Азиаданы өткізетін спорт кешендері

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 42 бет
Таңдаулыға:

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Алматыда өткізілген қысқы Азиада мен Универсиаданың

Қазақстандағы дене шынықтыру мен спорттың дамуына әсері

МАЗМҰНЫ

МАЗМҰНЫ:

МАЗМҰНЫ: КІРІСПЕ . . .

: 5

МАЗМҰНЫ:

МАЗМҰНЫ: 1. ҚЫСҚЫ АЗИАДА ОЙЫНДАРЫНЫҢ ҚАЗАҚСТАН СПОРТЫНЫҢ ДАМУЫНА ӘСЕРІ

МАЗМҰНЫ:

МАЗМҰНЫ: 1. 1 Қысқы Азиада ойындарын Қазақстан Республикасында ұйымдастырылып өткізілуі . . .

МАЗМҰНЫ: 1. 2 Азиада шырағданы . . .

МАЗМҰНЫ: 1. 3 Азиада бағдарламасы және «Мәдени-Азиада» жобасы . . .

МАЗМҰНЫ: 1. 4 Азиада логотипі . . .

МАЗМҰНЫ: 1. 5 Азиаданы өткізетін спорт кешендері . . .

МАЗМҰНЫ: 1. 6 Қазақстан спортшыларының қысқы Азиада ойындарындағы жетістіктері . . .

МАЗМҰНЫ:

МАЗМҰНЫ: 2. ХХҮІІІ-ші ҚЫСҚЫ УНИВЕРСИАДАНЫҢ ҚАЗАҚСТАН СПОРТЫНЫҢ ДАМУЫНА ӘСЕРІ

МАЗМҰНЫ: 2. 1 ХХҮІІІ-ші қысқы универсиаданың ұйымдастырылуы . . .

МАЗМҰНЫ: 2. 2 Қазақстан студенттерінің Универсиададағы жетістіктері . . .

МАЗМҰНЫ:

МАЗМҰНЫ: Қорытынды . . .

МАЗМҰНЫ:

МАЗМҰНЫ: Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . .

МАЗМҰНЫ:

МАЗМҰНЫ: Қосымша 1 . . .

МАЗМҰНЫ:

Кіріспе

Тақырыптың өзектілігі. Қазіргі кезеңдегі халықаралық спорттық және олимпиадалық қозғалыс жастар арасындағы ең танымал қозғалыстардың бірі, оны жүзеге асырудың, өзін-өзі дамытудың және өзін-өзі көрсетудің әмбебап тетігі болып табылады. 2011 жылы Алматы қаласындағы қысқы Азиада ойындары мен ХХҮІІІ-қысқы Дүниежүзілік Универсиада Қазақстанда дене шынықтыру мен спортты дамытуға қуатты ынталандыру болды, бұл, сөзсіз, жан-жақты зерттеу үшін өзекті болып табылады.

Жастарды дене шынықтыру мен спортқа тарту, үйлесімді дамыған жеке тұлғаны қалыптастырудың маңызды құралы ретінде, көбінесе жастардың осы іс-шараларға қызығушылығының болуына байланысты. Демек, дене шынықтырумен айналысуға деген ынтаны қалыптастыру жастарды дене шынықтыру мен спортқа баулудың маңызды кезеңдерінің бірі болып табылады [1] .

Бұл мәселені шешуде дене шынықтыру және спорт қызметін насихаттаудың маңызы зор. Қазіргі заманғы Олимпиада ойындарының негізін қалаушы Пьер де Кубертен бір кездері «Жүз адамның дене шынықтырумен айналысуы үшін елу адам спортпен шұғылдануы керек; елу адамның спортпен шұғылдануы үшін жиырма адам спортшы - маман болуы керек; жиырма адамның маман болуы үшін бес адам таңғажайып жетістіктерді көрсетуі керек», - деп атап өткен [2] .

Жоғары спорттық нәтижелер көбінесе қысқы Азия ойындарында және қысқы Универсиадаларда көрсетілетіндіктен, бұл ойындарды насихаттау жастардың дене шынықтыру және спорттық іс-шараларға қызығушылығын тудырады. Осыған байланысты Азия ойындарындағы спорттық жарыстарға деген көзқарасты зерттеу, осы жарыстарды насихаттау, оларды көруге баулу, осы таныстыру әдістері мен олардың тиімділігі спорт ғылымы мен практикасының өзекті тақырыбы болып табылады.

Айта кету керек, Азиада мен Универсиада өткізілетін елдегі спорттың дамуына төрт жылдық олимпиадалық цикл әсер етеді. Азия ойындарын ұйымдастырушы елде инфрақұрылымда айтарлықтай өзгерістер болып жатыр, спорт ғимараттарының ауқымды құрылысы жүзеге асырылуда, қолда бар нысандар жаңартылады. Ірі халықаралық кешенді спорттық жарыстарға дайындық үдерісінде Азия ойындарында табысты өнер көрсету үшін спортшыларды күшейтілген даярлау жүргізіліп, болашаққа резервтерді дайындауға назар аударылылады, халық дене жаттығуларымен шұғылдануға тартылылады. Жоғарыда көрсетілген бірқатар іс-шараларға айтарлықтай қаражат бөлінеді.

Келесі маңызды аспектіні атап өту керек: осы бағыттарда жүргізілетін іс-шаралар қажетті нәтиже беруі үшін олардың мақсатына қатысты тиімділік дәрежесін ескеру қажет. Қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданы ұйымдастыру және өткізу контексіндегі іс-шаралардың тиімділігін арттыру мақсатында олар өткізілетін елде ғылыми зерттеулер жүргізу қажет. Мұндай зерттеудің нәтижелері Азиада өткізетін елдегі кезекті олимпиадалық циклде дене шынықтыру мен спортқа қалың бұқараны тарту міндеттерін табысты шешуге мүмкіндік береді.

2011 жылы Алматы-Астана қалаларында ұйымдастырылған Азия ойындары мен 2017 жылы Алматыда өткен XXҮІІІ-қысқы Дүниежүзілік Универсиада, оларды ұйымдастырудың барлық компоненттері бойынша үздіктер қатарында болды. Қазақстан Республикасы оларды дайындауға және өткізуге көп көңіл бөлді. 2011 жылы өткізілген Азия ойындары мен 2017 жылы Алматыда өткен XXҮІІІ-қысқы Дүниежүзілік Универсиада ҚР-да дене шынықтыру мен спорттың одан әрі дамуына қандай әсер еткенін анықтау қажет. Қысқы Азия ойындары мен қысқы Универсиаданың әсер ету әдістерін және олардың тиімділік дәрежесін талдау маңызды. Осы мәселелерді зерттеу нәтижелері Қазақстан Республикасында ғана емес, басқа елдерде де дене шынықтыру мен спорттың дамуына әсер ету арсеналын байытуға мүмкіндік береді.

Осылайша, жоғарыда аталған барлық фактілер осы зерттеудің өзектілігін негіздейді.

Дипломдық жұмысты дайындау барысында 2011 жылғы Азия ойындары мен 2017 жылғы XXҮІІІ-қысқы Дүниежүзілік Универсиада Қазақстан Республикасындағы дене шынықтыру мен спорттың дамуына әсерін зерттеу олимпиадалық спорт тарихындағы ғылым мен практиканың мүддесі үшін толтырылуы қажет ақпараттық алшақтықты толтыруға мүмкіндік береді.

Дипломдық жұмыстың проблемалық жағдайы келесі қайшылықтардың болуында:

- 2011 жылғы Азия ойындары мен 2017 жылғы XXҮІІІ-қысқы Дүниежүзілік Универсиада туралы білімге деген қажеттілік пен осы білімнің қазіргі білім беру үдерісінде тұлғаның қалыптасуына әсерін жеткіліксіз негіздеу арасында;

- қысқы Азия ойындары мен Дүниежүзілік Универсиаданың танымалдығы мен бір жағынан ҚР халқын дене шынықтыру мен спортқа тарту қажеттілігі, екінші жағынан, ҚР-да қолданылатын формалар мен әдістердің тиімділігі туралы теориялық зерттеулердің болмауы;

- қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданың ҚР-дағы дене шынықтыру мен спортты дамытуға әсері және осы тақырып бойынша ғылыми зерттеулердің болмауы.

Зерттеу нысаны: Алматыда өткен қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиада әлеуметтік-педагогикалық құбылыс ретінде.

Зерттеу пәні: Алматыда өткен қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданың Қазақстан Республикасындағы дене шынықтыру мен спорттың дамуына әсері.

Зерттеу мақсаты. Қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданың ҚР-дағы дене шынықтыру мен спорттың дамуына әсерінің тиімділігін зерттеу.

Зерттеу міндеттері:

1. Қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданың ҚР халқының дене шынықтыру және спорттық іс-шараларға қатысуына әсерін зерттеу.

2. ҚР-да дене шынықтыру мен спорттың дамуына әсер еткен мемлекеттік бағдарламалар мен реформаларды зерделеу.

3. ҚР халқының дене шынықтыру және спорттық мүдделерін іске асыру факторы ретінде спортпен шұғылдану үшін материалдық-техникалық базаны зерттеу.

Тапсырмаларға сәйкес зерттеудің келесі гипотезасы ұсынылды: Алматыдағы қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданы дайындау және өткізу барысында ҚР халқын дене шынықтыру-спорттық қызметке тартуға әсер етті: әлеуметтік, педагогикалық және басқа факторлар, мемлекеттік бағдарламалар мен реформалар, дене шынықтыру мен спорттың материалдық-техникалық базасын дамыту.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы - алғаш рет бұрын зерттелмеген материалдарды тарта отырып, үлкен нақты материал негізінде қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданы өткізу жұмыстары жан-жақты зерделенді.

Зерттеудің теориялық негізі - объективті әлеуметтік заңдар, қазіргі теориялар және біз зерттейтін мәселе бойынша отандық және шетелдік ғалымдардың іргелі еңбектері.

Мақсатқа жету, зерттеу мәселелерін шешу және гипотезаны тексеру үшін келесі зерттеу әдістері қолданылды:

- мұрағаттық және құжаттық дереккөздерді талдау;

- зерттеу мәселесі бойынша ғылыми әдебиеттерді жүйелі талдау;

- теориялық талдау және жалпылау;

- сауалнама әдісі.

Айта кету керек, жүйелік тәсіл объектіні, құбылысты немесе үдерісті жүйе ретінде зерттеуді талап етеді, зерттеуді олардың тұтастығын ашуға, байланыс түрлерінің алуан түрлілігін анықтауға және олардың негізінде біртұтас тұтас көріністі қалыптастыруға бағыттайды. Осы зерттеу аясында жүйелі тәсіл қолданылды, оған сәйкес қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиада тұтас әлеуметтік-педагогикалық құбылыс ретінде қарастырылады.

Осы диплом жұмысын зерттеудің негізін құрайтын ақпараттық базаға келесі материалдар кіреді: ғылыми зерттеулер материалдары, ҚР Статистика жөніндегі мемлекеттік комитетінің деректері, әдістемелік материалдар, нормативтік актілер, қысқы Азиада мен Универсиаданы дайындау мен өткізуді ұйымдастыру жөніндегі қызмет туралы мәліметтер, ҚР халқының әртүрлі топтарына жүргізілген сауалнама деректері, сондай-ақ мерзімді баспасөз материалдары, ғылыми конференциялар және интернет ресурстары.

Осы зерттеуді дайындау және жүргізу барысында зерттелетін мәселені жан-жақты түсіну және ғылыми жобаның негізін құрайтын негізгі ережелер мен тұжырымдардың сенімділігі үшін орыс және басқа шет тілдеріндегі дереккөздер талданды.

ҚЫСҚЫ АЗИАДА ОЙЫНДАРЫНЫҢ ҚАЗАҚСТАН СПОРТЫНЫҢ ДАМУЫНА ӘСЕРІҚысқы Азиада ойындарын Қазақстан Республикасында ұйымдастырылып өткізілуі

2006 жылдың 4-ші наурызында Кувейтте Азияның Олимпиялық коммитетінің Бас Ассамблеясында тәуелсіздік таңын жарқырата атқызған қазақ елі үшін маңызды тарихи шешім қабылдады. Ол қазақ еліне қуанышты бойтұмар болған шешім, яғни 2011 жылы VII - қысқы Азия ойындарын өткізу міндетін Қазақстанға жүктеу шешімі болатын. Бұл шешім бүкіл қазақ елін, қазақ халқын шексіз қуанышқа бөлеп, зор мақтаныш сезімін туғызды. Ақ Азиада ойындарын Астана мен Алматы қалаларында жоғары деңгейде өткізу үшін Премьер-Министр Кәрім Мәсімов бастаған ұйымдастыру алқасы құрылып, сол күннен бастап Азиаданы өткізу жолындағы жауапты жұмыстар тоқтаусыз жүргізілді. Еуразияның кең төрінде орын тепкен қазақ жерінде тұңғыш рет әлемдік деңгейдегі спорт додасы өтеді. Бұл шын мәнінде Тәуелсіздік алып, басқа әлем мемлекеттерімен терезесі тең болған Қазақстан үшін зор мәртебе. Сонымен қоса үлкен жауапкершілік артатын шара. Азияның 45 мемлекетінің басын біріктіріп, туын желбірететін бұл додаға дайындық осыдан бірнеше жыл бұрын тыңғылықты түрде басталып. Азиаданың басталуына бір айға жуық уақыт қалғанда сақадай сай болып дайын тұр. Астана мен Алматыда бұған дейін арман болып саналатын алып спорт ғимараттары бой түзеді. Бұл құрылыс кешендері жәй ғана бой түзеп қана қоймай, олардың іргетасы берік болып, ұзақ жылдар бойы халық игілігіне қызмет ету жағы да ескерілді. Елбасы Н. Назарбаевтың тікелей қатысуы арқасында спорт нысандарын халықаралық талаптарға сай етіп тез арада салып бітіру үшін қолдан келгеннің бәрі жасалды. Қос астанамыздағы спорт нысандарын жобалау жұмысына француз архитекторы Пиль Андре мен Халықаралық Олимпияда коммитетінің мамандары тартылды. Сонымен қатар Астанадағы коньки тебу стадионының құрылысына Туркияның Sembol Голландияның Baukens компаниялары бірлесе жұмыс істеуге шақырылды. Шаңғы-биатлон стадионын жобалау ісіне Швейцарияның беделді компанияларының бірі - Jde Heer Consulting тартылды. Неміс, француз компаниялары К - 95 және К - 125 шаңғы тұғырларының (трамплиндерін) халықаралық кешенін жобалау ісіне ат салысты. Қысқы Азиада өтетін барлық дерлік нысандарда спорт саймандары мен жабдықтарын шығарушы беделді голландиялық, германиялық және финляндиялық компанияларда жасалған жаңа құрал-жабдықтар мен технологиялар пайдалануда. Қысқы Азиядағы өткізу барысында тек спорт додасының жағдайына ғана емес, сонымен қатар қонақтарды күтіп, қарсы алу қамына да ерекше мән берілуде шетелден 10 мыңнан астам турист және спорт додасына қатысы бар 5000-ға жуық шетел қонақтары келді. Олардың ішінде мың жарымға тарта спортшылар, 500 ден астам жаттықтырушы бапкерлер, мыңға тарта алыс және жақын шетелдің журналистері бар. Олардың барлығын орналастыру, қарсы алу, тамақтандыру көлікпен жүріп-тұру мәселелері толығымен шешілген оларға қызмет көрсету үшін 2000-нан астам еріктілер таңдалды. Олардың денін жоғары, оқу орындарының студенттері құрайды. Аудармашылады да дайындау мәселесі ойластырылған. Қызмет көрсететін барлық саланың мамандары арнайы ағылшын тілін меңгеру курстары ұйымдастырылды. Азия құрылығындағы 45 мемлекеттің діні мұсылман мемлекеттер. Олардың арасында исламның қағидаларын ұстанып, тәулігіне бес мезгіл намазға жығылатындары қаншама. Ол жағын жарысты ұйымдастырушылар алдын-ала ескеріп, барлық қонақ үйлерде дін жолында жүргендерге ыңғайлы болу үшін намаз оқитын, демалатын арнайы бөлмелер қарастырылды. Қазақстанға халал индустриясы жақсы дамып келе жатқаны белгілі. Алланың атын айтып сойылған малдың етін жегісі келетін мұсылман ағайындардың саны күн санап біздің елімізде де артып келеді. Ал, шарихатпен жүретін Кувейт, Иран, Ауғанстан сынды елдерден мұсылман бауырларға деген көңіл мен жауапкершіліктін ерекше болуы тиіс екен сезіне отырып, қолдан келгеннің бәрі жасалынды. Ресми деректерге жүгінсек, бір ғана Қазақстанда халал индустриясында 500-ге тарта тауар өндірушілер еңбек етуде. Олардың барлығы да Азиада ойындарына белсене атсалысты. Азиядағы 45 елдің 27-сі қысқы Азиадаға қатысаты. Жарыстардың бағдарламасына сәйкес спорттың 11 түрі бойынша 69 жарыс өткізілді соған сәйкес 69 алтын жиынтығы сарапқа салынды. Оның 25-і Астанада, 44-і Алматыда. Міне бұл дүрмекті додаға Қазақстан спорттың II-түрі бойынша 167-спортшымен сынға түсіп, Жапония, Корея, Қытай сияқты алып елдермен жүлделі орындар үшін бәсекелесеті. Спорт алаңдары мен стадионға барып Азиаданың жарыстарын тамашалайтын Қазақстандықтар үшін билет құны арзан болуы ойластырылды. Ал, Республика аймағында тұратын жанкүйерлер Азиаданың тартысты бәсекелерін көгілдір экраннан көріп тамашалады. Бұл орайда айта кететін бір нәрсе Азиада ойындарын трансляция жасау құқығы Оңтүстік Кореяның берілды. Оның себебі біздің еліміз жас мемлекет, оның үстіне бұған дейін мұндай дәрежедегі спорт додаларын көрсету тәжірибеміз жоқ. Сол себептен VII-қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру комитеті ойындардың тарату құқығын көпжылдық тәжірибесі бар шетелдік компанияның құзырына берді. Дикторлар мен комментиторларды әзірлеу мәселесі солардың еншісінде болды. Алматы мен Астана бойынша Азиадаға қатысушыларды қабылдайтын қонақ үйлердің саны мен сапа, деңгейі толық шешілді. Астанада - 10, Алматыда - 14 қонақ үй ресми делегация мен спортшыларды жаттықтырушылар мен журналистерді қабылдады. Астана қаласында Сайыстар өтетін спорт кешендері, Алматыда «Балуан Шолақ» атындағы спорт кешені қайта жөндеуден өтіп құрылымдалса, Астанадағы «Қазақстан» спорт сарайы да дәл осындай жаңарып, жасаруды басынан өткізілді. Бәрімізге белгілі VII- Қысқы Азия ойындарының ашылуы да, жабылуы да Астанада өтетін болып жоспарланды. Бұл шаралар өткен жылы салынып біткен 30 мың адам сиятын «Астана - арена» футбол стадионында өткізілды. Коньки мен жарыстың жабық стадионы. Бұл стадион 10 мың адамға арналған. Есілдің сол жағынан орын тепкен бұл стадионды Түркияның «Сембол Иншаат» құрылыс компаниясы тұрғызды. Мәнерлеп сырғанау және шарт-трех жарыстары өтетін республикалық велотрек. Бұл республикалық велотрек - Елордамыз Астананың ажарын ашатын әсем жаңа ғимарат. Бір мезгілде 8 мың көрерменді қабылдай алатын бұл кешенде негізгі трекпен қатар қосалқы алаңы да салынған. Жоғарыда атап өткен шаралардың ішінде тұңғыш рет өткізілетін Азиада алауының эстафетасы айрықша оқиға болды. Өйткені бұл Азия ойындарының тарихында бұрын болмаған шара. Тағы бір ескеретін нәрсе, ауа-райына қатысты алдын ала жасалған болжамдар бойынша Азия ойындары кезінде Астанада аяздар болатыны белгілі. Ақпанның басында Сарыарқаның аязы өз күшіне мінетіні заңдылық. Бірақ қандай аяз болсада ойындарға кедергі бола алмады. Себебі, Астанадағы жарыстардың бәрі жабық стадиондарда өтті. Азия ойындары кезінде Астана мен Алматы қалаларында тек спортшылар сайысқа түсіп қана қоймай бүкіл әлемнен туристер де келді. Былайша, айтқанда Азия ойындары Қазақстан үшін спорттық бәсекелер ғана емес, халықаралық деңгейдегі бейбітшілік пен достықтың да зор форумына айналды.

1. 2 Азиада шырағданы

Ұлттық негізде жасалған Азиада шырағданы, Қазақстандық шырағдан Қысқы Азия ойындары тарихында тұңғыш әзірленген алғашқы шырағдан болғандығына қарамастан оның 2 мың жылдық тарихы бар. Олай деуге не себеп. VII Қысқы Азия ойындарының алау құтысы қазақ халқының ұлттық дәстүрі мен ерекшелігін бейнелейтін көптеген элементтерден тұрады. Бұл шырағданды Алматы маңынан табылған, біздің жыл санауымызға дейінгі III - жататын сақтардың қоладан құйылған жарықтандырғыш құралдары. VII-қысқы Азия ойындарының Алау шырағданының болмысы сол табылған жарық тандырғыш құрал негізінде алынған. Алау құтысының жоғарғы жағында Азияда символы етіп, қанатты барыстардың мүсіндері салынған. Оны дайындау барысында әсемді әшекейлеу мәселелері жетілдіріле түскен. Ол олимпиядалық атрибуттарын қытайлық компания әзірлеген. Бұл орайда айта кетерлік жәйіт: Әлемде мұндай атрибуттарды жасай алатын төрт компания бар. Олар Италия мен АҚШ-та болса, екеуі тек Қытайда. Түрлі-түсті металдан құйылған алаур құтысының көлемі - 65-66 сантиметр. Оның сырты күміс және алтын түсті бояулармен көмкерілген. Шырағдан қақ ортасынан бұрап ашылады. Жану мерзімі 1 сағатқа жетерлік газ балоны бекітілген. Газ түтік арқылы пілтеге беріледі. Негізі шырағданның ішкі құрылымы 2008 жылғы Бейжің олимпиядасының шырағданына ұқсас. Бір өзгешілігі қытайлық шырақданның салмағы жеңіл болғанында, оның салмағы 985 грамм болған. Азиада шырағданы Бейжің олимпиядасының шырағданынан ауыр әрі сапалы болып дайындалған. Біздегі алау құтының салмағы - 1 кг 700 грамм. Бастапқыда Азиада шырағданының салмағы - 1, 350 грамм болады деп есептелген. Бейжің шырағданы салмағы аз болуының себебі оның үстінгі бөлігі металдан құйылса, оның төменгі жағы пластмаспен жымдастырылған. Қысқы Азия ойындары болғандықтан алаудың суықта сөніп қалмауы ескерілген. Азиада алауының үздіксіз жанып тұруына табиғаттың ешбір тосқауыл болмауы ерекше ескерілген. Азиада үшін әзірленген 100 шырағдан және тасымалданбалы оттық. Жалпы алау эстафетасы арналып 100 шырағдан әзірленген. Олардың әрқайсысының бағасы бір мың АҚШ долларындай ұйымдастырушылардың айтуынша, әрбір алаугерге қолындағы шырағданды естелікке қалдыруға мүмкіндік жоқ екен. Тек эстафета өтетін әр өңірге ескерткіш ретінде бір данадан қалдырылады. Қалғандары Азия олимпиядалық Кеңесінің мүшелері мен басқа құрметті қонақтарға сыйға тартылды. Кәзіргі таңда Қытайдан жеке бөлшектеліп жеткізілген шырағдандар толық құрастырылып біткен. Әр шырағданның төменгі бөлігінде өзіндік реттік саны бар.

1. 3 Азиада бағдарламасы және «Мәдени-Азиада» жобасы