Жылқылардың африкалық обасымен ауыратын малдар
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ
ВЕТЕРИНАРИЯ ФАКУЛЬТЕТІ
ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ-САНИТАРИЯЛЫҚ САРАПТАУ ЖӘНЕ ГИГИЕНА КАФЕДРАСЫ
РЕФЕРАТ
Тақырыбы:
Жылқылардың африкалық обасы
Орындаған:Қалибекқызы Н
Тобы:ВС 316
Тексерген:Зарханова А.Ж
АЛМАТЫ 2022
Жоспары:
І.Кіріспе ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
ІІ.Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
Қоздырушысының сипаттамасы.Төзімділігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
Жұқтырылу жолдары және патогенезі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...5
Патологиялық анатомиялық өзгерістері .Емі. Алдын - алу шаралары ... .6
ІІІ.Қорытынды ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
І.Кіріспе
Сүтқоректілер класына жататын жануарларда ауру көптеген фикиалық және биологиялық факторларға байлансыты туындайы. Сол аурулардың нәтижесінде осының барлығы мал шаруашылығына үлкен зиян келтіреді және барлық шаруашылықтарда жануар ауруларының жүйелі алдын алу және уақтылы емдеу қажеттілігін анықтайды. Ауруларды алдын алу және емдеу іс- шаралары ерекше назар аударуға тұрарлық.
Ветеринариялық-санитариялық шаралар, мысалы, қораны мал қиынан тазарту, мал шаруашылығының қалдықтарын зарарсыздандыру және арнайы шаралар - малды ауруға тексеру мен иммундеу, барлығы да ұйымдық-шаруашылық мәселелерімен тығыз байланысты. Ауру малды бөліп алып, оқшаулау, күту, ол үшін еңбекақы төлеу, карантин мен шектеу шараларын орындау, мал өнімдерін зарарсыздандыру, т.б. аурудың шығуынан туындайтын мәселелер де шаруашылық және ұйымдастыру тұрғысынан шешімін табуы керек.
Жұқпалы аурулардың алдын алудың басты негізі - малды дұрыс бағып-күтумен қатар қора-жайларда, жайылымдарда, азықтандырған және суарған сәттерде санитариялық-зоогигиеналық реттілікті бұлжытпай орындау болып табылады. Жақсы қоңдылық малдың ауруға жалпы төзімділігін қамтамасыз ететін болса, жекелеген ауруларға бейімділігін тежеу үшін арнайы телімді биологиялық дәрмектер қолданылады. Дауалау шаралары жануарлардың ауруға төзімділігін арттырумен қатар, олардың ауру қоздырушыларымен жанасуына жол бермеу жолдарын да қамтиды. Бұндай шаралардың қатарына шекараны, мал өсіретін шаруашылықтар мен фермаларды жұқпалы аурудан қорғау, яғни індетке қарсы қорғаныс жатады.
ІІ.Негізгі бөлім
Жылқылардың африкалық обасы - жіті ағымда өтетін, қызбамен, тері асты ісінуімен, ішкі органдарының қантаулауымен, тыныс мүшелері мен қан айталымының зақымдануымен және малдардың көпшілігінің өлімге ұшырауымен сипатталатын, қан сорғыш жәндіктер мен рқылы трансмиссивті жолмен тарайтын вирустық індет. Табиғи жағдайда тақ тұяқтылар: жылқы, қашыр, есек жиі шалдығады.
Қоздырушысының сипаттамасы
Ауру қоздырушысы - РНҚ- лы бар вирустар тобына, тұқымластығына. Әrbivirus туыстығына жатады. Қоздырушысы қанда, ішкі мүшелерде, экссудатпен ұлпалы сұйықтықта, ауру мал несебі мен сүтінде анықтайды. Вирус ақ тышқандарға, егеуқұйрықпен теңіз шошқаларына патогенді келеді және тауық эмбрионында, маймылдардың бүйректі ұлпасында көбейеді. Stud. Вирустың 9 түрлі антигенді және имуунологиялық варианттары бар, олар жалпы комплимент біріктіргіш алтигенге ие келеді. Бұл вирусты 1934 жылы алғаш рет анықтаған ғалымдар Александр мен Ди-Туа. Вирионның пішін иковаздр тәрізді, диаметрі 70-80 нм болады.
Төзімділігі
Вирус қошаған ортаның әртүрлі фаторларының әсеріне төзімді. Ол 50 °C-та 3 сағат ішінді, 60 ° - а 15 минут ішінде өледі. Ауру мал қанында 70°C - ка дейін ғайларқанда 5 минут ішінде белсеңділігін жояды, 45 ° С - та температура тәулік бойы әсерін тигізбейді. 6,0-12,0 ph бірлігінде тіршілігін сақтап, ph қышқыл жаққа өзгеруіне сезімтал келеді. Ультракүлгін сәулелендіру вирусты бірнеше минут ішінде залалсыздандырады.
Сілті, формалин, қышқылдар, бірхлоры йод әсеріне белсеңділігн жояды.
Географиялық таралуы
Жалқылардың африкалық обасы 1958 жылға дейін Оңтүстік Африканың орталық тропиктік аймақтарымен Шығыс Африкада спорадиялық жағдайлары тіркелеген. Кейіннен ол Кипр, Йордания, Ливия, Сирия, Иран, Түрік, Ирак, Ауғаныстан, Пәкістан, Үндістанда 1959-1963 тіркелген. 1965-1966 дылдары ауру Морокко, Алжир, Тунисте, кейіннен Испанияда 1966, 1987- 1987-1990 жылдары және Португалияда 1989 жылы байқалды. Жануар денсаулығын қорғау бойынша Халықаралық ұйымның 2005 жылдың 1 шілде ақпараты бойынша Қазақстанға Бостван, Свазиленда, Зимбавадан мемлекеттік ветеринариялық қадағалауындағы импортқа тиым салынған.
Эпизоотологиялық мәліметтері
Жалқылардың африкалық обасы табиғи жағдайда біртұяқты малдар бейім жылқы, есек, ұрғашы есек, зебра, қашырлар. Жылқылардың африкалық оба ауруыпың етін жиген иттерде ауруы мүмкін. Жасанды жұқтыруға ешкілер сезімтал келеді. Ірі қара мал және қойларды виурспен жұктыру тек ғана дене қызуының қысқа уақыт жоғарлауымен шектеледі. Жалқылардың африкалық обасына адам бейімсіз.
Инфекция қоздырушысының қайнар көзі
Жұқтырылу факторлары ішкі мүшелер, ауру мал қаны, ұрық, несеп жөне т.б. Жылқыларда вирус тасымалдаушылық 18 күнге дейін, зебр мен есектерде 28 күнге дейін. Ауру малдардан сау малдарға ЖАО вирусын тасымалдаудың негізгі атқаратын рөлі Culicoides тұқымының шыбындарымен және т.б шыбындар, сондай ақ Hyallomaт тұқыммының кенелерімен шақырылады, олар ересек жылқыны сорғаннан кейін 5 апта ішінде вирус жұқтыруға қабілеттеі. Табиғатта вирустың басқа резервуарлары анықталмаған. Жұқпалы африка обасынның вирусы табиғатта жабайы жануарлармен құстармен жұқтырылады деген болжамдар бар. Вирус жұқтырылған жәндіктермен жел арқылы алыс қашықтықтарға беріледі.
Жұқтырылу жолдары және патогенезі
Вирус мал организміне жәндіктердің(трансмиссивті жолы) тістеу кезінде тері арқылы еніп, өзіне сезімтал торшаларда көбейіп, қан тамырларына бай(талақ, өкпе) мүшелер мен ұлпаларға қан арқылы барады. Одан әрі эритроциттермен - барлық организмге енеде(тамыр өткізгіштігі бұзылып, канқ йылу, домбығу, лейкопения). Мал әлімі өкпе домбығуынан және жүрек жетімсіздігінен(гипоксия) пайда болады.
Инкубациялық кезеңі 7-14 күн, бірақ одан да қысқы(2 күнге дейін) болуы мүмкін, Ауру жетіден жоғары(симптомсыз түрі), жіті(жеңіл түрі), жітілеу(жүрек түрі). Жітіден жоғары түрінде қызба (40,5 °- 42 °С қа дейін күрт жоғарылауы), әдсіздік, қанаушылық, пульсінің жиіленуі, бұлщық ет дірілі, 1- 3 күн ішінде егер жіті жүрек ... жалғасы
КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ
ВЕТЕРИНАРИЯ ФАКУЛЬТЕТІ
ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ-САНИТАРИЯЛЫҚ САРАПТАУ ЖӘНЕ ГИГИЕНА КАФЕДРАСЫ
РЕФЕРАТ
Тақырыбы:
Жылқылардың африкалық обасы
Орындаған:Қалибекқызы Н
Тобы:ВС 316
Тексерген:Зарханова А.Ж
АЛМАТЫ 2022
Жоспары:
І.Кіріспе ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
ІІ.Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
Қоздырушысының сипаттамасы.Төзімділігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
Жұқтырылу жолдары және патогенезі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...5
Патологиялық анатомиялық өзгерістері .Емі. Алдын - алу шаралары ... .6
ІІІ.Қорытынды ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
І.Кіріспе
Сүтқоректілер класына жататын жануарларда ауру көптеген фикиалық және биологиялық факторларға байлансыты туындайы. Сол аурулардың нәтижесінде осының барлығы мал шаруашылығына үлкен зиян келтіреді және барлық шаруашылықтарда жануар ауруларының жүйелі алдын алу және уақтылы емдеу қажеттілігін анықтайды. Ауруларды алдын алу және емдеу іс- шаралары ерекше назар аударуға тұрарлық.
Ветеринариялық-санитариялық шаралар, мысалы, қораны мал қиынан тазарту, мал шаруашылығының қалдықтарын зарарсыздандыру және арнайы шаралар - малды ауруға тексеру мен иммундеу, барлығы да ұйымдық-шаруашылық мәселелерімен тығыз байланысты. Ауру малды бөліп алып, оқшаулау, күту, ол үшін еңбекақы төлеу, карантин мен шектеу шараларын орындау, мал өнімдерін зарарсыздандыру, т.б. аурудың шығуынан туындайтын мәселелер де шаруашылық және ұйымдастыру тұрғысынан шешімін табуы керек.
Жұқпалы аурулардың алдын алудың басты негізі - малды дұрыс бағып-күтумен қатар қора-жайларда, жайылымдарда, азықтандырған және суарған сәттерде санитариялық-зоогигиеналық реттілікті бұлжытпай орындау болып табылады. Жақсы қоңдылық малдың ауруға жалпы төзімділігін қамтамасыз ететін болса, жекелеген ауруларға бейімділігін тежеу үшін арнайы телімді биологиялық дәрмектер қолданылады. Дауалау шаралары жануарлардың ауруға төзімділігін арттырумен қатар, олардың ауру қоздырушыларымен жанасуына жол бермеу жолдарын да қамтиды. Бұндай шаралардың қатарына шекараны, мал өсіретін шаруашылықтар мен фермаларды жұқпалы аурудан қорғау, яғни індетке қарсы қорғаныс жатады.
ІІ.Негізгі бөлім
Жылқылардың африкалық обасы - жіті ағымда өтетін, қызбамен, тері асты ісінуімен, ішкі органдарының қантаулауымен, тыныс мүшелері мен қан айталымының зақымдануымен және малдардың көпшілігінің өлімге ұшырауымен сипатталатын, қан сорғыш жәндіктер мен рқылы трансмиссивті жолмен тарайтын вирустық індет. Табиғи жағдайда тақ тұяқтылар: жылқы, қашыр, есек жиі шалдығады.
Қоздырушысының сипаттамасы
Ауру қоздырушысы - РНҚ- лы бар вирустар тобына, тұқымластығына. Әrbivirus туыстығына жатады. Қоздырушысы қанда, ішкі мүшелерде, экссудатпен ұлпалы сұйықтықта, ауру мал несебі мен сүтінде анықтайды. Вирус ақ тышқандарға, егеуқұйрықпен теңіз шошқаларына патогенді келеді және тауық эмбрионында, маймылдардың бүйректі ұлпасында көбейеді. Stud. Вирустың 9 түрлі антигенді және имуунологиялық варианттары бар, олар жалпы комплимент біріктіргіш алтигенге ие келеді. Бұл вирусты 1934 жылы алғаш рет анықтаған ғалымдар Александр мен Ди-Туа. Вирионның пішін иковаздр тәрізді, диаметрі 70-80 нм болады.
Төзімділігі
Вирус қошаған ортаның әртүрлі фаторларының әсеріне төзімді. Ол 50 °C-та 3 сағат ішінді, 60 ° - а 15 минут ішінде өледі. Ауру мал қанында 70°C - ка дейін ғайларқанда 5 минут ішінде белсеңділігін жояды, 45 ° С - та температура тәулік бойы әсерін тигізбейді. 6,0-12,0 ph бірлігінде тіршілігін сақтап, ph қышқыл жаққа өзгеруіне сезімтал келеді. Ультракүлгін сәулелендіру вирусты бірнеше минут ішінде залалсыздандырады.
Сілті, формалин, қышқылдар, бірхлоры йод әсеріне белсеңділігн жояды.
Географиялық таралуы
Жалқылардың африкалық обасы 1958 жылға дейін Оңтүстік Африканың орталық тропиктік аймақтарымен Шығыс Африкада спорадиялық жағдайлары тіркелеген. Кейіннен ол Кипр, Йордания, Ливия, Сирия, Иран, Түрік, Ирак, Ауғаныстан, Пәкістан, Үндістанда 1959-1963 тіркелген. 1965-1966 дылдары ауру Морокко, Алжир, Тунисте, кейіннен Испанияда 1966, 1987- 1987-1990 жылдары және Португалияда 1989 жылы байқалды. Жануар денсаулығын қорғау бойынша Халықаралық ұйымның 2005 жылдың 1 шілде ақпараты бойынша Қазақстанға Бостван, Свазиленда, Зимбавадан мемлекеттік ветеринариялық қадағалауындағы импортқа тиым салынған.
Эпизоотологиялық мәліметтері
Жалқылардың африкалық обасы табиғи жағдайда біртұяқты малдар бейім жылқы, есек, ұрғашы есек, зебра, қашырлар. Жылқылардың африкалық оба ауруыпың етін жиген иттерде ауруы мүмкін. Жасанды жұқтыруға ешкілер сезімтал келеді. Ірі қара мал және қойларды виурспен жұктыру тек ғана дене қызуының қысқа уақыт жоғарлауымен шектеледі. Жалқылардың африкалық обасына адам бейімсіз.
Инфекция қоздырушысының қайнар көзі
Жұқтырылу факторлары ішкі мүшелер, ауру мал қаны, ұрық, несеп жөне т.б. Жылқыларда вирус тасымалдаушылық 18 күнге дейін, зебр мен есектерде 28 күнге дейін. Ауру малдардан сау малдарға ЖАО вирусын тасымалдаудың негізгі атқаратын рөлі Culicoides тұқымының шыбындарымен және т.б шыбындар, сондай ақ Hyallomaт тұқыммының кенелерімен шақырылады, олар ересек жылқыны сорғаннан кейін 5 апта ішінде вирус жұқтыруға қабілеттеі. Табиғатта вирустың басқа резервуарлары анықталмаған. Жұқпалы африка обасынның вирусы табиғатта жабайы жануарлармен құстармен жұқтырылады деген болжамдар бар. Вирус жұқтырылған жәндіктермен жел арқылы алыс қашықтықтарға беріледі.
Жұқтырылу жолдары және патогенезі
Вирус мал организміне жәндіктердің(трансмиссивті жолы) тістеу кезінде тері арқылы еніп, өзіне сезімтал торшаларда көбейіп, қан тамырларына бай(талақ, өкпе) мүшелер мен ұлпаларға қан арқылы барады. Одан әрі эритроциттермен - барлық организмге енеде(тамыр өткізгіштігі бұзылып, канқ йылу, домбығу, лейкопения). Мал әлімі өкпе домбығуынан және жүрек жетімсіздігінен(гипоксия) пайда болады.
Инкубациялық кезеңі 7-14 күн, бірақ одан да қысқы(2 күнге дейін) болуы мүмкін, Ауру жетіден жоғары(симптомсыз түрі), жіті(жеңіл түрі), жітілеу(жүрек түрі). Жітіден жоғары түрінде қызба (40,5 °- 42 °С қа дейін күрт жоғарылауы), әдсіздік, қанаушылық, пульсінің жиіленуі, бұлщық ет дірілі, 1- 3 күн ішінде егер жіті жүрек ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz