Төтенше жағдайдын топталуы
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ
Қазақ Ұлттық аграрлық зерттеу университеті
IT-технологиялар, агроөнеркәсіптік кешенін автоматтандыру және
механизациялау факультеті
Аграрлық техника және технология кафедрасы
Азаматтық қорғаныс және төтенше жағдайлардың негізгі қызметтері,
олардың мақсаты мен негізгі міндеттері.
Орындаған:Андосов С.
Топ:БЖ-318к
Тексерген:Қалқабаева А.
Алматы 2022
Мазмұны:
Кіріспе
1. Азаматтық қорғаныс
2. Азаматтық қорғаныс жүйесінің құрылымы мен ролі
3. Азаматтық қорғаныстың мақсаттары:
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Азаматтық қорғаныс республикамыздың ұлттық қауіпсіздігінің құрамдас бөлігі
болып табылады. Ол өзі құрылған сәтінен бастап халықты және ел аумағын
авиациялық, зымырандық қару-жарақ пен жаппай қырып-жоюшы (зақымдау қаруы)
қарудың қатерінен қорғаудың стратегиялық міндетін орындайды. Бүгінгі күні
Азаматтық корғаныстың міндетіне бейбіт уақыттағы табиғи апаттардан — жер
сілкінісінен, су тасқынынан, т.б. төтенше жағдайлардан қорғау жатады.
Азаматтық қорғаныстың негізгі ережелері, міндеттері мен қағидалары 2014
жылғы 11 сәуірде Қазақстан Республикасының Президентінің қолы қойылған
Азаматтық корғау туралы Заңында баяндалған.
Азаматтық қорғаудың мемлекеттік жүйесі — тұрғындар мен объектілерді және
Қазакстан Республикасы аумағын төтенше жағдайлар мен әскери қақтығыстардан
туындаған қауіп-қатерден қорғау бойынша жалпымемлекеттік іс-шаралар кешенін
жүзеге асыруға бағытталған басқару органдарының және Азаматтық қорғаныс
күштері мен құралдарының жиынтығы.
Азаматтық қорғаныс (АҚ) — бейбіт және соғыс уақытында Қазақстан
Республикасы аумағын және халқын заманауи зақымдаушы құралдардан, табиғи
және техногенді төтенше жағдайлардан қорғау бойынша жалпы-мемлекеттік іс-
шаралар кешенін орындауға міндетті азаматтық қорғаудың мемлекеттік
жүйесінің құрамдас бөлігі.
Қазақстан Республикасында Азаматтық қорғаныс іс-шаралары республикалық және
аумақтық деңгейде, сондай-ақ Азаматтық қорғаныс санатына жататын ұйымдарда
объективті деңгейде ұйымдастырылады және орындалады.
Азаматтық қорғанысқа басшылықты Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі
— Қазақстан Республикасының Азаматтық қорғаныс бастығы жүзеге асырады.
Уәкілетті орган басшысы лауазымы бойынша Қазакстан Республикасының
Азаматтық қорғаныс бастығының орынбасары болып табылады және бейбіт уақытта
Азаматтық қорғанысқа басшылық етеді.
Орталық атқарушы органдарда және ұйымдарда Азаматтық қорғанысқа басшылықты
олардың бірінші басшылары жүзеге асырады, олар лауазымы бойынша Азаматтық
қорғаныстың тиісті бастықтары болып табылады.
Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық бөліктерінде Азаматтық
қорғанысқа басшылықты әкімдер жүзеге асырады, олар лауазымы бойынша тиісті
әкімшілік-аумақтық бөліктердің Азаматтық қорғаныс бастықтары болып
табылады.
Уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінің басшылары лауазымы бойынша
әкімшілік-аумақтық бөліктердегі Азаматтық қорғаныстың тиісті бастықтарының
орынбасарлары болып табылады.
Төтенше жағдайдың болуына негізінен ішкі және сыртқы әсерлер ықпал
етеді. Ішкі әсерге технологияның күрделілігі арнайы мамандардың аздығы,
жобалау кезіндегі кемшіліктер еңбек және технологиялық тәртіптің төмендігі
жатса, сыртқы әсерге кенеттен элекрэнергиясының газдың, технологиялық
өнімнің немесе шикізаттың токтауы, сондай-ақ соғыс пен терроризим жатады.
Төтенше жағдай келесі жағдайларда болуы мүмкін:
• қаупі бар көздің барлығы (жарылысқа арналған және радиоактивті
заттар);
• апат ошағында адам мен жануардың қалып қоюы.
Төтенше жағдай деп табиғи стихиялық пен техногенді апаттарда пайда болатын
әскери, әлеуметтік және саяси сипаттағы, адам өмірінің, экономиканың,
әлеуметтік және табиғи нормаларының кенеттен өзгеруіне алып келіп соғатын
жағдайды айтады.
Төтенше жағдай бұл аймағы жағынан үлкен маштабты және көптеген адамдарға
төндіретін қауіпі бар оқиға. Көптеген жағдайда бұл оқиғаны авария және
катастрофа деп те атайды. Бір қарағанда бұл екеуінің айырмашылығы жоқ. Ал
олардың әкелген зияндығын, адам өлімін ескерген жағдайда ғана айырмашылығын
білуге болады.
Авария — бұл машиналар, технологиялық процестердің және т.б. өндірістік
орындарда болатын апат. Олар жарылыстарға, өртке, улы заттарды ауаға немесе
суға тастауға әкеліп соқтыруы мүмкін. Бірақ бұл оқиғалардың әсері өте
үлкен және адам шығыны көп емес. Катастрофа — бұл адам шығыны ауқымды
болған жағдайдағы қайғылы оқиға.
Ол бірнеше түрге бөлінеді:
• экологиялық катастрофа;
• өндірістік немесе көліктік катастрофа;
• техногендік катастрофа.
Экологиялық катастрофа дегеніміз өмір сүру ортасына төтенше жағымсыз
өзгеріс тудыратын үлкен өндірістік, транспорттық және стихиялық апаттар. Ол
флора мен фаунаға, жерге,атмосфераға сонымен жалпы табиғатқа зиянын
тигізетін құбылыс.
Техногендік катастрофа — кенеттен механикалық, химиялық, радиациялық тағы
с.с. энергиялардың тасталуы, адам және материялдық шығындарға алып келіп
соғатын үлкен апаттардың әсерінен болатын апат түрі.
Стихиялық апат- бұл қауіпті катастрофаға алып келетін геофизикалық,
геологиялық, гидрогеологиялық, атмосфералық тағы сол сияқты процестер мен
құбылыстардан тұратын апат. Бұл жағдай адамның өмір тіршілігін кенеттен
өзгертіп материалдық ресурстарды бұзуға және құртуға әсер жасайды.
Табиғи сипаттағы төтенше жағдайдың сипаттамасы
Тaбиғи сипаттағы төтенше жағдай адам тіршілігі басталғаннан бері
қауіпін төндіруде. Табиғи катастрофалардың әсерінен жер шары бойынша әр
100000 адам өлуде. Табиғи катастрофалардың қысқа мерзімде үлкен аумақтағы
елді мекенді құртып жіберуге дейін мүмкіншілігі бар. Ол өзінің күтпеген
жерден болатындығымен қауіпті. Табиғи катастрофаның тағы да бір қауіптілігі
– оның болғаннан кейінгі салдары. Табиғи катастрофа болғаннан кейін ол
жерде эпидемиялық аурулар, аштық т.б. жағдайлар орын алуы мүмкін.
Табиғи төтенше жағдайдың орын алуына антропогендік әсердің де ықпалын айта
кеткен жөн.
Барлық табиғи катастрофалардың бір бірімен байланысы бар. Атап айтқанда,
жердің сілкінуі мен цунамидің, тропикалық циклондар мен су тасқындарының.
Жердің сілкінуінен өрттер, газдардың атылуы платинаның жарылуы орын алып,
ол оқиғалар да өздерінің күшті әсерлерін тигізіп жатады.
Вулканның атқылау жайлауды ластап, жан-жануарлардың өлуіне,
аштыққа соқтырып жатса, екінші жағынан атмосфералық ауаныда ластайды. Ал
көшкіндер (паводок) жер асты суларын ластап, құдықтарды уландырып,
инфекциялық ауруларды ұшқындырады. Осыған орай табиғи
стихиялық құбылыстардың бір-бірімен байланысын қарастырып көрейік.
Табиғи катастрофадан қорғану әрекеттерін жоспарлай отырып, оның зардабын
азайтуға болады.
Табиғи төтенше жағдайдан қорғаудың негізі болып апаттың себебі
мен механизмін ғылыми түрде зерттеп, білуге болады. Табиғи апаттың орын
алу процессін біле отырып оның қандай мөлшерде, қандай болатын екенін
болжауғада болады. Ал уақытылы және дәл болжап, апаттан қорғаудың тиімді
жолдарын қарастыруға, шығынды барынша азайтуға мүмкіншілік жасайды.
Табиғи қауіп қатерден қорғау активті және пассивті болып бөлінеді.
Активті қорғауға инженерлік техникалық құрылымдар салу, құбылыс механизмін
инвентаризациялау, табиғи объектілердегі құрылымдар мен құрылыстарды
реконструкция жасау. Пассивті қорғауға панаханаларды пайдалану.
Көп жағдайда табиғи апаттан қорғану кезінде активті және пассивті
әдістерді бірге пайдаланады.
Техногендік сипаттағы төтенше жағдай
Техногендік сипаттағы төтенше жағдай адамның өндірістік қызметіне
байланысты және ол қоршаған ортаның ластануы және де ластамайтын жағдайда
болуы мүмкін. Қоршаған ортаны ластауы өндіріс орындарының апаты әсерінен
радиоактивті химиялық және биологиялық қауіпті заттардың ауаға тасталуына
байланысты. Радиоактивті заттарды тастау қаупіне жататын апаттарына атом
станцияларындағы ядролық қондырғылардағы, атом кемелеріндегі және тағы
басқа апаттары жатады. Химиялық зиянды заттарды тастау қаупіне жататын
апаттарға химиялық өндірістер мен обьектілердегі химиялық улану заттар
қоймаларындағы апаттар және сол сияқтылар жатады. Биологиялық зиянды
заттарды тастау қаупіне жататын апаттарға өндіріс орындары мен зерттеу
орталықтарындағы бактериалдық құралдарды даярлау, жасап шығару,өндеу және
тасымалдау кездегі апаттар жатады.
Қоршаған ортаға зиянды заттар тастамайтын төтенше жағдайларға жарылыс,
өрт, ғимараттардың құлауы және т.б. апаттар жатады
Техногендік сипаттағы төтенше жағдайдың пайда болу әсері
Қазіргі кезде қоршаған ортаға және адамға тікелей зияны бар
өндіріс орындары көптеп саналады. Бірақ ондағы технологияның деңгейі
бақылау және жұмыс жүргізуі, сонымен қатар, орындау тәртібінде талапқа сай
емес жағдайлар кездесуде. Оның ... жалғасы
Қазақ Ұлттық аграрлық зерттеу университеті
IT-технологиялар, агроөнеркәсіптік кешенін автоматтандыру және
механизациялау факультеті
Аграрлық техника және технология кафедрасы
Азаматтық қорғаныс және төтенше жағдайлардың негізгі қызметтері,
олардың мақсаты мен негізгі міндеттері.
Орындаған:Андосов С.
Топ:БЖ-318к
Тексерген:Қалқабаева А.
Алматы 2022
Мазмұны:
Кіріспе
1. Азаматтық қорғаныс
2. Азаматтық қорғаныс жүйесінің құрылымы мен ролі
3. Азаматтық қорғаныстың мақсаттары:
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Азаматтық қорғаныс республикамыздың ұлттық қауіпсіздігінің құрамдас бөлігі
болып табылады. Ол өзі құрылған сәтінен бастап халықты және ел аумағын
авиациялық, зымырандық қару-жарақ пен жаппай қырып-жоюшы (зақымдау қаруы)
қарудың қатерінен қорғаудың стратегиялық міндетін орындайды. Бүгінгі күні
Азаматтық корғаныстың міндетіне бейбіт уақыттағы табиғи апаттардан — жер
сілкінісінен, су тасқынынан, т.б. төтенше жағдайлардан қорғау жатады.
Азаматтық қорғаныстың негізгі ережелері, міндеттері мен қағидалары 2014
жылғы 11 сәуірде Қазақстан Республикасының Президентінің қолы қойылған
Азаматтық корғау туралы Заңында баяндалған.
Азаматтық қорғаудың мемлекеттік жүйесі — тұрғындар мен объектілерді және
Қазакстан Республикасы аумағын төтенше жағдайлар мен әскери қақтығыстардан
туындаған қауіп-қатерден қорғау бойынша жалпымемлекеттік іс-шаралар кешенін
жүзеге асыруға бағытталған басқару органдарының және Азаматтық қорғаныс
күштері мен құралдарының жиынтығы.
Азаматтық қорғаныс (АҚ) — бейбіт және соғыс уақытында Қазақстан
Республикасы аумағын және халқын заманауи зақымдаушы құралдардан, табиғи
және техногенді төтенше жағдайлардан қорғау бойынша жалпы-мемлекеттік іс-
шаралар кешенін орындауға міндетті азаматтық қорғаудың мемлекеттік
жүйесінің құрамдас бөлігі.
Қазақстан Республикасында Азаматтық қорғаныс іс-шаралары республикалық және
аумақтық деңгейде, сондай-ақ Азаматтық қорғаныс санатына жататын ұйымдарда
объективті деңгейде ұйымдастырылады және орындалады.
Азаматтық қорғанысқа басшылықты Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі
— Қазақстан Республикасының Азаматтық қорғаныс бастығы жүзеге асырады.
Уәкілетті орган басшысы лауазымы бойынша Қазакстан Республикасының
Азаматтық қорғаныс бастығының орынбасары болып табылады және бейбіт уақытта
Азаматтық қорғанысқа басшылық етеді.
Орталық атқарушы органдарда және ұйымдарда Азаматтық қорғанысқа басшылықты
олардың бірінші басшылары жүзеге асырады, олар лауазымы бойынша Азаматтық
қорғаныстың тиісті бастықтары болып табылады.
Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық бөліктерінде Азаматтық
қорғанысқа басшылықты әкімдер жүзеге асырады, олар лауазымы бойынша тиісті
әкімшілік-аумақтық бөліктердің Азаматтық қорғаныс бастықтары болып
табылады.
Уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінің басшылары лауазымы бойынша
әкімшілік-аумақтық бөліктердегі Азаматтық қорғаныстың тиісті бастықтарының
орынбасарлары болып табылады.
Төтенше жағдайдың болуына негізінен ішкі және сыртқы әсерлер ықпал
етеді. Ішкі әсерге технологияның күрделілігі арнайы мамандардың аздығы,
жобалау кезіндегі кемшіліктер еңбек және технологиялық тәртіптің төмендігі
жатса, сыртқы әсерге кенеттен элекрэнергиясының газдың, технологиялық
өнімнің немесе шикізаттың токтауы, сондай-ақ соғыс пен терроризим жатады.
Төтенше жағдай келесі жағдайларда болуы мүмкін:
• қаупі бар көздің барлығы (жарылысқа арналған және радиоактивті
заттар);
• апат ошағында адам мен жануардың қалып қоюы.
Төтенше жағдай деп табиғи стихиялық пен техногенді апаттарда пайда болатын
әскери, әлеуметтік және саяси сипаттағы, адам өмірінің, экономиканың,
әлеуметтік және табиғи нормаларының кенеттен өзгеруіне алып келіп соғатын
жағдайды айтады.
Төтенше жағдай бұл аймағы жағынан үлкен маштабты және көптеген адамдарға
төндіретін қауіпі бар оқиға. Көптеген жағдайда бұл оқиғаны авария және
катастрофа деп те атайды. Бір қарағанда бұл екеуінің айырмашылығы жоқ. Ал
олардың әкелген зияндығын, адам өлімін ескерген жағдайда ғана айырмашылығын
білуге болады.
Авария — бұл машиналар, технологиялық процестердің және т.б. өндірістік
орындарда болатын апат. Олар жарылыстарға, өртке, улы заттарды ауаға немесе
суға тастауға әкеліп соқтыруы мүмкін. Бірақ бұл оқиғалардың әсері өте
үлкен және адам шығыны көп емес. Катастрофа — бұл адам шығыны ауқымды
болған жағдайдағы қайғылы оқиға.
Ол бірнеше түрге бөлінеді:
• экологиялық катастрофа;
• өндірістік немесе көліктік катастрофа;
• техногендік катастрофа.
Экологиялық катастрофа дегеніміз өмір сүру ортасына төтенше жағымсыз
өзгеріс тудыратын үлкен өндірістік, транспорттық және стихиялық апаттар. Ол
флора мен фаунаға, жерге,атмосфераға сонымен жалпы табиғатқа зиянын
тигізетін құбылыс.
Техногендік катастрофа — кенеттен механикалық, химиялық, радиациялық тағы
с.с. энергиялардың тасталуы, адам және материялдық шығындарға алып келіп
соғатын үлкен апаттардың әсерінен болатын апат түрі.
Стихиялық апат- бұл қауіпті катастрофаға алып келетін геофизикалық,
геологиялық, гидрогеологиялық, атмосфералық тағы сол сияқты процестер мен
құбылыстардан тұратын апат. Бұл жағдай адамның өмір тіршілігін кенеттен
өзгертіп материалдық ресурстарды бұзуға және құртуға әсер жасайды.
Табиғи сипаттағы төтенше жағдайдың сипаттамасы
Тaбиғи сипаттағы төтенше жағдай адам тіршілігі басталғаннан бері
қауіпін төндіруде. Табиғи катастрофалардың әсерінен жер шары бойынша әр
100000 адам өлуде. Табиғи катастрофалардың қысқа мерзімде үлкен аумақтағы
елді мекенді құртып жіберуге дейін мүмкіншілігі бар. Ол өзінің күтпеген
жерден болатындығымен қауіпті. Табиғи катастрофаның тағы да бір қауіптілігі
– оның болғаннан кейінгі салдары. Табиғи катастрофа болғаннан кейін ол
жерде эпидемиялық аурулар, аштық т.б. жағдайлар орын алуы мүмкін.
Табиғи төтенше жағдайдың орын алуына антропогендік әсердің де ықпалын айта
кеткен жөн.
Барлық табиғи катастрофалардың бір бірімен байланысы бар. Атап айтқанда,
жердің сілкінуі мен цунамидің, тропикалық циклондар мен су тасқындарының.
Жердің сілкінуінен өрттер, газдардың атылуы платинаның жарылуы орын алып,
ол оқиғалар да өздерінің күшті әсерлерін тигізіп жатады.
Вулканның атқылау жайлауды ластап, жан-жануарлардың өлуіне,
аштыққа соқтырып жатса, екінші жағынан атмосфералық ауаныда ластайды. Ал
көшкіндер (паводок) жер асты суларын ластап, құдықтарды уландырып,
инфекциялық ауруларды ұшқындырады. Осыған орай табиғи
стихиялық құбылыстардың бір-бірімен байланысын қарастырып көрейік.
Табиғи катастрофадан қорғану әрекеттерін жоспарлай отырып, оның зардабын
азайтуға болады.
Табиғи төтенше жағдайдан қорғаудың негізі болып апаттың себебі
мен механизмін ғылыми түрде зерттеп, білуге болады. Табиғи апаттың орын
алу процессін біле отырып оның қандай мөлшерде, қандай болатын екенін
болжауғада болады. Ал уақытылы және дәл болжап, апаттан қорғаудың тиімді
жолдарын қарастыруға, шығынды барынша азайтуға мүмкіншілік жасайды.
Табиғи қауіп қатерден қорғау активті және пассивті болып бөлінеді.
Активті қорғауға инженерлік техникалық құрылымдар салу, құбылыс механизмін
инвентаризациялау, табиғи объектілердегі құрылымдар мен құрылыстарды
реконструкция жасау. Пассивті қорғауға панаханаларды пайдалану.
Көп жағдайда табиғи апаттан қорғану кезінде активті және пассивті
әдістерді бірге пайдаланады.
Техногендік сипаттағы төтенше жағдай
Техногендік сипаттағы төтенше жағдай адамның өндірістік қызметіне
байланысты және ол қоршаған ортаның ластануы және де ластамайтын жағдайда
болуы мүмкін. Қоршаған ортаны ластауы өндіріс орындарының апаты әсерінен
радиоактивті химиялық және биологиялық қауіпті заттардың ауаға тасталуына
байланысты. Радиоактивті заттарды тастау қаупіне жататын апаттарына атом
станцияларындағы ядролық қондырғылардағы, атом кемелеріндегі және тағы
басқа апаттары жатады. Химиялық зиянды заттарды тастау қаупіне жататын
апаттарға химиялық өндірістер мен обьектілердегі химиялық улану заттар
қоймаларындағы апаттар және сол сияқтылар жатады. Биологиялық зиянды
заттарды тастау қаупіне жататын апаттарға өндіріс орындары мен зерттеу
орталықтарындағы бактериалдық құралдарды даярлау, жасап шығару,өндеу және
тасымалдау кездегі апаттар жатады.
Қоршаған ортаға зиянды заттар тастамайтын төтенше жағдайларға жарылыс,
өрт, ғимараттардың құлауы және т.б. апаттар жатады
Техногендік сипаттағы төтенше жағдайдың пайда болу әсері
Қазіргі кезде қоршаған ортаға және адамға тікелей зияны бар
өндіріс орындары көптеп саналады. Бірақ ондағы технологияның деңгейі
бақылау және жұмыс жүргізуі, сонымен қатар, орындау тәртібінде талапқа сай
емес жағдайлар кездесуде. Оның ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz