Жарнама тілінің коммуникативті аспектісі
ҒЫЛЫМИ ЖҰМЫС
тақырып: Жарнама тілінің коммуникативті аспектісі
Қостанай, 2022
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1. Жарнама - қазіргі заманғы мәдениет феномені ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1.Бастапқы жарнаманың дамуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.2.Жарнаманың құрылымы және түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12
2 Жарнама - коммуникация құралы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
2.1. Бұқаралық ақпарат құралдарындағы жарнама мәдениеті ... ... ... ... ... ... .. .24
2.2.Қаламыздағы үздік және өрескел жарнамалар ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .31
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .35
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..37
Кіріспе
Жарнаманың қоғамдағы экономикалық, саяси әлеуметтік және мәдени-рухани өміріндегі маңызы үнемі өсіп келеді. Шығармашылық жарнама өнімдердің ең жақсы үлгілерін өнер туындылары деп те атауға болады. Себебі жарнама өтімді болуы үшін түрлі ерекше әдістер мен шығармашылықты талап етеді. Соңғы он жылдық ішінде жарнама үлкен серпіліске ие болды және осы саладағы зерттеу жұмыстары артып келеді. Қазір Қазақстанда жарнама мамандарының кәсіпқойлығының қарқынды өсуі байқалады деп айтуға болады. Жарнама процесінде антропология, тарих, әдебиет, өнер, байланыс экономика, маркетинг, психология, әлеуметтану салалық білім белсенді қолданыла бастады. Жарнама психологиясының теориялық және әдістемелік аспектілерін дамыту тұтынушылар мен оның өтімділігіне жақсы әсер етеді.Тілді білгенмен де оның ғылыми тілін, жарнамалық тіліне арнайы дайындық қажет, арнайы мамандану қажет болады. Әйтсе де жарнама берушілер орфографиялық қателіктерге қоса осы заңнама талаптарын орындау кезінде де жиі қателіктерге ұрынып жатады. Көбінесе жарнаманың жоғары бөлігіне орыс тіліндегі нұсқасы орналасады немесе қазақ тілінде мәлімет беруді мүлдем ұмытып кетеді. Сол себепті біздің қазақ жарнамасының ақсау себебі, тілді білемін деп жарнама жасаймын деп ойлап, оны кәсіби деңгейде қарастырады. Кәсіби деңгейде атқаратын мамандарға жүгінбейді. Алысқа бармай-ақ, қаланың басты орталық көшелеріне ғана көз жүгіртсек, сондағы беделді сауда орталықтары мен белгілі дүкендерде орын алып отырған жарнамалық олқылықтардың басым көпшілігі грамматикалық қателіктерден тұратынын көреміз. Кейде тіпті қазақ тіліндегі аудармаға қарап сөз мағынасын түсінбей жатамыз. Сол себепті көптеген жарнамадағы қателіктер, ауытқушылықтар, когнетивтік десананс тудыратын тіркестер пайда болады. Жарнама біздің өміріміздің барлық салаларына еніп кетті, сондықтан адамдар айналасында сауатты жарнаманы көргісі келеді.
Жұмыстың мақсаты: Жарнама мен қоғамның байлынысын және жарнама қызметіне деген кәсіби көзқарастарды зерттеу. Сондай-ақ, тарихи деректермен танысып, қазіргі заманғы білім негіздерін ұсыну арқылы болашақ мамаңдардың ой-өрісі мен дүниетанымын қалыптастыруға септігін тигізу. Қала көшелеріндегі қате жарнамалардан көз сүрінеді. Сол өрескел және үздік жарнамаларды саралау. Әлеуметтік желілерде және дәстүрлі түрде орта жас пен жастар арасында, жарнамасы барлық талаптарға сай жасалған, брендтік тауарлардың адам өміріне қаншалықты маңызы бар екендігін сауалнама арқылы анықтау. Жарнаманың қазіргі даму деңгейін көрсету. Қала көшелеріндегі жарнама жағдайын саралау. Бүгінгі күнге дейін кәсіпкерлер қаладағы жарнамаларын орысшадан қазақшаға сауатсыз аударып келген еді. Сол қате берілген жарнамалардың түзету жолдарын қарастыру.
Жұмыстың міндеті: Жарнамадағы мақсаттарға сүйене отырып, мынадай міндеттер туындайды: жарнаманың тарихын қарастыру мақсатында бірнеше әдебиеттерге жүгіну, қала көшелеріне шығып, үздік және қате жазылған жарнамаларды табу, әлеуметтік желілерге жарияланатын және дәстүрлі сауалнаманың сценарийін дайындау, қала көшелеріндегі өрескел жарнамаларды түзету мақсатында, жарнамаларын қате жазған кәсіпкерлерге ұсынылатын арнайы бағдарлама немесе сайттарды анықтау.
Жұмыс өзектілігі: Аталмыш жұмыс тақырыбы қазіргі таңда өзекті болып табылады, себебі, адам өміріне жарнаманың берер пайдасы зор және алар орны ерекше. Сондай-ақ қазақ тілді жарнамалардың қаламызда ақсап тұрғандығы анық.
Зерттеу әдісі: Жарнама тарихын, оның қазіргі таңдағы жағдайын зерттеу. Қала көшелеріндегі жарнамаларды талдау. Сауалнама жүргізу әдісі.
Зерттеу обьектісі: Жарнаманың тарихы, қолданысы, адам өміріндегі маңызы.
Жұмыс құрылымы: ғылыми жұмыс кіріспеден, 2 тараудан, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1 Жарнама - қазіргі заманғы мәдениет феномені.
0.1 Бастапқы жарнаманың дамуы.
Жалпы адамзат өміріндегі жарнама мәселесінің көтерілуі, осы сөздің шығуы мен ұғымының қалыптасуы туралы мәлімет зерттеулерде әр түрлі айтылады. Жарнама түсінігі алғаш көне Греция мен Римде 2500 жыл бұрын сатылатын зат өндірісіне қатысты енген, өндірісте тақтайда, сүйекте өнім туралы ақпарат жазыла бастаған. Көне Египеттің Мемфия қаласында: Мен Рино, Крит аралынанмын, құдайдың қолдауымен түс жоримын - деп тасқа ойылып жазылған алғаш жарнама пайда болған. Бірақ ол жарнама деп емес, жалпы хабарландыру ретінде қабылданған. Қазіргі уақытпен қарағанда, бұның жарнамалық хабарландыру екені түсінікті. Бұл жазба Каир қаласының музейінде сақтаулы екен[3.15]. Біздің ойымызша, осы тектес хабарландыру көбейген соң жарнама түсінігі туындай бастаған. Еңбектерде зерттеушілер алғашқы жарнамаға руина Помпеиінің қабырғасында табылған деректерді де жатқызады[7.10]. Жарнама сөзінің шығу тарихы мен ұғымы туралы ғалымдардың пікірі бір бірінен өзгешерек. Жарнама сөзі екі негіз бірліктен құралған. Біріншісі төл сөз болса, екіншісі - араб-парсы сөзі: жар + нама; жар - жариялау, мәлімдеу; хабар тарату, нама - жазылған хат, шығарылған бәйіт, дастан. Бұл сөз қазақ сөйлеу мәдениетінде кең қолданылады.
Энциклопедия, лексикология, терминологиялық еңбектерде: Жарнама - қойылым, концерт, басқа мәдени жарыстық, спорттық шаралар, ойын-сауық туралы хабарландыру түрі [3.21]-деп түсіндіріледі. Жарнаманың аудармасы реклама латын сөзінің reklamare (қатты айқай салу, хабарлау) сөзінен шыққан. Ойлап қарасақ, реклама сөзінің бастапқы ұғымы қазақша хабарландыру деген ұғымына, мазмұнына сай, теңбе-тең. Ал жарнама сөзі шетелден реклама сөзінің енуіне байланысты туындап қалыптасты. Қазақ тіліндегі Хабарландыру сөзі орыс тілінің объявление сөзінің аудармасына ғана сәйкес деп есептеліп, тар аядағы қолданыс ретінде ғана қабылданып, реклама мазмұнын қызметтік тұрғыдан ашпайтындай көрінді, осыдан Жарапазан сөзімен негіздес жарнама сөзі тілдік айналымға енді. Өйткені қазақ тілінде Жарапазан сөзі де қатты айғайлап хабарлау деген мағынада айтылатыны белгілі. Сонда Жарнама сөзінің туындауы Жарапазан сөзімен байланысты болып келеді.
Қазіргі жағдайда жарнама - жай ғана болатын жағымды оқиғаны, зат-нәрсені тар аядағы ортаға хабарлау емес, неғұрлым кең ауқымда жар салу болып табылатын, түрлі саудалық қарым-қатынастық, таныту мақсатындағы байланыс көзі, тіршілік қамы. Француз тіліндегі жаргон бойынша réclame сөзі мақтану дегенді мәнді білдіреді екен. Қазіргі жарнамада да осы ауыспалық қызметті көреміз. Бірақ ол ашық айтылмайды.
Ғалымдардың пікірінше, жарнаманың шығуы б.з.д. 11-мыңжылдық ортасы мен б.з.д. IX ғасыр аралығында пайда болған. Ғалымдар ең алғашқы жарнамаға көше саудагерлерінің, кезбе қолөнершілер мен зат тасушылардың айғайын жатқызады.
Жарнаманың бейнелі бастауы ежелгі ою, тату таңбасы, мүсін болып табылады. Бұны Ресей аумағында табылған мүрде денесіндегі тату іздері, т.б. заттардан көруге болады екен. Ертеде татуировканың болуы жоғары кастаның артықшылығы саналып, билік белгісін білдірген [9.13]. Сонымен бірге ежелгі саяси жарнамада мәтін мен суретті үйлестіру қолданылған.
Зерттеулерде жарнама нышандары адамзаттың өзін-өзі танып, саналы тіршілікке көшкен уақытында пайда болғандығы туралы айтылады. Алғашқы қауымдық құрылыс кезіндегі жарнама дами келе мәдени факторға айналып, тіл, діл, дін, әдет-ғұрып, т.б. шынайы өмірдің алғы шарттары сияқты адамзат дамуының өркениеттік ұғым-түсінігін қалыптастырды. Алғашқы жарнамалық белгіге адамға кауіп-қатер төнгенде берілетін дабылды айтуға болады. Сонымен бірге дабылды оның дыбыстық түріне қарай тайпа өкілдері бір-бірінен ажырататын дыбыстық белгі ретінде де қабылдаған. Бұларды жарнаманың әлеуметтік ақпарат жеткізу мазмұны деп қарастыруға болады.
Жарнама - жарнама беруші төлеген және мақсатты аудиторияға әсер ету мақсатында БАҚ немесе басқа байланыс арналары арқылы таратылатын маркетингтік коммуникациялар нысандарының бірі. Жарнаманың тар анықтамасы-қандай да бір тауарды, марканы, фирманы, қандай да бір кәсіпорынды, кандидаттың пайдасына үгіттейтін бұқаралық ақпарат құралдары және байланыстың басқа да түрлері арқылы жүзеге асырылатын ақылы бір бағыт.
Жарнаманың жалпыланған және егжей -- тегжейлі анықтамасы 1995 жылы шыққан Жарнама туралы заңда келтірілген. Жарнама-кез-келген нысанда, кез-келген тәсілмен таратылатын, жеке немесе заңды тұлға, тауарлар, идеялар мен бастамалар туралы ақпарат, ол белгісіз адамдар тобына арналған және осы жеке немесе заңды тұлғаларға, тауарларға, идеялар мен бастамаларға қызығушылықты қалыптастыруға немесе қолдауға және тауарларды, идеялар мен бастамаларды жүзеге асыруға ықпал етуге арналған[1.127]. Қазіргі уақытта жарнамалық қызметті нарықтық қатынастарға қатысушылардың басым көпшілігі жүзеге асырады. Жарнаманың әсері сату көлеміне, табыс деңгейіне және жарнама беруші ұйымдардың басқа көрсеткіштеріне әсер етеді.
Маркетингтік коммуникацияның құрамдас бөлігі ретінде жарнамалық коммуникациялардың негізгі сипаттамалары бар:
1. Іс жүзінде жарнамалық айналымда жарнамаланатын өнімнің немесе фирманың артықшылықтарына назар аударылады және олардың кемшіліктері айтылмауы мүмкін.
2. Жарнамалық коммуникативті әрекеттерді жүйелі түрде қайталау (мысалы, жарнамаларды үнемі қайталау) тұтынушыға белгілі бір психологиялық әсер етеді және оны коммуникативті әрекеттерге итермелейді (мысалы, сатып алуға).
XVII ғасырда Англияда алғашқы плакаттар пайда болды. Бірақ жарнама 1448 жылы баспа машинасының өнертабысымен дамудың жаңа кезеңін алды. Тарихта қалған баспа жарнамасының туған сәтін атап өткен жөн. Англияда баспа баспасөзі И.Гутенбергтің алғашқы тәжірибелерінен 30 жыл өткен соң пайда болды және діни мазмұндағы кітаптарды шығару үшін пайдаланылды. Бір күні баспасөздің иесі Уильям Кэктон қағаз қалдықтарын қолдана отырып, өз өнімдерін сатуда қиындықтарға тап болды, ол шіркеудің есіктеріне жабыстырылған әлемдегі алғашқы парақшаны басып шығарды.
1622 жылы жарнама ағылшын тіліндегі "Weekly News" деп аталатын алғашқы газеттің шығуы түрінде күшті ынталандыру алды. Кейін Эдисон мен Стил "Тэтлер" газетін шығара бастады, жарнаманың адал жақтаушылары болды. Эдисон жарнамалық мәтіндерді құрастырушыларға келесі кеңесті басып шығарды:"жарнама жазудың керемет өнері-оқырманның назарын аудару үшін дұрыс көзқарас табу, онсыз жақсы жаңалықтар банкроттық туралы хабарламалардың арасында байқалмауы немесе жоғалуы мүмкін"[4.100].
1631 жылы Францияда баспа жарнамасы пайда болды. Мұнда мерзімді басылымдардағы жарнаманың алғашқы бастаушысы-Теофраст Реностно, ол Парижде анықтамалық кеңсе ашып, "Газетт де Франсқа" жарнама орталығын орналастырды.
Американдық жарнаманың әкесі Бенджамин Франклин. Оның 1729 жылы шыққан газеті отарлық Американың барлық газеттерінің ішіндегі ең үлкен тиражға және жарнамалық басылымдардың ең үлкен көлеміне қол жеткізді. Американдық газеттердегі алғашқы жарнамалық мәтіндер ─ бұл Англиядан келген дәрі-дәрмектердің жалпы тізімі. Сол кездегі әдеттегі жарнамалық мәтіндерге 1735 жылы жарық көрген Б.Франклин газетіндегі жарнаманы жатқызуға болады.
0.2 Жарнаманың құрылымы және түрлері.
Заман талабына сай адамдар өресі күн санап өсуде. Сонымен бірге, қажеттілік көлемі сұранысты ұлғайтып, ерекше бір қызмет түрі жарнаманың да жасалу талабы да қарқынды дамуда. Әйтесе де жарнаманы жоспарлауда белгілі қағидаларға жүгінетіміз анық. Жарнама саласын толыққанды зерттеген Ж.Бекболатұлы жарнаманы құрастырып, жоспарлауда мынадай сауалдарды бөліп көрсетеді:
oo Жарнама не үшін жүргізілуі тиіс? (Жарнаманың міндеті)
oo Не жарнамаланады? (жарнама объектісі)
oo Түбінде қандай нәтижеге жетуге тиіспіз? (жарнаманың мақсаты)
oo Жарнама кімдерге арналғанбағытталған? (мақсаттық топ)
oo Нені жарнамалауға тиіспіз? (мақсаттық ауқым)
oo Қолда қандай құралдар бар? (жарнама бюджеті)
oo Қандай ақпарат құралдары пайдалаланылға тиіс? (жарнама көздері)
oo Жарнама қандай түрде берілмек? (жарнама құралы)
oo Не берілуге тиіс? (жарнамалық хабарлама)
oo Қандай жиілікті қолдануымыз қажет? (жарнаманың берілу мерзімі)
Жоспарлау барысында басты назар мақсатты топтарға аударылады, себебі, жарнама пәрменділігінің айқын көрсеткіші болмайды, оның тиімділігі көбіне көп адресаттық әрекетке байланысты.
Тиісті жарнаманы әзірлегеннен кейін ақпаратты тарату құралдарын жоспарлау керектігі анық. Мұндай жоспарлау негізгі үш кезеңнен тұрады:
oo ақпаратты тарату құралдарын бағалау;
oo қолайлы құралдарды таңдау;
oo осы құралдарды пайдалану саласындағы қажетті шешімдерді қабылдау. [2,58]
Тұтынушыларды кеңінен тарту, көкжиекті кеңейтіп, қызмет тиімділігін арттыру үшін жұртшылықтың фирмаға, оның жұмыс нәтижелеріне деген жылы көзқарасы, мекеменің қоғамдағы беделінің, имиджінің қалыптасуы үлкен орын алады. Бәсекелік күрестің, табыс мөлшерін ұлғайтудың маңызды факторы болады.
Жарнама хабарламаларының типтерінде Шыңдалиева М.Б. төмендегідей түрлерін көрсетеді:
oo сатып алушыға әсер ету тәсілі бойынша;
oo көрсету тәсілі бойынша;
oo негізгі мақсаты мен мәні жағынан;
oo жарнаманы тұтынушымен болатын кері байланысы жағынан.
Жарнама хабарламаларды көрсету тәсілі бойынша екіге бөлінеді:
oo рационалды;
oo эмоционалды.
Рационалды (заттық) жарнама - сатып алушының ой-санасына бағытталып жасалады. Ол сатып алушыны сендіру үшін, айтылған сөздерден алған әсерін күшейту үшін аргументтерді мысалға келтіре отырып, өз пікірін сызба немесе сурет арқылы сөз түрінде жеткізеді.
Эмоционалды (ассоциативті) жарнама - бір нәрсені еске түсіру арқылы жасалады. Ол терең ойды қозғауы тиіс. Санаға, сезімге, эмоцияға көңіл бөледі. Оның ең әсерлісі - сурет, өңі, түсі және аз деңгейдегі әуені.
Кейбір жарнамалар тек рационалды немесе тек эмоционалды болып келеді. Бірақ, жарнама хабарламаларының көпшілігінде, көп жағдайда екі түрлі комбинациядан құралатын жарнамалар кездеседі.
Жарнама қойылымы жағынан қатты және жұмсақ деп екі түрге бөлінеді.
Қатты жарнама өз рухы жағынан өткізуге жігер беруге жақын. Мұндай жарнамалардың аз мерзімді мақсаты бар. Олар: хабарландырудың сыртқы бейнесіне әр беретін, сатып алушы объектіге дауыстап айғайлау арқылы тезірек сатылуына ықпал етеді.
Жұмсақ жарнаманың мақсаты тауар туралы және оның маркасы туралы хабарлап қана қоймай, осы тауардың маңайында қолайлы орта тудырады. Әдетте бұлар терең мотивтегі символкада ойнайтын эмоциялы жарнама. Ол ақырындап тұрақты сатып алушының тауарға деген ынтасын жоғарлатады. Оның ішкі сатып алу қызығушылығын арттырады.
Жарнама негізгі мақсаты мен мәні жағынан келесі түрлерге бөлінуі мүмкін:
oo өнеркәсіптің қоғамдағы мүддесін, беделін көтеру мақсатындағы жарнама немесе имидж-жарнама деп аталады;
oo жігерлендіретін жарнама;
oo тұрақтылық жарнамасы;
oo фирма ішіндегі жарнама;
oo өнімді өткізуді көбейту мақсатындағы жарнама;
oo жадыда сақталатын жарнама;
oo салыстырмалы жарнама;
oo есте қалатын жарнама;
oo бекітетін немесе үстеме жарнама;
oo хабарлау жарнамасы;
oo превентивті жарнама.
Имидж (бейне) жарнама - негізінен фирманың және тауардың партнерлар мен сатып алушыларға жағымды бейне қалыптастыруына бағытталады. Онда сенімділік, жұмыстың нәтижелілігі, клиенттерге деген жақсы ниет, тұрақтылық басым болып келеді.
Жігерлендіретін жарнама - атаулы фирманың өнімін сатып алушылар сатып алу үшін құмарландыруға бағытталады. Мұнда осы фирма өнімдерінің негізгі жағымды жақтарын, басқа тауар және қызметпен салыстырғандағы жақсы сапасын айтуға үлкен мән беріледі.
Тұрақты жарнама - партнерлар мен сатып алушыларға фирма қызметінің тұрақтылығын, оның нарықтағы сенімді тұғырын хабарлауға бағытталады.
Фирма ішіндегі жарнама - әріптестердің өзінің өнеркәсібіне деген сенімін оятуға, өз тағдырымен тығыз байланыста екенін сезіндіруге бағытталған. Егер өнеркәсіптің әр қызметкері өз жұмысына қажетті шешім қабылдай алса, оған жауапкершілікпен қараса, онда қызметкерлер фирма жұмысын қанағат тұтып және осы фирманың жарнамасын қоғамға жеткізуші болып есептеледі. Фирма ішіндегі жарнаманың құралы:
oo фирма газеті;
oo басшылар мен қызметкерлер арасындағы жақсы қарым-қатынас;
oo қызметкерлер үшін көптеген әлеуметтік жеңілдіктер.
Өнім өткізуді көбейту мақсатындағы жарнама - жарнама қызметінің негізгі саласы.
Жадыда сақталатын жарнама - жарнаманың барынша агрессивті түрі. Негізгі мәселесі сатып алушыны бәсекелестердің тауары, қызметі емес, өздерінің тауары мен қызметін сатып алуға көндіру.
Салыстырмалы жарнама - бұл жадыда сақталатын жарнаманың бір түрі. Ол жаранамаланатын тауар және қызметті бәсекелсетердің тауар және қызметімен салыстыруға негізделген. Бәрімізге белгілі көптеген өркениетті елдерде бәсекелес таураларды немесе оларды өндірушілерді тікелей сынауға тыйм салынған заң бар, бірақ мұндай жарнамалар әлі күнге дейін өмір сүріп келеді.
Есте қалатын жарнама - тұрақты сатып алушыға нарықтағы атаулы тауарды немесе фирманы және оның мінездемесін есіне салып отыруға арналған жарнама.
Бекітетін немесе үстеме жарнама - есте қалатын жарнаманың бір түрі. Тауарды сатып алған тұтынушыны қолдауға, олардың таңдауының дұрыстығына сенім білдіруге бағытталған жарнама. Ол тұтынушыны тұрақтандырады.
Превентивті жарнама - өзіне қажетті шығыннан көп мөлшердегі қаржы жұмасайтын жарнама. Мұндай жарнама компаниялардың мақсаты - жарнама қызметіне көп мөлшерде сома жұмсауға жағдайы жоқ бәсекелестердің тұғырын бұзу. Қандай жарнама болмасын бір мезгілде жарнаманың бірнеше түрінен құралатыны түсінікті. Жарнама хабарламасының кең көлемін жарнама тұтынушымен болатын кері байланысы жағынан екі түрге бөлуге болады. Олар жарнама хабарламасының нақты тасымалдаушысымен төмендегі жағдайда байланысып отырады:
oo жарнама құралымен кері байланыс;
oo жарнама құралымен кері емес байланыс.
Жарнама құралымен кері байланыстағылар - жиі персонифицияланған жарнама жіберушілерді және олардың мүмкін болатын реакцияларын тікелей болжайтын жарнаманың бір түрі. Кері емес байланыстағы жарнама құралдары ол - жалпы ақпарат құралдары, оның ішінде электронды және сыртқы жарнамалардың барлық түрлері деп айтуға болады [3.22].
Жарнама хабарламаларды көрсету жағынан, қойылымы жағынан, негізгі мақсаты мен мәні жағынан осындай бірнеше түрлерге бөлінеді.
2 Жарнама - коммуникация құралы.
2.1 Бұқаралық ақпарат құралдарындағы жарнама мәдениеті.
Қазіргі жарнаманың коммуникативті нормаларына біздің елімізде, қаламызда болып жатқан әлеуметтік, тарихи - мәдени процестер әсер етті. Қазіргі уақытта қоғам ... жалғасы
тақырып: Жарнама тілінің коммуникативті аспектісі
Қостанай, 2022
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1. Жарнама - қазіргі заманғы мәдениет феномені ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1.Бастапқы жарнаманың дамуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.2.Жарнаманың құрылымы және түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12
2 Жарнама - коммуникация құралы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
2.1. Бұқаралық ақпарат құралдарындағы жарнама мәдениеті ... ... ... ... ... ... .. .24
2.2.Қаламыздағы үздік және өрескел жарнамалар ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .31
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .35
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..37
Кіріспе
Жарнаманың қоғамдағы экономикалық, саяси әлеуметтік және мәдени-рухани өміріндегі маңызы үнемі өсіп келеді. Шығармашылық жарнама өнімдердің ең жақсы үлгілерін өнер туындылары деп те атауға болады. Себебі жарнама өтімді болуы үшін түрлі ерекше әдістер мен шығармашылықты талап етеді. Соңғы он жылдық ішінде жарнама үлкен серпіліске ие болды және осы саладағы зерттеу жұмыстары артып келеді. Қазір Қазақстанда жарнама мамандарының кәсіпқойлығының қарқынды өсуі байқалады деп айтуға болады. Жарнама процесінде антропология, тарих, әдебиет, өнер, байланыс экономика, маркетинг, психология, әлеуметтану салалық білім белсенді қолданыла бастады. Жарнама психологиясының теориялық және әдістемелік аспектілерін дамыту тұтынушылар мен оның өтімділігіне жақсы әсер етеді.Тілді білгенмен де оның ғылыми тілін, жарнамалық тіліне арнайы дайындық қажет, арнайы мамандану қажет болады. Әйтсе де жарнама берушілер орфографиялық қателіктерге қоса осы заңнама талаптарын орындау кезінде де жиі қателіктерге ұрынып жатады. Көбінесе жарнаманың жоғары бөлігіне орыс тіліндегі нұсқасы орналасады немесе қазақ тілінде мәлімет беруді мүлдем ұмытып кетеді. Сол себепті біздің қазақ жарнамасының ақсау себебі, тілді білемін деп жарнама жасаймын деп ойлап, оны кәсіби деңгейде қарастырады. Кәсіби деңгейде атқаратын мамандарға жүгінбейді. Алысқа бармай-ақ, қаланың басты орталық көшелеріне ғана көз жүгіртсек, сондағы беделді сауда орталықтары мен белгілі дүкендерде орын алып отырған жарнамалық олқылықтардың басым көпшілігі грамматикалық қателіктерден тұратынын көреміз. Кейде тіпті қазақ тіліндегі аудармаға қарап сөз мағынасын түсінбей жатамыз. Сол себепті көптеген жарнамадағы қателіктер, ауытқушылықтар, когнетивтік десананс тудыратын тіркестер пайда болады. Жарнама біздің өміріміздің барлық салаларына еніп кетті, сондықтан адамдар айналасында сауатты жарнаманы көргісі келеді.
Жұмыстың мақсаты: Жарнама мен қоғамның байлынысын және жарнама қызметіне деген кәсіби көзқарастарды зерттеу. Сондай-ақ, тарихи деректермен танысып, қазіргі заманғы білім негіздерін ұсыну арқылы болашақ мамаңдардың ой-өрісі мен дүниетанымын қалыптастыруға септігін тигізу. Қала көшелеріндегі қате жарнамалардан көз сүрінеді. Сол өрескел және үздік жарнамаларды саралау. Әлеуметтік желілерде және дәстүрлі түрде орта жас пен жастар арасында, жарнамасы барлық талаптарға сай жасалған, брендтік тауарлардың адам өміріне қаншалықты маңызы бар екендігін сауалнама арқылы анықтау. Жарнаманың қазіргі даму деңгейін көрсету. Қала көшелеріндегі жарнама жағдайын саралау. Бүгінгі күнге дейін кәсіпкерлер қаладағы жарнамаларын орысшадан қазақшаға сауатсыз аударып келген еді. Сол қате берілген жарнамалардың түзету жолдарын қарастыру.
Жұмыстың міндеті: Жарнамадағы мақсаттарға сүйене отырып, мынадай міндеттер туындайды: жарнаманың тарихын қарастыру мақсатында бірнеше әдебиеттерге жүгіну, қала көшелеріне шығып, үздік және қате жазылған жарнамаларды табу, әлеуметтік желілерге жарияланатын және дәстүрлі сауалнаманың сценарийін дайындау, қала көшелеріндегі өрескел жарнамаларды түзету мақсатында, жарнамаларын қате жазған кәсіпкерлерге ұсынылатын арнайы бағдарлама немесе сайттарды анықтау.
Жұмыс өзектілігі: Аталмыш жұмыс тақырыбы қазіргі таңда өзекті болып табылады, себебі, адам өміріне жарнаманың берер пайдасы зор және алар орны ерекше. Сондай-ақ қазақ тілді жарнамалардың қаламызда ақсап тұрғандығы анық.
Зерттеу әдісі: Жарнама тарихын, оның қазіргі таңдағы жағдайын зерттеу. Қала көшелеріндегі жарнамаларды талдау. Сауалнама жүргізу әдісі.
Зерттеу обьектісі: Жарнаманың тарихы, қолданысы, адам өміріндегі маңызы.
Жұмыс құрылымы: ғылыми жұмыс кіріспеден, 2 тараудан, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1 Жарнама - қазіргі заманғы мәдениет феномені.
0.1 Бастапқы жарнаманың дамуы.
Жалпы адамзат өміріндегі жарнама мәселесінің көтерілуі, осы сөздің шығуы мен ұғымының қалыптасуы туралы мәлімет зерттеулерде әр түрлі айтылады. Жарнама түсінігі алғаш көне Греция мен Римде 2500 жыл бұрын сатылатын зат өндірісіне қатысты енген, өндірісте тақтайда, сүйекте өнім туралы ақпарат жазыла бастаған. Көне Египеттің Мемфия қаласында: Мен Рино, Крит аралынанмын, құдайдың қолдауымен түс жоримын - деп тасқа ойылып жазылған алғаш жарнама пайда болған. Бірақ ол жарнама деп емес, жалпы хабарландыру ретінде қабылданған. Қазіргі уақытпен қарағанда, бұның жарнамалық хабарландыру екені түсінікті. Бұл жазба Каир қаласының музейінде сақтаулы екен[3.15]. Біздің ойымызша, осы тектес хабарландыру көбейген соң жарнама түсінігі туындай бастаған. Еңбектерде зерттеушілер алғашқы жарнамаға руина Помпеиінің қабырғасында табылған деректерді де жатқызады[7.10]. Жарнама сөзінің шығу тарихы мен ұғымы туралы ғалымдардың пікірі бір бірінен өзгешерек. Жарнама сөзі екі негіз бірліктен құралған. Біріншісі төл сөз болса, екіншісі - араб-парсы сөзі: жар + нама; жар - жариялау, мәлімдеу; хабар тарату, нама - жазылған хат, шығарылған бәйіт, дастан. Бұл сөз қазақ сөйлеу мәдениетінде кең қолданылады.
Энциклопедия, лексикология, терминологиялық еңбектерде: Жарнама - қойылым, концерт, басқа мәдени жарыстық, спорттық шаралар, ойын-сауық туралы хабарландыру түрі [3.21]-деп түсіндіріледі. Жарнаманың аудармасы реклама латын сөзінің reklamare (қатты айқай салу, хабарлау) сөзінен шыққан. Ойлап қарасақ, реклама сөзінің бастапқы ұғымы қазақша хабарландыру деген ұғымына, мазмұнына сай, теңбе-тең. Ал жарнама сөзі шетелден реклама сөзінің енуіне байланысты туындап қалыптасты. Қазақ тіліндегі Хабарландыру сөзі орыс тілінің объявление сөзінің аудармасына ғана сәйкес деп есептеліп, тар аядағы қолданыс ретінде ғана қабылданып, реклама мазмұнын қызметтік тұрғыдан ашпайтындай көрінді, осыдан Жарапазан сөзімен негіздес жарнама сөзі тілдік айналымға енді. Өйткені қазақ тілінде Жарапазан сөзі де қатты айғайлап хабарлау деген мағынада айтылатыны белгілі. Сонда Жарнама сөзінің туындауы Жарапазан сөзімен байланысты болып келеді.
Қазіргі жағдайда жарнама - жай ғана болатын жағымды оқиғаны, зат-нәрсені тар аядағы ортаға хабарлау емес, неғұрлым кең ауқымда жар салу болып табылатын, түрлі саудалық қарым-қатынастық, таныту мақсатындағы байланыс көзі, тіршілік қамы. Француз тіліндегі жаргон бойынша réclame сөзі мақтану дегенді мәнді білдіреді екен. Қазіргі жарнамада да осы ауыспалық қызметті көреміз. Бірақ ол ашық айтылмайды.
Ғалымдардың пікірінше, жарнаманың шығуы б.з.д. 11-мыңжылдық ортасы мен б.з.д. IX ғасыр аралығында пайда болған. Ғалымдар ең алғашқы жарнамаға көше саудагерлерінің, кезбе қолөнершілер мен зат тасушылардың айғайын жатқызады.
Жарнаманың бейнелі бастауы ежелгі ою, тату таңбасы, мүсін болып табылады. Бұны Ресей аумағында табылған мүрде денесіндегі тату іздері, т.б. заттардан көруге болады екен. Ертеде татуировканың болуы жоғары кастаның артықшылығы саналып, билік белгісін білдірген [9.13]. Сонымен бірге ежелгі саяси жарнамада мәтін мен суретті үйлестіру қолданылған.
Зерттеулерде жарнама нышандары адамзаттың өзін-өзі танып, саналы тіршілікке көшкен уақытында пайда болғандығы туралы айтылады. Алғашқы қауымдық құрылыс кезіндегі жарнама дами келе мәдени факторға айналып, тіл, діл, дін, әдет-ғұрып, т.б. шынайы өмірдің алғы шарттары сияқты адамзат дамуының өркениеттік ұғым-түсінігін қалыптастырды. Алғашқы жарнамалық белгіге адамға кауіп-қатер төнгенде берілетін дабылды айтуға болады. Сонымен бірге дабылды оның дыбыстық түріне қарай тайпа өкілдері бір-бірінен ажырататын дыбыстық белгі ретінде де қабылдаған. Бұларды жарнаманың әлеуметтік ақпарат жеткізу мазмұны деп қарастыруға болады.
Жарнама - жарнама беруші төлеген және мақсатты аудиторияға әсер ету мақсатында БАҚ немесе басқа байланыс арналары арқылы таратылатын маркетингтік коммуникациялар нысандарының бірі. Жарнаманың тар анықтамасы-қандай да бір тауарды, марканы, фирманы, қандай да бір кәсіпорынды, кандидаттың пайдасына үгіттейтін бұқаралық ақпарат құралдары және байланыстың басқа да түрлері арқылы жүзеге асырылатын ақылы бір бағыт.
Жарнаманың жалпыланған және егжей -- тегжейлі анықтамасы 1995 жылы шыққан Жарнама туралы заңда келтірілген. Жарнама-кез-келген нысанда, кез-келген тәсілмен таратылатын, жеке немесе заңды тұлға, тауарлар, идеялар мен бастамалар туралы ақпарат, ол белгісіз адамдар тобына арналған және осы жеке немесе заңды тұлғаларға, тауарларға, идеялар мен бастамаларға қызығушылықты қалыптастыруға немесе қолдауға және тауарларды, идеялар мен бастамаларды жүзеге асыруға ықпал етуге арналған[1.127]. Қазіргі уақытта жарнамалық қызметті нарықтық қатынастарға қатысушылардың басым көпшілігі жүзеге асырады. Жарнаманың әсері сату көлеміне, табыс деңгейіне және жарнама беруші ұйымдардың басқа көрсеткіштеріне әсер етеді.
Маркетингтік коммуникацияның құрамдас бөлігі ретінде жарнамалық коммуникациялардың негізгі сипаттамалары бар:
1. Іс жүзінде жарнамалық айналымда жарнамаланатын өнімнің немесе фирманың артықшылықтарына назар аударылады және олардың кемшіліктері айтылмауы мүмкін.
2. Жарнамалық коммуникативті әрекеттерді жүйелі түрде қайталау (мысалы, жарнамаларды үнемі қайталау) тұтынушыға белгілі бір психологиялық әсер етеді және оны коммуникативті әрекеттерге итермелейді (мысалы, сатып алуға).
XVII ғасырда Англияда алғашқы плакаттар пайда болды. Бірақ жарнама 1448 жылы баспа машинасының өнертабысымен дамудың жаңа кезеңін алды. Тарихта қалған баспа жарнамасының туған сәтін атап өткен жөн. Англияда баспа баспасөзі И.Гутенбергтің алғашқы тәжірибелерінен 30 жыл өткен соң пайда болды және діни мазмұндағы кітаптарды шығару үшін пайдаланылды. Бір күні баспасөздің иесі Уильям Кэктон қағаз қалдықтарын қолдана отырып, өз өнімдерін сатуда қиындықтарға тап болды, ол шіркеудің есіктеріне жабыстырылған әлемдегі алғашқы парақшаны басып шығарды.
1622 жылы жарнама ағылшын тіліндегі "Weekly News" деп аталатын алғашқы газеттің шығуы түрінде күшті ынталандыру алды. Кейін Эдисон мен Стил "Тэтлер" газетін шығара бастады, жарнаманың адал жақтаушылары болды. Эдисон жарнамалық мәтіндерді құрастырушыларға келесі кеңесті басып шығарды:"жарнама жазудың керемет өнері-оқырманның назарын аудару үшін дұрыс көзқарас табу, онсыз жақсы жаңалықтар банкроттық туралы хабарламалардың арасында байқалмауы немесе жоғалуы мүмкін"[4.100].
1631 жылы Францияда баспа жарнамасы пайда болды. Мұнда мерзімді басылымдардағы жарнаманың алғашқы бастаушысы-Теофраст Реностно, ол Парижде анықтамалық кеңсе ашып, "Газетт де Франсқа" жарнама орталығын орналастырды.
Американдық жарнаманың әкесі Бенджамин Франклин. Оның 1729 жылы шыққан газеті отарлық Американың барлық газеттерінің ішіндегі ең үлкен тиражға және жарнамалық басылымдардың ең үлкен көлеміне қол жеткізді. Американдық газеттердегі алғашқы жарнамалық мәтіндер ─ бұл Англиядан келген дәрі-дәрмектердің жалпы тізімі. Сол кездегі әдеттегі жарнамалық мәтіндерге 1735 жылы жарық көрген Б.Франклин газетіндегі жарнаманы жатқызуға болады.
0.2 Жарнаманың құрылымы және түрлері.
Заман талабына сай адамдар өресі күн санап өсуде. Сонымен бірге, қажеттілік көлемі сұранысты ұлғайтып, ерекше бір қызмет түрі жарнаманың да жасалу талабы да қарқынды дамуда. Әйтесе де жарнаманы жоспарлауда белгілі қағидаларға жүгінетіміз анық. Жарнама саласын толыққанды зерттеген Ж.Бекболатұлы жарнаманы құрастырып, жоспарлауда мынадай сауалдарды бөліп көрсетеді:
oo Жарнама не үшін жүргізілуі тиіс? (Жарнаманың міндеті)
oo Не жарнамаланады? (жарнама объектісі)
oo Түбінде қандай нәтижеге жетуге тиіспіз? (жарнаманың мақсаты)
oo Жарнама кімдерге арналғанбағытталған? (мақсаттық топ)
oo Нені жарнамалауға тиіспіз? (мақсаттық ауқым)
oo Қолда қандай құралдар бар? (жарнама бюджеті)
oo Қандай ақпарат құралдары пайдалаланылға тиіс? (жарнама көздері)
oo Жарнама қандай түрде берілмек? (жарнама құралы)
oo Не берілуге тиіс? (жарнамалық хабарлама)
oo Қандай жиілікті қолдануымыз қажет? (жарнаманың берілу мерзімі)
Жоспарлау барысында басты назар мақсатты топтарға аударылады, себебі, жарнама пәрменділігінің айқын көрсеткіші болмайды, оның тиімділігі көбіне көп адресаттық әрекетке байланысты.
Тиісті жарнаманы әзірлегеннен кейін ақпаратты тарату құралдарын жоспарлау керектігі анық. Мұндай жоспарлау негізгі үш кезеңнен тұрады:
oo ақпаратты тарату құралдарын бағалау;
oo қолайлы құралдарды таңдау;
oo осы құралдарды пайдалану саласындағы қажетті шешімдерді қабылдау. [2,58]
Тұтынушыларды кеңінен тарту, көкжиекті кеңейтіп, қызмет тиімділігін арттыру үшін жұртшылықтың фирмаға, оның жұмыс нәтижелеріне деген жылы көзқарасы, мекеменің қоғамдағы беделінің, имиджінің қалыптасуы үлкен орын алады. Бәсекелік күрестің, табыс мөлшерін ұлғайтудың маңызды факторы болады.
Жарнама хабарламаларының типтерінде Шыңдалиева М.Б. төмендегідей түрлерін көрсетеді:
oo сатып алушыға әсер ету тәсілі бойынша;
oo көрсету тәсілі бойынша;
oo негізгі мақсаты мен мәні жағынан;
oo жарнаманы тұтынушымен болатын кері байланысы жағынан.
Жарнама хабарламаларды көрсету тәсілі бойынша екіге бөлінеді:
oo рационалды;
oo эмоционалды.
Рационалды (заттық) жарнама - сатып алушының ой-санасына бағытталып жасалады. Ол сатып алушыны сендіру үшін, айтылған сөздерден алған әсерін күшейту үшін аргументтерді мысалға келтіре отырып, өз пікірін сызба немесе сурет арқылы сөз түрінде жеткізеді.
Эмоционалды (ассоциативті) жарнама - бір нәрсені еске түсіру арқылы жасалады. Ол терең ойды қозғауы тиіс. Санаға, сезімге, эмоцияға көңіл бөледі. Оның ең әсерлісі - сурет, өңі, түсі және аз деңгейдегі әуені.
Кейбір жарнамалар тек рационалды немесе тек эмоционалды болып келеді. Бірақ, жарнама хабарламаларының көпшілігінде, көп жағдайда екі түрлі комбинациядан құралатын жарнамалар кездеседі.
Жарнама қойылымы жағынан қатты және жұмсақ деп екі түрге бөлінеді.
Қатты жарнама өз рухы жағынан өткізуге жігер беруге жақын. Мұндай жарнамалардың аз мерзімді мақсаты бар. Олар: хабарландырудың сыртқы бейнесіне әр беретін, сатып алушы объектіге дауыстап айғайлау арқылы тезірек сатылуына ықпал етеді.
Жұмсақ жарнаманың мақсаты тауар туралы және оның маркасы туралы хабарлап қана қоймай, осы тауардың маңайында қолайлы орта тудырады. Әдетте бұлар терең мотивтегі символкада ойнайтын эмоциялы жарнама. Ол ақырындап тұрақты сатып алушының тауарға деген ынтасын жоғарлатады. Оның ішкі сатып алу қызығушылығын арттырады.
Жарнама негізгі мақсаты мен мәні жағынан келесі түрлерге бөлінуі мүмкін:
oo өнеркәсіптің қоғамдағы мүддесін, беделін көтеру мақсатындағы жарнама немесе имидж-жарнама деп аталады;
oo жігерлендіретін жарнама;
oo тұрақтылық жарнамасы;
oo фирма ішіндегі жарнама;
oo өнімді өткізуді көбейту мақсатындағы жарнама;
oo жадыда сақталатын жарнама;
oo салыстырмалы жарнама;
oo есте қалатын жарнама;
oo бекітетін немесе үстеме жарнама;
oo хабарлау жарнамасы;
oo превентивті жарнама.
Имидж (бейне) жарнама - негізінен фирманың және тауардың партнерлар мен сатып алушыларға жағымды бейне қалыптастыруына бағытталады. Онда сенімділік, жұмыстың нәтижелілігі, клиенттерге деген жақсы ниет, тұрақтылық басым болып келеді.
Жігерлендіретін жарнама - атаулы фирманың өнімін сатып алушылар сатып алу үшін құмарландыруға бағытталады. Мұнда осы фирма өнімдерінің негізгі жағымды жақтарын, басқа тауар және қызметпен салыстырғандағы жақсы сапасын айтуға үлкен мән беріледі.
Тұрақты жарнама - партнерлар мен сатып алушыларға фирма қызметінің тұрақтылығын, оның нарықтағы сенімді тұғырын хабарлауға бағытталады.
Фирма ішіндегі жарнама - әріптестердің өзінің өнеркәсібіне деген сенімін оятуға, өз тағдырымен тығыз байланыста екенін сезіндіруге бағытталған. Егер өнеркәсіптің әр қызметкері өз жұмысына қажетті шешім қабылдай алса, оған жауапкершілікпен қараса, онда қызметкерлер фирма жұмысын қанағат тұтып және осы фирманың жарнамасын қоғамға жеткізуші болып есептеледі. Фирма ішіндегі жарнаманың құралы:
oo фирма газеті;
oo басшылар мен қызметкерлер арасындағы жақсы қарым-қатынас;
oo қызметкерлер үшін көптеген әлеуметтік жеңілдіктер.
Өнім өткізуді көбейту мақсатындағы жарнама - жарнама қызметінің негізгі саласы.
Жадыда сақталатын жарнама - жарнаманың барынша агрессивті түрі. Негізгі мәселесі сатып алушыны бәсекелестердің тауары, қызметі емес, өздерінің тауары мен қызметін сатып алуға көндіру.
Салыстырмалы жарнама - бұл жадыда сақталатын жарнаманың бір түрі. Ол жаранамаланатын тауар және қызметті бәсекелсетердің тауар және қызметімен салыстыруға негізделген. Бәрімізге белгілі көптеген өркениетті елдерде бәсекелес таураларды немесе оларды өндірушілерді тікелей сынауға тыйм салынған заң бар, бірақ мұндай жарнамалар әлі күнге дейін өмір сүріп келеді.
Есте қалатын жарнама - тұрақты сатып алушыға нарықтағы атаулы тауарды немесе фирманы және оның мінездемесін есіне салып отыруға арналған жарнама.
Бекітетін немесе үстеме жарнама - есте қалатын жарнаманың бір түрі. Тауарды сатып алған тұтынушыны қолдауға, олардың таңдауының дұрыстығына сенім білдіруге бағытталған жарнама. Ол тұтынушыны тұрақтандырады.
Превентивті жарнама - өзіне қажетті шығыннан көп мөлшердегі қаржы жұмасайтын жарнама. Мұндай жарнама компаниялардың мақсаты - жарнама қызметіне көп мөлшерде сома жұмсауға жағдайы жоқ бәсекелестердің тұғырын бұзу. Қандай жарнама болмасын бір мезгілде жарнаманың бірнеше түрінен құралатыны түсінікті. Жарнама хабарламасының кең көлемін жарнама тұтынушымен болатын кері байланысы жағынан екі түрге бөлуге болады. Олар жарнама хабарламасының нақты тасымалдаушысымен төмендегі жағдайда байланысып отырады:
oo жарнама құралымен кері байланыс;
oo жарнама құралымен кері емес байланыс.
Жарнама құралымен кері байланыстағылар - жиі персонифицияланған жарнама жіберушілерді және олардың мүмкін болатын реакцияларын тікелей болжайтын жарнаманың бір түрі. Кері емес байланыстағы жарнама құралдары ол - жалпы ақпарат құралдары, оның ішінде электронды және сыртқы жарнамалардың барлық түрлері деп айтуға болады [3.22].
Жарнама хабарламаларды көрсету жағынан, қойылымы жағынан, негізгі мақсаты мен мәні жағынан осындай бірнеше түрлерге бөлінеді.
2 Жарнама - коммуникация құралы.
2.1 Бұқаралық ақпарат құралдарындағы жарнама мәдениеті.
Қазіргі жарнаманың коммуникативті нормаларына біздің елімізде, қаламызда болып жатқан әлеуметтік, тарихи - мәдени процестер әсер етті. Қазіргі уақытта қоғам ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz