Алматыдағы Желтоқсан оқиғасының себептері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Факультеті Шығыстану
Кафедрасы Тюрксой

СӨЖ
Тақырыбы: __Желтоқсан оқиғасы________

Орындаған: Жарқынбек Жанбота Нұрғалиқызы
Тексерген: профессор доцент, т.ғ.к
Абикенова Гүлжазира

Алматы, 2022ж

Жоспар:
Кіріспе
Негізгі бөлім
Алматыдағы Желтоқсан оқиғасының себептері
Қозғалыс сипаты мен қозғаушы күштері
Желтоқсан оқиғаларының тарихи маңызы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Алматыдағы Желтоқсан оқиғасының себептері

1985 жылғы сәуірдегі КОКП ОК Пленумы қараңғы әлеуметтік-экономикалық дамуды жеделдетуге бет алды. 1986 жылы ақпанда өткен КОКП XXVII съезі жаңа саясаттың бағыттарын анықтады. Қысқа мерзімде экономикадағы тежеуші факторларды жою, ғылыми-техникалық прогресті жеделдету, халықтың өмір сүру деңгейін арттыру, саяси салада демократиялық қағидаттарды енгізу, сайлау жүйесін реформалау, бұқараның саяси белсенділігін арттыру мәселелері қаралды. Жеделдету курсы терең мағыналы ғылыми тұжырымдамасыз, нақты және нақты бағдарламасыз қабылданды жаңарту процесінің тежелу көзі бұрынғы командалық-әкімшілік жүйенің, саяси және экономикалық жүйенің өзінде, адам жақсы жұмыс істеуге тиімсіз болған кезде пайда болды. 1986 жылдың желтоқсанына дейін республикада елеулі өзгерістер болған жоқ, реформалардың жекелеген әрекеттері эпизодтық сипатта болды. КОКП ОК-нің ескі әдістері бір күнде Қазақстан басшылығын ауыстыруға шешім қабылдады. Басқарма онжылдығында Д. Қонаев Қазақстанда әлеуметтік-экономикалық салада белгілі бір жетістіктерге қол жеткізді.
Д.Қонаев Л. Брежневтің адал серіктестерінің бірі болып саналды және оның тағдыры Кремльде шешілді. КОКП ОК нұсқауы бойынша 1986 жылғы 16 желтоқсанда Қазақстан КП ОК пленумы өтті. Күн тәртібінде бір ұйымдастырушылық мәселе тұрды. Пленум бар болғаны 18 минутқа созылды. Орталық өкілінің ұсынысымен бірінші хатшы лауазымына Д. Қонаевтың орнына КПСС Ульяновск обкомының бірінші хатшысы болып жұмыс істеген Г.в. Колбин сайланды, осыған дейін республикада белгісіз адам.
Жастар наразылығының тікелей себебі Қазақстан Компартиясы ОК бірінші хатшысы стереотип бойынша республикаға аз ғана белгілі партия қызметкерін жіберген орталық тарапынан республика халқы мен партия бұқарасының пікірін ашық елемеу, халықтың өсіп келе жатқан өзіндік сана-сезімін жете бағаламау болды".
Жастардың наразылығының терең себептері төмен өмір сүру деңгейіне, әлеуметтік әділетсіздікке және командалық-әкімшілік жүйенің шығындарына негізделген. Орталықтың дәстүрлі командалық іс-әрекеттері мен қайта құрудың жарияланған демократиялық принциптері арасындағы айқын қайшылық ерекше наразылық тудырды. Ондаған жылдар бойы жинақталған қоғамдық-әлеуметтік және мәдени салалардағы елеулі кемшіліктер, ұлттық мәселенің шиеленісуі республика жастарының ашуын және ашуын туғызды.

Қозғалыс сипаты мен қозғаушы күштері
1986 жылы 17 желтоқсанда республика алаңында митинг басталды. 18 желтоқсанда қазақ жастарының өнер көрсетуі ұлтшыл болмады, демонстрация бейбіт және саяси сипатта болды, мемлекеттік жүйені құлатуға шақырған жоқ. 1986 жылы 18 желтоқсанда алаңға әскерлер енгізіліп, митингке қатысушыларға қарсы күш қолданылды. Үкіметтің бұйрығы бойынша "боран-86" жедел жоспары құрылды, оқиғалар қазақ ұлтшылдығының көрінісі ретінде түсіндірілді. 1987 жылдың шілдесінде КОКП ОК оқиғаларға осындай баға берді. Шын мәнінде, оқиғалар саяси бейбіт сипатта болды және басқа халықтарға, соның ішінде орыс тіліне қарсы қолданыстағы мемлекеттік жүйені құлатуға бағытталған жоқ. Кейбір демонстранттардың әрекеттері көбінесе заңды мінез-құлықтан тыс болды, биліктің жағдайды игере алмауы адам өлімінің қайғылы салдарына әкелді. Сот-тергеу процесінде көптеген заң бұзушылықтарға жол берілді. Алматыдағы оқиғалар бүкіл әлемнің назарын аударды және Кеңес Одағында демократиялық қайта құрулардың басталуы болды, командалық-әкімшілік жүйенің екі қарама-қарсы күштерінің және әлсіз демократияның алғашқы қақтығысы болды. Бірақ республикада жариялылық пен демократияның нығаюына қарай Желтоқсан оқиғаларына өзіндік мораторий жарияланды. Бейбіт демонстрацияны таратқаннан кейін қатысушыларға жазалау шаралары қолданылды. Құрбандар болды. Бостандық үшін күрестің нышаны ретінде Алматы сәулет - құрылыс институтының студенті жас демократ Қайрат Рысқұлбеков көзге түсті. Қ.Рысқұлбековке тағылған өлім үкімі әлемдік қоғамдастықтың наразылығын тудырды. Бұл шешімге Чехословакия, Польша, Венгрия, АҚШ қоғам қайраткерлері қарсы болды. 1988 жылы Қаз.КСРО-да өлім жазасы еңбекпен түзеу колониясында 20 жылға бас бостандығынан айырылды. 1988 жылы Қайрат жұмбақ жағдайда түрме камерасында қаза тапты. 1996 ж.9 желтоқсанда оған қайтыс болғаннан кейін "Халық қаһарманы"атағы берілді.

Желтоқсан оқиғаларының тарихи маңызы
Желтоқсан оқиғасы бұрынғы КСРО аумағындағы саяси жүйеге қарсы шыққан алғашқы оқиға болды, қазақ халқының тәуелсіздікке ұмтылуына жол ашты және экономикалық реформалар мен әлеуметтік өзгерістерге түрткі болды,
17 желтоқсан-Демократиялық жаңару күні деп жарияланды.
Жаңа Өзен қаласында 1989 жылғы көтеріліс
80-ші жылдары республика бұрынғысынша біржақты шикізаттық мамандандыруға бағдарланған болатын. Республика басшылығы өнеркәсіптік құрылыста гигантоманияны қолдады. Бірақ мәдениет пен әлеуметтік саланың дамуында бөлудің қалдық принципі сақталды. 1987 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.