Негізгі релелер және приборлар
Логистика және көлік академиясы Академия логистики и транспорта
Институт_Автоматтандыру және телекоммуникациялар
Кафедра_Автоматтандыру және басқару
Утверждаю
Заведующий кафедрой
Бекітемін
Кафедра мeңгepyшici
20 ж.г.
ЕСЕП БЕРУОТЧЕТ
Практика түрі
Вид практики _Өндірістік практика
ЖасағанВыполнил(ла) Воронцова Р.А._
(подпись) (аты-жөні Ф.И.О.)
ТексерілдіПроверил Шукаманов Ж.Е.
(подпись) (аты-жөні Ф.И.О.)
Тәжірибедегі және мансаптағы жоғары санатты
әдіскерМетодист сектора практики и карьеры
(подпись) (аты-жөні Ф.И.О.)
Курс _3
ТобыГруппа _АУ-18-1к
Алматы, 2021
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
3
1
Біржолды санды-кодалы автоблокировка
4
2
Дөңестік автоматика жүйелерінің тағ айындалуы және
аппаратуралары
10
3
Рельс тізбегінің АЛС жұмыс режимі
15
ҚОРЫТЫНДЫ
19
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
20
КІРІСПЕ
Теміржол көлігінде пойыздар қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету және өткізу қабілетін жоғарылату мақсатында сигналдандыру орталықтандыру және блоктау (СОБ) құрылғыларының қалыпты жұмыс жасауын қамтамасыз ету үшін автоматика және телемеханиканың келесідей негізгі жүйелері қолданылады.
Автоматты блоктау (автоблоктау) - көрсеткіштері пойыздар қозғалысының әсерінен өзгеретін жолдық бағдаршамдардың көмегімен аралықтарда пойыздар қозғалысын интервалды реттеу жүйесі. Автоблоктауда бекетаралық аралықтарды әр қайсысы өтпе бағдаршамдармен қоршалған блок учаскілерге бөледі. Блок учаскі пойыздың болу болмауы туралы ақпарат беретін датчик ретінде пайдаланылатын рельс тізбектерімен жабдықталады. Бағдаршамдар сигналдық көрсеткіштері арқылы алдыда жатқан блок учаскілердің жағдайы туралы ақпарат береді.Осы ақпараттарды қабылдап, қозғалыстағы пойыздардың машинистері бағдаршамдар көрсеткіштеріне сәйкес пойыздар жылдамдығын реттейді.
Автоматты локомотивтік сигналдандыру (АЛС) - пойыздар қозғалысының қауіпсіздігін жоғарлатуға және локомотивтік бригадалар жұмысының шарттарын жақсартуға арналған құрылғылар. АЛС құрылғылары пойыз жақындап келе жатқан жолдық бағдаршам көрсеткіштеріне сәйкес келетін сигналдарды жолдан автоматты жіберу мен локомотивте қабылдауды қамтамасыз етеді.
Жартылай автоматты блокировка - қарқынсыз қозғалысты жолдардағы пойыздар қозғалысын реттеу жүйесі. Мұнда бекеттің рұқсат етуші шығыс сигналы пойыздың аралыққа кіруіне рұқсат береді. Бекет немесе блокпост бойынша кезекші сигналды ашады, ал жабылуы автоматты түрде қозғалыстағы пойыздың әсерінен орындалады. Пойыздың толық құраммен келуін және аралықтың босауын бекет бойынша кезекші растайды.
1 БІРЖОЛДЫ САНДЫ-КОДАЛЫ АВТОБЛОКИРОВКА
Біржолды автоблокировка сұлбаларын келесі талаптардың сақталуымен құрады:
1. Автоблокировка сигналдары аралық бойынша тек бір ғана бағытта қозғалысты рұқсат етуі тиіс;
2. Бағдаршамдар арасындағы байланыс үшін желілік тізбектер қозғалыстың жұп және тақ бағыттарында ортақ болуы және тек қозғалыстың орнықтырылған бағытындағы бағдаршамдардың байланысы үшін пайдаланылуы керек;
3. Әр сигналдық қондырғының бағдаршамдарын бір желілік реле Л басқаруы тиіс. Бұл реле қозғалыс бағытына байланысты осы бағдаршамды алда орналасқан бағдаршаммен байланыстыратын желілік тізбекке қосылуы тиіс;
4. Тұрақты тоқтағы рельс тізбектерінің сұлбаларында қозғалыс бағытына байланысты БУ-нің кіру соңында импульстік қорек көзін қосу керек, ал шығу соңында - импульстік жолдық релені қосу керек;
Айнымалы тоқтағы РТ-нің сұлбаларында қозғалыс бағытына байланысты БУ-нің шығу соңында кодалық қорек көзін қосу керек, ал кіру соңында - импульстік жолдық релені қосу керек;
5. Орнықтырылған қозғалыстағы біржолды АБ сұлбаларының жұмысы екіжолды АБ сұлбаларының жұмысы сияқты орындалуы тиіс;
Біржолды АБ-ның негізгі элементтері:
oo бағыт өзгерту сұлбасы;
oo орнықтырылған қозғалыс бағытындағы жолдық бағдарш амдар арасындағы байланысты жүзеге асыратын желілік тізбектер;
oo орнықтырылған қозғалыс бағытындағы бағдаршамдардың шамдарын қосатын сигналдық тізбектер;
oo орнықтырылған қозғалыс бағытындағы автоматты локомотивтік сигнализацияны қосу үшін арналған кодалау тізбектері;
oo диспетчерлік бақылау тізбектері;
oo пойыздың стансаға немесе аралықтағы переездерге жақындауын хабарлау тізбектері;
oo байланыстыру сұлбалары.
Орнықтырылған қозғалыс бағытына байланысты АБ тізбектерін ауыстырып қосу үшін тізбегінде әр сигналдық нүктеде Н бағыт релесін қосатын бағыт ауыстыру сұлбасы қолданылады. Бұл сұлба 1.1 суретте көрсетілген.
Тізбектей қосылған Н релелері қоректі әрқашанда "қабылдауда" қойылған стансадан алады. Н релесінің полярландырылған якорінің түйіспесі арқылы 1Н және 2Н қайталағыштары қосылады (1.1 сурет, а).
Қосарланған сигналдық қондырғыда 1Н релесі әрқашанда Н релесінің полярландырылған якорінің қалыпты түйіспесі арқылы, ал 2Н релесі ауысқан түйіспесі арқылы қосылады.
Сурет 1.1 Бір жолды автоблокировканың ауыстырып-қосушы
құрылғылары
Жалғыз тұрған сигналдық қондырғының 1Н релесі, егер қозғалыс бағыты осы бағдаршамға сәйкес келсе, Н релесінің қалыпты түйіспесімен қосылады.
Әрбір жалғыз тұрған және қосарланған сигналдық қондырғыда бір желілік реле және бір желілік батарея қолданылады (1.1 сурет, б).
Екіжолды автоблокировкадағы сияқты қозғалыс бағытына сәйкес Л релесі ауысып қосылады және бағдаршамды алда орналасқан бағдаршаммен байланыстырады.
Тақ бағытты қозғалыста 56 қосарласқан бағдаршам тұсында ЖБ желілік батарея 1Н релесінің фронттық түйіспесімен кейін орналасқан бағдаршамның Л желілік релесін қосу үшін, 2Н релесінің тылдық түйіспесімен Л релесі алда орналасқан бағдаршамның желілік тізбегіне қосылады.
Қозғалыс бағытына сәйкес жалғыз орналасқан 3 бағдаршам сигналдық қондырғысында ЖБ қорек көзі 1Н релесінің фронтттық түйіспелерімен кейінгі бағдаршамның желілік тізбегіне қосылады, ал 2Н релесінің тылдық түйіспелерімен Л желілік релесі алда орналасқан бағдаршамның желілік тізбегіне қосылады.
Қозғалыс бағытына сәйкес емес жалғыз орналасқан сигналдық қондырғыда (4 бағдаршам) желілік тізбектен Л релесі және ЖБ қорек көзі толығымен ажыратылған.
Қозғалыс жұп бағытқа ауысқанда желілік тізбек ауысып қосылады:
oo қозғалыс бағытына сәйкес жалғыз орналасқан 4 бағдаршамда ЖБ қорек көзі кейінгі бағдаршамның желілік тізбегіне қосылады, ал Л желілік релесі алда орналасқан бағдаршамның желілік тізбегіне қосылады;
oo қозғалыс бағытына сәйкес емес 3 бағдаршамда желілік тізбектен Л релесі және ЖБ қорек көзі толығымен ажыратылады.
Қосарласқан сигналдық қондырғылардың сигналдық релелері (1.1 сурет, в) тек Л релесінің түйіспесімен қосылады, ал қозғалыс бағытына сәйкес емес жалғыз орналасқан сигналдық қондырғыларда С релесі 2Н релесінің фронттық түйіспесімен қорек алады. С релесінің фронттық түйіспелері ДБ диспетчерлік бақылау тізбектерінде пайдаланылады.
Қосарласқан қондырғыларда тақ бағыт бағдаршамдарының шамдары 1Н релесінің фронттық түйіспесімен, жұп бағытта - 2Н релесінің түйіспесімен қосылады. Жалғыз орналасқан қондырғыларда бағдаршам шамдары Н релесі тура полярлық қорек алғанда 1Н релесінің фронтттық түйіспесімен қосылады.
Тұрақты тоқтағы біржолды АБ-да әр сигналдық қондырғыда бір ортақ И1 импульстік релесі және бір жолдық батарея қолданылады (1.2 сурет). Импульстік қорек көзі әрқашанда БУ-нің кіру соңына, ал И1 импульстік жолдық реле шығу соңына қосылады.
Сурет 1.2 Бір жолды автоблокировка рельс тізбектерінің ауысып
қосылуы
Қозғалыс бағытына сәйкес БУ-нің басы мен соңы орындарын ауыстырады, сондықтан, көршілес рельс тізбектеріндегі қорек көзі мен И1 релесінің ауысып қосылуы талап етіледі. Бұл аралықтағы әр сигналдық қондырғыда 1Н және 2Н релелерінің түйіспелерімен жүзеге асады.
Тізбектердің күйі тақ бағытты қозғалысқа және пойыздың 3 бағдаршам артында болуына сәйкес келеді.
Негізгі релелер және приборлар:
Н - бағыт релесі; Л - желілік реле; 1Н, 2Н - бағыт релесінің қайталағыштары; С - сигналдық реле; С1, С2 - сигналдық реле қайталағыштары; П1 - жолдық реле қайталағыштары; РД - релелік дешифратор; И - импульстік жолдық реле; А - апаттық реле; О - оттық реле; КО, КО1 - қызыл оттың оттық релелері.
Орнықтырылған қозғалыс 3, 5, 7 сигналдық қондырғыларда Н релелері тура полярлық тоғымен қозған және 1Н релелері қосылған.
4 бағдаршам сигналдық қондырғысында Н релесі кері полярлық тоғымен қозған және 2Н релесі қосылған. 1Н және 2Н релелерінің түйіспелерімен АБ-ның тақ бағытты қозғалыстағы жұмысы үшін сигналдық қондырғылардың барлық тізбектері ауысып қосылады.
3П блок-учаскесі бос емес болғандықтан, 1 бағдаршамда - И1↓, П↓, ал
3 бағдаршам тұсындағы Л желілік релесі өшкен күйде. Л релесінің нейтралдық якорінің қайталағыштары болып табылатын С және С1 релелері якорьлерін түсіреді. С1 тылдық түйіспелерімен О оттық реле тізбегі қызыл от шамымен тізбектей тұйықталады. 3 бағдаршамда қызыл от жанады.
С1 релесінің тылдық, О релесінің фронттық түйіспелерімен КО оттық релесінің қорек тізбегі тұйықталады.
3 бағдаршам релелік шкафында И1↑ релесі импульстік режимде жұмыс істеп тұр және РД релелік дешифратор арқылы ПИ, ПИ1, П, П1 релелері қозған. О, 1Н, П1 релелерінің фронттық және С1 релесінің тылдық түйіспелерімен 5 бағдаршамның Л релесінің қорегі үшін желілік тізбек кері полярлық тоқпен тұйықталады. Нәтижесінде, 1Н, С1 релелерінің фронттық түйіспелерімен және Л релесінің ауысқан полярландырылған түйіспесімен О оттық реле орамасы арқылы 5 бағдаршамда сары от шамының тізбегі тұйықталады, яғни 5 бағдаршамда сары от жанады.
5 және 8 бағдаршамдардағы қызыл от шамдары қылдарының бүтіндігі осы шамдармен тізбектей қосылған КО, КО1 оттық релелерінің қозған күйімен бақыланады.
3 бағдаршамдағы қызыл от шамы күйіп кеткен жағдайда, О оттық реле өшеді де, өзінің түйіспелерімен 5 бағдаршамның Л релесін ажыратады. Нәтижесінде, 5 бағдаршамда қызыл от жанады (қызыл оттың тасымалдануы).
Жалғыз орналасқан 4 бағдаршам тұсында кесінді қондырғы пайда болады.
9П РТ-нен тоқ импульстерін И1 релесі қабылдайды. И1 релесі, өз кезегінде, тізбегі 2Н релесінің фронттық түйіспесі арқылы тұйықталған И2 қайталағышын қоздырады. И2 релесінің импульстік жұмысы кезінде тоқ
импульстері 9Па РТ-не тасымалданады. 7 бағдаршам релелік шкафындағы И1 релесі импульстік режимде жұмыс істеп, РД-ны қосады. ПИ, ПИ1, П, П1 релелері қосылады.
О, С1, П1, 1Н релелерінің фронттық түйіспелерімен 9 бағдаршамның Л релесіне тура полярлық тоғымен желілік тізбек қосылады.
Л, С, С1 релелері қозғанда 9 бағдаршамда жасыл от жанады.
Қозғалыс тақ бағыттан жұп бағытқа ауысқан сәттен бастап, 3; 58; 76 бағдаршамдарының Н релелері кері полярлық тоғымен қозып, 1Н релелері өшеді де, 2Н релелері қосылады.
4 бағдаршам тұсында Н релесі тура полярлық тоғымен қозып, 2Н релесін ағытады, 1Н релесін қосады.
Бағыт ауыстыру аяқталғанда рельс тізбектері, желілік тізбектер және сигналдық тізбектер ауысып қосылады.
Аралықтың бос күйінде 4 бағдаршамның Л релесі 2 бағдаршамға бағытталған желілік тізбекке 2Н релесінің тылдық түйіспесімен тура полярлық тоғымен қосылады. Л релесінен соң ізін-шала С, С1 релелері қозады. 4 бағдаршамда 1Н, С1, Л релелерінің түйіспелерімен жасыл от жанады.
Басқа рельс тізбектері мен желілік тізбектер осыған ұқсас жұмыс істейді.
Қазақстанның бүкіл негізгі темір жол магистральдары ПҚИР жүйелерімен - АБ, ЭО және ҮАЛС құрылғыларымен жабдықталған, қалған жолдарда негізінен ЖАБ қолданылады.
Автоматты блокировка Қазақстан темір жол торабында пойыздар қозғалысын интервалды реттеудің негізгі құралы болып табылады. Ол барлық екіжолды және көп жағдайда біржолды теміржол желісіне енгізілген.
Автоблокировканы енгізу 1930 жылдардан басталды. 1930 жылдардың екінші жартысынан бастап үздіксіз типті автоматты локомотивтік сигнализация ҮАЛС пайда болды. ҮАЛС жүйесі сандық кода негізінде құралған болатын, сондықтан кейін сандық кодалық автоблокировка жүйесіне енгізілді. Қазақстан темір жол торабында автоматтандырылған жүйелер өткен ғасырдың 50 - 60 жылдары енгізіле бастады.
Автоблокировка жүйесінде станцияаралық перегонды блок-учаскелерге бөледi және учаскелердiң шекарасында автоматты түрде жұмыс жасайтын бағдаршамдар орнықтырылады. Әр блок-учаскенiң бойына электрлiк рельс тiзбегiн РТ орналастырады.
РТ блок-учаскенiң жай-күйiн бiлдiретiн (бос немесе бос емес екендiгiн) және сонымен қатар рельс тiзбектерiнiң бүтiндiгiн, ақаусыздығын бақылайтын датчик ретiнде қолданылады.
Әрбiр өтпе бағдаршамының жанындағы релелiк шкафта РШ бағдаршамның оттарын басқаратын автоблокировка аппаратурасы, ал батареялық шкафта БШ - рельс тiзбектерiн және релелiк аппаратураны қоректендiретiн қорек көзi орналастырылады. Бағдаршамдар өзара әуе немесе кабельдiк желi тiзбектерiмен ЖТ байланысқан. Аппаратураны желi
тiзбектерiне қосу үшiн күштiк тiреуiштерде релелiк шкафтармен РШ байланысқан кабельдiк шкафтар орнықтырылады. Автоблокировка құрылғылары кернеуi 10 кВ үшфазалы жоғарывольтты желiден Ом типтi төмендеткiш желiлiк трансформатор арқылы қорек алады. Желiлiк трансформатор күштiк тiреуiштерде орналасқан және кабель арқылы релелiк шкафтармен байланысқан.
Автоблокировка аппаратурасы қозғалыстағы пойыздың әсерiмен жол бағдаршамдарының оттарын автоматты түрде ауыстырып қосып отырады. Әрбiр жол бағдаршамының сигналдық белгiсi бағдаршамға жақындап қалған машинистке алда жүрiп бара жатқан пойыздың координатасын көрсетiп отырады. Бағдаршамның қызыл оты - осы бағдаршамнан кейiнгi блок- участок бос емес, сондықтан пойызды осы бағдаршамның алдында тоқтату керек дегендi бiлдiредi. Сары от - алдағы бiрiншi блок-участок бос, келесiсi бос емес, сондықтан да сары белгiнi жүрiп өткеннен кейiн пойыздың жылдамдығын төмендетiп, келесi қызыл отты бағдаршамның алдында тоқтату керек. Бағдаршамның жасыл оты - алдағы бос блок-участоктар саны 2-ден кем емес, аралықта белгiленген жылдамдықпен жүруге рұқсат етiледi.
АБ құрылғылары рельс жолдарының бүтiндiгiн бақылайды. Жолдың зақымданған жағдайында (рельстiң жарылуы немесе шығып кетуi) осы блок- учаскені қоршайтын бағдаршамда пойыздың тоқтауын талап ететiн қызыл от жанады. Жол бағдаршамдары белгiлерi нашар көрiнгенде автоблокировкамен жабдықталған учаскелерде жабық жол бағдаршамдарын өтiп кету әбден мүмкiн, бұл пойыздар қозғалысы қауiпсiздiгi ережелерiн бұзады.
2 ДӨҢЕСТІК АВТОМАТИКА ЖҮЙЕЛЕРІНІҢ ТАҒАЙЫНДАЛУЫ ЖӘНЕ АППАРАТУРАЛАРЫ
Дөңестік автоматика - сұрыптау дөңестерінің өндіру қабілеттілігін жоғарлатуға және қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз етуге арналған құрылғылар жиынтығы. Келесілерден тұрады: ағытулар маршруттары бойынша бұрмаларды автоматты бұруға арналған дөңестік автоматты орталықтандыру (ДАО); ағытулар аралығындағы қажет интервалдарды қолдауға арналған интервалды және арнайы тежеуді қамтамасыз ететін ағытуларды түсу жылдамдығын автоматты реттеу жүйелері (ЖАР); дөңестің өндіру қабілетін жоғарылату мақсатында айнымалы жылдамдықпен жіберуді қамтамасыз ететін жіберу жылдамдығын автоматты орнату жүйесі (ЖЖАО); машинист қатысуынсыз дөңеске құрамды әкелу жылдамдығын автоматты реттеуге арналған дөңестік локомотивті телебасқару жүйесі (ДЛТ); сұрыптау дөңесінде ағытуларды жіберудің ең тиімді тәртібін алуға мүмкіндік беретін бағдарламалық - орнатушы құрылғылардың жүйесі.
ЖАР жүйесі дөңестің түсіру бөлігінде бір ағытуды басқасына айдауды болдырмау мақсатында жылжымалы ағытулар арасындағы қажетті аралықтарды ұстап тұру үшін; ағытулар жүрісінің талап етілетін қашықтығын және олардың сұрыптау паркінің жолдарында тұрған вагондарға жол берілетін соғу жылдамдығымен (1,5 мсек) жақындауын қамтамасыз ету үшін қызмет етеді. ЖАР жүйесінде арнайы аспаптар әрбір ағытудың жүру сапасы мен массасын, осы ағытудан кейін сұрыптау жолының бос ұзындығын және басқа да параметрлерді өлшейді. Осы мәліметтерге сәйкес, шешуші құрылғылар автоматты түрде басқарылатын тоқтату позицияларынан (вагон баяулатқыштарынан) шығару жылдамдығын есептейді, бақылау құрылғылары есептеу жылдамдығын радарлық жылдамдық өлшегіштерінен келетін нақты жылдамдықпен салыстырады және автоматты реттеу баяулатқыштардың басқару құрылғыларына тиісті командалар береді.
ДАО жүйесі ағытулардың жүру бағыты бойынша бағыттамаларды автоматты түрде аударуды қамтамасыз етеді. Екі режимде жұмыс істей алады: ағытулардың жүру маршруттары перфокартаға алдын ала жазылып, құрамды тарату процесінде одан оқылатын бағдарламалық режимде; және ағытулардың жүру маршруттары дөңестің басты бағыттамасына тікелей жақындаудың алдында ... жалғасы
Институт_Автоматтандыру және телекоммуникациялар
Кафедра_Автоматтандыру және басқару
Утверждаю
Заведующий кафедрой
Бекітемін
Кафедра мeңгepyшici
20 ж.г.
ЕСЕП БЕРУОТЧЕТ
Практика түрі
Вид практики _Өндірістік практика
ЖасағанВыполнил(ла) Воронцова Р.А._
(подпись) (аты-жөні Ф.И.О.)
ТексерілдіПроверил Шукаманов Ж.Е.
(подпись) (аты-жөні Ф.И.О.)
Тәжірибедегі және мансаптағы жоғары санатты
әдіскерМетодист сектора практики и карьеры
(подпись) (аты-жөні Ф.И.О.)
Курс _3
ТобыГруппа _АУ-18-1к
Алматы, 2021
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
3
1
Біржолды санды-кодалы автоблокировка
4
2
Дөңестік автоматика жүйелерінің тағ айындалуы және
аппаратуралары
10
3
Рельс тізбегінің АЛС жұмыс режимі
15
ҚОРЫТЫНДЫ
19
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
20
КІРІСПЕ
Теміржол көлігінде пойыздар қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету және өткізу қабілетін жоғарылату мақсатында сигналдандыру орталықтандыру және блоктау (СОБ) құрылғыларының қалыпты жұмыс жасауын қамтамасыз ету үшін автоматика және телемеханиканың келесідей негізгі жүйелері қолданылады.
Автоматты блоктау (автоблоктау) - көрсеткіштері пойыздар қозғалысының әсерінен өзгеретін жолдық бағдаршамдардың көмегімен аралықтарда пойыздар қозғалысын интервалды реттеу жүйесі. Автоблоктауда бекетаралық аралықтарды әр қайсысы өтпе бағдаршамдармен қоршалған блок учаскілерге бөледі. Блок учаскі пойыздың болу болмауы туралы ақпарат беретін датчик ретінде пайдаланылатын рельс тізбектерімен жабдықталады. Бағдаршамдар сигналдық көрсеткіштері арқылы алдыда жатқан блок учаскілердің жағдайы туралы ақпарат береді.Осы ақпараттарды қабылдап, қозғалыстағы пойыздардың машинистері бағдаршамдар көрсеткіштеріне сәйкес пойыздар жылдамдығын реттейді.
Автоматты локомотивтік сигналдандыру (АЛС) - пойыздар қозғалысының қауіпсіздігін жоғарлатуға және локомотивтік бригадалар жұмысының шарттарын жақсартуға арналған құрылғылар. АЛС құрылғылары пойыз жақындап келе жатқан жолдық бағдаршам көрсеткіштеріне сәйкес келетін сигналдарды жолдан автоматты жіберу мен локомотивте қабылдауды қамтамасыз етеді.
Жартылай автоматты блокировка - қарқынсыз қозғалысты жолдардағы пойыздар қозғалысын реттеу жүйесі. Мұнда бекеттің рұқсат етуші шығыс сигналы пойыздың аралыққа кіруіне рұқсат береді. Бекет немесе блокпост бойынша кезекші сигналды ашады, ал жабылуы автоматты түрде қозғалыстағы пойыздың әсерінен орындалады. Пойыздың толық құраммен келуін және аралықтың босауын бекет бойынша кезекші растайды.
1 БІРЖОЛДЫ САНДЫ-КОДАЛЫ АВТОБЛОКИРОВКА
Біржолды автоблокировка сұлбаларын келесі талаптардың сақталуымен құрады:
1. Автоблокировка сигналдары аралық бойынша тек бір ғана бағытта қозғалысты рұқсат етуі тиіс;
2. Бағдаршамдар арасындағы байланыс үшін желілік тізбектер қозғалыстың жұп және тақ бағыттарында ортақ болуы және тек қозғалыстың орнықтырылған бағытындағы бағдаршамдардың байланысы үшін пайдаланылуы керек;
3. Әр сигналдық қондырғының бағдаршамдарын бір желілік реле Л басқаруы тиіс. Бұл реле қозғалыс бағытына байланысты осы бағдаршамды алда орналасқан бағдаршаммен байланыстыратын желілік тізбекке қосылуы тиіс;
4. Тұрақты тоқтағы рельс тізбектерінің сұлбаларында қозғалыс бағытына байланысты БУ-нің кіру соңында импульстік қорек көзін қосу керек, ал шығу соңында - импульстік жолдық релені қосу керек;
Айнымалы тоқтағы РТ-нің сұлбаларында қозғалыс бағытына байланысты БУ-нің шығу соңында кодалық қорек көзін қосу керек, ал кіру соңында - импульстік жолдық релені қосу керек;
5. Орнықтырылған қозғалыстағы біржолды АБ сұлбаларының жұмысы екіжолды АБ сұлбаларының жұмысы сияқты орындалуы тиіс;
Біржолды АБ-ның негізгі элементтері:
oo бағыт өзгерту сұлбасы;
oo орнықтырылған қозғалыс бағытындағы жолдық бағдарш амдар арасындағы байланысты жүзеге асыратын желілік тізбектер;
oo орнықтырылған қозғалыс бағытындағы бағдаршамдардың шамдарын қосатын сигналдық тізбектер;
oo орнықтырылған қозғалыс бағытындағы автоматты локомотивтік сигнализацияны қосу үшін арналған кодалау тізбектері;
oo диспетчерлік бақылау тізбектері;
oo пойыздың стансаға немесе аралықтағы переездерге жақындауын хабарлау тізбектері;
oo байланыстыру сұлбалары.
Орнықтырылған қозғалыс бағытына байланысты АБ тізбектерін ауыстырып қосу үшін тізбегінде әр сигналдық нүктеде Н бағыт релесін қосатын бағыт ауыстыру сұлбасы қолданылады. Бұл сұлба 1.1 суретте көрсетілген.
Тізбектей қосылған Н релелері қоректі әрқашанда "қабылдауда" қойылған стансадан алады. Н релесінің полярландырылған якорінің түйіспесі арқылы 1Н және 2Н қайталағыштары қосылады (1.1 сурет, а).
Қосарланған сигналдық қондырғыда 1Н релесі әрқашанда Н релесінің полярландырылған якорінің қалыпты түйіспесі арқылы, ал 2Н релесі ауысқан түйіспесі арқылы қосылады.
Сурет 1.1 Бір жолды автоблокировканың ауыстырып-қосушы
құрылғылары
Жалғыз тұрған сигналдық қондырғының 1Н релесі, егер қозғалыс бағыты осы бағдаршамға сәйкес келсе, Н релесінің қалыпты түйіспесімен қосылады.
Әрбір жалғыз тұрған және қосарланған сигналдық қондырғыда бір желілік реле және бір желілік батарея қолданылады (1.1 сурет, б).
Екіжолды автоблокировкадағы сияқты қозғалыс бағытына сәйкес Л релесі ауысып қосылады және бағдаршамды алда орналасқан бағдаршаммен байланыстырады.
Тақ бағытты қозғалыста 56 қосарласқан бағдаршам тұсында ЖБ желілік батарея 1Н релесінің фронттық түйіспесімен кейін орналасқан бағдаршамның Л желілік релесін қосу үшін, 2Н релесінің тылдық түйіспесімен Л релесі алда орналасқан бағдаршамның желілік тізбегіне қосылады.
Қозғалыс бағытына сәйкес жалғыз орналасқан 3 бағдаршам сигналдық қондырғысында ЖБ қорек көзі 1Н релесінің фронтттық түйіспелерімен кейінгі бағдаршамның желілік тізбегіне қосылады, ал 2Н релесінің тылдық түйіспелерімен Л желілік релесі алда орналасқан бағдаршамның желілік тізбегіне қосылады.
Қозғалыс бағытына сәйкес емес жалғыз орналасқан сигналдық қондырғыда (4 бағдаршам) желілік тізбектен Л релесі және ЖБ қорек көзі толығымен ажыратылған.
Қозғалыс жұп бағытқа ауысқанда желілік тізбек ауысып қосылады:
oo қозғалыс бағытына сәйкес жалғыз орналасқан 4 бағдаршамда ЖБ қорек көзі кейінгі бағдаршамның желілік тізбегіне қосылады, ал Л желілік релесі алда орналасқан бағдаршамның желілік тізбегіне қосылады;
oo қозғалыс бағытына сәйкес емес 3 бағдаршамда желілік тізбектен Л релесі және ЖБ қорек көзі толығымен ажыратылады.
Қосарласқан сигналдық қондырғылардың сигналдық релелері (1.1 сурет, в) тек Л релесінің түйіспесімен қосылады, ал қозғалыс бағытына сәйкес емес жалғыз орналасқан сигналдық қондырғыларда С релесі 2Н релесінің фронттық түйіспесімен қорек алады. С релесінің фронттық түйіспелері ДБ диспетчерлік бақылау тізбектерінде пайдаланылады.
Қосарласқан қондырғыларда тақ бағыт бағдаршамдарының шамдары 1Н релесінің фронттық түйіспесімен, жұп бағытта - 2Н релесінің түйіспесімен қосылады. Жалғыз орналасқан қондырғыларда бағдаршам шамдары Н релесі тура полярлық қорек алғанда 1Н релесінің фронтттық түйіспесімен қосылады.
Тұрақты тоқтағы біржолды АБ-да әр сигналдық қондырғыда бір ортақ И1 импульстік релесі және бір жолдық батарея қолданылады (1.2 сурет). Импульстік қорек көзі әрқашанда БУ-нің кіру соңына, ал И1 импульстік жолдық реле шығу соңына қосылады.
Сурет 1.2 Бір жолды автоблокировка рельс тізбектерінің ауысып
қосылуы
Қозғалыс бағытына сәйкес БУ-нің басы мен соңы орындарын ауыстырады, сондықтан, көршілес рельс тізбектеріндегі қорек көзі мен И1 релесінің ауысып қосылуы талап етіледі. Бұл аралықтағы әр сигналдық қондырғыда 1Н және 2Н релелерінің түйіспелерімен жүзеге асады.
Тізбектердің күйі тақ бағытты қозғалысқа және пойыздың 3 бағдаршам артында болуына сәйкес келеді.
Негізгі релелер және приборлар:
Н - бағыт релесі; Л - желілік реле; 1Н, 2Н - бағыт релесінің қайталағыштары; С - сигналдық реле; С1, С2 - сигналдық реле қайталағыштары; П1 - жолдық реле қайталағыштары; РД - релелік дешифратор; И - импульстік жолдық реле; А - апаттық реле; О - оттық реле; КО, КО1 - қызыл оттың оттық релелері.
Орнықтырылған қозғалыс 3, 5, 7 сигналдық қондырғыларда Н релелері тура полярлық тоғымен қозған және 1Н релелері қосылған.
4 бағдаршам сигналдық қондырғысында Н релесі кері полярлық тоғымен қозған және 2Н релесі қосылған. 1Н және 2Н релелерінің түйіспелерімен АБ-ның тақ бағытты қозғалыстағы жұмысы үшін сигналдық қондырғылардың барлық тізбектері ауысып қосылады.
3П блок-учаскесі бос емес болғандықтан, 1 бағдаршамда - И1↓, П↓, ал
3 бағдаршам тұсындағы Л желілік релесі өшкен күйде. Л релесінің нейтралдық якорінің қайталағыштары болып табылатын С және С1 релелері якорьлерін түсіреді. С1 тылдық түйіспелерімен О оттық реле тізбегі қызыл от шамымен тізбектей тұйықталады. 3 бағдаршамда қызыл от жанады.
С1 релесінің тылдық, О релесінің фронттық түйіспелерімен КО оттық релесінің қорек тізбегі тұйықталады.
3 бағдаршам релелік шкафында И1↑ релесі импульстік режимде жұмыс істеп тұр және РД релелік дешифратор арқылы ПИ, ПИ1, П, П1 релелері қозған. О, 1Н, П1 релелерінің фронттық және С1 релесінің тылдық түйіспелерімен 5 бағдаршамның Л релесінің қорегі үшін желілік тізбек кері полярлық тоқпен тұйықталады. Нәтижесінде, 1Н, С1 релелерінің фронттық түйіспелерімен және Л релесінің ауысқан полярландырылған түйіспесімен О оттық реле орамасы арқылы 5 бағдаршамда сары от шамының тізбегі тұйықталады, яғни 5 бағдаршамда сары от жанады.
5 және 8 бағдаршамдардағы қызыл от шамдары қылдарының бүтіндігі осы шамдармен тізбектей қосылған КО, КО1 оттық релелерінің қозған күйімен бақыланады.
3 бағдаршамдағы қызыл от шамы күйіп кеткен жағдайда, О оттық реле өшеді де, өзінің түйіспелерімен 5 бағдаршамның Л релесін ажыратады. Нәтижесінде, 5 бағдаршамда қызыл от жанады (қызыл оттың тасымалдануы).
Жалғыз орналасқан 4 бағдаршам тұсында кесінді қондырғы пайда болады.
9П РТ-нен тоқ импульстерін И1 релесі қабылдайды. И1 релесі, өз кезегінде, тізбегі 2Н релесінің фронттық түйіспесі арқылы тұйықталған И2 қайталағышын қоздырады. И2 релесінің импульстік жұмысы кезінде тоқ
импульстері 9Па РТ-не тасымалданады. 7 бағдаршам релелік шкафындағы И1 релесі импульстік режимде жұмыс істеп, РД-ны қосады. ПИ, ПИ1, П, П1 релелері қосылады.
О, С1, П1, 1Н релелерінің фронттық түйіспелерімен 9 бағдаршамның Л релесіне тура полярлық тоғымен желілік тізбек қосылады.
Л, С, С1 релелері қозғанда 9 бағдаршамда жасыл от жанады.
Қозғалыс тақ бағыттан жұп бағытқа ауысқан сәттен бастап, 3; 58; 76 бағдаршамдарының Н релелері кері полярлық тоғымен қозып, 1Н релелері өшеді де, 2Н релелері қосылады.
4 бағдаршам тұсында Н релесі тура полярлық тоғымен қозып, 2Н релесін ағытады, 1Н релесін қосады.
Бағыт ауыстыру аяқталғанда рельс тізбектері, желілік тізбектер және сигналдық тізбектер ауысып қосылады.
Аралықтың бос күйінде 4 бағдаршамның Л релесі 2 бағдаршамға бағытталған желілік тізбекке 2Н релесінің тылдық түйіспесімен тура полярлық тоғымен қосылады. Л релесінен соң ізін-шала С, С1 релелері қозады. 4 бағдаршамда 1Н, С1, Л релелерінің түйіспелерімен жасыл от жанады.
Басқа рельс тізбектері мен желілік тізбектер осыған ұқсас жұмыс істейді.
Қазақстанның бүкіл негізгі темір жол магистральдары ПҚИР жүйелерімен - АБ, ЭО және ҮАЛС құрылғыларымен жабдықталған, қалған жолдарда негізінен ЖАБ қолданылады.
Автоматты блокировка Қазақстан темір жол торабында пойыздар қозғалысын интервалды реттеудің негізгі құралы болып табылады. Ол барлық екіжолды және көп жағдайда біржолды теміржол желісіне енгізілген.
Автоблокировканы енгізу 1930 жылдардан басталды. 1930 жылдардың екінші жартысынан бастап үздіксіз типті автоматты локомотивтік сигнализация ҮАЛС пайда болды. ҮАЛС жүйесі сандық кода негізінде құралған болатын, сондықтан кейін сандық кодалық автоблокировка жүйесіне енгізілді. Қазақстан темір жол торабында автоматтандырылған жүйелер өткен ғасырдың 50 - 60 жылдары енгізіле бастады.
Автоблокировка жүйесінде станцияаралық перегонды блок-учаскелерге бөледi және учаскелердiң шекарасында автоматты түрде жұмыс жасайтын бағдаршамдар орнықтырылады. Әр блок-учаскенiң бойына электрлiк рельс тiзбегiн РТ орналастырады.
РТ блок-учаскенiң жай-күйiн бiлдiретiн (бос немесе бос емес екендiгiн) және сонымен қатар рельс тiзбектерiнiң бүтiндiгiн, ақаусыздығын бақылайтын датчик ретiнде қолданылады.
Әрбiр өтпе бағдаршамының жанындағы релелiк шкафта РШ бағдаршамның оттарын басқаратын автоблокировка аппаратурасы, ал батареялық шкафта БШ - рельс тiзбектерiн және релелiк аппаратураны қоректендiретiн қорек көзi орналастырылады. Бағдаршамдар өзара әуе немесе кабельдiк желi тiзбектерiмен ЖТ байланысқан. Аппаратураны желi
тiзбектерiне қосу үшiн күштiк тiреуiштерде релелiк шкафтармен РШ байланысқан кабельдiк шкафтар орнықтырылады. Автоблокировка құрылғылары кернеуi 10 кВ үшфазалы жоғарывольтты желiден Ом типтi төмендеткiш желiлiк трансформатор арқылы қорек алады. Желiлiк трансформатор күштiк тiреуiштерде орналасқан және кабель арқылы релелiк шкафтармен байланысқан.
Автоблокировка аппаратурасы қозғалыстағы пойыздың әсерiмен жол бағдаршамдарының оттарын автоматты түрде ауыстырып қосып отырады. Әрбiр жол бағдаршамының сигналдық белгiсi бағдаршамға жақындап қалған машинистке алда жүрiп бара жатқан пойыздың координатасын көрсетiп отырады. Бағдаршамның қызыл оты - осы бағдаршамнан кейiнгi блок- участок бос емес, сондықтан пойызды осы бағдаршамның алдында тоқтату керек дегендi бiлдiредi. Сары от - алдағы бiрiншi блок-участок бос, келесiсi бос емес, сондықтан да сары белгiнi жүрiп өткеннен кейiн пойыздың жылдамдығын төмендетiп, келесi қызыл отты бағдаршамның алдында тоқтату керек. Бағдаршамның жасыл оты - алдағы бос блок-участоктар саны 2-ден кем емес, аралықта белгiленген жылдамдықпен жүруге рұқсат етiледi.
АБ құрылғылары рельс жолдарының бүтiндiгiн бақылайды. Жолдың зақымданған жағдайында (рельстiң жарылуы немесе шығып кетуi) осы блок- учаскені қоршайтын бағдаршамда пойыздың тоқтауын талап ететiн қызыл от жанады. Жол бағдаршамдары белгiлерi нашар көрiнгенде автоблокировкамен жабдықталған учаскелерде жабық жол бағдаршамдарын өтiп кету әбден мүмкiн, бұл пойыздар қозғалысы қауiпсiздiгi ережелерiн бұзады.
2 ДӨҢЕСТІК АВТОМАТИКА ЖҮЙЕЛЕРІНІҢ ТАҒАЙЫНДАЛУЫ ЖӘНЕ АППАРАТУРАЛАРЫ
Дөңестік автоматика - сұрыптау дөңестерінің өндіру қабілеттілігін жоғарлатуға және қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз етуге арналған құрылғылар жиынтығы. Келесілерден тұрады: ағытулар маршруттары бойынша бұрмаларды автоматты бұруға арналған дөңестік автоматты орталықтандыру (ДАО); ағытулар аралығындағы қажет интервалдарды қолдауға арналған интервалды және арнайы тежеуді қамтамасыз ететін ағытуларды түсу жылдамдығын автоматты реттеу жүйелері (ЖАР); дөңестің өндіру қабілетін жоғарылату мақсатында айнымалы жылдамдықпен жіберуді қамтамасыз ететін жіберу жылдамдығын автоматты орнату жүйесі (ЖЖАО); машинист қатысуынсыз дөңеске құрамды әкелу жылдамдығын автоматты реттеуге арналған дөңестік локомотивті телебасқару жүйесі (ДЛТ); сұрыптау дөңесінде ағытуларды жіберудің ең тиімді тәртібін алуға мүмкіндік беретін бағдарламалық - орнатушы құрылғылардың жүйесі.
ЖАР жүйесі дөңестің түсіру бөлігінде бір ағытуды басқасына айдауды болдырмау мақсатында жылжымалы ағытулар арасындағы қажетті аралықтарды ұстап тұру үшін; ағытулар жүрісінің талап етілетін қашықтығын және олардың сұрыптау паркінің жолдарында тұрған вагондарға жол берілетін соғу жылдамдығымен (1,5 мсек) жақындауын қамтамасыз ету үшін қызмет етеді. ЖАР жүйесінде арнайы аспаптар әрбір ағытудың жүру сапасы мен массасын, осы ағытудан кейін сұрыптау жолының бос ұзындығын және басқа да параметрлерді өлшейді. Осы мәліметтерге сәйкес, шешуші құрылғылар автоматты түрде басқарылатын тоқтату позицияларынан (вагон баяулатқыштарынан) шығару жылдамдығын есептейді, бақылау құрылғылары есептеу жылдамдығын радарлық жылдамдық өлшегіштерінен келетін нақты жылдамдықпен салыстырады және автоматты реттеу баяулатқыштардың басқару құрылғыларына тиісті командалар береді.
ДАО жүйесі ағытулардың жүру бағыты бойынша бағыттамаларды автоматты түрде аударуды қамтамасыз етеді. Екі режимде жұмыс істей алады: ағытулардың жүру маршруттары перфокартаға алдын ала жазылып, құрамды тарату процесінде одан оқылатын бағдарламалық режимде; және ағытулардың жүру маршруттары дөңестің басты бағыттамасына тікелей жақындаудың алдында ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz