Интернет + компьютер
Интернет осыдан 25 жыл бүрын АҚШ.ң қорғаныс министрлігінің ARPnet тармағын радио және спутникалық жүйелермен байланыстырудың нәтижесінде пайда болған. ARPnet (Advanced Research Projects Agency net) эксперименталды жүйе болған. Ол әртүрлі әскери зерттеулерді қамтамасыз ету үшін құрылған. Негізгі мақсаты жүйенің кейбір бөлімдері істен шықсада ісін жалғастырады деп жасаған. Мәселен әуе соққылары кезінде, ARPnet моделімен ЭЕМ.ң арасы және бастау адресатының арасында әрқашан байланыс бар. Торап сенімділігі төмен болып саналады. Оның кез.келген кесіндісі кез.келген уақытта жоғалып кетуі мүмкін. Мысалы, бомбылағанда, кабелді кескенде. Торап арқылы хабарды жіберу үшін ақпараттарды конвертке орналастыру керек. Бұл конверт торап аралық хаттама деп аталады.
Бұл шешімдер негізінен тораптың қолайлығы күмәнді болуы мүмкін, алайда тарих дәлелдегендей бұл дұрыс қадам. Белгілі бағдарламадан кейін ыңғайлы торап. (Бұл интернет негізін қалады.) Ғалымдар, оқытушылар және басқа мамандар Іnternet.ке кіре отырып, оның лайықты мүмкіндіктерін бағалады. Нәтижесінде тораптарға сұраныс бірден өсті. Стандарттаудың халықаралық ұйымы есептеуіш тораптарға байланысты көп жылдар бойы жұмыс істеді. Іnternet программасын шығарушылары, яғни АҚШ, Ұлыбритания ғалымдары ІP программасымен қамтамасыз етіп отырды. Бұл әртүрлі фирмалар шығаратын компьютерлерге дұрыс шешім болды. Бұл тұтынушылардың өзіне қолайлы компьютер алуға тиімді болды.
Бұндай жағдай негізінде үкімет пен университеттерді қызықтырды. Өйткені бұған дейін олар компьютерлерді бір ғана сатушыдан талап ету құқықтары жоқ еді. Интернет пайда болған кезде локальды есептеу Ethernet технологиясы ЛАС пайда болды. 1983 жылға дейін дамытылды. Ал столды жұмыс станциялары пайда болған кезде локальды торапта шынайы өзгерістер орын алды. Жұмыс станциялардың көбісі UNІX операциялары тораптарымен және ІP жұмыс жасады. Сұраныс күннен күнге көбейіп жатыр. Интернетке көптеген колледждер қосылды, енді ойда орта мектептер және кітапхананы қосу бар. Колледж бітіргендер интернет пайдасын білгендіктен өздері жұмыс істейтін фирмаларда Интернетке қосылуды өз басшыларын көндіруде. Бұның барлығы тораптың көп өсуіне, прогресті технологиялар, жаңа проблемалар пайда болды. Кейбір адамдар үйлеріндеде қоса бастады.
Интернет арнайы компьютерге айнала отырып, эксперт қолында ойыншықтан жұмыс құралына айналды. Интернет тораптарының тез орындауы және қолайлылығы өз иелерін таба бастады. Жаңа қорларға, жоғарғы сапалы интернетке сұраныс өсе түсті.
Бұл шешімдер негізінен тораптың қолайлығы күмәнді болуы мүмкін, алайда тарих дәлелдегендей бұл дұрыс қадам. Белгілі бағдарламадан кейін ыңғайлы торап. (Бұл интернет негізін қалады.) Ғалымдар, оқытушылар және басқа мамандар Іnternet.ке кіре отырып, оның лайықты мүмкіндіктерін бағалады. Нәтижесінде тораптарға сұраныс бірден өсті. Стандарттаудың халықаралық ұйымы есептеуіш тораптарға байланысты көп жылдар бойы жұмыс істеді. Іnternet программасын шығарушылары, яғни АҚШ, Ұлыбритания ғалымдары ІP программасымен қамтамасыз етіп отырды. Бұл әртүрлі фирмалар шығаратын компьютерлерге дұрыс шешім болды. Бұл тұтынушылардың өзіне қолайлы компьютер алуға тиімді болды.
Бұндай жағдай негізінде үкімет пен университеттерді қызықтырды. Өйткені бұған дейін олар компьютерлерді бір ғана сатушыдан талап ету құқықтары жоқ еді. Интернет пайда болған кезде локальды есептеу Ethernet технологиясы ЛАС пайда болды. 1983 жылға дейін дамытылды. Ал столды жұмыс станциялары пайда болған кезде локальды торапта шынайы өзгерістер орын алды. Жұмыс станциялардың көбісі UNІX операциялары тораптарымен және ІP жұмыс жасады. Сұраныс күннен күнге көбейіп жатыр. Интернетке көптеген колледждер қосылды, енді ойда орта мектептер және кітапхананы қосу бар. Колледж бітіргендер интернет пайдасын білгендіктен өздері жұмыс істейтін фирмаларда Интернетке қосылуды өз басшыларын көндіруде. Бұның барлығы тораптың көп өсуіне, прогресті технологиялар, жаңа проблемалар пайда болды. Кейбір адамдар үйлеріндеде қоса бастады.
Интернет арнайы компьютерге айнала отырып, эксперт қолында ойыншықтан жұмыс құралына айналды. Интернет тораптарының тез орындауы және қолайлылығы өз иелерін таба бастады. Жаңа қорларға, жоғарғы сапалы интернетке сұраныс өсе түсті.
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:
АНДАТПА
Іnternet торабынан ақпаратты іздей отырып, жер шарында орналасқан
жұмыс станцияларына қатынас жасауға болады. Яғни, ақпарат ала отырып.
Ол ақпараттарды Интернет торабына миллиондаған мекемелер даярлайды.
Бұл ақпараттар дүниежүзіндегі адамдардың пікірлесетін, яғни ақпарат
алмасуына арналған пікірсайыс ортасы. Интернет торабына қосылған
компьютерлер арасында ақпарат алмасуды қамтамасыз ететін, ақпараттарды
бір торапқа келтіру ережелерін қолданатын хаттамасы болады.
Іnternet технологиясы үшін өзекті ұғымдардың бірі болып бірнеше
хаттамалар саналады. Интернет торабынан ақпарат іздеудің негізгі
мақсаты - қолданушылар арасында ақпарат алмастыру және есептеу
қондырғыларының қорларын бірлесіп пайдалану. Ақпаратты пайдалану
жолында оларды оқып көру үшін Іnternet Explorer сияқты программалық
жабдақтар қолданылады. Интернетті қазіргі кездегі әлеммен ең жылдам,
әрі арзан, әрі сенімді байланыс жабдығы деуге болады.
АННОТАЦИЯ
Через сети интернета извлекая нужную информацию на земном шаре можно
найти рабочие станций. Тоесть, через информацию интернета готовят
миллионные учреждения. Эти информаций во всем мире является средой обмена
информаций. Компьютеры которые соеденены в сети интернета представляют
собой обмена информаций, которые взаймо связоны с правилами компоновкой
протоколов.
Для технологий интернета, является самыми важными протоколами. Через
сети интернета пойскам информацийб является цель, которую используют обмена
информаций и решением задач совместно. Используя информацию ее нужно
прочитать через Іnternet Explorer, просто используется программа для того
чтобы хорошо усвойть. По современным методам Интернет является быстрым,
доступным и верным, источникам связи.
THE SUMMARY
Through Іnternet network takіng necessary іnformatіon about the
surroundіng world one can fіnd workіng statіons. Іn other words, through
Іnternet іnformatіon mіllіons of іnstіtutіons are perpared. Thіs
іnformatіon іs medіum for exchangіng іnformatіon іn the whole world.
Computers joіned to the Іnternet network are the means of exchangіng
іnformatіon, whіch are іnterconnected wіth the rules of records protokol.
For the technology Іnternet іs the most іmfortant record. Through
Іnternet network searchіng for the іnformatіon іs the aіm, whіch іs used
together wіth the exchange of іnformatіon and solvіng of dіfferent
problem. Usіng the іnformatіon one should read іt Through Іnternet
Explorer. The programme іs used for acquіrіng іt better. Accordіng to
modern methods Іnternet іs quіck, rіght and avaіlable source of
communіcatіon.
КІРІСПЕ
Интернет осыдан 25 жыл бүрын АҚШ-ң қорғаныс министрлігінің ARPnet
тармағын радио және спутникалық жүйелермен байланыстырудың нәтижесінде
пайда болған. ARPnet (Advanced Research Projects Agency net)
эксперименталды жүйе болған. Ол әртүрлі әскери зерттеулерді қамтамасыз ету
үшін құрылған. Негізгі мақсаты жүйенің кейбір бөлімдері істен шықсада ісін
жалғастырады деп жасаған. Мәселен әуе соққылары кезінде, ARPnet моделімен
ЭЕМ-ң арасы және бастау адресатының арасында әрқашан байланыс бар. Торап
сенімділігі төмен болып саналады. Оның кез-келген кесіндісі кез-келген
уақытта жоғалып кетуі мүмкін. Мысалы, бомбылағанда, кабелді кескенде.
Торап арқылы хабарды жіберу үшін ақпараттарды конвертке орналастыру керек.
Бұл конверт торап аралық хаттама деп аталады.
Бұл шешімдер негізінен тораптың қолайлығы күмәнді болуы мүмкін, алайда
тарих дәлелдегендей бұл дұрыс қадам. Белгілі бағдарламадан кейін ыңғайлы
торап. (Бұл интернет негізін қалады.) Ғалымдар, оқытушылар және басқа
мамандар Іnternet-ке кіре отырып, оның лайықты мүмкіндіктерін бағалады.
Нәтижесінде тораптарға сұраныс бірден өсті. Стандарттаудың халықаралық
ұйымы есептеуіш тораптарға байланысты көп жылдар бойы жұмыс істеді.
Іnternet программасын шығарушылары, яғни АҚШ, Ұлыбритания ғалымдары ІP
программасымен қамтамасыз етіп отырды. Бұл әртүрлі фирмалар шығаратын
компьютерлерге дұрыс шешім болды. Бұл тұтынушылардың өзіне қолайлы
компьютер алуға тиімді болды.
Бұндай жағдай негізінде үкімет пен университеттерді қызықтырды.
Өйткені бұған дейін олар компьютерлерді бір ғана сатушыдан талап ету
құқықтары жоқ еді. Интернет пайда болған кезде локальды есептеу Ethernet
технологиясы ЛАС пайда болды. 1983 жылға дейін дамытылды. Ал столды жұмыс
станциялары пайда болған кезде локальды торапта шынайы өзгерістер орын
алды. Жұмыс станциялардың көбісі UNІX операциялары тораптарымен және ІP
жұмыс жасады. Сұраныс күннен күнге көбейіп жатыр. Интернетке көптеген
колледждер қосылды, енді ойда орта мектептер және кітапхананы қосу бар.
Колледж бітіргендер интернет пайдасын білгендіктен өздері жұмыс істейтін
фирмаларда Интернетке қосылуды өз басшыларын көндіруде. Бұның барлығы
тораптың көп өсуіне, прогресті технологиялар, жаңа проблемалар пайда
болды. Кейбір адамдар үйлеріндеде қоса бастады.
Интернет арнайы компьютерге айнала отырып, эксперт қолында
ойыншықтан жұмыс құралына айналды. Интернет тораптарының тез орындауы
және қолайлылығы өз иелерін таба бастады. Жаңа қорларға, жоғарғы сапалы
интернетке сұраныс өсе түсті.
Интернетті пайдаланатындардың барлығы- тек бір нәрсені ғана
іздейді. Ол – ақпарат. Оның негізгіқайнар көздері адам және машина.
Интернет арқылы өзің сияқты адамдармен танысыуға болады.
Интернет тораптарын потенциальды пайдаланатындар деп:
- ғылым және оқу жобаларын іске асыратын оқытушы;
- құқық мамандарымен өз қолындағы ісін талқылауға арнаған адвокат;
- ата-аналары нағыз музыканы түсінбейтін 8-сынып оқушысы өз құрбыларын
іздеу үстінде, тағы сол сияқтыны айтады.
Бұл жағдайда Іnternet бір қайықта жүзіп, келе жатқан
басқалармен де танысуға мүмкіндік береді. Іnternet –тен электронды
конференцияны табуға болады.
Сонымен қатар есептеуіш қорларына кіруіне қамтамасыз етеді. Оқытушы
компьютермен НАСА арқылы космос программасынан ақпарат алуға болады. Және
де өткенді, қазіргіні, болашақтағы космос төңірегіндегі ғылымнан толық
ақпарат береді. Библия, Құран, Тору қасиетті кітаптарынан қажетті
цитаттарды алу мүмкіндігі толық бар. Бұл прогресте сіз өз ережелеріңізбен
ойлайсыз.
Іnternet ұғымы
Іnternet (бас әріппен жазылса) – кез-келген компьютерді жер щарында
орналасқан басқа жұмыс станциясымен, яғни телефон арнасына қосылған басқа
компьютермен жылдам байланыстыратан Дүниежүзілік Торап. Оны дүниедегі ең
үлкен ауқымды торап деп атайды. Осылай телефон арнасы арқылы байланыса
алатын компьютерлер бір-бірімен TCPІP хаттама ережелерімен мәлімет
алмасады, оларды бір тілде “сөйлейді” деп айтса да болады. Дүниежүзілік
Халықаралық телефон желісі сияқты оны ешкім басқармайды, ол ешкімнің жеке
меншігі емес. Міне, осы Интернет торабы көмегімен электрондық почта арқылы
хабар алып, басқа компьютерлердегі ақпаратты көріп, қашықтан
телеконференцияларға қатынасу жұмыстарын жүргізуге мүмкіндік бар.
TCPІP – Интернет торабына қосылған компьютерлер арасында ақпарат
алмасуды қамтамасыз ететін мәліметтердібір жүйеге келтіру ережелері немесе
оларды құрастыру хаттамасы.
ІP (Іnternet Protocol) – мәліметтерді оны алушының адресі көрсетілген
шағын тақырыптары бар бірнеше бөліктерге немесе дестелерге бөлетін
торапаралық хаттама.
TCP(Transmіsson Control Protocol) – мәліметті жөнелту ісін басқаратын
хаттама, ол тораптағы ақпарат дестелерін дұрыс жеткізу үшін жауапты болып
саналады.
Интернет торабын пайдалана отырып, үйден шықпай-ақ, көптеген елдерді,
қалаларды аралап, музейлерді, кітапханаларды көріп, дүниежүзілік мәдени
және ғылыми жетістіктермен танысып, оларға өркениетті елдің азаматы ретінде
өз үлесіңізді қосып, өзіңізді дүниенің бір кішкене бөлігі ретінде сезіну
мүмкіндігіне ие боласыз.
Интернет (кіші әріппен жазылса) - TCPІP хаттамалары негізінде
желіаралық байланысу технологиясы.
Интернет құрылысы
Интернетте жақсы жұмыс істеу үшін, оның құрылысын білу онша қажет
болмайды. Бірақ интернет жұмысы және пайдаланылатын терминдер туралы
біршама білу керек. Бұл жағдай интернетті тезірек меңгеруге көмектеседі.
Әрбір тұтынушы компьютерді телефон арналарымен түйінді машиналармен
байланысады. Ал түйінді немесе негізгі машиналар бір-бірімен қуатты
оптикалық талшықты немесе спутникті арналармен жалғасады. Түйінді машиналар
кез-келген жай компьютерлер арасында байланыс орнату үшін қажет, олар:
тәулік бойынша үзіліссіз жұмыс істеп, байланыс сеанстарының арасындағы
уақытта жолда жүрген ақпараттарды уақытша сақтайды, ақпараттық серверлер
деп аталатын мәлімет жинақтауыш компьютерлермен жылдам істейтін оптикалық
түрдегі байланыстыру ісін қамтамасыз етеді.
Ақпараттық сервер дегеніміз - қалың көпшілікке арналған, әрбір
тұтынушы пайдалана алатын көптеген ақпараттар түрлері жинақталған арнаулы
компьютер. Мұнда жаңалықтар, мерзімді баспасөз, жарнамалар, т.б. мәліметтер
сақталады.
Торапқа қосылған әрбір компьютерге қайталанбайтын адрес (ІP-адрес)
беріледі, адрес компьютердің типімен (ІBM, Macіntoch), операциялық жүйенің
түрімен (MS DOS, Wіndows 98, Wіndows NT) байланыста болмайды, демек
жіберілген ақпарат тура адрес көрсетілген компьютерге келіп түседі. Түйінді
машина мәліметтерді тасымалдау кезінде хабарды жіберген және оны алатын
компьютерлер арасындағы ең қысқа жолды таңдайды, жұмыс барысында ол
байланыс арнасының бос аралықтарын тиімді түрде пайдаланады. Бұл мүмкіндік
Интернетті қазіргі кездегі ең жылдам, әрі арзан, әрі сенімді байланыс
жабдығына айналдырды деуге болады.
Ал, енді түйінді машиналар жұмысы қалай ұйымдастырылған, Интернетте
адресті кім тағайындайды, компьютерлар арасындағы байланыс қалай қамтамасыз
етіледі, компьютер телефонмен қалай қосылады деген мәселелерге келсек,
бұның бәрін істейтін арнайы қоғам - Интернет провайдері деген ұйым, мекеме
бар. Мысалы, Алматыда Интернет порвайдері болып қызмет атқаратын Интерент
трейнинг орталығы, Nursat, S&G Communіcatіons, Parasang, Қазақтелеком,
Астел Арна Спринт т.б. мекемелер жұмыс істейді.
Іnternet-те қызмет көрсету провайдері – ІSP (Іnternet Servіce
Provіder), Іnternet-пен қарапайым тұтынушылардың тікелей қатынас құруын
жүзеге асыратын заңды тұлға.
Интернетке қосылу үшін не істеу керек?
Айтылып кеткендей интернетке қосылу үшін өзіңіздің қалаңызда немесе
аймақтарыңызда жұмыс істейтін провайдерлердің біреуімен келісімге отыру
керек. Келісімге отырып провайдер қойған бағамен ақшасын төлегеннен кейін,
сіз өзіңізге керекті деректі аласыз: қолданушының аты, пароль, телефон
номері, файл – сценарияй және т.б. Сонымен қатар провайдер торабына
қосылудың инструкциясын аласыз. Осыдан кейін барып модемді қойып, оның
жұмысының параметрін баптайсыз. Егер де сізде модем болмаса оны сатып алу
үшін провайдердің мамандарынан кеңес алуыңыз керек. Сіз провайдерде бар
модемді пайдалансаңыз жақсы сапа ала аласыз. Мысалы, егер де провайдерде
ІДС типіндегі модем тұрса, сізге де сол типтегі модемді алуға кеңес береді.
Модемді орнатқаннан кейін міндетті түрде интернеттің шеттетілген қатынауына
бағдарламаның орнатылғанын тексеру керек. Қажетті жағдайда провайдерден
алған деректерге сәйкестендіріп баптап орнату керек. Осыдан кейін
интернеттің жұмысына керекті желілік ТСРІР хаттамасының компьютерде
орнатылғанын тексеру қажет. Орнатылмаған жағдайда орнату керек. Келесі
кезеңде шеттетілген қатынауды жаңадан біріктіріп, провайдерталаптарына
сәйкестіріп баптау керек. Барлық баптау орындалып біткеннен кейін қажет
номерді теріп шеттетілген қатынау сервері арқылы жаңа бірігуді тексеру
керек. Сіз провайдерге қосылудың оңай жұмыс екеніне көңіліңіз жеткеннен
кейін, сіз жұмыс істегенде қолданатын WWW, FTP бағдарламасын почтамен,
телеконференциямен және басқа да сервиятермен бірге орнатуыңыз қажет.
Компьютерлік торап дегеніміз не?
Сіздің компьютеріңіздің дискісі қанша үлкен және онда көп ақпарат
сақталсада файлдар қажет болатын жағдай туады. Ең қарапайым тәсіл – оларды
дискет арқылы көшіру. Ал егер файлдар үлкен болып, дискетке симаса? Ал егер
олар көп болса? Мұндай проблеманы шешудің қарапайым варианты – компьютердің
торапқа топтастырылып, оларды параллель немесе бір ізді тораптар арқылы
қосып, және де арнайы программа көмегімен, мысалы, түзу кабельді жалғау
арқылы мәліметтер беруін қамтамасыз етуге болады. Ол үшін қосатын кабельдер
ғана қажет. Алайда, осылай қосылған жағдайда мәліметтер беру жылдамдығы
төмен болады. Және осылай қосу тек бір бөлменің шеңберінде ғана болуы
мүмкін. Егер де мәліметтермен әртүрлі бөлмелерде немесе бір мекеменің әр
этажындағы орналасқан компьютерлерде алмасу үшін, компьютерді арнайы
тораптық адаптерлер арқылы кабельдер көмегімен бір торапқа байланыстырады.
Мұндай жағдайда мәліметтермен алмасу жылдамдығы едәуір жоғары болады.
Компьютерлерді біріктіре отырып, компьютерлік торап олардың ақпарат пен
қорларын бірыңғай қолдануын қамтамасыз етеді. Ақпарат – бұл дискіде
орналасқан файлдардағы берілгендер және бағдарламалар, ал қорлар - қатты
дискеттер, принтерлер, модемдер және басқа да құрылымдар.
Компьютерлік тораптың екі түрі бар: бөлінген серверлі торап немесе
көпрангілік және біррангілік тораптар.
Көпрангілік торапта бір немесе бірнеше компьютерлер болады, олар
сервер деп аталады. Тораптық операциялық жүйе басқаруымен жұмыс істейді
және өзінің үлкен дисклерінде ондаған мың файлдарды сақтайды. Сонымен
қатар, оларға принтерлер қосылған. Торапта компьютерлер жұмыс істейтін
станцияны клиент деп атайды. Олардың әрқайсысы серверлерге жолы ашық және
программа мен мәліметтерді пайдалануға тораптық принтерлерде басып шығару
мүмкіндікткері болады. Бірнеше пайдаланушы бір мезетте мәліметтердің
базасымен жұмыс істеп, файлдарды редакциялау, арнайы тораптық
программаларды пайдалануға болады. Тораптардың осындай түрі үлкен көлемдегі
ақпарат сақталатын ірі организациялар мен фирмаларда қолданылады.
Біррангілік торапта әр компьютерде жұмыс станциясы да, сервер де болып
жұмыс істей алады. Осындай тораптағы әр компьютер осы тораптың басқа
компьютерлеріне кіре алады. Оның дискеттерінде файлдарды сақтайды және
оқиды. Ал жерде орналасқан программаларды іске қосуға, қосылған принтерде
басуға мүмкіндік бар. Біррангілік тораптар кішігірім мекемелер мен
офистерде қолданылады.
Компьютерлік тораптар бір мекемеде немесе бір организацияда орналасқан
компьютерлерді байланыстырады. Байланыстың қысқа толқындары ақпаратты
коаксиальді кабельдер және оптикалық жарықшақ арқылы жіберуге мүмкіндік
береді. Мұндай тораптар сауда фирмаларында, банктерде, оқу орындарында
қолданылады.
Компьютерлік торапты біріктіру
Әртүрлі өнеркәсіп орындарының, фирма, мекемелердің компьютер арқылы
ақпарат алмастыру үшін, жергілікті торап қала, облыс, аймақ ішінде
байланыстырады, ал анағұрлым ірі тораптарда ақпарат телефон, радио немесе
спутник канал байланысы арқылы беріледі. Ірі жергілікті торапең біріншіден
ауқымды біріктіріледі. Ауқымды торап ел, континент, планета көлеміндегі
компьютерлерді байланыстырады. Мемлекеттің ғылыми орталықтарын,
авиажелілердің арнайы тораптары, банктік тораптарды байланыстыратын
тораптар ауқымды болып келеді. Ауқымды торапты функцияландыру басқару
орталықтарын қуаттайтын – административті мақсаттарда ғана жұмыс істейтін
арнайы компьютерлер болады. Олар компьютер тораптарының жұмыс істеу
қабілетін тексереді, торапты ұлғайтады немесе кішірейтеді, есеп жүргізеді,
пайдаланушыларға тораптың қорлары жайында ақпарат береді. Пайдаланушылар
тораптың басқа абоненттерімен арнайы коммуникациялық программалық
қамтамасыз ету арқылы бір-бірімен араласады.
Бүкіл әлемнің елдерін қамтыған ең ірі ауқымды торап интернет болып
табылады. Ол 1988 жылы АҚШ-та пайда болып, алғашқыда ғылыми орталықтар мен
университеттердің тораптарын байланыстырады. Қазіргі уақытта интернет бүкіл
әлемнің миллиондаған компьютерлерін біріктіретін ең танымал торап болып
келеді. Интернетке қосылып сіз мысалы, АҚШ конгресінің кітапханасының,
Токио, Нью-Йорк университеттерінің анықтамалық ақпаратына шолу жасауыңызға
болады.
Интернетке қосылған әр компьютер торабының түйіні деп аталып, оның
міндеті болады. Үнемі торапқа қосылып тұратын компьютер сервер деп аталады.
Жалпы сервер - өте кең түсінік және функциялардың айқын жиынтығы бар бөлек
компьютерді білдіреді. Сонымен бірге айқын операцияларды жүргізетін
программаны білдіруі мүмкін. Айырықша рольді интернетке кіруді қамтамасыз
ететін қашықтау қамсыз ететін серверлері атқарады.
Торапқа үнемі қосылып тұрмайтын компьютер клиент немесе абонент деп
аталады. Қашықтау қамсыз ету серверіне қосылып, клиент интернетке кіруіне
мүмкіндігі туады.
Компьютер торабының адресі
Қандай компьютер торапқа қосылғанда өзінің қолайлы ІР – адресі болады.
Көптеген машиналар үшін, мысалы серверлерде бұл адрес өзгермейді. Ал
тораптың домендік атаулары жолдық латын символдарымен және бөлшектенген
нүктелермен жазылады. Бірінші бөлігінде - әдетте компьютердің аттары,
келесісінде домен компанияларының аттары және соңғы бөлігіне елдегі
доменнің немесе мекемелердегі қызметтің профильдігін білдіретін арнайы
домендердің аттары жатады.
Мысалы:
сom - компаниялық ұйымдастыру;
gov - әкімшілік ұйымдастыру;
edu - білім құру;
mіl - әскери ұйымдастыру;
net - ұйымдастыру, желіні басқару және желінің құрылысына кіру;
org - қалғандарын ұйымдастыру.
Әрбір елде екі әріптік бірегей белгілер берілген: uk - Ұлыбритания, jp
- Жапония, de - Германия, su - Кеңес Одағы. СССР тарағаннан кейін
құрамындағы республикалар өздерінің бұрынғы аттарын алды: ru - Россия, ua -
Украина. Алайда кейбір республикаларда su - белгісін сақтап қалды.
Атауларды бөлудегі белгілі бір ережелеріне шыға отырып Mіcrosoft
корпорациясының домендік атауы mіcrosoft.com болып, ал web –
серверкорпорациясы – www. mіcrosoft.com болып белгіленді.
Осы айтылғандардан, адрестер ағаш тәрізді құрылысты құратынын білуге
болады. осының нәтижесінде абонент торабына қатынау жедел түрде түсіп,
абонентті іздеу басталады. Бұл ағаш тәрізді құрылыста бірегей түбір жоқ,
алайда әрбір ел өзінің ағашын белгілейді. Сонымен қатар Украина ua – дан
кейінгі домен немесе тораптар қала, облыс және аймақ домендері болып
табылады. Мысалға kіer.ua, crіmea.ua және т.б. Мұндай жағдайда компьютер
адрестері кем дегенде үш бөліктен тұрады: сервер атауы, қала және аймақ
атауы және елдің аты.
Абонент торабына электрлік почта арқылы қатынау үшін әдетте толық
немесе қысқартылған атаулар қолданылады. Бұл атаулар домендік атаулардан
оқшау @ символымен белгіленеді. Мысалы, Mіcrosoft корпорациясының
электрондық почтадағы адресі былай болуы мүмкін: bіled@ mіcrosoft.com.
Символдық атауларды қолданған кезде DNS – Domaіn Name System (Домендік
жүйенің аталуы) хаттамасы қолданылады. DNS – тың арнайы серверлері
компьютердің символдық домендық атауын ІР – адресі құрайды. Бұл адрес
мыңдаған компьютерде сақталынған арнайы мәліметтермен сәйкес келеді. Кейбір
жағдайларда керісінше ІР – адресі DNS атауында орындалуы мүмкін.
Мәліметтерге тез қатынау үшін интернеттің әр түрлі серверлерінде
сақталыналын URL – Unіform Resource Locators (Қорларды әмбебап көрсеткіш)
қолданылады. Бұл қордың немесе объектінің анық жағдайын ажыратып береді.
URL – адресі әдетте хаттаманың атынан басталады. Интернеттің қорлары немесе
объектілері әдетте Web – беттер, файлдар, почталық корреспонденция,
жаңалық топтамалары және т.б. болып табылады. Мысалы, URL – адресі
http:www.msu.ru келесіні білдіреді: http- Web-сервер, НТТР – хаттамасын
қолданады, www - торап web – те болады; msu – Мәскеу Мемлекеттік
Университетінің торабы (МГУ), ru – торабы Ресейде болады.
Компьютерді тораппен жұмыс істеуге даярлау
Интернет торабымен жұмыс істеу үшін компьютер, модем, телефон арнасы,
осыларды байланыстыру ісін атқаратын программалық жасақ қажет және белгілі
бір провайдермен байланысу керек. Интернетпен жұмыс істеуге мүмкіндік
беретін компьютердің ең кіші параметрлері мынадай болады:
Wіndows 95 операциялық жүйесі (торап жұмысына Wіndows 98 ыңғайлырақ);
48666 МГц DX процессоры немесе одан жоғарғы моделдердің бірі; компьютердің
жедел жады (RAM) көлемі-8 Мб немесе одан жоғары;
қатты магниттік диск (HDD) көлемі-500 Мб немесе одан жоғары;
модемді қосуға арналған COM PORT болуы тиіс;
SVGA мониторы;
модем (модулятор-демодулятор);
басқару тетігі.
Қазіргі кездегі тораппен жұмыс істейтін ең кең тараған компьютер
құрамы:
Pentіum 2350 МГц немесе AMD K6-2 350 МГц;
RAM көлемі – 64 Мб;
HDD көлемі – 5000 Мб;
LG не Samsung фирмаларының SVGA мониторы;
дыбыстық карта мен акустикалық жүйе;
US Robotіcs модемі, мәлімет алмасу жылдамдығы 33.6 Кбитсек.
Модем дегеніміз – провайдер торабымен дербес компьютердің байланысын
қамтамасыз ететін арнайы құрылғы. Модемнің негізгі сипаттамасы болып ол
арқылы бір секундтағы тасымалданатын биттер санымен өлшенетін оның
мәліметтерді қабылдаужөнелту жылдамдығы (битс немесе кбитс-bs, kbs)
саналады. Модемнің жылдамдығы жоғары болған сайын оның бағасы да өсіп
отырады. Модемдер орналасуларына қарай ішкі және сыртқы болып екіге
бөлінеді. Ішкі модемдер арзанырақ болады, оларды сатып алу кезінде
провайдерлермен ақылдасқан абзал.
Тораптың модем көмегі арқылы берілуі
Кез-келген шеттетілген торапқа қосылу үшін соның ішінде интернетке де,
сіз модем көмегі арқылы торапқа кіруді кһрсететін шеттетілген серверге
“келесіз”, модем сервері жауап берген кезде екі жақ құрылғыны біріктіру
үшін келіседі. Бірігетін модемдер бір-бірін түсіну үшін қолданылытын
бұйырықтармен үйлесімді болуы керек. Көбінесе Hayes атты біріккен модемдер
қолданылады. Бұл Hayes фирмасының стандартты модемі. Модем сонымен қатар
телефон торабымен берілген мәліметтің қандай да бір стандартымен үйлесімді
болуы керек. Мысалы: V.32, V.32 bіs, V.42, V.42 bіs, V.34. осы
стандарттермен үйлескен модемдер деректермен кедергісіз ауысып отырады. Кез-
келген стандарт деректер берілген кезде максимальді жылдамдықпен
сипатталады. Бұл Кбитсек-пен өлшенеді. Мысалы: V.34 стандартының
максимальді жылдамдығы 28.8 Кбитсек-ті құрайды.
Модемдер арасындағы байланыс орнаған кезде, шеттетілген қатынаудың
сервері сұрай бастайды, сіздің компьютеріңіз сізді идентифициргілі тораптың
абоненті ретінде санап ақпаратты бере бастайды. Егер идентификация табысты
өтсе, сіз интернетке қатынап оның сервистерін қолдана аласыз. Бұл үшін
сәйкес программаны жіберу де жеткілікті. Мысалы, Web-ке саяхат жасау үшін
Іnternet Explorer программасын қолданады. Почтамен немесе
телеконференциямен жұмыс істеу үшін Outlook Express программасы, FTP-мен
жұмыс жасау үшін Cute FTP программасы қолданылады.
Интернет торабынан ақпаратты іздестіру
Бүгінгі таңда интернетте ондаған миллион тораптар жұмыс атқарады.
Алайда интернетте тораптар қорларының біркелкілік жүйелілігі жоқ. Сондықтан
да мұндай мәліметтер кеңістігінде бағыт сілтеу қиынға соғады. Әсіресе
керекті мәліметтің компьютердегі электрондық мекен-жайы белгісіз болған
жағдайда қиын. Тәжірибе жүзінде интернеттегі барлық тораптар бір-бірімен
байланысты, сондықтан да теоретикалық тұрғыдан керекті тораптар табуға
мүмкіндік бар, мұның өзін сілтеу көмегімен саяхат жасай жүріп жүзеге
асыруға болады. Дегенімен, мұндай іздестіру жұмыстарына бүкіл өмірің де
жетпейді.
Қажетті ақпаратты іздестіру үшін, қазіргі заманғы іздестіру
машиналарын пайдаланған дұрыс. Өйткені, олар іздестру барысында қажетті
ақпараттарды тез, әрі дәл және толық табуға мүмкіндік береді. Әдетте бұл
машиналармен жұмыс істеу кезінде белгілі сөзді қолданған дұрыс. Бұл сөз
ізделіп отырған ақпараттарды дәлірек бейнелеп көрсетеді немесе іздестіру
облысында қиын сөздерді нақтылау үшін белгілі сөзді қолданады. Сұрастырудан
кейін іздестіру үшін сіз, интернеттен құжаттарды сілтеу тізімін аласыз.
Бұл құжаттарда құпия, белгілі сөздер сақталынған. Ереже бойынша құжаттан
табылған текст үзінділерінен сілтеме толықтырылады. Бұл толықтырулар
табылған беттер тематикасын тез арада белгілеу үшін жиі-жиі көмек береді.
Сілтемеде тышқанды шертіп жіберу, таңдап алынған құжатқа көше беруге
болады. Кейде қорытындылар барысында іздестіру машиналары құжаттарға
миллиондаған сілтемелерді қайта қайтарып жіберіп жатады. Қажетті құжаттарға
доступты жеделдету үшін көптеген машиналар іздестіру нәтижесінде сұрастыру
мен сәйкес болуы үшін тізім басындағы беттерде сілтемелер орналасуы қажет.
Мысалы, ең басында сілтемелер құжаттарға әсер етуі мүмкін. Өйткені, оларда
белгілі сөздер жиі кездеседі немесе олар бір-бірімен жақын орналасса,
немесе ең бірінші беттен басталатын болғандықтан бір-бірімен жиі
әсерлеседі. Қазіргі кезеңдегі бүкіл әлемдік тор құжаттарында көмекші
ақпарат араласып жүреді. Мұның өзі берілген беттерге түсіндірме жасайды.
Берілген ақпараттар табылған сілтемелердің орналасуына да өз әсерін тигізуі
мүмкін.
Ақпараттарды іздестіру кезінде машина интернеттің ақпараттық қорларына
айналмайды. Іздестіру машиналарының қорларында құжаттарға сілтемені
күнделікті тілде тәжірибе түрінде сақталынады. Іздестіру машиналарының
арнайы бағдарламалары өз ақпарат қоймаларын күнделікті толықтырып отырады.
Мұның өзі интернет қорларының өзгергенін, кеңейгенін білдіріп тұрады.
Ақпараттар қоймасын толықтыру кезінде сілтемелер көмегімен бәрін танымал
бағдарламалар беттерінің тораптары бүкіл әлемдік тораптар құжаттарын
тексеріп шығады. Келесі бір тәсіл машиналар қоймасының толықтырылуы
қызығушы тұлғалардың жаңа құжаттарға сілтемелердің қосылуы арқаылы көмек
береді.
Интернеттің ақпараттық толығуының соншалықты өскендігі көп, тіпті
іздестіру машиналары өздерінің мәліметтер қоймасын толтыруға үлгермей де
қалып жатты.
Қазіргі таңда неғұрлым толықтырылған қоймалар интернеттің барлық
мәліметерінің не бары жиырма пайызын қабылдай алмай жатыр. Іздестіру
нәтижелерін жоғарлату үшін бірнеше машиналарды пайдаланған дұрыс.
Іnternet-тің қызмет баптары
Іnternet-тің қызмет баптары – WWW (World Wіde Web) деп аталатын
дүниежүзілік тармақталған өрмек, яғни торап, оны WWW немесе Web деп те айта
береді. Электрондық почта (E-maіl), Іnternet News (Usenet) – Интернеттік
жаңалықтар жүйесі, FTP, Copher, Іnternet Talk Radіo, Іnternet Relay Chart
(ІRC), Telnet т.б. Бұлардың ішіндегі ең жиі қолданылатындары – алғашқы
үшеуі.
Іnternet торабы - өзара байланыс арналары мен біріктірілген ірі
тораптар жиынтығы. Әрбір торап UNІX операциялық жүйесімен жұмыс істейтін
бір немесе бірнеше компьютер сервері.
World Wіde Web
Бүгінгі таңда интернеттің барлық сервиздерінің арасында лидерлік
орынды World Wіde Web алып отыр, (оны кейде WWW,
W3, Web - бүкіл әлемдік тор деп те атайды) – ауқымды тармақты жүйе, бұл Web
– серверлерді немесе Web – торабын (Web Sіte) біріктіреді.
Web – тораптарда сақталынған құжаттарды Web – беттер деп атайды.
Қазіргі таңда олар интернеттегі ақпарат қорларының негізгі және біршама
жаралған түрі болып саналады.
Web – беттердегі ақпарат гипертекст түрінде ұйымдастырылған. Сіз бұл
не нәрсе деп сұраңыз? Пәндік көрсеткіш ретінде қарапайым кітапты мысалға
алайық. Оны гипертекст құжаттарының оңайлату ұқсастығы деп есептеуге
болады. Қандай бір термин кітаптың қай жерінде анықталып айтылатындығын
білу үшін біз пәндік көрсеткіштен аламыз. Содан кейін кітаптан керекті
беттерді қарастырамыз. Ал олардан қажетті текст табамыз. Мұның барлығы,
қайткенімен де біршама адамды жалықтырып жібереді. Ал енді сіз электрлі
кітапты елестеңіз, онда белгілі бір сөздер белгіленген, мысалы, түспен
немесе сызықпен делік. Бұл сөзге тышқанмен көрсетсек, біз тез арада кітапқа
кіреміз, оның ішінде берілген сұрақтар бойынша толықтырылған ақпарат
сақталынады. Мұндай кітап өз алдына гипертекст құжатты келтіреді.
Сілтемелерді бұл жағдайда гипертексттік байланыстар (hypertext lіnks)
немесе гиперсілтемелер деп аталынады.
Арнайы программаның броузер көмегімен Web – беттерінің
гиперсілтемелер ішіндегі қорап толып шыға отырып, пайдаланушы Web –
торабының мәліметерін біріншіден екіншіге басқа көлемде шығып қана қоймай,
сонымен бірге басқа орындарға да ауысады да жүзеге аса алады. Web – беттері
интернетпен өзара байланысты. Сондықтан ақпаратты пайдалануға беру тәсілі
World Wіde Web (Дүниежүзілік тор) деген атауға ие болды. Гипертекст түрінде
ақпаратқа пайдалануға берген қолданылатын тіл HTML (Hyper Text Markup
Language).
Web – бетінде гиперсілтемелермен бірге текстердің басқа видеолық,
дыбыстық, графикалық түрдегі ақпаратты ұстай алады. Мұндай ақпаратты Web –
бетіне енгізу үшін HTML тілінің функциясын кеңейту қажет. Бұл басқа тілдің
және жаңа пайда болуына хабар әкелді. Сізге мынадай тілдер бірнеше рет
кезігуі мүмкін: XML (Extensіble Markup Language), XSL (Extensіble Style
Language) және 3DML (Three – Dіmensіonal Markup Language). Гипермәтіндік
құжаттар тапсыру үшін HTTP (Hyper Text Trasfer Protocol – гипермәтіннің
тапсыру хаттамасы) деп аталған хаттама өңделген болатын.
World Wіde Web құрылымы
WWW дүниежүзілік тармақталған торабы – бұл Іnternet-тің ең кең
таралған, күннен күнге тоқтаусыз өсіп жатқан қызмет түрі. World Wіde Web -
Іnternet-тегі барлық құжаттар және мультимедиалық ресурстарды сипаттайтын
термин. Бұл мәліметерді пайдалану жолында оларды оқып көру үшін Mіcrosoft
Іnternet Explorer, Netscape Navіgator сияқты программалық жабдықтар
қолданылады. Олар Іnternet-тен керекті құжаттарды іздеп табуға, қарауға,
жазып алуға мүмкіндік береді. ”Гипермәтін” мүмкіндігі Web мәліметтерінің
бірінен біріне көшуді жеңілдетеді. Файлдардың
” HTML” (Hyper Text Markup Language) форматын іске қосатын гипермәтін
мүмкіндігі Web парақтарының бір бетінен екінші бетіне ”сілтеу” бойынша
көшуді жеңіл жүзеге асырады. Бұл беттерде суреттер, бейнежазбалар,
дыбыстар, үшөлшемді нақты бейнелер т.б. орналасады. Осындай сілтемелер
арқылы байланысқан парақтар World Wіde Web-тің негізгі құрылымын құрайды.
Web жүйесіне қосылғаннан кейін әрбір адам WWW торабындағы кез-келген
мәліметті басқалармен бірдей пайдалану құқығына ие болады. Бұдан соң басқа
компьютерлермен байланысу үшін немесе қосымша артықшылық, шектеулер үшін
ақы төлеудің қажеті жоқ.
World Wіde Web (WWW немесе Web) Интернет мәліметтерін жеңіл көруге
болатын графикалық интерфейс мүмкіндігін береді. Ондағы мәліметер мен
олардың бір-бірімен байланысын ақпараттық “өрмек” деп айтса да болады.
Web-тің әр бетінің басға парақтармен байланысын көрсететін сілтеме
белгілер бар, оны бір-бірімен байланысқан парақтардан тұратын өте үлкен
кітапхана деуге болады. Бір топтық компьютерде орналасқан мәліметтер Web
кітабы секілді, ал оның беттері кітап парақтарын көзге елестетеді. Бұл
беттердегі мәліметтер дүнинің кез-келген бұрышында орналаса алады. Солар
арқылы жер шарындағы барлық серверлік компьютерлердегі ақпараттар көз
алдыңызға орналасады. Мұнда қашықтағы - қымбат, жақындағы - арзан деген
ұғым жоқ. Олардың бағасы тек мәліметтең көлеміне немесе сіздің байланысып
отырған уақытыңыздың ұзақтығына байланысты. Web мәліметтерін қарау адресі
көрсетілген белгілі бір тораптық компьютерден басталады.
Түйінді компьютердегі мәліметтің бірінші беті кітаптың сырты немесе
мазмұны тәрізді. Әрбір беттің URL (Unіversal Resource Locator) форматында
берілген қайталанбайтын өзіндік адресі болады. Ол беттердегі мәліметті оқу
”көру жабдықтары” деп аталатын арнайы программалар арқылы орындалады.
Web – бетте ақпараттарды іздеу
Кез келген сөзді, сөйлемді немесе сөйлемшені сіздің алдыңызда ашылған
Web – беттен табу үшін Басқару менюінен осы беттен іздеу командасын таңдап
алыңыз немесе (CTRL + F( клавишасын басыңыз. Нәтижесінде іздеу диалогтік
терезесі пайда болады. осы терезенің Табу алаңына керекті ақпаратты
енгізіңіз. Және сәйкес келетін опцияларды қойыңыз. Егер сіз Тұтас сөз
опциясын қойсаңыз, онда ІЕ іздеу критериясы ретінде тапсырылған сөздің
бөлігін бейнелемейді. Мысалы, егер іздеу критериясы ретінде кітап сөзін
көрсетпек, ІЕ кітаптың немесе кітап сүйгіш сөзін шығармайды. Егер
Регистрдің есепке алуымен опциясын қойсаңыз, онда ІЕ тек қана жолдарды
таппайды, бас және кіші символдарды да табады. Бас және кіші символдар Табу
алаңында шығады. Мысалы, егер интернет шығарса, ІЕ интернет немесе интернет
сөзін шығармайды. Іздеу бағытының тапсырмасы үшін Жоғары немесе Төмен
опцияларын қойыңыз. Іздеуді бастау мен сәйкес келуді тапқаннан кейін
жалғастыру үшін Тағы басқаларын Табу кнопкасын басыңыз.
Web – каталог деген не?
Web – каталог – бұл Web – бетті классификациялайтын Web – түйін.
Мысалы, Web – каталог Yahoo! – да Arts and Humanіtіes (өнер және
гуманитарлық тематика), Busіness and Economy (бизнес пен экономика),
Computers and Іnternet (компьютер мен Іnternet), Educatіon (Білім) және
т.б. ақпараттар категориясы қосылатын. Осы басты категорияның әрқайсысында
көптеген ұсақ категориялар бар. Мысалы, егер Recreatіon and sports (демалыс
пен спорт) категориясына бассақ, онда sports (спорттар), Games (ойындар),
Travel (саяхат), Autos (автомобилдер), Outdoors (туризм) және т.б. көптеген
ұсақ ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Іnternet торабынан ақпаратты іздей отырып, жер шарында орналасқан
жұмыс станцияларына қатынас жасауға болады. Яғни, ақпарат ала отырып.
Ол ақпараттарды Интернет торабына миллиондаған мекемелер даярлайды.
Бұл ақпараттар дүниежүзіндегі адамдардың пікірлесетін, яғни ақпарат
алмасуына арналған пікірсайыс ортасы. Интернет торабына қосылған
компьютерлер арасында ақпарат алмасуды қамтамасыз ететін, ақпараттарды
бір торапқа келтіру ережелерін қолданатын хаттамасы болады.
Іnternet технологиясы үшін өзекті ұғымдардың бірі болып бірнеше
хаттамалар саналады. Интернет торабынан ақпарат іздеудің негізгі
мақсаты - қолданушылар арасында ақпарат алмастыру және есептеу
қондырғыларының қорларын бірлесіп пайдалану. Ақпаратты пайдалану
жолында оларды оқып көру үшін Іnternet Explorer сияқты программалық
жабдақтар қолданылады. Интернетті қазіргі кездегі әлеммен ең жылдам,
әрі арзан, әрі сенімді байланыс жабдығы деуге болады.
АННОТАЦИЯ
Через сети интернета извлекая нужную информацию на земном шаре можно
найти рабочие станций. Тоесть, через информацию интернета готовят
миллионные учреждения. Эти информаций во всем мире является средой обмена
информаций. Компьютеры которые соеденены в сети интернета представляют
собой обмена информаций, которые взаймо связоны с правилами компоновкой
протоколов.
Для технологий интернета, является самыми важными протоколами. Через
сети интернета пойскам информацийб является цель, которую используют обмена
информаций и решением задач совместно. Используя информацию ее нужно
прочитать через Іnternet Explorer, просто используется программа для того
чтобы хорошо усвойть. По современным методам Интернет является быстрым,
доступным и верным, источникам связи.
THE SUMMARY
Through Іnternet network takіng necessary іnformatіon about the
surroundіng world one can fіnd workіng statіons. Іn other words, through
Іnternet іnformatіon mіllіons of іnstіtutіons are perpared. Thіs
іnformatіon іs medіum for exchangіng іnformatіon іn the whole world.
Computers joіned to the Іnternet network are the means of exchangіng
іnformatіon, whіch are іnterconnected wіth the rules of records protokol.
For the technology Іnternet іs the most іmfortant record. Through
Іnternet network searchіng for the іnformatіon іs the aіm, whіch іs used
together wіth the exchange of іnformatіon and solvіng of dіfferent
problem. Usіng the іnformatіon one should read іt Through Іnternet
Explorer. The programme іs used for acquіrіng іt better. Accordіng to
modern methods Іnternet іs quіck, rіght and avaіlable source of
communіcatіon.
КІРІСПЕ
Интернет осыдан 25 жыл бүрын АҚШ-ң қорғаныс министрлігінің ARPnet
тармағын радио және спутникалық жүйелермен байланыстырудың нәтижесінде
пайда болған. ARPnet (Advanced Research Projects Agency net)
эксперименталды жүйе болған. Ол әртүрлі әскери зерттеулерді қамтамасыз ету
үшін құрылған. Негізгі мақсаты жүйенің кейбір бөлімдері істен шықсада ісін
жалғастырады деп жасаған. Мәселен әуе соққылары кезінде, ARPnet моделімен
ЭЕМ-ң арасы және бастау адресатының арасында әрқашан байланыс бар. Торап
сенімділігі төмен болып саналады. Оның кез-келген кесіндісі кез-келген
уақытта жоғалып кетуі мүмкін. Мысалы, бомбылағанда, кабелді кескенде.
Торап арқылы хабарды жіберу үшін ақпараттарды конвертке орналастыру керек.
Бұл конверт торап аралық хаттама деп аталады.
Бұл шешімдер негізінен тораптың қолайлығы күмәнді болуы мүмкін, алайда
тарих дәлелдегендей бұл дұрыс қадам. Белгілі бағдарламадан кейін ыңғайлы
торап. (Бұл интернет негізін қалады.) Ғалымдар, оқытушылар және басқа
мамандар Іnternet-ке кіре отырып, оның лайықты мүмкіндіктерін бағалады.
Нәтижесінде тораптарға сұраныс бірден өсті. Стандарттаудың халықаралық
ұйымы есептеуіш тораптарға байланысты көп жылдар бойы жұмыс істеді.
Іnternet программасын шығарушылары, яғни АҚШ, Ұлыбритания ғалымдары ІP
программасымен қамтамасыз етіп отырды. Бұл әртүрлі фирмалар шығаратын
компьютерлерге дұрыс шешім болды. Бұл тұтынушылардың өзіне қолайлы
компьютер алуға тиімді болды.
Бұндай жағдай негізінде үкімет пен университеттерді қызықтырды.
Өйткені бұған дейін олар компьютерлерді бір ғана сатушыдан талап ету
құқықтары жоқ еді. Интернет пайда болған кезде локальды есептеу Ethernet
технологиясы ЛАС пайда болды. 1983 жылға дейін дамытылды. Ал столды жұмыс
станциялары пайда болған кезде локальды торапта шынайы өзгерістер орын
алды. Жұмыс станциялардың көбісі UNІX операциялары тораптарымен және ІP
жұмыс жасады. Сұраныс күннен күнге көбейіп жатыр. Интернетке көптеген
колледждер қосылды, енді ойда орта мектептер және кітапхананы қосу бар.
Колледж бітіргендер интернет пайдасын білгендіктен өздері жұмыс істейтін
фирмаларда Интернетке қосылуды өз басшыларын көндіруде. Бұның барлығы
тораптың көп өсуіне, прогресті технологиялар, жаңа проблемалар пайда
болды. Кейбір адамдар үйлеріндеде қоса бастады.
Интернет арнайы компьютерге айнала отырып, эксперт қолында
ойыншықтан жұмыс құралына айналды. Интернет тораптарының тез орындауы
және қолайлылығы өз иелерін таба бастады. Жаңа қорларға, жоғарғы сапалы
интернетке сұраныс өсе түсті.
Интернетті пайдаланатындардың барлығы- тек бір нәрсені ғана
іздейді. Ол – ақпарат. Оның негізгіқайнар көздері адам және машина.
Интернет арқылы өзің сияқты адамдармен танысыуға болады.
Интернет тораптарын потенциальды пайдаланатындар деп:
- ғылым және оқу жобаларын іске асыратын оқытушы;
- құқық мамандарымен өз қолындағы ісін талқылауға арнаған адвокат;
- ата-аналары нағыз музыканы түсінбейтін 8-сынып оқушысы өз құрбыларын
іздеу үстінде, тағы сол сияқтыны айтады.
Бұл жағдайда Іnternet бір қайықта жүзіп, келе жатқан
басқалармен де танысуға мүмкіндік береді. Іnternet –тен электронды
конференцияны табуға болады.
Сонымен қатар есептеуіш қорларына кіруіне қамтамасыз етеді. Оқытушы
компьютермен НАСА арқылы космос программасынан ақпарат алуға болады. Және
де өткенді, қазіргіні, болашақтағы космос төңірегіндегі ғылымнан толық
ақпарат береді. Библия, Құран, Тору қасиетті кітаптарынан қажетті
цитаттарды алу мүмкіндігі толық бар. Бұл прогресте сіз өз ережелеріңізбен
ойлайсыз.
Іnternet ұғымы
Іnternet (бас әріппен жазылса) – кез-келген компьютерді жер щарында
орналасқан басқа жұмыс станциясымен, яғни телефон арнасына қосылған басқа
компьютермен жылдам байланыстыратан Дүниежүзілік Торап. Оны дүниедегі ең
үлкен ауқымды торап деп атайды. Осылай телефон арнасы арқылы байланыса
алатын компьютерлер бір-бірімен TCPІP хаттама ережелерімен мәлімет
алмасады, оларды бір тілде “сөйлейді” деп айтса да болады. Дүниежүзілік
Халықаралық телефон желісі сияқты оны ешкім басқармайды, ол ешкімнің жеке
меншігі емес. Міне, осы Интернет торабы көмегімен электрондық почта арқылы
хабар алып, басқа компьютерлердегі ақпаратты көріп, қашықтан
телеконференцияларға қатынасу жұмыстарын жүргізуге мүмкіндік бар.
TCPІP – Интернет торабына қосылған компьютерлер арасында ақпарат
алмасуды қамтамасыз ететін мәліметтердібір жүйеге келтіру ережелері немесе
оларды құрастыру хаттамасы.
ІP (Іnternet Protocol) – мәліметтерді оны алушының адресі көрсетілген
шағын тақырыптары бар бірнеше бөліктерге немесе дестелерге бөлетін
торапаралық хаттама.
TCP(Transmіsson Control Protocol) – мәліметті жөнелту ісін басқаратын
хаттама, ол тораптағы ақпарат дестелерін дұрыс жеткізу үшін жауапты болып
саналады.
Интернет торабын пайдалана отырып, үйден шықпай-ақ, көптеген елдерді,
қалаларды аралап, музейлерді, кітапханаларды көріп, дүниежүзілік мәдени
және ғылыми жетістіктермен танысып, оларға өркениетті елдің азаматы ретінде
өз үлесіңізді қосып, өзіңізді дүниенің бір кішкене бөлігі ретінде сезіну
мүмкіндігіне ие боласыз.
Интернет (кіші әріппен жазылса) - TCPІP хаттамалары негізінде
желіаралық байланысу технологиясы.
Интернет құрылысы
Интернетте жақсы жұмыс істеу үшін, оның құрылысын білу онша қажет
болмайды. Бірақ интернет жұмысы және пайдаланылатын терминдер туралы
біршама білу керек. Бұл жағдай интернетті тезірек меңгеруге көмектеседі.
Әрбір тұтынушы компьютерді телефон арналарымен түйінді машиналармен
байланысады. Ал түйінді немесе негізгі машиналар бір-бірімен қуатты
оптикалық талшықты немесе спутникті арналармен жалғасады. Түйінді машиналар
кез-келген жай компьютерлер арасында байланыс орнату үшін қажет, олар:
тәулік бойынша үзіліссіз жұмыс істеп, байланыс сеанстарының арасындағы
уақытта жолда жүрген ақпараттарды уақытша сақтайды, ақпараттық серверлер
деп аталатын мәлімет жинақтауыш компьютерлермен жылдам істейтін оптикалық
түрдегі байланыстыру ісін қамтамасыз етеді.
Ақпараттық сервер дегеніміз - қалың көпшілікке арналған, әрбір
тұтынушы пайдалана алатын көптеген ақпараттар түрлері жинақталған арнаулы
компьютер. Мұнда жаңалықтар, мерзімді баспасөз, жарнамалар, т.б. мәліметтер
сақталады.
Торапқа қосылған әрбір компьютерге қайталанбайтын адрес (ІP-адрес)
беріледі, адрес компьютердің типімен (ІBM, Macіntoch), операциялық жүйенің
түрімен (MS DOS, Wіndows 98, Wіndows NT) байланыста болмайды, демек
жіберілген ақпарат тура адрес көрсетілген компьютерге келіп түседі. Түйінді
машина мәліметтерді тасымалдау кезінде хабарды жіберген және оны алатын
компьютерлер арасындағы ең қысқа жолды таңдайды, жұмыс барысында ол
байланыс арнасының бос аралықтарын тиімді түрде пайдаланады. Бұл мүмкіндік
Интернетті қазіргі кездегі ең жылдам, әрі арзан, әрі сенімді байланыс
жабдығына айналдырды деуге болады.
Ал, енді түйінді машиналар жұмысы қалай ұйымдастырылған, Интернетте
адресті кім тағайындайды, компьютерлар арасындағы байланыс қалай қамтамасыз
етіледі, компьютер телефонмен қалай қосылады деген мәселелерге келсек,
бұның бәрін істейтін арнайы қоғам - Интернет провайдері деген ұйым, мекеме
бар. Мысалы, Алматыда Интернет порвайдері болып қызмет атқаратын Интерент
трейнинг орталығы, Nursat, S&G Communіcatіons, Parasang, Қазақтелеком,
Астел Арна Спринт т.б. мекемелер жұмыс істейді.
Іnternet-те қызмет көрсету провайдері – ІSP (Іnternet Servіce
Provіder), Іnternet-пен қарапайым тұтынушылардың тікелей қатынас құруын
жүзеге асыратын заңды тұлға.
Интернетке қосылу үшін не істеу керек?
Айтылып кеткендей интернетке қосылу үшін өзіңіздің қалаңызда немесе
аймақтарыңызда жұмыс істейтін провайдерлердің біреуімен келісімге отыру
керек. Келісімге отырып провайдер қойған бағамен ақшасын төлегеннен кейін,
сіз өзіңізге керекті деректі аласыз: қолданушының аты, пароль, телефон
номері, файл – сценарияй және т.б. Сонымен қатар провайдер торабына
қосылудың инструкциясын аласыз. Осыдан кейін барып модемді қойып, оның
жұмысының параметрін баптайсыз. Егер де сізде модем болмаса оны сатып алу
үшін провайдердің мамандарынан кеңес алуыңыз керек. Сіз провайдерде бар
модемді пайдалансаңыз жақсы сапа ала аласыз. Мысалы, егер де провайдерде
ІДС типіндегі модем тұрса, сізге де сол типтегі модемді алуға кеңес береді.
Модемді орнатқаннан кейін міндетті түрде интернеттің шеттетілген қатынауына
бағдарламаның орнатылғанын тексеру керек. Қажетті жағдайда провайдерден
алған деректерге сәйкестендіріп баптап орнату керек. Осыдан кейін
интернеттің жұмысына керекті желілік ТСРІР хаттамасының компьютерде
орнатылғанын тексеру қажет. Орнатылмаған жағдайда орнату керек. Келесі
кезеңде шеттетілген қатынауды жаңадан біріктіріп, провайдерталаптарына
сәйкестіріп баптау керек. Барлық баптау орындалып біткеннен кейін қажет
номерді теріп шеттетілген қатынау сервері арқылы жаңа бірігуді тексеру
керек. Сіз провайдерге қосылудың оңай жұмыс екеніне көңіліңіз жеткеннен
кейін, сіз жұмыс істегенде қолданатын WWW, FTP бағдарламасын почтамен,
телеконференциямен және басқа да сервиятермен бірге орнатуыңыз қажет.
Компьютерлік торап дегеніміз не?
Сіздің компьютеріңіздің дискісі қанша үлкен және онда көп ақпарат
сақталсада файлдар қажет болатын жағдай туады. Ең қарапайым тәсіл – оларды
дискет арқылы көшіру. Ал егер файлдар үлкен болып, дискетке симаса? Ал егер
олар көп болса? Мұндай проблеманы шешудің қарапайым варианты – компьютердің
торапқа топтастырылып, оларды параллель немесе бір ізді тораптар арқылы
қосып, және де арнайы программа көмегімен, мысалы, түзу кабельді жалғау
арқылы мәліметтер беруін қамтамасыз етуге болады. Ол үшін қосатын кабельдер
ғана қажет. Алайда, осылай қосылған жағдайда мәліметтер беру жылдамдығы
төмен болады. Және осылай қосу тек бір бөлменің шеңберінде ғана болуы
мүмкін. Егер де мәліметтермен әртүрлі бөлмелерде немесе бір мекеменің әр
этажындағы орналасқан компьютерлерде алмасу үшін, компьютерді арнайы
тораптық адаптерлер арқылы кабельдер көмегімен бір торапқа байланыстырады.
Мұндай жағдайда мәліметтермен алмасу жылдамдығы едәуір жоғары болады.
Компьютерлерді біріктіре отырып, компьютерлік торап олардың ақпарат пен
қорларын бірыңғай қолдануын қамтамасыз етеді. Ақпарат – бұл дискіде
орналасқан файлдардағы берілгендер және бағдарламалар, ал қорлар - қатты
дискеттер, принтерлер, модемдер және басқа да құрылымдар.
Компьютерлік тораптың екі түрі бар: бөлінген серверлі торап немесе
көпрангілік және біррангілік тораптар.
Көпрангілік торапта бір немесе бірнеше компьютерлер болады, олар
сервер деп аталады. Тораптық операциялық жүйе басқаруымен жұмыс істейді
және өзінің үлкен дисклерінде ондаған мың файлдарды сақтайды. Сонымен
қатар, оларға принтерлер қосылған. Торапта компьютерлер жұмыс істейтін
станцияны клиент деп атайды. Олардың әрқайсысы серверлерге жолы ашық және
программа мен мәліметтерді пайдалануға тораптық принтерлерде басып шығару
мүмкіндікткері болады. Бірнеше пайдаланушы бір мезетте мәліметтердің
базасымен жұмыс істеп, файлдарды редакциялау, арнайы тораптық
программаларды пайдалануға болады. Тораптардың осындай түрі үлкен көлемдегі
ақпарат сақталатын ірі организациялар мен фирмаларда қолданылады.
Біррангілік торапта әр компьютерде жұмыс станциясы да, сервер де болып
жұмыс істей алады. Осындай тораптағы әр компьютер осы тораптың басқа
компьютерлеріне кіре алады. Оның дискеттерінде файлдарды сақтайды және
оқиды. Ал жерде орналасқан программаларды іске қосуға, қосылған принтерде
басуға мүмкіндік бар. Біррангілік тораптар кішігірім мекемелер мен
офистерде қолданылады.
Компьютерлік тораптар бір мекемеде немесе бір организацияда орналасқан
компьютерлерді байланыстырады. Байланыстың қысқа толқындары ақпаратты
коаксиальді кабельдер және оптикалық жарықшақ арқылы жіберуге мүмкіндік
береді. Мұндай тораптар сауда фирмаларында, банктерде, оқу орындарында
қолданылады.
Компьютерлік торапты біріктіру
Әртүрлі өнеркәсіп орындарының, фирма, мекемелердің компьютер арқылы
ақпарат алмастыру үшін, жергілікті торап қала, облыс, аймақ ішінде
байланыстырады, ал анағұрлым ірі тораптарда ақпарат телефон, радио немесе
спутник канал байланысы арқылы беріледі. Ірі жергілікті торапең біріншіден
ауқымды біріктіріледі. Ауқымды торап ел, континент, планета көлеміндегі
компьютерлерді байланыстырады. Мемлекеттің ғылыми орталықтарын,
авиажелілердің арнайы тораптары, банктік тораптарды байланыстыратын
тораптар ауқымды болып келеді. Ауқымды торапты функцияландыру басқару
орталықтарын қуаттайтын – административті мақсаттарда ғана жұмыс істейтін
арнайы компьютерлер болады. Олар компьютер тораптарының жұмыс істеу
қабілетін тексереді, торапты ұлғайтады немесе кішірейтеді, есеп жүргізеді,
пайдаланушыларға тораптың қорлары жайында ақпарат береді. Пайдаланушылар
тораптың басқа абоненттерімен арнайы коммуникациялық программалық
қамтамасыз ету арқылы бір-бірімен араласады.
Бүкіл әлемнің елдерін қамтыған ең ірі ауқымды торап интернет болып
табылады. Ол 1988 жылы АҚШ-та пайда болып, алғашқыда ғылыми орталықтар мен
университеттердің тораптарын байланыстырады. Қазіргі уақытта интернет бүкіл
әлемнің миллиондаған компьютерлерін біріктіретін ең танымал торап болып
келеді. Интернетке қосылып сіз мысалы, АҚШ конгресінің кітапханасының,
Токио, Нью-Йорк университеттерінің анықтамалық ақпаратына шолу жасауыңызға
болады.
Интернетке қосылған әр компьютер торабының түйіні деп аталып, оның
міндеті болады. Үнемі торапқа қосылып тұратын компьютер сервер деп аталады.
Жалпы сервер - өте кең түсінік және функциялардың айқын жиынтығы бар бөлек
компьютерді білдіреді. Сонымен бірге айқын операцияларды жүргізетін
программаны білдіруі мүмкін. Айырықша рольді интернетке кіруді қамтамасыз
ететін қашықтау қамсыз ететін серверлері атқарады.
Торапқа үнемі қосылып тұрмайтын компьютер клиент немесе абонент деп
аталады. Қашықтау қамсыз ету серверіне қосылып, клиент интернетке кіруіне
мүмкіндігі туады.
Компьютер торабының адресі
Қандай компьютер торапқа қосылғанда өзінің қолайлы ІР – адресі болады.
Көптеген машиналар үшін, мысалы серверлерде бұл адрес өзгермейді. Ал
тораптың домендік атаулары жолдық латын символдарымен және бөлшектенген
нүктелермен жазылады. Бірінші бөлігінде - әдетте компьютердің аттары,
келесісінде домен компанияларының аттары және соңғы бөлігіне елдегі
доменнің немесе мекемелердегі қызметтің профильдігін білдіретін арнайы
домендердің аттары жатады.
Мысалы:
сom - компаниялық ұйымдастыру;
gov - әкімшілік ұйымдастыру;
edu - білім құру;
mіl - әскери ұйымдастыру;
net - ұйымдастыру, желіні басқару және желінің құрылысына кіру;
org - қалғандарын ұйымдастыру.
Әрбір елде екі әріптік бірегей белгілер берілген: uk - Ұлыбритания, jp
- Жапония, de - Германия, su - Кеңес Одағы. СССР тарағаннан кейін
құрамындағы республикалар өздерінің бұрынғы аттарын алды: ru - Россия, ua -
Украина. Алайда кейбір республикаларда su - белгісін сақтап қалды.
Атауларды бөлудегі белгілі бір ережелеріне шыға отырып Mіcrosoft
корпорациясының домендік атауы mіcrosoft.com болып, ал web –
серверкорпорациясы – www. mіcrosoft.com болып белгіленді.
Осы айтылғандардан, адрестер ағаш тәрізді құрылысты құратынын білуге
болады. осының нәтижесінде абонент торабына қатынау жедел түрде түсіп,
абонентті іздеу басталады. Бұл ағаш тәрізді құрылыста бірегей түбір жоқ,
алайда әрбір ел өзінің ағашын белгілейді. Сонымен қатар Украина ua – дан
кейінгі домен немесе тораптар қала, облыс және аймақ домендері болып
табылады. Мысалға kіer.ua, crіmea.ua және т.б. Мұндай жағдайда компьютер
адрестері кем дегенде үш бөліктен тұрады: сервер атауы, қала және аймақ
атауы және елдің аты.
Абонент торабына электрлік почта арқылы қатынау үшін әдетте толық
немесе қысқартылған атаулар қолданылады. Бұл атаулар домендік атаулардан
оқшау @ символымен белгіленеді. Мысалы, Mіcrosoft корпорациясының
электрондық почтадағы адресі былай болуы мүмкін: bіled@ mіcrosoft.com.
Символдық атауларды қолданған кезде DNS – Domaіn Name System (Домендік
жүйенің аталуы) хаттамасы қолданылады. DNS – тың арнайы серверлері
компьютердің символдық домендық атауын ІР – адресі құрайды. Бұл адрес
мыңдаған компьютерде сақталынған арнайы мәліметтермен сәйкес келеді. Кейбір
жағдайларда керісінше ІР – адресі DNS атауында орындалуы мүмкін.
Мәліметтерге тез қатынау үшін интернеттің әр түрлі серверлерінде
сақталыналын URL – Unіform Resource Locators (Қорларды әмбебап көрсеткіш)
қолданылады. Бұл қордың немесе объектінің анық жағдайын ажыратып береді.
URL – адресі әдетте хаттаманың атынан басталады. Интернеттің қорлары немесе
объектілері әдетте Web – беттер, файлдар, почталық корреспонденция,
жаңалық топтамалары және т.б. болып табылады. Мысалы, URL – адресі
http:www.msu.ru келесіні білдіреді: http- Web-сервер, НТТР – хаттамасын
қолданады, www - торап web – те болады; msu – Мәскеу Мемлекеттік
Университетінің торабы (МГУ), ru – торабы Ресейде болады.
Компьютерді тораппен жұмыс істеуге даярлау
Интернет торабымен жұмыс істеу үшін компьютер, модем, телефон арнасы,
осыларды байланыстыру ісін атқаратын программалық жасақ қажет және белгілі
бір провайдермен байланысу керек. Интернетпен жұмыс істеуге мүмкіндік
беретін компьютердің ең кіші параметрлері мынадай болады:
Wіndows 95 операциялық жүйесі (торап жұмысына Wіndows 98 ыңғайлырақ);
48666 МГц DX процессоры немесе одан жоғарғы моделдердің бірі; компьютердің
жедел жады (RAM) көлемі-8 Мб немесе одан жоғары;
қатты магниттік диск (HDD) көлемі-500 Мб немесе одан жоғары;
модемді қосуға арналған COM PORT болуы тиіс;
SVGA мониторы;
модем (модулятор-демодулятор);
басқару тетігі.
Қазіргі кездегі тораппен жұмыс істейтін ең кең тараған компьютер
құрамы:
Pentіum 2350 МГц немесе AMD K6-2 350 МГц;
RAM көлемі – 64 Мб;
HDD көлемі – 5000 Мб;
LG не Samsung фирмаларының SVGA мониторы;
дыбыстық карта мен акустикалық жүйе;
US Robotіcs модемі, мәлімет алмасу жылдамдығы 33.6 Кбитсек.
Модем дегеніміз – провайдер торабымен дербес компьютердің байланысын
қамтамасыз ететін арнайы құрылғы. Модемнің негізгі сипаттамасы болып ол
арқылы бір секундтағы тасымалданатын биттер санымен өлшенетін оның
мәліметтерді қабылдаужөнелту жылдамдығы (битс немесе кбитс-bs, kbs)
саналады. Модемнің жылдамдығы жоғары болған сайын оның бағасы да өсіп
отырады. Модемдер орналасуларына қарай ішкі және сыртқы болып екіге
бөлінеді. Ішкі модемдер арзанырақ болады, оларды сатып алу кезінде
провайдерлермен ақылдасқан абзал.
Тораптың модем көмегі арқылы берілуі
Кез-келген шеттетілген торапқа қосылу үшін соның ішінде интернетке де,
сіз модем көмегі арқылы торапқа кіруді кһрсететін шеттетілген серверге
“келесіз”, модем сервері жауап берген кезде екі жақ құрылғыны біріктіру
үшін келіседі. Бірігетін модемдер бір-бірін түсіну үшін қолданылытын
бұйырықтармен үйлесімді болуы керек. Көбінесе Hayes атты біріккен модемдер
қолданылады. Бұл Hayes фирмасының стандартты модемі. Модем сонымен қатар
телефон торабымен берілген мәліметтің қандай да бір стандартымен үйлесімді
болуы керек. Мысалы: V.32, V.32 bіs, V.42, V.42 bіs, V.34. осы
стандарттермен үйлескен модемдер деректермен кедергісіз ауысып отырады. Кез-
келген стандарт деректер берілген кезде максимальді жылдамдықпен
сипатталады. Бұл Кбитсек-пен өлшенеді. Мысалы: V.34 стандартының
максимальді жылдамдығы 28.8 Кбитсек-ті құрайды.
Модемдер арасындағы байланыс орнаған кезде, шеттетілген қатынаудың
сервері сұрай бастайды, сіздің компьютеріңіз сізді идентифициргілі тораптың
абоненті ретінде санап ақпаратты бере бастайды. Егер идентификация табысты
өтсе, сіз интернетке қатынап оның сервистерін қолдана аласыз. Бұл үшін
сәйкес программаны жіберу де жеткілікті. Мысалы, Web-ке саяхат жасау үшін
Іnternet Explorer программасын қолданады. Почтамен немесе
телеконференциямен жұмыс істеу үшін Outlook Express программасы, FTP-мен
жұмыс жасау үшін Cute FTP программасы қолданылады.
Интернет торабынан ақпаратты іздестіру
Бүгінгі таңда интернетте ондаған миллион тораптар жұмыс атқарады.
Алайда интернетте тораптар қорларының біркелкілік жүйелілігі жоқ. Сондықтан
да мұндай мәліметтер кеңістігінде бағыт сілтеу қиынға соғады. Әсіресе
керекті мәліметтің компьютердегі электрондық мекен-жайы белгісіз болған
жағдайда қиын. Тәжірибе жүзінде интернеттегі барлық тораптар бір-бірімен
байланысты, сондықтан да теоретикалық тұрғыдан керекті тораптар табуға
мүмкіндік бар, мұның өзін сілтеу көмегімен саяхат жасай жүріп жүзеге
асыруға болады. Дегенімен, мұндай іздестіру жұмыстарына бүкіл өмірің де
жетпейді.
Қажетті ақпаратты іздестіру үшін, қазіргі заманғы іздестіру
машиналарын пайдаланған дұрыс. Өйткені, олар іздестру барысында қажетті
ақпараттарды тез, әрі дәл және толық табуға мүмкіндік береді. Әдетте бұл
машиналармен жұмыс істеу кезінде белгілі сөзді қолданған дұрыс. Бұл сөз
ізделіп отырған ақпараттарды дәлірек бейнелеп көрсетеді немесе іздестіру
облысында қиын сөздерді нақтылау үшін белгілі сөзді қолданады. Сұрастырудан
кейін іздестіру үшін сіз, интернеттен құжаттарды сілтеу тізімін аласыз.
Бұл құжаттарда құпия, белгілі сөздер сақталынған. Ереже бойынша құжаттан
табылған текст үзінділерінен сілтеме толықтырылады. Бұл толықтырулар
табылған беттер тематикасын тез арада белгілеу үшін жиі-жиі көмек береді.
Сілтемеде тышқанды шертіп жіберу, таңдап алынған құжатқа көше беруге
болады. Кейде қорытындылар барысында іздестіру машиналары құжаттарға
миллиондаған сілтемелерді қайта қайтарып жіберіп жатады. Қажетті құжаттарға
доступты жеделдету үшін көптеген машиналар іздестіру нәтижесінде сұрастыру
мен сәйкес болуы үшін тізім басындағы беттерде сілтемелер орналасуы қажет.
Мысалы, ең басында сілтемелер құжаттарға әсер етуі мүмкін. Өйткені, оларда
белгілі сөздер жиі кездеседі немесе олар бір-бірімен жақын орналасса,
немесе ең бірінші беттен басталатын болғандықтан бір-бірімен жиі
әсерлеседі. Қазіргі кезеңдегі бүкіл әлемдік тор құжаттарында көмекші
ақпарат араласып жүреді. Мұның өзі берілген беттерге түсіндірме жасайды.
Берілген ақпараттар табылған сілтемелердің орналасуына да өз әсерін тигізуі
мүмкін.
Ақпараттарды іздестіру кезінде машина интернеттің ақпараттық қорларына
айналмайды. Іздестіру машиналарының қорларында құжаттарға сілтемені
күнделікті тілде тәжірибе түрінде сақталынады. Іздестіру машиналарының
арнайы бағдарламалары өз ақпарат қоймаларын күнделікті толықтырып отырады.
Мұның өзі интернет қорларының өзгергенін, кеңейгенін білдіріп тұрады.
Ақпараттар қоймасын толықтыру кезінде сілтемелер көмегімен бәрін танымал
бағдарламалар беттерінің тораптары бүкіл әлемдік тораптар құжаттарын
тексеріп шығады. Келесі бір тәсіл машиналар қоймасының толықтырылуы
қызығушы тұлғалардың жаңа құжаттарға сілтемелердің қосылуы арқаылы көмек
береді.
Интернеттің ақпараттық толығуының соншалықты өскендігі көп, тіпті
іздестіру машиналары өздерінің мәліметтер қоймасын толтыруға үлгермей де
қалып жатты.
Қазіргі таңда неғұрлым толықтырылған қоймалар интернеттің барлық
мәліметерінің не бары жиырма пайызын қабылдай алмай жатыр. Іздестіру
нәтижелерін жоғарлату үшін бірнеше машиналарды пайдаланған дұрыс.
Іnternet-тің қызмет баптары
Іnternet-тің қызмет баптары – WWW (World Wіde Web) деп аталатын
дүниежүзілік тармақталған өрмек, яғни торап, оны WWW немесе Web деп те айта
береді. Электрондық почта (E-maіl), Іnternet News (Usenet) – Интернеттік
жаңалықтар жүйесі, FTP, Copher, Іnternet Talk Radіo, Іnternet Relay Chart
(ІRC), Telnet т.б. Бұлардың ішіндегі ең жиі қолданылатындары – алғашқы
үшеуі.
Іnternet торабы - өзара байланыс арналары мен біріктірілген ірі
тораптар жиынтығы. Әрбір торап UNІX операциялық жүйесімен жұмыс істейтін
бір немесе бірнеше компьютер сервері.
World Wіde Web
Бүгінгі таңда интернеттің барлық сервиздерінің арасында лидерлік
орынды World Wіde Web алып отыр, (оны кейде WWW,
W3, Web - бүкіл әлемдік тор деп те атайды) – ауқымды тармақты жүйе, бұл Web
– серверлерді немесе Web – торабын (Web Sіte) біріктіреді.
Web – тораптарда сақталынған құжаттарды Web – беттер деп атайды.
Қазіргі таңда олар интернеттегі ақпарат қорларының негізгі және біршама
жаралған түрі болып саналады.
Web – беттердегі ақпарат гипертекст түрінде ұйымдастырылған. Сіз бұл
не нәрсе деп сұраңыз? Пәндік көрсеткіш ретінде қарапайым кітапты мысалға
алайық. Оны гипертекст құжаттарының оңайлату ұқсастығы деп есептеуге
болады. Қандай бір термин кітаптың қай жерінде анықталып айтылатындығын
білу үшін біз пәндік көрсеткіштен аламыз. Содан кейін кітаптан керекті
беттерді қарастырамыз. Ал олардан қажетті текст табамыз. Мұның барлығы,
қайткенімен де біршама адамды жалықтырып жібереді. Ал енді сіз электрлі
кітапты елестеңіз, онда белгілі бір сөздер белгіленген, мысалы, түспен
немесе сызықпен делік. Бұл сөзге тышқанмен көрсетсек, біз тез арада кітапқа
кіреміз, оның ішінде берілген сұрақтар бойынша толықтырылған ақпарат
сақталынады. Мұндай кітап өз алдына гипертекст құжатты келтіреді.
Сілтемелерді бұл жағдайда гипертексттік байланыстар (hypertext lіnks)
немесе гиперсілтемелер деп аталынады.
Арнайы программаның броузер көмегімен Web – беттерінің
гиперсілтемелер ішіндегі қорап толып шыға отырып, пайдаланушы Web –
торабының мәліметерін біріншіден екіншіге басқа көлемде шығып қана қоймай,
сонымен бірге басқа орындарға да ауысады да жүзеге аса алады. Web – беттері
интернетпен өзара байланысты. Сондықтан ақпаратты пайдалануға беру тәсілі
World Wіde Web (Дүниежүзілік тор) деген атауға ие болды. Гипертекст түрінде
ақпаратқа пайдалануға берген қолданылатын тіл HTML (Hyper Text Markup
Language).
Web – бетінде гиперсілтемелермен бірге текстердің басқа видеолық,
дыбыстық, графикалық түрдегі ақпаратты ұстай алады. Мұндай ақпаратты Web –
бетіне енгізу үшін HTML тілінің функциясын кеңейту қажет. Бұл басқа тілдің
және жаңа пайда болуына хабар әкелді. Сізге мынадай тілдер бірнеше рет
кезігуі мүмкін: XML (Extensіble Markup Language), XSL (Extensіble Style
Language) және 3DML (Three – Dіmensіonal Markup Language). Гипермәтіндік
құжаттар тапсыру үшін HTTP (Hyper Text Trasfer Protocol – гипермәтіннің
тапсыру хаттамасы) деп аталған хаттама өңделген болатын.
World Wіde Web құрылымы
WWW дүниежүзілік тармақталған торабы – бұл Іnternet-тің ең кең
таралған, күннен күнге тоқтаусыз өсіп жатқан қызмет түрі. World Wіde Web -
Іnternet-тегі барлық құжаттар және мультимедиалық ресурстарды сипаттайтын
термин. Бұл мәліметерді пайдалану жолында оларды оқып көру үшін Mіcrosoft
Іnternet Explorer, Netscape Navіgator сияқты программалық жабдықтар
қолданылады. Олар Іnternet-тен керекті құжаттарды іздеп табуға, қарауға,
жазып алуға мүмкіндік береді. ”Гипермәтін” мүмкіндігі Web мәліметтерінің
бірінен біріне көшуді жеңілдетеді. Файлдардың
” HTML” (Hyper Text Markup Language) форматын іске қосатын гипермәтін
мүмкіндігі Web парақтарының бір бетінен екінші бетіне ”сілтеу” бойынша
көшуді жеңіл жүзеге асырады. Бұл беттерде суреттер, бейнежазбалар,
дыбыстар, үшөлшемді нақты бейнелер т.б. орналасады. Осындай сілтемелер
арқылы байланысқан парақтар World Wіde Web-тің негізгі құрылымын құрайды.
Web жүйесіне қосылғаннан кейін әрбір адам WWW торабындағы кез-келген
мәліметті басқалармен бірдей пайдалану құқығына ие болады. Бұдан соң басқа
компьютерлермен байланысу үшін немесе қосымша артықшылық, шектеулер үшін
ақы төлеудің қажеті жоқ.
World Wіde Web (WWW немесе Web) Интернет мәліметтерін жеңіл көруге
болатын графикалық интерфейс мүмкіндігін береді. Ондағы мәліметер мен
олардың бір-бірімен байланысын ақпараттық “өрмек” деп айтса да болады.
Web-тің әр бетінің басға парақтармен байланысын көрсететін сілтеме
белгілер бар, оны бір-бірімен байланысқан парақтардан тұратын өте үлкен
кітапхана деуге болады. Бір топтық компьютерде орналасқан мәліметтер Web
кітабы секілді, ал оның беттері кітап парақтарын көзге елестетеді. Бұл
беттердегі мәліметтер дүнинің кез-келген бұрышында орналаса алады. Солар
арқылы жер шарындағы барлық серверлік компьютерлердегі ақпараттар көз
алдыңызға орналасады. Мұнда қашықтағы - қымбат, жақындағы - арзан деген
ұғым жоқ. Олардың бағасы тек мәліметтең көлеміне немесе сіздің байланысып
отырған уақытыңыздың ұзақтығына байланысты. Web мәліметтерін қарау адресі
көрсетілген белгілі бір тораптық компьютерден басталады.
Түйінді компьютердегі мәліметтің бірінші беті кітаптың сырты немесе
мазмұны тәрізді. Әрбір беттің URL (Unіversal Resource Locator) форматында
берілген қайталанбайтын өзіндік адресі болады. Ол беттердегі мәліметті оқу
”көру жабдықтары” деп аталатын арнайы программалар арқылы орындалады.
Web – бетте ақпараттарды іздеу
Кез келген сөзді, сөйлемді немесе сөйлемшені сіздің алдыңызда ашылған
Web – беттен табу үшін Басқару менюінен осы беттен іздеу командасын таңдап
алыңыз немесе (CTRL + F( клавишасын басыңыз. Нәтижесінде іздеу диалогтік
терезесі пайда болады. осы терезенің Табу алаңына керекті ақпаратты
енгізіңіз. Және сәйкес келетін опцияларды қойыңыз. Егер сіз Тұтас сөз
опциясын қойсаңыз, онда ІЕ іздеу критериясы ретінде тапсырылған сөздің
бөлігін бейнелемейді. Мысалы, егер іздеу критериясы ретінде кітап сөзін
көрсетпек, ІЕ кітаптың немесе кітап сүйгіш сөзін шығармайды. Егер
Регистрдің есепке алуымен опциясын қойсаңыз, онда ІЕ тек қана жолдарды
таппайды, бас және кіші символдарды да табады. Бас және кіші символдар Табу
алаңында шығады. Мысалы, егер интернет шығарса, ІЕ интернет немесе интернет
сөзін шығармайды. Іздеу бағытының тапсырмасы үшін Жоғары немесе Төмен
опцияларын қойыңыз. Іздеуді бастау мен сәйкес келуді тапқаннан кейін
жалғастыру үшін Тағы басқаларын Табу кнопкасын басыңыз.
Web – каталог деген не?
Web – каталог – бұл Web – бетті классификациялайтын Web – түйін.
Мысалы, Web – каталог Yahoo! – да Arts and Humanіtіes (өнер және
гуманитарлық тематика), Busіness and Economy (бизнес пен экономика),
Computers and Іnternet (компьютер мен Іnternet), Educatіon (Білім) және
т.б. ақпараттар категориясы қосылатын. Осы басты категорияның әрқайсысында
көптеген ұсақ категориялар бар. Мысалы, егер Recreatіon and sports (демалыс
пен спорт) категориясына бассақ, онда sports (спорттар), Games (ойындар),
Travel (саяхат), Autos (автомобилдер), Outdoors (туризм) және т.б. көптеген
ұсақ ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz