Заттарды қалай санау керек екенін түсіндір

0. 1. 1. 2. Кеңістікте бағдарлану: сол жақ, оң жақ, үстінде, астында,

алдында (алды), артында, (арты), жақын, арасында, қасында.

Барлық тəрбиеленушілер:

-сол жақ, оң жақ, үстінде, астында, алдында (алды), артында,

(арты), жақын, арасында, қасында деген сөздерді пайдалана

отырып, кеңістікте фигуралар мен заттардың орналасуын

сипаттайды.

Көптеген тəрбиеленушілер:

- орналасуы бойынша көрсетілген заттар мен фигураларды табады.

Кейбір тəрбиеленушілер:

-өз бетінше ойыншықтардың (мысалы мəшинелердің) қозғалыс

бағдарларын түсіндіреді жəне педагогтің тапсырмасы бойынша

оларды өзгертеді жəне сипаттайды.

Дағдыларын дамыту:

-өзі сұрақ қойғанда жəне педагог пен тəрбиеленушілердің

сұрақтарына жауап берген кезде заттардың кеңістікте орналасуын

сипаттайтын сөздерді пайдалана алады;

-заттардың кеңістікте орналасуы туралы өзі сөйлем құрастырады.

Пəндік лексика жəне терминология:

- сол жақ, оң жақ, үстінде, астында, алдында (алды), артында,

(арты), жақын, арасында, қасында.

Пікір алмасуға арналған сұрақтар:

. . . қайда орналасқанын айт?

Сурет бойынша ненің қайда орналасқанын түсіндіре аласыңдар ма?

Кеңістікте орналасуды сипаттауға саған қандай сөздер

көмектескенін түсіндір.

Жазу: сол жақтағы, жоғарыдағы жəне т. с. с. заттарды боя, қорша.

Заттардың көлемдерінің сипаты туралы алғашқы білім,

геометриялық фигуралар мен денелердің атауы.

Ынталандыру.

ҰОҚ-нің тақырыбы бойынша педагог «Қателеспе» ойынын

ұсынады. Педагог балаларға ойын өткізген кезде мұқият болып,

қателеспеуге жəне тапсырмаларды жылдам орындауға

тырысу керек екенін хабарлайды.

Педагог балаларға оң қолын, содан кейін сол қолынжоғары көтеруді (қателескендерді түзетеді), содан кейінретімен қолдарын төмен түсіруді ұсынады. Əрі қарай алға -артқа, оңға - солға бағыттарын меңгертеді. Содан соңбалалар педагогтің нұсқауы бойынша музыкаменкөрсетілген бағыттағы қозғалыстарды орындайды. Бұл«Буги-вуги» ойыны болуы мүмкін.

Өзектендіру.

Педагог:«Кім қателескен жоқ, неге?» - деп сұрайды. Ойынкезінде айтқан сөздерді қайталайық: оң жақ, сол жақ, алдыға, артқа.

Бүгін біз бір-бірімізбен танысамыз. Біздің кім екенімізді

жəне қандай екенімізді көрсетеміз.

Мақсат қою (проблемалық жағдай) .

( Ұ) Педагог тəрбиеленушілердің бірінің көзін байлайды. Ойыншықты басқа балаларға көрсетіп, көзін байлаған балаоны табу үшін ойыншықтың қайда тұрғанын суреттепайтуларын сұрайды. Балалар заттардың сипаттау үшін дұрыс терминдерді таңдаудашатасады. Сол кезде педагог баланың көзіндегі орамалдышешіп, ҰОҚ-нің тақырыбын тұжырымдайды:

-Бүгінгі ҰОҚ-нде біз заттардың кеңістікте орналасуын

білдіретін сөздерді қолданып үйренеміз: сол жақ, оң жақ, үстінде, астында, алдында (алды), артында, (арты), жақын, арасында, қасында. Жаңалық ашу.

(Ұ) Педагог əліппе-дəптерді қарауды ұсынады.

Педагог балаларға 1- тапсырмаға қарауды ұсынады. Сурет бойынша сұхбат жүргізіледі. Педагог:-Суретте қыздың бөлмесі бейнеленген. Кереует, (үстел, орындық жəне т. б. ) қайда тұрғанынайтыңдар.

- Сурет бойынша ненің қайда орналасқанын түсіндіреаласыңдар ма?

- Кеңістікте орналасуды сипаттауға саған қандайсөздер көмектескенін түсіндіре аласың ба?

Балалар əліппе-дəптердегі сурет бойынша белгілі бір затқа

қатысты ненің қайда орналасқанын айтады. Өздері сұраққойған кезде жəне педагог пен балалардың сұрақтарынажауап берген кезде кеңістікте орналасуды сипаттайтынсөздерді пайдаланады.

Одан кейін балалар тапсырманы орындайды - заттардыорналасуына қарай көрсетілген түстерге бояйды.

Аспашам - жоғарыда, көк түсті, кроссовкалар - төменде, қызыл түсті жəне т. б.

«Құтан». Сергіту сəті

(Арқаларын түзу ұстап, қолдарын беліне қояды. Балалардың тізесі бүгулі, біресе оң аяғын, біресе сол аяғынақырындап көтереді жəне ақырындап түсіреді. Арқаларынтүзу ұстауды қадағалайды. )

Жаңаны қолдану.

(Ж) №2 тапсырманы өзара тексерумен жұптық жұмыстүрінде орындауға болады. Балалар олардың əрқайсысықандай бағыттарды бояйтыны туралы келісіп (мысалы, жоғары, оңға қарай), тапсырманы орындайды. Одан кейінбір-бірін тексереді.

(Т) № 3 тапсырманы орындау үшін, ол бірінші реткездесіп отыр. Практикалық жұмыс ұсынуға болады. Педагог тапсырмада бейнеленген фигураларға ұқсасфигуралар дайындайды. Балалар фигураларды бірініңүстіне бірін қойып, оларды бояйды. Балалар тапсырмалаларды орындау туралы кеңесуге, өз іс-қимылдарын сəйкестендіруге, өзара түсіністікке үйренеді. Сабақ соңында заттарды жасырып, ойынды қайталауғаболады. Ойынды ұйымдастыру үшін жүргізуші таңдаңыз немесебалаларды топтарға бөліңіз. Тағы бір рет ойнаңыз. Кім дəлірек табады жəне дəлірек бағдарланады? Жеңімпаз командалар анықталады.

Рефлексия.

Педагог қорытынды жасап, балаларды мадақтайды.

Сабақтағы өз жұмысын «Сəттілік сатысы» арқылы

бағалауды ұсынады.

Педагог түсіндіреді: егер қателіктер көп болса, төменгі

сатыда көңілсіз смайликті салуға болады. Қателіктер аз

болса, ортаңғы сатыда аузы түзу смайликті салуға болады.

Қателіктер болмаса жəне бала барлығын жақсы түсінсе,

жоғарғы сатыда күлімдеген смайликті салуға болады.

Барлық тəрбиеленушілер:

-сол жақ, оң жақ, үстінде, астында, алдында (алды), артында, (арты), жақын, арасында, қасында деген сөздерді пайдаланаотырып, кеңістікте фигуралар мен заттардың орналасуынсипаттайды.

Көптеген тəрбиеленушілер:

- орналасуы бойынша көрсетілген заттар мен фигураларды табады.

Кейбір тəрбиеленушілер:

- өз бетінше ойыншықтардың (мысалы мəшинелердің) қозғалысбағдарларын түсіндіреді жəне педагогтің тапсырмасы бойынша16оларды өзгертеді жəне сипаттайды.

Дағдыларын дамыту:

-заттардың кеңістікте орналасуы туралы сөйлемдер құрастыра

алады;

-өзі сұрақ қойғанда жəне педагог пен тəрбиеленушілердің

сұрақтарына жауап берген кезде заттардың кеңістікте орналасуын

сипаттайтын сөздерді пайдалана алады.

Пəндік лексика жəне терминология:

- сол жақ, оң жақ, үстінде, астында, алдында (алды), артында,

(арты), жақын, арасында, қасында.

Пікір алмасуға арналған сұрақтар:

Заттың қайда тұрғанын түсіндір?

Тағы қандай заттар қабырғада ілініп тұруы мүмкін деп ойлайсың?

Үстелде қандай заттар тұр?

Заттардың қайда тұрғанын айт?

Сурет бойынша ұлудың қай жаққа қарай қозғалатынын түсіндіріп

бере аласыңдар ма?

Жазу:

Торкөздегі үлгі бойынша сурет салу.

Ынталандыру.

Педагог бағыттар мен көрсеткіштердің түстерін атаудысұрайды. Балалардан бұл білімнің өмірде қалай пайдағаасуы мүмкін екенін сұрайды.

Өзектендіру.

«Кім зейінді?» ойыны

Педагог зейінге арналған ойынды ұсынады. Тапсырманы түсіндіреді:

- Қазір мен құрсауды жерге қоямын. Оған Меруерттұрады, оның оң жағына Нұрлан, сол жағына . . . , алдына . . . тұрады.

- Ал қазір балалардың əрқайсысы оң жақта (солжақта, артта жəне т. с. с. ) кім тұрғанын айтады.

- Одан кейін педагог топтағы балалардан бір-бірінежəне сөйлеушіге қатысты кімнің қайда тұрғанынайтуды сұрайды.

Мақсат қою (проблемалық жағдай) .

(Ұ) Ортада, сол жақта, оң жақта, жоғарыда, төменде, сол

жақ, оң жақ, сол жақ бұрыш, оң жақ бұрыш, сол (оң) жақ

төменгі бұрыш сөздері мен тіркестерінің мағынасын

меңгеру үшін №5-6 кестенің үлестірмелі материалдарын

пайдалануға болады. Педагог заттарды көрсеткен

орындарға орналастыруды тапсырады (жоғарғы оң жаққа,

төменгі сол жаққа жəне т. б. ), бірақ барлық балалартапсырманы бірдей орындай алмайды.

Жаңалық ашу.

(Ұ) Туындаған проблемалық жағдайды шешу үшін қағазпарағымен таныстыруды жүргізуге болады. Ол əдеттекəдімгі ақ парақпен таныстырудан басталады. Педагогбалалардан сұрайды:

- Бұл не? (Қағаздың парағы. )

- Оның пішіні қандай? (Тіктөртбұрышты. )

- Бұл қандай жағы?

Балалар жауап беруге қиналған жағдайда, педагогжалғастырады:

- Бұл жағы қайда орналасқан?

Сұрақтарды ретімен қоя отырып, балалар жоғарыда тұрғанжағы - жоғарғы, төменде орналасқан жағы - төменгі, оңжақта орналасқан жағы - оң, сол жақта орналасқан жағы-сол жақ, жоғарыда сол жақта орналасқан бұрыш - сол жақжоғарғы бұрыш, жоғарыда оң жақта орналасқан бұрыш -оң жақ жоғарғы бұрыш жəне т. б деп аталады дегенқорытындыға келеді.

Парақ бойынша саяхат - «Сиқырлы парақ». Бір парақ пенбес қарындаш өмір сүріпті. Бір күні олар бірге ойнамақшыболыпты жəне қарындаштар парақ бойынша саяхатқашығыпты. Бірінші болып сары қарындаш жөнеліпті, олжоғарғы жағына барып, сары сызық сызыпты. Екіншіболып қызыл қарындаш кетіпті, ол төменгі жағын тауып, қызыл сызық сызыпты. Оң жағын жасыл қарындаш, ал солжағын көк қарындаш сызыпты. Парақтың ортасында қарақарындаш қалыпты, ол сол жерге үй салған екен. Бұрыштарды тең бөлуге шешім қабылдап, екі түспенсызыпты. Барлық қарындаштар үйге жиналып, тағы дақалай ойнасақ болады деп ойланыпты. Ойланып-толғанып, қуаласпақ ойнамақшы болып шешіпті. Жоғарғы жағындасары сызық сызылған жəне жоғары қарай сары қарындаш

жүгіре жөнеліпті, төменге қарай қызыл қарындаш, оңжаққа жасыл қарындаш, ал сол жаққа көк қарындаш жүгірежөнеліпті. Содан кейін іштері пыспауы үшін қарындаштарекі-екіден жүгіріпті: оң жақ жоғарғы бұрышқа сары жəнежасыл қарындаштар жүгірді; сол жақ жоғарғы бұрышқа -сары жəне көк; оң жақ төменгі бұрышқа - жасыл жəнеқызыл; ал сол жақ төменгі бұрышқа - сары жəне қызыл

қарындаштар жүгіріпті. Ал қара қарындаш оларды ұстайалмай қойыпты. Ойын барысында балалар парақтабағдарлар бар екенін түсінеді: жоғары, төмен, оң жағы, солжағы, парақтың ортасы.

Педагог балаларға əліппе-дəптердегі 1-тапсырманы__орындауды ұсынады. Балалар суретке қарайды, заттардыбояйды, олардың қайда орналасқанын түсіндіреді. Ал одан кейін кері операция орындайды - суреттебейнеленген затты тауып, осы зат орналасқан бағытқа

сілтейтін көрсеткішті бояйды.

Сергіту сəті.

«Ұшақ»

Балалар аяқтарын алшақ қойып, қолдарын екі жаққа созып,

оңға-солға бұрылады.

Жаңаны қолдану.

(Ө) Қағаз парағында бағдарлану білігін пысықтау үшін

балаларға практикалық тапсырмалар беріледі: «қызыл

дөңгелекті жоғарғы оң жаққа, көкті төменгі сол жақ

бұрышқа орналастырыңдар». Балалардың тапсырманы

орындағаннан кейін қандай да бір заттың орналасқан жері

туралы айтуы маңызды.

Ж) Əліппе-дəптердегі 2-тапсырмада балаларға торкөздер

бойынша қайталау, яғни үлгіге сəйкес торкөз парақтың

ұсынылған фрагментіне нүктелерді қойып шығу

ұсынылады.

Əліппе-дəптердегі 3-тапсырмада торкөздер бойынша

мəшиненің жолын салу керек, ол шартты белгілермен

ұсынылған бағыттарда торкөздерді ретімен санай отырып

жасалады.

Мұндай жаттығулардың маңыздылығына: кеңістікте

бағдарлай білуін бекіту, санау дағдыларын жетілдіру,

өлшеу əрекетін енгізу - бір торкөз өлшем бірлігі ретінде

қабылданатынын түсіндіру. Сонымен бірге балада

мақсатқа талпынушылық, шыдамдылық, тапсырманы

қатесіз орындауға құлшынысы (өйткені олай болмаған

жағдайда нəтиже болмайды: сурет шықпайды) дамиды.

Егер бала ұзындығы əртүрлі жəне əртүрлі бағытта

кесінділерді əжептəуір сенімді жүргізсе, жануарларды,

ойыншықтарды, жиһаз заттарын жəне т. б. салуға

«дыбыстық» диктантқа өтуге болады.

(Ж) Осындай диктанттың үлгісі: Менің айтқаным бойынша

сурет сал: 4 торкөз жоғары, 3 - төмен жəне т. б. Неғұрлым

күрделі суреттерге көшуге асықпаңыз. Баланың жұмыстан

жағымды эмоция алуы өте маңызды, сол кезде осындай

жаттығуларға қызығушылық арта түседі. Осы кезеңде

балалар үлгі бойынша фигураны өз бетінше қайталап

салады. Жұмыс нүктелерін ересектер белгілейді.

Электрондық жиынтық полотномен (№4) жұмысты

ұсынуға болады. Педагог (немесе балалар) фигуралар орналастырып, ненің қайда орналасқанын айтады.

Рефлексия . Педагог қорытынды жасап, балалардымадақтайды.

Сабақтағы өз жұмысын «Сəттілік сатысы» арқылыбағалауды ұсынады. Педагог түсіндіреді: егер қателіктер көп болса, төменгі

сатыда көңілсіз смайликті салуға болады. Қателіктер азболса, ортаңғы сатыда аузы түзу смайликті салуға болады. Қателіктер болмаса жəне бала барлығын жақсы түсінсе, жоғарғы сатыда күлімдеген смайликті салуға болады

0. 1. 1. 1. Қағаз бетінде бағдарлау, карточкалардағы орналасуын сипаттау.

0. 1. 1. 2. Кеңістікте бағдарлану: сол жақ, оң жақ, үстінде, астында, алдында (алды), артында, (арты), жақын, арасында, қасында.

Барлық тəрбиеленушілер:

-сол жақ, оң жақ, үстінде, астында, алдында (алды), артында, (арты), жақын, арасында, қасында деген сөздерді пайдаланаотырып, кеңістікте фигуралар мен заттардың орналасуынсипаттайды.

Көптеген тəрбиеленушілер:

- орналасуы бойынша көрсетілген заттар мен фигураларды табады.

Кейбір тəрбиеленушілер:

-өз бетінше ойыншықтардың (мысалы мəшинелердің) қозғалысбағдарларын түсіндіреді жəне педагогтің тапсырмасы бойыншаоларды өзгертеді жəне сипаттайды.

Дағдыларын дамыту:

-өзі сұрақ қойғанда жəне педагог пен жауап берген кезде лексика мен алады.

Пəндік лексика жəне терминология:

- сол жақ, оң жақ, үстінде, астында, алдында (алды), артында, (арты), жақын, арасында, қасында.

Пікір алмасуға арналған сұрақтар:

Үлгі бойынша фигураларды жапсырған кезде қалай қателеспеукеректігін түсіндір.

Ойыншықтар қайда тұруы мүмкін деп ойлайсың?

Қандай шылаулар мен көмекші сөздер заттың орналасқан жерінсипаттауға мүмкіндік береді?

Жазу:

Салынған үзік сызықтар бойынша бастырып сызу.

Ынталандыру.

Педагог математика санауға, есеп шығаруға, өлшеугеүйрететінін айтады. Математикалық таңбаларды, белгілерді, фигураларды түсіндіреді.

Өзектендіру.

Педагог:

- Өздеріңнің сүйікті ойыншықтарыңды атаңдар?-дейді.

Мақсат қою (проблемалық жағдай) .

(Ұ) Педагог балаларға əліппе-дəптердегі 1-тапсырмадағы

суретке қарауды жəне ойыншықтардың қайда тұрғанынайтуды ұсынады.

Жаңалық ашу.

(Ұ) Проблемалық жағдайды шешу үшін балалар заттыңкеңістікте орналасуын сипаттайтын ұғымдарды білуі керек.

Педагог балалардан:

-Қандай шылаулар мен көмекші сөздер заттың орналасқанжерін сипаттауға мүмкіндік береді?- деп сұрайды.

(Үстінде, астында, алдында, жанында, астында, бұрышта, ортасында жəне т. б. )

Беттің төменгі жағында ойыншықтар қойылған сөребейнеленген. Педагог балаларға бөлмеден тауып, олардың қайда

орналасқанын айтуды ұсынады. болады: педагог сипаттайды, ал балалар педагог қандайойыншық туралы айтқанын табады.

Сергіту сəті.

Педагогтің қалауы бойынша. (Əдістемелік нұсқаудыңсоңғы бетінде сергіту сəтінің нұсқалары берілген

Жаңаны қолдану.

(Т) Педагог үлестірмелі материалдағы №15-16 кестелердіқолданады. Балалар заттарды бөлмеде орналастырып, суреттегі заттардың, оның ішінде бір-біріне қатыстыорналасуын (арасында, сол жақта, оң жақта, жоғарыда,

төменде) түсіндіреді. Торкөз қағаздың бетінде бағдарлай білуін бекіту үшін

балалар əліппе-дəптердегі 2-тапсырманы орындайды. Бұл үшін қай торкөзде қандай зат орналасқанын қарайдыжəне үлгіге ұқсатып тиісті суреттері бар жапсырманы торкөздерге жапсырады. Балалар торкөздердің санын санайды

жəне суреттегі заттардың орналасуына сəйкес олардыңсанау бағытын сақтайды.

(Ө) Төменде - өзіндік жұмыс үшін шаршыларды бояуұсынылады.

Келесі 3-тапсырмада балалар саусақтың ұсақ моторикасындамытуға арналған тапсырманы орындайды, үлгі бойыншаторкөздерді бастырып сызады.