Ұйымдағы стратегиялық менеджмент

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Ш. Есенов атындағы Каспий мемлекеттік технологиялар және

инжиниринг университеті

СОӨЖ №10

Реферат

Пән: Менеджмент

Тақырып: Ұйымдағы стратегиялық менеджмент. Нақты кәсіпорынның SWOT-талдауын жүргізу

Орындаған: Әзімбаев Нұрғиса

Группа: ГМУ 20-1

SWOT-талдау: саяси жарнама Менеджмент саласының дамуы XX ғасырдың басында орын алып, басқаруды ғылыми түрде ұйымдастыруға болады деген түсініктер қалыптасты. Бұл менеджмент саласындағы жаңа кезеңді бастады. Дегенмен, менеджмент нақты ғылымдарға ұқсамайды. Себебі, басқару барысында нақты ұсыныстармен бірге, алдын ала болжау мен кейбір түсініспеушіліктер орын алады. Ғылыми және әдістемелік әдебиеттерде стратегиялық менеджмент ұғымына қатысты бірнеше анықтамалар ұсынылады. Дегенмен, олардың барлығы төмендегі үш әдістердің бірімен байланыста болады: 1) ұйымдастырушылық өлшемдеріне назар аударатын әдіс (қоршаған ортаны сараптау) ; 2) ұйымның ұзақмерзімді мақсаттары мен оған жету жолдарына сүйенетін әдіс (мақсаттары мен құралдары) ; 3) стратегияны орындау барысында қызметтік әрекеттерді басты мақсат тұтатын әдіс (қызметтік тәсіл) . Бірінші әдіс стратегиялық жоспарлау тәсілдерімен тығыз байланыста. Қолданылу барысында қоршаған ортаның ықпалы көп әсер етеді. Екінші әдіс бойынша ұйымның мақсаттары анықталу негізіндегі оған жетудің басты құралдарына сүйенеді. Ал, үшінші әдісте стратегиялық сараптама, таңдау және орындау қимылдарына мән беріледі. Сондықтан стратегиялық менеджмент бәсекелестік күнделікті орын алатын қоғамда пайдаланылады. SWOT-талдау әдісін саяси ғылымдарда осы уақытқа дейін А. А. Нұрмағамбетов пен Е. Қ. Алияров сынды т. б. ғалымдар қолданды. Әдісті қолдану барысында мәселенің жағымды және жағымсыз жақтарына сараптама беріледі, оның мүмкіндіктері бағаланып, орын алатын қатерлері туралы айтылады. SWOT-талдау жүргізу барысында автор жоғарыда аталған ғалымдардың ережелеріне сүйенді.

Сондықтан, SWOT -талдау барысында төмендегі нәтижелер анықталды:

Жағымды жақтары (Strengths) : жарнамалық қызметтің заңнамалық, нормативті-құқықтық негіздері қалыптасты, жарнама саясатын мемлекет қолдайды және реттейді, ел тұрғындарының компьютерлік сауаттылығының жоғарылығы және ақпаратты алудың жоғарғы деңгейде болуы, саяси жарнама билік пен халық арасындағы өзара байланысты орнатады, мемлекеттік БАҚ-тармен қатар, жеке БАҚ-тардың қалыптасуы, билік орындары мен саяси партиялар, халық саяси нарыққа дағдыланды, саяси жарнамалық ақпаратты алудағы және таратудағы мүмкіндіктердің тең дәрежеде пайдаланылады, қоғам саяси құндылықтарды байыпты қабылдайды, әлеуметтік-саяси реформалардың орындалуы хабарланады, азаматтардың саяси тұрақтылықты күшейту қызығушылығын тудырады, саяси лидерлердің қоғамдағы жоғарғы рөлі көрсетіледі, сайлау науқаны кезеңінде электорат тек тұғырнамамен танысып қана қоймай, олардың нақты ұстанымдарын ұрандар арқылы қабылдайды.
Жағымсыз жақтары (Weaknesses) : саяси жарнамада манипуляциялық тәсілдерге ерекше мән беріледі, аталған сала бойынша мамандардың аздығы, заңнамалық құжаттарда саяси жарнама туралы тек үгіт ретінде көрсетіледі, жарнамада саяси нарықтың сегментация принциптеріне, яғни, географиялық, мінез-құлықтық, демографиялық себептеріне мән берілмейді, азаматтар саяси жарнаманы тек сайлауалды үгіт-насихат кезеңінде тікелей түрін қабылдайтындықтан, электораларалық кезеңдегі жанама (тікелей емес) әсерін байқамайды.
Мүмкіндіктері (Opportunities) : қоғам мен мемлекет арасындағы өзара байланыс шарттарын қамтамасыз етеді, сәтті орындалып жатқан саяси реформалар жаңа заңнамалық, нормативті-құқықтық негізін қалыптастырады, қоғам мүшелері саяси реформалардың жүргізілу маңыздылығын түсінеді, адамгершілік құндылықтарын үндейді, саяси жарнаманың қолдану салаларына мемлекеттік көмек, электораттың саяси мәдениетінің деңгейін көтереді.
Қатерлері (Threats) : жасанды саяси имидж дайындалады, саяси жарнаманы реттеудегі заңнамалық базаның әлсіздігі жөнсіз жарнаманы пайдалануға әкеледі, мамандарды дайындаудағы тиімді жүйенің жоқтығы, сайлау науқаны кезеңінде “лас” технологиялар қолданылады.

Стратегиялық басқару есебін зерттеуде ғалымдар бірнеше позиция тұрғысынан қарастырады, ең алдымен зерттеу "стратегия", "басқару" және "есеп" түсініктерінің жиынтығы ретінде айқындалады. Сонымен қатар, стратегиялық басқару есебінің дамуы стратегиялық менеджменттің дамуымен ұштасады. Қазіргі экономика жағдайында стратегиялық менеджментке теориялық және тәжірибелік қызығушылық артуда. Себебі заманауи экономика жағдайында бұл басқару технологиясы отандық ұйымдардың келешектегі позициясын анықтауға және жоғарғы нәтижеге жету жолында уақытылы жоспар дайындауға мүмкіндік береді.

Стратегиялық менеджмент - талдау, жоспарлау және бақылаудың үздіксіз үрдісіндегі ұйым басшылығының жүйелі стилі ретінде айқындалады. Осыған байланысты сенімді стратегиялық шешімдерді қабылдау әртүрлі ақпараттың үлкен көлемін қажет етеді. Ал ақпараттың алуандылығы шешімдер қабылдау үрдісін қиындатады, ал стратегиялық жоспарлау ұйымның әртүрлі деңгейінде қолданылады. Сондықтан басқару есебінің стратегиялық менеджмент аясындағы пайдалы функциясы - белгілі бір кезең аралығында әртүрлі деңгейдегі бөлімшелер шешім қабылдау үшін қажетті ақпаратпен қамтиды.

Стратегиялық шешім дайындау кезінде ұйым менеджментінің қажеттілігіне қызмет көрсету үшін басқару есебінің жаңа әдістері қажет етіледі. Сол әдістердің жиынтығын заманауи немесе стратегиялық басқару есебі деп атауға болады.

Стратегиялық басқару есебінің бір элементі ұйымның стратегиясын жасау және басқару стратегиясын жүзеге асыру үшін қажетті ақпаратпен қамтамасыз ету болып табылады.

"Стратегиялық басқару есебі" термині ХХ ғасырдың 20-жылдарында пайда болды. Ал стратегиялық басқару есебі аясындағы үлкен дискуссия ХХ ғасырдың 80- жылдарының аяғынан бастау алады. Баспаларда басқару есебінің дәстүрлі әдістері сынға алынып, сол уақыттың бизнесті жүргізудің бәсекелестік ортасына сәйкес келетін жаңа тәсілдерін насихаттау жүргізілді. Соның ішінде жаңа тәсіл ретінде стратегиялық басқару есебі белсенді ұсынысқа ие болды. Бірақ қазіргі уақытқа дейін стратегиялық басқару есебінің толық негіздемесі жоқ.

Колин Друри өзінің "Басқару және өндірістік есеп" атты жұмысының бір бөлімін стратегиялық басқару есебіне арнады. Автор бұл жұмысында стратегиялық басқару есебі проблемалары жөніндегі әртүрлі авторлардың анықтамаларын келтіріп, стратегиялық менеджмент үрдісіндегі стратегияны айқындауда қолдануға болатын ұйымның біріктірілген көрсеткіштерін өңдейтін жалпы тәсілдерін қарастырды.

Екінші тараптан, Дж. Иннз стратегиялық басқару есебін стратегиялық шешімдерді қабылдау үшін ақпаратпен қамтамасыз ететін тетік ретінде қарастырады. Негізінде стратегиялық шешімдер ұзақмерзімді болып келеді, ұйымның барлық жағынан қызметіне әсер етеді, ішкі құрамына бағытталмаса да, сыртқы бағыттылығы болады. Стратегиялық басқару есебінің мұндай анықтамасын қабылдау, ұйымның ұзақмерзімді негізгі шешімдерін қабылдауға ұсынылған ақпарат стратегиялық басқару есебінің категориясына жатқызылады.

Мұндай көзқарасты Купер мен Капланда ұстанды. Олар стратегиялық басқару есебінің тәсілдері ең алдымен ұйымның жалпы бәсекелестік стратегиясын қолдау, негізінде өнім мен қызметтің өзіндік құн есебін жетілдіру үшін информациялық технологияларды қолдану үшін өңделеді деп жазды. Бірақ арнайы ғылыми әдебиеттерде стратегиялық басқару есебінде басты назар сыртқа бағытқа аударылған басқа да анықтамалар ұсынылған. Мысалы, К. Симмондз стратегиялық басқару есебі терминін өз бизнесі стратегиясын өңдеу мен қадағалауға қолданылатын өз бизнесі мен бәсекелестер бизнесін талдау әдісі ретінде қарастырған.

К. Симмондздың анықтамасы бойынша, стратегиялық басқару есебі - компания, оның бәсекелестері туралы экономикалық стратегияны жүзеге асыруды өңдеу және бақылау үшін, әсіресе нақты шығындар мен бағаның, нарық көлемі мен үлесі, ақша қаражаттары мен фирманың қажет жалпы ресурстарының үлесіне қатысты деңгейі мен тенденциясын қолдану үшін басқару есебі мәліметтермен қамтамасыз ету және талдау. Келтірілген анықтамадан стратегияны әзірлеуші, яғни компанияның стратегиялық жағдайындағы өзгерістер туралы өз іс-әрекеттеріне қажетті тиімді өзгертулер қажеттілігіне негізделген стратегиялық есептің логикасы көрініс табады.

"Оксфордтық бухгалтерлік түсіндірме сөздігінде" стратегиялық басқару есебі менеджмент қажет ететін ұзақмерзімді стратегиялық шешімдерді орындау үшін, дәстүрлі тәсілден өзгеше, тактикалық шешімдерді қабылдау үшін ақпаратты қалыптастыруға мүмкіндік беретіндей етіп ұйымдастырылған жүйе ретінде анықталған. [1]

Стратегиялық есепке деген қызығушылық Саутгемптон университетінің менеджмент мектебінің профессоры Боб Райанның "Басшы үшін стратегиялық есеп" монографиясының жарық көруінен кейін едәуір арта түсті. Боб Райан стратегиялық есептің теоремаларын тұжырымдап, "С-цикл" моделі ретінде көрініс тапты. Оның көзқарасы бойынша стратегиялық есеп қаржылық талдау проблемаларына, яғни "4 С" төрт фактормен байланысты (ағылшынша commitment, control, cash, capability) : міндеттемелер, бақылау, қолма-қол ақша және потенциал. Бұл теоремалардан негізі түрлі ұйымдардың проблемаларын қарастыруға болатын қағидалар туындайды. Оның ойынша, стратегиялық есеп дегеніміз ұйымның қаржылық және есептік проблемаларын көрсететін белгілі бір әдіс болып табылады. Боб Райан стратегиялық есепті кәсіпорын үшін ең маңызды сұрақ болып табылатын - бизнестің жағымды мүмкіншіліктерін жүзеге асыру бойынша қаржылық және экономикалық проблемалары жағынан зерттейтін негіз деп қарастырады. [3]

Сонымен қатар батыс ғалымдары стратегиялық басқару есебі төңірегінде әр алуан анықтамаларын ұсынып жатты. Мысалы 1996 жылы Рослендер төмендегідей тұжырым жасаған: Стратегиялық басқару есебі, ең алдымен, ұйымның жоғарғы басшылығын нарықтағы бәсекелестеріне қатысты стратегиялық позициясына жету және оны ұстап тұруы үшін қажетті ақпаратпен қамтамасыз етуі керек. Одан кейін осы жылы Лорд стратегиялық басқару есебі жөнінде басқару есебінің дәстүрлі ішкі бағытталуының кеңеюі, яғни бәсекелестер жөнінде сыртқы ақпараттың қосылуы, фирма таңдаған стратегиялық позиция мен басқару есебіне деген күтілетін екпін арасындағы байланыс деп жазды.

Стратегиялық басқару есебінің белгілі бір анықтамасына ғалымдар арасында келісім болмағандықтан, Лорд арнайы әдебиеттерді зерттей отырып, стратегиялық басқару есебінің бірнеше бағыттағы сипаттамасын берді:

Дәстүрлі басқару есебінің ішкі бағытталуынан шығуы және бәсекелестер жөнінде ақпарат алу;
Компания таңдаған стратегиялық позиция мен басқару есебін қолданудан күтілетін тәуелділікті анықтау (яғни есеп беру стратегиялық позициялау көзқарасынан) ;
Шығындарды қысқарту әдістерінің талдау арқылы бәсекелестік артықшылыққа қол жеткізу немесе құндылықтар тізілімі байланысын қолдана отыра және шығындар факторын оптимизациялау көмегімен компания өнімі дифференциалдылық дәрежесін арттыру.

Р. Паркер бухгалтерлік түсідірме сөздігінде "стратегиялық басқару есебі - кәсіпорын нарығының өтілімі, бәсекелестер шығындары, шығындардың құрылымын зерттеу ақпаратын жинау мен талдау және ұйымның стратегиясы және сол нарықтағы оның бәсекелестерінің мониторингі" деп нақтылады. [4]

Стратегиялық басқару есебі мәселесі тек батыс ғалымдарын мазалап қоймай, орыс ғалымдарының арасында үлкен талқылау тақырыбына айналды. О. Е. Николаева, О. В. Алексеева да басқару есебінің жаңа бағыты - стратегиялық менеджменттің ақпараттық қажеттілігін қанағаттандыратын, есептік- талдау жүйесі ретінде көрініс тапқан стратегиялық басқару есебіне қатысты зерттеулер жүргізді. Ғалымдар қазіргі уақыттағы стратегиялық басқару есебінің анықтамаларын жинақтап, оның негізгі мақсаты, функциялары және өзгеше ерекшеліктерін, маңызын ашуға әрекет жасады. Стратегиялық басқару есебінің құралдары ретінде едәуір заманауи және тиімді технологиялар қарастырылды. Олар:

Қызмет түрі бойынша шығындар есебі және оның негізінде бюджеттеу;
Қызмет түрі бойынша басқару;
Экономикалық қосылған құн моделі;
Ұйымдарды басқарудың келешегі бар кешенді тәсілі ретінде үйлестірілген көрсеткіштер жүйесі;
Ұйымның бизнес-стратегиясын ұтымды қолдануға және стратегиялық-бәсекелестік күресте жаңа артықшылық беруге мүмкіндік беретін басқару есебінің белгілі үш әдістерінің интеграциялау мүмкіндігі.

Сонымен қатар, олардың еңбектерінде супермаркеттер желісі мысалында балансталған көрсеткіштер жүйесін тәжірибелік еңгізу тәжірибесі жазылған. [5]

И. Н. Богатая стратегиялық есепті ішкі және сыртқы факторлардың ақпараттық ағыны базасы негізінде, кәсіпорын меншігін бағалау тетігі ретінде зерттеді. Ол стратегиялық есепті "қаржылық және басқару есебін бірыңғай жүйеге біріктіретін, және де кәсіпорын басшылары мен қызметкерлерін тиімді шешім қабылдау үшін өндірістік деректермен, сонымен қатар кәсіпорын қызметін бағалау үшін инвесторларды ақпаратпен қамтамасыз ететін ақпараттық технологияның жаһанды моделі" деп айқындады.

И. О. Юрасова стратегиялық басқару есебінің тез тоңазытатын өнімді шығаратын кәсіпорынның жұмысының ұзақмерзімді тиімділігін бағалау үшін қолдану қажеттілігін теолиялық жүзінде дәлелдеуге әрекет жасады. Өзінің "Бухгалтерлік есеп" журналында жарық көрген "Стратегиялық басқару есебі" мақаласында автор әртүрлі шетел ғалымдарының жарияланымдарына талдау жасап, стратегиялық басқару есебі мен басқару есебінің дәстүрлі түсінігін салыстырып, айырмашылықтарын айқындады.

Басқару есебі жүйесінің тәжірибелік қойылым аспектілерін қарастыра отырып, Д. Волошин стратегиялық басқару есебінің негізгі элементтерін ашады: миссия, кәсіпорынды жүргізу, стратегиялық мақсаттар, критикалық сәттілік факторлары, көрсеткіштердің балансталған жүйесі, қаржылық көрсеткіштер мен қатар қаржылық емес көрсеткіштер.

Инновация стратегиялық есебін А. Н. Щемелев тұжырымдады, сонымен қатар инновация стратегиялық басқару және қаржылық есебіні құрудың және еңгізудің әдістемелік негізін қамтамасыз ететін инновация стратегиялық есебінің басты моделін ойлап шығарды. А. Н. Щемелевтің ғылыми жұмысында стратегиялық басқару есебі тек басқару есебі емес, сонымен қатар қаржылық есепті қосады деп жазған. Ғалымның ойынша "инновация стратегиялық қаржылық есебінің объектісіне төмендегілер жатады: меншік, резервтік жүйе, бренд, тауарлық марка, территориалдық және уақытша фракталдар. Ал инновация стратегиялық басқару есебінің қажеттілік тәуелділігіне байланысты объектілері: бизнес-бірліктер, қызмет сегменттері; шығындар, пайда мен нәтиже; ақша ағыны болып табылады".

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.