Мінездің ұлттық ерекшеліктері

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 63 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстанның әлеуметтік жаңғыртылуының: «Жалпыға ортақ еңбек қоғaмына қaрай 20 қaдам» бағдaрлaмaлық мақаласында: - ортa, техникaлық және кәсіптік, оқу орындарында «Өлкетану» сияқты міндетті оқу курстарын eнгізу жөнінде тапсырмалар берген болатын. Бұл әдістемелік құрал жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбында сабақта және фaкультативтік курс ретінде жүргізілетін «Өлкетану» пәнінің мазмұнына туған өлкенің тарихи, табиғи, табиғи-географиялық, әлеуметтік, экономикалық, экологиялық, мәдени ерекшеліктері жайлы деректерді енгізу арқылы, аймақтық компонентті жүзеге асыруға мүмкіндік тудыратын кеңестер береді. Туғaн өлке, туған жер жaйлы білiм мазмұнының практикалық жақтарын күшейту жолдары қарастырылады, оның білім берудегі рөлі және оны қалыптастырудың әдістемелік тәсiлдері aшып көрсетiлeді.

Аймақтық компонентті жетілдіруде оқу-тәрбие жұмысының сыныптан тыс, сабақтан тыс, сабақта түрлері маңызды рөл атқарады. Олар пән сабақтарын толықтырып отырады және негізінен сабаққа байланысты жүргізіледі. Өлкетену жұмысы сабақтағы оқу материалының мазмұнынан тысқары болады, бірақ ол сыныптан, сабақтан тыс алынатын білімді туған өлкенің табиғаты, тарихы, байлығы жайлы қосымша кең көлемді біліммен толықтырып отырады.

Өлкенің тарихын білу-өзінің отбасының, әулетінің, туып өскен өлкесінің тарихын білуден басталады. Өзінің тегін оның тарихын білмеген адам өз халқының тарихын білуге ұмтылмайды, оған қызықпайды. Ал мұндай адам басқа халықтарды, оның тарихын, тілін, әдет-ғұрыпын құрметтей де сыйлай да алмайды. Осы жағдайлардың бәрі туған өлкенің тарихын зерттеудің, оған оқушыларды белсене қатыстырудың қажеттілігін дәлелдейді. Осыған байланысты орта мектепте оқушыларға туған өлкеміздің тарихын зерттеу оның материалдарын оқу-тәрбие жұмысында пайдаланудың мол тәжірибе беретіндігі мақсатында 8-сынып оқушыларына «өлкетану» атты арнайы курс бағдарламасын көрсетуге болады.

Өзектілігі: Қазіргі заманда мәдениетті, тәрбиелі ұрпақты өсіру біріншіден отбасынан, содан соң туған жерді сүюден басталады. Сондықтан, мектепте өлкетану жұмысын жетілдіру маңызды педагогикалық жоспарлаудың және ұйымдастырудың ерекшеліктерін айқындау қажет.

Мақсаты: 8-сыныптың географиясын оқытуда өлкетану принциптерін жүзеге асыру жолдарын көрсету.

Міндеттері:

8-сынып географиясын оқыту әдістемесі негіздерін қарастыру.
8-сыныпта өлкетану принциптерінің білімділік, тәрбиелік мәнің анықтау.
8-сыныпта өлкетану принциптерін сабақта, сабақтан тыс формаларын іске асыру жолдары.

Ғылыми жаңашылдығы: Өлкетану курсы бойынша 8-сыныпқа арналған, сабақтан тыс оқу бағдарламасының құрылуы.

Тәжірибелік маңыздылығы: Осы дипломдық жұмыс материалдарын 8-сынып оқушылары «Қазақстан тарихы» және «Қазақстанның физикалық географиясы» сабақтарында өз оқу бағдарламасы бойынша оқыту барысында қолдану мүмкіндігіне ие.

Қорғауға шығарылатын қағидалар:

8 сынып географиясын оқыту процесінде өлкетану принциптерін пайдалану, әдіс-тәсілдер арқылы іске асырылады.
8 сыныпта өлкетану принциптерінің білімділік және тәрбиелік мәні бір-бірімен тығыз байланысқан.
8 сынып географиясының өлкетану прициптерін пайдаланудың алуан түрлі формалары бар.

I ТАРАУ 8-СЫНЫПТЫҢ ГЕОГРАФИЯСЫН ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ

Типтік бағдарламасының мазмұны

Жалпы ережелер:

Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген.
«География» - табиғи, қоғамдық, әлеуметтік нысандарды, құбылыстарды, үдерістерді бірлікте қарастыратын маңызды пән. Ол табиғи және антропогендік нысандардың арасындағы кеңістіктік-уақыттық өзара байланыстар мен өзара тәуелділіктерді зерттейді.
«География» пәнінің мақсаты - дүниенің географиялық бейнесін тұтас қабылдайтын, географиялық ойлау қабілеті дамыған, географияның әдістері мен тілін білетін және қолданатын, географиялық мәдениеті бар тұлға тәрбиелеу.
Тұлғаның географиялық мәдениеті - тұлғаның бойындағы Жер, қоршаған орта, табиғат туралы, оның алуантүрлілігінің себептері, халқы мен шаруашылық әрекеті туралы білім мен «адам - табиғат - қоғам - мәдениет» жүйесіндегі өмірлік құндылықтарды меңгеруінің көрінісі.
Дүниенің географиялық бейнесі - аумақтық табиғи-қоғамдық жүйелердің қасиеттері мен заңдылықтары туралы көзқарастар жиынтығы.
Географиялық ойлау - географиялық нысандар, үдерістер мен құбылыстарды, олардың арасындағы байланыстарды тану және олардың маңызды қасиеттерін бейнелеу.
«География» пәнінің міндеттері:

1) географияның ғылыми пән ретіндегі рөлі мен оның қазіргі заманғы адамзат мәселелерін, сондай-ақ ғаламдық мәселелерді шешудегі әлеуетін түсінуге мүмкіндік беру;

2) оқушылардың бойында табиғат пен қоғам арасындағы өзара байланыстарға, осы байланыстардың кеңістіктік ерекшеліктеріне ғылыми көзқарастарды қалыптастыру;

3) қоғамдық өндірістің, табиғатты қорғау мен табиғатты тиімді пайдаланудың ғылыми-жаратылыстану, әлеуметтік-экономикалық негіздерін ашу;

4) оқушылардың географиялық зерттеу әдістері мен зерттеу дағдыларын игеруіне ықпал жасау;

5) оқушылардың география ғылымының түсініктері мен терминдерін меңгеруіне ықпал жасау;

6) кеңістіктік ойлау мен картографиялық дағдыларды қалыптастыру;

7) географиялық білімді күнделікті өмірде, өз іс-тәжірибесінде пайдалану дағдыларын қалыптастыру.

«География» пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

«География» оқу пәні бойынша оқу жүктемесі:

7-сыныпта - аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты;

8-сыныпта - аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты;

9-сыныпта - аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты құрайды.

Оқу пәнінің 8 сыныптағы базалық білім мазмұны

Кіріспе (4 сағат) : географиялық білім көздері, Қазақстан Республикасы атласындағы карталар, олардың өлшеуіш ресурстары. Қазақстан Республикасының физикалық-географиялық орны, ғаламшардағы уақыт өлшемі, даталардың ауысу сызығы, Қазақстан аумағындағы уақыт айырмасы (сағаттық белдеулер, жергілікті уақыт, декреттік уақыт, белдеулік уақыт) ; №1 практикалық жұмыс «Картадан елдің географиялық орнын анықтау, Қазақстанның шекараларын белгілеу және Жердегі белдеулік уақытты анықтау».

«Қазақстан аумағының зерттелу тарихы» бөлімін 4 сағат бөлінген: қазақ жерінің ерте кездегі географиялық зерттелуі (сипаттама, тарихи деректер, Геродот, Страбон, Птолемей шығармаларындағы жер туралы мағлұматтар), Ұлы Жібек жолы (бағыттардың сипаттамасы, тарихи деректер, археологиялық ескерткіштер, маңызы) ; орта ғасырларда Қазақстан аумағының географиялық зерттелуі (араб саяхатшыларының табиғатты танып-білулері, әл-Истахри, әл-Масуди, ибн-Хаукаль, ибн-Фадлан, ғалымдар Әбу Насыр әл-Фараби, Махмуд Қашғари, ХІІІ ғасырда табиғаттың зерттелуі, П. Карпини, В. Рубрук) ; ХҮІ - ХІХ ғасырларда Қазақстан аумағының географиялық зерттелуі (ресейлік және басқа да географтардың зерттеулері, К. Жалаири, С. Ремезов, П. И. Рычков, И. П. Фальк, Г. С. Карелин, Г. С. Паллас, А. И. Бутаков, А. Гумбольдт, К. М. Бэр, А. И. Левшин, П. П. Семенов, Н. А. Северцев, И. Г. Борщов, И. В. Мушкетов, А. Н. Краснов, Л. С. Берг, В. А. Обручев, С. С. Неуструев, Ш. Уәлиханов) ; ХХ ғасырдың басында және ортасында Қазақстан аумағының зерттелуі, соғыс жылдары Қазақстанға эвакуацияланған кеңес ғалымдарының рөлі, Қ. И. Сәтпаевтың ел ресурстарын зерттеуге қосқан үлесі, қазіргі кездегі зерттеулер (кескін картада жұмыс) .

«Қазақстан табиғатының жалпы физикалық-географиялық сипаттамасы» бөлімін оқуға 36 сағат бөлінген:

1) «Жер бедері, геологиялық құрылысы және пайдалы қазбалары» (11 сағат), геологиялық жыл санау және геохронологиялық кесте (тау жыныстарының жасы, эралар, кезеңдері, геологиялық оқиғалар), Қазақстан аумағының геологиялық даму тарихы мен тектоникалық құрылымы (платформалар, қатпарлы облыстар, тау жыныстары) ; жер бедерінің қалыптасуы мен дамуы (жер бедерін қалыптастырушы үдерістер, олардың байқалуы), Қазақстан жер бедерінің негізгі ерекшеліктері (жазықты аумақтар және тау жүйелері, биіктік айырмашылықтары), Қазақстан жазықтары (физикалық-географиялық жағдайы, түрлері, сыртқы сипаты, тау жыныстарының жату ерекшеліктері), аласа таулары (биіктігі, тау жыныстарының жасы, жер бедерінің ерекшеліктері) Қазақстанның биік таулы аумағы (жасы, қалыптасу жағдайлары, жоталардың орналасуы) ; Қазақстанның пайдалы қазбалары (жіктелуі, олардың орналасуының жер бедері мен геологиялық тарихқа тәуелділігі), рудалы пайдалы қазбалар (түрлері, қоры, аумақтық және тереңдік таралуы), рудасыз және жанатын пайдалы қазбалар (түрлері, қоры, аумақтық және тереңдік таралуы) ; №2 практикалық жұмыс «Тектоникалық құрылымдар, жер бедері пішіндері және пайдалы қазбалардың арасындағы өзара байланысты анықтау»;

2) климат және агроклиматтық ресурстар (10 сағат) : ғарыштық климат қалыптастырушы фактор (күн радиациясы, оның түрлері), атмосфераның жалпы циркуляциясы (ендік, меридиандық), фронталдық зоналар, циклондар, антициклондар, атмосфераның маусымдық циркуляциясы (себептері, ерекшеліктері), атмосфераның жергілікті циркуляциясы (тау аңғарлық, жазықтық-тау алды, бриздер) ; Қазақстанда ауа температурасының өзгеруі, ел аумағында атмосфералық қысымның, жауын-шашынның, қар жамылғысының өзгеруі, климаттың адам өмірі мен оның шаруашылық әрекетіне тигізетін әсері (қолайлы, қолайсыз), агроклиматтық ресурстар (вегетациялық кезең, жылумен және жарықпен қамтамасыз етілуі) ; №3 практикалық жұмыс «Қазақстанның екі аумағының климат көрсеткіштерін салыстыру»;

3) «Қазақстанның ішкі сулары және су ресурстары» (8 сағат) : Қазақстанның ішкі суларының түрлері (табиғи және жасанды) ; Қазақстанның өзендері (қоректену түрлері, ағыстары, режимінің ерекшеліктері және өзен алаптары), алаптар бойынша Қазақстанның ірі өзендеріне сипаттама (аумағы, ағысының сипаты, су шығыны, шаруашылық маңызы, өзендердің трансшекаралық проблемалары), Қазақстанның көлдері (жіктелуі, ерекшеліктері, олардың аумақ бойынша орналасуы) ; ірі көлдері (географиялық орны, негізгі сипаты, экологиялық жағдайы), мұздықтар және көпжылдық тоң (пайда болу жағдайлары, таралуы, уақытқа қарай өзгеруі), жер асты сулары (жіктелуі, орналасуы, пайдаланылу салалары), су ресурстарын қорғау; №4 практикалық жұмыс , жоспар бойынша «Әр түрлі ақпарат көздерінің көмегімен өзендерді салыстыру»;

Топырақ ресурстары (2 сағат), топырақтар (қалыптасу жағдайлары және құнарлылығы, табиғаттың басқа компоненттерімен байланысы) ; топырақтың түрлері (таралуы, қолданылуы, олардың құнарлылығын қалпына келтіру, жерді мелирациялау ұғымы) ;

Табиғат зоналары (5 сағат), табиғат кешендері (қалыптасу жағдайлары және Қазақстан аумағында табиғат зоналарының өзгеруі) ; орманды дала және дала, шөлейт және шөл зоналары (географиялық орны, климатының, топырағының, өсімдік жамылғысы, жануарлар дүниесінің ерекшеліктері және адамның пайдалануы), биіктік белдеу және антропогендік кешендер; №5 практикалық жұмыс, жоспар бойынша «Қазақстанның табиғат зоналарына қысқаша салыстырмалы сипаттама».

«Қазақстанның ірі географиялық аудандары» бөлімін оқуға 16 сағат бөлінген:Қазақстан аумағын физикалық-географиялық аудандастыру, Шығыс Еуропа жазығы, Тұран жазығы, Батыс-Сібір жазығы, Сарыарқа (Қазақтың ұсақ шоқысы), Орал (Мұғалжар), Алтай, Сауыр-Тарбағатай, Жетісу Алатауы, Тянь-Шань; №6 практикалық жұмыс «Белгілі бір ауданның кешенді кесіндісін сызу».

«Қазақстанның табиғатын қорғау және табиғат ресурстарын тиімді пайдалану» бөлімін оқуға 8 сағат бөлінген: Қазақстанның табиғат ресурстары, олардың түрлері, орналасуы және қолданылуы, табиғатты тиімді пайдалану (ресурсты үнемдеу, физикалық-географиялық жағдайды есепке алу) ; Қазақстандағы негізгі экологиялық проблемалар (ғаламдық, ұлттық, жергілікті), ҚР-ның табиғатты қорғау Заңы, Қазақстанның «Қызыл кітабы», ерекше қорғалатын аумақтар, қорықтар, ұлттық саябақтар, қорықшалар және басқалар; семинар «Ғаламдық деңгейде ойла, жергілікті деңгейде шешімін тап», курсты қорытындылау.

Қорытындылай келе, типтік бағдарламаның әрбір тақырып өту кезінде өз өлкеге тоқталу керек. Яғни, мысалы, бірінші тақырыптарда өз облысымыздың, ауданымыздың, ауылымыздың географиялық орнына тоқталу. 8-сынып географиясы Қазақстанның физика-географиялық жағдайы туралы, яғни әрбір сабақта, өз өлке туралы тоқталы қиын емес[1] .

Сабақ түрлері

Сабақ - логикалық аяқталған, толық, шектеулі бағандармен негізделіп қамтылған оқу - тәрбие үрдісі. Оның құрамында күрделі тығыз байланыста оқу процесінің негізгі элементтері қамтылған: мақсат, міндет, мазмұны, әдісі, тәсілі, түрі, оқушы мен оқу арасындағы іс - әрекеттің байланысы.

Сабақ өз алдына мұғалімнің шеберлігінің айқын көрінісі болғанымен, бір жағынан оқытудың психолого - педагогикалық заңдылықтарына, екінші жағынан білім беру стандартының қоятын талаптарына негізделген.

Мектептегі географияны соның ішінде өлкетануды оқыту, басқа сабақтарға қарағанда өзгеше болып келеді, табиғат және оның алмасуы, қоғамның өзара іс-қимылдың айтарлықтай әлеуеті бар мақсаттарға қол жеткізу үшін экологиялық білім және тәрбие беру үлкен рөл атқарады. Геогафияның сабақ типтерінің жіктелуі, дидактикалық мақсаттарына сай келеді, тараудың, тақырыптың, оқу бағдарламасына сай келуі тиіс. Сондықтан география сабақтары, кіріспе сабақ, дағдылар мен қабілеттерін қалыптастыру сабақтары, тексеру сабақтары, білімді бақылау және түзету, өткенді қайталау сабағы, аралас сабақ, қорыту сабақтары. Сабақтың түрлерінің негізгі құрылымдық-дидактикалық ерекшеліктері бар.

Кіріспе сабақ. Кіріспе сабақ - тиісті география курсын оқып, курстың негізгі бөлімі мен тақырыбын оқып үйрену сияқты алғашқы сабақ. Кіріспе сабақтың негізгі дидактикалық мақсаты сабақтың тақырыбы бойынша алдағы оқу жұмысына қажетті психологиялық тұрғыдан қалыптастыру, оған қызығушылық таныту, адамның практикалық өмірінде зерттелген мазмұнның мағынасын ашу. Кіріспе сабақта мұғалім оқулықтың құрылымдық құрылысының ерекшеліктерін таныстырады, мәтіннің ерекшеліктеріне оқушылардың назарын аударады және оқу материалын меңгерудегі қосымша мәтіндік компоненттерді қамтиды. Бұдан басқа, мұғалім оқушыларға қосымша оқу құралдарын курсқа оқып-үйрену керек екенін туралы хабарлайды. Географиялық атластың картасын, контурлық картаны, практикалық жұмыс үшін дәптерлерді және жеке тапсырмаларды, география бойынша дәптердің рөліне ерекше көңіл бөлінеді. География мұғалімдерінің практикасында кіріспе сабақтар жаңа оқу материалдарын үйрену сабақтарымен біріктірілген.

Біліктілікті қалыптастыру және шоғырландыру сабақтары. Географиялық дағдылар әртүрлі сабақтарда өте ұзақ уақыт бойы қалыптасады. Дегенмен, оқу жоспарын ескере отырып, оқыту және практикалық сабақтарды жүргізу үшін дағдыларды қалыптастыру мен топтастыру кезінде сабақ жүргізу қажет болады. Мұндай сабақтар жаңа материалдарды зерттеуде өткен сабақтарда қалыптастырылған дағдыларды жинақтап, жүйелейді. Мысалы, «Географиялық карта» тақырыбын оқыған кезде, әрбір сабақта оқитын оқушылар картаны оқып білу мүмкіндігіне ие болады: градус торын элементтерін анықтау және көрсету, картаның ауқымын, оның аңызын географиялық координаттарын анықтау. Негізгі сабақ уақытына тағайындалған тәжірибелік жұмыстарды жүргізгенде, бұрын алынған оқушылардың біліктілікті мен дағдыларын жинақтап, топографиялық картаны оқып, географиялық координаттарын анықтап, берілген координаттар бойынша географиялық объектілерді контур картасына қолдану бойынша тиісті тапсырмаларды орындайды. Кәсіби дағдылар мен дағдыларды қалыптастыру және топтастыру бойынша сабақ өткізу бойынша негізгі ұсынымдар: алдағы сабақтың мақсаты мен міндеттерін белгілеу; практикалық жұмысты орындаудың теориялық негізі болып табылатын базалық білімді қайталау; Оқушылардың тәжірибелік жұмыстарды орындау үшін іс-әрекеттердің ретін анықтау; тесттік жаттығулар, қажет болған жағдайда, практикалық тапсырмаларды орындау үшін негіз болып табылатын дағдыларды қалыптастыру; студенттерге қиындық тудырған жұмыстың белгілі бір кезеңдерін жүзеге асыруда көмек көрсету; Сабақты қорытындылау: үй тапсырмасы.

Білім мен дағдыларды бақылау және түзету сабақтары. Мұндай сабақтар теориялық білімдердің, дүниетанымның және рухани-адамгершілік құндылықтардың, әлемдегі көзқарастардың, өмір салтын, ғылыми тұжырымдамалар жүйесін, шығармашылық қызметтің жолдарын, олардың өмірге және жұмысқа дайын екендігін анықтау және бағалау үшін қолданылады. Оқушылардың білімдері мен дағдыларын бағалау олардың сапасын көрсетеді, бағдарлама материалдарын меңгеру деңгейін және оқытуды көрсетеді. Оқушылардың оқытуға байланысты қарым-қатынасы, оқытудың әртүрлі аспектілеріне байланысты жеке тұлғаның бағдарланған көзқарастарын қолдануды, оқу үрдісіне өзгерістер енгізуді және оқыту мазмұнын ұйымдастыру мен мазмұнын түзетуді ынталандырады. Білімді бақылау сабақтарында, әдетте, тақырыптық сынақтар, қорытынды практикалық жұмыс жүргізеді. Тақырыптық классификация бойынша оқушылар сұрақтарға жауап береді, практикалық тапсырмаларды орындайды, географиялық диктанттарды жазады.

Біріккен сабақ . Сабақтың бұл түрі географияда кең таралған.
Осы түрдегі сабақтарды өткізгенде, аралас және қалай болса да, әртүрлі тәрбие жұмыстарын араластырады және ол аралас сабақ деп аталады. Біріктірілген сабақтың барлық құрылымдық компоненттерін ұсынады: сабақты бастау, үй тапсырмаларын тексеру, жаңа материалдарды үйрену, үй тапсырмасын бекіту және қайталау. Бұл жағдайда сабақтың негізгі уақыты жаңа оқу материалдарының мазмұнын зерттеуге және тиісті дағдыларды қалыптастыруға арналған. Сабақтың элементтерінің әртүрлі комбинациясы және олардың бір-біріне ауысуы оның құрылымының икемділігі мен ұтқырлығын қамтамасыз етеді. Біріктірілген сабақтың кемшіліктері уақыттың жетіспеушілігін қамтиды.

Стандартты емес сабақтар. Осындай сабақтардың бірегейлігі оқушылардың географияға деген қызығушылығын қалыптастырып қана қоймай, шығармашылық тәуелсіздік, зияткерлік белсенділікті дамытуға, әртүрлі, кейде ең ерекше білім көздерімен жұмыс істеуді үйретуге мүмкіндік береді. Сабақты ұйымдастыру оқушыларды қоршаған табиғатқа оң көзқарас қалыптастыруға ықпал ететін зерттелген құбылыстарды шығармашылық бағалау қажеттілігіне әкеледі. Оқытудың дәстүрлі емес ұйымдық формаларын қолдану оқушылардың танымдық белсенділігінің әртүрлілігін және тиімділігін қамтамасыз ететін сабақтың дәстүрлі құрылымынан шығып, мұғалім қызметінің өрісін айтарлықтай кеңейтуге мүмкіндік береді. Тәжірибе көрсетіп отырғандай, дәстүрлі емес география сабақтары деп мынадай шарттарды болжауға: (топ, команда) оқытудың ұжымдық нысандарын пайдалану; студенттердің тәуелсіз танымдық белсенділігі мен дағдыларын дамыту, шығармашылық ізденуге ұмтылу; студенттердің танымдық белсенділігін жандандыру; студенттерге топта жұмыс істей білу, команда беруге, тыңдауға талдау, шешімдер ұсына, дау үшін, сендіру, өз пікірлерін қорғай, жағдайдан шығу жолын табуға жолдастарын тыңдап, проблемалық мәселелерді шешу.

Біріктірілген сабақтар. Бұл тақырып әр түрлі пәндер оқытушыларының оны дайындау мен өткізудегі күш-жігерін біріктіруден, сондай-ақ әртүрлі академиялық пәндер арқылы алынған белгілі бір зерттеу объектісі туралы білімді интеграциялаудан тұрады, осы сабақтың мәнін ең лайықты түрде көрсетеді. Кешенді сабақтар мағынасы мен дидактикалық мақсаттарына сәйкес жіктелуі мүмкін. Интеграцияланған сабақтар (дидактикалық мақсатқа байланысты) топтардың біріне жатады: жаңа білім алу сабақтары, білім жинақтау жүйесін жүйелеу сабақтары, аралас сабақ.

Тәжірибелік және өзіндік жұмыс сабақтары. Мұндай сабақтар білікті мен дағдыларды дамытуға, оқушылардың тәуелсіз танымдық қызметін дамытуға, жаңа білім алуға мүмкіндік береді. Бұл сабақтың салыстырмалы түрде сирек түрі, өйткені практикалық және тәуелсіз жұмыс басқа да сабақтарда жасалады. Тәжірибелік және өзіндік жұмыс сабақтарының құрылымы дағдыларды дамытудың бастапқы кезеңінде студенттердің мақсаттарына және қабылдауына кіреді; жұмысты орындау үшін қажетті негізгі білімдер мен дағдыларды анықтау; орындау тәртібі, іс-әрекеттердің реті туралы танысу; жұмыс нәтижелерінің үлгісін көрсете отырып; оқу жаттығулары; дербес орындау; қорытындылау; үй тапсырмасы.

Сабақ-семинар. Сабақ-семинарларда оқулық, кестелер, карталар, қосымша әдебиеттер және басқа да білім көздері мәтіндерімен әр түрлі дербес жұмыстар орындалады. Дәрісте баяндалған оқу материалдары біріктіріліп, тереңдетілді. Тақырыпты зерттеу сынақ сабақтарымен аяқталады.

Бақылау сабақтары. Бақылау сабақтары, әдетте, білім туралы тақырыптық жазу үшін жүргізіледі. Көптеген жағдайларда білімді бақылау бірлескен, интеграцияланған және басқа сабақтар түрінде жүзеге асырылады. Бірақ кейде бақылау сабақтарын қолдануға болады. Оқушылардың алдын-ала ескертіп, қандай тақырыптар тексерілетінін көрсету керек, үлгілік сұрақтарды қоюға болады. Мұғалім оқушыларды басқару тапсырмаларын орындауға шақырады, содан кейін студенттер өздерін орындауға көмектеседі, мұғалімнің көмегі алынып тасталады; содан кейін алдын-ала нәтижелер жиынтықталады. Сынақ жұмыстары мұғаліммен мұқият тексеріледі. Келесі сабақта қателерді егжей-тегжейлі талдау жасалады, ең жақсы жұмыс атап өтіледі.

Компьютерлік тестілеуді қолдану арқылы сабақ. Компьютерлік тестілеудің өзі дәстүрлі емес сабақ түріне жатады, өйткені бізде қағазда орындалатын сынақтар үшін пайдаланылады. Бақылаудың дәстүрлі нысандарына қарағанда, компьютерлік тестілеу бірнеше артықшылықтарға ие: жылдам нәтиже; білімді бағалаудағы объективтілік; студенттердің белгілі бір дағдылар мен әдеттерге ие болуы туралы сенімді ақпарат алуға мүмкіндік береді;

Сабақ - рөлдік ойын. Сөйлеуге қолайлы жағдай жасаудың тиімді жолдарының бірі рөлдік ойын. Оқу мүмкіндіктері: қарым-қатынастың ең дәл моделі, себебі ол табиғи жағдайды имитациялайды; мотивациялық және ынталандырушы табиғат үшін үлкен мүмкіндіктерге ие; белгілі бір тіркестермен немесе жағдайлармен байланысты эмоциялар материалды есте сақтау үшін керемет жағдай жасайды; білім беру саласындағы ынтымақтастық пен серіктестікті қалыптастыруға, бірлескен қызметке ынталандыруды дамытуға ықпал етеді.

Сонымен, географияның әр сабағы мұғалімнің және оқушылардың өзара байланысты педагогикалық жұмысын ұйымдастырудың мақсаттары, мазмұны, әдістері, құрылымы, ұйымдастыру формасы мен оның мінез-құлқының басқа да ұйымдастырушылық-дидактикалық ерекшеліктеріне қарай ерекшеленеді. Бұл айырмашылықтар белгілі бір жалпы міндеттермен сипатталатын сабақтардың түрлерін анықтайды[2] .