Delphi бағдарламалау жүйесі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Жоғары аграрлық-техникалық колледжі МҚҚК

КУРСТЫҚ
ЖҰМЫС
Тақырыбы: Delphi бағдарламасында ScrollBar компанентін қолданып жоба жасау

Орындаған: СТ 231.1 тобының студенті Құттымұрат Н.Қ
Тексерген: Болатова А.С

Орал қаласы - 2022 жыл.
Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 Delphi бағдарламалау тілі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.1 Delphi бағдарламалау ортасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1.2 Delphi бағдарламалау жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1 5
1.3 Delphi - дің артықшылықтары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
1.4 Delphi - дің басты терезелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
1.5 Delphi визуалды бағдарламалау жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16
1.6 Delphi компаненттері палитрасының беттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
II Бөлім.Практикалық жұмыс. ScrollBar компаненттерін қолдану ... ... ... ... ..29
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..21
Пайдаланылған әдебиеттер көзі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27

Кіріспе
Елімізде соңғы жылдары дүние жүзінің дамыған мемлекеттерінде кең қолданылып жүрген бағдарламалау тілдеріне деген сұраныс артуда. Соған байланысты осы тілді үйренуге талап қылған жастарымызды сол бағдарламалау тілдерін қазақ тілінде оқып-білуі үшін солардың мектеп оқулықтарына енбеген бағдарламалау жүйелерімен таныстырайық.
Бағдарламалаудың жалпы модульдік, обьектілі-бағдарланған және құрылымдық сияқты негізгі әдістері бар. Ол әдістердің ішінен обьектілі-бағдарланған түріне тоқталайық. Бұл әдіс обьектілі-бағдарланған визуалды бағдарламалау тіліне негізделген. Мұндай бағдарламалау тілдеріне: Smalltalk, C++, Actor, Iava және басқалар жатады. Соңғы жылдары дайындалған бағдарламалар осы визуалды бағдарламалау тәрізді жүзеге асырылады.
Визуалды бағдарламалау ортасын пайдаланудың басты ерекшелігі, ол бағдарламалық жобаны құру болып табылады.
Ондай жүйе қатарына: Visual Basic, Delphi, C++ Builder, Visual C++ және тағы басқалар енеді.
Осы жүйелер ішінен бағдарламалаушылар арасында жиі қолданылып жүрген Delphi визуалды бағдарламалау жүйесінің 7.0 версиясын қарастыруға кірісейік.
Жоғарғы деңгейлі программалау тілдері жарыққа шыға бастағаннан бері көптеген программалау тілдері пайда болды. Қазіргі кезде олар процедуралық, логикалық және объектілі бағдарлық болып үш түрге бөлінеді. Мысалы, дәстүрлі ("классикалық ") процедуралық программалау тілдері - Фортран, Бейсик, Паскаль, логикалық тілдер - ЛИСП, Пролог. Есептеуіш техниканың қарқынды дамуы және программалық жабдықтауды тиімді дайындауға қажеттілік нәтижесінде соңғы кездерде Windows ортасында жарыққа шыққан және объектілі бағдарлы программалау (ОБП) негізінде құрылған программалау тілдері - Borland C++ for Windows, Object Pascal және визуальды Microsoft Visual Basic, Borland Delphi.
Процедуралық программалау тілдерінде программаның жұмысы операторларды ретімен орындау бойынша, ал логикалық программалау тілдерінде ол қатаң логикалық ережелерге сәйкес өзгертулер енгізу ретінде қарастырылған болатын. Объектіге бағдарлы оқиғалық программалау тілінде программаның жұмысы негізінен оқиғалар тізбегінен және түрлі объектілердің осы оқиғаларға жауабынан тұрады.
Олардың визуальді түрлері - Visual Basic тілі QBasic программалау тілі негізінде, Delphi(Дельфи), Object Pascal (Объектілі Паскаль) тілі
негізінде Windows операциялық жүйесін басшылыққа алып құрылған (visual - көзбен көруб экрандық). Олар әсіресе, Delphi программалау тілі - кез келген қосымшаны дайындауға болатын жылдамдығы тез, қуатты тіл.
Delphi - дің бірінші нұсқасы 1994 жылы жарыққа шығып, кейінгі жылдары оның бірте- бірте кеңейтілген 2,3,4,5,6 - нұсқалары жарық көрді. Мысалы, 5 - нұсқа 1999 жылы, 6-нұсқа 2001 жылдың мамыр айында жарыққа шықты. 5,6 - нұсқалардың бір-бірінен айырмашылығы жоқ деуге болады, екеуі де Windows 32 операциялық жүйесінің негізінде дайындалған. Тек, Delphi6, оған қоса 1991 жылы жарық көрген, салыстырмалы арзан, Linex операциялық жүйесінің негізінде де жұмыс істей алады(Linex жүйесі UNIX операциялық жүйесіне шамалас, мүмкіндігі Windows 32 жүйесінің мүмкіндігінен кем емес).
Қазіргі кезде қоғамдағы өмірде берілгендерді өңдеуде автоматтандырылған жүйені күнделікті қолдану барысында берілгендерді енгізу, сақтау және шығару қажет болады. Жалпылама компьютеризация, пайдасымен бірге көптеген мәселелерді алдына қояды, соның ішінде ең қиыны ақпараттың қауіпсіздігі болып табылады. Адамдардың автоматтандыруға ең жоғарғы деңгейге ұмтылуы, көп қолданылатын арзан компьютерлік жүйелерге деген сұранысы берілгендердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету тәуелділігіне әкеліп соғады. Дербес компьютерлердің пайда болуы тек қана қолданушылардың ғана мүмкіндігін кеңейтіп қана қоймай сонымен қатар жүйе бұзушыларға да кең жол ашып отыр. Компьютерлік жүйенің қауіпсіздігі әлден ғылыми зерттеуде өзіндік бағытқа ие болады. Бірақ осыған қарамастан шешілмеген мәселелер саны азаймай отыр. Мұның себебін ең алдымен ғылыми техникалық прогрестің өте үлкен жылдамдықпен даму барысымен түсіндіруге болады.

1 Delphi бағдарламалау тілі.
Әлемдегі миллиондаған программистер Delphi - де жұмыс жасайды және олардың көбісі Delphi - де мәліметтерді өңдеуге және сақтауға арналған программалар құрады. Күнбе-күн коммерциялық және жеке мәліметтерді санамағанда (адам аттары, мекен-жайлар, есепшоттар) визуалды интерфейс көмегімен жұмыс істеу керек болатын көптеген ақпараттар бар: дыбыс файлдары, видео көріністер, WEB парақшалары және т.б. Осындай көп ақпарат арасында өзімізге керекті мәліметтерді алу үшін, оларды өңдейтін программалар қажет.
Программа құруға ыңғайлы тамаша ортаның бірі - Delphi ортасы таңдап алынды. Оны оқып үйрену, түсіну және логикалыңқ ойлауға өте қарапайым әрі жеңіл. Delphi программалаудың структуралық тәртібін және программалаудың басқа тілдерге қарағанда жалпы жақсы дамыған. Оның қызықты рекурсивті мүмкіндіктері, сонымен қатар қызықты есептер шығару мүмкіндіктері бар.
Delphi типті жүйені тез және визуальды құру ортасы деп атайды. Себебі ол өзіне компилятормен қоса редактор және көптеген дайын программалар жиынтығын қамтиды. Delphi - де шамамен 200- ге жуық дайын компоненттер бар.
Delphi - де программа құру жақсы жабдықталған компьютерді қажет етеді. DELPHI - бұл Borland International - дың қосымшаларды тез құруға арналған жеткілікті жаңа өнімі. Қосымшалармен мәліметтер қорымен "клиент-сервер" архитектурасында, Internet, Intranet, сонымен қатар локальді машиналар және "файл-серверлік " архитектурасында жұмыс істейді.
DELPHI тілі объектілі бағытталған Object Pascal тілінің жалғасы. DELPHI- ге InterBase локальді SQL сервері, есеп беру генераторлары, визуальді компоненттің және информациялық жүйені немесе Windows ортасының қарапайым программаларын кәсіби өңдеуде өзіңді сенімді сезіну үшін арналған тағы басқа құрылғылар жатады.
Delphi 6 Windows 95, Windows 98 немесе Windows NT операциялық жүйесінің басқаруымен жұмыс істейді. Delphi 6 ерекшелігі: көптеген Delphi 6 - да құрылған программалар негізінен өндіріс және бизнес есептерін шешуге бағытталған. Бұл мәлімметтер қорымен және есеп беру жұмыстары басты шешілу керек есептер болып табылады.
Жоғарыда айтылғандай бизнеспен және өндіріспен тығыз байланысты болғандықтан қолданушылар Delphi 6 - дан өздерінің есептерін шешу үшін идеал көмекші құрал тапты. Delphi 6 - ның Visual Basic және C++ сияқты қолданушы интерфейсі бар. Қазіргі кезде көптеген фирмалар өз программа интерфейсінің стандарты ретінде қабылдады. Қолданушы интерфейсі визуалды құрылатын болғандықтан Delphi ортасында программалауды тез программа құру ортасы делінеді. Құрудың графикалық ортасынан басқа аспектісі ол көмекші жүйесінің күштілігі.
Delphi 6 басқа да қазіргі программалау ортасы сияқты, объектілі бағытталған программаларға негізделген. Программа құру барысында дайын компоненттерді, олардың қасиетін, әдістерін және алдын-ала анықталған оқиғаларды пайдалану арқылы аз ғана программа кодымен айналып өтуге болады. Программа құрушыға бұл өзінің программасының қолданушы интерфейсін құру барысында көп уақыт үнемдеуді білдіреді.
Delphi 6 қолданушыға өте ыңғайлы, тез программа құруға мүмкіндік береді. Бұл ортаның құралсаймандары өте көп және керек кезінде актив элемент үшін F1 пернесін басу арқылы көмек алуға болады.
Delphi бағдарламалау тілі -- Коринф бұғазының жағалауындағы ежелгі грек қаласы Дельфы атынан алынған. Дельфы қаласының аты өнер қамқоршысы және даналық құдайы Апалон атымен байланысты болған. Аңыз бойынша Апалонның үйі Дельфыда орналасқан екен. Оның абыздары, келгендерге күн ілгері не болатыны жайлы болжаулар айтумен айналысыпты. Қазіргі кезде қаланың орны ғана қалған. Осы ежелгі есркетркішке қарағанда Delphi- жүйесі бугінгі күнде бағдарламаларды жасауға арналған кең қолданылатын жүйелердің бірі болып табылады. Delphi жүйесін Borland фирмасының бағдарламалаушылары 19 жылы жасаған болатын. жүйесі бағдарламаларды жасаудың визуалды ортасы болып табылады. Оның құрамындағы саймандар мен компоненттердің көмегімен бағдарламалар жобалары құрастырылады. Сонымен қатар Delphi жүйесі Windows амалдық жүйесі үшін және арнайы серверлер үшін бағдарламаларды жасай алады.

1.1 Delphi бағдарламалау ортасы
1991 жылы, яғни Windows 3.2 операциялық жүйесі пайда болғаннан кейін Borland корпорациясы Turbo Pascal for Windows программалау жүйесін жарыққа шығарды. Ал, 1992 жылы осы программалау жүйесінің жетілдірілген Borland Pascal with Object 7.0 версиясын шығарды. Бұл бірінші мамандандырылған құралдар Windows-ты негізгі түрде білуді талап етті және оқып - білуде күрделі болды.
Бірақ 1993 жылы Microsoft корпорациясы бірінші Visual Basic көрнекі программалау ортасын дүниеге әкелді. Бұдан кейін, тіпті, Windows үшін программалау MS-DOS үшін программалаудан жеңіл болып қалды.
Бұған жауап ретінде Borland корпорациясы 1995 жылы Delphi-дің бірінші версиясын шығарды. Одан кейін бір жыл интервалмен тағы да 4 версиясын: 2, 3, 4, 5 және 6 шығарды.
Программалауды оқып - білуде және тез қабылдауда ең жақсы тіл - Паскаль, ал, MS - DOS үшін әлемдегі ең жақсы программалау жүйесі -- Turbo Pascal екені даусыз. Delphi Паскаль - бағдарланған программалау құралдарының сериясын жалғастыра түсті және осы Delphi Windows - прграммалау үшін барынша қолайлы құрал болып табылады.
Жалпы, Delphi ортасының құрылуының негізі - Object Pascal программалау тілі. Жаңа Object Pascal программалау тілін білмей, меңгермей жатып Delphi-де жақсы әрі эффектілі жұмыс істеу мүмкін емес. Object Pascal-дыңнегізін салатын инструмент - кластар мен объектілердің маңызы зор. Барлық қазіргі кездегі жаңа программалау тілдері (оның ішінде С++ және Visual Basic - тер де бар) практикалық түрде, аз уақытта программа құруға және оның сапасын жоғарлатуға мүмкіндік беретін объектілі - бағдарланған программалау методикасын қолданады.
Delphi- дің мәліметтер қорымен жұмыс басқа программалау тілдерімен салыстырғанда өте жоғары сатыда тұр. Delphi-де мектептер үшін, жоғары оқу орындары үшін, банктар үшін, үлкен корпарациялар үшін мәліметтер қорымен байланыстырып программа құруға болады және ол басқа программалар тіліне қарағанда тиімді және объектілі - бағдарланған программа болғандықтан қолданылуда өте жеңіл. Сондықтан да Delphi-ге көп көңіл бөлінетіні де осы да.
Информатика пәнінен оқу үрдісін ұйымдастыру нысанды - бағытталған программалауға үлкен көңіл бөледі. Нысанға бағытталған программалау (НБП) қоршаған ортаны модельдеуде сапалы мүмкіндіктерге ие, сезімдік тұрғыдан түсініктіұғымдар жиынтығы негізінде құрылады, алдын - ала жазылып қойған программа кодын көп рет қолдануға мүкіндік береді. Delphi және Visual Basic НБП іске асырудың танымал құралдары болып табылады. Бұл орталар сонымен бірге визуалды программалау құралдар ретінде ұсынылады, яғни объектілерді монитор экранында көру және оларды программаны орындалуына дейін қандай да бір түрде бейнелеу мүмкіндігін береді.
Іс -- әрекеттің кез-келген басқа түрі сияқты программалау да - технология, ол бағдарлама құру процесін межелі өңдірістік іс-әрекетке айналдыру арқылы жинақталған тәжірибе мен білімді жетілдіреді.
Программалау технологиясы көлемді, ауқымды программалық жүйелерді ұжыммен жасауға және шағын программаларды дербес құруда қолданылады. Үлкен программалық жобаларды мына әрекеттерге сүйену қажеттігі туындайды:
1. Әрбір кезең үшін мақсат, міндет және нәтижелерді анықтау арқылы жалпы жұмысты кезеңдерге бөлу;
2. Әрбір кезеңдегі міндетті есептеулерді орындаудың баламалы әдістері мен құралдарын пайдалану;
3. Қорларды жоспарлау, жұмысты атқарушыға бөліп беру, жұмыстың барысын басқару;
4. Кезеңдер бойынша нәтижелерді және құрылған программалық жүйенің сапасын бағалау.
Осыған байланысты шағын программа құру да программа құрушыдан өз еңбегін, яғни міндет қоюдан құрылған программаның дұрыстығын тексеруге дейінгі кезеңдерге бөлуді талап етеді.
Программалық жобаларды үзінділерге бөлуде нысанға - бағытталған тілдер ерекше сипатқа ие болып келеді. Бұл тілдердің орталық ұғымы объект болып табылады. Өз мағынасы бойынша объект, компьютерге өңдеуге және сақтауға болатын, сонымен бірге басқа объектілерге және есептеу орталарына хабарлар жіберу және оған келіп түскен хабарларға назар аудару арқылы әсерлесуге икемді қандай да бір нақты объектінің, процестің, жағдайдың баламасы болып табылады... Егер объектілер айқын өмірдегі заттың, құбылыстың мағынасына сай келсе, онда ұғым орнына жүретін кластар абстракция болып табылады.
Мұрагерлік бірнеше маңызды қызмет атқарады: пән аймағының тұжырымдық құрылымын модельдейді; әртүрлі кластарды тапсыру үшін оларды көп рет пайдалану мүмкіндігін беру арқылы сипаттауды үнемдейді; кластарды көп ретті нақтылау жолымен ауқымды жүйелерді қадам бойынша программалауды қамтамасыз етеді. Объектінің аты, оқиғасы және мүмкін тәсілдер жиынтығы болады. Оқиғалар айнымалы жиыны мен олардың белсенді мәндерімен анықталады. Тәсіл - бұл объектінің басұа объектілермен байлансыты жолға қоятын жаңа оқиғаны (жағдайды) алу амалдары. Объеімен байланысқа түскенде оның аты, қолданылатын тәсілі жәні оның ұсынылған тәсіл үшін қажетті мәндердің кейбір жиынтығы көрсетіледі. Объектінің жағдайына ену хабарлар жіберу жолы тәсілімен іске асырылады.
Егер объетілер айнымалылар жиыны, әдістер жиынтығы бойынша бірдей қасиеттерге ие болса, онда олар бір класс құрайды. Кластар расында мұрагерлік қатынасы болуы мүкін, яғни қандай д бір Б класы осы класс үшін апталық болып табылатын суперкластың қасиеттерін мұрагерлікке алады. Программалау практикумы Delphi ортасында жұмыс істеуге арналған.
Delphi -- программалау жоғарғы деңгейдегі тілдерді оқып - үйренудің логикалық жалғасы. Негізгі алгоритмдерді білуді бекітуге ықпал етеді және дамудың сапалы шыңдарына көтерілуне мүмкіндік береді. Бұл кезде білімгерлердің алғашқы кезеңдерінде НБП оқып - үйренуде программалаудың жаңа тұжырымдамасына өтудегі қиындықтарға кездесетіндігін атап көрсетуге ьолады. Алғашқыда оларға программалау туралы түсініктерін қалыптастыруға тура келеді.
Лабораториялық жұмыстарды орындау Delphi ортасын және оның құралдарын оқып үйренуден бастады. Әрбір жұмыс сайын белгілер компоненттермен танысып отырады. Ал кіріспе бөлімінде НБП негіздерін құрайтын ұғымдар мен Delphi-дің визуалды программалау құралдарыменжұмыс істеуге дайын жоба программалау құралдарымен жұмыс істеуге, дайын жоба программалар мен жеке орындау үшін ұсынылған есептер жүйесінен тұрады.
Лабораториялық жұмыс жеке жоба-жұмыстарды құру және оны мұғалімге тапсырып-өткізу іскерліктермен аяқталады. Жоба программамен жұмыс істеу деп - білімгерлердің алған ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.