. Власова, Н.И. Управление и контроль персонала автотранспортного предприятия Н.И. Власова. - М.: Дело, 2014. - 148 с.
17. Герасимова, Л.В. Элементы логистической системы управления предприятием Л.В. Герасимова. - М.: Ника, 2013. - 120 с.
Дипломдық жұмыс бөлімдері бойынша кеңес беру:
Бөлім
Кеңесші
Уақыты
Қолы
1 бөлім Тез бұзылатын жүк қасиеті және тасымалдауға қабылдау
Саукенова И.К.
26.11.21
2 бөлім Темір жол көлігінде тез бұзылатын жүктерді тасымалдауды жетілдіру
Саукенова И.К.
22.12.21
3 бөлім Тасымалдау төлемін анықтау
Саукенова И.К.
10.01.22
4 бөлім Еңбекті қорғау және қауіпсіздік шаралары
Абдрешов Ш.А
01.02.22
Тапсырма берілген күні 15.11.21
Кафедра меңгерушісі ____________________Мусалиева Р.Д.
Жұмыстыңжобаның жетекшісі _________________ Саукенова И.К..
Тапсырманы орындауға қабылдаған студент _______________ Айбек А.Е.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1. Тез бұзылатын жүк қасиеті және тасымалдауға қабылдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.1 Тез бұзылатын жүктердің технологиялық ерекшелігі ... ... ... ... ... ... ...
1.2 Тасымалданатын жүктердің көліктік сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ...
1.3 Жүктерді түсіру және жеткізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2. темір жол көлігінде тез бұзылатын жүктерді тасымалдауды жетілдіру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.1. Жүктерді тасымалдау құжаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.2. Тез бұзылатын өнімдерді рефрижераторлық және изотермиялық вагондармен тасымалдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.3 Жылжымалы құрам түрін таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... .
3. тасымалдау төлемін анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.1 Тез бұзылатың жүктердің пайдалану көрсеткіші ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ...
3.2 Вагондардың техникалық нормасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.3 Ет өнімдерінің тасымалдау көрсеткішін есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
4. ЕҢБЕК ҚОРҒАУ ЖӘНЕ ҚАУІПСІЗДІК ШАРАЛАРЫ ... ... ... ... ... ... ..
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Кіріспе
Қазақстан Республикасы Президентінің өз халқына Жолдауында еліміздің өзекті мәселесі көлік саласы болып табылады, осыған байланысты елдің жаһандық көлік дәліздерімен ықпалдасуын қамтамасыз ету және Азия мен Еуропаны байланыстыратын көлік қатынасын жақсарту делінген. Демек, "Нұрлы Жол" бағдарламасының екінші кезеңі елдің транзиттік тасымалдау секторының жетекші рөлін күшейтуге бағытталған. Бұл саланың дамуы Қазақстанның экономикалық өсуіне және әлеуметтік жағдайының жақсаруына ықпал етеді. Мемлекет басшысы таңдаған көлік саласындағы бағытқа сәйкес жүк тасымалы көлемін ұлғайту, сондай-ақ құрлық пен су бойынша халықаралық коммуникацияларды дамыту.
Тез бұзылатын жүктерді тасымалдау мәселесі қазіргі заманғы технологиялар бойынша көлік пайда болғанға дейін де болған, өйткені жүктің өзі белгілі бір температураға және басқа да жағдайларға сәйкес келуі тиіс. Мұндай тауарларға ауыл шаруашылығы және тамақ өнімдері сыртқы әсерлерден, яғни қоршаған орта факторларынан қорғалуы тиіс тұтыну тауарлары жатады. Осы шарттарды сақтамау болашақта өнімдерді жарамсыз етуі мүмкін, яғни жай қалдықтар. Бұл тез бұзылатын тауарларды қажетті жағдайда ұстап тұруға қажетті технологиялық процестердің жиынтығы. Тоңазытқыштар сияқты жылжымалы құрамды құру бұл жүкті тасымалдауды айтарлықтай жеңілдетеді.
Вагон - термос - бұл тез бұзылатын жүктерді ұзақ қашықтыққа тасымалдау үшін пайдаланылатын жылжымалы құрам, басқаша айтқанда, салқындату жүйесі. Тасымалдаушылардың басты өткір проблемасы - бұл шығындарды азайту үшін тиеу және түсіру кезінде температураның жоғалуы немесе жоғалуы. Теміржол көлігі республиканың ұлттық экономикасының негізгі бағыттарының бірі болып табылады, оның дамуы аймақ экономикасының дамуымен, сондай-ақ көрші елдер арасындағы серіктестіктің дамуымен тікелей байланысты.
Көліктің негізгі міндеті жүктерді жөнелту пунктінен қабылдау пунктіне тасымалдау болып табылады. Көліктің негізгі мақсаты - тасымалдауды тез және тиімді жүзеге асыру, сондай-ақ халық шаруашылығы мен халықтың көлік қажеттіліктерін толық қанағаттандыру.
Қазақстандағы ауыл шаруашылығы өндірісінің негізгі бағыттары елдің Негізгі өндірістік орталықтарынан едәуір қашықтықта бөлу болып табылады, бұл тамақ өнімдерін жаппай тасымалдауға әкеледі, ал негізгі тасымалдар теміржол арқылы жүзеге асырылады. Өнімнің әрбір түрі үшін оңтайлы жағдайларда сақтау және тасымалдау кезінде жүктің қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Өнімдерді сақтаудың негізгі құралы-төмен температурада тасымалдау.
Дипломдық жоба тез бұзылатын жүктерді теміржолмен тасымалдауды ұйымдастыру шарттары туралы теориялық білімді тереңдетуге және бекітуге бағытталған. Ол үшін: көрсетілген тез бұзылатын жүктерді берілген бағытта тасымалдау сипаттамасын зерделеу және шарттарын анықтау; оларды тасымалдауды ұйымдастыру мәселесін әзірлеу; сыртқы ауа температурасы мен жүктің бастапқы температурасының вагондағы салқындату ұзақтығына әсерін зерделеу қажет.
Дипломдық жұмысымның мақсаты тез бұзылатын жүктерді тасымалдау уақытын ұйымдастыру және қысқарту болып табылады. Барлық тез бұзылатын өнімдерді теміржол арқылы жеткізу жоспарын жасаңыз. Өнімдерді вагондарға тиеу және түсіру, оларды техникалық нормалауды есептеу.
Дипломдық жұмысым кіріспеден, төрт бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттен тұрады. Негізгі бөлімдерде тез бұзылатын жүктердің технологиялық қасиеттері мен сипаттамалары, тасымалданатын жүктердің көліктік сипаттамалары, вагондарға тиеудің техникалық нормаларын айқындау сипатталады.
1 Тез бұзылатын жүк қасиеті және тасымалдауға қабылдау
1.1 Тез бұзылатын жүктердің технологиялық ерекшелігі
Tacымалданатын тез бұзылатын жүкердің қауіпсіздігінің маңызды шарты таза, сапалы, дұрыс дайындалған, өңделген және оралған өнімдерді қабылдау болып табылады. Өнімдерді өңдіру, тасымалдау және сақтау кезіңдегі әртүрлі бақылау және талдау түрлері жүргізіледі: техникалық (нұсқаулар мен технологиялардың сақталуы); физикалық (тығыздықты, тұрақтылықты, балқу температураларын, қайнау температураларын және т.б. анықтау); химиялық (құрамы, улардың болуы және т.б.); микроиологиялық (микроорганизмдердің болуы және олардың табиғаты); физиологиялық (сіңімділік, калория мөлшері, витаминдік құрамы, зиянсыздық және т.б.). Сезім мүшелерінің көмегімен өнімнің сапасын бағалауға негізделген оргонолептикалық әдіс ең көп қолданылатың және жүкті тасмалдауға қабылдау кезінде шешуші мәнге ие.
Teз бұзылатын тауарлардың қасиеттері және олардың технологиялық ерекшеліктері Мемлекеттік стандарттарымен анықталады, олардың негізгі ерекшеліктері әртүрлі анықтамалық әдебиеттерде берілген. Тез бұзылатын жүктерді тасымалдау ережелеріне сәйкес жүк жөнелтуші жөнелтілетің өнімдер мен контейнерлерге арналған стандарттар немесе техникалық шарттарды темір жолдың талабы бойынша көрсетуі керек.
Meмлекеттік стандарттар - өнім сапасының стандарттарын, өлшемдік сипаттамаларын, температуралық режимдерін, орау, таңбалау, сақтау және тасымалдау ережелерін, стандартталған өнім сапасының сақталуын қамтамасыз ететін заңнамалық құжаттар.
Тез бұзылатын тауарлар ұзақ сақтау кезінде нашарлайтын тамақ өнімдері, т.б. түсі, иісі, дәмі және басқа қасиеттері өзгереді. Оларға ет өнімдері, балық, құс еті, сүт, сүт өнімдері, өсімдік жемістері, жаңа піскен жидектер, көкеністер және т.б. Жоғарыда аталған өнімдер өздерінің жақсы қасиеттерін сақтау үшін белгілі бір шарттарды талап етеді. Тез бұзылатын тауарлардың құрамына органикалық (ақуыздар, майлар, әртүрлі витаминдер, ферменттер және қышқылдар) жатады. Бұл өнімдердің бұзылу барысында, басқаша айтқанда, әртүрлі паразиттер мен ферменттер өнім сапаының нашарлауына тікелей әсер етеді. Шығу сипатына қарай тез бұзылатын тауарлар өсімдік текті және қайта өңдеу табиғи болып бөлінеді (ет, жаңа балық, өсімдік жемістері және т.б.)
Жануарлардан шыққан физикалық қасиеттері бойынша, тез бұзылатын термофизикалық жүктер әдісі бойынша:
* жоғарыда аталған өнімдердің тығыздығы, барлық тез бұзылатын тауарлар үшін бирдей 850 - 1070 кгм .
* онсистенциясы адамның тактильті сезім мүшелері арқылы өнімнің тығыздығын, серпімділігін, тұтқырлығын жалпы қабылдау.
* статистикалық әсерлерге (сығымдау, жүктің үстіңгі қабаттарының әсерінен әрекет етуші) және сыртқы факторлардың әсеріне (серкіндер жүк аударғанда, тасымалдау кезінде пайда болады) төзімділік. Азық - түлік параметрлерінің ең маңызды және негізгі термодинамикалық сипаттамалары жылу диффузиялық, өнімдерге жылу өткізгіштік, криоскопиялық температура, тығыздық тепе тендік бу қысымы жатады. Тез бұзылатын жүктердің тасымалданатын топтары бойынша өнім түріне және қасиетіне байланысты әр түрлі классификациясын қарастырсақ болады(1 - кесте).
Кесте -1 Мамандандырылған көліктің классификайия бойынша түрлері
Мамандандырылған көлікпен тасымалданатын тағам топтары
Көкөніс өнімдері
Жануарлардан алатын өнімдер
Өңделетің өнімдер
жеміс
көкөністер
жидектер
жұмыртқа
ет
балық
диеталық майлар
сүт өнімдері
ашытылған сүт
Heгізінен тез бұзылатын жүктер болып табылатын тамақ өнімдерін тасымалдау ерекше шарттарды сақтауды талап етеді. Тез бұзылатын жүктерге тасымалдау және сақтау кезінде оларға жоғары немесе төмен температуралардың және сыртқы ауаның ылғалдылығының әсерінен қорғауды талап ететін өнімдер жатады. Темір жолдар бойынша негізінен мынадай тез бұзылатын жүктер тасымалданады: ет өнімдері, балық өнімдері, жаңа піскен жеміс-көкөніс және картоп, мал майы және тағамдық майлар, сүт өнімдері, Консервілер, жемістер, жеміс шырындары, сыра, минералды сулар және т. б.
Тез бұзылатын жүктерді сақтау мен тасымалдаудың негізгі міндеті жүктің сақталуын қамтамасыз ету болып табылады, бұған өнімдер физика-химиялық және биологиялық факторлардың зиянды әсеріне ұшырамайтын жағдайларды сақтау арқылы қол жеткізіледі. Тез бұзылатын жүктердің сақталуына мынадай факторлар үлкен әсер етеді:
1. өнімнің сапасы, жай-күйі және оны сақтауға немесе тасымалдауға дайындау, оның ыдысы және қаптамасы ;
2. өнім сақталатын немесе тасымалданатын үй-жай ауасының температурасы, ылғалдылығы, айналымы және желдетілуі, сондай-ақ камералар мен вагондардағы ауаның тазалығы;
3. камералар мен вагондардың санитариялық жай-күйі, оларға өнімдерді орналастыру тәсілдері және тасымалдау ұзақтығы.
Жүктерді сақтау және тасымалдау кезінде олардың сақталуын қамтамасыз ету үшін үзіліссіз тоназытқыш тізбегіне біріктірілген өзара әрекеттесетің техникалық кешендер, көлік құралдары мен технологиялар жүйесі құрылады, оның негіщгі буындарының бірі темір жол тоназытқыш көлігі болып табылады. Тез бұзылатын жүктерді теміржол көлігімен тасмалдау мамандандырылған оқшауланған жылжымалы құрамда (поездар, учаскелер, рафрижераторлар...) жүзеге асырылады, олардың құны қарапайым теміржол вагондарынан 7-10 есе көп. Сонымен қатар, темір жолдарда тез бұзылатын жүктерді тасмалдауды ұйымдастыру мақсатында жылжымалы құрамға (жөндеу, техникалық қызмет көрсету, жабдықтау) мамандандырылған қызмет көрсету пунктерінің желісі және трасса бойындағы жүктердің жай күйін бақылау құрылды. Тез бұзылатын жүктерді темір жол мен тасымалдау жыл бойы жүргізіледі.
Мезгілдің түріне байланысты ол әр түрлі процентті құрайды. Мысалы: көктем мезгілінде (ет өнімдерін тасымалдау - 70%, сүт өнімдерін - 70%, жеміс тақылдарын - 30%, балық өнімдерін - 40%); жаз мезгілінде (ет өнімдерін тасымалдау - 90%, сүт өнімдерін - 100%, жеміс тақылдарын - 50%, балық өнімдерін - 60%) ; күз мезгідінде (ет өнімдерін тасымалдау - 60%, сүт өнімдерін - 80%, жеміс тақылдарын - 80%, балық өнімдерін - 50%); қыс мезгілінде (ет өнімдерін тасымалдау - 20%, сүт өнімдерін - 50%, жеміс тақылдарын - 25%, балық өнімдерін - 15%). (1 -- сурет диаграммадан көре аласыздар.)
Сурет - 1. Жылдық тез бұзылатын жүктердің тасымалдау көрсеткіші
Жаңа өрік сапасына қарай 2 тауарлық сортқа бөлінеді. Әрбір тауарлық сыныптың жемістері бірдей помологиялық сортты, толық жетілген, бүтін, таза, сау, шамадан тыс сыртқы ылғалсыз, бөтен иіс пен дәмсіз, пісу кезінде біркелкі, бірақ жасыл немесе шамадан тыс піскен, терісі зақымдалмаған болуы керек. Шірік жемістердің болуына жол берілмейді. Жемістердің сапасы пішіні мен түсі бойынша тән, толық жетілген, балғын, таза, сау, пісіп жетілуі біркелкі, зиянкестер мен аурулардың кез келген зақымдануы немесе зақымданбауы болмауы керек. Шірік және жасыл жемістердің болуына жол берілмейді. Рұқсат етілген: сыртқы түрін бұзбай, пішіні, дамуы және түс бойынша шамалы ауытқулар; сауыққан жарықтар, көгерген жерлер, бұршақ саңылаулары, стандарттар ауытқулар және зиянкестермен шамалы зақымданулар, деформацияланбаған, тұтынушыға жарамды және тасымалдауға жарамды.
Сапасына қарай 2 тауарлық сортқа бөлінеді. Әрбір тауарлық сорттың жемістері бірдей поиологиялық сортты, толық жетілген, бүтін, таза, сау, шамадан тыс сыртқы ылғалсыз, піскен, бөтен иіс пен дәмсіз, піскендігі біркелкі, бірақ жасыл немесе шамадан тыс піскен, қабағы зақымдалмаған болуы керек. Шірік және жасыл жемістердің болуына жол берілмейді. Жемістер жаңа піскен, тұтас, сау, ластанбаған, аурусыз болу керек.
Жаңа тағамдық қарбыздар. Жемістер жаңа піскен, тұтас, сау, ластанбаған және аурудан таза болуы керек. Ішкі құрылымы: целлюлоза піскен, бірақ шамадан тыс піскен емес, шырынды, бос жерілері жоқ, тығыздығы, түсі және тұқымдары осы ботаникалық сортқа тән. Жеміс мөлшері 15 см- ден кем емес. Рұқсат етілген: престену кезінде жеңіл жарақаттары бар, піспеген және піскен жемістердің мазмұны, салмағы бойынша 8% артық емес. Ұсақталған, жарылған немесе шұңқырланған жемістерге жол берілмейді.
Жаңа піскен айва сапасы бойынша екі тауарлық сортқа бөлінеді. Әрбір тауарлық сыныптың жемістері дамыған, бүтін, таза, салауатты, шамадан тыс сыртқы ылғlалдан, бөтен иіс пен дәмнен таза, піскендігі біркелкі, бірақ жасыл емес, түсі жоқ болуы керек. Шірік жемістердің болуына жол берілмейді. Рұқсат етілген: екі бұршақ бұрғысына дейін, жалпы ауданы 3 см-ге дейін жеңіл қысым (1 сортты партияға дейін 2 сортты айваның 5% аспауы).
Жаңа піскен баклажандар. Жемістер таза, сау, ұсқынсыз, ұзындығы кемінде 10 см немесе 5 см, нәзік қабағы бар. Жүні - табиғи зақымдануы, техникалық піскен, жемісі. Еті шырынды, серпімді, бос емес, ақ былғары емес тұқымдары дамымаған тұқым ұясы. Былғары тұқымдары бар жемістерге 5% рұқсат етіледі, жеңіл 2 см бұзылмайды. Сыртқы түрі сапасы; терінің солуының, жаңа заттар мен қысым іздерінің болуы - 10%.
Tacымал үшін мыналар ұсынылады: салқындатылған, аздап мұздатылған, ысталған ет (ветчина, төс еті, бел және басқа да өнімдер); пісірілмеген ысталған және жартылай ысталған шұжықтар; ішкі ағза (бас, тіл, миі, ерін, аяқ, жүрек, өкпе, бауыр, бүйрек, құлақ, құйрық, асқазан); майлар; консервіленген тамақ. Вагондарға тиеуге өнімдерді (шұжықтарды, майларды және консервілерді қоспағанда) көліктік мемлекеттік ветеринарлықинспекциясының өкілі тексергеннен кейін рұқсат етіледі.
Tacымалдауға ұсынылған ет жүктерінің сапасы оның сыртқы түрі, түсі, консистенциясы және иісі бойынша бағаланады. Ерітілген және қайта мұздатылған өнімдер сауда ұйымдарына тасымалдауға қабылданады; бүкіл бетінде немесе мойынында қара түсті. Әрбір блокқа, жартылай және ширекке еттің жақсы сапасы мен семіздігін куәландыратын мо желімін салады: Ешкі етінің маркасы қызыл түсті, басқа жағдайларда оның пішіні: диаметірі 40 мм шеңбер (1 -- ші санаттағы еттің барлық түрлері және 5 -- ші санаттағы шошқа еті); шаршы 40х40 мм (2 -- разряд ); сопақ 40х50 мм (3 - разрядты шошқа еті ); үшбұрыш (4 -- ші санаттағы шошқа еті және барлық сорттағы майсыз ет); ромб (азық түлік мақсатында өнеркәсіптік өңдеуге арналған шошқа еті сапа санаттары көрсеткіштеріне қойылатын талаптарға сай емес). Брендтің оң жағында (биіктігі 20 мм) әріптер қойылады: М жас; бұғайларда, топоздарда; бұзау еті; К - ешкі еті; NS - стантартты емес ет. Өңдеуге жіберілетің немесе маркалар: Оленина, Буволятина, Жылқы еті, Түйе еті. Ветеринарлық инспекциядан залалсыздандыруға жіберілген етке чек, Стерилизация, Финноз маркалары қойылады. Етті тасымалдауға қойылатын негізгі талаптары: ірі жануарлардың ұшалары бойлық жартылай ұшаларға немесе төрттен кесіледі, шошқа ұшалары бассыз тұтас болуы мүмкін, ұсақ малдардың етібассыз тұтас ұша ретінде ұсынылады; ет бетіңде ішкі ағзалардың қалдықтары, қан ұйыған жерлер, кір, мұз, қар болмауы керек.
Салқындатылған ет - ұшаның бетінде бозғылт, қызғылт немесе ақщыл қызғыл түсті құрғақ қабық, иісі қалыпты. Жаңа кесілген кесіндінің беті сәл дымқыл, жабысқақ емес, шырыны мөлдір. Кесілген жерде ет тығыз және серпімді, басқа кезде пайда болған шұнқыр тез тегістеледі. Етті тиеу кезінде сүйектердің жанындағы бұлшықеттердің қалындығындағы температура құрғақ бетімен 0 ... .. + 4С болуы керек, зең іздері, жылтырлығы, ылғалдылығы жоқ. Кесілген шошқа етін салқындатылған күйде тасымалдауға рұқсат етілмеді. Мұздатылған етті тек тамақ мақсатында өнеркәсіптік өндеу үшін тасымалдауға қабылдауға болады және 1 см -- 3 ... - 5 С терендікте температурасы болуы керек (сақтау камераларынан жартылай ұшаның бүкіл көлеміне тиеу кезінде - 2) ... 3 С).
Мұздатылған ет - түсі салқындатылған етке қарағанда ашық, мұздай қатты, анық дыбыс шығарады, иісі жоқ, жылы затты ұстағанда ашық қызыл зат пайда болады (қайта тоназытылған ет үшін, түсі өзгермейді). Тиеу кезінде - тінтуірдің сүйекке жақын қалындығындағы температура -- 8 С -- тан жоғары емес. Ет ысталған өнімдерде жақсы ысталған иіс болу керек. Құрғақ, таза, біркелкі ысталған беті ет, зең, шаштың шөгінділері болмауы керек.
Балық және балық өнімдері
Өңдеу тәсілі бойынша балықтар салқындатылған, мұздатылған, тұздалған, ащы тұздалған, маринадталған болып бөлінеді. Суық және ыстық ысталға, кептірілген, балық консервілері мен уылдырықтар. Тірі балықтар мен шаяндар да темір жол арқылы тасымалданылады. Салқындатылған балықтар (сазан, треска, алабұға, шортан, табан мен скумбрия) кесілген (ішкі кесілген) және кесілмеген түрде ұсынуға болады. Балықты мұзда немесе кемелерде немесе теңіздегі зауттарда суық сұйықтықта ұстағаннан кейін бірден салқындату керек. Қораптың немесе бөшкенің түбіне мұз қабаты құйылады, оған балық қабаты қойылады, мұз қабаты жабылады, балық қатары қайтадан төселеді және т.б.
Егер режимдер сақталса балық, 8-10 күн бойы өзінің қасиеттерін сақтайды. Сақтау мерзімі 12 күн болатын мұзсыз жәшіктерде сақтай отырып, терең салқындату әдісі(балықтын температурасы - 1-3 С) әзірленеді. Салқындатылған балық қораптарға немес қораптарға сыйымдылығы 80 кг-ға дейінгі торларға, сондай ақ 150 литрге дейінгі құрғақ бөлшектерге салынады. Сапалы салқындатылған балықтар белгілері: желбезегі бүтін, ауызы жабық, желбезек қақпақтары желбезекке тығыз орналасады, іші ісінбейді; тері беттері таза, жылтыр, бүтін; таразылар денеге тығыз ораналасады және мықтап ұстайды; көздері дөңес, ақшыл, қасан қабығы серпінді; бөтен иісі жоқ ет. Жүктеме алдында денедегі температура - 1 ... .+ 5 С аралығында болуы керек. Балық салқындатылғаннан кейін бірден тасымалдануға ұсынылады. 1.1 - кестеде мұзды тұтыну маусымға және тасымалдау ұзақтығына байланысты жылдық көрсеткіші көрсетілген.
Кесте 1.2 - Мұзды тұтыну маусымға және тасымалдау ұзықтығына байланысты жылдық көрсеткіші
Тасымалдау ұзықтығы,күн.
Балықтың мұзды тұтыну және тасымалдау мерзіміне байланысты
Наурыз және қараша
Сәуір және қазан
Мамыр және қыркүйек
Мамыр, маусым және тамыз
3
25
50
60
75
6
60
60
80
90
9
70
80
100
100
Мұздатылған балық салқындатылған немесе шикі балықтан дайындалады. Мұздату құрғақ, жасанды және табиғи болуы мүмкін. Майлы балықты кейде 1-2 С температурадағы таза хлорлы суға бірнеше секундқа салып глазурленеді. Бұл жағдайда бетіне 1 ... 3 мм мұз қабаты қолданылады, бұл салмақ жоғалтуды азайтады және майдың тотығуын болдырмайды. Балықтын беті таза, сыртқы зақымданбаған, табиғи түсі (ылғалды және мұзды тұзды қатқандағы тері), жаман иіссіз иіс, қатты затпен ұрғанда дыбыс айқын, анық, еріген кезде консистенциясы серпімді болуы керек. Жеткілікті мұздатылмаған, қоныр немесе ақ, жасыл және қара зең іздері бар балықтар ұтасымалдауға қабылданбайды. Вагонға тиеу алдында мұздату кезінде температура жоғарғы болмауы керек: құрғақ жасанды - 18 С; тұзды ертінді -- 12 С; мұзды немесе табиғи норма -- 6 С. Мұздатылған балықты құрғақ мұздатқышпен 29 -- 38 кг картон қораптарға (810х260х230), ылғалды ағаш жәшіктерге (830х530х230 немесе 690х430х190) 41 -- 59 кг салады. Бағалы тұқымдар ағаш жәшіктерге салынған: лосось -- 80 кг дейін, бекере -- 150 кг дейін, нельма, ақ балық - 100 кг. Балықтың едәуір бөлігі балық филелеріне өңделеді.
Сүт өнімдері банкаларға, колбалаларға, бөшкелерге және жәшіктерге оралған темір жол көлігімен тасымалданады. Табиғи ст (майлылығы 3,2% - дан жоғары), нормаланған сүт (майлылығы 3,2% - ға дейін зауттарда өңделген), қалпына келтірілген сүт (ұнтақ сүт концернаттарынан немесе консервілерден өңдіріледі). Жаңа сүт үшін күннен аспайтындар сақталады және сүт поездарда банкалар мен тасымалданады (сирек сүт цистерналарда). Сүтті ағызудан кейін ыдыстар әк хлоридінің ерітіндісімен дезинфекцияланады және ыстық сумен жуылады. Май сары май және ерітілген сары май болып екіге бқлінеді. Кремді 25...30 кг тақтай немесе фанер қораптарына немесе 50 кг сыйымдылығы бар бқшкелерге оралады. Ерітілген сары май ағаш бөшкелерде (50...100л) қапталған қорғаныш қабатты сұйық шыныға салынады. Тасымалдау кезіндегі май температурасы -- 2С аспауы керек. Ол вагонға саңылаусыз тығыз үйіндіге орналастырылады, ал барабандар вагонның ішкі көлемі толығымен пайдаланылғанға дейін орнатылады.
Ірімшіктер сортына, салмағына және пішініне қарай тақтай жәшіктерге, барабандарға, цилиндірлік торларға оралады, сондай - ақ арнайы орналастырылған (жөнелтуші) стеллаждарда дестелерге ыдыссыз бес бастардан артық емес жинауға рұқсат етіледі. Брынза таза иіссіз натрий хлориді ерітіндісімен толтырылған таза, тығыз бөшкелерде тасымалданылады (16..22%).
Тасымалдауға жұмыртқа құймасыз және бөгде иіссіз арнайы картон ыдыста қабылданады. Жұмыртқаларды құрғақ чиптердің қатарлары арасында саңылаулары мен аралақтары бар ағаш жәшіктерге салынады. Мұздатылған жұмыртқа өнімдері (меланж, сарысы және ақтығы) тасымалданатын герметикалық жабылған 5...10 кг қанылтыр банкаларда, олар жәшіктерге салынады. Бұл өнімдердің температурасы -- 6С аспауы керек. Ашытқы бетінде қара дақтарсыз сары май - сұр түсті болуы керек; тығыз құрлымы, оңай бұзылады, бірақ жағылмайды; олардың өзіне тән иіссі мен дәмі бар, температурасы + 4С жоғары емес. Бөтен иіс пен көгеруге жол берілмейді. Ашытқылар 50,100,500 және 1000 г беренелерге оралып, оларға қағаз немесе пергамент оралып, саңылаулары бар таза ағаш жішңктерге салынады. Жәшіктер вагондарға 1,6...1,8 м биіктікке дейін тиеледі.
1.2 Тасымалданатын жүктердің көліктік сипаттамасы
Мемлекеттік қадағалау орган мамандары тексергеннен кейін ғана ет өнімдерін вагондарға тиеуге рұқсат етіледі.Ірі қара малдың және жануарлардың бөліктері: жартылай немесе ширек болып бөлінеді; шошқалардың бөліктері - болық ось бойынша немесе тұтас және бассыз бөлік болып; тұтас бассыз бөлікпен тасымалдауға қой еті мен басқа да ұсақ үй жануарлары рұқсат етіледі.
Жартылай және ширек бөліктер ішкі ағзалардың қалдықтарынан, ластанулардаң, мұз және қардан бос болуы тиіс. Тері астындағы майды қарамау бөліктердің бетіндегі зақымдануларға әкеп соғады. Мұздатылған етті сату кезінде 15% аспайтын тері астындағы майды тазартуға жол берілмейді. Сиыр еті, қой еті ешкі етің рефрижераторлық вагондарға немесе контейнерлерге тиеу температурасы минус 8°C болу керек, ал шошқа еті үшін минус 10°C аспауы тиіс.
Мұздатылған ет блоктарын пергаментке немесе басқа да полиметрлік үлгілерге оратылып, картоннан жасалған мамандандырылған контейнерлерге буып тую керек. Жаңа сойылған және мұздатылған етттің жарамдылық мерзімі 4 күннен астырмай тасмалдануға қабылдануы керек. Вагондарға тиеген кезде сүйектердің қалыңдығының температурасы 0 - ден +4 °C -қа дейін, вагон қабырғаларында көгеру, тұнба және ылғалдардың іздері болмау керек. Мұздатылған етті рефрижераторға тиеу кезінде іщкі температура 3 °C аспауы керек.
Тоңазытылған етті қаптамасыз изотермиялық вагондарға еден мен қабырғаларын алдын ала қағазбен жаба отрып және биіктігі тығыз қатарлап орналастырылады. Етті тасымалдағанда қабырғалар арасында сыртқы ауа айналымы үшін жарықтар орналастырылады. Жартылай және ширек ет бөліктері ілгегі бар, бір - біріне тиіп тұрмайтын аралықта тасымалданады.
Мұздатылған балықты сыйымдылығы 30 -- 40 кг қаптарда, жәшіктерде тасымалдауға рұқсат етіледі. Мұздатылған балықтың белгілері: сыртқы беті таза, табиғи түсі сақталған, зиянды белгілері жоқ балықтар жатады.
Салқындатылған балық рефрижераторлық вагондарда құрғақ жәшіктерде немесе бөшкелерде тасымалданылады. Бекере мен лосось тек қораптарда сақталады. Салқындатылған балықтын тасмылдау температурасы минус 1-ден плюс 3°C - қа дейін рұқсат етіледі. Тұздалған және маринатталған балықтар: сыйымдылығы 50 дм3 аспайтын кептірілген бөшкелерде, ағаш полимерге құйылған ыдыстарда, материал салынған қосымша қаптарда тасмалданады. Қораптарды пергамент пен целлофонмен немесе су өткізбейтің материалдармен жабылуы керек.
Балық пен балық уылдырық тасымалданатын қораптардың ұштарын болат орауыш таспамен немесе сыммен желімдеу керек. Мұздатылған өнімі бар қаптар тығыз тігілген, ал балығы бар бөшкелер тығыз тығындалған болуы қажет. Кез - келген балық өнімдері құралдары тиеу станциясына жібермес бұырн жақсылап сортталады. Тасымалдауға жарамды деп тірі, жылжымалы механикалық зақымы жоқ және денесі көгермеген, қаңаттары бүтін, таразы мен терісі бар балық жіберіледі. Балық өнімдерін тасымалдаған кезде тасымалдау ережелеріне сәйкес темір жол арқылы жөнелтуші мен алушының күзетуімен тасымалданады.
Жеміс пен көкөністерді тасымалдау үшін вагон : жаңа, таза, механикалық зақымдануы жоқ және зиянкестерден тазаланған болуы қажет. Егер оларды көтерме саудамен тасымалдамайтын болса, өнімнің әр бір түріне қолайлы қаптамамен буып - түйілу керек. Жылытылға изотермиялық вагондарта тек каром өнімдерін тасымалдауға жол беріледі. Жемістер мен көкөністер жоғалмайды себебі, оларды контейнерлердің шеттерінде жақсы орналастырылады. Жүкті жіберуші сорттардың сапа сертификатын, жинау күнін және қаптамасын қосымша көрсетуге міндетті. Жіберушінің өтініші бойынша көкөністерді қорғау үшін панельдермен оралады. Қазіргі таңға байланысты карантин аймақтардан жіберілген көкөністермен бірге, ауыл шаруашылық министірлігі берген карантин сертификаты қоса іберілуі тиіс. Контейнерлереде тек картоп өнімдері тасымалданады, ал жемістер мен көкөністер рефрижераторлық вагондарда орамдарда тасымалданады.
Peфрижераторлық вагондарда консервіленген метал және шыны банкалар тасымаалданады және олар ағаш бөткелер мен картон қораптарға тығыз орналастырылады. Вагондарға банкілер жылжымайтындай болып орналастырылады. Консервіленген ет пен шыны банкілер жыл бойы жабық вагондарда, температурасы 0 ° C-тан 10 ° C-қа дейін аралықта тасымалданылады.
Teмір жол көлік түрлерімен тез бұзылатын жүктерді тасымалдау әр түрлі жылдық көрсеткіштерге ие. Мысалға рефрижераторлық вагонмен жылына тасымалдын 100 % - тінің 39% - тімен тасымал көлемі тиесілі. Ал қалған изотермиялық -- 30%, жабық вагондарға -- 2%, жабық тоңазытқыш вагондарға - 11% , жеке меншік вагондарға - 18% тиесілі. (1.2 -- сурет диаграммадан көрсетілген).
Сурет - 1.2. Тез бұзылатын жүктерді темір жол көлік түрімен тасмалдау көрсеткіші
Жануралардың майы монолитті, алюминий немесе метал қораптарға оралған картон және жабық картондарда тасымалдауға рұқсат етіледі. Тасымалдауға берілген майдың монолитті таза салмағы 20 кг картои қораптары үшін, ал жабық қоарптар үшін 24 кг болуы керек. Әр қорапта бірдей пакетке оралған және массасы бірдей майлар орналастырылады. Майды монолиттке тасымалдауға арналған жәшіктер пергаментпен, алюминий фальгамен, полимер немесе басқа да алмастыратын қаптама материалдармен жабылуы тиіс. Тақталарды балғамен бекітіп, болат жолақпен немесе сыммен бекіту керек. Картоп қораптарын қағаз таспамен қабаты бар полиэтиленмен желімдеу керек. Тасымалданатын майдың түрі таза, дәмі, түсі мен иісі біркелкі және тығыз консистенциясы болуы керек. Түсі ақтан сарыға дейін, бүкіл массасы біркелкі, кесілген беті жылтыр және құрғақ болуы тиіс. Тасымалдаған кезде майдын температурасын минус 6°C аспауы керек.
1.3 Тез бұзылатын жүктерді тиеу және жеткізу
Дипломдық жұмыста тапсырмаға сәйкес келу станциясында жүктерді тиеу және түсіру тәртібін ұйымдастырдым. Вагондар жүк түсіру стансасына келгенде техникалық және коммерциялық жағынан тексеріледі. Коммерциялық тексеру кезінде пойыз инспекторлары оқшауланған вагондардың корпусының, едендері мен есіктерінің жай күйін, сондай - ақ пломбалардың бүтіндігін текереді және қажет болған жағдайда тиісті акт жасайтыны белгілі. Жүктің келгені туралы жүк алушының хабарламасы құжаттардың негізінде жүк келген күні (келесі күні сағат 12.00 - ден кешіктірілмей) беріледі. Хабарламада вагондардың түрі мен саны, жүктің атауы көрсететің болады. Жүк алушыға вагондарды түсіру үшін беру уақыты жеткізілімге дейін екі сағаттан кешіктірілмейй хабардар етілуі тиіс.
Түсіру жолдарының сыйымдылығы шкетелген кезде, жүк түсіру фронтына тапсырар алдында рефрижераторлық бөлімшенің бастығы және диспечер немесе станция кезекшісі жергілікті жағдайларда және минимумды ескере отырып, вагондарды жеткізу тәртібі мен кезектілігін белгілейді.
Вагондарда учаскеден (поезд) ажыратқанда, ең алдымен соңғы вагондар жүк фронтына жеткізіледі, ал түсіруді күтіп тұрған қалған вагондар тиісті температуралық режимді ұсталады. Ажырату кезінде рефрижераторлық вагондардағы ауа температурасын салқындатумен тасымалдау кезінде және жылытумен тасымалдау кезінде төменгі шекке дейін жеткізу керек.
Жұмыс журналында ажырату уақыты мен вагондардағы ауа температурасы жазылады. Сақтау, егер жүктің жоғалуына, пломбалардың болмауына немесе дұрыс жұмыс істеуіне ықпал ететін вагонның бүтіндігінің бұзылуына анықталса, трассаға жеткізілген вагон станса өкілінің қатысумен ашылады.
Мұндай тексеру тасымалдау құжаттарында көрсетілген жеткізу мерзімін немесе трасса бойынша жүкті өңдеудің белгіленген режимін бұзған (вагонның тоңазытқыш және жылыту жүйесінің ақауы немесе істен шығу) кезінде де жүргізіледі. Соңғы жағдайда бұзушылық температураны бақылау журанлындағы жазбалары мен белгіленеді, онымен станция жүк алушыны оның өтініші бойынша таныстыруға міндетті.
Жүктің сапасы нормадан және салмағы жүкқұжатында көрсетілген құннан ауытқыған жағдайда тез бұзылатын жүктерді тасымалдауға жауапты темір жол қызметтерінің міндетті түрде қатысумен коммерциялық акт жасалады. Бөлім бастығы тексеру үшін станцияға жұмыс журналын беруге, маршрут бойынша жүкке қызмет көрсету режимін көрсете отырып, оның қолымен куәландырылған үзінді көшірме беруге және станция бастығына орын алған жағдайлар туралы жеке түсініктеме беруге міндетті. Жүкті тиеу және тасымалдау тез бұзылатын жүктерді қабылдау және берумен айналысатын темуржолшылардың нақты іс - қағаздары мен ірекеттері тиісті бұйрықтармен және нұсқаулармен реттеледі.
Салқындатылған және мұздатылған етті қоспаған да, тез бұзылатын жүктер вагонның жүк бөлігінде тығыз қадалармен немесе ауа айналымына арналған бөлек орындар арасындағы саңылаулармен үйіледі. Тез бұзылатын тауарлар контейнерлерде(балық, жемістер, көкеністер, май, консервілер және т.б.) және ораусыз (ет, картоп, қызылша, қарбыз және тағы басқа да төзімді көкөністер) тасымалдауға болады Тиеу -- түсіру жұмыстарын өндірістегі ысыраптарды азайту, өндіріс мәдениетін және қойма жұмыстарындағы механикаландыру деңгейін көтеру мақсатында тез бұзылатын тауарлар орау мүмкіндігін барынша қамтамасыз ету ұсынылады. Егер стандарттар ыдыстарды пайдалану қиын болса, өнімдерді орау үшін арнайы құралдар мен құрылғыларды қолдан бойынша ұсыныстар әзірлену керек.
Бір вагонға тиеу мүмкін емес: тез бұзылатын жүктерді тез бызылмайтын жүктермен бірге; қызмет көрсетудің әртүрлі режимдерін талап ететін жүктер; бірлескен тасымалдауға тыйым салынған тез бұзылатын тауарлар(мысалы, май және балық). Қабырғаларында тік жолақтары немесе гоферлері бар вагондардағы штабель айналасында ауа айналымы үшін тез бұзылатын тауарлар оларға жақын, ал олар болмаған жағдайларда қабырғадан 4-5 см қашықтықта орналастырылады. Жүктің биіктігі жүктерді тасымалдау ережелерімен белгілінеді, бұл ретте жүктің үстіңгң қатарларына төбеге дейінгі қашықтық кемінде 50 см, ал қондырмаларға (ілгектері бар арқалықтар, ауа өткізгіштері және т.б.) кемінде 10 см болуы керек. Жүктеме астында ауа айналымы едендік торлармен қамтамасыз етіледі. Жемісьер мен көкеністер бумасынығ ішіндегі ауа массаларының қтуі үшін жәшіктерді жинақтаудың 4 тәсілі ұсынылады:
1. жәшіктер арасындағы саңылаулары 4-5 см болатын тік қабаттасу және 2х3 см қимасы бар әрбір 1-2 ярусты итараққа төселеді. Оның ұштары вагонның бойлық қабырғаларына тірелуі тиіс:
2. вагон боиымен және олардың арасындағы саңылаулар 4-5 см ярустардағы жәшіктерді кезектесіп айналдыра отырып, көлденең төсеу:
3. шахмат тақтасындай жинақтау;
4. рельістерді төсеусіз және жәшіктер арасындағы саңылаусыз тік төсеу (ерте қырыққабат үшін).
Көкөністерді контейнерсіз үйіп тасымалдаған кезде вагонның әр ұшында желдеткіш ұнғымаларда (бос жәшіктерден немесе арнайы жасалған рамалардан) орнатуға болады. Жүкті бүлдірумен немесе вагонның ластануы болдырмау үшін тасымалдау кезінде қосымша құралдар қолданылады: ағаш қоршаулар (үйіліп тасымалдағанда), үгінділер (майшабақтары бар бөшкелер үшін), вагонның едені мен қабырғаларын жабу үшін құрғақ сабан немесе жоңқалар қолданылады. 10 см қабат (асханалық қызылша, қарбыз, асқабақ үшін), палубы (қауындарды жабық вагонмен тасымалдау үшін) және тиеу биіктігін шекьеледі. Бұл шектеулер төменгі ярустарда орналасқан контейнерлер мен жүктің беріктігіне және жоғарғы ярустағы жүктің қатып қалу мүмкіндігіне байланысты.
1 - бөлім бойынша қорытынды: бірінші бөлімде тез бұзылатын жүктердің ерекшеліктерін көрсетіп, сол қасиеттеріне байланысты қандай тасымал түрін ұсына алатынымды көрсеттім. Жүктерді сақтау және тасымалдау кезінде олардың сақталуын қамтамасыз ету үшін үзіліссіз тоназытқыш тізбегіне біріктірілген өзара әрекеттесетің техникалық кешендер қажет етеді. Соған байланысты көлік құралдары мен технологиялар жүйесі құрылады. Оның негізгі буындарының бірі темір жол тоназытқыш көлігі. Тез бұзылатын жүктерді теміржол көлігімен тасмалдау мамандандырылған оқшауланған жылжымалы құрамда (поездар, учаскелер, рафрижераторлар...) жүзеге асырылады. Станцияға келген тез бұзылатын жүктердің тиеліп түсірілу процесі ұйымдастырылды.
ымалы құрам түрін таңдау
2.1 Тез бұзылатын жүктерді тасымалдау құжаттамасы
Қазіргі уақытта негізгі тасымалдау құжаттарының негізгі құжаттамасы: жүкқұжат, жол парағы, жол ведомосі, жүкті қабылдау түбіртегі.
Тез бұзылатын жүктерді тасымалдау кезіндегі жүкқұжатқа тасымалдауға тапсырылған жүктің сапасы туралы сертификат, ал қажет болған жағдайда - сертификат, ветеринарлық сертификат, сапа сертификаты, сараптама сертификаты қоса беріледі. Жеке құжаттарды толтырудың өзіндік ерекшеліктері бар.
Жол жүру құжаты негізгі тасымалдау құжаты темір жол, жөнелтуші, алушы арасындағы қатынастарды реттейтін тасымалдау шарты болып табылады. Әр жөнелтілім үшін жөнелтуші толтырады, жүкті жеткізгеннен кейін ол алушыға беріледі. Жүктің қандай мақсатты жөнелтілетіні қосымша көрсетіледі (өнеркәсіптік өңдеу, азық -- түлік, қоғамдық тамақтандыру орындары, мал азығы және т.б). Жүкті жөнелтушінің пломбаларының артынан жөнелтілетің кезде Жөнелтушінің пломбаларының артында деген жазу жазылады.
Арнайы белгілер мен штамтарға араналған орын - Тез бұзылатын жүк мөрі, Төбеден түсірмеу деген жазу және жүктерді тасымалдау ережелерінде көзделген басқа да жазулар қойылады.
Жөнелтушінің арнайы декларация - сында жүк жөнелтуші мыналар көрсетіледі:
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Логистика және басқару институты
Көліктегі логистика және менеджмент кафедрасы
Дипломдық жұмысты орындауға арналған
ТАПСЫРМА
Студент: Айбек Айнұр Ержанқызы
Тобы: УС-ТЛ-19-1, Білім беру бағдарламасы: 6В11330 - Көліктік логистика
Жұмыстың тақырыбы: Теміржол көлігінде тез бұзылатын жүктердін тасымалдауды жетілдіру. № 177 от 15.11.2021 ж. академияның бұйрығымен бекітілген
Кафедраға аяқталған жұмысты тапсыру мерзімі: 14.02.2022 ж.
Жұмыстың мазмұны мен көлемі: түсіндірме, есептік және эксперименталды бөліктер, яғни әзірлеуге жататын мәселелер тізбесі.
Дипломдық жұмыста әзірленетін сұрақтар тізімі немесе дипломдық жұмыстың қысқаша мазмұны:
oo Қазақмтан Республикасында халықаралық тасымалдат жұмысын ұйымдастыру принциптері;
- тез бұзылатын жүктерді талдау характеристикасы;
- тез бұзылатын жүктерді жеткізу механизімі;
- жылжымалы құрам түрін тандалуы;
- вагон - термос вагондарын талдау;
Графикалық материалдар тізімі:
Сурет. Жылдық тез бұзылатын жүктердің тасымалдау көрсеткіші
Сурет. Тез бұзылатын жүктерді темір жол көлік түрімен тасмалдау көрсеткіші
Сурет. Вагондарға жәшіктерді орналастыру тәсілдері
Сурет. Вагон - термос сыртқы сипаттамасы: Центратор; Беткі парақ; Жабылатын бөлме; Айнымалы зал; Жүріс арбасы; Сақтандыру бөлмесі; Ролик; Есікті жабу және ашу механизімі; Тығыздағыш құрылғы; Төменгі бағыттаушы.
Сурет. Жаңа вагон - термос сыртқы сипаты
Сурет. Ескі рефрижераторлық вагон түрі (ZB-5).
Сурет. Логистикалық орталықты ұтымды орналастыруды іздестірудің үлгісін жасау
Сурет. Тез бұзылатын жүктің жүк тасымалының орташа жылдық көлемі.
Сурет. Вагон - термос вагонның жылдық пайда көорсеткіші Кесте. Әрбір ЛО қандай да бір санатқа тиесілігін анықтайтын критиерий
Кесте. Мамандандырылған көліктің классификайия бойынша түрлері.
Кесте. Мұзды тұтыну маусымға және тасымалдау ұзықтығына байланысты жылдық көрсеткіші.
Кесте. Жүктерді тасымалдау барысында кездесетін қолайсыз жағдайлардың туындауы мүмкін нұсқалар .
Кесте. Вагон - термос пен рефрижераторлық вагондарың техникалық сипаттамасы.
Кесте. Тез бұзылатын жүктерді тасымалдайтын вагондардың тозу және қалдық мерзімі.
Кесте. Тез бұзылатын негізгі тауарлардың тиеу салмағы.
Кесте. Рефрижераторлы вагондардың техникалық параметрлері.
Кесте. Тараз - Ақтөбе станциялар арасындағы жылдық ет өнімін тасмалы.
Кесте. Тараз - Ақтөбе станцияларына жіберілетің ет түрлері.
Кесте. Компания үшін Тараз - Ақтөбе арақашықтығы бойынша есептеулер нәтижесі.
Ұсынылатын негізгі әдебиеттер:
1. Леонтьв А.П., Термеров М.Н. Тез бұзылатын жүктерді дайындау және тасымалдау. Көлік, 2015ж. 315
2. Тез бұзылатын жүкті тасымалдау және рефрижераторлы секцияларды пайдалануибойынша әдістемелік нұсқаулар мен практикалық ұсыныстар. В.И. Павлов Жоғар.мек.2016 ж. 340.
3. Жүктерді тасымалдау ережелері. Бірінші бөлім: Көлік, 2014ж.440 б.
4. Тез бұзылатын жүктерді тасымалдау: анықтамалық. Көлік. 2011ж. 304 б.
5. Термеров М.Н., Ефимов В.В. Тез бұзылатын жүктерді тасымалдауды ұйымдасытру Әдіс. Жарлық, курстық және дипломдық жобалау үшін:2016 ж. 36б.
6. Кулик В.Б., Тлеубердинова А.Т. К90 Кәсіпорынның ақпараттық логистикасы: Оқу құралы В.Б. Кулик, А.Т. Тлеубердинова - Алматы: Тұран Университеті, 2020. - 201 б.
7. Разакова Д.И., Асанова Т.А. Р76 Жаһандық логистикалық жүйелер: (дәріс кешені): Оқу-әдістемелік құрал Д.И. Разакова, Т.А. Асанова - Алматы: Тұран Университеті, 2020. - 77 б.
8. Афоничев, Р.Ю. Информационные технологии в логистике [Текст]: учебное пособие Р.Ю. Афоничев, Н.А. Тихонова, В.Г. Шахов.- М.: ФГБУ ДПО "Учебно методический центр по образованию на железнодорожном транспорте", 2018.- 196 с.
9. Изтелеуова, М.С. Транспортная логистика [Текст]: учебник М.С. Изтелеуова; Утв. МОН РК.- Алматы, 2011.- 293б.
10. Григорьев, М. Н. Логистика : учебник для бакалавров М. Н. Григорьев. -- 4-е изд., испр. и доп. -- М. : Издательство Юрайт, 2019. -- 836 с.
11. Степанов, В.И.Логистика производства[Текст]: учебное пособие В.И. Степанов. - М.: ИНФРА-М, 2014. - 200 с.12. М.С Ізтелеуова Көлік жүйелерінің логистикалық инфрақұрылымы Оқулық. Алматы: ЖШС, РПБК, Дәуір 2012. - 440 б.
13. Грейз, Г. М. ЮУрГУ Моделирование механизма взаимодействия основных экономических потоков в логистических системах Текст монография Г. М. Грейз, Ю. Г. Кузменко, И. В. Хатеев; Юж.-Урал. гос. ун-т ; ЮУрГУ. - М.: Экономика, 2013. - 122 с.
14. Бродецкий Г.Л., Гусев Д.А. Экономико-математические методы и модели в логистике. Процедуры оптимизации. - М.: Академия, 2012.
15. . Васильев Д.К., Новиков Д.А. Типовые решения в управлении проектами. М.: ИПУ РАН, 2012. 75 с.
16. Власова, Н.И. Управление и контроль персонала автотранспортного предприятия Н.И. Власова. - М.: Дело, 2014. - 148 с.
17. Герасимова, Л.В. Элементы логистической системы управления предприятием Л.В. Герасимова. - М.: Ника, 2013. - 120 с.
Дипломдық жұмыс бөлімдері бойынша кеңес беру:
Бөлім
Кеңесші
Уақыты
Қолы
1 бөлім Тез бұзылатын жүк қасиеті және тасымалдауға қабылдау
Саукенова И.К.
26.11.21
2 бөлім Темір жол көлігінде тез бұзылатын жүктерді тасымалдауды жетілдіру
Саукенова И.К.
22.12.21
3 бөлім Тасымалдау төлемін анықтау
Саукенова И.К.
10.01.22
4 бөлім Еңбекті қорғау және қауіпсіздік шаралары
Абдрешов Ш.А
01.02.22
Тапсырма берілген күні 15.11.21
Кафедра меңгерушісі ____________________Мусалиева Р.Д.
Жұмыстыңжобаның жетекшісі _________________ Саукенова И.К..
Тапсырманы орындауға қабылдаған студент _______________ Айбек А.Е.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1. Тез бұзылатын жүк қасиеті және тасымалдауға қабылдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.1 Тез бұзылатын жүктердің технологиялық ерекшелігі ... ... ... ... ... ... ...
1.2 Тасымалданатын жүктердің көліктік сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ...
1.3 Жүктерді түсіру және жеткізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2. темір жол көлігінде тез бұзылатын жүктерді тасымалдауды жетілдіру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.1. Жүктерді тасымалдау құжаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.2. Тез бұзылатын өнімдерді рефрижераторлық және изотермиялық вагондармен тасымалдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.3 Жылжымалы құрам түрін таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... .
3. тасымалдау төлемін анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.1 Тез бұзылатың жүктердің пайдалану көрсеткіші ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ...
3.2 Вагондардың техникалық нормасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.3 Ет өнімдерінің тасымалдау көрсеткішін есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
4. ЕҢБЕК ҚОРҒАУ ЖӘНЕ ҚАУІПСІЗДІК ШАРАЛАРЫ ... ... ... ... ... ... ..
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Кіріспе
Қазақстан Республикасы Президентінің өз халқына Жолдауында еліміздің өзекті мәселесі көлік саласы болып табылады, осыған байланысты елдің жаһандық көлік дәліздерімен ықпалдасуын қамтамасыз ету және Азия мен Еуропаны байланыстыратын көлік қатынасын жақсарту делінген. Демек, "Нұрлы Жол" бағдарламасының екінші кезеңі елдің транзиттік тасымалдау секторының жетекші рөлін күшейтуге бағытталған. Бұл саланың дамуы Қазақстанның экономикалық өсуіне және әлеуметтік жағдайының жақсаруына ықпал етеді. Мемлекет басшысы таңдаған көлік саласындағы бағытқа сәйкес жүк тасымалы көлемін ұлғайту, сондай-ақ құрлық пен су бойынша халықаралық коммуникацияларды дамыту.
Тез бұзылатын жүктерді тасымалдау мәселесі қазіргі заманғы технологиялар бойынша көлік пайда болғанға дейін де болған, өйткені жүктің өзі белгілі бір температураға және басқа да жағдайларға сәйкес келуі тиіс. Мұндай тауарларға ауыл шаруашылығы және тамақ өнімдері сыртқы әсерлерден, яғни қоршаған орта факторларынан қорғалуы тиіс тұтыну тауарлары жатады. Осы шарттарды сақтамау болашақта өнімдерді жарамсыз етуі мүмкін, яғни жай қалдықтар. Бұл тез бұзылатын тауарларды қажетті жағдайда ұстап тұруға қажетті технологиялық процестердің жиынтығы. Тоңазытқыштар сияқты жылжымалы құрамды құру бұл жүкті тасымалдауды айтарлықтай жеңілдетеді.
Вагон - термос - бұл тез бұзылатын жүктерді ұзақ қашықтыққа тасымалдау үшін пайдаланылатын жылжымалы құрам, басқаша айтқанда, салқындату жүйесі. Тасымалдаушылардың басты өткір проблемасы - бұл шығындарды азайту үшін тиеу және түсіру кезінде температураның жоғалуы немесе жоғалуы. Теміржол көлігі республиканың ұлттық экономикасының негізгі бағыттарының бірі болып табылады, оның дамуы аймақ экономикасының дамуымен, сондай-ақ көрші елдер арасындағы серіктестіктің дамуымен тікелей байланысты.
Көліктің негізгі міндеті жүктерді жөнелту пунктінен қабылдау пунктіне тасымалдау болып табылады. Көліктің негізгі мақсаты - тасымалдауды тез және тиімді жүзеге асыру, сондай-ақ халық шаруашылығы мен халықтың көлік қажеттіліктерін толық қанағаттандыру.
Қазақстандағы ауыл шаруашылығы өндірісінің негізгі бағыттары елдің Негізгі өндірістік орталықтарынан едәуір қашықтықта бөлу болып табылады, бұл тамақ өнімдерін жаппай тасымалдауға әкеледі, ал негізгі тасымалдар теміржол арқылы жүзеге асырылады. Өнімнің әрбір түрі үшін оңтайлы жағдайларда сақтау және тасымалдау кезінде жүктің қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Өнімдерді сақтаудың негізгі құралы-төмен температурада тасымалдау.
Дипломдық жоба тез бұзылатын жүктерді теміржолмен тасымалдауды ұйымдастыру шарттары туралы теориялық білімді тереңдетуге және бекітуге бағытталған. Ол үшін: көрсетілген тез бұзылатын жүктерді берілген бағытта тасымалдау сипаттамасын зерделеу және шарттарын анықтау; оларды тасымалдауды ұйымдастыру мәселесін әзірлеу; сыртқы ауа температурасы мен жүктің бастапқы температурасының вагондағы салқындату ұзақтығына әсерін зерделеу қажет.
Дипломдық жұмысымның мақсаты тез бұзылатын жүктерді тасымалдау уақытын ұйымдастыру және қысқарту болып табылады. Барлық тез бұзылатын өнімдерді теміржол арқылы жеткізу жоспарын жасаңыз. Өнімдерді вагондарға тиеу және түсіру, оларды техникалық нормалауды есептеу.
Дипломдық жұмысым кіріспеден, төрт бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттен тұрады. Негізгі бөлімдерде тез бұзылатын жүктердің технологиялық қасиеттері мен сипаттамалары, тасымалданатын жүктердің көліктік сипаттамалары, вагондарға тиеудің техникалық нормаларын айқындау сипатталады.
1 Тез бұзылатын жүк қасиеті және тасымалдауға қабылдау
1.1 Тез бұзылатын жүктердің технологиялық ерекшелігі
Tacымалданатын тез бұзылатын жүкердің қауіпсіздігінің маңызды шарты таза, сапалы, дұрыс дайындалған, өңделген және оралған өнімдерді қабылдау болып табылады. Өнімдерді өңдіру, тасымалдау және сақтау кезіңдегі әртүрлі бақылау және талдау түрлері жүргізіледі: техникалық (нұсқаулар мен технологиялардың сақталуы); физикалық (тығыздықты, тұрақтылықты, балқу температураларын, қайнау температураларын және т.б. анықтау); химиялық (құрамы, улардың болуы және т.б.); микроиологиялық (микроорганизмдердің болуы және олардың табиғаты); физиологиялық (сіңімділік, калория мөлшері, витаминдік құрамы, зиянсыздық және т.б.). Сезім мүшелерінің көмегімен өнімнің сапасын бағалауға негізделген оргонолептикалық әдіс ең көп қолданылатың және жүкті тасмалдауға қабылдау кезінде шешуші мәнге ие.
Teз бұзылатын тауарлардың қасиеттері және олардың технологиялық ерекшеліктері Мемлекеттік стандарттарымен анықталады, олардың негізгі ерекшеліктері әртүрлі анықтамалық әдебиеттерде берілген. Тез бұзылатын жүктерді тасымалдау ережелеріне сәйкес жүк жөнелтуші жөнелтілетің өнімдер мен контейнерлерге арналған стандарттар немесе техникалық шарттарды темір жолдың талабы бойынша көрсетуі керек.
Meмлекеттік стандарттар - өнім сапасының стандарттарын, өлшемдік сипаттамаларын, температуралық режимдерін, орау, таңбалау, сақтау және тасымалдау ережелерін, стандартталған өнім сапасының сақталуын қамтамасыз ететін заңнамалық құжаттар.
Тез бұзылатын тауарлар ұзақ сақтау кезінде нашарлайтын тамақ өнімдері, т.б. түсі, иісі, дәмі және басқа қасиеттері өзгереді. Оларға ет өнімдері, балық, құс еті, сүт, сүт өнімдері, өсімдік жемістері, жаңа піскен жидектер, көкеністер және т.б. Жоғарыда аталған өнімдер өздерінің жақсы қасиеттерін сақтау үшін белгілі бір шарттарды талап етеді. Тез бұзылатын тауарлардың құрамына органикалық (ақуыздар, майлар, әртүрлі витаминдер, ферменттер және қышқылдар) жатады. Бұл өнімдердің бұзылу барысында, басқаша айтқанда, әртүрлі паразиттер мен ферменттер өнім сапаының нашарлауына тікелей әсер етеді. Шығу сипатына қарай тез бұзылатын тауарлар өсімдік текті және қайта өңдеу табиғи болып бөлінеді (ет, жаңа балық, өсімдік жемістері және т.б.)
Жануарлардан шыққан физикалық қасиеттері бойынша, тез бұзылатын термофизикалық жүктер әдісі бойынша:
* жоғарыда аталған өнімдердің тығыздығы, барлық тез бұзылатын тауарлар үшін бирдей 850 - 1070 кгм .
* онсистенциясы адамның тактильті сезім мүшелері арқылы өнімнің тығыздығын, серпімділігін, тұтқырлығын жалпы қабылдау.
* статистикалық әсерлерге (сығымдау, жүктің үстіңгі қабаттарының әсерінен әрекет етуші) және сыртқы факторлардың әсеріне (серкіндер жүк аударғанда, тасымалдау кезінде пайда болады) төзімділік. Азық - түлік параметрлерінің ең маңызды және негізгі термодинамикалық сипаттамалары жылу диффузиялық, өнімдерге жылу өткізгіштік, криоскопиялық температура, тығыздық тепе тендік бу қысымы жатады. Тез бұзылатын жүктердің тасымалданатын топтары бойынша өнім түріне және қасиетіне байланысты әр түрлі классификациясын қарастырсақ болады(1 - кесте).
Кесте -1 Мамандандырылған көліктің классификайия бойынша түрлері
Мамандандырылған көлікпен тасымалданатын тағам топтары
Көкөніс өнімдері
Жануарлардан алатын өнімдер
Өңделетің өнімдер
жеміс
көкөністер
жидектер
жұмыртқа
ет
балық
диеталық майлар
сүт өнімдері
ашытылған сүт
Heгізінен тез бұзылатын жүктер болып табылатын тамақ өнімдерін тасымалдау ерекше шарттарды сақтауды талап етеді. Тез бұзылатын жүктерге тасымалдау және сақтау кезінде оларға жоғары немесе төмен температуралардың және сыртқы ауаның ылғалдылығының әсерінен қорғауды талап ететін өнімдер жатады. Темір жолдар бойынша негізінен мынадай тез бұзылатын жүктер тасымалданады: ет өнімдері, балық өнімдері, жаңа піскен жеміс-көкөніс және картоп, мал майы және тағамдық майлар, сүт өнімдері, Консервілер, жемістер, жеміс шырындары, сыра, минералды сулар және т. б.
Тез бұзылатын жүктерді сақтау мен тасымалдаудың негізгі міндеті жүктің сақталуын қамтамасыз ету болып табылады, бұған өнімдер физика-химиялық және биологиялық факторлардың зиянды әсеріне ұшырамайтын жағдайларды сақтау арқылы қол жеткізіледі. Тез бұзылатын жүктердің сақталуына мынадай факторлар үлкен әсер етеді:
1. өнімнің сапасы, жай-күйі және оны сақтауға немесе тасымалдауға дайындау, оның ыдысы және қаптамасы ;
2. өнім сақталатын немесе тасымалданатын үй-жай ауасының температурасы, ылғалдылығы, айналымы және желдетілуі, сондай-ақ камералар мен вагондардағы ауаның тазалығы;
3. камералар мен вагондардың санитариялық жай-күйі, оларға өнімдерді орналастыру тәсілдері және тасымалдау ұзақтығы.
Жүктерді сақтау және тасымалдау кезінде олардың сақталуын қамтамасыз ету үшін үзіліссіз тоназытқыш тізбегіне біріктірілген өзара әрекеттесетің техникалық кешендер, көлік құралдары мен технологиялар жүйесі құрылады, оның негіщгі буындарының бірі темір жол тоназытқыш көлігі болып табылады. Тез бұзылатын жүктерді теміржол көлігімен тасмалдау мамандандырылған оқшауланған жылжымалы құрамда (поездар, учаскелер, рафрижераторлар...) жүзеге асырылады, олардың құны қарапайым теміржол вагондарынан 7-10 есе көп. Сонымен қатар, темір жолдарда тез бұзылатын жүктерді тасмалдауды ұйымдастыру мақсатында жылжымалы құрамға (жөндеу, техникалық қызмет көрсету, жабдықтау) мамандандырылған қызмет көрсету пунктерінің желісі және трасса бойындағы жүктердің жай күйін бақылау құрылды. Тез бұзылатын жүктерді темір жол мен тасымалдау жыл бойы жүргізіледі.
Мезгілдің түріне байланысты ол әр түрлі процентті құрайды. Мысалы: көктем мезгілінде (ет өнімдерін тасымалдау - 70%, сүт өнімдерін - 70%, жеміс тақылдарын - 30%, балық өнімдерін - 40%); жаз мезгілінде (ет өнімдерін тасымалдау - 90%, сүт өнімдерін - 100%, жеміс тақылдарын - 50%, балық өнімдерін - 60%) ; күз мезгідінде (ет өнімдерін тасымалдау - 60%, сүт өнімдерін - 80%, жеміс тақылдарын - 80%, балық өнімдерін - 50%); қыс мезгілінде (ет өнімдерін тасымалдау - 20%, сүт өнімдерін - 50%, жеміс тақылдарын - 25%, балық өнімдерін - 15%). (1 -- сурет диаграммадан көре аласыздар.)
Сурет - 1. Жылдық тез бұзылатын жүктердің тасымалдау көрсеткіші
Жаңа өрік сапасына қарай 2 тауарлық сортқа бөлінеді. Әрбір тауарлық сыныптың жемістері бірдей помологиялық сортты, толық жетілген, бүтін, таза, сау, шамадан тыс сыртқы ылғалсыз, бөтен иіс пен дәмсіз, пісу кезінде біркелкі, бірақ жасыл немесе шамадан тыс піскен, терісі зақымдалмаған болуы керек. Шірік жемістердің болуына жол берілмейді. Жемістердің сапасы пішіні мен түсі бойынша тән, толық жетілген, балғын, таза, сау, пісіп жетілуі біркелкі, зиянкестер мен аурулардың кез келген зақымдануы немесе зақымданбауы болмауы керек. Шірік және жасыл жемістердің болуына жол берілмейді. Рұқсат етілген: сыртқы түрін бұзбай, пішіні, дамуы және түс бойынша шамалы ауытқулар; сауыққан жарықтар, көгерген жерлер, бұршақ саңылаулары, стандарттар ауытқулар және зиянкестермен шамалы зақымданулар, деформацияланбаған, тұтынушыға жарамды және тасымалдауға жарамды.
Сапасына қарай 2 тауарлық сортқа бөлінеді. Әрбір тауарлық сорттың жемістері бірдей поиологиялық сортты, толық жетілген, бүтін, таза, сау, шамадан тыс сыртқы ылғалсыз, піскен, бөтен иіс пен дәмсіз, піскендігі біркелкі, бірақ жасыл немесе шамадан тыс піскен, қабағы зақымдалмаған болуы керек. Шірік және жасыл жемістердің болуына жол берілмейді. Жемістер жаңа піскен, тұтас, сау, ластанбаған, аурусыз болу керек.
Жаңа тағамдық қарбыздар. Жемістер жаңа піскен, тұтас, сау, ластанбаған және аурудан таза болуы керек. Ішкі құрылымы: целлюлоза піскен, бірақ шамадан тыс піскен емес, шырынды, бос жерілері жоқ, тығыздығы, түсі және тұқымдары осы ботаникалық сортқа тән. Жеміс мөлшері 15 см- ден кем емес. Рұқсат етілген: престену кезінде жеңіл жарақаттары бар, піспеген және піскен жемістердің мазмұны, салмағы бойынша 8% артық емес. Ұсақталған, жарылған немесе шұңқырланған жемістерге жол берілмейді.
Жаңа піскен айва сапасы бойынша екі тауарлық сортқа бөлінеді. Әрбір тауарлық сыныптың жемістері дамыған, бүтін, таза, салауатты, шамадан тыс сыртқы ылғlалдан, бөтен иіс пен дәмнен таза, піскендігі біркелкі, бірақ жасыл емес, түсі жоқ болуы керек. Шірік жемістердің болуына жол берілмейді. Рұқсат етілген: екі бұршақ бұрғысына дейін, жалпы ауданы 3 см-ге дейін жеңіл қысым (1 сортты партияға дейін 2 сортты айваның 5% аспауы).
Жаңа піскен баклажандар. Жемістер таза, сау, ұсқынсыз, ұзындығы кемінде 10 см немесе 5 см, нәзік қабағы бар. Жүні - табиғи зақымдануы, техникалық піскен, жемісі. Еті шырынды, серпімді, бос емес, ақ былғары емес тұқымдары дамымаған тұқым ұясы. Былғары тұқымдары бар жемістерге 5% рұқсат етіледі, жеңіл 2 см бұзылмайды. Сыртқы түрі сапасы; терінің солуының, жаңа заттар мен қысым іздерінің болуы - 10%.
Tacымал үшін мыналар ұсынылады: салқындатылған, аздап мұздатылған, ысталған ет (ветчина, төс еті, бел және басқа да өнімдер); пісірілмеген ысталған және жартылай ысталған шұжықтар; ішкі ағза (бас, тіл, миі, ерін, аяқ, жүрек, өкпе, бауыр, бүйрек, құлақ, құйрық, асқазан); майлар; консервіленген тамақ. Вагондарға тиеуге өнімдерді (шұжықтарды, майларды және консервілерді қоспағанда) көліктік мемлекеттік ветеринарлықинспекциясының өкілі тексергеннен кейін рұқсат етіледі.
Tacымалдауға ұсынылған ет жүктерінің сапасы оның сыртқы түрі, түсі, консистенциясы және иісі бойынша бағаланады. Ерітілген және қайта мұздатылған өнімдер сауда ұйымдарына тасымалдауға қабылданады; бүкіл бетінде немесе мойынында қара түсті. Әрбір блокқа, жартылай және ширекке еттің жақсы сапасы мен семіздігін куәландыратын мо желімін салады: Ешкі етінің маркасы қызыл түсті, басқа жағдайларда оның пішіні: диаметірі 40 мм шеңбер (1 -- ші санаттағы еттің барлық түрлері және 5 -- ші санаттағы шошқа еті); шаршы 40х40 мм (2 -- разряд ); сопақ 40х50 мм (3 - разрядты шошқа еті ); үшбұрыш (4 -- ші санаттағы шошқа еті және барлық сорттағы майсыз ет); ромб (азық түлік мақсатында өнеркәсіптік өңдеуге арналған шошқа еті сапа санаттары көрсеткіштеріне қойылатын талаптарға сай емес). Брендтің оң жағында (биіктігі 20 мм) әріптер қойылады: М жас; бұғайларда, топоздарда; бұзау еті; К - ешкі еті; NS - стантартты емес ет. Өңдеуге жіберілетің немесе маркалар: Оленина, Буволятина, Жылқы еті, Түйе еті. Ветеринарлық инспекциядан залалсыздандыруға жіберілген етке чек, Стерилизация, Финноз маркалары қойылады. Етті тасымалдауға қойылатын негізгі талаптары: ірі жануарлардың ұшалары бойлық жартылай ұшаларға немесе төрттен кесіледі, шошқа ұшалары бассыз тұтас болуы мүмкін, ұсақ малдардың етібассыз тұтас ұша ретінде ұсынылады; ет бетіңде ішкі ағзалардың қалдықтары, қан ұйыған жерлер, кір, мұз, қар болмауы керек.
Салқындатылған ет - ұшаның бетінде бозғылт, қызғылт немесе ақщыл қызғыл түсті құрғақ қабық, иісі қалыпты. Жаңа кесілген кесіндінің беті сәл дымқыл, жабысқақ емес, шырыны мөлдір. Кесілген жерде ет тығыз және серпімді, басқа кезде пайда болған шұнқыр тез тегістеледі. Етті тиеу кезінде сүйектердің жанындағы бұлшықеттердің қалындығындағы температура құрғақ бетімен 0 ... .. + 4С болуы керек, зең іздері, жылтырлығы, ылғалдылығы жоқ. Кесілген шошқа етін салқындатылған күйде тасымалдауға рұқсат етілмеді. Мұздатылған етті тек тамақ мақсатында өнеркәсіптік өндеу үшін тасымалдауға қабылдауға болады және 1 см -- 3 ... - 5 С терендікте температурасы болуы керек (сақтау камераларынан жартылай ұшаның бүкіл көлеміне тиеу кезінде - 2) ... 3 С).
Мұздатылған ет - түсі салқындатылған етке қарағанда ашық, мұздай қатты, анық дыбыс шығарады, иісі жоқ, жылы затты ұстағанда ашық қызыл зат пайда болады (қайта тоназытылған ет үшін, түсі өзгермейді). Тиеу кезінде - тінтуірдің сүйекке жақын қалындығындағы температура -- 8 С -- тан жоғары емес. Ет ысталған өнімдерде жақсы ысталған иіс болу керек. Құрғақ, таза, біркелкі ысталған беті ет, зең, шаштың шөгінділері болмауы керек.
Балық және балық өнімдері
Өңдеу тәсілі бойынша балықтар салқындатылған, мұздатылған, тұздалған, ащы тұздалған, маринадталған болып бөлінеді. Суық және ыстық ысталға, кептірілген, балық консервілері мен уылдырықтар. Тірі балықтар мен шаяндар да темір жол арқылы тасымалданылады. Салқындатылған балықтар (сазан, треска, алабұға, шортан, табан мен скумбрия) кесілген (ішкі кесілген) және кесілмеген түрде ұсынуға болады. Балықты мұзда немесе кемелерде немесе теңіздегі зауттарда суық сұйықтықта ұстағаннан кейін бірден салқындату керек. Қораптың немесе бөшкенің түбіне мұз қабаты құйылады, оған балық қабаты қойылады, мұз қабаты жабылады, балық қатары қайтадан төселеді және т.б.
Егер режимдер сақталса балық, 8-10 күн бойы өзінің қасиеттерін сақтайды. Сақтау мерзімі 12 күн болатын мұзсыз жәшіктерде сақтай отырып, терең салқындату әдісі(балықтын температурасы - 1-3 С) әзірленеді. Салқындатылған балық қораптарға немес қораптарға сыйымдылығы 80 кг-ға дейінгі торларға, сондай ақ 150 литрге дейінгі құрғақ бөлшектерге салынады. Сапалы салқындатылған балықтар белгілері: желбезегі бүтін, ауызы жабық, желбезек қақпақтары желбезекке тығыз орналасады, іші ісінбейді; тері беттері таза, жылтыр, бүтін; таразылар денеге тығыз ораналасады және мықтап ұстайды; көздері дөңес, ақшыл, қасан қабығы серпінді; бөтен иісі жоқ ет. Жүктеме алдында денедегі температура - 1 ... .+ 5 С аралығында болуы керек. Балық салқындатылғаннан кейін бірден тасымалдануға ұсынылады. 1.1 - кестеде мұзды тұтыну маусымға және тасымалдау ұзақтығына байланысты жылдық көрсеткіші көрсетілген.
Кесте 1.2 - Мұзды тұтыну маусымға және тасымалдау ұзықтығына байланысты жылдық көрсеткіші
Тасымалдау ұзықтығы,күн.
Балықтың мұзды тұтыну және тасымалдау мерзіміне байланысты
Наурыз және қараша
Сәуір және қазан
Мамыр және қыркүйек
Мамыр, маусым және тамыз
3
25
50
60
75
6
60
60
80
90
9
70
80
100
100
Мұздатылған балық салқындатылған немесе шикі балықтан дайындалады. Мұздату құрғақ, жасанды және табиғи болуы мүмкін. Майлы балықты кейде 1-2 С температурадағы таза хлорлы суға бірнеше секундқа салып глазурленеді. Бұл жағдайда бетіне 1 ... 3 мм мұз қабаты қолданылады, бұл салмақ жоғалтуды азайтады және майдың тотығуын болдырмайды. Балықтын беті таза, сыртқы зақымданбаған, табиғи түсі (ылғалды және мұзды тұзды қатқандағы тері), жаман иіссіз иіс, қатты затпен ұрғанда дыбыс айқын, анық, еріген кезде консистенциясы серпімді болуы керек. Жеткілікті мұздатылмаған, қоныр немесе ақ, жасыл және қара зең іздері бар балықтар ұтасымалдауға қабылданбайды. Вагонға тиеу алдында мұздату кезінде температура жоғарғы болмауы керек: құрғақ жасанды - 18 С; тұзды ертінді -- 12 С; мұзды немесе табиғи норма -- 6 С. Мұздатылған балықты құрғақ мұздатқышпен 29 -- 38 кг картон қораптарға (810х260х230), ылғалды ағаш жәшіктерге (830х530х230 немесе 690х430х190) 41 -- 59 кг салады. Бағалы тұқымдар ағаш жәшіктерге салынған: лосось -- 80 кг дейін, бекере -- 150 кг дейін, нельма, ақ балық - 100 кг. Балықтың едәуір бөлігі балық филелеріне өңделеді.
Сүт өнімдері банкаларға, колбалаларға, бөшкелерге және жәшіктерге оралған темір жол көлігімен тасымалданады. Табиғи ст (майлылығы 3,2% - дан жоғары), нормаланған сүт (майлылығы 3,2% - ға дейін зауттарда өңделген), қалпына келтірілген сүт (ұнтақ сүт концернаттарынан немесе консервілерден өңдіріледі). Жаңа сүт үшін күннен аспайтындар сақталады және сүт поездарда банкалар мен тасымалданады (сирек сүт цистерналарда). Сүтті ағызудан кейін ыдыстар әк хлоридінің ерітіндісімен дезинфекцияланады және ыстық сумен жуылады. Май сары май және ерітілген сары май болып екіге бқлінеді. Кремді 25...30 кг тақтай немесе фанер қораптарына немесе 50 кг сыйымдылығы бар бқшкелерге оралады. Ерітілген сары май ағаш бөшкелерде (50...100л) қапталған қорғаныш қабатты сұйық шыныға салынады. Тасымалдау кезіндегі май температурасы -- 2С аспауы керек. Ол вагонға саңылаусыз тығыз үйіндіге орналастырылады, ал барабандар вагонның ішкі көлемі толығымен пайдаланылғанға дейін орнатылады.
Ірімшіктер сортына, салмағына және пішініне қарай тақтай жәшіктерге, барабандарға, цилиндірлік торларға оралады, сондай - ақ арнайы орналастырылған (жөнелтуші) стеллаждарда дестелерге ыдыссыз бес бастардан артық емес жинауға рұқсат етіледі. Брынза таза иіссіз натрий хлориді ерітіндісімен толтырылған таза, тығыз бөшкелерде тасымалданылады (16..22%).
Тасымалдауға жұмыртқа құймасыз және бөгде иіссіз арнайы картон ыдыста қабылданады. Жұмыртқаларды құрғақ чиптердің қатарлары арасында саңылаулары мен аралақтары бар ағаш жәшіктерге салынады. Мұздатылған жұмыртқа өнімдері (меланж, сарысы және ақтығы) тасымалданатын герметикалық жабылған 5...10 кг қанылтыр банкаларда, олар жәшіктерге салынады. Бұл өнімдердің температурасы -- 6С аспауы керек. Ашытқы бетінде қара дақтарсыз сары май - сұр түсті болуы керек; тығыз құрлымы, оңай бұзылады, бірақ жағылмайды; олардың өзіне тән иіссі мен дәмі бар, температурасы + 4С жоғары емес. Бөтен иіс пен көгеруге жол берілмейді. Ашытқылар 50,100,500 және 1000 г беренелерге оралып, оларға қағаз немесе пергамент оралып, саңылаулары бар таза ағаш жішңктерге салынады. Жәшіктер вагондарға 1,6...1,8 м биіктікке дейін тиеледі.
1.2 Тасымалданатын жүктердің көліктік сипаттамасы
Мемлекеттік қадағалау орган мамандары тексергеннен кейін ғана ет өнімдерін вагондарға тиеуге рұқсат етіледі.Ірі қара малдың және жануарлардың бөліктері: жартылай немесе ширек болып бөлінеді; шошқалардың бөліктері - болық ось бойынша немесе тұтас және бассыз бөлік болып; тұтас бассыз бөлікпен тасымалдауға қой еті мен басқа да ұсақ үй жануарлары рұқсат етіледі.
Жартылай және ширек бөліктер ішкі ағзалардың қалдықтарынан, ластанулардаң, мұз және қардан бос болуы тиіс. Тері астындағы майды қарамау бөліктердің бетіндегі зақымдануларға әкеп соғады. Мұздатылған етті сату кезінде 15% аспайтын тері астындағы майды тазартуға жол берілмейді. Сиыр еті, қой еті ешкі етің рефрижераторлық вагондарға немесе контейнерлерге тиеу температурасы минус 8°C болу керек, ал шошқа еті үшін минус 10°C аспауы тиіс.
Мұздатылған ет блоктарын пергаментке немесе басқа да полиметрлік үлгілерге оратылып, картоннан жасалған мамандандырылған контейнерлерге буып тую керек. Жаңа сойылған және мұздатылған етттің жарамдылық мерзімі 4 күннен астырмай тасмалдануға қабылдануы керек. Вагондарға тиеген кезде сүйектердің қалыңдығының температурасы 0 - ден +4 °C -қа дейін, вагон қабырғаларында көгеру, тұнба және ылғалдардың іздері болмау керек. Мұздатылған етті рефрижераторға тиеу кезінде іщкі температура 3 °C аспауы керек.
Тоңазытылған етті қаптамасыз изотермиялық вагондарға еден мен қабырғаларын алдын ала қағазбен жаба отрып және биіктігі тығыз қатарлап орналастырылады. Етті тасымалдағанда қабырғалар арасында сыртқы ауа айналымы үшін жарықтар орналастырылады. Жартылай және ширек ет бөліктері ілгегі бар, бір - біріне тиіп тұрмайтын аралықта тасымалданады.
Мұздатылған балықты сыйымдылығы 30 -- 40 кг қаптарда, жәшіктерде тасымалдауға рұқсат етіледі. Мұздатылған балықтың белгілері: сыртқы беті таза, табиғи түсі сақталған, зиянды белгілері жоқ балықтар жатады.
Салқындатылған балық рефрижераторлық вагондарда құрғақ жәшіктерде немесе бөшкелерде тасымалданылады. Бекере мен лосось тек қораптарда сақталады. Салқындатылған балықтын тасмылдау температурасы минус 1-ден плюс 3°C - қа дейін рұқсат етіледі. Тұздалған және маринатталған балықтар: сыйымдылығы 50 дм3 аспайтын кептірілген бөшкелерде, ағаш полимерге құйылған ыдыстарда, материал салынған қосымша қаптарда тасмалданады. Қораптарды пергамент пен целлофонмен немесе су өткізбейтің материалдармен жабылуы керек.
Балық пен балық уылдырық тасымалданатын қораптардың ұштарын болат орауыш таспамен немесе сыммен желімдеу керек. Мұздатылған өнімі бар қаптар тығыз тігілген, ал балығы бар бөшкелер тығыз тығындалған болуы қажет. Кез - келген балық өнімдері құралдары тиеу станциясына жібермес бұырн жақсылап сортталады. Тасымалдауға жарамды деп тірі, жылжымалы механикалық зақымы жоқ және денесі көгермеген, қаңаттары бүтін, таразы мен терісі бар балық жіберіледі. Балық өнімдерін тасымалдаған кезде тасымалдау ережелеріне сәйкес темір жол арқылы жөнелтуші мен алушының күзетуімен тасымалданады.
Жеміс пен көкөністерді тасымалдау үшін вагон : жаңа, таза, механикалық зақымдануы жоқ және зиянкестерден тазаланған болуы қажет. Егер оларды көтерме саудамен тасымалдамайтын болса, өнімнің әр бір түріне қолайлы қаптамамен буып - түйілу керек. Жылытылға изотермиялық вагондарта тек каром өнімдерін тасымалдауға жол беріледі. Жемістер мен көкөністер жоғалмайды себебі, оларды контейнерлердің шеттерінде жақсы орналастырылады. Жүкті жіберуші сорттардың сапа сертификатын, жинау күнін және қаптамасын қосымша көрсетуге міндетті. Жіберушінің өтініші бойынша көкөністерді қорғау үшін панельдермен оралады. Қазіргі таңға байланысты карантин аймақтардан жіберілген көкөністермен бірге, ауыл шаруашылық министірлігі берген карантин сертификаты қоса іберілуі тиіс. Контейнерлереде тек картоп өнімдері тасымалданады, ал жемістер мен көкөністер рефрижераторлық вагондарда орамдарда тасымалданады.
Peфрижераторлық вагондарда консервіленген метал және шыны банкалар тасымаалданады және олар ағаш бөткелер мен картон қораптарға тығыз орналастырылады. Вагондарға банкілер жылжымайтындай болып орналастырылады. Консервіленген ет пен шыны банкілер жыл бойы жабық вагондарда, температурасы 0 ° C-тан 10 ° C-қа дейін аралықта тасымалданылады.
Teмір жол көлік түрлерімен тез бұзылатын жүктерді тасымалдау әр түрлі жылдық көрсеткіштерге ие. Мысалға рефрижераторлық вагонмен жылына тасымалдын 100 % - тінің 39% - тімен тасымал көлемі тиесілі. Ал қалған изотермиялық -- 30%, жабық вагондарға -- 2%, жабық тоңазытқыш вагондарға - 11% , жеке меншік вагондарға - 18% тиесілі. (1.2 -- сурет диаграммадан көрсетілген).
Сурет - 1.2. Тез бұзылатын жүктерді темір жол көлік түрімен тасмалдау көрсеткіші
Жануралардың майы монолитті, алюминий немесе метал қораптарға оралған картон және жабық картондарда тасымалдауға рұқсат етіледі. Тасымалдауға берілген майдың монолитті таза салмағы 20 кг картои қораптары үшін, ал жабық қоарптар үшін 24 кг болуы керек. Әр қорапта бірдей пакетке оралған және массасы бірдей майлар орналастырылады. Майды монолиттке тасымалдауға арналған жәшіктер пергаментпен, алюминий фальгамен, полимер немесе басқа да алмастыратын қаптама материалдармен жабылуы тиіс. Тақталарды балғамен бекітіп, болат жолақпен немесе сыммен бекіту керек. Картоп қораптарын қағаз таспамен қабаты бар полиэтиленмен желімдеу керек. Тасымалданатын майдың түрі таза, дәмі, түсі мен иісі біркелкі және тығыз консистенциясы болуы керек. Түсі ақтан сарыға дейін, бүкіл массасы біркелкі, кесілген беті жылтыр және құрғақ болуы тиіс. Тасымалдаған кезде майдын температурасын минус 6°C аспауы керек.
1.3 Тез бұзылатын жүктерді тиеу және жеткізу
Дипломдық жұмыста тапсырмаға сәйкес келу станциясында жүктерді тиеу және түсіру тәртібін ұйымдастырдым. Вагондар жүк түсіру стансасына келгенде техникалық және коммерциялық жағынан тексеріледі. Коммерциялық тексеру кезінде пойыз инспекторлары оқшауланған вагондардың корпусының, едендері мен есіктерінің жай күйін, сондай - ақ пломбалардың бүтіндігін текереді және қажет болған жағдайда тиісті акт жасайтыны белгілі. Жүктің келгені туралы жүк алушының хабарламасы құжаттардың негізінде жүк келген күні (келесі күні сағат 12.00 - ден кешіктірілмей) беріледі. Хабарламада вагондардың түрі мен саны, жүктің атауы көрсететің болады. Жүк алушыға вагондарды түсіру үшін беру уақыты жеткізілімге дейін екі сағаттан кешіктірілмейй хабардар етілуі тиіс.
Түсіру жолдарының сыйымдылығы шкетелген кезде, жүк түсіру фронтына тапсырар алдында рефрижераторлық бөлімшенің бастығы және диспечер немесе станция кезекшісі жергілікті жағдайларда және минимумды ескере отырып, вагондарды жеткізу тәртібі мен кезектілігін белгілейді.
Вагондарда учаскеден (поезд) ажыратқанда, ең алдымен соңғы вагондар жүк фронтына жеткізіледі, ал түсіруді күтіп тұрған қалған вагондар тиісті температуралық режимді ұсталады. Ажырату кезінде рефрижераторлық вагондардағы ауа температурасын салқындатумен тасымалдау кезінде және жылытумен тасымалдау кезінде төменгі шекке дейін жеткізу керек.
Жұмыс журналында ажырату уақыты мен вагондардағы ауа температурасы жазылады. Сақтау, егер жүктің жоғалуына, пломбалардың болмауына немесе дұрыс жұмыс істеуіне ықпал ететін вагонның бүтіндігінің бұзылуына анықталса, трассаға жеткізілген вагон станса өкілінің қатысумен ашылады.
Мұндай тексеру тасымалдау құжаттарында көрсетілген жеткізу мерзімін немесе трасса бойынша жүкті өңдеудің белгіленген режимін бұзған (вагонның тоңазытқыш және жылыту жүйесінің ақауы немесе істен шығу) кезінде де жүргізіледі. Соңғы жағдайда бұзушылық температураны бақылау журанлындағы жазбалары мен белгіленеді, онымен станция жүк алушыны оның өтініші бойынша таныстыруға міндетті.
Жүктің сапасы нормадан және салмағы жүкқұжатында көрсетілген құннан ауытқыған жағдайда тез бұзылатын жүктерді тасымалдауға жауапты темір жол қызметтерінің міндетті түрде қатысумен коммерциялық акт жасалады. Бөлім бастығы тексеру үшін станцияға жұмыс журналын беруге, маршрут бойынша жүкке қызмет көрсету режимін көрсете отырып, оның қолымен куәландырылған үзінді көшірме беруге және станция бастығына орын алған жағдайлар туралы жеке түсініктеме беруге міндетті. Жүкті тиеу және тасымалдау тез бұзылатын жүктерді қабылдау және берумен айналысатын темуржолшылардың нақты іс - қағаздары мен ірекеттері тиісті бұйрықтармен және нұсқаулармен реттеледі.
Салқындатылған және мұздатылған етті қоспаған да, тез бұзылатын жүктер вагонның жүк бөлігінде тығыз қадалармен немесе ауа айналымына арналған бөлек орындар арасындағы саңылаулармен үйіледі. Тез бұзылатын тауарлар контейнерлерде(балық, жемістер, көкеністер, май, консервілер және т.б.) және ораусыз (ет, картоп, қызылша, қарбыз және тағы басқа да төзімді көкөністер) тасымалдауға болады Тиеу -- түсіру жұмыстарын өндірістегі ысыраптарды азайту, өндіріс мәдениетін және қойма жұмыстарындағы механикаландыру деңгейін көтеру мақсатында тез бұзылатын тауарлар орау мүмкіндігін барынша қамтамасыз ету ұсынылады. Егер стандарттар ыдыстарды пайдалану қиын болса, өнімдерді орау үшін арнайы құралдар мен құрылғыларды қолдан бойынша ұсыныстар әзірлену керек.
Бір вагонға тиеу мүмкін емес: тез бұзылатын жүктерді тез бызылмайтын жүктермен бірге; қызмет көрсетудің әртүрлі режимдерін талап ететін жүктер; бірлескен тасымалдауға тыйым салынған тез бұзылатын тауарлар(мысалы, май және балық). Қабырғаларында тік жолақтары немесе гоферлері бар вагондардағы штабель айналасында ауа айналымы үшін тез бұзылатын тауарлар оларға жақын, ал олар болмаған жағдайларда қабырғадан 4-5 см қашықтықта орналастырылады. Жүктің биіктігі жүктерді тасымалдау ережелерімен белгілінеді, бұл ретте жүктің үстіңгң қатарларына төбеге дейінгі қашықтық кемінде 50 см, ал қондырмаларға (ілгектері бар арқалықтар, ауа өткізгіштері және т.б.) кемінде 10 см болуы керек. Жүктеме астында ауа айналымы едендік торлармен қамтамасыз етіледі. Жемісьер мен көкеністер бумасынығ ішіндегі ауа массаларының қтуі үшін жәшіктерді жинақтаудың 4 тәсілі ұсынылады:
1. жәшіктер арасындағы саңылаулары 4-5 см болатын тік қабаттасу және 2х3 см қимасы бар әрбір 1-2 ярусты итараққа төселеді. Оның ұштары вагонның бойлық қабырғаларына тірелуі тиіс:
2. вагон боиымен және олардың арасындағы саңылаулар 4-5 см ярустардағы жәшіктерді кезектесіп айналдыра отырып, көлденең төсеу:
3. шахмат тақтасындай жинақтау;
4. рельістерді төсеусіз және жәшіктер арасындағы саңылаусыз тік төсеу (ерте қырыққабат үшін).
Көкөністерді контейнерсіз үйіп тасымалдаған кезде вагонның әр ұшында желдеткіш ұнғымаларда (бос жәшіктерден немесе арнайы жасалған рамалардан) орнатуға болады. Жүкті бүлдірумен немесе вагонның ластануы болдырмау үшін тасымалдау кезінде қосымша құралдар қолданылады: ағаш қоршаулар (үйіліп тасымалдағанда), үгінділер (майшабақтары бар бөшкелер үшін), вагонның едені мен қабырғаларын жабу үшін құрғақ сабан немесе жоңқалар қолданылады. 10 см қабат (асханалық қызылша, қарбыз, асқабақ үшін), палубы (қауындарды жабық вагонмен тасымалдау үшін) және тиеу биіктігін шекьеледі. Бұл шектеулер төменгі ярустарда орналасқан контейнерлер мен жүктің беріктігіне және жоғарғы ярустағы жүктің қатып қалу мүмкіндігіне байланысты.
1 - бөлім бойынша қорытынды: бірінші бөлімде тез бұзылатын жүктердің ерекшеліктерін көрсетіп, сол қасиеттеріне байланысты қандай тасымал түрін ұсына алатынымды көрсеттім. Жүктерді сақтау және тасымалдау кезінде олардың сақталуын қамтамасыз ету үшін үзіліссіз тоназытқыш тізбегіне біріктірілген өзара әрекеттесетің техникалық кешендер қажет етеді. Соған байланысты көлік құралдары мен технологиялар жүйесі құрылады. Оның негізгі буындарының бірі темір жол тоназытқыш көлігі. Тез бұзылатын жүктерді теміржол көлігімен тасмалдау мамандандырылған оқшауланған жылжымалы құрамда (поездар, учаскелер, рафрижераторлар...) жүзеге асырылады. Станцияға келген тез бұзылатын жүктердің тиеліп түсірілу процесі ұйымдастырылды.
ымалы құрам түрін таңдау
2.1 Тез бұзылатын жүктерді тасымалдау құжаттамасы
Қазіргі уақытта негізгі тасымалдау құжаттарының негізгі құжаттамасы: жүкқұжат, жол парағы, жол ведомосі, жүкті қабылдау түбіртегі.
Тез бұзылатын жүктерді тасымалдау кезіндегі жүкқұжатқа тасымалдауға тапсырылған жүктің сапасы туралы сертификат, ал қажет болған жағдайда - сертификат, ветеринарлық сертификат, сапа сертификаты, сараптама сертификаты қоса беріледі. Жеке құжаттарды толтырудың өзіндік ерекшеліктері бар.
Жол жүру құжаты негізгі тасымалдау құжаты темір жол, жөнелтуші, алушы арасындағы қатынастарды реттейтін тасымалдау шарты болып табылады. Әр жөнелтілім үшін жөнелтуші толтырады, жүкті жеткізгеннен кейін ол алушыға беріледі. Жүктің қандай мақсатты жөнелтілетіні қосымша көрсетіледі (өнеркәсіптік өңдеу, азық -- түлік, қоғамдық тамақтандыру орындары, мал азығы және т.б). Жүкті жөнелтушінің пломбаларының артынан жөнелтілетің кезде Жөнелтушінің пломбаларының артында деген жазу жазылады.
Арнайы белгілер мен штамтарға араналған орын - Тез бұзылатын жүк мөрі, Төбеден түсірмеу деген жазу және жүктерді тасымалдау ережелерінде көзделген басқа да жазулар қойылады.
Жөнелтушінің арнайы декларация - сында жүк жөнелтуші мыналар көрсетіледі:
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz