Азиаданы өткізетін спорт кешендері
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Алматыда өткізілген қысқы Азиада мен Универсиаданың
Қазақстандағы дене шынықтыру мен спорттың дамуына әсері
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5
1. ҚЫСҚЫ АЗИАДА ОЙЫНДАРЫНЫҢ ҚАЗАҚСТАН СПОРТЫНЫҢ ДАМУЫНА ӘСЕРІ
1.1 Қысқы Азиада ойындарын Қазақстан Республикасында ұйымдастырылып өткізілуі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2 Азиада шырағданы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.3 Азиада бағдарламасы және Мәдени-Азиада жобасы ... ... ... ... ...
1.4 Азиада логотипі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.5 Азиаданы өткізетін спорт кешендері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...
1.6 Қазақстан спортшыларының қысқы Азиада ойындарындағы жетістіктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2. ХХҮІІІ-ші ҚЫСҚЫ УНИВЕРСИАДАНЫҢ ҚАЗАҚСТАН СПОРТЫНЫҢ ДАМУЫНА ӘСЕРІ
2.1 ХХҮІІІ-ші қысқы универсиаданың ұйымдастырылуы ... ... ... ... ... . .
2.2 Қазақстан студенттерінің Универсиададағы жетістіктері ... ... ... ... .
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Қосымша 1 ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Қосымша 1 ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі. Қазіргі кезеңдегі халықаралық спорттық және олимпиадалық қозғалыс жастар арасындағы ең танымал қозғалыстардың бірі, оны жүзеге асырудың, өзін-өзі дамытудың және өзін-өзі көрсетудің әмбебап тетігі болып табылады. 2011 жылы Алматы қаласындағы қысқы Азиада ойындары мен ХХҮІІІ-қысқы Дүниежүзілік Универсиада Қазақстанда дене шынықтыру мен спортты дамытуға қуатты ынталандыру болды, бұл, сөзсіз, жан-жақты зерттеу үшін өзекті болып табылады.
Жастарды дене шынықтыру мен спортқа тарту, үйлесімді дамыған жеке тұлғаны қалыптастырудың маңызды құралы ретінде, көбінесе жастардың осы іс-шараларға қызығушылығының болуына байланысты. Демек, дене шынықтырумен айналысуға деген ынтаны қалыптастыру жастарды дене шынықтыру мен спортқа баулудың маңызды кезеңдерінің бірі болып табылады [1].
Бұл мәселені шешуде дене шынықтыру және спорт қызметін насихаттаудың маңызы зор. Қазіргі заманғы Олимпиада ойындарының негізін қалаушы Пьер де Кубертен бір кездері Жүз адамның дене шынықтырумен айналысуы үшін елу адам спортпен шұғылдануы керек; елу адамның спортпен шұғылдануы үшін жиырма адам спортшы - маман болуы керек; жиырма адамның маман болуы үшін бес адам таңғажайып жетістіктерді көрсетуі керек, - деп атап өткен [2].
Жоғары спорттық нәтижелер көбінесе қысқы Азия ойындарында және қысқы Универсиадаларда көрсетілетіндіктен, бұл ойындарды насихаттау жастардың дене шынықтыру және спорттық іс-шараларға қызығушылығын тудырады. Осыған байланысты Азия ойындарындағы спорттық жарыстарға деген көзқарасты зерттеу, осы жарыстарды насихаттау, оларды көруге баулу, осы таныстыру әдістері мен олардың тиімділігі спорт ғылымы мен практикасының өзекті тақырыбы болып табылады.
Айта кету керек, Азиада мен Универсиада өткізілетін елдегі спорттың дамуына төрт жылдық олимпиадалық цикл әсер етеді. Азия ойындарын ұйымдастырушы елде инфрақұрылымда айтарлықтай өзгерістер болып жатыр, спорт ғимараттарының ауқымды құрылысы жүзеге асырылуда, қолда бар нысандар жаңартылады. Ірі халықаралық кешенді спорттық жарыстарға дайындық үдерісінде Азия ойындарында табысты өнер көрсету үшін спортшыларды күшейтілген даярлау жүргізіліп, болашаққа резервтерді дайындауға назар аударылылады, халық дене жаттығуларымен шұғылдануға тартылылады. Жоғарыда көрсетілген бірқатар іс-шараларға айтарлықтай қаражат бөлінеді.
Келесі маңызды аспектіні атап өту керек: осы бағыттарда жүргізілетін іс-шаралар қажетті нәтиже беруі үшін олардың мақсатына қатысты тиімділік дәрежесін ескеру қажет. Қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданы ұйымдастыру және өткізу контексіндегі іс-шаралардың тиімділігін арттыру мақсатында олар өткізілетін елде ғылыми зерттеулер жүргізу қажет. Мұндай зерттеудің нәтижелері Азиада өткізетін елдегі кезекті олимпиадалық циклде дене шынықтыру мен спортқа қалың бұқараны тарту міндеттерін табысты шешуге мүмкіндік береді.
2011 жылы Алматы-Астана қалаларында ұйымдастырылған Азия ойындары мен 2017 жылы Алматыда өткен XXҮІІІ-қысқы Дүниежүзілік Универсиада, оларды ұйымдастырудың барлық компоненттері бойынша үздіктер қатарында болды. Қазақстан Республикасы оларды дайындауға және өткізуге көп көңіл бөлді. 2011 жылы өткізілген Азия ойындары мен 2017 жылы Алматыда өткен XXҮІІІ-қысқы Дүниежүзілік Универсиада ҚР-да дене шынықтыру мен спорттың одан әрі дамуына қандай әсер еткенін анықтау қажет. Қысқы Азия ойындары мен қысқы Универсиаданың әсер ету әдістерін және олардың тиімділік дәрежесін талдау маңызды. Осы мәселелерді зерттеу нәтижелері Қазақстан Республикасында ғана емес, басқа елдерде де дене шынықтыру мен спорттың дамуына әсер ету арсеналын байытуға мүмкіндік береді.
Осылайша, жоғарыда аталған барлық фактілер осы зерттеудің өзектілігін негіздейді.
Дипломдық жұмысты дайындау барысында 2011 жылғы Азия ойындары мен 2017 жылғы XXҮІІІ-қысқы Дүниежүзілік Универсиада Қазақстан Республикасындағы дене шынықтыру мен спорттың дамуына әсерін зерттеу олимпиадалық спорт тарихындағы ғылым мен практиканың мүддесі үшін толтырылуы қажет ақпараттық алшақтықты толтыруға мүмкіндік береді.
Дипломдық жұмыстың проблемалық жағдайы келесі қайшылықтардың болуында:
- 2011 жылғы Азия ойындары мен 2017 жылғы XXҮІІІ-қысқы Дүниежүзілік Универсиада туралы білімге деген қажеттілік пен осы білімнің қазіргі білім беру үдерісінде тұлғаның қалыптасуына әсерін жеткіліксіз негіздеу арасында;
- қысқы Азия ойындары мен Дүниежүзілік Универсиаданың танымалдығы мен бір жағынан ҚР халқын дене шынықтыру мен спортқа тарту қажеттілігі, екінші жағынан, ҚР-да қолданылатын формалар мен әдістердің тиімділігі туралы теориялық зерттеулердің болмауы;
- қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданың ҚР-дағы дене шынықтыру мен спортты дамытуға әсері және осы тақырып бойынша ғылыми зерттеулердің болмауы.
Зерттеу нысаны: Алматыда өткен қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиада әлеуметтік-педагогикалық құбылыс ретінде.
Зерттеу пәні: Алматыда өткен қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданың Қазақстан Республикасындағы дене шынықтыру мен спорттың дамуына әсері.
Зерттеу мақсаты. Қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданың ҚР-дағы дене шынықтыру мен спорттың дамуына әсерінің тиімділігін зерттеу.
Зерттеу міндеттері:
1. Қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданың ҚР халқының дене шынықтыру және спорттық іс-шараларға қатысуына әсерін зерттеу.
2. ҚР-да дене шынықтыру мен спорттың дамуына әсер еткен мемлекеттік бағдарламалар мен реформаларды зерделеу.
3. ҚР халқының дене шынықтыру және спорттық мүдделерін іске асыру факторы ретінде спортпен шұғылдану үшін материалдық-техникалық базаны зерттеу.
Тапсырмаларға сәйкес зерттеудің келесі гипотезасы ұсынылды: Алматыдағы қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданы дайындау және өткізу барысында ҚР халқын дене шынықтыру-спорттық қызметке тартуға әсер етті: әлеуметтік, педагогикалық және басқа факторлар, мемлекеттік бағдарламалар мен реформалар, дене шынықтыру мен спорттың материалдық-техникалық базасын дамыту.
Зерттеудің ғылыми жаңалығы - алғаш рет бұрын зерттелмеген материалдарды тарта отырып, үлкен нақты материал негізінде қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданы өткізу жұмыстары жан-жақты зерделенді.
Зерттеудің теориялық негізі - объективті әлеуметтік заңдар, қазіргі теориялар және біз зерттейтін мәселе бойынша отандық және шетелдік ғалымдардың іргелі еңбектері.
Мақсатқа жету, зерттеу мәселелерін шешу және гипотезаны тексеру үшін келесі зерттеу әдістері қолданылды:
- мұрағаттық және құжаттық дереккөздерді талдау;
- зерттеу мәселесі бойынша ғылыми әдебиеттерді жүйелі талдау;
- теориялық талдау және жалпылау;
- сауалнама әдісі.
Айта кету керек, жүйелік тәсіл объектіні, құбылысты немесе үдерісті жүйе ретінде зерттеуді талап етеді, зерттеуді олардың тұтастығын ашуға, байланыс түрлерінің алуан түрлілігін анықтауға және олардың негізінде біртұтас тұтас көріністі қалыптастыруға бағыттайды. Осы зерттеу аясында жүйелі тәсіл қолданылды, оған сәйкес қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиада тұтас әлеуметтік-педагогикалық құбылыс ретінде қарастырылады.
Осы диплом жұмысын зерттеудің негізін құрайтын ақпараттық базаға келесі материалдар кіреді: ғылыми зерттеулер материалдары, ҚР Статистика жөніндегі мемлекеттік комитетінің деректері, әдістемелік материалдар, нормативтік актілер, қысқы Азиада мен Универсиаданы дайындау мен өткізуді ұйымдастыру жөніндегі қызмет туралы мәліметтер, ҚР халқының әртүрлі топтарына жүргізілген сауалнама деректері, сондай-ақ мерзімді баспасөз материалдары, ғылыми конференциялар және интернет ресурстары.
Осы зерттеуді дайындау және жүргізу барысында зерттелетін мәселені жан-жақты түсіну және ғылыми жобаның негізін құрайтын негізгі ережелер мен тұжырымдардың сенімділігі үшін орыс және басқа шет тілдеріндегі дереккөздер талданды.
1. ҚЫСҚЫ АЗИАДА ОЙЫНДАРЫНЫҢ ҚАЗАҚСТАН СПОРТЫНЫҢ ДАМУЫНА ӘСЕРІ
0.1 Қысқы Азиада ойындарын Қазақстан Республикасында ұйымдастырылып өткізілуі
2006 жылдың 4-ші наурызында Кувейтте Азияның Олимпиялық коммитетінің Бас Ассамблеясында тәуелсіздік таңын жарқырата атқызған қазақ елі үшін маңызды тарихи шешім қабылдады. Ол қазақ еліне қуанышты бойтұмар болған шешім, яғни 2011 жылы VII - қысқы Азия ойындарын өткізу міндетін Қазақстанға жүктеу шешімі болатын. Бұл шешім бүкіл қазақ елін, қазақ халқын шексіз қуанышқа бөлеп, зор мақтаныш сезімін туғызды.Ақ Азиада ойындарын Астана мен Алматы қалаларында жоғары деңгейде өткізу үшін Премьер-Министр Кәрім Мәсімов бастаған ұйымдастыру алқасы құрылып, сол күннен бастап Азиаданы өткізу жолындағы жауапты жұмыстар тоқтаусыз жүргізілді. Еуразияның кең төрінде орын тепкен қазақ жерінде тұңғыш рет әлемдік деңгейдегі спорт додасы өтеді. Бұл шын мәнінде Тәуелсіздік алып, басқа әлем мемлекеттерімен терезесі тең болған Қазақстан үшін зор мәртебе. Сонымен қоса үлкен жауапкершілік артатын шара. Азияның 45 мемлекетінің басын біріктіріп, туын желбірететін бұл додаға дайындық осыдан бірнеше жыл бұрын тыңғылықты түрде басталып. Азиаданың басталуына бір айға жуық уақыт қалғанда сақадай сай болып дайын тұр. Астана мен Алматыда бұған дейін арман болып саналатын алып спорт ғимараттары бой түзеді. Бұл құрылыс кешендері жәй ғана бой түзеп қана қоймай, олардың іргетасы берік болып, ұзақ жылдар бойы халық игілігіне қызмет ету жағы да ескерілді. Елбасы Н.Назарбаевтың тікелей қатысуы арқасында спорт нысандарын халықаралық талаптарға сай етіп тез арада салып бітіру үшін қолдан келгеннің бәрі жасалды. Қос астанамыздағы спорт нысандарын жобалау жұмысына француз архитекторы Пиль Андре мен Халықаралық Олимпияда коммитетінің мамандары тартылды. Сонымен қатар Астанадағы коньки тебу стадионының құрылысына Туркияның Sembol Голландияның Baukens компаниялары бірлесе жұмыс істеуге шақырылды. Шаңғы-биатлон стадионын жобалау ісіне Швейцарияның беделді компанияларының бірі - Jde Heer Consulting тартылды. Неміс, француз компаниялары К - 95 және К - 125 шаңғы тұғырларының (трамплиндерін) халықаралық кешенін жобалау ісіне ат салысты. Қысқы Азиада өтетін барлық дерлік нысандарда спорт саймандары мен жабдықтарын шығарушы беделді голландиялық, германиялық және финляндиялық компанияларда жасалған жаңа құрал-жабдықтар мен технологиялар пайдалануда. Қысқы Азиядағы өткізу барысында тек спорт додасының жағдайына ғана емес, сонымен қатар қонақтарды күтіп, қарсы алу қамына да ерекше мән берілуде шетелден 10 мыңнан астам турист және спорт додасына қатысы бар 5000-ға жуық шетел қонақтары келді. Олардың ішінде мың жарымға тарта спортшылар, 500 ден астам жаттықтырушы бапкерлер, мыңға тарта алыс және жақын шетелдің журналистері бар. Олардың барлығын орналастыру, қарсы алу, тамақтандыру көлікпен жүріп-тұру мәселелері толығымен шешілген оларға қызмет көрсету үшін 2000-нан астам еріктілер таңдалды. Олардың денін жоғары, оқу орындарының студенттері құрайды. Аудармашылады да дайындау мәселесі ойластырылған. Қызмет көрсететін барлық саланың мамандары арнайы ағылшын тілін меңгеру курстары ұйымдастырылды. Азия құрылығындағы 45 мемлекеттің діні мұсылман мемлекеттер. Олардың арасында исламның қағидаларын ұстанып, тәулігіне бес мезгіл намазға жығылатындары қаншама. Ол жағын жарысты ұйымдастырушылар алдын-ала ескеріп, барлық қонақ үйлерде дін жолында жүргендерге ыңғайлы болу үшін намаз оқитын, демалатын арнайы бөлмелер қарастырылды. Қазақстанға халал индустриясы жақсы дамып келе жатқаны белгілі. Алланың атын айтып сойылған малдың етін жегісі келетін мұсылман ағайындардың саны күн санап біздің елімізде де артып келеді. Ал, шарихатпен жүретін Кувейт, Иран, Ауғанстан сынды елдерден мұсылман бауырларға деген көңіл мен жауапкершіліктін ерекше болуы тиіс екен сезіне отырып, қолдан келгеннің бәрі жасалынды. Ресми деректерге жүгінсек, бір ғана Қазақстанда халал индустриясында 500-ге тарта тауар өндірушілер еңбек етуде. Олардың барлығы да Азиада ойындарына белсене атсалысты. Азиядағы 45 елдің 27-сі қысқы Азиадаға қатысаты. Жарыстардың бағдарламасына сәйкес спорттың 11 түрі бойынша 69 жарыс өткізілді соған сәйкес 69 алтын жиынтығы сарапқа салынды. Оның 25-і Астанада, 44-і Алматыда. Міне бұл дүрмекті додаға Қазақстан спорттың II-түрі бойынша 167-спортшымен сынға түсіп, Жапония, Корея, Қытай сияқты алып елдермен жүлделі орындар үшін бәсекелесеті. Спорт алаңдары мен стадионға барып Азиаданың жарыстарын тамашалайтын Қазақстандықтар үшін билет құны арзан болуы ойластырылды. Ал, Республика аймағында тұратын жанкүйерлер Азиаданың тартысты бәсекелерін көгілдір экраннан көріп тамашалады. Бұл орайда айта кететін бір нәрсе Азиада ойындарын трансляция жасау құқығы Оңтүстік Кореяның берілды. Оның себебі біздің еліміз жас мемлекет, оның үстіне бұған дейін мұндай дәрежедегі спорт додаларын көрсету тәжірибеміз жоқ. Сол себептен VII-қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру комитеті ойындардың тарату құқығын көпжылдық тәжірибесі бар шетелдік компанияның құзырына берді. Дикторлар мен комментиторларды әзірлеу мәселесі солардың еншісінде болды. Алматы мен Астана бойынша Азиадаға қатысушыларды қабылдайтын қонақ үйлердің саны мен сапа, деңгейі толық шешілді. Астанада - 10, Алматыда - 14 қонақ үй ресми делегация мен спортшыларды жаттықтырушылар мен журналистерді қабылдады. Астана қаласында Сайыстар өтетін спорт кешендері, Алматыда Балуан Шолақ атындағы спорт кешені қайта жөндеуден өтіп құрылымдалса, Астанадағы Қазақстан спорт сарайы да дәл осындай жаңарып, жасаруды басынан өткізілді. Бәрімізге белгілі VII- Қысқы Азия ойындарының ашылуы да, жабылуы да Астанада өтетін болып жоспарланды. Бұл шаралар өткен жылы салынып біткен 30 мың адам сиятын Астана - арена футбол стадионында өткізілды. Коньки мен жарыстың жабық стадионы. Бұл стадион 10 мың адамға арналған. Есілдің сол жағынан орын тепкен бұл стадионды Түркияның Сембол Иншаат құрылыс компаниясы тұрғызды. Мәнерлеп сырғанау және шарт-трех жарыстары өтетін республикалық велотрек. Бұл республикалық велотрек - Елордамыз Астананың ажарын ашатын әсем жаңа ғимарат. Бір мезгілде 8 мың көрерменді қабылдай алатын бұл кешенде негізгі трекпен қатар қосалқы алаңы да салынған. Жоғарыда атап өткен шаралардың ішінде тұңғыш рет өткізілетін Азиада алауының эстафетасы айрықша оқиға болды. Өйткені бұл Азия ойындарының тарихында бұрын болмаған шара. Тағы бір ескеретін нәрсе, ауа-райына қатысты алдын ала жасалған болжамдар бойынша Азия ойындары кезінде Астанада аяздар болатыны белгілі. Ақпанның басында Сарыарқаның аязы өз күшіне мінетіні заңдылық. Бірақ қандай аяз болсада ойындарға кедергі бола алмады. Себебі, Астанадағы жарыстардың бәрі жабық стадиондарда өтті. Азия ойындары кезінде Астана мен Алматы қалаларында тек спортшылар сайысқа түсіп қана қоймай бүкіл әлемнен туристер де келді. Былайша, айтқанда Азия ойындары Қазақстан үшін спорттық бәсекелер ғана емес, халықаралық деңгейдегі бейбітшілік пен достықтың да зор форумына айналды.
1.2 Азиада шырағданы
Ұлттық негізде жасалған Азиада шырағданы, Қазақстандық шырағдан Қысқы Азия ойындары тарихында тұңғыш әзірленген алғашқы шырағдан болғандығына қарамастан оның 2 мың жылдық тарихы бар. Олай деуге не себеп. VII Қысқы Азия ойындарының алау құтысы қазақ халқының ұлттық дәстүрі мен ерекшелігін бейнелейтін көптеген элементтерден тұрады. Бұл шырағданды Алматы маңынан табылған, біздің жыл санауымызға дейінгі III - жататын сақтардың қоладан құйылған жарықтандырғыш құралдары. VII-қысқы Азия ойындарының Алау шырағданының болмысы сол табылған жарық тандырғыш құрал негізінде алынған. Алау құтысының жоғарғы жағында Азияда символы етіп, қанатты барыстардың мүсіндері салынған. Оны дайындау барысында әсемді әшекейлеу мәселелері жетілдіріле түскен. Ол олимпиядалық атрибуттарын қытайлық компания әзірлеген. Бұл орайда айта кетерлік жәйіт: Әлемде мұндай атрибуттарды жасай алатын төрт компания бар. Олар Италия мен АҚШ-та болса, екеуі тек Қытайда. Түрлі-түсті металдан құйылған алаур құтысының көлемі - 65-66 сантиметр. Оның сырты күміс және алтын түсті бояулармен көмкерілген. Шырағдан қақ ортасынан бұрап ашылады. Жану мерзімі 1 сағатқа жетерлік газ балоны бекітілген. Газ түтік арқылы пілтеге беріледі. Негізі шырағданның ішкі құрылымы 2008 жылғы Бейжің олимпиядасының шырағданына ұқсас. Бір өзгешілігі қытайлық шырақданның салмағы жеңіл болғанында, оның салмағы 985 грамм болған. Азиада шырағданы Бейжің олимпиядасының шырағданынан ауыр әрі сапалы болып дайындалған. Біздегі алау құтының салмағы - 1 кг 700 грамм. Бастапқыда Азиада шырағданының салмағы - 1,350 грамм болады деп есептелген. Бейжің шырағданы салмағы аз болуының себебі оның үстінгі бөлігі металдан құйылса, оның төменгі жағы пластмаспен жымдастырылған. Қысқы Азия ойындары болғандықтан алаудың суықта сөніп қалмауы ескерілген. Азиада алауының үздіксіз жанып тұруына табиғаттың ешбір тосқауыл болмауы ерекше ескерілген. Азиада үшін әзірленген 100 шырағдан және тасымалданбалы оттық. Жалпы алау эстафетасы арналып 100 шырағдан әзірленген. Олардың әрқайсысының бағасы бір мың АҚШ долларындай ұйымдастырушылардың айтуынша, әрбір алаугерге қолындағы шырағданды естелікке қалдыруға мүмкіндік жоқ екен. Тек эстафета өтетін әр өңірге ескерткіш ретінде бір данадан қалдырылады. Қалғандары Азия олимпиядалық Кеңесінің мүшелері мен басқа құрметті қонақтарға сыйға тартылды. Кәзіргі таңда Қытайдан жеке бөлшектеліп жеткізілген шырағдандар толық құрастырылып біткен. Әр шырағданның төменгі бөлігінде өзіндік реттік саны бар.
1.3 Азиада бағдарламасы және Мәдени-Азиада жобасы
Астана мен Алматы қалаларында спорттық II түрімен өткізілді. Олар:
- коньки мен жүгіру спорты,
- мәнерлеп сырғанау,
- шайбалы хоккей,
- допты хоккей,
- шаңғы жарыстары,
- биатлон,
- шаңғымен тұғырдан секіру,
- тау шаңғысы,
- фристайл шорт-трек,
- шаңғыда қысқа бейімделген спорт түрлері.
Ақ Азия ойындарында II спорттық түрінен бір медал сарапқа салынды. Оның ішінде 25 медал Астанада өтетін спорт түрлерінен болса, 44 медал Алматы қаласында өтетін спорт түрлері бойынша талқыға түсті. Сондай-ақ қысқы Азиа ойындарының тарихында Қазақстандық 169 спортшы тұңғыш рет ең көп қойылатын ел ретінде көш бастады. Азиада алауын бірінші Алматы қаласының әкімі - Ахметжан Есімов тұтатты. VII-қысқы Азия ойындарының Алау жағу эстафетасына Алматыдан 80 адам Астанадан 100 адам қатысты. Алдын-ала бекітілген кесте бойынша Азиада алауы эстафетасына республикамыз бойынша барлығы 1 мың адам, яғни 14 облыс пен Алматы қаласынан - 60, Астана қаласынан 100 адам қатысты. Бұл тұрғысында Алматы қаласындағы алаугерлердің саны 60 адамды құрады. Осы мәселе қызу қолға алынған кезеңде Алматы қаласынаң әкімі Ахметжан Есімов қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру комитетінің жарыс қарсаңында Алматы қаласы бойынша алаугерлерінің санын 60-тан 80-ге дейін көбейту керектігін айтып, ұсыныс білдірді. Бұл ұсынысты 2010 жылғы VII - Қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру комитетінің атқарушы дирекциясы қолдап, алматылық алаугерлердің санын 80-ге жеткізді. Ал, Астана қаласындағы алаугерлердің санының 100 адамды құраад. Себебі, Астанадан басқа аймақтардың барлығында алаугерлер еліміздің азаматтарынан ғана құралды. Ал, Астанадағы алау эстафетасына қатысушылардың жартысына жуығы шетелдік азаматтар болды. Бұған дейін өтіп келген жазғы Азия ойындарының алауы негізінен кезекті дүбірлі дода өтетін елдің өзінде жағылатын. Бұл жолы дәстүр өзгерді. АОК-ның штаб пәтері орналасқан Эль-КУВЕЙТ қаласында VII - қысқы Азия ойындарынан бастап Азиада алауы осы Эль-Кувейт қаласында жағылды. Эль-Кувейт қаласына сол кездегі ҚР-ның туризм және спорт министрі Темірхан Досмұхамедовпен Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімовтер барып, алау эстафетасының шамын жақты. Осы жерде айта кететін тағы бір ерекшелік - бұған дейін Азияда алауы параболикалық Линза шыны арқылы тұтандырылып келген болса, Қазақстанда ол жаңа сипатқа ие болды. Дәлірек айтар болсақ жаңа технология арқылы VII - қысқы Азияда отын күн сәулесінен қуат жинайтын күн батареялары арқылы тұтандырылды. Бұл алау әуежай арқылы ең бірінші Алматы қаласына жеткізіліп, еліміздегі ең ірі салтанатты рәсім бастау алды. Эль-Кувейт қаласында тұтанған алауды 12-қаңтар күні Алматыда жаңадан бой түзеген халықаралық трамплин кешеңінде сағат 12.00-де Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов тұтатты. 1020 алаугерлер қатары алдын-ала әйгіленіп, белгіленды. Алматы мен Астана қалаларынан бөлек барлық аймақтарда алаугерлер қатарынан танымал азаматтарды болды. Яғни, спорт саласында болсын, өнер саласында болсын аты әйгілі тұлғалардың бәрін туған топырағына қарай жіктеді. Мысалы, әйгілі актер Асанәлі Әшімов Жамбыл облысының атынан алагерлер тізіміне енсе, атақты әнші композитор Ескендір Хасанғалиев Батыс Қазақстан облысының атынан қатысты. Алаугерлердің бәріне қойылатын талап бірдей болды. Олардың барлығы атақ-даңқына қарамастан алдын-ала белгіленген жүйе бойынша жүрді. Эстафета барысында әрбір алаугер 200 метр қашықтықты жүгіріп өтті. Эстафетаның жалпы қашықтығы 15 мың шақырымнан асты. Эстафета кезінде арнайы автошеру қоса ілесіп жүрді. Алау эстафетасы дирекциясы алаугерлерге арнайы сертификат дайындадын. Сертификатпен қатар, алаугердің алауды ұстап келе жатқан кезіндегі суреті қоса берілді. Сондай-ақ кәдесыйлықта ойластырылып, ол шағын етіп жасалған алауқұты болды. Алау эстафетасының негізгі кезеңдері: 11.01.2011 - Эл-Кувейт қаласы - Алаудың тутнуы. 12.01.2011 - Алматы қаласы. Алауды Қазақстанда салтанатты қарсы алу. 13.01.2011 - Тараз қаласы. 14.01.2011 - Шымкент қаласы. 15.01.2011 - Қызылорда қаласы. 16.01.2011 - Ақтау қаласы. 17.01.2011 - Атырау қаласы. 18.01.2011 - Орал қаласы. 19.01.2011 - Ақтобе қаласы. 20.01.2011 - Қостанай қаласы. 21.01.2011 - Петропавл қаласы. 22.01.2011- 23.01.2011 - Көкшетау қаласы. 24.01.2011 - Павлодар қаласы. 25.01.2011-26.01.2011 - Өскемен қаласы. 27.01.2011 - Талдықорған қаласы. 28.01.2011-29.01.2011 - Қарағанды қаласы. 30 қантарда Астанаға жеткізіліп, Азиада алауының басты тұғырына қондырылды. Азиада спорттың ғана емес, мәдениеттің де мерекесін паш етуге тиіс. 7-қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру жөніндегі келісім-шарт пен Азия олимпиадалық Кеңесінің Конституциясына сәйкес Азия ойындарының ұйымдастыру комитетіне Азия ойындарының аясында қосымша шаралар ретінде мәдени бағдарлама мен алау эстафетасын ұйымдастарып, өткізу міндеттер жүктелді. Осы міндеттерді жүзеге асыру мақсатында атқарушы дирекциясы Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктерімен бірлесіп Мәдени Азиада атты мәдени-бұқаралық шаралар бағдарламасын дайындады. Бұл жоба бірінші кезекте, Азия ойындарының барысын түрлі мәдени-рухани шаралармен байытып, шетелдік қонақтарды қазақ халқының бүгінгі тұрмыс-салтымен жақынырақ таныстыруға, сондай-ақ спортшылардың жарысқа қатысушылармен Азиада қонақтарының демалыс уақытын тиімді пайдалануға күш салды.
1. Астана қаласындағы мәдени-жоба. Елорда жобасының аясында мұз мүсіндер фестивалі Voice of Astana атты ән мен би фестивалі, цирк өнері фистивалі, бейнелеу өнері көрмесі, фото көрме, қазақ халқының Қазақ ауылы атты салт-дәстүр фестивалі, спорт тауарлары мен сувенир өнімдері көрме-жәрмеңкесі, суреттер мен желер байқауы ұйымдастырылды. Отты мұздай жалыны аталатын баста, мұз қалашық Астана-арена стадионының алдындағы алаңда болды.
2. Алматы қаласындағы Мәдени-Азиада жобасы. Алматыдағы Мәдени-Азиада шеңберінде Қар барысы саябағы, Ұлы Жібек жолы, фестиваль жәрмеңкесі, Азия елдерінің мәдениет фестивалі, Алматы - Қазақстанның мәдени астанасы бағдарламасы көпшілік назарына ұсынылды. Қар барысы саябақ бағдарламасының аясында Алматы шапары нағыз қысқы сауық саябағына айналды. Мұз бен қардан салынған ертегілер әлемі қала халқы мен қонақтарының ортақ қуанышына айналды. Арнайы алаңдарда келушілерді Азияда бойтұмары - қар барысы қарсы алды. Мұз айдындары таңертеңнен қас қарайғанша жұмыс істеді. Мәдени шаралар. қарбаласы мол қос қалада қысқы Азия ойындарының қамын жасап қызу дайындық жұмыстарын жүргізді. Азиаданың жауапкершілігін арқалау - қаланың -ИНПРА құрылымын дамытуда, ұйымдастыру ісінде де біліктілік сыналды! VII-қысқы Азия ойындарының туы көтерілген сәтте Қазақстанды бетке алып 5 мыңнан астам қатысушымен мейман келді. Олардың қатарында спортшылар, жаттықтырушылар, ресми қонақтар мен тілшілер бар. Ал, жанкүйерлердің жөні бір бөлек. Қазақстанда өтетін қысқы Азия ойындарының өзіне тән ерекшеліктері бар.
Біріншіден қысқы Азия ойындары елімізде алғаш рет ұйымдастырылды. Бұл Азия құрылығындағы мемлекеттер үшін туристік мақсаттағы тартымдылыққа ие болатыны сөзсіз. Сондықтанда осы басқосуда еліміз бұрынша туристік мүмкіндігін паш етіп, қонақтардың көңілінде ұмытылмастай әсер қалдыру жұмыстары жүргізілді. Өйткені, бұған дейін мұндай байрақты дода Жапония, Қытай, Оңтүстік Корея сияқты елдерде үнемі алма-кезек ұйымдастырылып келгендіктен әрі бұл елдердің бізге қарағанда әлеуметтің жоғарылығына байланысты, Қазақстанның VII-қысқы Азия ойындары барысында мүмкіндігінше өзінің қабілетін, келбетін көрсетіп қалды деуге толық негіз бар. Азия ойындары кезінде өткізілетін Мәдени Азиаданың жобасын ойдағыдай ойластырып, жүзеге асырылуы өмір талабы. Алматы мен Астанада спорттың II түрінен 7 күн бойы өтетін дүбірлі доданың барысында қандай іс-шаралар ұйымдастырылғанына көз тастайық. Мұндай адам нөпірі көп болатын додада ең басты мәселе - қызмет көрсету, қонақтарды жайғастыру, байланыс және көлік мәселелеріне ерекше мән беру. Бұл орайда 22 маңызды бағыт бойынша іс-шаралар жүргізілді. Азиялық ойындардың талабы бойынша спорттық жарыстар басталардан 20 күн бұрын барлық жағдай жасалуы тиіс. Мұның себебі жергілікті ауа райына бейімделу үшін ертерек келетін спортшылардың талабын қанағаттандыру жолында атқарылатын жауапты іс. Азиядаға қатысушыларды және қонақтарды Астана мен Алматы қалаларында жайғастырудың жүйесі алдын-ала ойластырылып отыр, яғни жарысқа келушілердің барлығы 4 бөлініп отыр. Атап айтсақ: Азияның Олимпиядалық кеңесінің мүшелері, VIP қонақтар әрі ресми қонақтар барлығы 274 адам, спортшылар, жаттықтырушылар, дәрігерлер, командаларға қызмет көрсетушілер, ресми тұлғалар, үгушілер - 1524 адам, халықаралық және ұлттық санаттағы төрешілер - 525 адам, шетелдік БАҚ өкілдері, хосттаратушылар 1300 адам. Былайша айтқанда барлығы 4 мың адамдай. Енді олар тұратын мекен-жайлар мен қонақ үйлерге келетін болсақ, олар халықаралық талаптарға сай, әрі 3 жұлдыздан төмені жоқ. Ақ Азиаданың шығыны мен табысы. Қазақ елінде өтетін VII-қысқы Азия ойындарының жалпы шығыны 233,5 миллиард теңгені құрады. Ал, Азиада кезіндегі шығатын шығын 33,5 миллиард теңгені құрады. Бұл бюджеттен қарастырылған қаражат. Сондай-ақ тағы да 1,5 миллиард теңге бөлінді. Ақ Азиада кезіндегі ең коп шығын және радио арқылы берілетін транцляцияларға жұмсалды. Оған 8,644 миллиард теңге бөлінді. Екінші орында дүбірлі доданың ашылу және жабылу салтанаттары бар. Оған шамамен 7 миллиардтан астам теңге бөлінді. Сондай-ақ ойындарды басқару орталығына, жедел ақпараттарымен қамтасыз етуге барлығы 6,768 миллиард теңге жұмсалды. Бұлардан басқа, Ақ Азиаданың мәдени бөлігіне - 1,57 миллиард теңге, Астана және Алматы қалаларын безендіруге - 470 миллион антидопингтік тексеру ұйымы мен дәрігерлік қызметке 1,117 миллиард теңге бөлінді. Азиада алауының шеруіне волонтерлерді құрал-жабдықтармен қамтамасыз етуге - 1 миллиард теңге, Ақ Азиаданың алдындағы шараларға 1,165 миллиард теңге, тамақтану, күзет, қонақтарды орналастыру, транспорт жұмыстарына - 2,285 миллиард теңге бөлінді. Спорт комплекстерді жалға алу 799 миллион теңге бөлінді. Медеу мен Шымбұлақ спорт орындарына транспорт бөлу 500 миллион теңгені құрады. Сондай-ақ Хабар мен Қазақстан телеарналарына жаңа құрал-жабдықтар сатып алуға 969 миллион теңге берілді. Ал, Азия ойындарын ұйымдастыру мен өткізу құқығын сатып алу үшін Қазақстан тарихы Азия ұйымдастыру комитетіне 1,582 миллиард теңге берді. Ақ Азиаданың табысы. 2011 жылғы VII қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру коммитетінің атқарушы дирекциясы АҚ төрағасы Анатөлі Құлназаровтың айтуынша әртүрлі демеушілерден түсетін пайда 4,5-5 миллиард теңгені құрады. Яғни АҚШ долларына шаққанда 3,3 миллионды құрады. Сондай-ақ Ақ Азиада кезінде елімізге шамамен 10 мың турист келеді. Қазақстан туристік қауымдастығы ЗТБ-ту төрайымы Рашида Шайкенова елімізге келген әрбір турист орташа есеппен Қазақстан қоржынына 2 мың доллардан құйды деп атап өтті. Демек, 10 мың туристен 20 миллион доллар түсті. Сонымен қатар, Ақ Азиада кезінде трансляциялар 30 елге таратылды. Яғни долларға шаққанда шамамен 30 миллион болды. Бұлардан бөлек билет сатылымдарынан да көптеген қаржы түсті. Қысқы Азия ойындары бізге дейін қандай мамлекеттерге өтті. Жасыратыны жоқ, бұл жарысты әрбір Қазақстандықтың асыға күткені белгілі. Ел намысын қорғайтын спортшыларға үлкен үміт артылды. Қысқы Азия ойындары 1986 жылдан бастау алады. Ең тұңғыш халықаралық бәсеке Жапонияның Саппоро қаласында өтті. Қалған ойындардың қай жылы қайда өткеніне көз салсақ. ойындар қалалар жыл Қатысқан елдер саны Спорт түрлерінің саны Спортшылар және шақырылған қонақтар саны 1 Сапоро Жапония 1986 7 7 425 2 Сапоро Жапония 1990 10 6 414 3 Харбин Қытай 1996 16 7 660 4 Кангван Корея 1999 21 7 799 5 Аомери Жапония 2003 17 11 641 6 Чанггчунг Қытай 2007 45 10 1100 7 Астанана Алматы Қазақстан 2011 11 Азияда әнұраны. VII - қысқы Азия ойындарының әнұранына байқау жарияланып, сол әндердің ішінен арнайы құрылған әділқазылар алқасы 10 әнді, екшеп, іріктеп алған болатын. Бұл әндер 1-ші Қарашадан бастап еліміздегі радио хабарларын тарату жүйесі арқылы халық назарына ұсынылып, әрбір тыңдаушыдан белсенділік танытып ең үздік әнұранды атаулары қажеттігі ескертілген болатын. Ал, таңдап-сұрыптап алынған он ән мыналар болатын:
1. Ескендір Хасанғалиев Азиада алауы.
2. Кеңес Дүйсекеев Азиада Қазақстан.
3. Нұржан Теңізбаев Қазақстан.
4. Бақтияр Құсайынов Ел намысы.
5. Мистерионс тобы Азиада.
6. Мақсат Жәутіков Спорт.
7. Естай Әлекеев Алға, Қазақстан.
8. Дүйсенхан Сыздықов Азиада алауы.
9. Иван Бреусов Азиада.
10. Еркеш Шәкеев Азиада.
Сөйтіп, радио тыңдаушылардың берген дауысына сүйенген әділқазылар алқасы VII-ші Азиаданың Әнұранының жеңімпазы деп Ескендір Хасанғалиевтің Азиада алауы атады. Ақын Өтеген Отарбаевтің сөзіне жазылған бұл әнұранға 1 миллион теңге бұйырды. Азиада медалдары. 2011 жылғы VII қысқы Азия ойындарында 69 медал жиынтығы сарапқа салынды. Бұл медалдар жиынтығын Қазақстан ұлттық банкінің монета сарайы жасап шығарды. Азиада кристалының үлгісіндегі медельдің ортасында осы дүбірлі доданың логотипі орналасқан және ұлттық ою-өрнекпен әшекейленген. VII қысқы Азия ойындарының ресми сайтының мәліметіне сүйенсек алтын және күміс медалдардың салмағы 340 грамм, ал қола жүлденің салмағы 524 грамм. 2011 жылғы қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру комитеттері атқарушы дирекциясы акционерлік қоғамының президенті Анатөлі Құлназаровтың мәлімдеуінше Сапасы және салмағы жағынан бұрынғы Азия ойындарының медалдары мұндай құнды болмаған көрінеді. Тәуелсіз Қазақстан әлемінің ең іргелі спорттық шараларының бірі - VII қысқы Азия ойындарының жоғары деңгейде өткізіп өзгелерге үлгі болды. Маңдайшаға ілер белгілеріміз - азияда логотипі мен ойындардың бойтұмарынан бастап, атқарылатын үлкенді-кішілі шараларымыздың бәрі қазақ елінің даңқын паш ететіндей дәрежеде болуы толық ойластырылды. Яғни қазақ елін, көрген, білген, таныған өзге елдер халықтарын еріксіз тамсандырып жатқан, қандай ғажап. Қысқы Азия ойындарының аясында Мәдени Азиада, Алау эстафетасы тәрізді ірі жобалары жүзеге асыру жоспарланды. Шетелден келетін қонақтарды елімізбен жақынырақ таныстыру ойластырылды. Ол бағдарламалардың көпшіліктің көңілінен шығаты деуге болады.
1.4 Азиада логотипі
Логотиптің мағыналы пішіні сонау қилы замандарда көшпенді қазақ халқы пайдаланған арбаның дөңгелегіне келеді. Геральдика өнерінде дөңгелек кеңістік пен уақыт әлеміндегі мәңгілік қозғалыстың белгісі. Тұрақты даму идеясының көрінісі бола тұра логотип өмірдің жасампаздық дәстүрін айшықтайды. Логотип көк және қызыл түстерден тұрады. Көк түс - еркіндік пен шексіз мүмкіндіктердің сондай-ақ спорттың жинақалық пен мақсаткерлік тәрізді маңызды қырларының бірі. Қызыл түс - жеңіске деген ұмтылыс жігерді, спортқа шын берілгендікті, жарыс қызуын білдіреді. Бұл екі түс бірігіп, мұз бен жалынның шарпысуын, ақ қар, көк мұздағы атулы спорт додасы - қысқы Азиаданың болмысын танытады. Жоғарыда алаулаған қызыл күн - барлық Азиялық олимпиядалық ойындары, эмблемаларының ажырамас бөлшегі болып табылады.
Қысқы Азия ойындарының логотипі
Азияда - 2011 бойтұмары. 2011 жылғы қысқы Азия ойындарының бойтұмары - Ирбис - қар барыс. Бұл - барыстай хайуанның бойындағы күш, батылдық төзімділік пен ерлік тәрізді қасиеттер нағыз спортшыға да тән болуы тиіс деген ұғымды білдіреді.
Азиада - 2011 ұраны Азиада ұраны: Мақсаты бірдің - рухы бір.
2011 жылғы VII қысқы Азия ойындарының жеңімпаздарының алқалары.
Осы ойындарға арналған алқалар Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде дайындалып жасалған болатын. Сапасы, дизайны және салмағы бойынша бұл алқалар Азиада тарихындағы алқаларды басып озады. Азиялық Олимпиада Кеңесімен толық мақұлданған. Осы жарыс аясында қысқы 11 спорт түрінен 69 алқа комплекті ойнатылды.
Алтын алқа (I-ші орын)
Алқа - теріс формалы, тік бағытта созылған алтын түсті кристалл. Биіктігі -95 мм, ені -68 мм. Бет жағында қазақ халқының ұлттық орнамент элементтері мен көлемді VII қысқы Азия ойындарының логотипі бейнеленген. Эмблема бедерінің үстіңгі беті түссіз эпоксидті, әрі зергерлі эмальмен қапталған. Кристалл беті бұлыңғыр, орнамент беті басылған. Артқы жағының дәл ортасында кристалл бейнесі мен шығыңқы 7th Asian Winter Games сөздері жазылған. Негізгі кристалл беті ұсақ түйірлі, ал қосалқы кристалл беті теп-тегіс. Артқы бетінің бас жағында қапсырма орнатылған және муар лентасының бекіткішінің қысқышы бар. Муар лентасы көк түсті, ені 34 мм. Осы лентаны бойлай ақ түсті VII қысқы Азия ойындарының логотипі жазылған. Алқа үстінде муар лентасын қысушы алтын түсті қапсырма бар. Оның ені 20мм, биіктігі 12мм. Алқа және қапсырма 925 сафтық таңбалы күмістен, ал оның беті 5мм қалыңдықпен алтын жалатылған.
Күміс алқа (II орын).
Алқа - теріс формалы, тік бағытта созылған күміс түсті кристалл. Биіктігі - 95мм, ені - 68мм, қалыңдығы - 5мм. Бет жағында қазақ халқының ұлттық орнамент элементтері мен көлемді VII қысқы Азия ойындарының логотипі бейнеленген. Эмблема бедерінің үстіңгі беті түссіз эпоксидті әрі зергерлі эмальмен қапталған. Кристалл беті бұлыңғыр, орнамент беті басылған. Артқы жағының дәл ортасында кристалл бейнесі мен шығыңқы 7th Asian Winter Games сөздері жазылған. Негізгі кристалл беті ұсақ түйірлі, ал қосалқы кристалл беті теп-тегіс. Артқы бетінің бас жағында қапсырма орнатылған және муар лентасының бекіткішінің қысқышы бар. Муар лентасы көк түсті, ені 34 мм. Осы лентаны бойлай ақ түсті VII қысқы Азия ойындарының логотипі жазылған. Алқа үстінде муар лентасын қысушы алтын түсті қапсырма бар. Оның ені - 20мм, биіктігі - 12мм. Алқа және қапсырма 925 сафтық таңбалы күмістен жасалған.
Қола алқа (III орын)
Алқа - теріс формалы, тік бағытта созылған көне қола түстес кристалл. Биіктігі - 95мм, ені - 68мм, қалыңдығы - 5мм. Бет жағында қазақ халқының ұлттық орнамент элементтері мен көлемді VII қысқы Азия ойындарының логотипі бейнеленген. Эмблема бедерінің үстіңгі беті түссіз эпоксидті әрі зергерлі эмальмен қапталған. Кристалл беті бұлыңғыр орнамент беті басылған. Артқы жағының дәл ортасында кристалл бейнесі мен шығыңқы 7th Asian Winter Games сөздері жазылған. Негізгі кристалл беті ұсақ түйірлі, ал қосалқы кристалл беті теп-тегіс. Артқы бетінің бас жағында қапсырма орнатылған және муар лентасының бекіткішінің қысқышы бар. Муар лентасы көк түсті, ені 34мм. Осы лентаны бойлай ақ түсті VII қысқы Азия ойындарының логотипі жазылған. Алқа үстінде муар лентасын қысушы көне қола түстес қапсырма бар. Оның ені 20мм, биіктігі 12мм. Алқа және қапсырма беті оксидтелген жезден жасалған.
Азиаданы ұйымдастырушылардың әрқайсысы 2,5 мың долларға киінді. Қысқы Азия ойындары қарсаңында Қазақстандық жарыс ұйымдастырушы мен спортшылардың әрқайсысы 2,5 мың долларға киінді. Киімдердің үлгісін жасап, оны тігу Жапонияның Мизуна фирмасына тапсырылды. Спортшылар қара көк түсті киімдер киді. 2011 жылғы VII қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру комитеті АҚ-ның таратқан мәлімет бойынша, әкімшілік тарапынан қызмет ететіндер мен Мәдени Азияда жобасына қатысушылар мен жарыстың алауын алып жүретіндер үшін басқа түстегі киімдер таңдалды. Азиаданың мәртебелі қонақтарына қандай кәдесылар тартылды. Азиада кезінде Астана мен Алматыға сары құрылықтан он мыңнан астам туристер келеді деп күтілуде. Осыған байланысты 30 мемлекеттен келетін меймандарға қос қаламыз ерекше қызмет етті. Бөтен елдің өкілдері барынша ұлттың болмысын, салт-дәстур ерекшелігін, тарихи құндылықтары мен мәдениетін білуге ынтықты. Сол себепті жарысқа дайындық барысында аталған мәселелерге ерекше мән берілді. Қазан айында қысқы Азия ойындары кезінде қонақтар назарына ұсынылатын сувенирлер мен ескерткіш заттардың көрмесі ұйымдастырылды. Онда Азия ойындарына арналған ұлттық үлгідегі киім-кешектер мен Ақ Азиаданың белгісі бар зергерлік бұйымдар, кәдесыйлар көрмеде көрсетілді. Сол көрмеге Азиада қонақтарына арналған кәдесыйларды жұртшылыққа таныстырған VII- қысқы Азия ойындарын ұйымдастырған комитеті АҚ-ның бірінші вице-президенті Айбек Қапаков мырза былай деген еді: - Қазір бірнеше ұлттық компаниялар VII қысқы Азия ойындарының ресми демеушісі болып отыр. Өздеріңіз білетіндей АҚ Азиаданың бас демеушісі болып Самұрық-Қазына ұлттық әл-ауқат қоры бекітілген. Сонымен қатар, Air Astana АҚ, Қазақтелеком, АҚ, Доктор Веб секілді отандық ірі компаниялар демеуші болып табылады. Осы орайда АҚ Азиаданың кәдесыйларын жасауға 15 миллион теңге қаржылай көмек көрсеткен Әдемі - Ай Plus компаниясына алғысымыз шексіз. Осыған байланысты Әдемі - Ай Plus компаниясының өнімдерін Mega ойын-сауық орталығында, Алматы әуежайларында теміржол бекеттерінде, сатылымға қоюға көмектесеміз - деген болатын Айбек Қапаков. Қазақтың әрбір үйінің төрінде ілулі тұратын өрілген қамшылар, қайыңның безінен шабылып барып біріктірілген ер-тұрмандар ат әбзелдері, түрлі зергерлік бұйымдар Әдемі-Ай өнер үйінің төрлеріне қойлып көрсетілген болатын. Ұядай бөлмеден орын алған ұлттық мәдениетіміздің лебі айқын көрініп, көрер көзді қуантады. Алайда бұл өнімдердің барлығы елімізде жасалынып жатыр деу қиын. Басқа амал болмаған соң, Қытай, Түркия секілді мемлекеттермен бірігіпшығаруға тура келеді. Әдемі Ай компаниясының президенті ҚР мәдениет қайраткер Баһаргүл Төлегенқызы: осынау кәдесыйларды жасау үшін еліміздің белгілі суретшілері мен мүсіншілері атсалысты. Әсіресе, бұл ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Тақырыбы: Алматыда өткізілген қысқы Азиада мен Универсиаданың
Қазақстандағы дене шынықтыру мен спорттың дамуына әсері
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5
1. ҚЫСҚЫ АЗИАДА ОЙЫНДАРЫНЫҢ ҚАЗАҚСТАН СПОРТЫНЫҢ ДАМУЫНА ӘСЕРІ
1.1 Қысқы Азиада ойындарын Қазақстан Республикасында ұйымдастырылып өткізілуі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2 Азиада шырағданы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.3 Азиада бағдарламасы және Мәдени-Азиада жобасы ... ... ... ... ...
1.4 Азиада логотипі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.5 Азиаданы өткізетін спорт кешендері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...
1.6 Қазақстан спортшыларының қысқы Азиада ойындарындағы жетістіктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2. ХХҮІІІ-ші ҚЫСҚЫ УНИВЕРСИАДАНЫҢ ҚАЗАҚСТАН СПОРТЫНЫҢ ДАМУЫНА ӘСЕРІ
2.1 ХХҮІІІ-ші қысқы универсиаданың ұйымдастырылуы ... ... ... ... ... . .
2.2 Қазақстан студенттерінің Универсиададағы жетістіктері ... ... ... ... .
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Қосымша 1 ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Қосымша 1 ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі. Қазіргі кезеңдегі халықаралық спорттық және олимпиадалық қозғалыс жастар арасындағы ең танымал қозғалыстардың бірі, оны жүзеге асырудың, өзін-өзі дамытудың және өзін-өзі көрсетудің әмбебап тетігі болып табылады. 2011 жылы Алматы қаласындағы қысқы Азиада ойындары мен ХХҮІІІ-қысқы Дүниежүзілік Универсиада Қазақстанда дене шынықтыру мен спортты дамытуға қуатты ынталандыру болды, бұл, сөзсіз, жан-жақты зерттеу үшін өзекті болып табылады.
Жастарды дене шынықтыру мен спортқа тарту, үйлесімді дамыған жеке тұлғаны қалыптастырудың маңызды құралы ретінде, көбінесе жастардың осы іс-шараларға қызығушылығының болуына байланысты. Демек, дене шынықтырумен айналысуға деген ынтаны қалыптастыру жастарды дене шынықтыру мен спортқа баулудың маңызды кезеңдерінің бірі болып табылады [1].
Бұл мәселені шешуде дене шынықтыру және спорт қызметін насихаттаудың маңызы зор. Қазіргі заманғы Олимпиада ойындарының негізін қалаушы Пьер де Кубертен бір кездері Жүз адамның дене шынықтырумен айналысуы үшін елу адам спортпен шұғылдануы керек; елу адамның спортпен шұғылдануы үшін жиырма адам спортшы - маман болуы керек; жиырма адамның маман болуы үшін бес адам таңғажайып жетістіктерді көрсетуі керек, - деп атап өткен [2].
Жоғары спорттық нәтижелер көбінесе қысқы Азия ойындарында және қысқы Универсиадаларда көрсетілетіндіктен, бұл ойындарды насихаттау жастардың дене шынықтыру және спорттық іс-шараларға қызығушылығын тудырады. Осыған байланысты Азия ойындарындағы спорттық жарыстарға деген көзқарасты зерттеу, осы жарыстарды насихаттау, оларды көруге баулу, осы таныстыру әдістері мен олардың тиімділігі спорт ғылымы мен практикасының өзекті тақырыбы болып табылады.
Айта кету керек, Азиада мен Универсиада өткізілетін елдегі спорттың дамуына төрт жылдық олимпиадалық цикл әсер етеді. Азия ойындарын ұйымдастырушы елде инфрақұрылымда айтарлықтай өзгерістер болып жатыр, спорт ғимараттарының ауқымды құрылысы жүзеге асырылуда, қолда бар нысандар жаңартылады. Ірі халықаралық кешенді спорттық жарыстарға дайындық үдерісінде Азия ойындарында табысты өнер көрсету үшін спортшыларды күшейтілген даярлау жүргізіліп, болашаққа резервтерді дайындауға назар аударылылады, халық дене жаттығуларымен шұғылдануға тартылылады. Жоғарыда көрсетілген бірқатар іс-шараларға айтарлықтай қаражат бөлінеді.
Келесі маңызды аспектіні атап өту керек: осы бағыттарда жүргізілетін іс-шаралар қажетті нәтиже беруі үшін олардың мақсатына қатысты тиімділік дәрежесін ескеру қажет. Қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданы ұйымдастыру және өткізу контексіндегі іс-шаралардың тиімділігін арттыру мақсатында олар өткізілетін елде ғылыми зерттеулер жүргізу қажет. Мұндай зерттеудің нәтижелері Азиада өткізетін елдегі кезекті олимпиадалық циклде дене шынықтыру мен спортқа қалың бұқараны тарту міндеттерін табысты шешуге мүмкіндік береді.
2011 жылы Алматы-Астана қалаларында ұйымдастырылған Азия ойындары мен 2017 жылы Алматыда өткен XXҮІІІ-қысқы Дүниежүзілік Универсиада, оларды ұйымдастырудың барлық компоненттері бойынша үздіктер қатарында болды. Қазақстан Республикасы оларды дайындауға және өткізуге көп көңіл бөлді. 2011 жылы өткізілген Азия ойындары мен 2017 жылы Алматыда өткен XXҮІІІ-қысқы Дүниежүзілік Универсиада ҚР-да дене шынықтыру мен спорттың одан әрі дамуына қандай әсер еткенін анықтау қажет. Қысқы Азия ойындары мен қысқы Универсиаданың әсер ету әдістерін және олардың тиімділік дәрежесін талдау маңызды. Осы мәселелерді зерттеу нәтижелері Қазақстан Республикасында ғана емес, басқа елдерде де дене шынықтыру мен спорттың дамуына әсер ету арсеналын байытуға мүмкіндік береді.
Осылайша, жоғарыда аталған барлық фактілер осы зерттеудің өзектілігін негіздейді.
Дипломдық жұмысты дайындау барысында 2011 жылғы Азия ойындары мен 2017 жылғы XXҮІІІ-қысқы Дүниежүзілік Универсиада Қазақстан Республикасындағы дене шынықтыру мен спорттың дамуына әсерін зерттеу олимпиадалық спорт тарихындағы ғылым мен практиканың мүддесі үшін толтырылуы қажет ақпараттық алшақтықты толтыруға мүмкіндік береді.
Дипломдық жұмыстың проблемалық жағдайы келесі қайшылықтардың болуында:
- 2011 жылғы Азия ойындары мен 2017 жылғы XXҮІІІ-қысқы Дүниежүзілік Универсиада туралы білімге деген қажеттілік пен осы білімнің қазіргі білім беру үдерісінде тұлғаның қалыптасуына әсерін жеткіліксіз негіздеу арасында;
- қысқы Азия ойындары мен Дүниежүзілік Универсиаданың танымалдығы мен бір жағынан ҚР халқын дене шынықтыру мен спортқа тарту қажеттілігі, екінші жағынан, ҚР-да қолданылатын формалар мен әдістердің тиімділігі туралы теориялық зерттеулердің болмауы;
- қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданың ҚР-дағы дене шынықтыру мен спортты дамытуға әсері және осы тақырып бойынша ғылыми зерттеулердің болмауы.
Зерттеу нысаны: Алматыда өткен қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиада әлеуметтік-педагогикалық құбылыс ретінде.
Зерттеу пәні: Алматыда өткен қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданың Қазақстан Республикасындағы дене шынықтыру мен спорттың дамуына әсері.
Зерттеу мақсаты. Қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданың ҚР-дағы дене шынықтыру мен спорттың дамуына әсерінің тиімділігін зерттеу.
Зерттеу міндеттері:
1. Қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданың ҚР халқының дене шынықтыру және спорттық іс-шараларға қатысуына әсерін зерттеу.
2. ҚР-да дене шынықтыру мен спорттың дамуына әсер еткен мемлекеттік бағдарламалар мен реформаларды зерделеу.
3. ҚР халқының дене шынықтыру және спорттық мүдделерін іске асыру факторы ретінде спортпен шұғылдану үшін материалдық-техникалық базаны зерттеу.
Тапсырмаларға сәйкес зерттеудің келесі гипотезасы ұсынылды: Алматыдағы қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданы дайындау және өткізу барысында ҚР халқын дене шынықтыру-спорттық қызметке тартуға әсер етті: әлеуметтік, педагогикалық және басқа факторлар, мемлекеттік бағдарламалар мен реформалар, дене шынықтыру мен спорттың материалдық-техникалық базасын дамыту.
Зерттеудің ғылыми жаңалығы - алғаш рет бұрын зерттелмеген материалдарды тарта отырып, үлкен нақты материал негізінде қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиаданы өткізу жұмыстары жан-жақты зерделенді.
Зерттеудің теориялық негізі - объективті әлеуметтік заңдар, қазіргі теориялар және біз зерттейтін мәселе бойынша отандық және шетелдік ғалымдардың іргелі еңбектері.
Мақсатқа жету, зерттеу мәселелерін шешу және гипотезаны тексеру үшін келесі зерттеу әдістері қолданылды:
- мұрағаттық және құжаттық дереккөздерді талдау;
- зерттеу мәселесі бойынша ғылыми әдебиеттерді жүйелі талдау;
- теориялық талдау және жалпылау;
- сауалнама әдісі.
Айта кету керек, жүйелік тәсіл объектіні, құбылысты немесе үдерісті жүйе ретінде зерттеуді талап етеді, зерттеуді олардың тұтастығын ашуға, байланыс түрлерінің алуан түрлілігін анықтауға және олардың негізінде біртұтас тұтас көріністі қалыптастыруға бағыттайды. Осы зерттеу аясында жүйелі тәсіл қолданылды, оған сәйкес қысқы Азиада мен Дүниежүзілік Универсиада тұтас әлеуметтік-педагогикалық құбылыс ретінде қарастырылады.
Осы диплом жұмысын зерттеудің негізін құрайтын ақпараттық базаға келесі материалдар кіреді: ғылыми зерттеулер материалдары, ҚР Статистика жөніндегі мемлекеттік комитетінің деректері, әдістемелік материалдар, нормативтік актілер, қысқы Азиада мен Универсиаданы дайындау мен өткізуді ұйымдастыру жөніндегі қызмет туралы мәліметтер, ҚР халқының әртүрлі топтарына жүргізілген сауалнама деректері, сондай-ақ мерзімді баспасөз материалдары, ғылыми конференциялар және интернет ресурстары.
Осы зерттеуді дайындау және жүргізу барысында зерттелетін мәселені жан-жақты түсіну және ғылыми жобаның негізін құрайтын негізгі ережелер мен тұжырымдардың сенімділігі үшін орыс және басқа шет тілдеріндегі дереккөздер талданды.
1. ҚЫСҚЫ АЗИАДА ОЙЫНДАРЫНЫҢ ҚАЗАҚСТАН СПОРТЫНЫҢ ДАМУЫНА ӘСЕРІ
0.1 Қысқы Азиада ойындарын Қазақстан Республикасында ұйымдастырылып өткізілуі
2006 жылдың 4-ші наурызында Кувейтте Азияның Олимпиялық коммитетінің Бас Ассамблеясында тәуелсіздік таңын жарқырата атқызған қазақ елі үшін маңызды тарихи шешім қабылдады. Ол қазақ еліне қуанышты бойтұмар болған шешім, яғни 2011 жылы VII - қысқы Азия ойындарын өткізу міндетін Қазақстанға жүктеу шешімі болатын. Бұл шешім бүкіл қазақ елін, қазақ халқын шексіз қуанышқа бөлеп, зор мақтаныш сезімін туғызды.Ақ Азиада ойындарын Астана мен Алматы қалаларында жоғары деңгейде өткізу үшін Премьер-Министр Кәрім Мәсімов бастаған ұйымдастыру алқасы құрылып, сол күннен бастап Азиаданы өткізу жолындағы жауапты жұмыстар тоқтаусыз жүргізілді. Еуразияның кең төрінде орын тепкен қазақ жерінде тұңғыш рет әлемдік деңгейдегі спорт додасы өтеді. Бұл шын мәнінде Тәуелсіздік алып, басқа әлем мемлекеттерімен терезесі тең болған Қазақстан үшін зор мәртебе. Сонымен қоса үлкен жауапкершілік артатын шара. Азияның 45 мемлекетінің басын біріктіріп, туын желбірететін бұл додаға дайындық осыдан бірнеше жыл бұрын тыңғылықты түрде басталып. Азиаданың басталуына бір айға жуық уақыт қалғанда сақадай сай болып дайын тұр. Астана мен Алматыда бұған дейін арман болып саналатын алып спорт ғимараттары бой түзеді. Бұл құрылыс кешендері жәй ғана бой түзеп қана қоймай, олардың іргетасы берік болып, ұзақ жылдар бойы халық игілігіне қызмет ету жағы да ескерілді. Елбасы Н.Назарбаевтың тікелей қатысуы арқасында спорт нысандарын халықаралық талаптарға сай етіп тез арада салып бітіру үшін қолдан келгеннің бәрі жасалды. Қос астанамыздағы спорт нысандарын жобалау жұмысына француз архитекторы Пиль Андре мен Халықаралық Олимпияда коммитетінің мамандары тартылды. Сонымен қатар Астанадағы коньки тебу стадионының құрылысына Туркияның Sembol Голландияның Baukens компаниялары бірлесе жұмыс істеуге шақырылды. Шаңғы-биатлон стадионын жобалау ісіне Швейцарияның беделді компанияларының бірі - Jde Heer Consulting тартылды. Неміс, француз компаниялары К - 95 және К - 125 шаңғы тұғырларының (трамплиндерін) халықаралық кешенін жобалау ісіне ат салысты. Қысқы Азиада өтетін барлық дерлік нысандарда спорт саймандары мен жабдықтарын шығарушы беделді голландиялық, германиялық және финляндиялық компанияларда жасалған жаңа құрал-жабдықтар мен технологиялар пайдалануда. Қысқы Азиядағы өткізу барысында тек спорт додасының жағдайына ғана емес, сонымен қатар қонақтарды күтіп, қарсы алу қамына да ерекше мән берілуде шетелден 10 мыңнан астам турист және спорт додасына қатысы бар 5000-ға жуық шетел қонақтары келді. Олардың ішінде мың жарымға тарта спортшылар, 500 ден астам жаттықтырушы бапкерлер, мыңға тарта алыс және жақын шетелдің журналистері бар. Олардың барлығын орналастыру, қарсы алу, тамақтандыру көлікпен жүріп-тұру мәселелері толығымен шешілген оларға қызмет көрсету үшін 2000-нан астам еріктілер таңдалды. Олардың денін жоғары, оқу орындарының студенттері құрайды. Аудармашылады да дайындау мәселесі ойластырылған. Қызмет көрсететін барлық саланың мамандары арнайы ағылшын тілін меңгеру курстары ұйымдастырылды. Азия құрылығындағы 45 мемлекеттің діні мұсылман мемлекеттер. Олардың арасында исламның қағидаларын ұстанып, тәулігіне бес мезгіл намазға жығылатындары қаншама. Ол жағын жарысты ұйымдастырушылар алдын-ала ескеріп, барлық қонақ үйлерде дін жолында жүргендерге ыңғайлы болу үшін намаз оқитын, демалатын арнайы бөлмелер қарастырылды. Қазақстанға халал индустриясы жақсы дамып келе жатқаны белгілі. Алланың атын айтып сойылған малдың етін жегісі келетін мұсылман ағайындардың саны күн санап біздің елімізде де артып келеді. Ал, шарихатпен жүретін Кувейт, Иран, Ауғанстан сынды елдерден мұсылман бауырларға деген көңіл мен жауапкершіліктін ерекше болуы тиіс екен сезіне отырып, қолдан келгеннің бәрі жасалынды. Ресми деректерге жүгінсек, бір ғана Қазақстанда халал индустриясында 500-ге тарта тауар өндірушілер еңбек етуде. Олардың барлығы да Азиада ойындарына белсене атсалысты. Азиядағы 45 елдің 27-сі қысқы Азиадаға қатысаты. Жарыстардың бағдарламасына сәйкес спорттың 11 түрі бойынша 69 жарыс өткізілді соған сәйкес 69 алтын жиынтығы сарапқа салынды. Оның 25-і Астанада, 44-і Алматыда. Міне бұл дүрмекті додаға Қазақстан спорттың II-түрі бойынша 167-спортшымен сынға түсіп, Жапония, Корея, Қытай сияқты алып елдермен жүлделі орындар үшін бәсекелесеті. Спорт алаңдары мен стадионға барып Азиаданың жарыстарын тамашалайтын Қазақстандықтар үшін билет құны арзан болуы ойластырылды. Ал, Республика аймағында тұратын жанкүйерлер Азиаданың тартысты бәсекелерін көгілдір экраннан көріп тамашалады. Бұл орайда айта кететін бір нәрсе Азиада ойындарын трансляция жасау құқығы Оңтүстік Кореяның берілды. Оның себебі біздің еліміз жас мемлекет, оның үстіне бұған дейін мұндай дәрежедегі спорт додаларын көрсету тәжірибеміз жоқ. Сол себептен VII-қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру комитеті ойындардың тарату құқығын көпжылдық тәжірибесі бар шетелдік компанияның құзырына берді. Дикторлар мен комментиторларды әзірлеу мәселесі солардың еншісінде болды. Алматы мен Астана бойынша Азиадаға қатысушыларды қабылдайтын қонақ үйлердің саны мен сапа, деңгейі толық шешілді. Астанада - 10, Алматыда - 14 қонақ үй ресми делегация мен спортшыларды жаттықтырушылар мен журналистерді қабылдады. Астана қаласында Сайыстар өтетін спорт кешендері, Алматыда Балуан Шолақ атындағы спорт кешені қайта жөндеуден өтіп құрылымдалса, Астанадағы Қазақстан спорт сарайы да дәл осындай жаңарып, жасаруды басынан өткізілді. Бәрімізге белгілі VII- Қысқы Азия ойындарының ашылуы да, жабылуы да Астанада өтетін болып жоспарланды. Бұл шаралар өткен жылы салынып біткен 30 мың адам сиятын Астана - арена футбол стадионында өткізілды. Коньки мен жарыстың жабық стадионы. Бұл стадион 10 мың адамға арналған. Есілдің сол жағынан орын тепкен бұл стадионды Түркияның Сембол Иншаат құрылыс компаниясы тұрғызды. Мәнерлеп сырғанау және шарт-трех жарыстары өтетін республикалық велотрек. Бұл республикалық велотрек - Елордамыз Астананың ажарын ашатын әсем жаңа ғимарат. Бір мезгілде 8 мың көрерменді қабылдай алатын бұл кешенде негізгі трекпен қатар қосалқы алаңы да салынған. Жоғарыда атап өткен шаралардың ішінде тұңғыш рет өткізілетін Азиада алауының эстафетасы айрықша оқиға болды. Өйткені бұл Азия ойындарының тарихында бұрын болмаған шара. Тағы бір ескеретін нәрсе, ауа-райына қатысты алдын ала жасалған болжамдар бойынша Азия ойындары кезінде Астанада аяздар болатыны белгілі. Ақпанның басында Сарыарқаның аязы өз күшіне мінетіні заңдылық. Бірақ қандай аяз болсада ойындарға кедергі бола алмады. Себебі, Астанадағы жарыстардың бәрі жабық стадиондарда өтті. Азия ойындары кезінде Астана мен Алматы қалаларында тек спортшылар сайысқа түсіп қана қоймай бүкіл әлемнен туристер де келді. Былайша, айтқанда Азия ойындары Қазақстан үшін спорттық бәсекелер ғана емес, халықаралық деңгейдегі бейбітшілік пен достықтың да зор форумына айналды.
1.2 Азиада шырағданы
Ұлттық негізде жасалған Азиада шырағданы, Қазақстандық шырағдан Қысқы Азия ойындары тарихында тұңғыш әзірленген алғашқы шырағдан болғандығына қарамастан оның 2 мың жылдық тарихы бар. Олай деуге не себеп. VII Қысқы Азия ойындарының алау құтысы қазақ халқының ұлттық дәстүрі мен ерекшелігін бейнелейтін көптеген элементтерден тұрады. Бұл шырағданды Алматы маңынан табылған, біздің жыл санауымызға дейінгі III - жататын сақтардың қоладан құйылған жарықтандырғыш құралдары. VII-қысқы Азия ойындарының Алау шырағданының болмысы сол табылған жарық тандырғыш құрал негізінде алынған. Алау құтысының жоғарғы жағында Азияда символы етіп, қанатты барыстардың мүсіндері салынған. Оны дайындау барысында әсемді әшекейлеу мәселелері жетілдіріле түскен. Ол олимпиядалық атрибуттарын қытайлық компания әзірлеген. Бұл орайда айта кетерлік жәйіт: Әлемде мұндай атрибуттарды жасай алатын төрт компания бар. Олар Италия мен АҚШ-та болса, екеуі тек Қытайда. Түрлі-түсті металдан құйылған алаур құтысының көлемі - 65-66 сантиметр. Оның сырты күміс және алтын түсті бояулармен көмкерілген. Шырағдан қақ ортасынан бұрап ашылады. Жану мерзімі 1 сағатқа жетерлік газ балоны бекітілген. Газ түтік арқылы пілтеге беріледі. Негізі шырағданның ішкі құрылымы 2008 жылғы Бейжің олимпиядасының шырағданына ұқсас. Бір өзгешілігі қытайлық шырақданның салмағы жеңіл болғанында, оның салмағы 985 грамм болған. Азиада шырағданы Бейжің олимпиядасының шырағданынан ауыр әрі сапалы болып дайындалған. Біздегі алау құтының салмағы - 1 кг 700 грамм. Бастапқыда Азиада шырағданының салмағы - 1,350 грамм болады деп есептелген. Бейжің шырағданы салмағы аз болуының себебі оның үстінгі бөлігі металдан құйылса, оның төменгі жағы пластмаспен жымдастырылған. Қысқы Азия ойындары болғандықтан алаудың суықта сөніп қалмауы ескерілген. Азиада алауының үздіксіз жанып тұруына табиғаттың ешбір тосқауыл болмауы ерекше ескерілген. Азиада үшін әзірленген 100 шырағдан және тасымалданбалы оттық. Жалпы алау эстафетасы арналып 100 шырағдан әзірленген. Олардың әрқайсысының бағасы бір мың АҚШ долларындай ұйымдастырушылардың айтуынша, әрбір алаугерге қолындағы шырағданды естелікке қалдыруға мүмкіндік жоқ екен. Тек эстафета өтетін әр өңірге ескерткіш ретінде бір данадан қалдырылады. Қалғандары Азия олимпиядалық Кеңесінің мүшелері мен басқа құрметті қонақтарға сыйға тартылды. Кәзіргі таңда Қытайдан жеке бөлшектеліп жеткізілген шырағдандар толық құрастырылып біткен. Әр шырағданның төменгі бөлігінде өзіндік реттік саны бар.
1.3 Азиада бағдарламасы және Мәдени-Азиада жобасы
Астана мен Алматы қалаларында спорттық II түрімен өткізілді. Олар:
- коньки мен жүгіру спорты,
- мәнерлеп сырғанау,
- шайбалы хоккей,
- допты хоккей,
- шаңғы жарыстары,
- биатлон,
- шаңғымен тұғырдан секіру,
- тау шаңғысы,
- фристайл шорт-трек,
- шаңғыда қысқа бейімделген спорт түрлері.
Ақ Азия ойындарында II спорттық түрінен бір медал сарапқа салынды. Оның ішінде 25 медал Астанада өтетін спорт түрлерінен болса, 44 медал Алматы қаласында өтетін спорт түрлері бойынша талқыға түсті. Сондай-ақ қысқы Азиа ойындарының тарихында Қазақстандық 169 спортшы тұңғыш рет ең көп қойылатын ел ретінде көш бастады. Азиада алауын бірінші Алматы қаласының әкімі - Ахметжан Есімов тұтатты. VII-қысқы Азия ойындарының Алау жағу эстафетасына Алматыдан 80 адам Астанадан 100 адам қатысты. Алдын-ала бекітілген кесте бойынша Азиада алауы эстафетасына республикамыз бойынша барлығы 1 мың адам, яғни 14 облыс пен Алматы қаласынан - 60, Астана қаласынан 100 адам қатысты. Бұл тұрғысында Алматы қаласындағы алаугерлердің саны 60 адамды құрады. Осы мәселе қызу қолға алынған кезеңде Алматы қаласынаң әкімі Ахметжан Есімов қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру комитетінің жарыс қарсаңында Алматы қаласы бойынша алаугерлерінің санын 60-тан 80-ге дейін көбейту керектігін айтып, ұсыныс білдірді. Бұл ұсынысты 2010 жылғы VII - Қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру комитетінің атқарушы дирекциясы қолдап, алматылық алаугерлердің санын 80-ге жеткізді. Ал, Астана қаласындағы алаугерлердің санының 100 адамды құраад. Себебі, Астанадан басқа аймақтардың барлығында алаугерлер еліміздің азаматтарынан ғана құралды. Ал, Астанадағы алау эстафетасына қатысушылардың жартысына жуығы шетелдік азаматтар болды. Бұған дейін өтіп келген жазғы Азия ойындарының алауы негізінен кезекті дүбірлі дода өтетін елдің өзінде жағылатын. Бұл жолы дәстүр өзгерді. АОК-ның штаб пәтері орналасқан Эль-КУВЕЙТ қаласында VII - қысқы Азия ойындарынан бастап Азиада алауы осы Эль-Кувейт қаласында жағылды. Эль-Кувейт қаласына сол кездегі ҚР-ның туризм және спорт министрі Темірхан Досмұхамедовпен Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімовтер барып, алау эстафетасының шамын жақты. Осы жерде айта кететін тағы бір ерекшелік - бұған дейін Азияда алауы параболикалық Линза шыны арқылы тұтандырылып келген болса, Қазақстанда ол жаңа сипатқа ие болды. Дәлірек айтар болсақ жаңа технология арқылы VII - қысқы Азияда отын күн сәулесінен қуат жинайтын күн батареялары арқылы тұтандырылды. Бұл алау әуежай арқылы ең бірінші Алматы қаласына жеткізіліп, еліміздегі ең ірі салтанатты рәсім бастау алды. Эль-Кувейт қаласында тұтанған алауды 12-қаңтар күні Алматыда жаңадан бой түзеген халықаралық трамплин кешеңінде сағат 12.00-де Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов тұтатты. 1020 алаугерлер қатары алдын-ала әйгіленіп, белгіленды. Алматы мен Астана қалаларынан бөлек барлық аймақтарда алаугерлер қатарынан танымал азаматтарды болды. Яғни, спорт саласында болсын, өнер саласында болсын аты әйгілі тұлғалардың бәрін туған топырағына қарай жіктеді. Мысалы, әйгілі актер Асанәлі Әшімов Жамбыл облысының атынан алагерлер тізіміне енсе, атақты әнші композитор Ескендір Хасанғалиев Батыс Қазақстан облысының атынан қатысты. Алаугерлердің бәріне қойылатын талап бірдей болды. Олардың барлығы атақ-даңқына қарамастан алдын-ала белгіленген жүйе бойынша жүрді. Эстафета барысында әрбір алаугер 200 метр қашықтықты жүгіріп өтті. Эстафетаның жалпы қашықтығы 15 мың шақырымнан асты. Эстафета кезінде арнайы автошеру қоса ілесіп жүрді. Алау эстафетасы дирекциясы алаугерлерге арнайы сертификат дайындадын. Сертификатпен қатар, алаугердің алауды ұстап келе жатқан кезіндегі суреті қоса берілді. Сондай-ақ кәдесыйлықта ойластырылып, ол шағын етіп жасалған алауқұты болды. Алау эстафетасының негізгі кезеңдері: 11.01.2011 - Эл-Кувейт қаласы - Алаудың тутнуы. 12.01.2011 - Алматы қаласы. Алауды Қазақстанда салтанатты қарсы алу. 13.01.2011 - Тараз қаласы. 14.01.2011 - Шымкент қаласы. 15.01.2011 - Қызылорда қаласы. 16.01.2011 - Ақтау қаласы. 17.01.2011 - Атырау қаласы. 18.01.2011 - Орал қаласы. 19.01.2011 - Ақтобе қаласы. 20.01.2011 - Қостанай қаласы. 21.01.2011 - Петропавл қаласы. 22.01.2011- 23.01.2011 - Көкшетау қаласы. 24.01.2011 - Павлодар қаласы. 25.01.2011-26.01.2011 - Өскемен қаласы. 27.01.2011 - Талдықорған қаласы. 28.01.2011-29.01.2011 - Қарағанды қаласы. 30 қантарда Астанаға жеткізіліп, Азиада алауының басты тұғырына қондырылды. Азиада спорттың ғана емес, мәдениеттің де мерекесін паш етуге тиіс. 7-қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру жөніндегі келісім-шарт пен Азия олимпиадалық Кеңесінің Конституциясына сәйкес Азия ойындарының ұйымдастыру комитетіне Азия ойындарының аясында қосымша шаралар ретінде мәдени бағдарлама мен алау эстафетасын ұйымдастарып, өткізу міндеттер жүктелді. Осы міндеттерді жүзеге асыру мақсатында атқарушы дирекциясы Астана мен Алматы қалаларының әкімдіктерімен бірлесіп Мәдени Азиада атты мәдени-бұқаралық шаралар бағдарламасын дайындады. Бұл жоба бірінші кезекте, Азия ойындарының барысын түрлі мәдени-рухани шаралармен байытып, шетелдік қонақтарды қазақ халқының бүгінгі тұрмыс-салтымен жақынырақ таныстыруға, сондай-ақ спортшылардың жарысқа қатысушылармен Азиада қонақтарының демалыс уақытын тиімді пайдалануға күш салды.
1. Астана қаласындағы мәдени-жоба. Елорда жобасының аясында мұз мүсіндер фестивалі Voice of Astana атты ән мен би фестивалі, цирк өнері фистивалі, бейнелеу өнері көрмесі, фото көрме, қазақ халқының Қазақ ауылы атты салт-дәстүр фестивалі, спорт тауарлары мен сувенир өнімдері көрме-жәрмеңкесі, суреттер мен желер байқауы ұйымдастырылды. Отты мұздай жалыны аталатын баста, мұз қалашық Астана-арена стадионының алдындағы алаңда болды.
2. Алматы қаласындағы Мәдени-Азиада жобасы. Алматыдағы Мәдени-Азиада шеңберінде Қар барысы саябағы, Ұлы Жібек жолы, фестиваль жәрмеңкесі, Азия елдерінің мәдениет фестивалі, Алматы - Қазақстанның мәдени астанасы бағдарламасы көпшілік назарына ұсынылды. Қар барысы саябақ бағдарламасының аясында Алматы шапары нағыз қысқы сауық саябағына айналды. Мұз бен қардан салынған ертегілер әлемі қала халқы мен қонақтарының ортақ қуанышына айналды. Арнайы алаңдарда келушілерді Азияда бойтұмары - қар барысы қарсы алды. Мұз айдындары таңертеңнен қас қарайғанша жұмыс істеді. Мәдени шаралар. қарбаласы мол қос қалада қысқы Азия ойындарының қамын жасап қызу дайындық жұмыстарын жүргізді. Азиаданың жауапкершілігін арқалау - қаланың -ИНПРА құрылымын дамытуда, ұйымдастыру ісінде де біліктілік сыналды! VII-қысқы Азия ойындарының туы көтерілген сәтте Қазақстанды бетке алып 5 мыңнан астам қатысушымен мейман келді. Олардың қатарында спортшылар, жаттықтырушылар, ресми қонақтар мен тілшілер бар. Ал, жанкүйерлердің жөні бір бөлек. Қазақстанда өтетін қысқы Азия ойындарының өзіне тән ерекшеліктері бар.
Біріншіден қысқы Азия ойындары елімізде алғаш рет ұйымдастырылды. Бұл Азия құрылығындағы мемлекеттер үшін туристік мақсаттағы тартымдылыққа ие болатыны сөзсіз. Сондықтанда осы басқосуда еліміз бұрынша туристік мүмкіндігін паш етіп, қонақтардың көңілінде ұмытылмастай әсер қалдыру жұмыстары жүргізілді. Өйткені, бұған дейін мұндай байрақты дода Жапония, Қытай, Оңтүстік Корея сияқты елдерде үнемі алма-кезек ұйымдастырылып келгендіктен әрі бұл елдердің бізге қарағанда әлеуметтің жоғарылығына байланысты, Қазақстанның VII-қысқы Азия ойындары барысында мүмкіндігінше өзінің қабілетін, келбетін көрсетіп қалды деуге толық негіз бар. Азия ойындары кезінде өткізілетін Мәдени Азиаданың жобасын ойдағыдай ойластырып, жүзеге асырылуы өмір талабы. Алматы мен Астанада спорттың II түрінен 7 күн бойы өтетін дүбірлі доданың барысында қандай іс-шаралар ұйымдастырылғанына көз тастайық. Мұндай адам нөпірі көп болатын додада ең басты мәселе - қызмет көрсету, қонақтарды жайғастыру, байланыс және көлік мәселелеріне ерекше мән беру. Бұл орайда 22 маңызды бағыт бойынша іс-шаралар жүргізілді. Азиялық ойындардың талабы бойынша спорттық жарыстар басталардан 20 күн бұрын барлық жағдай жасалуы тиіс. Мұның себебі жергілікті ауа райына бейімделу үшін ертерек келетін спортшылардың талабын қанағаттандыру жолында атқарылатын жауапты іс. Азиядаға қатысушыларды және қонақтарды Астана мен Алматы қалаларында жайғастырудың жүйесі алдын-ала ойластырылып отыр, яғни жарысқа келушілердің барлығы 4 бөлініп отыр. Атап айтсақ: Азияның Олимпиядалық кеңесінің мүшелері, VIP қонақтар әрі ресми қонақтар барлығы 274 адам, спортшылар, жаттықтырушылар, дәрігерлер, командаларға қызмет көрсетушілер, ресми тұлғалар, үгушілер - 1524 адам, халықаралық және ұлттық санаттағы төрешілер - 525 адам, шетелдік БАҚ өкілдері, хосттаратушылар 1300 адам. Былайша айтқанда барлығы 4 мың адамдай. Енді олар тұратын мекен-жайлар мен қонақ үйлерге келетін болсақ, олар халықаралық талаптарға сай, әрі 3 жұлдыздан төмені жоқ. Ақ Азиаданың шығыны мен табысы. Қазақ елінде өтетін VII-қысқы Азия ойындарының жалпы шығыны 233,5 миллиард теңгені құрады. Ал, Азиада кезіндегі шығатын шығын 33,5 миллиард теңгені құрады. Бұл бюджеттен қарастырылған қаражат. Сондай-ақ тағы да 1,5 миллиард теңге бөлінді. Ақ Азиада кезіндегі ең коп шығын және радио арқылы берілетін транцляцияларға жұмсалды. Оған 8,644 миллиард теңге бөлінді. Екінші орында дүбірлі доданың ашылу және жабылу салтанаттары бар. Оған шамамен 7 миллиардтан астам теңге бөлінді. Сондай-ақ ойындарды басқару орталығына, жедел ақпараттарымен қамтасыз етуге барлығы 6,768 миллиард теңге жұмсалды. Бұлардан басқа, Ақ Азиаданың мәдени бөлігіне - 1,57 миллиард теңге, Астана және Алматы қалаларын безендіруге - 470 миллион антидопингтік тексеру ұйымы мен дәрігерлік қызметке 1,117 миллиард теңге бөлінді. Азиада алауының шеруіне волонтерлерді құрал-жабдықтармен қамтамасыз етуге - 1 миллиард теңге, Ақ Азиаданың алдындағы шараларға 1,165 миллиард теңге, тамақтану, күзет, қонақтарды орналастыру, транспорт жұмыстарына - 2,285 миллиард теңге бөлінді. Спорт комплекстерді жалға алу 799 миллион теңге бөлінді. Медеу мен Шымбұлақ спорт орындарына транспорт бөлу 500 миллион теңгені құрады. Сондай-ақ Хабар мен Қазақстан телеарналарына жаңа құрал-жабдықтар сатып алуға 969 миллион теңге берілді. Ал, Азия ойындарын ұйымдастыру мен өткізу құқығын сатып алу үшін Қазақстан тарихы Азия ұйымдастыру комитетіне 1,582 миллиард теңге берді. Ақ Азиаданың табысы. 2011 жылғы VII қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру коммитетінің атқарушы дирекциясы АҚ төрағасы Анатөлі Құлназаровтың айтуынша әртүрлі демеушілерден түсетін пайда 4,5-5 миллиард теңгені құрады. Яғни АҚШ долларына шаққанда 3,3 миллионды құрады. Сондай-ақ Ақ Азиада кезінде елімізге шамамен 10 мың турист келеді. Қазақстан туристік қауымдастығы ЗТБ-ту төрайымы Рашида Шайкенова елімізге келген әрбір турист орташа есеппен Қазақстан қоржынына 2 мың доллардан құйды деп атап өтті. Демек, 10 мың туристен 20 миллион доллар түсті. Сонымен қатар, Ақ Азиада кезінде трансляциялар 30 елге таратылды. Яғни долларға шаққанда шамамен 30 миллион болды. Бұлардан бөлек билет сатылымдарынан да көптеген қаржы түсті. Қысқы Азия ойындары бізге дейін қандай мамлекеттерге өтті. Жасыратыны жоқ, бұл жарысты әрбір Қазақстандықтың асыға күткені белгілі. Ел намысын қорғайтын спортшыларға үлкен үміт артылды. Қысқы Азия ойындары 1986 жылдан бастау алады. Ең тұңғыш халықаралық бәсеке Жапонияның Саппоро қаласында өтті. Қалған ойындардың қай жылы қайда өткеніне көз салсақ. ойындар қалалар жыл Қатысқан елдер саны Спорт түрлерінің саны Спортшылар және шақырылған қонақтар саны 1 Сапоро Жапония 1986 7 7 425 2 Сапоро Жапония 1990 10 6 414 3 Харбин Қытай 1996 16 7 660 4 Кангван Корея 1999 21 7 799 5 Аомери Жапония 2003 17 11 641 6 Чанггчунг Қытай 2007 45 10 1100 7 Астанана Алматы Қазақстан 2011 11 Азияда әнұраны. VII - қысқы Азия ойындарының әнұранына байқау жарияланып, сол әндердің ішінен арнайы құрылған әділқазылар алқасы 10 әнді, екшеп, іріктеп алған болатын. Бұл әндер 1-ші Қарашадан бастап еліміздегі радио хабарларын тарату жүйесі арқылы халық назарына ұсынылып, әрбір тыңдаушыдан белсенділік танытып ең үздік әнұранды атаулары қажеттігі ескертілген болатын. Ал, таңдап-сұрыптап алынған он ән мыналар болатын:
1. Ескендір Хасанғалиев Азиада алауы.
2. Кеңес Дүйсекеев Азиада Қазақстан.
3. Нұржан Теңізбаев Қазақстан.
4. Бақтияр Құсайынов Ел намысы.
5. Мистерионс тобы Азиада.
6. Мақсат Жәутіков Спорт.
7. Естай Әлекеев Алға, Қазақстан.
8. Дүйсенхан Сыздықов Азиада алауы.
9. Иван Бреусов Азиада.
10. Еркеш Шәкеев Азиада.
Сөйтіп, радио тыңдаушылардың берген дауысына сүйенген әділқазылар алқасы VII-ші Азиаданың Әнұранының жеңімпазы деп Ескендір Хасанғалиевтің Азиада алауы атады. Ақын Өтеген Отарбаевтің сөзіне жазылған бұл әнұранға 1 миллион теңге бұйырды. Азиада медалдары. 2011 жылғы VII қысқы Азия ойындарында 69 медал жиынтығы сарапқа салынды. Бұл медалдар жиынтығын Қазақстан ұлттық банкінің монета сарайы жасап шығарды. Азиада кристалының үлгісіндегі медельдің ортасында осы дүбірлі доданың логотипі орналасқан және ұлттық ою-өрнекпен әшекейленген. VII қысқы Азия ойындарының ресми сайтының мәліметіне сүйенсек алтын және күміс медалдардың салмағы 340 грамм, ал қола жүлденің салмағы 524 грамм. 2011 жылғы қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру комитеттері атқарушы дирекциясы акционерлік қоғамының президенті Анатөлі Құлназаровтың мәлімдеуінше Сапасы және салмағы жағынан бұрынғы Азия ойындарының медалдары мұндай құнды болмаған көрінеді. Тәуелсіз Қазақстан әлемінің ең іргелі спорттық шараларының бірі - VII қысқы Азия ойындарының жоғары деңгейде өткізіп өзгелерге үлгі болды. Маңдайшаға ілер белгілеріміз - азияда логотипі мен ойындардың бойтұмарынан бастап, атқарылатын үлкенді-кішілі шараларымыздың бәрі қазақ елінің даңқын паш ететіндей дәрежеде болуы толық ойластырылды. Яғни қазақ елін, көрген, білген, таныған өзге елдер халықтарын еріксіз тамсандырып жатқан, қандай ғажап. Қысқы Азия ойындарының аясында Мәдени Азиада, Алау эстафетасы тәрізді ірі жобалары жүзеге асыру жоспарланды. Шетелден келетін қонақтарды елімізбен жақынырақ таныстыру ойластырылды. Ол бағдарламалардың көпшіліктің көңілінен шығаты деуге болады.
1.4 Азиада логотипі
Логотиптің мағыналы пішіні сонау қилы замандарда көшпенді қазақ халқы пайдаланған арбаның дөңгелегіне келеді. Геральдика өнерінде дөңгелек кеңістік пен уақыт әлеміндегі мәңгілік қозғалыстың белгісі. Тұрақты даму идеясының көрінісі бола тұра логотип өмірдің жасампаздық дәстүрін айшықтайды. Логотип көк және қызыл түстерден тұрады. Көк түс - еркіндік пен шексіз мүмкіндіктердің сондай-ақ спорттың жинақалық пен мақсаткерлік тәрізді маңызды қырларының бірі. Қызыл түс - жеңіске деген ұмтылыс жігерді, спортқа шын берілгендікті, жарыс қызуын білдіреді. Бұл екі түс бірігіп, мұз бен жалынның шарпысуын, ақ қар, көк мұздағы атулы спорт додасы - қысқы Азиаданың болмысын танытады. Жоғарыда алаулаған қызыл күн - барлық Азиялық олимпиядалық ойындары, эмблемаларының ажырамас бөлшегі болып табылады.
Қысқы Азия ойындарының логотипі
Азияда - 2011 бойтұмары. 2011 жылғы қысқы Азия ойындарының бойтұмары - Ирбис - қар барыс. Бұл - барыстай хайуанның бойындағы күш, батылдық төзімділік пен ерлік тәрізді қасиеттер нағыз спортшыға да тән болуы тиіс деген ұғымды білдіреді.
Азиада - 2011 ұраны Азиада ұраны: Мақсаты бірдің - рухы бір.
2011 жылғы VII қысқы Азия ойындарының жеңімпаздарының алқалары.
Осы ойындарға арналған алқалар Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде дайындалып жасалған болатын. Сапасы, дизайны және салмағы бойынша бұл алқалар Азиада тарихындағы алқаларды басып озады. Азиялық Олимпиада Кеңесімен толық мақұлданған. Осы жарыс аясында қысқы 11 спорт түрінен 69 алқа комплекті ойнатылды.
Алтын алқа (I-ші орын)
Алқа - теріс формалы, тік бағытта созылған алтын түсті кристалл. Биіктігі -95 мм, ені -68 мм. Бет жағында қазақ халқының ұлттық орнамент элементтері мен көлемді VII қысқы Азия ойындарының логотипі бейнеленген. Эмблема бедерінің үстіңгі беті түссіз эпоксидті, әрі зергерлі эмальмен қапталған. Кристалл беті бұлыңғыр, орнамент беті басылған. Артқы жағының дәл ортасында кристалл бейнесі мен шығыңқы 7th Asian Winter Games сөздері жазылған. Негізгі кристалл беті ұсақ түйірлі, ал қосалқы кристалл беті теп-тегіс. Артқы бетінің бас жағында қапсырма орнатылған және муар лентасының бекіткішінің қысқышы бар. Муар лентасы көк түсті, ені 34 мм. Осы лентаны бойлай ақ түсті VII қысқы Азия ойындарының логотипі жазылған. Алқа үстінде муар лентасын қысушы алтын түсті қапсырма бар. Оның ені 20мм, биіктігі 12мм. Алқа және қапсырма 925 сафтық таңбалы күмістен, ал оның беті 5мм қалыңдықпен алтын жалатылған.
Күміс алқа (II орын).
Алқа - теріс формалы, тік бағытта созылған күміс түсті кристалл. Биіктігі - 95мм, ені - 68мм, қалыңдығы - 5мм. Бет жағында қазақ халқының ұлттық орнамент элементтері мен көлемді VII қысқы Азия ойындарының логотипі бейнеленген. Эмблема бедерінің үстіңгі беті түссіз эпоксидті әрі зергерлі эмальмен қапталған. Кристалл беті бұлыңғыр, орнамент беті басылған. Артқы жағының дәл ортасында кристалл бейнесі мен шығыңқы 7th Asian Winter Games сөздері жазылған. Негізгі кристалл беті ұсақ түйірлі, ал қосалқы кристалл беті теп-тегіс. Артқы бетінің бас жағында қапсырма орнатылған және муар лентасының бекіткішінің қысқышы бар. Муар лентасы көк түсті, ені 34 мм. Осы лентаны бойлай ақ түсті VII қысқы Азия ойындарының логотипі жазылған. Алқа үстінде муар лентасын қысушы алтын түсті қапсырма бар. Оның ені - 20мм, биіктігі - 12мм. Алқа және қапсырма 925 сафтық таңбалы күмістен жасалған.
Қола алқа (III орын)
Алқа - теріс формалы, тік бағытта созылған көне қола түстес кристалл. Биіктігі - 95мм, ені - 68мм, қалыңдығы - 5мм. Бет жағында қазақ халқының ұлттық орнамент элементтері мен көлемді VII қысқы Азия ойындарының логотипі бейнеленген. Эмблема бедерінің үстіңгі беті түссіз эпоксидті әрі зергерлі эмальмен қапталған. Кристалл беті бұлыңғыр орнамент беті басылған. Артқы жағының дәл ортасында кристалл бейнесі мен шығыңқы 7th Asian Winter Games сөздері жазылған. Негізгі кристалл беті ұсақ түйірлі, ал қосалқы кристалл беті теп-тегіс. Артқы бетінің бас жағында қапсырма орнатылған және муар лентасының бекіткішінің қысқышы бар. Муар лентасы көк түсті, ені 34мм. Осы лентаны бойлай ақ түсті VII қысқы Азия ойындарының логотипі жазылған. Алқа үстінде муар лентасын қысушы көне қола түстес қапсырма бар. Оның ені 20мм, биіктігі 12мм. Алқа және қапсырма беті оксидтелген жезден жасалған.
Азиаданы ұйымдастырушылардың әрқайсысы 2,5 мың долларға киінді. Қысқы Азия ойындары қарсаңында Қазақстандық жарыс ұйымдастырушы мен спортшылардың әрқайсысы 2,5 мың долларға киінді. Киімдердің үлгісін жасап, оны тігу Жапонияның Мизуна фирмасына тапсырылды. Спортшылар қара көк түсті киімдер киді. 2011 жылғы VII қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру комитеті АҚ-ның таратқан мәлімет бойынша, әкімшілік тарапынан қызмет ететіндер мен Мәдени Азияда жобасына қатысушылар мен жарыстың алауын алып жүретіндер үшін басқа түстегі киімдер таңдалды. Азиаданың мәртебелі қонақтарына қандай кәдесылар тартылды. Азиада кезінде Астана мен Алматыға сары құрылықтан он мыңнан астам туристер келеді деп күтілуде. Осыған байланысты 30 мемлекеттен келетін меймандарға қос қаламыз ерекше қызмет етті. Бөтен елдің өкілдері барынша ұлттың болмысын, салт-дәстур ерекшелігін, тарихи құндылықтары мен мәдениетін білуге ынтықты. Сол себепті жарысқа дайындық барысында аталған мәселелерге ерекше мән берілді. Қазан айында қысқы Азия ойындары кезінде қонақтар назарына ұсынылатын сувенирлер мен ескерткіш заттардың көрмесі ұйымдастырылды. Онда Азия ойындарына арналған ұлттық үлгідегі киім-кешектер мен Ақ Азиаданың белгісі бар зергерлік бұйымдар, кәдесыйлар көрмеде көрсетілді. Сол көрмеге Азиада қонақтарына арналған кәдесыйларды жұртшылыққа таныстырған VII- қысқы Азия ойындарын ұйымдастырған комитеті АҚ-ның бірінші вице-президенті Айбек Қапаков мырза былай деген еді: - Қазір бірнеше ұлттық компаниялар VII қысқы Азия ойындарының ресми демеушісі болып отыр. Өздеріңіз білетіндей АҚ Азиаданың бас демеушісі болып Самұрық-Қазына ұлттық әл-ауқат қоры бекітілген. Сонымен қатар, Air Astana АҚ, Қазақтелеком, АҚ, Доктор Веб секілді отандық ірі компаниялар демеуші болып табылады. Осы орайда АҚ Азиаданың кәдесыйларын жасауға 15 миллион теңге қаржылай көмек көрсеткен Әдемі - Ай Plus компаниясына алғысымыз шексіз. Осыған байланысты Әдемі - Ай Plus компаниясының өнімдерін Mega ойын-сауық орталығында, Алматы әуежайларында теміржол бекеттерінде, сатылымға қоюға көмектесеміз - деген болатын Айбек Қапаков. Қазақтың әрбір үйінің төрінде ілулі тұратын өрілген қамшылар, қайыңның безінен шабылып барып біріктірілген ер-тұрмандар ат әбзелдері, түрлі зергерлік бұйымдар Әдемі-Ай өнер үйінің төрлеріне қойлып көрсетілген болатын. Ұядай бөлмеден орын алған ұлттық мәдениетіміздің лебі айқын көрініп, көрер көзді қуантады. Алайда бұл өнімдердің барлығы елімізде жасалынып жатыр деу қиын. Басқа амал болмаған соң, Қытай, Түркия секілді мемлекеттермен бірігіпшығаруға тура келеді. Әдемі Ай компаниясының президенті ҚР мәдениет қайраткер Баһаргүл Төлегенқызы: осынау кәдесыйларды жасау үшін еліміздің белгілі суретшілері мен мүсіншілері атсалысты. Әсіресе, бұл ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz