Ферменттердің талғаушылық қасиеті
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ
Технология және биоресурстар факультеті
Тағам өнімдерінің технологиясы және
қауіпсіздігі кафедрасы
РЕФЕРАТ
Тақырыбы: Ферменттер есебі
Орындаған: Бердібек Бақнұр ТПРП 210 Тексерген: Молдалимова Г.
Алматы 2022
Жоспар
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1.Ферменттер туралы қысқаша түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.Ферменттің әсер ету механизмі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
2. Ферменттердің талғаушылық қасиеті ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8
Кіріспе
Ферменттер дегеніміз - барлық тірі жүйелерде түзіліп, түрлі ағзадағы химиялық реакциялардың жүрісін тездететін, табиғи белоктардың биологиялық катализаторы..Фермент субстратқа әсер етеді.Субстрат деп-ферменттің әсер етуі арқылы өнімге айналатын зат.Ферментативті реакцияның жалпы түрі:
E
S----P мұндағы S -- cубстрат,
Е -- фермент,
Р--өнім.
.
Тіршіліктің негізіне тірі ағзажасушаларында жүріп жататын алуан түрлі химиялық реакциялар жатады. Осы реакциялардың барлығы белгілі бір ферменттердің қатысуымен өте жоғары жылдамдықпен жүреді. Мысалы, лабораториялық жағдайда 1г белокты ыдырату 100°С температурада 6N НС1 әсерімен 24 сағат аралығында жүрсе, осы реак-ция ас қорыту жолдарында 37°С температура шамасында 2 сағатта өтеді.
Əдетте химиялық реакциялардың жүру жылдамдығын шапшаңдататын заттарды катализатор деп атайды. Ал ферменттер -- өсімдіктер мен жануарлар жəне микроағзалар жасушаларынан бөлінетін белок тектес, ағзадағы биохимиялық реакцияларды шапшаңдататын қабілеті бар зат.
Оның қатысуынсыз қоректік заттардың ағзаға сіңуі мүмкін емес. Осыған сəйкес ферменттерді биологиялық катализаторлар деп атайды, өйткені, олар тірі
ағзада өтетін зат алмасу процесіне тікелей атсалысады. Фермент (латынның тілінде fermentum - ашу деген мағына береді) деген терминмен қатар əдебиетте энзим (грек тілінде - enaym, en - ішкі, zyme ашытқы деген мағына береді) деген сөз де қолданылады.
Ферменттерді жəне олар катализдейтін реакцияларды зерттейтін биохимия бөлімі энзимология деп аталады. Тірі жасушада зат алмасу процесі үздіксіз жүріп жатады.
Зат алмасу процесі дегеніміз -- белгілі бір тəртіппен кезектесіп келіп отыратын əртүрлі химиялық реакциялардың жиынтығы.
Мұндай реакциялар жасушадан тыс жерде өте қиындықпен жəне мейлінше баяу жүреді. Ол үшін қатаң шарттар (жоғары температура, күшті қышқылдар, сілтілер жəне т.б.) қажет. Тірі жасушада бұл реакциялардың жылдамдығы тірі жасушалардан тысқары жердегіден миллиондаған есе артық.
Ферменттер - ағзадағы химиялық реакциялардың жылдамдығын жүздеген жəне мыңдаған есе өзгерте алатын белокты заттар, атап айтқанда, жекелеген қосындылардың синтезі мен ыдырауын, зат алмасу процестерін жəне тағы сол сияқтыларды шапшаңдататын заттар.
Мыңдаған жылдар бойы адам баласы шарап ашыту, ірімшік жасау, нан пісіру, тері илеу, сыра қайнатушылық кəсіппен шұғылданғаны белгілі. Бірақ бұл процестерге ферменттердің тікелей қатысының барлығын білмеген еді, сол кезде ғылым,
оның ішінде биология ғылымы өз дамуының ең төменгі сатысында тұрған болатын. Кейіннен табиғаттану ғылымдары саласында ашылған жаңалықтар мен қол жеткен табыстарға байланысты, биохимия саласы да біртіндеп дами бастады.
3
Ферменттер туралы қысқаша түсінік.
Бір сөзбен айтқанда, ферменттер - биологиялық катализаторлар. Ферменттер тірі жасушада ғана емес, сонымен бірге жасушадан тыс ортада да өз күшін жоймай реакцияны тездетеді.
Мұның үлкен практикалық маңызы бар. Олардың əрқайсысы заттардың белгілі бір түріне ғана əсер ете алады. Мəселен, сүт қантын ыдырататын фермент оған ұқсас қанттарға (мальтоза, сазароза) əсер етпейді. Ал кейбір ферменттер белоктарды, майларды, көмірсуларды құрам бөліктеріне ыдыратып қана қоймай, сол заттардың жасушада синтезделуіне қатысады. Мұндай күрделі қосындыларды синтездейтін ерекше ферменттер де аз емес.
Ферменттік реакциялар бір-бірімен ұштасып, өзара байланысып жатады. Кейде топтасып қызмет атқарады. Ферменттер жай жəне күрделі белоктарға жатады. Күрделі
белоктар түрінде құрылған кейбір ферменттердің простетикалық
топтарына витаминдер кіреді. Ферменттердің физикалық жəне химиялық қасиеттері белоктың табиғатымен белгіленген. Ферменттер жартылай өткізгіш
мембрана арқылы диализденбейді, тұзбен тұндыруға бейім белок
тəрізді түсті жəне тұнба реакцияларын береді.
Ферменттерді тұзбен тұндыру, ацетонмен фракциялау жəне колонкалы хроматография əдістерімен бөліп алғанда, олар катализдік қасиеттерін жоғалтпайды. Кристалл күйінде бөлініп алынған ферменттер өте жоғары активті болады. Ағзада реакцияларды тездетуші ферменттер белок табиғатына байланысты, бейорганикалық катализаторлардан бірқатар маңызды айырмашылығы бар. Ферменттер температура əсеріне бейімделгіш əрекеті қатаң түрде тұрақты, электролит жəне т.б. заттардың қатысында рН ортасына байланысты активтілігі күшті өзгереді.
Ферменттердің бірінші қасиеті химиялық реакцияны өте шапшаңдатып, тездетіп жібереді. Мұны қарапайым мысалмен түсіндіруге болады. Айталық, химиктер кез келген реакцияны тез-дету үшін катализаторды қолданады. Катализатор өте аз мөлшерде пайдаланылса, ферментті болар-болмас қолданып-ақ реакцияны
өте тез жүргізе аламыз. Мысалы, катализатор əсерінен кез келген химиялық реакциялар бір секундтай уақыт аралығында өтсе, ал ферментті қатыстырғанда, бір секундтың оннан бір бөлігіндейақ уақыт кетеді екен.
Реакция қаншалықты шапшаң жүрсе, бізге қажетті затардың соншалықты көп өндірілетініне ешқандай күмəн жоқ. Фермент-катализатордың осы қасиеті тірі ағзалардың өмір сүруінде де үлкен рөл атқарады. Өйткені осыншалықты
тездеткіш қосылыс болмаса, адамның денесінде болып жататын өте қажетті сан алуан реакция аз уақытта іске аса қоймас еді.
Химиялық реакциялар кейде керісінше де жүреді, кез-келген зат жойылса, оның құрамындағы заттар бұрынғыдай бөлініп, қосылғанға дейінгі қалпына келеді. Ал ферменттер осының екеуіне де қатысып, екеуін де тездете алады. Ферменттердің бұл
қасиеті жасушалар мен ұлпалардың ішінде болатын өзгерістердің механизмін білуге мүмкіндік береді.
Ферментерді халық байлығы деуге болады. Ферменттерді халық шаруашылығында қолдану орасан зор экономикалық пайда келтіреді. Əсіресе, өнімнің өзіндік құнын кемітіп, сапасын жақсарту, жұмысшылардың еңбегін жеңілдету, еңбек өнімділігін
арттыру жөніндегі тиімділігі ұшан-теңіз.
4
Негізгі бөлім
Ферменттердің әсер ету механизмі. Ферменттер (ферменттер) - жоғары молекулалық массасы органикалық қосылыстар ағзаға рөл жұмыс ақуыз сипаттағы, биологиялық катализаторлар.
ферменттердің әсер ету механизмі
Ферменттердің каталитикалық әрекет негізінде жатқан механизмдерді түсіндіру, іргелі проблемалар мен бірі болып табылады ағымдағы проблемаларды ғана емес, энзимологиясы, бірақ қазіргі заманғы биохимия және молекулалық биология.
Ферменттің әсер ету механизмі. Химиялық реакциялардың жылдамдығы реакцияға түсетін молекулалардың соқтығысу жиілігіне байланысты. Фермент реакцияға ұшырайтын заттардың молекуласымен (оны субстрат деп атайды) бірігіп, комплекс түзеді. Комплексті ... жалғасы
Технология және биоресурстар факультеті
Тағам өнімдерінің технологиясы және
қауіпсіздігі кафедрасы
РЕФЕРАТ
Тақырыбы: Ферменттер есебі
Орындаған: Бердібек Бақнұр ТПРП 210 Тексерген: Молдалимова Г.
Алматы 2022
Жоспар
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1.Ферменттер туралы қысқаша түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.Ферменттің әсер ету механизмі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
2. Ферменттердің талғаушылық қасиеті ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8
Кіріспе
Ферменттер дегеніміз - барлық тірі жүйелерде түзіліп, түрлі ағзадағы химиялық реакциялардың жүрісін тездететін, табиғи белоктардың биологиялық катализаторы..Фермент субстратқа әсер етеді.Субстрат деп-ферменттің әсер етуі арқылы өнімге айналатын зат.Ферментативті реакцияның жалпы түрі:
E
S----P мұндағы S -- cубстрат,
Е -- фермент,
Р--өнім.
.
Тіршіліктің негізіне тірі ағзажасушаларында жүріп жататын алуан түрлі химиялық реакциялар жатады. Осы реакциялардың барлығы белгілі бір ферменттердің қатысуымен өте жоғары жылдамдықпен жүреді. Мысалы, лабораториялық жағдайда 1г белокты ыдырату 100°С температурада 6N НС1 әсерімен 24 сағат аралығында жүрсе, осы реак-ция ас қорыту жолдарында 37°С температура шамасында 2 сағатта өтеді.
Əдетте химиялық реакциялардың жүру жылдамдығын шапшаңдататын заттарды катализатор деп атайды. Ал ферменттер -- өсімдіктер мен жануарлар жəне микроағзалар жасушаларынан бөлінетін белок тектес, ағзадағы биохимиялық реакцияларды шапшаңдататын қабілеті бар зат.
Оның қатысуынсыз қоректік заттардың ағзаға сіңуі мүмкін емес. Осыған сəйкес ферменттерді биологиялық катализаторлар деп атайды, өйткені, олар тірі
ағзада өтетін зат алмасу процесіне тікелей атсалысады. Фермент (латынның тілінде fermentum - ашу деген мағына береді) деген терминмен қатар əдебиетте энзим (грек тілінде - enaym, en - ішкі, zyme ашытқы деген мағына береді) деген сөз де қолданылады.
Ферменттерді жəне олар катализдейтін реакцияларды зерттейтін биохимия бөлімі энзимология деп аталады. Тірі жасушада зат алмасу процесі үздіксіз жүріп жатады.
Зат алмасу процесі дегеніміз -- белгілі бір тəртіппен кезектесіп келіп отыратын əртүрлі химиялық реакциялардың жиынтығы.
Мұндай реакциялар жасушадан тыс жерде өте қиындықпен жəне мейлінше баяу жүреді. Ол үшін қатаң шарттар (жоғары температура, күшті қышқылдар, сілтілер жəне т.б.) қажет. Тірі жасушада бұл реакциялардың жылдамдығы тірі жасушалардан тысқары жердегіден миллиондаған есе артық.
Ферменттер - ағзадағы химиялық реакциялардың жылдамдығын жүздеген жəне мыңдаған есе өзгерте алатын белокты заттар, атап айтқанда, жекелеген қосындылардың синтезі мен ыдырауын, зат алмасу процестерін жəне тағы сол сияқтыларды шапшаңдататын заттар.
Мыңдаған жылдар бойы адам баласы шарап ашыту, ірімшік жасау, нан пісіру, тері илеу, сыра қайнатушылық кəсіппен шұғылданғаны белгілі. Бірақ бұл процестерге ферменттердің тікелей қатысының барлығын білмеген еді, сол кезде ғылым,
оның ішінде биология ғылымы өз дамуының ең төменгі сатысында тұрған болатын. Кейіннен табиғаттану ғылымдары саласында ашылған жаңалықтар мен қол жеткен табыстарға байланысты, биохимия саласы да біртіндеп дами бастады.
3
Ферменттер туралы қысқаша түсінік.
Бір сөзбен айтқанда, ферменттер - биологиялық катализаторлар. Ферменттер тірі жасушада ғана емес, сонымен бірге жасушадан тыс ортада да өз күшін жоймай реакцияны тездетеді.
Мұның үлкен практикалық маңызы бар. Олардың əрқайсысы заттардың белгілі бір түріне ғана əсер ете алады. Мəселен, сүт қантын ыдырататын фермент оған ұқсас қанттарға (мальтоза, сазароза) əсер етпейді. Ал кейбір ферменттер белоктарды, майларды, көмірсуларды құрам бөліктеріне ыдыратып қана қоймай, сол заттардың жасушада синтезделуіне қатысады. Мұндай күрделі қосындыларды синтездейтін ерекше ферменттер де аз емес.
Ферменттік реакциялар бір-бірімен ұштасып, өзара байланысып жатады. Кейде топтасып қызмет атқарады. Ферменттер жай жəне күрделі белоктарға жатады. Күрделі
белоктар түрінде құрылған кейбір ферменттердің простетикалық
топтарына витаминдер кіреді. Ферменттердің физикалық жəне химиялық қасиеттері белоктың табиғатымен белгіленген. Ферменттер жартылай өткізгіш
мембрана арқылы диализденбейді, тұзбен тұндыруға бейім белок
тəрізді түсті жəне тұнба реакцияларын береді.
Ферменттерді тұзбен тұндыру, ацетонмен фракциялау жəне колонкалы хроматография əдістерімен бөліп алғанда, олар катализдік қасиеттерін жоғалтпайды. Кристалл күйінде бөлініп алынған ферменттер өте жоғары активті болады. Ағзада реакцияларды тездетуші ферменттер белок табиғатына байланысты, бейорганикалық катализаторлардан бірқатар маңызды айырмашылығы бар. Ферменттер температура əсеріне бейімделгіш əрекеті қатаң түрде тұрақты, электролит жəне т.б. заттардың қатысында рН ортасына байланысты активтілігі күшті өзгереді.
Ферменттердің бірінші қасиеті химиялық реакцияны өте шапшаңдатып, тездетіп жібереді. Мұны қарапайым мысалмен түсіндіруге болады. Айталық, химиктер кез келген реакцияны тез-дету үшін катализаторды қолданады. Катализатор өте аз мөлшерде пайдаланылса, ферментті болар-болмас қолданып-ақ реакцияны
өте тез жүргізе аламыз. Мысалы, катализатор əсерінен кез келген химиялық реакциялар бір секундтай уақыт аралығында өтсе, ал ферментті қатыстырғанда, бір секундтың оннан бір бөлігіндейақ уақыт кетеді екен.
Реакция қаншалықты шапшаң жүрсе, бізге қажетті затардың соншалықты көп өндірілетініне ешқандай күмəн жоқ. Фермент-катализатордың осы қасиеті тірі ағзалардың өмір сүруінде де үлкен рөл атқарады. Өйткені осыншалықты
тездеткіш қосылыс болмаса, адамның денесінде болып жататын өте қажетті сан алуан реакция аз уақытта іске аса қоймас еді.
Химиялық реакциялар кейде керісінше де жүреді, кез-келген зат жойылса, оның құрамындағы заттар бұрынғыдай бөлініп, қосылғанға дейінгі қалпына келеді. Ал ферменттер осының екеуіне де қатысып, екеуін де тездете алады. Ферменттердің бұл
қасиеті жасушалар мен ұлпалардың ішінде болатын өзгерістердің механизмін білуге мүмкіндік береді.
Ферментерді халық байлығы деуге болады. Ферменттерді халық шаруашылығында қолдану орасан зор экономикалық пайда келтіреді. Əсіресе, өнімнің өзіндік құнын кемітіп, сапасын жақсарту, жұмысшылардың еңбегін жеңілдету, еңбек өнімділігін
арттыру жөніндегі тиімділігі ұшан-теңіз.
4
Негізгі бөлім
Ферменттердің әсер ету механизмі. Ферменттер (ферменттер) - жоғары молекулалық массасы органикалық қосылыстар ағзаға рөл жұмыс ақуыз сипаттағы, биологиялық катализаторлар.
ферменттердің әсер ету механизмі
Ферменттердің каталитикалық әрекет негізінде жатқан механизмдерді түсіндіру, іргелі проблемалар мен бірі болып табылады ағымдағы проблемаларды ғана емес, энзимологиясы, бірақ қазіргі заманғы биохимия және молекулалық биология.
Ферменттің әсер ету механизмі. Химиялық реакциялардың жылдамдығы реакцияға түсетін молекулалардың соқтығысу жиілігіне байланысты. Фермент реакцияға ұшырайтын заттардың молекуласымен (оны субстрат деп атайды) бірігіп, комплекс түзеді. Комплексті ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz