Қосылған құнға салынатын салық тауарлары

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2
I. Бюджет туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... .5
1.1. Салық туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
1.2. Салық туралы ұғым және салық жүйесін ұйымдастыру ... ... ... ..13
1.3. Салық элементі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
1.4. Салық есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
II. Тікелей салық бойынша есеп айырысудың есебі ... ... ... ... ... ... 17
2.1. Жанама салық бойынша есеп айырысудың есебі ... ... ... ... ... ..18
2.2. Басқа да алымдар мен міндетті төлемдер бойынша есеп айырысудың
есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
III. Практикалық бөлім: ERK.TRUST ЖШС-де бюджетпен қарым қатынас
есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 23
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...25

Кіріспе.
Қазақстан Республикасы егемендік алып, тәуелсіз мемлекет болған соң
өзінің салық жүйесін қалыптастыруға қажет болды. Мемлекет салықтар тек қана
бюджеттік кіріс жағын құрып қоймай, сонымен қатар экономикаға реттеу
жүргізіп отырады. Салықтар тауарлық өндіріспен, қоғамның класстарға
бөлінуімен және әскер, сот және басқа қажеттіліктерді ұстау үшін қаражатты
қажет ететін мемлекеттің пайда болуымен бірге қалыптасты. Бюджет жүйесінің
негізін салықтардың құрайтыны белгілі. Салық - қаржылық ғылымдарындағы
негізгі түсініктерінің бірі. Сондықтан да оның мәнін, міндеттері мен
мақсаттарын оқудың маңызы зор. Салықтар - мемлекет біржақты тәртіппен заң
жүзінде белгілеген, белгілі бір мөлшерде жүргізілетін, қайтарымсыз және
өтеусіз сипатта болатын, бюджетке төленетін міндетті ақшалай төлем. Салық
кодексі салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді
белгілеу, енгізу және есептеу мен төлеу тәртібі жөніндегі билік
катынастарын, сондай-ақ мемлекет пен салық төлеуші арасындағы салық
міндеттемелерін орындауға байланысты қатынастарды реттейді. Салык пен басқа
да міндетті төлемдерді есептеу мен төлеу тәртібі нормативтік базалармен
реттеледі. Кәсіпорынның салық есебі Бухгалтерлік есеп пен қаржылық
есептілік туралы Заңының ережелеріне сәйкес жасалынуы тиіс және де осы заң
Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептiлiк жүйесін
реттейді, бухгалтерлік есепті жүргізу мен қаржылық есептілікті жасаудың
принциптерін, негізгі сапалық сипаттамалары мен ережелерін белгілейді.
Салық салудың негізгі мақсаты - белгілі бір территорияда заңда көрсетілген
мөлшерлемеге сәйкес салық алу ғана емес, сонымен қатар салықтың барлық
құраушы элементтерін анықтау болып табылады. Осы механизмнің дұрыс құрылуы
салық қызметінің негіздері мен салық салудың принциптеріне негізделуі тиіс.
Бұл салықтың қызметі мен мәнін, олардың қоғамдық өндірістегі рөлі мен жалпы
салықтың экономикадағы әсерін тереңірек түсінуге мүмкіндік береді.
Еліміздегі салық нормаларының өзіндік құрылу ерекшеліктеріне байланысты
мемлекет өзінің нормативтік базасын құруға мәжбүр болды, бұл нормативтік
базаның көмегімен салық жүйесінің құрылу мен салықтық қарым - қатынастардың
құқықтық реттелуі, белгілі салық түрлері мен төлемдердің есептеу мен төлеу
тәртібін бір жүйеге келтіру мақсатында Қазақстанда Салык Кодексi
қабылданды. Салык пен бюджетке төленетін басқа төлемдерді есептеу мен төлеу
тәртібі - бухгалтерия қызметтерiнiң бiрi болып табылады. Бухгалтерия - әр
кәсіпорынның жүрегі, осы салықтық өзгерістерге өте сезімтал келеді. Салық
жүйесінің құрылымы ұйымның қызметін жоспарлау мен болжауда шешуші рөл
атқарады.
Менің курстық жұмысымның зерттеудегі мақсаты - нақты кәсіпорын
мысалында бюджетке төленетін салықтар есебін жүргізу мен талдауды ашып
көрсету, оны жетілдіру жолдарын қарастыру. Осы қойылған мақсатқа жету үшін
келесідей мiндеттердi шешу қарастырылды: салықтар мәні мен салықтын
қызметтеріне тусiнiктеме беру; салық төлемдерінің жіктемесін зерттеу;
кәсіпорында салық және басқа да міндетті төлемдер бойынша есеп айырысу
есебін талдау; Жұмыстың зерттеу объектісі - Астана қаласы ERK - TRUST ЖШС.
Зерттеудің ақпараттық базасын бюджетпен есеп айырысу есебі бойынша
Қазақстандық және шетел авторларының еңбектері; осы саланы реттейтін
нормативтік - құқықтық актілер; ERK - TRUST ЖШС - нің жылдық қаржылық
есептіліктері мен бюджетке төленетін төлемдердің есебі құрайды. Курстық
жұмысты орындау барысында экономика ғылымының баланстық, экономикалық -
статистикалық, монографиялық және бухгалтерлік есептiң өзiндiк әдiстерi мен
тәсiлдерiнiң жиынтығы қолданылды.

1. Бюджет туралы түсінік.
Мемлекеттің бюджеттен тыс қорларының әлеуметтік-экономикалық мәні,
мағынасы: Бюджеттен тыс қорлар дегеніміз мемлекеттік органдардың қол
астындағы және мақсатты түрде қолданылатын ақшалай ресурстардың жиынтығы.
Бюджеттен тыс қорлары мемлекеттік қаржылар болып табылады. Бюдеттен тыс
қорлар өзінің мәні бойынша мемлекеттің кейбір қоғамдық қажеттіліктерді
қаржыландыру үшін тартатын және жедел түрде кешенді жұмсалатын қаржылық
ресурстарды пайдалану және қайта бөлу нысаны болып табылады. Бұл қорлардың
дұрыс құрылуы мен пайдалануықаржылық құқықпен реттеледі. Бюджеттен тыс
қорлар мақсатты қолданылуына байланысты экономикалық және әлеуметтік, ал
басқару деңгейіне байланысты мемлекеттік және аймақтық болып
бөлінеді.Бюжеттен тыс қорлардың көздері бірқалыпты және уақытша болуы
мүмкін.
Мемлекеттік несиенің мәні, мағынасы, нысаны және әдістері:
       Мемлекеттік несие-бос ақша қаражаттарын мемлекеттік билік
органдарының қарамағында жұмылдыру және оны мемлекеттік шығындарды
қаржыландыру барсында мемлекет пен заңды және жеке тұлғалар арасында
туындайтын қатынастар. Мемлекеттік бюджет тапшылығы оны жабуға бос қаржы
ресурстарын тарту қажеттігін туғызады. Бұл ресурстар мемлекет ішінде
(үкімет, қаржы-несие ұйымдары) және халықаралық қаржы-несие институттарында
шоғырланады. Қаражаттарды тартудың басты тәсілі болып мемлекеттік несие
табылады. Мемлекеттік несиенің рөлі халықтың, кәсіпорындардың, ұйымдардың
уақытша бос қаражаттарын шоғырландыру және оны мемлекеттің бірінші кезекті
қажеттіліктерін қаржыландыруға бағыттаумен анықталады. Мемлекеттік несие
нысандары: мемлекеттік займ шығару, тұрғындардың коммерциялық банктегі
халық салымдарының бір бөлігін мемлекет займына айналдыру, қазыналық
ссудалар.
      Мемлекеттік қарыз түсінігі, түрлері, басқару:Мемлекеттік қарыз
дегеніміз белгілі бір күнде немесе белгілі бір мерзімнен кеін пайыздарымен
бірге өтелуі тиіс, бірақ өтелмеген, шығарылған мемлекеттік займдар сомасы.
Мемлекеттік қарыз қаржы жүйесінің құрылымдық элементі болып табылады (
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі және Қаржы министрлігінің құрамында
мемлекеттік қарызды реттейтін органдар жұмыс жасайды). Мемлекеттік
қарыздардың қызмет етуі жаңа займдар мен қарызды өтеуге байланысты
қатынастар жиынтығымен сипатталады.
Мемлекет және мемлекет кепіл берген займдар мен қарыздарының алдағы 10
жылдағы жағдайы мен болжамына жыл сайын баға беріліп отырылады. ҚР
қаржы министрлігі ҚР үкіметінің займ алу шарттары мен нысандарын, көлемін,
үкіметтік қарызды өтеудің және қамтамасыз етудің көлемі мен шекетерін,
жергілікті атқарушы органдардың қарыздарының шегін анықтайды. Түрлері: 1.
Займ алушыға қатысты: үкіметтің займы, ҰБ-ң займы, жергілікті атқарушы
органның займы. 2. Ссудалық капитал нарығы бойынша: ішкі мемлекеттік
займдар, сыртқы мемлекеттік займдар. 3. Займ алу нысаны бойынша:
мемлекеттік бағалы қағаздардың эмиссиясы; займ туралы келісім шарт жасау
болып бөлінеді.

1.1. Салық туралы түсінік.
Салық дегеніміз-бұл мемлекет бір асақты тәртіппен заң жүзінде
белгіленген белгілі бір мөлшерде және мерзімде бюджетке төленетін
қайтарусыз және өтеусіз міндетті ақшалай төлемдер.
Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір сүріп,
дамуының негізі болып табылады. Адамзат дамуының бүкіл тарихы бойына салық
нысандары мен әдістері өзгерді, игерілді, мемлекеттің қажеттіліктері мен
сұрау салуларына бейімделді.Салықтар тауар-ақша қатынастарының ахуалына
әсер ете отырып, олардың дамыған жүйесінде айтарлықтай өрбіді . Мемлекет
құрылымының өзгеруі,өркендеуі әрқашан салық жүйесінің қайта құрылуымен ,
жаңаруымен қабаттаса жүреді.
       Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы
мен саяси іс-бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кірістерінің негізгі көзі-
ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық құралы, мемлекеттің кірістерін
және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың шешуші көзі болып табылады.
Салықтарда мемлекеттің экономикалық мазмұны нақты түрде көрінеді, ал
салықтардың әлеуметтік- экономикалық мәні, олардың түрлері мен рөлі
қоғамның экономикалық құрылысымен , мемлекеттің табиғатымен және
функцияларымен айқындалады. Белгілі философ Фрэнсис Бэкон салықтарды төлеу-
әрбір азаматтың қасиетті борышы деген еді.
       Қазақстан Республикасы Конституциясының 35–ші бабында: заңды
түрде белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді
төлеу әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады-деп жазылған.
       Салықтарда ежелден салық жүктемесін бөлудің 2 қағидаты
қалыптасқан: пайда (алынған игіліктер) қағидаты.
3. қайыр көрсету(төлем қабілеттілігі) қағидаты.
         Тұңғыш рет Қазақстан Республикасында заңнамалық деңгейде салық
салудың қағидаттары баянды етілген. Қазақстан салық заңнамасында сонымен
бірге салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеудің
міндеттілігі, салық салудың айқындығы, әділдігі, салық жүйесінің
біртұтастығы және салық заңнамасының жариялылығы қағидаттары негізделеді.
      Салық төлеуші салық заңнамасына сәйкес салықтық міндеттемелерін
толық көлемінде және белгіленген мерзімдерде орындауға міндетті.
       Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
айқын болуға тиіс. Салық салудың айқындығы салық төлеушінің салықтық
міндеттемелері туындауының, орындалуының және тоқтатылуның барлық негіздері
мен тәртібін салық заңнамасында белгілеу мүмкіндігін білдіреді.
       Еліміздегі салық салу жалпыға бірдей және міндетті болып
табылады. Жеке сипаттағы салық жеңілдіктерін беруге тыйым салынады.
       Қазақстанның салық жүйесі оның бүкіл аумағында барлық
салық төлеушілерге қатысты бірыңғай болып табылады.
       Мемлекет салық саясатын– салық саласындағы шаралар жүйесін
қоғамның оның нақтылы кезеңіндегі әлеуметтік – экономикалық мақсаттар мен
міндеттеріне қарай әзірленген экономикалық саясатқа сәйкес
жүргізеді.
Әлеуметтік салық-заңды тұлғалардың бюджетке төлейтін салықтарының
бірі. Оның басқа салық түрлерінен ерекшелігі, бұл салықтың мөлшері
кәсіпорынның жұмысшылары мен қызметкерлеріне олардың атқарған қызметі мен
орындаған жұмысы үшін есептелінетін еңбекақы төлеу қорына тікелей
байланысты болып табылады. Яғни бұл салық ұйымның еңбекақы төлеу қорына
тікелей байланысты болып табылады. Яғни бұл салық ұйымның еңбекақы төлеу
қорының белгілі бір пайызы түрінде есептеліп кәсіпорынның шығындарына
қосылып отырады. Бірақ та жұмысшылар мен қызметкерлерге есептелген
еңбекақыдан ұсталмайды. Әлеуметтік салықты төлеушілердің қатарына барлық
заңды тұлғалар мен кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғалар жатады.
       Әлеуметтік салық салық салу объектісіне, яғни еңбекақы
төлеу қорына табыстың барлық түрлері кіреді; оның ішінде әр түрлі
сыйақылар, жәрдемақылар, жеке әлеуметтік жеңілдіктер және тағы да басқадай
төлемдер.

Шаруашылық жүргізуші ұйымдарда әлеу меттік.салық ағымдағы.айдың еңбекақ ытөлеу
қорының заңда қаралған.пайызы.мөлш ерінде есептеледі де, келесі айдың 15-ші
күнінен кешіктірілмей төленуі тиіс. Кәсіпорында әлеуметтік салық сомасы
есептелгенде оның бухгалтериясында мынадай жазу жазылады;
       Д-т: Жалпы және әкімшілік шығындар деп аталатын шот.
       К-т: Әлеуметтік салық деп аталатыншот.
       Ал ол сома бюджеткеесепайырысу шотынан төлеген де:
       Д-т: Әлеуметтік салық деп аталатыншоты;
К-т: Ақшалар деп аталатын шоты түріндегі бухгалтерлік жазуы
жазылады.
Заңды тұлғалардан алынатын табыс салығы:
       Есепті жылда салық салынатын табыстары бар заңды тұлғалар
табыс салығын төлеушілер болып табылады. Табыс салығын төлеушілер қатарына
заңды тұлғалар, олардың филиалдары және оқшауланған (дербестелген)
бөлемшелер кіреді.
       Әрбір салық төлеуші салық салынатын табысты анықтау үшін,
жылдық табыстың жинақталған сомасымен табыс табу мақсатында
жұмсалған шығындар мен шеккен зияандардың сомасын шегереді.
       Кәсіпорынның жылдық табысына яғни жыл бойы кіріс еткен
сомалардың жиынтығына сатылған немесе өткізілген өнімдер, атқарылған жұмысы
мен көрсетілген қызметі және басқа да қаражаттары, сондай-ақ сатып алушыдан
алуға тиісті сомалардың есебінен өзара есеп айырысу реінде үшінші
тұлғаларға жіберілген немесе тікелей не болмаса жанама шығындарды өтеуге
жіберілген қаржылар жатады.
       Салық салынған табыстардың және одан шегерілетін шегерімдер мен
жеңілдіктердің құрамы, сондай-ақ салынатын табыс салығының мөлшері салық
кодексінде қаралады.
       Салық төлеуші кәсіпорын тиісті салық органына заңды тұлғаның
салық салынатын табысының деклорациясын ұсынуға тиіс.
       Ұйым өзінің есепті жылдағы алған табысы бойынша табыс салығы
сомасын есептеу барысында бухгалтерлік есепте мына түрдегі екі жақты жазу
жазылады:
       Д-т: Корпоративтік табыс салығы бойынша шығындар шоты;
       К-т: Төленетін корпоративтік табыс салығы - шоты.
       Ал бұл сома бюджетке аударылғанда:
       Д-т: Төленетін корпоративтік табыс салығы деп ата латын шот;
       К-т: Ақшалар деп аталатын шоты түріндегі бухгалтерлік жазуы
жазылады.
Кейінге қалдырылған корпоративтік табыс салығының есебі
Бухгалтерлік есепте табыстың (зиянның) сомасы бухгалтерлік есеп
стандартына сәйкес анықталған табыс пен шығындардың айырмасынан құралады.
Салық салынатын табыстың сомасы салық заңына сәйкес анықталады. Салық заңы
талаптарынан бухгалтерлі есеп талаптарынан өзгешілігі бар. Осының
негізінде бухгалтерлік есепте анықталған табыс пен салық салынатын
табыстың арасында айырмашылық пайда болады. Бұлай айырмашылық пайда болу
себептеріне байланысты тұрақты немесе ауқытша болып бөлінеді.
       Тұрақты айырмашылықтын пайда болу себебі, бухгалтерлік
табысты анықтау барысында есепке алынатын табыс пен шығындардың кейбір
бөлігі салық салынатын табысты санағанда есепке алынбайды. Тұрақты
айырмашылықтар қатарына мыналар жатады:
• Валюталық шоттар мен шетел валютасы бойынша туындаған бағамдық
айырмашылық;
• Бюджетке төленетін айыппұл ықпалшаралары.
• Кәсіпкерлік пен байланысты емес шығындар;
• Қазақстан Республикасы Үкіметі белгіленген шектен артық мөлшерде
төленгені сапарлық, өкілдік және тағы басқа шығындар.
Уақытша айырмашылықтың пайда болу себебі есеп
беретін кезеңде есептелген бухгалтерлік табыстар мен шығындардың
кейбір баптар бойынша сомасы осы кезеңдегі салық салынатын табыстарды
анықтарды есепке алынбай келген кезеңдердегі салық салынатын
табыстардың құрамына кіргізіледі. Сөйтіп, есеп беретін кезеңдегі пайда
болған уақытша айырмашылық келешектегі есеп беретін мезгілде күшін
жояды.
       Уақытша айырмашылық мыналардың нәтижесінде пайда болады:
• Бухгалтерлік есеппен салық есебінде табыстар мен шығындарды мойындау
уақытын белгілеу тәсілдемесінің айырмашылығынан (бухгалтерлік есепте –
есептеу принципі, ал салық есебінде – кассалық әдіс бойынша);
• Бухгалтерлікесеп пен салық есебін деамортизациялық айырымды
есептегенде әртүрлі әдістерді қолданудан;
• Негізгі құралдарды бухгалтерлік есептен шығарудан болатын
айырмашылықтан және тағы басқалардан.
Бухгалтерлік және салық есептерінің талаптарындағы өзгешіліктер
нәтижесінде пайда болған айырмашылықтар Кейінге қалдырылған корпоративтік
табыс салығы Бұл пассивті шот болғандықтан
кейінге қалдырылған салық сомасы өскенде бұл шот кредиттелініп, ал
азайғанда дебиттелінеді. Кейінге қалдырылған салық сомалары бұл шотта
өздерінің түрлері бойынша бөлеке септеледі.
Қосылған құнға салынатын салық.
Қосылған құнға салынатын салық тауа рлары.өндіру,.жұмысты орнату немесе
қызмет көрсету және олардың айналысы барысында қосылған құн өсімінің бір
бөлігін аудару, сондай-ақ осы елге тауарлар импорты кезіндегі аударым
болыпта былады. Бұл ретте салық объектісі болып табылады. Қосылған құнға
салынатын салық Қосылған құнға салынатын салық шотында есептеледі. Бұл
пассивтік шот болғандықтан кредитіне салынған салық сомасы, ал дебитіне
бюджетке аударылған және субъектінің жабдықтаушыларға тиісті түрде
рәсімделген салық шоты бойынша төлеген сомалары жазылады. Бюджетке төленуге
тиісті қосылған құнға салынатын салық өткізілген өнім, орындалған жұмыс
немесе көрсетілген қызмет үшін есептелген қосылған құнға салынатын салықтың
сомасы мен сатып алынған тауарлар, материалдар мен жабдықтаушылардың
көрсеткен қызметі, орындаған жұмысы үшін төленген (есептелген) қосылған
құнға салынатын салық сомаларының арасындағы айырма ретінде айқындалады.
Қосылған құнға салынатын салық мөлшері Қазақстан Республикасының салық
заңында белгіленеді.
       Жеке тұлғалардан ұсталатын табыс салығы.
Есепті жыл бойы салық салынатын табысқа ие болған жеке тұлғалар салық
төлеушілер болып табылады. Жеке тұлғалардың жылдық жиынтық табысына
еңбекақы түрінде алынатын табыстар, кәсіпкерлік қызметтен алынатын
табыстары, жеке тұлғалардың мүліктік табыстары және тағы да басқа табыстары
кіреді.
       Жеке тұлғалардың мүліктік табысына тек қана активтің келесі
түрлерінің құндарының инфляцияға байланысты түзетуді есепке ала отырып
өткізуден тускен құнның өсімі жатады: салық төлеушінің тұрақты тұратын жері
болып табылмайтын, жылжымайтын мүліктің, бағалы қағаздардың, заңды
тұлғаларға және басқаматериалдық емес активтерге қатысу үлесінен; шетелдік
валютадан; асыл тастар және асыл металдар бар басқа да бұйымдардан, өнер
туындылары мен антиквариаттардан. Жеке тұлғалардың салық төлейтін
табыстарының құрамы салық кодексінде қаралады.
       Табыс салығының мөлшерін ай сайын бір қалыпты ұстау үшін салық
салынатын.табысын.есепті.сомасы.мен .одан.ұсталатын табыс салығының сом есепте
летін айлардың санын білдіретін сан мәні бар бірлікке 12
санының қатынасын көрсететін қайта есептеу көрсеткіші белгіленген.
Мердігерлік шарт бойынша жұмыс істейтін тұлғаларға төленетін төлем, сондай-
ақ біржолғы төлем түрінде берілетін басқа да басқа да төлемдерден салық
ұстау кезінде бұл есептеу көрсеткіші қолданылмайды. Жеке тұлғалардан табыс
салығы ұсталған уақытта:
       Д-т: Қызметкерлер мен еңбекақыбойынша есепайырысу шоты;
       К-т: бюджетке төленетін басқадай салықтар, алымдар және
міндетті төлемдер шоты түріндегі бухгалтерлік жазуы жазылады.
       Акциздік салықтар
Акциздік салық дегеніміз – сатылатын тауардың бағасына қосылатын,
сатып алушы төлейтін салық болып табылады. Акциздік салық салынатын
тауарларға Қазақстан Республикасының аумағында шығарылатын немесе Қазақстан
Республикасының аумағына импортталған тауар, яғни спирттің барлық түрлері,
темекі өнімдері, құрамында темекісі бар басқа да өнімдер және күнделікті
қолданылмайтын басқа да бұйымдар жатады.
Қазақстан Республикасы аумағында акцизделуге жататын тауар ларды
өндіретін немесе акциздеуге тиісті тауарларды импорттайтын немесе Қазақстан
Республикасы аумағында (акциздеуге) ойын бизнесін жүзеге асыратын барлық
заңды тұлғалар акциз салығын төлеушілер болып табылады. Кәсіпорындарда
акциз салығы есептегенде:
       Д-т: Алынуға тиісті борыштар деп аталатын шоты;
      К-т: Акциз салығы деп аталатын шоты түріндегі бухгалтерлік жазуы
жазылады.
       Кәсіпорындар мен ұйымдар бұл жоғарыда айтылған салықтардан
басқа да өзінің меншігіндегі жерге, көлік құралына және мүлкіне заңда
бекітілген мөлшерде салық төлеп тұруы тиіс. Салықтардың бұл түрлері
есептелген уақытта кәсіпорынның бухгалтериясында:
       Д-т: Жалпы және әкімшілік шығындар деп аталатын шоты;
       К-т: Жер салығы;
Көлік құралына салық;
Мүлікке салық деп аталатын оттар түрінде екі жақты жазуы жазылады.
Сондай-ақ Бюджетке төленетін басқадай салықтар мен алымдар шотында
Қазақстан Республикасы заңдарында қаралған басқадай салықтар, алымдар мен
міндетті төлемдер есептеледі. Бұлай аталғандардың қатарына:
• Шығарылған бағалы қағаздарды тіркеу алымы;
• Жер қойнауын пайдаланушылардың арнаулы төлемдері мен салығы және тағы
да басқалар жатады.
Салықтардың,.алымдар мен міндетті.т өлемдердің түрлері,мөлшері олартөле у
тәртібі Қазақстан Республикасы заңдарында қаралады. Бюджет пен
басқадай.есеп.айырысу.шотының кред итіне тиісті.шығындар.есептелетін
Шоттардың дебитінен еспетелген салық, алымдар мен міндетті төлемдер сомасы,
ал бұл шоттың дебитіне тиісті төлемтөленген шоттардың кредитінен төленген
сомалар жазылады.
Кейінге қалдырылған корпоративтік табыс салығының есебі:
       Бухгалтерлік есепте табыстың (зиянның) сомасы бухгалтерлік
есеп стандартына сәйкес анықталған табыс пен шығындардың айырмасынан
құралады. Салық салынатын табыстың сомасы салық заңына сәйкес анықталады.
Салық заңы талаптарынан бухгалтерлік есеп талаптарына нөзгешілігі бар.
Осының негізінде бухгалтерлік есепте анықталған табыс пен салық салынатын
табыстың арасында айырмашылық пайда болады. Бұл айырмашылық пайда болу
себептеріне байланысты тұрақты немесеа уақытша болып бөлінеді.
       Тұрақты айырмашылықтын пайда болу себебі, бухгалтерлік
табысты анықтау барысында есепке алынатын табыс пен шығындардың кейбір
бөлігі салық салынатын табысты санағанда есепке алынбайды. Тұрақты
айырмашылықтар қатарына мыналар жатады:
• Валюталық шоттар мен шетел валютасы бойынша туындаған бағамдық
айырмашылық;
• Бюджетке төленетін айыппұл ықпалшаралары (санкциясы)
• Кәсіпкерлікпен байланысты емес шығындар;
• Қазақстан Республикасы Үкіметі белгіленген шектен артық мөлшерде
төленгені ссапарлық, өкілдік (представительские) және тағы
басқашығындар.
Уақытша.айырмашылықтың.пайда болу.с ебебі.есеп.беретін кезеңде
есептелген бухгалтерлік табыстар мен шығындардың кейбір баптар бойынша
сомасы осы кезеңдегі салық салынатын табыстарды анықтарды есепке алынбай
келген кезеңдердегі салық салынатын табыстардың құрамына кіргізіледі.
Сөйтіп, есеп беретін кезеңдегі пайда болған уақытша айырмашылық келешектегі
есеп беретін мезгілде күшінжояды.
Уақытша айырмашылық мыналардың нәтижесінде пайда болады:
• Бухгалтерлік есеппен салық есебінде табыстар мен шығындарды мойындау
уақытын белгілеу тәсілдемесінің айырмашылығынан (бухгалтерлік есепте –
есептеу принципі, ал салық есебінде – кассалық әдіс бойынша);
• Бухгалтерлік есеп пен салық есебінде амортизациялық айырымды
есептегенде әртүрлі әдістерді қолданудан;
• Негізгі құралдарды бухгалтерлік есептен шығарудан болатын
айырмашылықтан және тағы басқалардан.
Бухгалтерлік және.салық есептерінің талаптарындағы.өзгешіліктер:.
Кейінге.қалдырылған корпоративтік табыс салығы.деп аталатын.шотта жү -
реді..Бұл пассивті.шот болғандықтан .кейінге қалдырылған салық сомасы
өскенде бұл шот кредиттелініп, ал азайғанда дебиттелінеді. Кейінге
қалдырылған салық сомалары бұл шотта өздерінің түрлері бойынша бөлек
есептеледі.
       Қосылған құнға салынатын салық:
       Қосылған құнға салынатын салық тауа рлары өндіру, жұмысты орнату
немесе қызмет көрсету және олардың айналысы барысында қосылған құн өсімінің
бір бөлігін аудару, сондай-ақ осы елге тауарлар импорты кезіндегі аударым
болып табылады. Бұл ретте салық объектісі болып табылады. Қосылған құнға
салынатын салық Қосылған құнға салынатын салық шотында есептеледі. Бұл
пассивтік шот болғандықтан кредитіне салынған салық сомасы, ал дебитіне
бюджетке аударылған және субъектінің жабдықтаушыларға тиісті түрде
рәсімделген салық шоты бойынша төлеген сомалары жазылады. Бюджетке төленуге
тиісті қосылған құнға салынатын салық өткізілген өнім, орындалған жұмыс
немесе көрсетілген қызмет үшін есептелген қосылған құнға салынатын салықтың
сомасы мен сатып алынған тауарлар, материалдар мен жабдықтаушылардың
көрсеткен қызметі, орындаған жұмысы үшін төленген (есептелген) қосылған
құнға салынатын салық сомаларының арасындағы айырма ретінде айқындалады.
Қосылған құнға салынатын салық мөлшері Қазақстан Республикасының салық
заңында белгіленеді.
      Операциялар мазмұны    Д-т    К-тТи
№ п
    Заңды ұйымдардан бюджетке алынатын    7710    311ІІ
1 корпоративтік табыс салығы сомасына 0 І
    Ұйымның есеп саясатының өзгеруіне немесе кеткен   5430    311ІІ
2 кемшіліктерді түзетуге байланысты, бөлінбеген    3110 0 І
табыстың бастапқы қалдығын реттеуге    543ІІ
жататын салық сомасының 0
1)Ұлғаюына 2)Азаюына
   Төтенше.жағдайларға және.тоқта тылған операциялар   6410    311ІІ
3 ға табыстар салығының сомасы 0
    Төтенше жағдайларға және    3110    641ІІ
4 тоқтатылған операциялардың салдарынан шеккен 0
зиянға байланысты, өзгерген салық сомасына
    Заңды ұйымдардың бюджетке нақты аударған    3110    103IV
5 корпоративтік табыс салығы сомасы 0
    Ағымдағы кезеңде пайда болған немесе    7710    431II
6 жойып жіберудің нәтижесінде уақытш а айырмашылық 0 I
(бухгалтерлік есеппен салық есебінің
талаптарының айырмашылығының нәтижесінде болған)
алдағы уақытта төлеуге тиісті салық
    632 – Кейінге қалдырылған табыс алығы деп    7710    431II
7 аталатын шотқа түзетілер енгізуге байланысты:    4310 0 I
-салық мөлшерін ұлғайтуға; -салық    771
мөлшерін азайтуға. 0
    Пайда болған немесе жойып жіберудің нәтижесінде   4310    311II
8 кездескен уақытша айырма салық сомасына:    4310 0
-бюджетке төлеуге;    771II
-зиянды жабу нәтижесінде есептелге н 0 I
    Активтерді қайта бағалауға ба йланыстысалық сома   5320    431II
9 сының     0
үстеме өсімі, салық есебіндегі қайта бағалау
үстеме өсімінен жоғары болғанк езде
  1 Салық есебіндегі қайта бағалау үстеме өсімінің,   4310    532II
0 бухгалтерлік есептегі қайта бағалау үстеме 0
өсімінен жоғары болған кезде
  1 Сатып алушыларға және тапсырыс    1210    313II
1 берушілерге сатылған 0 I
  1 Орын толтырылатын қосылған құн салығы сомасы    3130    142IV
2 мен есептелген қосылған құн салығы 0
сомасының өзара жабылуына
  1 Бюджетке аударылған қосылған құн салығы    3130    103II
3 сомасына 0 I
  1 Жеке тұлғарарға есептелген табыс салық сомасына   3430    312II
4 0
  1 Серіктестіктерге қатысушылард ың девиденттері    3031,30   312II
5 мен табыстарынан, олардың үлестеріне қарай, 32, 0
төленетін көздерінен ұсталуға тиісті, есептелген4170
салық сомасына
  1 Жеке тұлғалардың еңбекақысынан ұсталған    3120    103IV
6 табыс салығы сомасының бюджетке аударылғаны 0
  1 Бюджетке артық аударылған салық сомасының    1030    311II
7 қайтарылуы 0-3120I
  1 Есептелген әлеуметтік салық сомасы    7210    315II
8 0 I
  1 Есептелген әлеуметтік салық сомасы бюджетке    3150    103IV
9 есеп айырысу шотынан аударылды 0
  2 Есептелген акциз салық сомасы    2110    314II
0 0 I
  2 Есептелген акциз салығының салығының сомасы    3140    103II
1 бюджетке есеп айырысу шотынан аударылды 0 I
  2 Есептелген жер салығы сомасы    7210    316IV
2 0
  2 Есептелген жер салығы сомасы бюджетке есеп    3160    103IV
3 айырысу шотынан аударылды 0
  2 Есептелген мүлік салығы сомасы    7210    318II
4 0 I
  2 Есептелген мүлік салығы сомасы бюджетке есеп    3180    103IV
5 айырысу шотынан аударылды 0

1.2. Салық туралы ұғым және салық жуйесін ұйымдастыру
1.Салықтардың экономикалық мазмұны.
Салықтардың экономикалық мәні - шаруашылық субъектілерінен, азаматтардан
ұлттық табыстың бір бөлігін алу жөніндегі өндірістік қатынастардың бір
бөлігі болып табылатындығы, сонымен қатар, мемлекет өз пайдасына жалпы ішкі
өнімнің белгілі мөлшерін нақтылы жарна ретінде алып қалуы. Салық дегеніміз
- белгілі бір мерзімде және белгілі бір көлемде алынатын, заң бойынша
қарастырылған міндетті төлемдер. 1. Өндіріп алу тәсілі немесе салықтарды
салу объектісі бойынша: * тікелей салықтар * жанама салықтар Тікелей салық
- тікелей табыс, немесе меншік иеленушілерін алынады. Оған жататындар:
корпорациялық табыс салығы, жеке табыс салығы, жер койнауын
пайдаланушылардың салықтары, әлеуметтік салық, жер салығы, мүлік салығы.
Жанама салық - тауар бағасына қосылады және тауар сатқанда тұтынушылардан
өндіріп алынуы. Мәселен, қосылған құн салығы, акциз салығы. 2. Салықтарды
пайдалану ретiнде немесе тәртібіне қарай: жалпы салықтар; мақсатты салықтар
болып бөлінеді. Жалпы салықтар - бір қазынаға түсетін және жалпы бір
мақсатқа жұмсалатын салықтар. Мақсатты немесе арнайы салықтар - бұл белгілі
бір мақсатқа арналған салықтар. 3. Салықтарды төлеуге байланысты затпен,
немесе ақшалай салықтар болып бөлінеді. Заттай салық - салықтарды затпен
немесе тауар түрінде төлейді. Ақшалай салықтар - ақша түрінде төленеді.
Қазіргі кезде бұл салық салушылардың кең қолданылатын нысаны болып
саналады. Қазақстан Республикасынын салык кодексінде Салық ақша түрінде
төленсін деп атап көрсетілген.
4.Салық субъектілеріне қарай немесе салықты төлеушіге байланысты былайша
топтауға болады: * заңды тұлғалардың салықтары; * жеке тұлғалардың
салықтары. Аралас салықтар деген де болады, яғни салықты әрі заңды тұлға,
әрі жеке тұлға ретінде төлейді. Қазақстан Республикасында аралас
салықтарға: * қосылған құн ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.