Көктемгі тасқын судың негізгі сипаттамалары

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы: Қазақстан өзендерінің көктемгі ағындысын болжау ерекшеліктері

ЖОСПАР:

КІРІСПЕ
НЕГІЗГІ БӨЛІМ

ҚАЗАҚСТАН ӨЗЕНДЕРІНІҢ КӨКТЕМГІ АҒЫНДЫСЫН БОЛЖАУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
КӨКТЕМГІ АҒЫНДЫНЫ БОЛЖАУ.
МАКСИМАЛДЫ АҒЫНДАР МЕН СУ ТАСҚЫНЫ ДЕҢГЕЙЛЕРІНІҢ БОЛЖАМДАРЫ
2019 ЖЫЛДЫҢ КӨКТЕМГІ СУ ТАСҚЫНЫ/ СУ ТАСУ МАУСЫМЫНА ГИДРОЛОГИЯЛЫҚ БОЛЖАМ

ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР :

КІРІСПЕ

Қазақстанның жазық өзендеріндегі көктемгі су тасқыны ағынының қалыптасу процесі көптеген факторларға байланысты: қардың қоры, топырақтың күзгі ылғалдану дәрежесі, еріп жатқан қар жамылғысына түсетін жауын-шашын, ауа температурасы және т. б. Гидрологиялық болжамдардың дәлдігі жыл сайын пайда болатын осы факторлардың жиынтығына байланысты әр түрлі тәсілдермен, сондай-ақ осы факторларды анықтау мен өлшеу дәлдігі туралы. Бұл мәліметтер өзен алабында орналасқан нүктелердегі бақылаулар мен өлшемдерден анықталады. ағынды су қоймаларының реттелуіне байланысты және ел аумағында да, көрші мемлекеттерде де суды қайтарымсыз алу, ағынды сулардың ішінде таралуы көктемгі су тасқыны кезеңі

Гидрологиялық болжамдар - практикалық мәселелерді шешуге бағытталған гидрологияның ең қиын бағыттарының бірі.

Қоректену түріне сәйкес Қазақстанның барлық өзендері ортаазиялық қоректену түріне жатады. Жыл сайынғы ағынның 70 - 80% -ы қардың қоры (қар жамылғысындағы су қоры: қар жамылғысы толығымен еріген кезде пайда болатын су қабатының биіктігі мм

Гидрологиялық болжау әдістері:

- арналар желісіндегі су массаларының қозғалу заңдылықтарына негізделген әдістер;

-су жинау кезінде болатын гидрометеорологиялық процестердің заңдылықтарына негізделген әдістер;

- кейбір гидрологиялық құбылыстардың (мысалы, өзендер мен көлдердің ашылу және мұздату уақыты) атмосфералық айналым заңдылықтарымен байланысына негізделген әдістер;

- көктемгі су тасқыны мен жауын-шашын су басу элементтерін, тау өзендерінің ағындарын және т. б. болжау үшін арналарда да, су жиналатын жерде де гидрологиялық процестерді дамытудағы заңдылықтарды қолдануға негізделген әдістер (гидрометеорологиялық болжам) [1] .

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

ҚАЗАҚСТАН ӨЗЕНДЕРІНІҢ КӨКТЕМГІ АҒЫНДЫСЫН БОЛЖАУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Сыртқы факторлардың жабайы табиғат элементтеріне әсер ету индикаторы ретінде қолданылатын гидрологиялық режимнің сипаттамасы ретінде оларды режимнің бөлек компоненттері ретінде қолдануға болады көктемгі су тасқыны мен су тасқыны көлемі, жайылымды су басудың ұзақтығы мен биіктігі, көктемгі су тасқыны деңгейлері, жайылма мен каналдағы уылдырық шашу аймақтарындағы тереңдік, мұздату кезеңі және т. б. және бірнеше факторларды бір уақытта қамтитын күрделі (мысалы, су тасқыны, су тасқыны ұзақтығы, судың температурасы, және т. б. ) .

Есептеу жүргізілген жылдар санының ұзақтығы жеткілікті болған жағдайда соңғы әр жылғы ылғал қоры шамасын оның нормасына тең деп қабылдау топырақтағы ылғал қорын есептеуде елеулі әсерін тигізбейді. Есептеу кезеңі әр территорияға әртүрлі болып келеді. Орманды зона үшін ол далалық зонаға қарағанда ұзақ болып келеді. Егер Wн=, онда немесе көрсеткіштерін қабылдаудың айырмашылығы жоқ. Бірақ бастапқы ылғал қорын Wн жуықтап анықтаудың өзі нәтиженің дәлдігін жоғарылатуы мүмкін. Көктемгі ағындыға болжам жасау тәжірибесі көрсеткіші шамасын есептеу кезеңінің ұзақтығын далалық зона үшін n = 60-90 күн және орманды дала және орман зонасы үшін - n = 90-120 күн шамасында қабылдау дұрыс болатындығын көрсетеді. . [1]

Көктемгі тасқын судың негізгі сипаттамалары; ағын көлемі, максималды ағын, ең жоғарғы деңгей және олардың пайда болу уақыты. Барлық осы сипаттамалар өздерін оңай береді сәйкес су өлшеу бақылаулары жүргізілетін бөлімдер үшін сандық өрнек. Ағын көлемі - осы бөлімнен өткен судың су тасқыны кезеңіндегі өзендердегі жалпы мөлшерін білдіреді. Оны текше түрінде көрсетуге болады.

Тасқын судың қалыптасу жағдайлары жылдан жылға өте өзгермелі. сондықтан алдын-ала білім алу керек, судың алдағы көктемде қандай болатындығы ерекше қызығушылық тудырады. [1]

Су тасқыны кезеңіндегі ағынның көлемі үш негізгі фактормен анықталады:

1) бассейнде қыс мезгілінде жиналған қар мөлшері;

2) су тасқыны пайда болған кезде түскен сұйық жауын-шашын мөлшері;

3) өзен бассейнінің су сіңіру қабілеті.

Барлығы бірдей болған кезде, тасқын сулардың көлемі қар мен жауын-шашын мөлшерінің артуымен артады және керісінше өзен бассейнінің су сіңіру қабілетінің артуымен азаяды. Бірінші тура өлшеу арқылы әр түрлі дәлдік дәрежесіндегі екі факторды анықтауға болады. . [1]

Егер қыста “күшті” жылымықтар (оттепель) болған жағдайда, онда қардың еру алдындағы топырақтағы ылғал қорын анықтау үшін (12. 7) формуласына жылымық кезінде топыраққа сіңген еріген су мөлшерін ескеруге арналған түзету енгізу керек. Бұл түзету келесі шамалардың қосындысынан тұрады:

m=[S' - S'' + (S' _{л. к.} - S'' _{л. к.} ) -у _т ],

мұнда S', S'л. к. және S'', S''л. к. - жылымықтың басындағы, соңындағы қардың және мұз қабыршағының су қоры; ут - жылымықтың әсерінен аққан еріген қар суы.

Көктемгі ағындыға болжам жасаудың үш әдісі бар:

1) Сутеңдестігі теңдеуін тікелей есептеу әдісі;

2) сутеңдестігін физикалық-статистикалық жолмен есептеу әдісі; 6

3) эмпирикалық әдістер.

Бірінші әдістің негізіне су тасуы кезеңінде өзен алабы су теңдестігінің құрамдас бөліктерін жалпы немесе далалық және орманды бөліктері үшін оларды жекелеп алгебралық қосу арқылы анықтау жатады. Мұндай есептеу жүргізу үшін су теңдестігінің барлық элементтерін анықтау керек болады, әрине ол үлкен қиындықтарға әкеліп соқтырады. Бұл әдісті іс жүзінде өзен алаптарының суды өзіне сіңіру мүмкіндігі негізінен топырақ қабатының, батпақтың және басқалардың жоғарғы қабаттарында су сыйымдылығымен анықталатын ылғалға артық қаныққан орманды зона үшін қолдануға болады. Қарапайым түрде бұл әдіс мысалы, көктемгі ағындының ысырап болуының қырқүйектің соңындағы жарты метрлік тереңдік қабаттағы өнімді ылғал қорына эмпирикалық тәуелділігін орнатуға мүмкіндік беретін Жоғарғы Еділ және Батыс Двина алаптарының ағындысына болжам жасау үшін қолдануға болады. Күтілімдегі көктемгі ағындыға болжам жасау келесі теңдеумен атқарылады:

у=s + x ₁ + x ₂ - p

мұнда қар жамылғысындағы өлшенілген максимал су қоры; x1 - қар қорының максимал мәні орнаған датадан мамыр айында қардың еріп бітуі аралығында жауған жауын-шашын нормасы; x2 - орманда қар еріп біткеннен су тасуы орнағанға дейінгі кезеңдегі жаңбырлық ағынды нормасы; p - берілген алапқа эмпирикалық тәуелділік бойынша есептелетін ағындының ысырап болуы.

Бұл әдіс қар қорына және топырақ ылғалдылығына жүргізілетін бақылау жұмыстарының жетіспеушілігіне байланысты кең қолданыс таппайды.
Екінші әдіс те негізінен өзен алабының су теңдестігі теңдеуіне сүйенеді, бірақ бірінші әдістен принциптік айырмашылығы ағынды ысырабын және ағындыны есептеудің негізіне белгілі бір модель (үлгілеу) алынады, яғни ағындының жерге сіңу түрлерінің интегралдық теңдеулері қолданылады.
Үшініші әдістің негізіне су тасу кезіндегі ағынды шамасының қардың еруі кезінде жауған жауын-шашынмен қоса алғандағы қар жамылғысындағы су қорына орнатылатын эмпирикалық тәуелділік және алаптың суды өз бойына сіңіру қабілетінің көрсеткіштері жатады. Әдетте тәуелділіктер сәйкес бақылау мәліметтері болған жағдайда әр өзенге жеке орнатылады. . [2]

Мысалға Солтүстік Қазақстанда көктемгі ағындының қалыптасуына рельеф маңызды рөл атқарады, себебі мұнда ойық ыдыстәрізді ойыс жерлер және көлдер көп тараған. Жазық рельефті жерде еріген қар суы негізінен беттік ұсталынуға және өзен алаптарында ауданы үлкен тұйық ойыстарда ысырап болады. Мысалы, Тобыл өзені алабында Қостанай қаласына дейінгі тұйық алаптардың ауданы 40-50 %-ды құрайды.

Шартты белгілер: S - қар қоры; X3 -қысқы жауын-шашын; XB= X1+X2 - көктемгі жауын-шашын; U - топырақтағы ылғал қоры; L-топырақтың қату тереңдігі.

Жазықтық өзендердің көктемгі су тасуы кезіндегі максимал су өтімдері мен максимал су деңгейлерінің болжамы көптеген су тұтынушылардың қызығушылығын тудырады. Су тасу кезіндегі максимал су деңгейінің биіктігі өзеннің арнадан шығу қауіптілігін және шаруашылыққа тигізетін зияндылығын анықтайды. Максимал су өтімдерінің ұзақ мерзімдік болжамдары жеке алғанда гидроэнергетика мен су шаруашылығында өзен ағындысын жылдам тиімді реттеу және су қоймасынан белгілі бір көлемдегі суды өткізу үшін маңызды болып табылады. Сондай-ақ су тасуының басталуы және максимал су өтімі мен су деңгейінің өту сроктары, көктемгі су тасуының уақыт бойымен таралуы гидроэнергетиктер мен су транспорты үшін жоғары қызығушылықты тудырады. . [2]

Көктемгі су тасуының жоғарыда айтылған барлық сипаттамалары жалпы алғанда көктемнің метеорологиялық ерекшеліктеріне - қардың еруінің басталуы және оның қарқындылығының өсуі сроктарына, олардың тоқтап қалуына немесе қарқындылығының төмендеуіне,

Көктемгі жауын-шашынының мөлшері мен олардың жауу қарқындылығына тәуелді болып келеді. Ұзақ мерзімдік болжам жасауда әзірге нақты метеорологиялық болжамдардың болмауы себебінен бұл барлық жағдайлар ескеріле берілмейді. Сол себепті көктемгі ағындының жоғарыда айтылған сипаттамаларының болжамын жасау әдістемесі жуық түрде болып келеді және практика жүзінде қарапайым эмпирикалық (корреляциялық) байланыстарды пайдалануға негізделеді.

Көптеген ірі өзендерде су тасуының максимал су өтімі ағынды көлемімен тығыз байланысты болып келеді: ағынды көлемі жоғары болған сайын оның максимал су өтімі және максимал су деңгейі де жоғары болып келеді. Сонымен, бұл екі сипаттама белгілі мөлшерде көктемгі ағынды көлеміне тәуелді болып келетін факторларға тәуелді болып келеді. Дегенмен метеорологиялық жағдайлардың жылдан жылға өзгеріп отыруы бұл байланыстың анықталмаушылығын тудырады, сондықтан ол ұзақ мерзімдік болжамдарда пайдалану мақсатында тікелей қолдануда практикалық мүмкіндігін жоғалтады.

Сол себепті практикада болжамдар жасау үшін максимал су өтімінің су көлеміне қарапайым эмпирикалық тәуелділілігін пайдалану шындыққа жақын болып келуі мүмкін.

Егер қандай да бір өзен үшін көктемгі су тасуы ағындысының оны анықтайтын факторларға тығыз тәуелділігі орнатылған болса, онда одан туатыны максимал су өтімі де сол факторларға тәуелді болуы керек. Максимал су өтімінің көктемгі ағындының негізгі факторларына тәуелділігінің түрі жоғарыда қарастырылған у=f(Х, U) түрінде болып келуі тиіс. Егер бұл тәуелділіктердің дәлдігі Qmax=f(у) тәуелділігі дәлдігімен бірдей болатын болса, онда соңғы тәуелділікті қолдану ұсынылады.

Көктемгі су тасуыныың қалыптасуының бірмезгілде жүруінің (дружности формирования половодья) сандық сипаттамасы ретінде келесі қатынас пайдаланылады:

Жүргізілген тәжірибелер су тасуының басталуы мен оның максимумының түсу даталарының ауа температурасының нөлден өту датасымен байланысы далалық және орманды далалық зоналар өзендерінде солтүстік орманды зонасына қарағанда тығыздау болып келетіндігін көрсетеді. Соңғы аталған зона өзендері үшін көктемгі ағынды болжамы ауа температурасының +50С-тан өту датасы мен белгілі бір шамадағы орташа оң таңбалы ауа температураларының жиынтығы арасындағы байланысы жақсы байқалады. Қазақстанның жазықтық өзендері үшін су тасудың басталуы және максимумының орнау даталарының ұзақ мерзімдік болжамдары қыс мезгілінің алдындағы синоптикалық процестер сипатын ескеру негізінде жасалынады. . [3]

Орталық Қазақстан өзендерінде су тасудың басталуы және максимумының орнау даталары келесі тәуелділік бойынша жасалынады:

D _нач = f (А, grad ∆Р _II ),

D _макс = f (А, grad ∆Р _II ),

мұнда А= (А _II + А _1-15/III ) /2 - ақпан айы (А _II ) және наурыздың бірінші жартысы үшін (А _1-15/III ) ауа температурасының аномалиясының орташа мәні; grad ∆Р _II - ақпан айындағы ауа қысымы градиенті. Температура аномалиясы (нормадан ауытқуы) Атырау метеостанциясы (МС) бойынша, қысым градиенті grad ∆Р _II Иркутск және Уральск МС-лары ауа қысымдарының айырмасы ретінде grad ∆Р _II = ∆Р _{II. Ирк.} -∆Р _IIУрал анықталады.

Батыс Қазақстан өзендерінің көктемгі ағындысының басталу және максимумының орнау даталары атмосфералық поцестердің қыстан көктемге ауысу заңдылықтарын ескеру негізінде құрастырылады. Су тасуының максимумының орнау датасы келесі тәуелділік бойынша болжанады

мұнда AIII и AIV - наурыз және сәуір айларының ауа температурасының аномалиясы.

Өз кезегінде AIII жәнеAIV аномалиялары келесі тәуелділікпен бағаланады:

(А _III + A _IV ) /2 = f(δ _A +A _II ),

Көктемгі ағынның нормасы мен вариациялық коэффициенттерін анықтаудың дәлдігін бағалау ағын суы жоғары өзгергіштігімен сипатталатын және көбіне реттелуімен сипатталатын Қазақстанның ойпатты өзендері үшін ерекше маңызға ие. Көктемгі ағынның статистикалық сипаттамаларын анықтау дәлдігінің бағасы бақылау кезеңі мен есептеу кезеңі үшін анықталды.

Су тасқыны ағындарын қалыптастыру процестерінің көпфакторлы сипатына байланысты, ағынның абсолютті дәл болжамы, мүмкін, мүмкін емес, оны тек ықтималдық түрінде құрастыруға болады, яғни оның пайда болу ықтималдығын көрсете отырып, мүмкін болатын әрбір мәнге. Берілген гидрологиялық болжамдардың орташа мәндерінің ықтималдығы 50-70 пайыз аралығында. . [3]

Қоректену түріне сәйкес Қазақстанның барлық өзендері ортаазиялық қоректену түріне жатады, яғни. Жыл сайынғы ағынның 70 - 80% -ы қардың қоры (қар жамылғысындағы су қоры: қар жамылғысы толығымен еріген кезде пайда болатын су қабатының биіктігі анықтау маңызды.

Жазықтың ұсақ өзендерінде көктемгі су тасудың басылуы (төмендеуі) кезеңінде де еріген сулар құйыла береді. Тауалды аудандарында жаңбырлық тасқынның басылуы барысында арналық жүйеге қалқыма грунттік ағынды түрінде мол су құйылады. Сондықтан, көлемдер қисығын тасқынның басылу (төмендеу) тармағы бойынша тұрғызу тек, арналық жүйеге салалық құйылыс жоқ немесе тұрақты болған жағдайда ғана дұрыс. Салалық құйылыс әсерін жою үшін келесі тәсілдер қолданылады:

1) Жеке тасқындардың көлемдер қисығы біргеліктенген графикте төменгі орайжанауыш (огибающая) жүргізіледі;

2) Көлемдер қисығын Qt+1 = f (Qt) байланысы графигіндегі төменгі огибающей сызық бойынша тұрғызылады. Ол үшін бірнеше тасқындардың басылу кезеңі бойынша (перегиб нүктесінен кейін) межелес тәуліктер үшін орташа тәуліктік су өтімдері байланыстары графиктері тұрғызылады.

Көктемгі су тасқыны кезеңінде су қоймалары толтырылады, ал су тапшылығы кезінде олар босатылады. Көптеген жағдайларда суға деген қажеттілік құрғақ жылдары өзен ағынынан асып түседі, сондықтан өзен ағынының маусымдық қана емес, сонымен қатар ұзақ мерзімді реттелуіне қажеттілік туындайды, яғни. жеткілікті үлкен және сыйымды резервуарларды құруда. Осы мақсаттар үшін Қазақстанда шамамен 275 су қоймасы салынды, олардың әрқайсысының көлемі 1 миллион м ³ -ден асады және өзен бассейндерінде шамамен 2800 су алатын каналдар бар.

1) Болжанатын шаманың, берілген ықтималдықты қателіктері көрсетілген, математикалық күтімі ретінде, мысалы, белгілі бір өзеннің белгілі бір бекетінде көктемгі су тасу ағындысының күтімі,  10 мм ықтимал қателікпен 60 мм (ықтимал қателіктің қамтамасыздығы - 50 %) ;

2) Болжанатын шама орын алуы күтілетін сенімді аралық түрінде. Жоғарыда келтірілген мысал үшін болжамның формасы: көктемгі ағындының 50 пайыздық ықтималдықпен күтілетін шамасы 50-70 мм аралығында, немесе, 80 пайыздық ықтималдықпен күтілетін шамасы 40-80 мм;

3) Айнымалының түрлі мәндерінен асып түсу (қамтамасыздығы) ықтималдығы үлестірімі түрінде. Көктемгі ағындының 75 пайыз ықтималдықпен күтілетін шамасы 50 мм-ден кем болмайды, 50 пайыз ықтималдықпен күтілетін шамасы 60 мм-ден кем болмайды, 25 пайыз ықтималдықпен күтілетін шамасы 70 мм-ден кем болмайды. [3]

Көктемгі ағындыны болжау.

Қазақстандағы өзеннің көктемгі ағындысын келешектегі онжылдыққа болжау үшін сол кезеңге болжамдалған жауыншашын мен ауа температурасының мәліметтері қолданылды. Мәліметтер 3 дереккөзден алынады:

− заманауи модельдер бойынша жауын-шашын мен ауа температурасының келешекте өзгеруін модельдеу нәтижелері;

− Қазгидромет ғылыми зерттеулер департаментінің жауыншашын және ауа температурасының бақылау қатарларын 2030 . . . 2040 жылдарға дейін С. А. Долгих басшылығымен жасалған модельдеу нәтижелерінің нақтыланған деректері;

− жалпы атмосфералық циркуляция индексінің және жауыншашын мен ауа температурасының бақылау қатарларын гармоникалдық талдау арқылы алынған және А. В. Чередниченко басшылығымен әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, биология және биотехнология ғылыми-зерттеу институтында жасалған мәліметтер.

Жауын-шашын және ауа температурасының уақыттық қатарларын модельдеу нәтижелерінің кемшіліктері бар:

− әртүрлі модель арқылы алынған нәтижелердің шашыраңқылығы үлкен, ол зерттелетін шамалардың табиғи өзгермелілігі шамасынан асады;

− кеңістіктік интерполяция қателіктерінің нәтижелері.

Жоғарыда айтылған кемшіліктерге байланысты модельдеу нәтижесінде алынған мәліметтер қолданыла алмайды. Осыған байланысты, Қазгидрометте түзетілген модельдеу мәліметтері сенімдірек болып көрінді. Бірақ, уақыттық қатарлардың динамикасын талдау негізіндегі түзету әдісі сенімсіздеу болды, өйткені, үдеріс физикасы айқын сипатталмады. Осыған 135 байланысты атмосфералық циркуляция индексінің, жауын-шашын мен ауа температурасының бақылау қатарларын гармоникалдық талдау арқылы алынған үшінші әдіс мәліметтерін қолдануға шешім қабылданды. Сценарий құру әдісінің идеясы қарапайым және физикалық тұрғыда жақсы негізделген: кез келген нүктеде климаттың өзгеруі тек жалпы атмосфера циркуляциясы өзгерген кезде ғана мүмкін. Яғни, жауын-шашын мен температураның ірі масштабты циркуляциясының уақыттық қатарларын талдау қажет, біріншіден, өткен ХХ-шы ғасыр ішінде жауын-шашын мен температураның климаттық тербелістерін анықтау, және екіншіден, осы климаттық тербелістер мен жалпы атмосфера циркуляциясы индексінің тербелістерімен байланыс орнату. . [4]

Максималды ағындар мен су тасқыны деңгейлерінің болжамдары

Ағынның максималды жылдамдығы мен су тасқынының ең жоғары деңгейінің ұзақ мерзімді болжамдарының мүмкіндіктері. Тасқын судың максималды ағынын анықтайтын негізгі факторлардың бірі - ағынның көлемі. Бұл көлем неғұрлым үлкен болса, ереже бойынша ағынның максималды жылдамдығы соғұрлым көп болады және су тасқынының максималды деңгейі соғұрлым жоғары болады.

Осылайша, бұл екі элемент те белгілі дәрежеде су тасқыны көлеміне байланысты барлық факторларға байланысты. Сонымен бірге бассейндегі қардың еру қарқындылығы мен барысы тасқын судың максималды ағынын қалыптастыруға үлкен әсер етеді. Тасқын деңгейінің ең жоғары деңгейіне келетін болсақ биіктікке көбінесе мұз кептелісі тікелей әсер етеді. Жылдан-жылға қардың еру жағдайларының үлкен өзгергіштігі тасқынның көлемі мен оның максималды төгілуі арасындағы тәуелділіктің бір мағыналы болмауына алып келеді. Дегенмен, көптеген өзендер үшін бұл өте айқын көрсетілген.

Тасқынның көлемі мен максималды төгілуінің арасындағы ең жақын байланыс ағын су көлемінің ауытқуы үлкен амплитудасы бар және қардың еруі салыстырмалы түрде аз болатын өзендерде болады, мысалы, дала өзендері мен орманды дала зоналарында. Ең аз тығыз байланыс ұзақ қар еритін және көктемгі жауын-шашын мөлшері көп болатын аймақтағы кішігірім өзендерде, атап айтқанда, орман аймағындағы шағын өзендерде жүреді.

Бұл өзендердегі жоғары судың ағымы көбінесе ауа-райымен анықталады және бірнеше шыңға ие болуы мүмкін. Су тасқыны мен ең жоғарғы деңгей арасындағы қатынастардың бұзылуына ықпал етеді әсіресе мұз кептелісі, олар әсіресе солтүстікке қарай ағатын өзендерде жиі кездеседі

Шекті шығындардың (деңгейлердің) қысқа мерзімді болжамдары

су тасқыны және олардың пайда болу уақыты. Жақсы ұйымдастырылған гидрометриялық желісі бар жеткілікті үлкен өзендерге қатысты бұл тәсілдер тасқын толқындарының каналдардағы қозғалысы мен өзгеру заңдылықтарына негізделген, су тасқындарының максималды ағындарын (деңгейлерін) және олардың пайда болу уақытын іс жүзінде қолайлы дәлдікпен және алдын-ала есептеуге мүмкіндік береді. Қысқа мерзімді болжамдардың басқа практикалық әдістері максималды шығындар бір уақытта мүмкіндіктер бермейді

• максимумның басталу уақытын анықтау. Оларға тәуелділікке негізделген әдістер жатады

Qmax = f(Wmax) НЕМЕСЕ Qmax = f(qmax), мұнда Wmax - бассейннің арналық желісіндегі судың максималды көлемі, qmax -гидрометриялық мәліметтерден арналық желіге максимум судың түсуі. . [5]

Тасқын судың максималды төгілуінің (деңгейінің) басталу уақыты әр бассейнге қардың еру басталу уақытына, бассейн аумағында оның қарқындылығы мен даму деңгейіне, яғни негізінен таза метеорологиялық факторларға байланысты.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.