Аудиттің фирмаішілік стандарттары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 89 бет
Таңдаулыға:

министрлігі Республики Казахстан

Д. Серікбаев атындағы ШҚМТУ ВКГТУ им. Д. Серикбаева

БЕКІТЕМІН

Бизнес және кәсіпкерлік

мектебінің деканы

Ж. Конурбаева

« »2017 ж.

АУДИТ

Қысқаша лекциялар жинағы

АУДИТ

Краткий конспект лекций

Мамандығы: 5В050800 - Есеп және аудит

Оқу бөлімі: күндізгі, сырттай (орта, орташа арнайы және жоғары білім негізінде)

Өскемен

Усть-Каменогорск

2017
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

Д. Серикбаев атындағы ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК

ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Г. А. Байтикенова

аудит

Қысқаша лекциялар жинағы

Мамандығы: 5В050800 - Есеп және аудит

Оқу бөлімі: күндізгі, сырттай (орта, орташа арнайы және жоғары білім негізінде)

Өскемен

2017

УДК 657. 631. 8

Байтикенова Г. А . Аудит: 5В050800 - Есеп және аудит мамандығының орта, орташа арнайы және жоғары білім негізінде оқитын студенттеріне арналған қысқаша лекциялар жинағы/ ШҚМТУ. - Өскемен, 2017. - 88 бет.

Қысқаша лекциялар жинағында пәннің мақсаты мен міндеттері анықталған, дәріс тақырыптары және қысқаша мазмұны келтірілген. Оқу барысында студенттер аудиттің әдістерімен танысып, қаржы есебіндегі талдау, қорытындыны жасап үйрену керек

Бизнес және кәсіпкерлік мектебінің оқу әдістемелік кеңесінде қаралып, бекітілді

Хаттама № 2017 ж.

© Д. Серікбаев атындағы

Шығыс Қазақстан Мемлекеттік Техникалық университеті, 2017

Лекциялар жинағы Жұмыс оқу жоспары, Эллективтік пәндер каталогі және Мамандықтың модульдік білім беру бағдарламасы негізінде «Қаржы, есеп және салық салу» кафедрасында әзірленді.

Бизнес және кәсіпкерлік мектебінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды.

Төрайымы Г. Байтикенова

ж. № хаттама

Қаржы, есеп және салық салу кафедрасының отырысында талқыланды.

Кафедра меңгерушісі Э. Мадиярова

ж. № хаттама

Әзірлеген

Аға оқытушы Г. Байтикенова

МАЗМҰНЫ Кіріспе 1 Аудиттің мағынасы, мақсаты және маңызы

2 Аудиттің стандарттары мен аудитордың мамандық этикасы

3 Аудиторлық тәуекелділік. Аудиторлық дәлелдеулер

4 Құжаттамалар және аудит сапасын бағалау

5 Клиенттің ішкі бақылау жүйесі 6 Аудиттің масштабы және жұмысын жоспарлау 7 Аудиторлық қорытынды 8 Сатып алу кезеңінің аудиті 9 Өндіріс кезеңінің аудиті 10 Қаржылық қорытындының қалыптасуы мен сату кезеңінің аудиті 11 Ақша қаражатының аудиті 12 Ұзақ мерзімді активтердің аудиті 13 Міндеттемелер мен капиталдардың аудиті 14 Аудитте талдау тәсілдерін пайдалану 15 Аудиттің қорытынды кезеңі

Әдебиеттер тізімі

КІРІСПЕ

Нарық экономикасының өркендеуі ғылымдардың және қоғамдағы өндірістік қатынастардың алдына жаңа талаптар қоюда. Заңды және жеке тұлғалар әртүрлі жолдармен шаруашылық субъектісін басқаруға қатынасады. Басқаруға қатынасудың бір түрі - олардың басы бос қаржыларын өндірістің өндеуіне бағыттау, қаржы - кредиттік қатынастарға кірісуі және инвестицияларды жарғылық жұмыс капиталдарының қорлануына жұмсау.

Бақылау тексеруші қызметтер құрылымдары мен бақылау түрлерінде түбегейлі өзгерістер болды.

Қазіргі нарық жағдайындағы экономикалық бақылаудың перспективті және тиімді түрлерінің бірі тәуелсіз бақылау болып отыр. Тәуелсіз бақылауды өз қызметін тапсырыс иесі клиент есебінен шартты коммерциялық негізінде іске асыратын аудиторлар, аудиторлық ұйымдар жүргізеді.

Берілген курс «Аудит» аудиттің теориялық және практикалық негізгі сұрақтарына жауап береді, олардың міндеті, қағидалары, әдістері, функцияларын ашады аудиторлық ұйымдарда.

Аудит пәні студенттердің комплекстік білімін және тәжірибелік деңгейін жетілдіреді.

Курс мақсаты студенттерге көмектесу неғұрлым тереңірек оқып білу, мәнін, шарттарын құқықтық негізі және этикалық аудит нормасын, сонымен қатар оның маңыздылығы мен ролін аудиторлық ұйымдардағы қажеттілігін нарықтық экономикада. Пәннің мәні негізделген семинарлық сабақтардағы теориялық және практикалық білімдерді бекіту студенттердің өзіндік жұмыс барысында.

Пәннің тереңірек оқылуына ҚР құқықтық және нормативті актілер, периодикалық және негізгі монографиялық әдебиет, Қазақстанның экономист ғылымдарының еңбектерін пайдалану керек.

Аудиттің ақпараттық негізі бухгалтерлік есеп болып табылатындықтан ұйымдарды тексеретін аудиторлар бухгалтерлік есептеме нақтылығымен олардың аудиторлық дәлелдерін және өндірісті жетілдіру мақсатындағы шығындарды, қаржыларды жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды, жобаларды бизнес жоспармен жоспарларды жасау үшін дәйекті ақпараттар алу және қызмет процесін басққарудың тиімділігін арттыру мақсатында басқа іс-шараларды іске асыру үшін тексерудің арнаулы әдістеріммен тәсілдерін қолдана білу керек.

Міне, осының бәрі, нарық жағдайындағы аудит негіздері, сонымен қатар меншіктің әр түрлі нысанындағы өндірістік кәсіпорындарға аудиторлық тексеру жүргізуді ұйымдастыру мен оның әддістемесі ашып көрсетілетін қазақ тіліндегі оқу практикалық құралға деген қажеттілікті тудырады.

1 Тақырып: «Аудиттің мағынасы, мақсаты және міндеттері»

Дәріс сұрақтары:

Аудиттің пайда болуы мен дамуы.
Аудиттің мәні мен маңызы.
Аудит түрлері.

Дәрістің мазмұны:

Аудиттің бірнеше ғасырлық тарихы бар. Ең алғаш тәуелсіз аудиторлар ХІХ ғасырда Еуропаның акционерлік қоғамдарында пайда болған.

Аудиторлар институтының пайда болуы шаруашылық қызметінің дамуы себепті есеп ақпараты сапасын тәуелсіз бақылаудың деңгейіне қойылатын талаптың жоғарылағандығымен байланысты. Осыған жауап ретінде Англияда бақылаушылар (аудиторлар) институты пайда болады. Тарихта бұл институт жайлы 1299 жылы алғаш айтылады. «Аудит» терминінің түп тегі латын тілінің «auditor» сөзінен шыққан және сөзбе-сөз аударғанда «тыңдаушы» дегенді білдіреді. Мұның себебі, сол уақыттағы лауазымды тұлғалардың көпшілігі сауатсыз болғандықтан, жазбаша құжаттар емес, тексерілетін тұлғалардың ауызша берілген мәліметі тексерілген.

Ағылшын ғалымы Лоуренс Роберт Дикси (1864-1932) аудиттің анықтамасын тұңғыш идеологы мен теоретигі болып саналады. Ол 1882 жылы аудитті құжаттарды тексеру мен құндылықтарға түгендеу жасау негізінде бухгалтерлік баланстың дұрыстығы мен шынайылығын растау жұмысы деп дәл айқындап берген.

Кейіннен Р. Л. Диксидің тұжырымдары А. Т. Ватсон, В. Ф. Фостер, И. Ф. Шер, Р. Годдардың жұмыстарында жалғастырылды.

Осы ғылыми ізденістердің нәтижесінде шаруашылықпен айналысатын тұлғалардың психологиясы аудиттің пәні болып табылады деген көзқарас қалыптасады.

Р. Годдард талан - тараждың оннан тоғызы бухгалтерлердің кінәсынан болады деп санайды, ал Ватсон А. Т. бухгалтерге тән қателіктердің он бір түрін атап көрсеткен:

1) құндылықтар, әсіресе ақша уақытында кірістелмейді;

2) құжаттар уақытында рәсімделмейді;

3) ақша және материалдық шоттар бойынша қалдықтар жасанды ұлғайтылып көрсетіледі;

4) төлем ведомостарының қорытындылары жасанды ұлғайтылады;

5) бухгалтерге жақын тұлғалардың еңбек ақылары көтеріледі;

6) іс жұзінде жоқ адамдарға ақша жазылады;

7) жабдықтаушылармен келісу арқылы баға ұлғайтылып көрсетіледі;

8) Касса шотының жалған түрде кредиттелуі немесе жалған кредиторлық борыштың көрсетілуі;

9) жасанды ұлғайтылған сыйақыларды төлеу және оны алушымен бөлісу;

10) жасанды құжаттар жасау (әсіресе чектерді) ;

11) бір құжатты бірнеше рет төлеу.

Әрине, коммерциялық қылмыстың тізімі мұнымен шектелмейді, бірақ, олар бұгінгі таңда да өзекті болып табылады.

Аудит - бұл Қазақстан Республикасының заңнамаларымен бекітілген талаптарға сәйкес заңды тұлғалардың қаржылық есептіліктерінің сенімділігі мен шынайылығы жөнінде тәуелсіз пікір қалыптастыру мақсатында жүргізілетін тексеріс.

Аудиторлық қызметтің мәні - ол аудиторлардың немесе аудиторлық фирмалардың клиенттерге келесі қызметтерді ұсынуы бойынша кәсіпкерлік қызметі:

қаржылық есептілікті, есептік - төлем құжаттамаларды тәуелсіз тексеру;
кеңес беру;
бухгалтерлік есепті жүргізу және оны қалпына келтіру;
ұйымның активтері мен міндеттемелерін бағалау;
салық декларациясын құру;
шаруашылық - қаржылық қызметіне экономикалық талдау жасау;
және тағы басқалары.

Аудиттің мақсаты - аудиторға қаржылық есептіліктің және оны құрудың бекітілген концептуалдық негізіне сәйкес, барлық маңызды аспектілері бойынша олардың әзірленуі туралы қорытынды жасауға (пікір қалыптастыруға) мүмкіндік беру болып табылады. Алайда, аудиттің мақсатына берілген әдеттегі анықтамаға қарамастан, іс жұзінде клиенттің аудиторға қойған талабы - аудиттің мақсаты болуы керек.

Аудиттің қажеттілігі қаржылық есептілікті пайдаланушылардың мүдделеріне негізделеді. Ақпаратты пайдаланушылар ішкі және сыртқы болып екі топқа бөлінетіні мәлім. Ішкі пайдаланушыларға дұрыс басқару шешімін қабылдауы үшін ешбір қатесіз және ауытқусыз шынайы қаржылық ақпарат қажет. Сонымен бірге, ұйымның қаржылық жағдайына сыртқы пайдаланушылар да өз мүдделеріне байланысты қызығушыылқ білдіреді. Аудиторлық қызметтің негізгі міндеті экономикалық субъектілердің қаржылық - шаруашылық қызметін реттейтін заңдылықтардың сақталуының сапалы тексерілуін қамтамасыз ету, бухгалтерлік есепті жүргізу, есептілік құру және ақпаратты пайдаланушыларды кәсіпорынның қаржылық жағдайы туралы ақпаратпен қамтамасыз ету болып табылады. Іскерлік ортада есеп мәліметтері аудиторлық қорытындымен расталмаған кәсіпкерлерге сенім аз болады.

Аудиттің мәнін, құрылу қағидаларын, ұйымдастырылу нысандарын, жүргізу әдістерін тереңдетіп зерттеу мақсатында оның жіктемесі жасалады. Аудит жіктемесі әдетте келесі белгілерге негізделеді: функционалдық сипаты, мақсаттылығы, мазмұны, объектілері, тексеру уақыты, түрі және әдістері бойынша. Дәстүрлі жіктемеге түрлері, субъектілері, жүргізу техникасына, нысаны мен әдістеріне қарай жіктеу жатады. (Кесте)

Кесте - Аудиттің жіктелуі

Жіктеу белгілері: Жіктеу белгілері

Жіктеу белгілері: Аудит субъектілері бойынша

Тағайындалуы бойынша

Заңнама талаптарына сәйкес

Аудитті жүргізу техникасына байланысты

Жүргізу кезектілігіне (мерзіміне) байланысты

Жіктеу белгілері: Жіктеу белгілерінің құрамдас бөліктері

Жіктеу белгілері:

Ішкі

Сыртқы

Қаржылық есептілік аудиті

Бекітілген критериилерге сәйкес келу аудиті

Арнайы (экологиялық және т. б. аудит)

Міндетті, Бастамашылық

Құжаттар мен активтер инспекциясы

Зерттеу

Талдамалық есептеулер және тексерулер

Бастапқы

Келісілген (қайталанушы)

Ішкі аудит басқару есебінің маңызды ажырамас элементі болып табылады.

Аудиттің негізгі пайдаланушылары кісәпорынның, фирманың, компанияның ішінде болғандықтан ішкі аудит деп аталады. АҚШ ішкі аудиторлар институты ішкі аудитке келесі анықтама береді: «Кәсіпорынның өз мүддесі үшін өз жұмысын тексеруге және бағалауға арналған тәелсіз қызметі ішкі аудит болып табылады».

Сыртқы аудитті сыртқы тәуелсіз аудиторлар немесе аудиторлық фирмалар әр түрлі үйымдармен, олардың меншік нысанына және ведомстволық бағынушылығына қарамастан, келісім - шартқа тұру негізінде іске асырылады. Сыртқы аудиторлар ұсынатын ақпаратты пайдаланушыларға шаруашылық субъектісінің төлем қабылеттілігін тәуелсіз аудиторлық бағалауды қажет ететін банктер мен әр түрлі кредиторлар жатады. Екіншіден, кәсіпорынның мүліктік жағдайы және оның қаржылық - шаруашылық қызметі туралы мәліметті қажет ететін салық қызметі, қаржы полициясы тәрізді мемлекеттік билік және басқару органдары кіреді. Үшіншіден, сыртқы пайдаланушыларға биржалық операциялар қатысушылары жатады. Оларға кәсіпорынның қаржылық жағдайы туралы ақпарат қажет, өйткені, ол акцияның биржадағы бағасына тікелей әсер етеді және т. б.

Қаржылық есептілік аудиті - субъектінің қаржылық есептілігінің сенімділігі туралы аудиторлық қорытынды беру мақсатында тексеру жүргізу.

Бекітілген критерийлерге сәйкес келу аудиті кәсіпорында заңдылықтардың бекітілген шарттардың, ережелердің, нормалар мен нормативтердің сақталуына тексеріс жүргізу. Аудиттің бұл түрі көбінесе белгілі бір критерийлерді бекіткен органның талабы бойынша жүргізіледі.

Арнайы аудит - субъекті қызметінің кейбір жақтарын, олардың мемлекет алдындағы бекітілген нормалар мен міндеттемелерінің, белгілі бір процедуралардың орындалуын тексеру.

Міндетті аудит - кәсіпорынның қаржылық есептілігін тексеру мақсатында сыртқы ұйымның талабы мен тапсырысы бойынша міндетті түрде жүргізілетін аудит.

ҚР «аудиторлық қызмет туралы» Заңына (№ 304-1, 20. 11. 1998ж. ) сәйкес келесі үйымдарда міндетті аудит жүргізіледі:

банктер;
несиелік серіктестіктер;
банк операцияларының кейбір түрлерімен айналысатын ұйымдар;
табиғи монополия субъектілері;
шетел капиталы қатысатын кәсіпорындар;
сақтандыру ұйымдары және басқалары;
ұлттық компаниялар.

Бастамашылық аудит экономикалық субъектінің бастамасы бойынша аудитормен (аудиторлық фирмамен) келісім - шартқа тұру арқылы жүргізіледі. Мұндай тексерістің сипаты мен көлемін клиент анықтайды.

Аудит жіктемесінің келесі белгісі - аудитті жүргізу техникасына байланысты аудиторлық дәлелдеулерді жинақтаудың келесі тәсілдері бар:

Зерттеу - бұл бақыланатын объектінің тұрған жерінде нақты жағдайымен танысу арқылы жүргізілетін әдістемелік тәсіл. Ол мысалы, қойма шаруашылығының, өрт қауіпсіздігінің, еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасының және т. б. жағдайын тексеру мақсатында жүргізіледі.

Инспекция - бұл алғашқы құжаттар мен есеп тіркемелеріндегі бухгалтерлік жазулардың, қаржылық есептеменің толтырылу және құрастырылу дұрыстығы мен заңдылығын, сонымен бірге, ұйымның материалдық активтерінің сақталуы мен тиімді пайдаланылуын тексеру.

Талдамалық тексерулер - бұл кәсіпорынның қаржылық - шаруашылық қызметінің маңызды көрсеткіштерін ішкі резервтер мен ұйымның ары қарай даму перспективасын анықтау мақсатында бухгалтерлік құжаттар мен қаржылық есептіліктің, жедел, статистикалық және басқа да мәліметтер негізінде экономикалық талдаудың әдістерінің көмегімен жан жақты зерттеу.

Есептеулер - өз бетінше жекелеген көрсеткіштерді есептеп шығару арқылы бухгалтерлің құжаттардағы сандық жазулардың дәлдігін арифметикалық тексеру үшін қолданылады. Мысалы, Жинақ зейнетақы қорына аударымдардың, корпорациялық табыс салығы, жеке табыс салығы бойынша есептелген салық сомаларының дұрыстығын тексеру. .

Алғашқы аудит - клиент үшін алғаш жүргізіліп отырған аудит. Аудиттің бұл түрі аудиттің тіуекелділігін және уақыт шығынын өсіреді. Өйткені, аудиторларда клиент қызметінің ерекшеліктері, оның ішкі бақылау жүйесі туралы қажетті ақпарат болмайды.

Келісілген (қайталанушы) аудит. Бұл аудитордың (аудиторлық фирманың) қайта өткізіп отырған немесе осы клиентке тұрақты жүргізілетін аудит түрі. Сондықтан аудитор клиент қызметінің ерекшеліктерін, оның бухгалтерлік есебінің оң және теріс жақтарымен жақсы таныс болады.

2 Тақырып: « Аудиттің стандарттары мен аудитордың мамандық этикасы»

Дәріс сұрақтары:

1. Аудиттің нормативтік реттелуі.

2. Қазақстандағы халықаралық аудит стандарттары

3. Аудиттің фирмаішілік стандарттары

4. Аудиттің мамандық этикасы

Негізгі түсініктер: аудит қағидалары, аудит стандарттары, жалпы стандарттар, жұмыс стандарттары, фирма ішілік стандарттар, аудиттің мамандық этикасы, кәсіби аудиторлардың этикалық Кодексі

Дәрістің мазмұны:

1. Аудиттің нормативтік реттелуі.

Аудиторлық тексеру нәтижелері маңызды басқару шешімдерін қабылдауға негіз болады. Сондықтан халықаралық тәжірбиеде аудиторлық қызмет тек кәсіби аудиторлық ұйымдармен ғана емес, сондай-ақ мемлекеттік масштабта реттеле алады.

Нормативтік-құқықтық реттеу дегеніміз- бұл, аудиторлық тексеру жүргізу объектісінің жұмыс істеуін заңда, нормативтік құжаттарда, ережелерде қарастырылған нормалар мен ережелерге қатысты зерттеу. Аудиторлық қызметті реттеуші негізгі нормативтік-құқықтық құжаттарға ҚР “Аудиторлық қызмет туралы” Заңымен қатар аудиторлық қызметке тікелей және жанама реттейтін заңдар (ҚР “Әкімшілік құқық бұзушылық туралы” Кодексі, ҚР Қылмыстық Кодексі, Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі, ҚР-ның “Лицензиялау туралы” заңы ) және басқа да нормативті құжаттар жатады

“Аудиторлық қызмет туралы” заң Қазақстан Республикасында аудиторлық қызметті жүзеге асыру процессінде мемлекеттік органдардың, заңды және жеке тұлғалардың, аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың арасында туындайтын қатынастарды реттейді. Бұл заң Қазақстан Республикасында аудиторлық қызметті реттейтін бірінші денгейдегі құжаттарға жатады.

Заңдар мен нормативтік актілер қаржылық қорытынды есепке қатысы бойынша едәуір ажыратылады. Кейбір заңдар немесе нормативтік актілер субъектінің қаржылық қорытынды есебінің нысанын немесе мазмұнының, есепке алынуға тиісті сомаларды немесе қаржылық қорытынды есепте ашылып көрсетілуге тиісті ақпараттарды айқындайды. Басқа заңдар немесе нормативтік актілер субъект басшылығы тарапынан сақталуға тиісті, яғни, олар субъектіге өзінің қызметін жүзеге асыруға құқық беретін шарттарды белгілейді. Субъект қызметінің заңдар мен нормативтік актілерге сәйкес келмеуі айып пұл төлеу, сот процесстері және тағы сол сияқты қаржылық зардап шегуге алып келуі мүмкін.

Қазіргі кездегі басшылыққа алып жұрген заңнамалардың, атап айтқанда Қазақстан Республикасының “Азаматтық кодексінің”, “Әкімшілік құқықтық бұзушылық туралы” заңның, “Лицензиялау туралы” заңның, Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің негізінде аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың жауапкершіліктерін бірнеше түрге бөлуге болады. Олар:

Азаматтық-құқықтық
Әкімшілік
Қылмыстық

Аудиторлық ұйым клиенттің бухгалтерлік қорытынды есебінің барлық маңызды аспектілері бойынша олардың дұрыстығы (сенімділігі) жөнінде кәсіби пікірін құрастырғаны және оны білдіргені үшін жауап береді.

Кәсіби пікірін құрастыру және оны білдіру кезінде ол Қазақстан Республикасындағы аудиторлық қызметті реттеуші нормативтік құжаттардың талаптарын және аудиттің этикалық нормаларын басшылыққа алуға тиісті.

2. Қазақстандағы халықаралық аудит стандарттары

Стандарттарды аудиттің теориясы мен іс-тәжірбиесінде негізгі ережелер немесе аудиторлық процедураның принциптері деп ұғуға болады. Осы ереже минимумы аудиторға бақылау шараларының ауқымын, оларды жүргізу әдістерін анықтауға көмектеседі әрі аудиторлық қызметтің нәтижелерін бағалаудың өлшемдері болып табылады. Ол халықаралық нормативтердің талаптарына жауап беретін тиісті денгейдегі аудиторлық қызметке қолдау көрсетеді, аудиторларды өз білімдері мен біліктерін ұдайы жетілдіруге мәжбұрлейді, жекелеген аудиторлық ұйымдардың жұмыс сапасын салыстыруды қамтамасыз етеді, аудиторлардың жұмысын жеңілдетеді әрі оңтайландырады.

Аудиторлық қызмет заңнан басқа стандарттармен, нормалармен және постулаттармен реттеледі. Аудит стандарттары дегеніміз - аудитке қойылатын бірегей талаптарды және аудит өткізу тәртібін анықтаушы принциптерді белгілейтін нормативтік құжаттар.

Аудит стандарттарының маңызын төмендегілер айқындайды:

жоғары сапалы аудиторлық тексеруді қамтамасыз етеді;
аудит өткізудің барлық кезендері (сатылары) бойынша регламентті анықтайды;
аудиторлық тексеру нәтижелері дұрыстығының құқықтық кепілдігін қамтамасыз етеді;
Қазақстан аудиттің деңгейін көтереді және оны халықаралық экономикалық қатынастар саласында танымал етеді;
аудит өткізу және оның нәтижелерін рәсімдеу мәселелеріне қатысты тәсілдерді, терминдерді, анықтамаларды, мәлеметтерді біз ізге салу міндеттерін шешеді;
аудиторлық тексеру жүргізу іс-тәжірбиесінде жаңа ғылыми жетістіктерді енгізуге ықпал етеді;
ақпаратты пайдаланушыларға аудиторлық тексеру жүргізу процесін түсінуге көмектеседі;
кәсіптің қоғамдық беделін құрайды;
мемлекет тарапынан бақылауды жояды;
аудиторға клиенттермен келісөз жүргізуге көмектеседі;
аудит өткізу процесінің жекелеген элементтерінің байланысын қамтамасыз етеді.

Жалпы стандарттар - аудитор алдында тұрған міндеттерді тиімді әрі кәсіби деңгейдегі орындауы үшін оның бойында болуға тиісті белгілі бір қасиеттер мен кәсіптік дәреже. (ол үшін әзірлік, кәсіби біліктілік, тәуелсіздік, әділдік, аудитті өткізу кезінде тиісті көніл бөлу талап етіледі) .

Жұмыс стандарттар - аудиттің алдында тұрған міндеттерді (жоспарлау, көзбен шолып байқау және бақлау, дұрыс мәлеметтерді жинау және ішкі бақлау жүйесіне тиісінше зерттеу жүргізу және бағалау) орындау кезінде аудиторлар басшылыққа алатын ережелер

Қорытынды есеп және аудиторлық қорытынды жасау стандарттары- аудиторлық тексеру нәтижесі бойынша материалдардың нысаны, мазмұны, орналастырылуы және тапсырылуына қатысты стандарттар. Аудиторлық қорытынды қаржылық қорытынды есептің бухгалтерлік есеп талаптарына сәйкестігі көрсетілуі тиіс.

Жалпы халықаралық аудит стандарттарының баяндалу стилі хабарлай айту үлгісімен берілген және онда аудиторға бірнеше альтернативтік іс-әрекеттерді қарастыру жиі ұсынылатын көптеген мысалдар мен ұсыныстар қарастырылған.

Аудит стандарттары аудиттің сапасы мен сенімділігіне қойылатын нормативтік талаптарды анықтайды және тәуелсіздіктің, әділеттіліктің, кәсіби біліктіліктің, аудиторлық тексеру нәтижесі жөніндегі ақпараттардың құпиялығын сақтаудан белгіліенген деңгейін қамтамасыз етеді. Экономикалық реформалар механизімнің жетілдіруіне қарай аудиторлық стандарттарды уақыт талабына сай ету мақсатымен, оларды кезең сайын қайта қарап отыру қажет.

Республикамызда халықаралық бірлескен фирмалар қызметінің дамуына, сонымен бірге аудиторлық қызметтің аймақтарда енгізілуіне байланысты аудитті халықаралық масштабта үйлестіру қажеттілігі туындады. Тәжірибе көрсеткендей, аудиторлық қызметтің алыс және жақын (ТМД) шетелдердегі даму жолы бірдей, сондықтан аудиттің кезекті мәселелерін шешуші қандай-да бір елдің аудиторлық фирмалары оның методологиясына, ғылыми және практикалық маныздылығына көніл аударды және экономикалық құрылыстың ерекшеліктерін ескере отырып аудит стандарттарын жасайды.

Қазақстандағы «Халықаралық аудит стандарттары» нұсқасы бухгалтерлер мен аудиторлардың Еуразия аймақтық Халықаралық федерациясының шешімімен негіз етеп алу үшін ТМД елдеріне ұсынылған .

Тексеру жүргізу кезінде аудитор өзінің қызметін ел ішінде қабылданған стандарттардың көмегімен, ал кейбір жағдайларда - өзінің кәсіби тәжірбиесі мен түйсігінің көмегімен реттеуге тиісті.

3. Аудиттің фирмаішілік стандарттары

Аудиттің халықаралық стандарттары тек оны өткізудің жалпы тәсілдерін, тексеру жүргізу ауқымын, аудиторлық қорытынды есептің түрлерін, методология мәселелерін, сондай-ақ, аудиторлар қолдануға тиісті базалық принциптерді айқындайды. Алайда, ол стандарттар тексеру жүргізу процесінде қолданылатын нақты іс-әрекеттерді, тәсілдерді, процедураларды белгілі бір тәртіпке бағындыра алмайды. Ондай мақсаттағы қызметті аудиттің фирмаішілік стандарттары атқарады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.