Қара майлардың қасиеттері

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 43 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Біздің елімізде автомобильдер санының үнемі өсуі бензин тұтынудың
сөзсіз өсуіне және соның салдарынан мұнай өнімдерін жеткізу қажет жанармай
құю станциялары санының көбеюіне себеп болады. Мұнай өнімдерін тасымалдауға
арналған тамаша құрал-бензин тасушы, теміржол және теңіз сияқты балама
көлік түрлерімен салыстырғанда оның қозғалғыштығы мен жылдамдығы оны
бензинді ғана емес, сонымен қатар басқа да мұнай өнімдерін жеткізудің ең
көп қолданылатын әдісіне айналдырады.
Мұнай өнімдерін тасымалдауға арналған автомобиль құралдарының нақты
үлгісінің негізгі қауіпсіздік талаптары оны әзірлеуге арналған техникалық
тапсырмада беріледі.
Мұнай мен мұнай өнімдерінің пайда болу себептеріне, жоғалуына
байланысты олар табиғи, пайдалану және Төтенше болып бөлінеді, ал пайда
болу сипаты бойынша сандық, сапалық және аралас (сапалық) болып бөлінеді.
Шығындардың сипаты олардың мұнай өнімі массасының азаюымен немесе оның
физика-химиялық және пайдалану қасиеттерінің нашарлауымен қатар жүруіне
байланысты.
Төгілулер, ағып кетулер және т.б. салдарынан болатын сандық шығындар
сапасы төмендемейтін мұнай мен мұнай өнімдері мөлшерінің азаюымен ғана
байланысты. Қабылдау, сақтау және құю технологиялық операцияларының өзара
байланысын ескере отырып (олардың біреуінде ысыраптың азаюы басқалар
кезінде ысыраптың ұлғаюына әкелуі мүмкін), тек мұнай өнімдерінің жалпы
ысырабы жылына шамамен 0,03% - ды (масс.) мұнай өнімдерінің айналымы
кезінде, ал осы ысыраптардың нақты бөлінуі былайша қалыптасады: қоймада
сақтау кезінде - 37,2 %, темір жол және автомобиль тасымалдары кезінде -
6,2%, су тасымалдары кезінде - 27,2% және магистральдық мұнай өнімдері
құбырларында-29,4%.
Резервуарлардың герметизациялану жағдайлары туралы статистикалық
деректер мұнай мен мұнай өнімдерінің сандық жоғалуына ықпал ететін
резервуарлардың негізгі ақаулары конструкция элементтерінің коррозиялық
тозуы (60% - ға дейін), геометриялық пішіннің деформациясы (25%) және
дәнекерлеу жіктерінің ақаулары (15%) болып табылатындығын куәландырады.
Ластану көздерінің екінші тобына: автоцистерналардан резервуарларға
құю кезінде мұнай мен мұнай өнімдерінің төгілуі, автокөлікке май құю
кезінде мұнай өнімдерінің төгілуі жатады.
Ластану көздерінің үшінші тобына: технологиялық жабдықты жөндеу және
қызмет көрсету кезінде мұнай мен мұнай өнімдерінің ағуы және төгілуі;
гидравликалық жүйенің (резервуарлардың, құбырлардың, шлангілердің,
колонкалардың және т.б.) герметикалығының бұзылуы нәтижесінде авариялық
ағып кету жатады.
Мұнай және газ өнеркәсібіндегі іс-шаралар комплексіне әртүрлі
технологиялармен сипатталатын көптеген өндірістер кіреді. Олар:
энергетикалық объекттер, машинажасау және химиялық профильдер, байланыс
және мұнай, газ, қысылған ауа, су, химиялық реагенттердің тасымалдануы
бойынша қондырғылар және кәсіптердің теңіздің гидротехникалық құрылыстары.
Технологиялық процестердің, климаттық және георгафиялық жағдайлардың
әртүрлілігі, металл шығындарының үлкен көлемде болуы және металдарды
пайдалану кезіндегі қатаң жағдайлар ескіруіне алып келеді. Бұл мәселесі
мұнай және газ шығарудың өсу қарқынын және оның техникалық-экономикалық
тиімділігін анықтайтын басты проблемаға айналып отыр. Мұнай және газды
бұрғылау, шығару және тасымалдауда туындайтын негізгі мәселенің бірі –
бұрғылау, лифтті және мұнай құбырларының қызмет ету мерзімі болып табылады.
Газ құбырларында күкіртті сутектің, көмірқышқылгазының және кейбір
органикалық қышқылдардың болуы құбырлардың қатардан тез шығуына алып
келеді, сонымен қатар мұнай-газды бұрғылаудың және шығарудың дамуын
тежейді.

1. Технологиялық бөлім
1.1 Мұнай және мұнай өнімдері көлігі туралы жалпы мәліметтер

Халық шаруашылығының дамуы мұнай, мұнай өнімдері мен газды тұтынудың
едәуір өсуімен байланысты. Өнеркәсіп, көлік және ауыл шаруашылығы мұнай
өнімдерінің 200-ден астам түрін жанар-жағармай түрінде тұтынады. Халық
шаруашылығының барлық салаларының үздіксіз жұмысы мұнай өнімдерін уақтылы
жеткізуге байланысты.
Мұнай өнімдерін жеткізу және тарату құбыр, су, темір жол және
автомобиль көлігімен, сондай - ақ мұнай базалары, газ қоймалары, бензогаз
тарату станциялары желісімен жүзеге асырылады.
Көліктің әрбір түрі тиісті көлік жолдарының дамуына, тасымалдау
көлеміне, мұнай жүктерінің сипатына, мұнай кәсіпшіліктерінің, мұнай өңдеу
зауыттарының (МӨЗ), мұнай базалары мен негізгі тұтынушылардың орналасуына
байланысты пайдаланылады. Сонымен қатар, көлік түрін таңдаудың барлық
жағдайларында мақсат қойылады: Ең аз шығынмен жеткізу мерзімін қысқарту
және ұтымсыз тасымалдауды толығымен жою.
Көлік түрін таңдағанда, осы түрдің кемшіліктері де, артықшылықтары да
ескеріледі. Белгілі болғандай, нақты шығындар неғұрлым аз болса, көлік
магистралінің қуаты соғұрлым жоғары болады. Алайда жұмыстың маусымдылығы
мен тасымалдау қашықтығы сияқты факторларды да назардан тыс қалдыруға
болмайды. Мысалы, теміржолға қарағанда арзан су көлігімен тек навигациялық
кезеңде, автомобиль көлігімен — кейбір аудандарда жол қозғалысы басталғанға
дейін, ал теміржол және құбыр арқылы — жыл бойы тасымалдауға болады. Қысқа
қашықтыққа тасымалдау кезінде автомобиль көлігін пайдалану өте үнемді.
Мұнай өнімдерін өте ұзақ қашықтыққа жеткізген жағдайда, көліктің бір
түрімен шектелу мүмкін болмаған кезде, мұнай жүгін көліктің бір түрінен
екіншісіне беруге тура келеді. Жүктерді көліктің бірнеше түрімен жылжыту
аралас тасымалдау деп аталады.

1.2 Майлардың табиғи түрлері

Битум табиғи немесе жасанды болуы мүмкін. Құрамында массасы бойынша
20%-тен көп минералды қоспасы бар табиғи битумдарды табиғи асфальт, ал
жоғары температурада балқитын, морт минералдық қоспасыз түрін табиғи
асфальтит деп атау қабылданған.
Қазіргі кезде табиғи битумды негізінен тау жыныстарынан – битуммен
қаныққан әктастан, доломиттен, құмдақтан, сланецтерден алады. Табиғи
битумның қалыптасуы әртүрлі жастағы геологиялық қыртыстарда кездесетін
мұнайлардың тотығып, қоюлануының қорытындысы деп қарауға болады. Мұнай жер
астында жылжып тұрады, кеуекті, жарықты шөгінді тау жыныстарында жиналып,
жоғары температура мен қысымның, сондай-ақ тотығу процесінің әсерімен қатты
немесе жабысқақ битумға айналады, яғни табиғи битумдар климаттық және
геологиялық факторлардың әсерінен мұнайдан түзіледі. Сол факторлардың
әсерінен мұнайдың құрамындағы жеңіл көмірсутектер буланып, қалған өнім
тотығып, полимерленген. Бұл битумдар жердің жоғарғы қабатына жинақталады,
немесе беттік көлдер түзеді.
Табиғи битумды асфальтты жыныстарды ыстық сумен (қазанда қайнату)
трихлорэтилен немесе басқада органикалық еріткіштермен өңдеу арқылы бөліп
алады. Табиғи битумдар ауа-райына тұрақтылығымен және тасты материалдар
бетіне жақсы жабысуымен ерекшеленеді. Бұндай жағдайда, тау жыныстарын,
әсіресе карбонатты жыныстарды ұнтаққа айналдырады. Алынған асфальтты ұнтақ,
асфальт бетон үшін құнды компонент болып табылады. Табиғи немесе мұнай
битумының асфальт ұнтағымен жақсы араласқан араласпасын асфальтты мастика
деп атайды.
Табиғи битумдар мұнайдан пайда болады. Климаттық және геологиялық
факторлардың әсерінен мұнайдан жеңіл қосылыстар ұшып, қалған масса тотығады
және полимерленеді. Бұл битумдар жер қыртысының жоғары қабатарында жиналады
немесе ашық көлшіктер ретінде қалыптасады.
Битум жер қыртысында қалыптасқан кезде, олар әктасты, доломитті және
басқа да жыныстарға сіңіп, битумды немесе асфальтты тау жыныстарын түзеді
және оның құрамындағы битумның үлесі 5-20% шамасында болады. Егер асфальтты
тау жыныстарының құрамындағы битумның үлесі 10% арттса, одан битумды бөліп
алу тиімді деп есептеледі. Көбінесе битумды суда қайнату немесе органикалық
еріткіштерде еріту арқылы бөліп алады.
Бірінші тәсіл бойынша асфальтты тау жынысын ірілігі 6-10мм етіп
бөлшектеп, суы бар ыдысқа орналастырады. Битумның минералды бөлшектерден
бөлінуін жеңілдету үшін, суға тұз қышқылын қосады. Тау жынысы мен
қышқылданған судан тұратын қоспаны үнемі аралстыра отырып қайнатады,
нәтижесінде битум бөлініп, судың бетіне шығады. Оны арнайы қондырғының
көмегімен бөліп алып, минералды бөлшектер мен судан бөлу үшін
тұндырғыштарға жинайды. Қажетті жағдайларда битумды ауамен тотықтырады.
Екінші тәсіл бойынша тау жыныстарын майдалап арнайы ыдысқа салады да,
органикалық еріткіштерді құйып, араластырады. Битум еріткіште ериді,
ерітіндіні басқа ыдысқа құйып, буландыру жолымен битумды бөліп алады.
Битумды бөлудің бірінші тәсілі, екіншісімен салыстырғанда экономикалық
жағынан тиімді болып табылады.
Беттік битумдар мұнайдың жердің бетіне шығуы нәтижесінде пайда болып,
беттік көлшіктер түрінде қалыптасады.
Егер тау жыныстарының құрамында битумның үлесі аз болса, онда оны
ұнтақтап, асфальт ұнтағын алу үшін қолданады. Дисперстілігі жоғары ұнтақты
зауыттық жағдайда, асфальттік мастикалар, асфальтбетонды, коррозияға қарсы
жабындарды және гидрофобты қоспаларды алу үшін қолданады.
Бұрынғы Кеңес одағының аймағында құрамында битум бар жыныстар
Тбилиси, Баку, Камчатка, Сібір, Орта Азия аймақтарында кездеседі. Қазақстан
териториясында битумды жыныстар Маңғыстау облысы аймағында кездеседі.
Мұнайлы битумдар мұнайды өңдеу арқылы алынады:
1) ауалық-вакуумдық айдау арқылы (қалдық битумдар);
2) битум қалдықтары – гудрондарды ауадғы оттегімен тотықтыру арқылы
(тотықтырылған битумдар); 3) жоғары қысым мен температурада мазутты
кренкингілеу кезіндегі қалдықтарды тотықтыру арқылы (крекинг битумдары); 4)
гудрондардың асфальтты-шайырлы бөлігін пропан және басқа да әлсіз
еріткіштермен тұндыру – асфальтсыздандыру арқылы (экстракты битумдар); 5)
қышқыл гудрондарды өңдеу арқылы (қышқылдық битумдар).
Мұнай битумдары дегеніміз мұнайдан шыққан өнім. Мұнайды өңдеу
дегеніміз - өңдейтін зауыттарда, олардың қайнау температурасына карай,
мұнайды жеке фракцияларға бөлу технологияның негізгі кезеңдері болып
табылады. Мұнайды фракциялық айдау қорытындысында, жанатын заттар (бензин,
лигроин және басқа), майлайтын майлар (айналатын білік пен машинаға
қажетті), сондай-ақ қарамай немесе мұнай битумын өндіруге жіберетін қалдық
алынады.
Мұнай шикізатын арнаулы битум цехында қосымша өңдеуден өткізгеннен
соң, қажетті тұтқырлығы және басқа да құнды технологиялық қасиеттері бар
битум алынады.
Өңделетін табиғи битумдар салыстырмалы түрде аз және олар толығымен
химия өнеркәсібінде пайдаланылады, ал мұнай битумдарын көбінше құрылыста
қолданады.
Өндірісте кең таралған мұнайлы битумдарды алу тәсілі – тотықтырылғын
битумдар өндіру. Тотықтырылғын битумды үздіксіз немесе үздікті тәсілмен
түтікшелі қондырғыда тотықтыру арқылы өндіреді.
Үздіксіз әрекеттегі түтікшелі қондырғыда шикізатты эмульсиялы
тотықтырудың сызбасы 3.1 – суретте көрсетілген.

сурет 1- Үздіксіз әрекеттегі түтікшелі қондырғыда мұнайды
эмульсиялы тотықтырудың сызбасы
-реактор, 2-газды жағу үшін арналған циклонды пеш, 3-сепаратор, 4-
өнім багы, 5-өнім насосы, 6-шикізат бу насосы, 7-циркулярлы бу насосы

Мұнай битумдары, өңдіріс технологиясына байланысты, қарамайдан басқа
майларды толық бөлу арқылы алатын - қалдықты, қарамайды тотықтыру арқылы
алатын - тотықты, мазутты крекинг-процесімен өңдеу кезінде пайда болатын
крекинг-қалдықтарды тотықтыру арқылы алынатын - крекингті, яғни
көмірсутегтерді, жоғарғы температура (400-6000С) мен жоғары қысымда (0,5
МПа-ға дейін) ыдырататын болып бөлінеді. Экстракты – қарамайдың асфальт
шайыры бөлігін пропан немесе басқа әлсіз ерітінділерінде
(асфальтсыздандыру) шөгіндіру арқылы алынатын, қышқылды қарамайды, жанатын
және майлайтын майларды күкірт қышқылымен тазалаудан қалған қалдықты
бейтараптап алады.
Мұнай өңдейтін заводтарда битумды, табиғатта кездесетін бір-бірінен
көмірсутек тобтарының сан қатынастарымен ерекшеленетін әртүрлі мұнайларды
өңдеу арқылы алады. Шикізатты дұрыс таңдап, тиімді технология мен шараларды
берілген техникалық талаптарға қатаң түрде сай келтіре отырып, битумның
сапасын реттеуге болады.
Битумдар кең қолдану табуда. Оларды, әсіресе мұнай битумдарын жол,
аэродром, шатыр және басқада асфальтбетонды жамылғыларда, су оқшаулайтын
қорғау қондырғыларында байланыстырғыш зат есебінде пайдаланады.
Битумның сапасын жақсартудың тиімді тәсілдерінің бірі, ол битумға
каучук немесе каучук сияқты заттарды қосу болып табылады. Бәрінен жиі,
арзан және жеткілікті резина-техникалық бұйымдар өндірісінің қалдықтары
немесе тозып, пайдалануға жарамай қалған, мысалға автомобильдік дөңгелек
қабтарын өңдеу өнімдері қолданылады.
2- жылытқышта алдын ала қыздырылған рециркулятпен шикізат қоспасы, 8
– араластырғышта ауаның қатты ағынымен араластырылады. Пайда болған битум
көбігі 3 – реактор түтікшелерінде тотықтырылып, 4 – өнім багына жиналады.
Қосалқы газдар мен су буы 5 – конденсатор арқылы атмосфераға шығарылып,
тотықтырылғын битум 6 – жинағыш бакка жиналады.
Мұнай өңдейтін заводтарда битумды, табиғатта кездесетін бір-бірінен
көмірсутек тобтарының сан қатынастарымен ерекшеленетін әртүрлі мұнайларды
өңдеу арқылы алады. Шикізатты дұрыс таңдап, тиімді технология мен шараларды
берілген техникалық талаптарға қатаң түрде сай келтіре отырып, битумның
сапасын реттеуге болады.
Битумдар кең қолдану табуда. Оларды, әсіресе мұнай битумдарын жол,
аэродром, шатыр және басқада асфальтбетонды жамылғыларда, су оқшаулайтын
қорғау қондырғыларында байланыстырғыш зат есебінде пайдаланады.
Битумның сапасын жақсартудың тиімді тәсілдерінің бірі, ол битумға
каучук немесе каучук сияқты заттарды қосу болып табылады. Бәрінен жиі,
арзан және жеткілікті резина-техникалық бұйымдар өндірісінің қалдықтары
немесе тозып, пайдалануға жарамай қалған, мысалға автомобильдік дөңгелек
қабтарын өңдеу өнімдері қолданылады.
Битумға резинаны қосқанда оның термиялық төзімділігі мен тозуға
төзімділігі артады. Қосылатын резина қиқымының мөлшері, бастапқы битум
сапасына, әсіресе оның жабысқақтығына байланысты 3-15% (битумның
массасынан) шегінде болады. Әсіресе жасанды каучуктерді, мысалға
полизобутиленді қосқанда жоғары нәтижеге қол жеткізуге болады (битумның
массасынан 5%-ке дейін).

1.3 Қара майлар

Қара майлар – қатты отындарды (тас көмір, қоңыр көмір, торф, сланец,
ағаш) құрғақ айдау кезінде алынатын, сұйық және тұтқыр консистенциядағы
органикалық байланыстырғыш зат. Гидроизоляция үшін негізінен тас көмір қара
майлары кеңінен қолданылады.
Қара майлар негізінен армот көмірсутектері мен олардың күкіртті,
азотты және оттекті туындыларынан тұрады.
Қара майлардың топтық құрамы шикізат пен өңдеу тәсіліне байланысты әр
түрлі болады. Қара майдың топтық құрамын анықтау үшін оларды фракциялық
айдайды. Қара майдың заттық құрамы төмендегідей: органикалық еріткіштерде
ерімейтін қатты, көмірлік қиын балқитын заттар (бос күйіндегі көміртек);
тек пиридинде ғана еритін қатты, балқымайтын кара май шайырлары; қара
майларға эластикалық қасиет беретін және бензол мен хлороформда еритін
тұтқыр пластикалық балқитын қара май шайырлары; сұйық қара май майлары
(қайнау температурасы 1700С тең жеңіл, қайнау температурасы 170-2700С тең
орташа, қайнау температурасы 270-3000С тең ауыр және қайнау температурасы
300-3600С тең антраценді майлар), қатты қалдық – қара күйе.
Қара май дисперсті ортасы қара май майлары, ал дисперсті фазасы бос
күйіндегі көміртек және шайырлар болып келетін күрделі дисперсті жүйе.
Көміртек бөлшектерінің бетінде тұтқыр пластикалық шайырлар мен қышқыл және
негізді заттар молекулаларының қабаты орналасады. Осындай мицеллалардың
концентрациясына байланысты қара майдың құрылымы мен тұтқырлық қасиеттері
өзгереді.
Өзінің құрылымы бойынша қара майлар суспензияға жатады, сондықтан
олардың тұтқырлығы негізінен қатты фазаның концентрациясына тәуелді; қара
майдың мицеллалары битуммен салыстырғанда ірілеу, сольватты қабықшалары
көбінген, сондықтан қара майдың тұтқырлығы механикалық және жылулық өңдеу
кезінде қатты өзгереді. Төмен температураларда майларда еріген жекеленген
аромат көмірсутектер кристалданып, қара майдың байланыстырғыш қабілетін
төмендетеді. Битумнан өзгеше қара майлар құрамында тек анион белсенді ғана
емес, сонымен бірге катион белсенді заттар көп болғандықтан, қара май
адсорбцияланатын материалдармен шекарадағы физика-химиялық процестер,
битуммен салыстырғанда қарқынды жүреді. Сонымен бірге қара майлардың катион
белсенді қосылыстарының есебінен тек негіздік қана емес қышқылдық беттерге
де адгезиясы жақсарады. Беттік белсенді заттардың әсерінен қара майларда
органикалық заттардың тотығуы мен полимерленуі қарқындайды, кейбір
қосылыстар жұмыс істеу мерзімінде суда ериді, соның есебінен қара майлар
битуммен салыстырғанда тез қартаяды. Битуммен салыстырғанда қара майлардың
құрылымы қыздыруға төзімсіз келеді.
Тас көмірді кокстеу нәтижесінде шикі тас көмір қара майы алынады.
Кокстеу температурасына байланысты шикі қара майлар екі топқа жіктеледі:
біріншілік немесе төменгі температуралық, генератор газын 500...7000С
температурада жартылай кокстеу арқылы алынады; екіншілік немесе жоғары
температуралық, тас көмірді 1000...13000С температурада кокстеу кезінде
алынады.
Шикі тас көмір қара майларында ұшқыш және кристалдық заттар
мөлшерінің көп болуы, олардың тез қартайуына әсер етеді. Сонымен бірге
оларды құрамында улы, оңай тотығатын заттар көп болғандықтан, құрылыста
қолданбайды.
Құрылыста шикі қара майлардан су және жеңіл майларды айыру
нәтижесінде алынатын, айдалған қара майлар кеңінен қолданылады. Айдалған
қара майлардың құрамында жеңіл, ұшқыш аромат және қаныққан көмірсутектер
мен нафталин аз, ал ауыр, антроценді майлар мен тұтқыр шайырлардың үлесі
көп болады.
Тотықтырылған қара майларды шикі тас көмір қара майларын 170...2000С
температурада тотықтыру арқылы алады. Қоладнылған қондырғылардың түріне
байланысты тотықтыру уақыты 4...16 сағатқа дейін созылуы мүкін. Өндірісте
тотықтырылған қара майлардың ДО-4, ДО-6, ДО-7, ДО-8 маркалары өндіріледі.
Гидроизоляциялық мақсатта қара күйені антанценді майлар және басқа да
қара май материалдарымен араласытру арқылы алынатын құрастырылған қара
майлар кеңінен қолданылады. Бұндай қара майлардың құрамы есептік және
тәжірибелік жолмен таңдалады.
Қара күйе – қатты немесе тұтқыр аморфты зат. Бұл тас көмірден 3600С
температурада тас көмір қара майын айдау нәтижесінде алынатын өнім. Қара
күйе негізінен шайырлы заттардан, бос күйіндегі көміртектен, кокс пен көмір
қалдықтарынан, антраценнен, фенантерннен, нафталин және майлардан тұрады.
Қара күйе негізінен жабын материалдарын, қара күйе лагын, құрастырылған
қара майларды өндіруде қолданылады.

1.4 Қара майлардың қасиеттері

Қара майлардың қасиеттері олардың құрамы мен құрылымна тәуелді.
Қара майлардың негізгі механикалық қасиеті – оның тұтқырлығы.
Қара майдың тұтқырлығы стандартты температурада вискозиметрдің
тесіктері арқылы өткен қара май мөлшерінің уақытымен сипатталады. Бұл
мақсатта дайындалған вискозиметрге, сынау температурасынан 2...3С0 жоғары
температураға қыздырылған қара майды құяды. Сынау температурасына жеткен
кезде қара майдан термометрді шығарып, вискозиметрдің шығыршықты клапанын
ашады. Өлшегіш цилиндрдегі аққан қара май деңгейі 25 мл жеткен кезде
секундомерді қосып, қалған 50 мл қара майдың вискозиметрден өту уақытын
анықтайды. Стандартты вискозиметр бойынша 1с, 0,025...0,03 Па·с динамикалық
тұтқырлыққа сәйкес келеді. Стандартты вискозиметр тесіктерінің диаметрі 3,
5, 10мм сәйкес келеді, сынау температуралары 30, 50С0.
Тұтқырлығына байланысты қара майлар: Д-1, Д-2, Д-3, Д-4, Д-5, Д-6
маркада өндіріледі. Қара майлардың құрамында полярлы атом топтары бар
қосылыстар мен фенолдардың көп болуына байланысты қорғаушы бетке адгезиясы
жоғары және улы болады.
Қара майлар биологиялық тұрақты, қара түсті, өзіне тән тас көмір
шайырының иісі бар улы зат. Оталу температурасы 150..1900С, жану
температурасы 180...2700С. Тас көмір қара майларының нағыз тығыздығы 1,1-
1,3гсм3, газ қара майларының 1,0-1,2гсм3.
Қара майлардың ауа-райына тұрақсыздығы мен тез қартайуы құрамындағы
ұшқыш заттардың булануы нәтижесінде және құрамындағы тотығып полимерленуге
бейім келетін қанықпаған жоғарымолекулалы көмірсутектер үлесінің көп
болуынан болады. Уақыт өтуімен қара майлардың топтық құрамының өзгеруі,
олардың негізгі қасиеттерінің өзгеруіне алып келеді.
Ауа-райына тұрақсыздығы мен қара май тұтқырлығының өзгеруіне
тұрақтылық дәрежесі, қара майлардағы жеңіл, орташа және ауыр майлардың
үлесімен анықталады.
3000С температураға дейінгі фракцияны айдаудан кейінгі қара майдың
жұмсару температурасы, битумға ұқсас анықталады.
Қара майдың құрамындағы фенолдың мөлшерін анықтау үшін 170...2700С
температурада қара май үлгісін айдау арқылы алынған фракциядан фенолды
сілтінің көмегімен бөліп алып, сілті көлемінің ұлғаюын өлшейді. Нафталиннің
үлесін 170...2700С фракциясының кристалдануы кезінде бөлінген тұнба
мөлшерін өлшеу арқылы анықтайды.
Қара майдың тұтқырлығы мен жылуға тұрақтылығын арттыру үшін тас көмір
шайырына немесе маркасы төмен қара майға 180...2000С температурада күкірт
немесе құрамында күкірт бар материалдар енгізеді. Осының нәтижесінде қара
май көмірсутектері дегидратацияланып, малекула аралық байланыстар өзгереді.
Қара майлардың сапасын арттыру үшін оладың құрамына 30% мөлшерінде
минералды дисперсті толықтырғыштар (ұнтақталған әктас, доломит, тас көмір
немесе цемент шаңы) енгізеді. Бұндай қара майлар толықтырылған қара май деп
аталады.

1.5 Құбыр көлігі

Мұнай құбырларының жіктелуі
Мұнай айдауға арналған құбыр мұнай құбыры деп аталады.
Мақсаты бойынша мұнай құбырлары үш топқа бөлінеді: ішкі, жергілікті
және магистральдық.
Ішкі мұнай құбырлары бір нәрсенің ішінде болады: кәсіпшілік
(кәсіпшілік ішіндегі), мұнай базалары (базаішілік), мұнай өңдеу зауыттары
(зауытішілік). Олардың ұзындығы аз. Жергілікті мұнай құбырлары көлік
тізбегінің әртүрлі элементтерін байланыстырады: мұнай өнеркәсібі және
магистральдық мұнай құбырының бас станциясы, мұнай өнеркәсібі және теміржол
цистерналарын немесе Кемелерді құю пункті. Жергілікті мұнай құбырларының
ұзындығы ішкі құбырларға қарағанда үлкен және бірнеше ондаған, тіпті
жүздеген шақырымға жетеді. Магистральдық мұнай құбырларына (МТӨ) өндіру
аудандарынан тұтыну немесе басқа көлік түріне ауыстырып тиеу орындарына
дейін тауарлық мұнайды тасымалдауға арналған ұзындығы 50 км-ден астам және
диаметрі 219-дан 1220 мм-ге дейінгі құбырлар жатады.
Диаметріне байланысты магистральдық мұнай құбырлары төрт класқа
бөлінеді:
1) I сынып - шартты диаметрі 1000-нан 1200 мм-ге дейін қоса
алғанда;
2) II сынып-500-ден 1000 мм-ге дейін қоса алғанда;
3) III сынып-300-ден 500 мм-ге дейін қоса алғанда;
4) IV сынып-300 мм-ден кем.
Сонымен қатар, мұнай құбырлары қабырға қалыңдығын есептеу, сынақ
қысымын таңдау, сондай-ақ физикалық әдістермен бақылауға жататын монтаждық
дәнекерленген қосылыстардың үлесін анықтау кезінде ескерілетін санаттарға
бөлінеді.
Әдетте диаметрі 700 мм - ден аз мұнай құбырлары IV санатқа, ал
диаметрі 700 мм немесе одан да көп Ш-ға жатады. Алайда, ерекше жағдайларда
салынған мұнай құбырының жекелеген учаскелері жоғары санатқа ие болуы
мүмкін (I, II, В). Сонымен, мұнай құбырларының су кедергілері арқылы
өтуінің В және I санаттары бар, су кедергілері арқылы өтудің В және I
санаттары бар , әртүрлі типтегі батпақтар арқылы өтудің В,II және III,
Автомобиль және темір жолдар астындағы өтулердің I және III санаттары бар.
Сондықтан қабырғаның қалыңдығы ұзындығы бойынша бірдей емес.
Магистральдық мұнай құбырының негізгі объектілері мен құрылыстары
Магистральдық мұнай құбыры, жалпы жағдайда, мынадай құрылыстар
кешенінен тұрады : жеткізуші құбыржолдар; бас және аралық мұнай айдау
станциялары (мас); соңғы пункт; желілік құрылыстар.
Жеткізуші құбырлар мұнай көздерін MNP бас ғимараттарымен
байланыстырады.
Бас ЖЗҚ мұнайды кәсіпшіліктен қабылдауға, оларды араластыруға немесе
сорттарға бөлуге, мұнайды есепке алуға және оны резервуарлардан құбырға
айдауға арналған.
Бас ЖЗҚ принципті технологиялық схемасына: тіреуіш сорғы алаңы,
сүзгілер мен есептеуіштер алаңы, магистральдық сорғы алаңы, қысым
реттегіштер алаңы, қырғыштарды іске қосу алаңы мен резервуарлық парк
кіреді. Кәсіпшіліктен мұнай алаңға жіберіледі, онда алдымен Сүзгіш-балшық
аулағыштарда бөгде заттардан тазартылады, содан кейін оның мөлшерін жедел
бақылау үшін қызмет ететін турбиналық Шығын өлшегіштер арқылы өтеді. Бұдан
әрі ол резервуарлық паркке жіберіледі, онда оны судан және механикалық
қоспалардан тұндыру жүргізіледі, сондай-ақ коммерциялық есепке алу жүзеге
асырылады. Мұнайды құбырға айдау үшін тірек және магистральдық сорғы
қолданылады. Жол бойынша мұнай сүзгілер мен есептеуіштер алаңы(жедел есепке
алу мақсатында), сондай-ақ қысым реттегіштер алаңы(магистральдық мұнай
құбырында талап етілетін Шығысты белгілеу мақсатында) арқылы өтеді. Алаң
мұнай құбырына қырғыш-тазарту құрылғыларын іске қосу үшін қызмет етеді.
Бас ЖЗҚ мұнай кәсіпшіліктерінің жанында орналасады.
Аралық ЖЗҚ мұнайды одан әрі айдауды қамтамасыз ету мақсатында үйкеліс
күштерін жеңуге жұмсалған энергияны толықтыруға қызмет етеді. Аралық ЖЗҚ
құбыр трассасы бойынша гидравликалық есепке сәйкес орналастырылады(әрбір
50...200 км).
Магистральдық мұнай құбырының соңғы нүктесі әдетте мұнай өңдеу зауыты
немесе ірі ауыстырып тиеу мұнай базасы болып табылады.

1.6 Тұтқырлығы жоғары және тез қататын майларды айдау

Қазіргі уақытта қарапайым температурада жоғары тұтқырлығы бар немесе
парафиннің көп мөлшері бар және нәтижесінде жоғары температурада қатып
қалған мұнайдың едәуір көлемі өндіріледі. Мұндай мұнайды құбырлар арқылы
әдеттегідей айдау қиын. Сондықтан оларды тасымалдау үшін арнайы әдістер
қолданылады:
- сұйылтқыштармен айдау;
- тұтқырлығы жоғары мұнай гидрокөлігі;
- термоөңделген мұнайды айдау;
- мұнай қоспаларын айдау;
- алдын ала қыздырылған майларды айдау.
Тұтқырлығы жоғары және тез қататын майларды сұйылтқыштармен айдау
Тұтқырлығы жоғары және қататын мұнайдың реологиялық қасиеттерін
жақсартудың тиімді және қолжетімді тәсілдерінің бірі көмірсутекті
сұйылтқыштарды - газ конденсатын және тұтқырлығы төмен майларды қолдану
болып табылады.
Растворительдерді қолдану қарағай мен майдың қату температурасын
едәуір төмендетуге мүмкіндік береді. Бұл, біріншіден, қоспадағы парафин
концентрациясының төмендеуіне байланысты, өйткені оның бір бөлігі
еріткіштің жеңіл фракцияларымен ериді. Екіншіден, еріткіштерде асфальт-
шайырлы заттар болған кезде, парафин кристалдарының Hi беттерін
адсорбциялай отырып, олар күшті құрылымдық тордың пайда болуына жол
бермейді.
Біздің лагерьдегі сұйылтқышпен (керосинді дистиллят) мұнай айдау
бойынша алғашқы тәжірибелерді инженерлер А.Н.Саханов пен А. А. Кашеев 1926
жылы жүргізді. алынған нәтижелер соншалықты әсерлі болды, олар "Грозный -
Қара теңіз"мұнай құбырын жобалау кезінде қолданылды. Қазіргі уақытта
тұтқырлығы жоғары және тез қататын майларды еріткіштермен айдау біздің
елімізде және шетелде кеңінен қолданылады.
Мысалы, Жоғары парафинді манышлак мұнайы ауданына айдалады. Самаралар
жылы күйде, содан кейін Еділ бойындағы тұтқырлығы төмен майлармен араласып,
Дружба мұнай құбырына айдалады.
Жалпы жағдайда еріткіштің түрін таңдау оның тұтқырлығы жоғары және
қататын мұнайдың қасиеттеріне, сұйылтқышты алуға, оны мұнай құбырының бас
құрылыстарына жеткізуге және араластыруға арналған шығындардың тиімділігін
ескере отырып жүзеге асырылады.
Бір қызығы, аралас компоненттердің температурасы мұнай қоспасының
геологиялық қасиеттеріне әсер етеді. Егер араластыру тұтқыр компоненттің
қатаю температурасынан 3-5 градус жоғары температурада жүргізілсе, біртекті
қоспасы алынады. Араластырудың қолайсыз жағдайларында еріткіштің тиімділігі
едәуір төмендейді және қоспаның стратификациясы да мүмкін.

1.10 Жоғары қауіпті және жоғары қататын мұнай гидрокөлігі

Тұтқырлығы жоғары және қататын мұнайды гидрокөлік бірнеше тәсілмен
жүзеге асырылуы мүмкін:
- су сақинасының ішіне мұнай айдау;
- "судағы мұнай" типті эмульсия түріндегі су-мұнай қоспасын айдау;
- мұнай мен суды қабаттап айдау.
1906 жылы и.Д. Исаак АҚШ-та жоғары тұтқырлы (п = 25 • 102c)
Калифорния мұнайын диаметрі '6 мм құбыр арқылы 800 м қашықтықта сумен
айдауды жүзеге асырды. Нәтижесінде ауыр су тікелей қабырғаға лақтырылды, ал
мұнай ағыны ең аз үйкелісті сезініп, су сақинасының ішіне көшті. Тұрақты
айырмашылық кезінде құбырдың максималды өнімділігі, мұнай мен су
шығындарының қатынасы 9:1 болған кезде қысымға қол жеткізілгені анықталды.
Эксперимент нәтижелері диаметрі 203 мм және ұзындығы 50 км болатын
өнеркәсіптік мұнай құбырын салуда қолданылды. ондағы бұрандалы жолдың
биіктігі 24 мм және шамамен 3 м қадам болды.
Алайда, бұл тасымалдау әдісі құбырлардың ішкі бетіне бұрандалы
кесектерді жасаудың күрделілігіне байланысты кең таралмады. Сонымен қатар,
парафинді тұндыру нәтижесінде кесу бітеліп қалады! қабырғадағы су сақинасы
қалыптаспайды, бұл сорғы парметрлерін күрт нашарлатады.
Гидрокөліктің тағы бір әдісінің мәні-жоғары тұтқыр мұнай мен су айдау
алдында "судағы мұнай"эмульсиясы пайда болатындай пропорцияда араласады.
Бұл жағдайда Мұнай тамшылары су пленкасымен қоршалған, сондықтан мұнайдың
құбыр қабырғасымен байланысы болмайды.
Эмульсияларды тұрақтандыру және құбырдың қабырғаларына гидрофильді
қасиеттер беру, яғни.олардың бетінде суды ұстап тұру қабілеті, оларға
беттік-белсенді заттар (беттік - белсенді заттар) қосылады. "Судағы мұнай"
типті эмульдердің тұрақтылығы беттік-белсенді заттардың түрі мен
концентрациясына, температураға, ағынның ағу режиміне, қоспадағы су мен
мұнайдың қатынасына байланысты.
Қоспадағы Слюда көлемінің төмендеуі эмульсияның тұрақтылығын
нашарлатады. Тәжірибелер нәтижесінде судың рұқсат етілген ең аз мөлшері
1авно 30% екендігі анықталды.
Гидрокөліктің бұл әдісінің кемшілігі-фазалардың инверсия қаупі, яғни
"судағы мұнай" эмульсиясын "мұнайдағы су" эмульсиясына айдау жылдамдығы
немесе температурасы өзгерген кезде айналдыру. Мұндай эмульсия бастапқы
мұнайдың тұтқырлығынан да жоғары тұтқырлыққа ие. Сонымен қатар, эмульсия
сорғылар арқылы өткен кезде өте қарқынды сорылады, содан кейін оны мұнай
мен суға бөлу қиын.
Сонымен, гидрокөліктің үшінші әдісі-мұнай мен суды қабатты айдау. Бұл
жағдайда су, ауыр сұйықтық сияқты, құбырдың төменгі генератрицасында, ал
мұнай жоғарғы жағында орналасады. Фазалық бөлімнің беті айдау жылдамдығына
байланысты тегіс және қисық болуы мүмкін. Бұл жағдайда құбырдың
гидравликалық кедергісінің төмендеуі мұнайдың бір бөлігі бекітілген
қабырғаға емес, қозғалатын суға байланысты болады. Бұл айдау әдісі аралық
сорғы станциялары бар құбырларда да қолданыла алмайды, өйткені. соқтырар
еді білімі тұрақты водонефтяных эмульсиялар.

1.11 Термоөңделген мұнайды айдау

Термиялық өңдеу-бұл парафиндердің балқу температурасынан жоғары
температураға дейін қыздыруды және реологиялық параметрлерді жақсарту үшін
белгіленген жылдамдықпен салқындатуды қамтамасыз ететін Жоғары парафинді
мұнайды термиялық өңдеу.
Біздің елімізде мұнайды термиялық өңдеу бойынша алғашқы тәжірибелер 30-
шы жылдары орындалды. Сонымен, Ромашкин кен орнының мұнайын термиялық өңдеу
оның тұтқырлығын 2 еседен астам төмендетуге және қату температурасын 20
градусқа төмендетуге мүмкіндік берді.
Мұнайдың реологиялық қасиеттерін жақсарту термиялық өңдеу нәтижесінде
пайда болатын ішкі өзгерістермен байланысты екендігі анықталды. Қалыпты
жағдайда парафинді мұнайдың табиғи салқындауы кезінде мұнайдың қатты
қасиеттерін беретін кристалды парафинді құрылым пайда болады. Құрылымның
беріктігі неғұрлым көп болса, мұнайдағы парафин концентрациясы соғұрлым
жоғары болады және пайда болған кристалдардың мөлшері соғұрлым аз болады.
Мұнайды парафиндердің балқу температурасынан жоғары температураға дейін
қыздыру арқылы біз олардың толық еруіне қол жеткіземіз. Мұнайды кейінгі
салқындату кезінде парафиндердің кристалдануы жүреді. Мұнайдағы парафин
кристалдарының мөлшеріне, санына және формасына парафиннің кристалдану
орталықтарының пайда болу жылдамдығы мен шығарылған кристалдардың өсу
қарқыны әсер етеді. Парафин кристалдарына адсорбцияланған асфальт-шайырлы
заттар оның беткі кернеуін төмендетеді. Нәтижесінде, бұрыннан бар
кристалдардың бетінде парафинді оқшаулау процесі жаңа кристалдану
орталықтарының пайда болуынан гөрі тиімді болады. Бұл термиялық өңделген
мұнайда парафиннің жеткілікті үлкен кристалдары пайда болуына әкеледі.
Сонымен қатар, осы кристалдардың бетінде адсорбцияланған асфальтендер мен
шайырлардың болуына байланысты олардың арасындағы коагуляциялық адгезия
күштері айтарлықтай әлсірейді, бұл қатты парафинді құрылымның пайда болуына
жол бермейді.
Термоөңдеудің тиімділігі қыздыру температурасына, салқындату
жылдамдығына және салқындату процесіндегі мұнайдың жай-күйіне (статика
немесе динамика) байланысты болады. Термиялық өңдеу кезінде жылытудың
оңтайлы температурасы эксперименталды, салқындатудың ең жақсы шарттары
статикада.
Термиялық өңделген мұнайдың реологиялық параметрлері уақыт өте келе
нашарлап, соңында термиялық өңдеуден бұрын мұнайдың мәндеріне жететінін
есте ұстаған жөн. Озексуалдық мұнай үшін бұл уақыт 3 күн, ал Маңғышлақ
мұнайы үшін - 45 күн. Сондықтан мұнайды құбыр арқылы тасымалдау мәселесін
шешу үшін оны бір рет термиялық өңдеу әрдайым жеткіліксіз. Сонымен қатар,
термиялық өңдеу пунктіне күрделі инвестициялар өте жоғары.

1.7 Мұнай және мұнай өнімдерін жылыту

Егер ашық түсті мұнай өнімдері (бензин, керосин) жылдың кез келген
уақытында құбырлар арқылы оңай тасымалданса және сними операциялары ерекше
қиындықтар тудырмаса, онда қара түсті мұнай өнімдерімен (мазутпен, майлау
майларымен) жасалатын операциялар елеулі қиындықтар туғызады. Бұл ауа
температурасы төмендеген кезде қара мұнай өнімдерінің тұтқыр болып, оларды
жылытусыз тасымалдау мүмкін болмайтындығымен түсіндіріледі. Жылыту сақтау
кезінде де, тасымалдау, қабылдау-тарату операциялары кезінде де жүзеге
асырылады.
Жылыту үшін әртүрлі салқындатқыштар қолданылады: су буы, ыстық су,
ыстық газдар мен мұнай өнімдері, электр энергиясы. Ең көп қолданылатын су
буы бар, ол жоғары жылу мазмұны мен жылу берілісі бар, оңай тасымалданады
және өрт қаупін тудырмайды, әдетте 0,3-0,4 МПа қысыммен қаныққан буды
пайдаланады, бұл мұнай өнімін 80-100с дейін қыздыруды қамтамасыз етеді.
Ыстық су-ол көп мөлшерде болған жағдайда қолданылады, өйткені судың
жылу мөлшері қаныққан будың жылу мөлшерінен 5-6 есе аз.
Ыстық газдардың қолданылуы шектеулі, өйткені олар төмен жылу
сыйымдылығымен, төмен жылу беру коэффициентімен ерекшеленеді, сонымен қатар
оларды жинауды ұйымдастыру қиын; мұнай өнімдерін МӨЗ-де автоцистерналарда
және құбырлы жылытқыштарда қыздырғанда ғана қолданылады.
Ыстық майлар - баяу балқитын мұнай өнімдерін жоғары тұтану
температурасы бар жылу тасымалдағышпен қыздыру қажет болған жағдайларда
жылу тасымалдағыш ретінде - олар үшін ыстық сумен немесе бумен қыздыру
мүмкін емес.
Электр энергиясы тиімді салқындатқыштардың бірі болып табылады, бірақ
электр жылыту құрылғыларын пайдалану кезінде өртке қарсы талаптарды сақтау
қажет. Қызған сымы бар жалаңаш электр жылытқышы мұнай өнімдері буларының
тұтануына әкелуі мүмкін.
Өткір (ашық) бумен жылыту - қаныққан буды тікелей мұнай өніміне
беруден тұрады, онда ол конденсацияланады, бұл мұнай өніміне қажетті жылуды
жеткізеді. Бұл әдіс негізінен ЖДО-дан ағызу кезінде отын мазутын жылыту
үшін қолданылады. Бұл әдістің кемшілігі-болашақта суланған мұнай
өнімдерінен суды кетіру қажеттілігі.
Құбырлы жылытқыштармен жылыту-жылуды будан жылытылатын өнімге
жылытқыштың қабырғалары арқылы беруден тұрады. Мұнда жылу тасымалдағыштың
мұнай өнімімен тікелей байланысы болмайды, құбырлы жылытқышқа кіретін бу
жылытқыштың қабырғасы арқылы мұнай өніміне жылу береді, ал
конденсацияланған бу сыртқа шығарылады, соның арқасында мұнай өнімінің
сулануы болмайды.
Циркуляциялық жылыту - мұнай өнімін сол мұнай өнімімен қыздыруға
негізделген, бірақ жылу алмастырғыштарда алдын ала қыздырылған.
Циркуляциялық жылыту негізінен ірі резервуарлық парктерге, сондай-ақ ЖТК-ға
қызмет көрсету кезінде қолданылады.

1.8 Жылытқыштардың құрылысы

Дизайн бойынша жылытқыштар мақсатына байланысты резервуарлардан мұнай
өнімдерін ағызу кезінде жылытқыштарға, резервуарларда сақтау кезінде
жылытқыштарға және құбырларды жылытқыштарға бөлінеді.
Мұнай өнімдерін төгу кезіндегі жылытқыштар жылыту әдісімен және
тасымалдау сыйымдылығының түрімен ерекшеленеді. Темір жол цистерналарында
(ЖТО) жылыту үшін келесі жылытқыштар қолданылады:
Құрылымы бойынша өткір бумен жылытқыштар-бұл сұйықтық қалыңдығына
орналастырылған тесілген құбырлы түтіктер, бу штангалардағы тесіктер арқылы
өтеді. Ол ішінара суландыруға мүмкіндік беретін мазутты жылыту үшін ғана
қолданылады.
Бітеу бумен жылытқыштар жылжымалы және стационарлық болып бөлінеді,
тасымалды жылытқыштарды ЖКО-ға тек қыздыру уақытына ғана орналастырады, ал
аяқталғаннан кейін оларды шығарып алады. Стационарлар ТЖО ішінде тұрақты
болады, жылытқыштар дюралюминий құбырларынан жасалады, кезек-кезек ТЖО-ға
орналастырылатын үш секциядан тұрады.
РВС, РГС резервуарларындағы, ЕПП сыйымдылықтарындағы жылытқыштар
құбырлы элементтерден жасалған иректүтік және секциялық түрлі
конструктивтік нысандар түрінде орындалады. Жақсы жылыту үшін олар
резервуардың барлық көлденең қимасына орналастырылады. Жеке бірыңғай
бөлімдерден жиналған жылытқыштар ең көп қолданылады.
Барлық мұнай өнімдерін жалпы жылытумен қатар, жергілікті жылыту деп
аталады. Жергілікті жылытқыштарды қабылдау-тарату құрылғыларының жанында
орналастыру керек.
Қыздырудың циркуляциялық әдісі кезінде мұнай өнімі резервуардың
төменгі бөлігінен жиналады және сыртқы жылытқыш - жылу алмастырғыш арқылы
сорғымен сорылады. Бұл жағдайда резервуардың ішінде сақиналы беру құбыры
және жинау құбырының жанында жергілікті жылытқыш орнатылады. Жылу
алмастырғыштар әр резервуарға жеке орнатылады.
Құбырларға арналған негізгі жылытқыштар-бу жылытқыштары және электр
жылытқыштары. Бу бөлмелері бу спутниктері түрінде жүзеге асырылады - бу
құбырлары бірге және жылыту құбырымен параллель, бу спутниктерін салудың
екі әдісі бар-ішкі және сыртқы. Спутниктері бар құбырлардың оқшаулауын
монтаждау қалыпталған бұйымдарды (пенопластиктерді), мастикаларды немесе
гипс немесе металл қаптамалармен қапталған минералды жүн қабықтарын қолдана
отырып орындалады.
Электрлік жылытқыштар ретінде икемді қыздыру элементтері (GNE)
қолданылады, олар шыны талшықпен тоқылған мыс және нихром сымдарынан
тұратын тар серпімді таспа. Ылғалға төзімділік беру үшін таспа
органосиликон резеңкесімен жабылған. Бұл пішінде таспа құбырға оралып,
сыртынан жылу оқшаулау қабатымен жабылған. Таспа желіге жылдам қосылу үшін
штепсель қосқышымен жабдықталған.
Мұнай өнімдерін қыздыру құрылғылары:
К3бэр-12 резервуарлық электр қыздырғыштар блоктарының жиынтығы
Гжэ-55 теміржол электр жылытқышы
Мұнай мен мұнай өнімдерін жылытқыштар арқылы жылыту жылу
тасымалдаушыдан жылытқыштың қабырғалары арқылы жылытылатын сұйықтыққа жылу
беруді білдіреді, бұл салқындатқыштың мұнаймен немесе мұнай өнімдерімен
тікелей байланысын болдырмайды. Мұндай жылыту суландыруға болмайтын барлық
мұнай және мұнай өнімдері үшін қолданылады.
Битумдар, мазуттар, ауыр мұнай және басқалар сияқты тұтқыр мұнай
өнімдерін құю және әсіресе төгу үшін оларды алдын ала қыздыру, арнайы төгу-
құю жабдығын қолдану, сондай-ақ ыдыстар мен цистерналарды жылыту
құралдарымен жарақтандыру қажет. Егер жылыту құралдары болмаса, бұл
сыйымдылықтар мен цистерналарды өңдеу мерзімдерін ұлғайтуға, сондай-ақ
олардан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.