Халықаралық парламент

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
Кіріспе 3
І.Өзге елдердегі парламенттік басқару жүйесі
1.1.Парламент туралы түсінік 5
1.2. Өзге мемлекеттердегі парламенттің алар орны 7
IІ.Қазақстан Республикасының Парламенті
2.1. Парламент - Қазақстан Республикасының заң шығарушы органы 12
2.2.ҚР-сының Парламентінің өзге органдармен байланысы 15
Қорытынды 21
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 22

КІРІСПЕ
Қазақстан өз мемлекеттік тәуелсіздігіне ие болғаннан кейін егемен мемлекет пен оның азаматтарының өміріне тірек болатын барша құқықтық негізін құру қажеттігі туды. Осы бағытта қыруар жұмыс істелді. Мемлекетті басқару, экономика, әлеуметтік-саяси өмір, мәдениет, құқықтық тәртіпті сақтау, елді қорғау, сыртқы саясат реттейтін көптеген заңдар мен жарлықтар қабылданып жүзеге асырылуда. Қазақстан Республикасының тұңғыш президенті Н. Ә. Назарбаев 1995 жылы маусым айында елімізде жаппай құқықтық білім беруді жүзеге асыру жөніндегі шаралар туралы қаулы қабылдады. Құқықтық білімге терең назар аударудың бір қатар себептері бар. Қазақстан дербес тәуелсіз мемлекет болды. Жаңа мемлекеттік органдар - Президент әкімшілігі, Парламент, Үкімет, Конституциялық кеңес, т.б. құрылды. Олар жаңа қоғамды ұйымдастыруды бағытталған қызметтер
Егемендіктің маңызды белгісі - оның мемлекеттік биліктің жоғары органдарының болуы. Парламент - Қазақстан Республикасының заң шығару қызметін жүзеге асыратын Республиканың ең жоғарғы өкілді органы Парламент заң шығарушы орган ретінде мемлекеттегі барлық салалардың заң негізінде жұмыс істеуін қамтамасыз етеді.
Парламенттің Қазақстан Республикасында жұмыс атқаратын бірден - бір заң шығаратын орган ретіндегі рөлінен жұмыстың өзектілігін айқындауға болады. Жұмыстың мақсаты Парламент институтының қазіргі қоғамға қаншалықты керек екендігін анықтау, Парламент құрамының арасындағы өзара құзіреттерін, олардың атқаратын қызметтерін, депутаттардың өкілеттіктерін айқындайды.
Курстық жұмыстың мақсаты - парламент туралы ақпараттарды қорыта отырып,Қазақстан Республикасының заң шығарушы органы Парламент туралы жеке талдап,зерттеу.
Курстық жұмыстың міндеттері - қандай да болмасын құбылыстың мән- мағынасын ашу үшін, оның тарихына көз жүгірткен орынды.Одан әрі парламент туралы түсінік пен өзге елдердегі парламентке қысқаша тоқталып,Қазақстан Республикасының заң шығарушы органы парламенттің түсінігін анықтау мен мәнін ашу әрекеті жасалуы.
Курстық жұмыстың құрылымы - кіріспеден , өзге елдердегі парламенттік басқару жүйесі деп аталатын 1 - бөлімнен және Қазақстан Республикасының Парламенті деп аталатын 2 - бөлімнен,қорытындыдан,пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады

І.Өзге елдердегі парламенттік басқару жүйесі
1.1.Парламент туралы түсінік
Парламент (лат. parlare - сөйлеу, ағылш. parlіament) - мемлекеттік биліктің ең жоғарғы өкілдік органы; өкілдік сайлау заң органы.
Алғаш 13 ғасырда Англияда, 17 - 18 ғасырларда Еуропа елдерінде құрылды. Қазір әлем елдерінің басым көпшілігінде бар. Кейбір елдерде басқаша аталады: Ресейде Мемл. Дума, АҚШ-та Конгресс, Сирияда Ұлттық кеңес, Исландияда Альтинг, Моңғолияда Ұлы хурал, т.с.с. Парламенттің кең өкілетті, шектеулі өкілетті, кеңесші түрлері болады. Алдыңғы екі түрі өз елдерінің саяси-құқықтық механизмінде ортаңғы орын алады. Кеңесші парламенттер абсолюттік монархия елдеріне (Кувейт, БАӘ) тән. Парламент бір немесе екі (жоғары және төмен) палатадан тұрады. Екі палаталы етіп құру Парламентті кәсіпқойландыру мақсатынан туындады. Жоғары палата төмен палаталық әр аймақтан сайланған халық өкілдерінің аймақтық мүдделерін тоғыстыру, асыра сілтеушілігін тежеу, мәселелерді жалпымемлекеттік тұрғыда қарастыру үшін пайда болған. Палаталар сайлау, тағайындау (көбіне жоғары палата) немесе лауазымға байланысты палатадан орын алу жолымен құрылады. Тіпті Ұлыбританияда 1999 жылға дейін лордтар палатасындағы орындар мұрагерлікпен беріліп отырды. Орта есеппен төмен палаталар 4 - 5 жылға 400 - 600, жоғарғылары 6 - 9 жылға 100 - 300 депутаттан құралады. Әр палатаның өзіндік өкілеттіктері болады. Белгілі бір мәселелерді екі палатаның бірлескен отырысында шешеді. Парламенттің басты қызметі заң шығару және үкімет пен басқа да мемлекеттік билік органдарының қызметін бақылау болып табылады. Бақылаушылық қызметі лауазымды тұлғалардың есебін тыңдау, жұмысын тексеру, халықаралық шарттарды мақұлдаудан көрініс табады. Сонымен қатар Парламенттің әкімшілік-басқарушылық (мысалы, жоғары лауазымдарға тағайындау және босату), соттық (импичмент жариялау, рақымшылық жасау) және құрылтайшылық (мемлекеттік институттар құру) өкілеттігі де болады.
Парламент сайлауы
Қазіргі заманғы демократиялық Парламент палаталарының бірі, тікелей халықпен сайлануын талап етеді. Парламентке сайлау түрлі бағыттағы саяси партияларда көрініс табатын қоғамдағы көңіл-күйдің индикаторы болып табылады.
Әдетте, көпшілік дауыс жинаған партия немесе коалиция үкіметті құрады. Сайлау үнемі, әдетте, 4-5 жылда бір рет өткізіледі.
Парламент құрамы
Парламент мүшелері Парламенттің төменгі палатасы үшін депутаттар және жоғарғы палата үшін сенаторлар деп аталады.Әдетте парламентке 300-500 мүше кіреді, бірақ олардың саны әртүрлі болуы мүмкін (бірнеше ондықтан 2-3 мыңға дейін). Парламент бір немесе екі Палатадан тұруы мүмкін. Екі палаталы Парламентте, әдетте, палаталардың бірі жоғарғы, екіншісі -- төменгі.
Мәселен, Ұлыбританияда Парламенттің жоғарғы палатасы - Лордтар палатасы, төменгі-қауым Палатасы, Ресейде-Федерация Кеңесі мен Мемлекеттік Дума, Қазақстанда-Парламент Сенаты мен Парламент Мәжілісі,АҚШ -- та-Сенат пен Өкілдер Палатасы. Әдетте, жоғарғы палата төменгі палатадан аз демократиялық жолмен қалыптасады.
Халықаралық парламент
Парламенттің айқындамасына жататын бірқатар халықаралық органдар бар. Әдетте, олар қандай да бір халықаралық ұйымның құрылымында жұмыс істейді. Мұндай органдар тікелей халық сайлай алады, бірақ көбінесе ұлттық парламенттердің өкілдерінен құралады. Заңнамалық жиналысқа бүкілхалықтық сайлау Еуропалық Одақта, Андия кеңесінде, Орталық Америка Парламентінде бар; Араб Парламенті және Ресей мен Беларусь Одағының Парламенттік Ассамблеясы жоспарланып отыр.
Парламент өкілдерінен тұратын Парламенттік Ассамблея, атап айтқанда, Еуропа, НАТО, ЕҚЫҰ, ТМД кеңесінде бар. Женевада Парламентаралық Одақ -- әлем парламенттері қауымдастығы жұмыс істейді. 2008 жылы Стамбулда түркітілдес елдердің Парламенттік Ассамблеясы құрылды.

1.2. Өзге мемлекеттердегі парламенттің алар орны
Парламенттік республика - толық билік арнайы заң шығарушы органға - парламентке тиесілі мемлекеттік құрылым. Әртүрлі елдерде ол әртүрлі деп аталады: Германиядағы Бундестаг, Австриядағы Landtag, Польшадағы Сейм және тағы басқалар.
Парламенттік республика үкіметінің нысаны, ең алдымен, оған толық есеп беретін үкіметті құратын парламент болып табылады, сондай-ақ елдің президентін сайлайды . Парламенттік сайлаудан кейін жеңімпаз партиялар жаңа үкімет қалыптасатын коалициялық көпшілік құрды. Сонымен бірге әрбір партия осы коалициядағы салмағына сәйкес портфолио санын алады. Мәселен, бірнеше ұсыныспен парламенттік республика тәрізді білім берудің жұмысын сипаттауға болады.
Таза парламенттік республикалар - Германия, Австрия, Ирландия, Үндістан . 1976 жылдан бастап Португалия олардың санына қосылды.
Республика:Президенттік,Парламентті к,Аралас
Республиканың үш түрі бар. Мемлекет басшысының өкілеттіктерінің көлеміне және ауқымына байланысты президент - республикалар президенттік және парламенттік. Президенттік республиканың үлгісі әрдайым АҚШ деп аталады, парламенттік республикалар - Германия, Италия, Чехия және басқалар.
Республиканың үшінші түрі - аралас деп те аталады. Мұндай мемлекеттерде биліктің екі тармағы бір-біріне тең дәрежеде ие және бір-бірін басқарады. Мұндай елдерге - Франция, Румыния жатады .
Парламенттік Республиканың негізгі сипаттамалары
Парламенттік республиканың барлық мемлекеттері ұқсас белгілерге ие:
* Атқарушы билік толығымен үкіметтің басшысына тиесілі, ол премьер-министр немесе канцлер болуы мүмкін;
* Президентді халық емес, парламент (немесе арнаулы алқасы) сайлайды;
* Үкімет басшысын президенттің өзі тағайындайды, бірақ коалиция басшыларының көпшілігімен қалыптасқанына үміткер болса да;
* Үкіметтің іс-әрекеттері үшін барлық жауапкершілікті оның басшылығы көтереді;
* Президенттің барлық актілері тек премьер-министр немесе тиісті министр қол қойған жағдайда ғана жарамды болады.
Парламент республикалар:елдер тізімі
Үкіметтің бұл түрінің әлемдегі таралуы өте үлкен. Қазіргі таңда шамамен 30 республика парламентариясы бар, алайда бұл мәселе бойынша бірыңғай тұлға жоқ екенін атап өту керек. Кейбір елдердің осы немесе басқа түрге жатқызу өте қиын. Парламенттік республиканың мысалдары төменде берілген (олар әлемнің бөліктерімен бөлінеді):
* Еуропада - Австрия, Албания, Греция, Болгария, Италия, Эстония, Ирландия, Исландия, Германия, Польша, Португалия, Мальта, Литва, Латвия, Сербия, Чехия, Хорватия, Венгрия, Финляндия, Словения және Словакия;
* Азияда - Түркия, Израиль, Непал, Сингапур, Үндістан, Бангладеш, Ирак;
* Африкада - Эфиопия;
* Америкада - Доминика;
* Океанияда - Вануату.
Еуропа елдерінде 30-дан астам елдер парламенттік республикалар. Жоғарыда аталған елдердің көпшілігі (әсіресе Еуропа) демократиялық дамудың жоғары деңгейі бар экономикалық дамыған мемлекеттер болып табылады.
Үкіметтің осы формасының артықшылықтары мен кемшіліктері
Осы саяси жүйенің негізгі артықшылықтары мыналарды қамтиды:
* Парламентаризм жүйесі заңнамалық және атқарушы биліктің бірлігін қамтамасыз етеді;
* Үкіметтің барлық бастамалары, әдетте, бүкіл билік жүйесінің тұрақты жұмыс істеуін қамтамасыз ететін парламентті толығымен қолдайды;
* Бұл басқару жүйесі билік өкілдерінің өкілдігі қағидасын толық орындауға мүмкіндік береді.
Алайда, парламенттік республикаларда олардың кемшіліктері де осы саяси жүйенің еңбегі болып табылады. Ең алдымен, бұл саяси дағдарысқа әкелетін коалициялық кәсіподақтардың тұрақсыздығы. Сондай-ақ, коалициялық үкімет коалициялық келісімді идеологиялық жолмен ұстану үшін ел үшін пайдалы іс-қимылдардан бас тартуы керек.
Парламенттік республикалардың тағы бір елеулі жетіспеушілігі - парламентте заңдар үшін қарапайым штамптау машинасы болған кезде мемлекеттегі билікті тартып алу қаупі.
Австрия федеративтік республикасы
Австриялық Парламент Ландтаг деп аталады, ал оның орынбасарлары төрт жыл мерзімге сайланады. Елдің орталық парламенті - Австрияның Федеральдық алымдары - екі палатадан тұрады: Ұлттық Кеңес (183 депутат) және Бундесрат (62 депутат). Сонымен қатар, оның Landtag Австрияның тоғыз федералды штатынан тұрады.
Австрияда 700-ге жуық партия тіркелді, бірақ қазіргі уақытта олардың тек бесеуі Австрия парламентінде бар.
Германия федеративтік республикасы
Германия парламенті төрт жылға сайланады. Ол екі палатадан тұрады: Бундестаг, оның құрамына 622 депутат және Бундесрат (69 депутат) кіреді. Бундесрат депутаттары еліміздің барлық 16 елінің өкілдері болып табылады. Федералдық мемлекеттердің әрқайсысында 3-тен 6-ға дейін мемлекеттік парламенттің өкілдері бар (белгілі бір жер көлеміне байланысты).
Германия парламенті атқарушы билікті басқаратын федералды канцлерді сайлайды және іс жүзінде мемлекеттің басты адамы. 2005 жылдан бастап Германиядағы бұл лауазымға Федералды Канцлердің ел тарихындағы бірінші әйелі - Ангела Меркель ие болды.
Польша республикасы
Польша парламенті Саэйма деп аталады, ол да екіталай. Польша Парламенті екі бөліктен тұрады: Сейм, ол 460 депутаттан, сондай-ақ 100 депутаттан тұратын Сенаттан тұрады. Сеймдер D'Hondt әдісіне сәйкес пропорционалды жүйе бойынша сайланады. Сонымен бірге, ұлттық дауыс беру кезінде кемінде 5% дауыс жинаған кандидаттар Сеймдегі (этникалық азшылық партиялардың өкілдерін қоспағанда) депутаттық орынға дауыс бере алады.
Үндістан республикасы
Үндістан парламенттік республика болып табылады, онда толық билік парламент пен үкіметке тиесілі. Үнді Парламенті құрамына жеке мемлекеттердің мүдделерін білдіретін Халықтық палата мен мемлекеттердің кеңесі кіреді.
Халық палатасының мүшелері (Lok Sabha) халықтық дауыс беру арқылы сайланады. Жалпы алғанда (Үндістан Конституциясы бойынша ең көп) Халық Палата мүшелерінің саны - 552 адам. Палатаның бір шақырылымының өкілеттік мерзімі - 5 жыл. Дегенмен, Lok Sabha-ны елдің президенті ерте бұзуы мүмкін, ал кейбір жағдайларда Үндістан заңнамасы Палатаның жұмысын бір жылға ұзартуды көздейді. Үндістанның Халық палатасының басшысы осы лауазымға сайланғаннан кейін өз партиясынан кетуге міндетті болған спикер болып табылады.
Мемлекеттер кеңесі (Rajya Sabha) жанама сайлау арқылы құрылады және 245 депутатты қамтиды. Әр екі жылда Ражя Сабханың құрамы үшіншіден жаңартылады.
Бұл саяси жүйенің өзіндік артықшылықтары мен кемшіліктері бар екенін айтуға болады. Дегенмен, бүгінгі күні парламенттік республика әлемдегі үкіметтің ең оңтайлы және тиімді нысаны болып табылады.

IІ.Қазақстан Республикасының Парламенті
2.1. Парламент - Қазақстан Республикасының заң шығарушы органы
Қазақстан Республикасының Парламенті -- елдің заң шығару қызметiн жүзеге асыратын ең жоғарғы өкiлдiктi орган.
1995 жылы 30 тамызда бүкiлхалықтық референдуммен қабылданған ҚР Конституциясына сәйкес Парламент екi рет (1995 жылы және 1999 жылы) сайланды.
Парламенттiң өкiлеттiгi оның бiрiншi сессиясы ашылған сәттен басталып, жаңадан сайланған Парламенттiң бiрiншi сессиясы жұмысқа кiрiскен кезден аяқталады. Өкiлеттiк Конституцияда көзделген жағдайлар мен реттерде мерзiмiнен бұрын тоқтатылуы мүмкiн.Парламенттiң ұйымдастырылуы мен қызметi, оның депутаттарының құқықтық жағдайы конституциялық заңмен белгiленедi. ҚРП құрылымы тұрақты негiзде жұмыс iстейтiн екi палатадан: жоғарғы палата -- Сенат және төменгі палата -- Мәжiлiстен тұрады.
Парламент өз палаталарының бөлек отырысында мәселелердi әуелi Мәжiлiсте, содан соң Сенатта қарау арқылы заңдар қабылдайды; республикалық бюджеттi және оның атқарылуы туралы есептердi, бюджетке енгiзiлетiн өзгерiстер мен толықтыруларды талқылайды, мемл. салықтар мен алымдарды белгiлейдi және оларды алып тастайды; ҚР-ның әкiмшілік-аумақтық құрылымына қатысты мәселелердi шешу тәртiбiн белгiлейдi; азаматтарға рақымшылық жасау туралы актiлер шығарады; палаталардың бiрлескен комиссиялары мүшелерiнiң жартысын сайлайды; Конституцияға сәйкес Палаталар депутаттарының өкiлеттiгiн тоқтатады, оларды қол сұғылмаушылық құқығынан айырады; Үкiмет мүшелерiнiң есептерiн тыңдайды; палаталардың үйлестiрушi және жұмысшы органдарын жасақтайды, регламент қабылдайды, ҚР Конституциясында (54-бап) көзделген басқа да өзгерiстердi жүзеге асырады.Парламент Палаталардың бiрлескен отырыстарында: Президенттiң ұсынысы бойынша Конституцияға өзгерiстер мен толықтырулар енгiзедi; Конституциялық заңдар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.