Мүгедек балалар мен кемтар балалардың қоғамдағы көрсеткіші
Инклюзивті білім беру моделі. Инклюзивті білім беру субъектілері: педагогтар, ата-аналар, оқушылар, басқару органдарының өкілдері, қоғам және т.б.
Инклюзивті білім беру- мүгедек пен дамуында сәл бұзушылығы мен ауытқулары бар балалардың дені сау балалармен бірге олардың әлеуметтендіру және интеграция процестерін жеңілдету мақсатындағы бірлескен оқыту.
Инклюзивті білім беру дегеніміз - балалардың жынысына, жас ерекшеліктеріне, географиялық тұратын жеріне, қимыл-қозғалыстық және ақыл-есінің жағдайына, әлеуметтік-экономикалық жағдайына қарамастан, сапалы білім алу және өздерінің потенциалдық дамыту мүмкіндігіне ие болу.Инклюзивті оқыту - барлық балалардың мұқтаждықтарын ескеретін, ерекше қажеттіліктері бар балалардың білім алуын қамтамасыз ететін жалпы білім үрдісінің дамуы.
Инклюзивті оқыту балаларды қалай жетілдіреді： балалардың оқу үрдісіндегі қажеттіліктерін қанағаттандырып, оқыту мен сабақ берудің жаңа бағытын өңдеуге талпынады. Егер инклюзивті оқытудың оқыту мен сабақ беруге енгізілген өзгерістері тиімді болса, онда ерекше қажеттіліктері бар балалардың жағдайлары да өзгереді. Инклюзивті оқытуды ашқан мектептерде оқыған балалар адам құқығы туралы білім алуға мүмкіншілік алады, өйткені олар бір - бірімен қарым - қатынас жасауға, танып білуге,үйренеді.
Білім берудің бұл түрінде мүмкіндігі шектеулі баланың өз-өзіне сенімі артады, маңайындағылар тарапынан өзіне қолдау бар екенін сезінеді, өзін - өзі бағалай білуіне, қоршаған ортасына сүйіспеншілікпен қарауына , өзін қоғамның толыққанды мүшесі сезуіне жол ашады. тұрғылықты жерде білім алып, қоғаммен біте қайнасып, әлеуметтік жағынан бейімделеді. Ата - анасы да баласының дамуы мен тәрбиесіне белсене қатысып , жеткіншек алдында жауапкершіліктері артады.
Қорыта айтқанда： инклюзивті оқыту- оқушылардың тең құқығын анықтайды және ұжым іс-әрекетіне қатысуға, адамдармен қарым-қатынасына қажетті қабілеттілікті дамытуға мүмкіндік береді.
Педогог- ол ұстаз, енді жетіліп келе жатқан жас ұрпаққа дұрыс білім үйретуші. Кез келген мықты адамныңда ұстазы жол нұсқаушысы болады. Баланың дұрыс ойлауына да үлкен үлесін қосатын осы ұстаздардың еңбегі және жас ұрпақтан болашақ үлкен азамат шығаратын фундамент осы маман иелеріне әбден байланысты.
Ата-ана болу- әр бала үшін, екі жақтан демеу беруі, әр қиын кезде қолдау білдіруі өте маңызды. Ең алғашқы былдырлап баланың тілі шыққаннан - ақ бастап өзінің өміріне жауап беретін жасқа дейін , ата-ананың тарбиесі үлкен роль атқарады.
Оқушы- білі алушы, жас ұрпақ. Жас ұрпақтың саналы білімді іздемпаз адамгершілікті, мейірімді, болашаққа деген үлкен нақты мақсат қоя алатын, ел қамын жейтін азамат болуына қоршаған ортаның жайлы болғаны маңызды. Қоршаған орта деген-ең бірінші ата-ана, бауырлар, класстастар, ұстаздар мен араласатын адамдар жатады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дәріс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3-дәріс. Жалпы білім беретін мектептердегі мүмкіндігі шектеулі балаларғамінездеме беріп, инклюзивті білім беруге енгізу.Жоспар:1. Мүгедек балалар мен кемтар балалардың қоғамдағы көрсеткіші2. Кеміс балалардың психологиясы мен педагогикасы.3. Естімейтін және нашар еститін балаларды оқыту жүйесі.4. Естімейтін және нашар еститін балаларға арналған мектептің мұғалімдерімен тәрбиелеушілердің негізгі міндеттері 16Дәріс тезисі: Мүгедек балалар мен кемтар балаларды оқыту, тәрбиелеу жәнетүзеу, оларды оқыту мәселелері ҚР Білім және ғылым министрлігініңқарауында орналасқан.Қазақстанда кемтар 120665 бала бар. Олардың ішінде 19047 кемтар бала 102арнаулы (түзеу) білім беру ұйымдарында арнаулы біліммен қамтылған, оныңішінде: 9 ұйымда - соқыр және нашар көретіндер үшін (1392 адам); 20 - саңыраулар мен нашар еститіндер үшін (2944 адам); 5 - 868 сөйлеу қабілетінашар балалар үшін; 4 - 460 жүріп-тұру мүшелерінің функциялары бұзылғанбалалар үшін; 56 - 11673 ақыл-есі кем балалар үшін; 8 - 1710 психикалықдамуы кем балалар үшін.Дегенмен, арнаулы білім беру мекемелері әр түрлі мүгедектік топтарындағыбалалардың білім алудағы қажеттілігін қамтамасыз етпей отыр. Осылайша,психологиялық-медициналық- педагогикалық консультациялар тіркеген 10788саңырау және нашар еститін балалардың 2944-і (27%-ы) ғана арнаулы білімберу ұйымдарында білім алады. Жалпы білім беретін мектептердің 425 арнаулысыныптарында 5167 оқушы оқиды; 36 арнаулы мақсаттағы балалар бақшасындажәне 236 көпшілікке арналған балалар бақшаларының арнаулы топтарында9906 мектеп жасына дейінгі бала бар.Бастауыш және орта кәсіптік білім беретін оқу орындарына қабылдаудыңтиптік ережесінде І және ІІ топ мүгедектерінің көрсеткіштері бірдей болғанжағдайда, жастайынан мүгедектерді Сонымен бірге мүгедектердің осысанатында бастауыш және орта кәсіптік білім беретін оқу орындарына түсукезінде орталық атқарушы органның халықты әлеуметтік қорғау саласындағыаумақтық бөлімшесінің таңдалған мамандық бойынша білім беру ұйымдарындаоқуға болатыны туралы қорытындысы болу керек.Бастауыш және орта кәсіптік білім беретін оқу орындарында туа біткен жүреккемістігі, көру қабілетінің нашарлауы, туа біткен соқырлық, ревматизм, естуқабілетінің нашарлауы, олигофрения және басқадай аурулармен ауыратын 540мүгедек оқиды.Әрбір мүгедек оқушымен мамандық таңдау және оқу орнын бітіргеннен кейінодан әрі жұмыс істеу мүмкіндігі жөнінде жеке жұмыс жүргізіледі.Бастауыш және орта кәсіптік білім беретін оқу орындарына мүгедекбалалар медбикелердің тұрақты қадағалауында болады, қажеттілігіне қарайалдын ала емдеуден өтеді. Білім беру мекемелерінде салауатты өмір салтыбойынша ұйымдастыру жұмысы (спорттық секциялар, арнаулы үйірмелер,диспуттар), жылына 2 рет тұрақты түрде оңалту курстары, мүгедек балалардыкәсіптік мектептердің (лицейлердің) және колледждердің қоғамдық қызметінеараластыру жөніндегі іс-шаралар жүргізіледі.АСТАНА және Алматы қалаларының психологиялық-медициналық-педагогик алық консультацияларына (бұдан әрі - ПМПК) қосымша 18 жасқадейінгі 60 мың балаға арнап 17 қалалық және аудандық ПМПК, 7 оңалтуорталықтары, 20 психологиялық-педагогикалық түзеу кабинеттері ашылды.Кемтар адамдарды оқытудың әр түрлі кіріктірілген нысандарының саны елеулітүрде артуда. Арнаулы білім саласындағы инновациялық процестер кемтарбалаларды дені сау балалар білім алатын ортаға кіріктіруге бағытталған. 17Алайда кемтар балаларға білім беру мәселелері әлі де толыққандышешілуден көш алыс.Кіріктіріп білім беру ішінара формальды сипатқа ие, мұны жалпы білім беретінмекемелердің бағдарламалары растап отыр, олар кемтар балалардың дамуерекшеліктерін жете ескермейді.Инклюзивті білім беру мектептерді білікті кадрлармен қамтамасыз етуді,педагогтардың түзеу педагогикасы және арнаулы психология саласындақосымша білімдерінің болуын көздейді. Шындығында мұндай педагогтарәзірше жетіспейді.Дене кемістігімен ауру адамның әлеуметтік өміріңдегі мінез-құлқыныңауытқуына әкеп соқтырады. Әулеттегі кеміс балаға көбірек қамқорлықкөрсетіп, оған басқа балаларға қарағанда ерекше көңіл бөлінеді. Балабасындағы бақытсыздық бәрінен бұрын оның маңындағы жақын адамдардыңжанашырлық сезімін оятып, оған деген көзқарасты өзгертеді. Кез келгенсемьяда кеміс балаға деген көзқарас оны басқа түскен масыл, не тағдыр жазасыдеп санамай, қамқорлық пен мейірімділік құшағында болады. Балаға дегенмұңдай қамқорлық оған күішгі әсер етіп, ол өзін басқа балаларданбөлексіткендей сезінеді. В.Г.Короленко өзінің Соқыр музыкант дегеншығармасында соқыр баланың семьяда ерекше саналып, оның айтқандарын екіетпей бұлжытпай орындал отыратындықтары туралы жазады.Кемтар адамдардың әсіресе сипау сезімдері мен иісті түйсінулері әлдеқайдажетілген дейді. Алайда арнайы жүргізген зерттеу нәтижелері соқырдың сипаусезімі мен саңыраудың көру сезімінің бірқалыпты дамыған дені сау адамдардыңсезімімен салыстырғанда, олардың арасында айтарлықтай айырмашылығы жоқекендігін көрсетеді.Осы мәселеге мылқау мен саңыраулардың көру қабілеті сау адамдардікіненкем емес, кейде ондай адамдар біздердің көрмеген нәрселерімізді көре алады,ол көру арқылы қабылдауы сау адамдардан әлдеқайда төмен немесе оларданартық деуге болмайды. Саңырау көзінің көрегендігі нашар болса да, ол бара-бара жетілуі мүмкін, бірақ дені сау адамдардікінен артық емес дейдіН.М.Поговский. Соқыр адамның сипау түсігінің жақсы жетілуі жәнесаңыраудың көру қабілеттілігі сол сезім мүшесінің құрылысы нерв жүйелерініңайрықша жетілуінде емес, ондай адамдардың тиісті нәрселерді сезіп білудеүнемі қолданып, тұрақты түрде жаттығуына байланысты.Соқыр адамның саусақтарының сипап оқуы және қаптаған Л.Браиль әрпіменжазылған шығыңқы ңүктелерді мұқият тануы арқылы әрбір ңүктенің орналасутәртібіне орай бөлек әріпті білдіріп, сол дыбыстардан сөз құралады. Сөздерсөйлемге айналады. Бұл процесс сау адамдрдың Браиль Луи (1809-1852) -әлемге әйгілі француздың соқырларды оқыту жөніндегі педагогі. Соқырларүшін өз атымен белгілі жазу, оку әдістерін ойлап тапқан. Үш жасынан соқыр.Л.С.Выготский оның әріптері бойынша оқып үйренудің кәдімгі әріптерденайырмашылығы жоқ дейді. Көзбен көріп оқығанына ұқсас және психологиялықжағынан олардың бірінен-бірінің ешқан дай айырмашылығы жок. Керең менмылқау балалар тәрбиесіндегі күрделі мәселе педагогиканың қиын да, әріқызықты тармашның бірі. Соқырға қарағанда керең-мылқау өмірге араласуға 18және оны тез танып білуге бейімдірек. Бірақ онын сезім мүшесіндегі кемшілігіөз денесін еркін билеп, әрқилы әрекеттер жасауына кедергі етпейді, олардьщ іс-әрекеті дені сау адамдардікіндей болуы. Керең-мылқау өз қимыл-қозғалысынбақылай алады. Керең-мылқау өз қимыл-қозғалысын бақылай алады. Керең-мылқаудың дене бітімі дені сау адамдардікімен бірдей екендігін Н.А.Поповайрықша атап көрсетеді. Сондықтан олардың еңбек ету қабілеті мен үйренуіайтарлықтай қиындық тудырмайды. Соқырдын айырмашылығы еңбектін,қандай түрі болса да (музыкадан басқасы), оған үйренуге оңай.Сурдопедагогика осы уақытка дейін ешқан-дай қажеті жоқ қол еңбегімен шұғылданып келді, бұған кінәлі болжамсыздык және керең-мылқаудың тәрбиесінекемтар деп санап, оған аяугершілік көзқарастын ірге тебуі. Өмірдің келешегінойламай, ұсак-түйек нәрселерді жасау және оларды сатумен шұғылдануғылыми тұрғыдан дәлелденбеген өткендегі өнімсіз тіршіліктің қалдығы.Құлақтың естімеуі көзге қарағанда жеңілдеу. Мұндай жағдайда адам сана-сезімімен тіршілік еткен ортаны аңғарып, соған орай бейімделе алу ерекшелігі.Адам табиғатында дыбыстық алатын орны өзгешелеу. Керең-мылқау соқырғақарағанда жағдайы біршама жеңілдеу.Естімейтін балалардың алғашқы мектебі Алматыдағы арнайы мектеп интернатболып табылады. Ол 1931 жылы Қазақ СССР Министрлігінің бұйрығыменашылды. Естімейтін балалардың алғашқы жылдары, дамуында күрделі жәнеқиын жолдарды басынан өткізді. Ал қазіргі кезде естімейтін балалардыңмектеп- интернаты мықты материалдық базасы бар, өздерінің оқу корпустары,жатақханалары, жаңа заманға сай құралдары, есту аппаратары және басқа дақұралдармен қамтамасыздандырылған. Арнайы мектепте жүргізетін тәрбиежұмыстары балалардың жеке ерекшеліктерін танып білуден басталады.Естімейтін және нашар еститін балалардың конденсаторлық мүмкіндіктерінебайланысты.Кеміс баланың әлеуметтік жағдайын жәбірлеп, оны өз құрдастарынан бөлектептастау бала психикасының дамуына теріс әсер етуіне жол бермеу, әлеуметтіксарыны кемтар балалардың қалайда кемістіктерін жою, оларды әр тараптыдамыған қоғамның толық мүшесі етіп даярлау. Кемістікті туғызатынжағдайларды жою және оны бір қалыпқа келтіру.Естімейтін және нашар еститін балаларға тәрбие жұмысында әдістерді таңдапалу оқушылардың жас және психологиялық, дене, дербес ерекшеліктеріне, өміртәжірибесіне, кемістіктің күрделілігіне, құрамына тәуелді. Сондықтанестімейтін және нашар еститін балаларға тәрбие жұмысында әр баланың жекедаму ерекшелігін еске алған жөн.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Практикалық тапсырма 4周
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тірек-қимыл аппараты зақымдалған балаларды жалпы білім беру үрдісіне қосу.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дәріс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4-дәріс. Қазақстан Республикасындағы жалпы білім беретін мектептердегімүмкіндігі шектеулі балалардың ерекшеліктерін қамту.Жоспар:1. Бала дамуындағы ауытқуларына сай оқыту2. Балалардың түрлі даму деңгейі, сыныптар мен топтардағы табыстыжұмыстары3. Ауытқулар түріне қалай нақты стратегиялар мен әдістемелік ұсынымдарДәріс тезисі: Бала жас болған сайын оның шаршаған белгілеріде ерте пайдаболады. Сонымен, 5-6 жастағы балалар үшін уақыт 10-15 минут құрайды. Бұлжастағы балалардың қызмет ету мүмкіншілігі өте аз. 7-12 жастағы балалар үшінкомпьютерлік сабақтардың үздіксіз ұзақтылығы - 20 минут, ал олардан үлкенбалаларға - жарты сағаттан аспау керек. Сабақтың ұзақтылығында балалар менжасөспірімдердің көру және жалпы шаршау белгілері пайда болады. Егербалада неврологиялық бұзылуы, тырысқақ реакциясы, көру қабілеті бұзылу барбалаға компьютерлік сабақтар туралы сұрақты сақтықпен шешу керек, өйкенікомпьютер денсаулығына байланысты осы барлық ауытқуларды күшейтуімүмкін.Екінші ереже -- жұмыс орнын оңтайлы ұйымдастыру. Ең алдымен,компьютер экранына сол жақтан жарық түсетіндей етіп орналастыру керек.Экранның жарықтығына қарамастан сабақ қараңғы емес, жақсы жарықкомната өту қажет. Компьютермен жұмыс істеу орнына сол жақтан, табиғижарық бір бүйірден түсетіндей етіп орналасуы керек. Компьютердіқолданушының алыс арақашықтыққа көзқарасты ауыстыру мүмкіншілігі баркезде жұмыс орны сәтті орналасқаны болып табылатыны -- жұмыс уақытындакөру жүйесінің жеңілдету ең бір тиімді әдісі. Сөйлеу дефектісі мен қозғалыс,интелектуалдық түзетуде компьютерлік бағдарламаны оқыту ролі мен дамытутуралы айтсақ, бала ағзасына компьютердің өзімен өзара іс-қимылынабайланысты кейбір мәселелерді айта кеткен жөн. Денсаулыққа зиян келтіретінбалалардың білімдерін компьютерлеудің кейбір жағымсыз кезеңдері бар.Компьютерде сабақ немесе ойын, жұмыс біртұтас кешенді факторларыныңбалаға әсер етуіне байланысты. Олардың негізгісіне тоқталамыз. Бірінші,медиктер өзінің көңілін неге бөлу керек еді, бұл диспеемде жұмыс істейтін 20жастық көру жүктемесі. ЖК жұмыс кезінде жүріп тұрған экран, жарқырағанфонына және жақын арақашықтықта затты қарау керек болады. Бұл көружұмыстың үйренбеген жағдайы.Сонымен қатар заттарды жақын жерден қарау кезінде баланың иліктіружүйесі үнемі күшейтуде болады. Компьютер алдында балалардың көружұмысының ерекшелігіне, сонымен қатар оларға экраннан перне тақтаға жәнеқайтадан жиі көңіл аудару жатады. Сондықтан балалар көзінің шаршауына,әсіресе компьютер алдында баланы дұрыс отырғызу ережесін бұзуында тездамиды. Арнайы көп жылдық зерттеулер әртүрлі жастағы жасөспірімдер менбалалардың оңтайлы ұзақты үздіксіз сабақтарын анықтауға мүмкіндік берді.Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011 -2020 жылдарғаарналған мемлекеттік бағдарламасының негізгі міндеттерінің бірі мектептегіинклюзивті білім беру жүйесін жетілдіру болып табылады. Инклюзивті білімберу Қазақстанда қажетті деңгейде дамымаған. Бұл проблеманы шешудамуында ауытқулары бар балалар санының өсуімен байланысты кезеккүттірмейтін шараларды талап етеді. Мүмкіндіктері шектеулі балалар саныөсуде. Егер 2005 жылы олардың саны 124 мыңды құраса, 2010 жылы 149мыңнан асты. Олардың 41,4%-ы ғана арнайы білім беру бағдарламаларыменқамтылған. Қазіргі кезеңде мүмкіндіктері шектеулі 149246 баланың 2921 2-сінемесе 19,5%-ы мектеп жасына дейінгі балалар. 37 арнайы балабақшада және240 арнайы топта 10 мыңдай бала мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытуменқамтылған, бұл 32,8% -ды ғана құрайды. 2. Жобаның мақсаты: дамуындаауытқулары бар балаларды қалыпты ортаға қосу технологиясын зерделеу.Инклюзивті оқыту - ерекше мұқтаждықтары бар балалардың жалпы білімберетін мектептердегі оқыту үрдісін сипаттауда қолданылады. Инклюзивтіоқыту негізінде балалардың қандай да бір дискриминациясын жоққа шығару,барлық адамдарға деген теңдік қатынасты қамтамасыз ету, сонымен біргеоқытудың ерекше қажеттілігі бар балаларға арнайы жағдай қалыптастыруидеологиясы жатыр. Тәжірбие көрсеткеніндей қатаң білім беру жүйесіненбалалардың бір бөлігі шығып қалады, өйткені қалыптасқан жүйе мұндайбалалардың даралық қажеттілігін қанағаттандыра алмайды. Инклюзивті бағытмұндай балаларды оқуда жетістікке жетуге ықпал етіп, жақсы өмір сүрумүмкіншілігін қалыптастырады.Инклюзивті оқыту- оқушылардың тең құқығын анықтайды және ұжым іс-әрекетіне қатысуға, адамдармен қарым-қатынасына қажетті қабілеттіліктідамытуға мүмкіндік береді. Инклюзивті оқыту арқылы барлық балалардыңмұқтаждықтарын ескеріп, ерекше қажеттіліктері бар балалардың білім алуынқамтамасыз ететін жалпы білім үрдісін дамытуға болады. Мұндай оқыту түріарнаулы білім беру жүйесінде дәстүрлі түрде қалыптасқан және даму үстіндегіформаларды ығыстырмайды, қайта жақындатады. Инклюзивті бағыт арқылымүмкіндігі шектеулі балаларды оқуда жетістікке жетуге ықпал етіп, жақсыөмір сүру мүмкіншілігін қалыптастырады. Осы бағытты білім беру жүйесінеенгізу арқылы оқушыларды адамгершілікке, ізгілікке, қайырымдылыққатәрбиелей аламыз. Сонымен қоса, инклюзивті оқыту үрдісі балалардытолеранттылыққа тәрбиелеудің бастауы болмақ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дәріс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
дәріс. Инклюзивті білім берудің халықаралық тәжірибесі.Жоспар:1. Шетелдегі мүгедектердің құқықтарын, бостандықтары мен мүдделерінқорғау саласындағы шетелдік заңнама.2. Шетелдегі инклюзивті білім беру.3. Ресейдегі инклюзивті білім беру. 84. Америка Құрама Штаттарында мүмкіндігі шектеулі балаларды оқыту.5. Арнайы білім беруді Швецияда, Францияда, Италияда ұйымдастыру.Дәріс тезисі: XX ғасырдың аяғында көптеген дамыған әлем елдерінде (АҚШ,Ұлыбритания, Швеция, Германия, Скандинавия елдерінде) мүмкіндігі шектеулібалаларды оқытуды дамытуда алдыңғы орында тұрған инклюзивті білім беруболды. Жалпы білім беру үрдісіне енгізілген балаларға оқуды жеңілдететінқосымша арнайы жағдай, көмек, қолдау қарастырылады. Әрбір елдеинтеграциялаудың өзіндік үлгісі іске асырылуда, бұл білім берудеинтеграциялаудың жан-жақты үлгісін құрудың мүмкін еместігін көрсетуде.Инклюзивті білім беруді іске асырып жатқан елдерде айқындалған басым бағытжалпы мектептік білім беру саласында қарастырып отырған категориядағыбалаларды жалпы білім беру үрдісіне міндетті түрде енгізуді көздейді.Ресейдегі инклюзивті білім беру. 1991 жылдың күзінен бастап РесейдеМүмкіндігі шектеулі балаларды интеграциялау жобасын іске асыру басталды.Нәтижесінде 11 аймақта мүмкіндігі шектеулі балаларды интеграциялапоқытудың экспериментальды алаңдары құрылды. Мүмкіндігі шектеулібалалармен педагогтардың жұмыс істеу мақсатында Ресей Федерациясыныңбілім министрлігі педагогикалық жоғарғы оқу орындарының оқу жоспарына1996ж 1 қыркүйегінен бастап Арнайы (коррекциялық) педагогиканыңнегіздері, Мүмкіндігі шектеулі балалардың психологиясының негіздерідеген курстарды енгізді. Ресей Федерациясының білім және ғылымминистрлігінің айтуы бойынша 2008-2009 жылдары инклюзивті білім беруүлгісі экспериментальды түрде көптеген білім беру мекемелеріне енгізілген.Ресейде мүгедек балаларды оқытудың инклюзивті білім беруден басқа данұсқалалары бар: арнайы мектептер мен интернаттар; коррекциялық мектептер;Интернат-үйлер; үйден оқыту; қашықтықтан оқыту.Инклюзивті білім беру немесе білім баршаға бағдарламасы - барлықбалаларға мектепке дейінгі оқу орындарында, мектепте және мектеп өмірінебелсене қатысуға мүмкіндік береді. Бұл бағдарламаны Біріккен ҰлттарҰйымының Бас Ассамблеясы мақұлдап, БҰҰ-ның Конвециясына 2006 жылдың13 желтоқсанында енгізілді.Сонымен, инклюзивті білім беру жағдайында жұмыс жүргізетін мектептердебілім мазмұнын үш түрлі бағдарлама бойынша реттеген абзал. Атап айтқанда:жалпы мектептерге арналған типтік оқу бағдарламалары; мүмкіндігі шектеулібалалардың ақаулық типтеріне сәйкес арнаулы білім беру бағытындағы оқубағдарламалары; мүмкіндігі шектеулі балалардың психофизикалықерекшеліктерін есепке ала отырып әзірленетін оқытудың жеке бағдарламасы.Инклюзивті білім беру мәселесі шет елдерде 1970 жылдан бастау алады, ал 90жылға қарай АҚШ пен Еуропа өздерінің білім беру саясатына осыбағдарламаны толық енгізді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ал, біздің елімізде инклюзивті білім беружүйесінің дамуы туралы ресми дерек Қазақстан Республикасының Білімберуді дамытудың 2010-2020 жылдарға арналған мемлекеттікбағдарламасында көрсетілді. Осы бағдарлама төңірегінде инклюзивті білімберуді жетілдіру мәселелері қарастырылып, 2015 жылға мына міндеттердішешу көзделген:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
9- мүмкіндіктері шектеулі балаларды біріктіріп оқытудың модульдікбағдарламалары жасалады;- мүмкіндіктері шектеулі балаларды жалпы білім беретін ортада біріктіріпоқыту ережесі әзірленеді;- түрлі кемістігі бар балалар үшін бірігу нысандары анықталады;- мүгедек балаларға қашықтықтан білім беруді ұйымдастыру қағидаларыәзірленеді.Америка Құрама Штаттарында мүмкіндігі шектеулі балаларды оқыту. АҚШ-тың мүмкіндігі балаларды оқытудағы қазіргі саясаты жалпы және арнайыоқытуды біріктіру ұсыныстарынан тұрады. Бұл біріктірулерде 3 негізгі жолдарбар: негізгі бағыт, жалпы білім инициативасы, енгізу. Бұл арнайы білімберу алаңында үлкен дау-дамай тудыруда.Негізгі бағыт мүмкіндігі шектеулі балаларды оқыту негізгі мектептердеоқытуды көздейді. Бұл балалар қоғамға араласуы керек болғандықтан, олардыәлеуметтік және білім беру қызметтеріне қосу керек деп есептейді.Жалпы білім беру инициативасы - бұл АҚШ-тың білім департаментініңарнайы білім беру бөлімінің ұсынысы. Жалпы білім беру инициативасы -дамуында ауытқуы бар оқушыларға білім беру шарттарына фундаментальдыөзгеріс енгізуді ұсына отырып, негізгі бағыттан ары қарай дами түскен.Кейбір дефектологтар мен негізгі мектептің басшылары жалпы білім беруинициативасын мақұлдаса, кейбір дефектологтар мен негізгі мектептіңмұғалімдері ауытқуы бар балаларға жалпы білім беру инициативасының әсерету мүмкіндіктерін түсіну үшін қосымша сынақтар мен зерттеулер қажет дейді.Енгізу моделі балаларды ауытқу түріне және көріну деңгейіне тәуелсізтұрған жері бойынша жалпы білім беру үрдісіне енгізуді көздейді. Осындайбалаларға мамандар тобы жеке оқыту бағдарламасын құрады, сол бойыншаоқушының жетістігі бағаланады.Қазіргі кезде АҚШ-та 1990 жылы қабылданған, ауытқулары бар тұлғалар үшінбілім беру акты деп аталатын заң жұмыс істеуде. Бұл халықтық білім беружүйесінде бала оқуына қажет тегін білім береді. Ата-анасы баласының оқумүмкіндігі туралы қорытынды талап ете алады, ол бала дамуындағыауытқуының бар немесе жоқтығына негіздемеден тұрады. Заң тек арайы білімалуға ғана емес қосымша қызмет түріне де құқық береді.Арнайы білім беруді Швецияда ұйымдастыру. Бұл елде ерекше қажеттіліккемұқтаж балалар қарапайым сыныптарға орналастырылған және олар ондақажетті қолдау алуда (сыныпта арнайы педагогтың немесе ассистенттің көмегіжәне көмекші арнаулы құралдарды қолдану). Есту, көру қабілеттері бұзылған,ойлауында қалушылық бар балалар ауытқулары бойынша бөлінген арнайымектептерде білім алады, олар мұнда 21 -23 жасқа дейін оқи алады. Арнайымектептер қазір жалпы білім беретін мектептегі сыныптарға кірістірілгенбалаларды қолдау ресурстарының орталығы болып табылады. Ойлауы арттақалған балаларға арналған арнайы мектептер жалпы білім беретін мектептердіңғимараттарына сыныптарды біріктіру жолымен орналасқан.Арнайы білім беруді Францияда ұйымдастыру. Франциядағы арнайы білімберу жалпы білім беретін мектептерге дамуында жетпіспеушіліктері бар 10балалардың санын неғұрлым көбейтуге бағытталған. Дамуында ауытқулары барбалаларды жалпы білім беру үрдісіне енгізу 4 нұсқада орындалуда:1. Бала қарапайым мектеп бағдарламасы бойынша оқиды, бірақ мектептенемесе одан тыс уақытта оған қосымша қызмет көрсетіледі: емдеу шаралары,тәрбиелеу жұмыстары т.б. Мысалы, тірек-қимыл қызметі бұзылған балақарапайым сыныпта оқи отырып, сол мектепте немесе жақында орналасқанадаптациялық орталыққа барады.2. Бала қарапайым мектеп бағдарламасы бойынша оқиды, қосымша күтім аладыжәне қосымша арнайы бағдарлама бойынша қиды. Мысалы, көруі бұзылғанбала қарапайым сыныпта оқи отырып, сабақ дайындауға көмек, мұғалімненқосымша сабақ алады, кеңістікте бағдарлау бойынша сабақтарға қатысады.3. Бала мектептегі негізгі уақытта арнайы сыныпта, арнайы бағдарламабойынша оқиды (әдетте психикалық дамында кешігушілік бар балалар).Уақытының басқа бөлігінде қарапайым ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Инклюзивті білім беру- мүгедек пен дамуында сәл бұзушылығы мен ауытқулары бар балалардың дені сау балалармен бірге олардың әлеуметтендіру және интеграция процестерін жеңілдету мақсатындағы бірлескен оқыту.
Инклюзивті білім беру дегеніміз - балалардың жынысына, жас ерекшеліктеріне, географиялық тұратын жеріне, қимыл-қозғалыстық және ақыл-есінің жағдайына, әлеуметтік-экономикалық жағдайына қарамастан, сапалы білім алу және өздерінің потенциалдық дамыту мүмкіндігіне ие болу.Инклюзивті оқыту - барлық балалардың мұқтаждықтарын ескеретін, ерекше қажеттіліктері бар балалардың білім алуын қамтамасыз ететін жалпы білім үрдісінің дамуы.
Инклюзивті оқыту балаларды қалай жетілдіреді： балалардың оқу үрдісіндегі қажеттіліктерін қанағаттандырып, оқыту мен сабақ берудің жаңа бағытын өңдеуге талпынады. Егер инклюзивті оқытудың оқыту мен сабақ беруге енгізілген өзгерістері тиімді болса, онда ерекше қажеттіліктері бар балалардың жағдайлары да өзгереді. Инклюзивті оқытуды ашқан мектептерде оқыған балалар адам құқығы туралы білім алуға мүмкіншілік алады, өйткені олар бір - бірімен қарым - қатынас жасауға, танып білуге,үйренеді.
Білім берудің бұл түрінде мүмкіндігі шектеулі баланың өз-өзіне сенімі артады, маңайындағылар тарапынан өзіне қолдау бар екенін сезінеді, өзін - өзі бағалай білуіне, қоршаған ортасына сүйіспеншілікпен қарауына , өзін қоғамның толыққанды мүшесі сезуіне жол ашады. тұрғылықты жерде білім алып, қоғаммен біте қайнасып, әлеуметтік жағынан бейімделеді. Ата - анасы да баласының дамуы мен тәрбиесіне белсене қатысып , жеткіншек алдында жауапкершіліктері артады.
Қорыта айтқанда： инклюзивті оқыту- оқушылардың тең құқығын анықтайды және ұжым іс-әрекетіне қатысуға, адамдармен қарым-қатынасына қажетті қабілеттілікті дамытуға мүмкіндік береді.
Педогог- ол ұстаз, енді жетіліп келе жатқан жас ұрпаққа дұрыс білім үйретуші. Кез келген мықты адамныңда ұстазы жол нұсқаушысы болады. Баланың дұрыс ойлауына да үлкен үлесін қосатын осы ұстаздардың еңбегі және жас ұрпақтан болашақ үлкен азамат шығаратын фундамент осы маман иелеріне әбден байланысты.
Ата-ана болу- әр бала үшін, екі жақтан демеу беруі, әр қиын кезде қолдау білдіруі өте маңызды. Ең алғашқы былдырлап баланың тілі шыққаннан - ақ бастап өзінің өміріне жауап беретін жасқа дейін , ата-ананың тарбиесі үлкен роль атқарады.
Оқушы- білі алушы, жас ұрпақ. Жас ұрпақтың саналы білімді іздемпаз адамгершілікті, мейірімді, болашаққа деген үлкен нақты мақсат қоя алатын, ел қамын жейтін азамат болуына қоршаған ортаның жайлы болғаны маңызды. Қоршаған орта деген-ең бірінші ата-ана, бауырлар, класстастар, ұстаздар мен араласатын адамдар жатады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дәріс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3-дәріс. Жалпы білім беретін мектептердегі мүмкіндігі шектеулі балаларғамінездеме беріп, инклюзивті білім беруге енгізу.Жоспар:1. Мүгедек балалар мен кемтар балалардың қоғамдағы көрсеткіші2. Кеміс балалардың психологиясы мен педагогикасы.3. Естімейтін және нашар еститін балаларды оқыту жүйесі.4. Естімейтін және нашар еститін балаларға арналған мектептің мұғалімдерімен тәрбиелеушілердің негізгі міндеттері 16Дәріс тезисі: Мүгедек балалар мен кемтар балаларды оқыту, тәрбиелеу жәнетүзеу, оларды оқыту мәселелері ҚР Білім және ғылым министрлігініңқарауында орналасқан.Қазақстанда кемтар 120665 бала бар. Олардың ішінде 19047 кемтар бала 102арнаулы (түзеу) білім беру ұйымдарында арнаулы біліммен қамтылған, оныңішінде: 9 ұйымда - соқыр және нашар көретіндер үшін (1392 адам); 20 - саңыраулар мен нашар еститіндер үшін (2944 адам); 5 - 868 сөйлеу қабілетінашар балалар үшін; 4 - 460 жүріп-тұру мүшелерінің функциялары бұзылғанбалалар үшін; 56 - 11673 ақыл-есі кем балалар үшін; 8 - 1710 психикалықдамуы кем балалар үшін.Дегенмен, арнаулы білім беру мекемелері әр түрлі мүгедектік топтарындағыбалалардың білім алудағы қажеттілігін қамтамасыз етпей отыр. Осылайша,психологиялық-медициналық- педагогикалық консультациялар тіркеген 10788саңырау және нашар еститін балалардың 2944-і (27%-ы) ғана арнаулы білімберу ұйымдарында білім алады. Жалпы білім беретін мектептердің 425 арнаулысыныптарында 5167 оқушы оқиды; 36 арнаулы мақсаттағы балалар бақшасындажәне 236 көпшілікке арналған балалар бақшаларының арнаулы топтарында9906 мектеп жасына дейінгі бала бар.Бастауыш және орта кәсіптік білім беретін оқу орындарына қабылдаудыңтиптік ережесінде І және ІІ топ мүгедектерінің көрсеткіштері бірдей болғанжағдайда, жастайынан мүгедектерді Сонымен бірге мүгедектердің осысанатында бастауыш және орта кәсіптік білім беретін оқу орындарына түсукезінде орталық атқарушы органның халықты әлеуметтік қорғау саласындағыаумақтық бөлімшесінің таңдалған мамандық бойынша білім беру ұйымдарындаоқуға болатыны туралы қорытындысы болу керек.Бастауыш және орта кәсіптік білім беретін оқу орындарында туа біткен жүреккемістігі, көру қабілетінің нашарлауы, туа біткен соқырлық, ревматизм, естуқабілетінің нашарлауы, олигофрения және басқадай аурулармен ауыратын 540мүгедек оқиды.Әрбір мүгедек оқушымен мамандық таңдау және оқу орнын бітіргеннен кейінодан әрі жұмыс істеу мүмкіндігі жөнінде жеке жұмыс жүргізіледі.Бастауыш және орта кәсіптік білім беретін оқу орындарына мүгедекбалалар медбикелердің тұрақты қадағалауында болады, қажеттілігіне қарайалдын ала емдеуден өтеді. Білім беру мекемелерінде салауатты өмір салтыбойынша ұйымдастыру жұмысы (спорттық секциялар, арнаулы үйірмелер,диспуттар), жылына 2 рет тұрақты түрде оңалту курстары, мүгедек балалардыкәсіптік мектептердің (лицейлердің) және колледждердің қоғамдық қызметінеараластыру жөніндегі іс-шаралар жүргізіледі.АСТАНА және Алматы қалаларының психологиялық-медициналық-педагогик алық консультацияларына (бұдан әрі - ПМПК) қосымша 18 жасқадейінгі 60 мың балаға арнап 17 қалалық және аудандық ПМПК, 7 оңалтуорталықтары, 20 психологиялық-педагогикалық түзеу кабинеттері ашылды.Кемтар адамдарды оқытудың әр түрлі кіріктірілген нысандарының саны елеулітүрде артуда. Арнаулы білім саласындағы инновациялық процестер кемтарбалаларды дені сау балалар білім алатын ортаға кіріктіруге бағытталған. 17Алайда кемтар балаларға білім беру мәселелері әлі де толыққандышешілуден көш алыс.Кіріктіріп білім беру ішінара формальды сипатқа ие, мұны жалпы білім беретінмекемелердің бағдарламалары растап отыр, олар кемтар балалардың дамуерекшеліктерін жете ескермейді.Инклюзивті білім беру мектептерді білікті кадрлармен қамтамасыз етуді,педагогтардың түзеу педагогикасы және арнаулы психология саласындақосымша білімдерінің болуын көздейді. Шындығында мұндай педагогтарәзірше жетіспейді.Дене кемістігімен ауру адамның әлеуметтік өміріңдегі мінез-құлқыныңауытқуына әкеп соқтырады. Әулеттегі кеміс балаға көбірек қамқорлықкөрсетіп, оған басқа балаларға қарағанда ерекше көңіл бөлінеді. Балабасындағы бақытсыздық бәрінен бұрын оның маңындағы жақын адамдардыңжанашырлық сезімін оятып, оған деген көзқарасты өзгертеді. Кез келгенсемьяда кеміс балаға деген көзқарас оны басқа түскен масыл, не тағдыр жазасыдеп санамай, қамқорлық пен мейірімділік құшағында болады. Балаға дегенмұңдай қамқорлық оған күішгі әсер етіп, ол өзін басқа балаларданбөлексіткендей сезінеді. В.Г.Короленко өзінің Соқыр музыкант дегеншығармасында соқыр баланың семьяда ерекше саналып, оның айтқандарын екіетпей бұлжытпай орындал отыратындықтары туралы жазады.Кемтар адамдардың әсіресе сипау сезімдері мен иісті түйсінулері әлдеқайдажетілген дейді. Алайда арнайы жүргізген зерттеу нәтижелері соқырдың сипаусезімі мен саңыраудың көру сезімінің бірқалыпты дамыған дені сау адамдардыңсезімімен салыстырғанда, олардың арасында айтарлықтай айырмашылығы жоқекендігін көрсетеді.Осы мәселеге мылқау мен саңыраулардың көру қабілеті сау адамдардікіненкем емес, кейде ондай адамдар біздердің көрмеген нәрселерімізді көре алады,ол көру арқылы қабылдауы сау адамдардан әлдеқайда төмен немесе оларданартық деуге болмайды. Саңырау көзінің көрегендігі нашар болса да, ол бара-бара жетілуі мүмкін, бірақ дені сау адамдардікінен артық емес дейдіН.М.Поговский. Соқыр адамның сипау түсігінің жақсы жетілуі жәнесаңыраудың көру қабілеттілігі сол сезім мүшесінің құрылысы нерв жүйелерініңайрықша жетілуінде емес, ондай адамдардың тиісті нәрселерді сезіп білудеүнемі қолданып, тұрақты түрде жаттығуына байланысты.Соқыр адамның саусақтарының сипап оқуы және қаптаған Л.Браиль әрпіменжазылған шығыңқы ңүктелерді мұқият тануы арқылы әрбір ңүктенің орналасутәртібіне орай бөлек әріпті білдіріп, сол дыбыстардан сөз құралады. Сөздерсөйлемге айналады. Бұл процесс сау адамдрдың Браиль Луи (1809-1852) -әлемге әйгілі француздың соқырларды оқыту жөніндегі педагогі. Соқырларүшін өз атымен белгілі жазу, оку әдістерін ойлап тапқан. Үш жасынан соқыр.Л.С.Выготский оның әріптері бойынша оқып үйренудің кәдімгі әріптерденайырмашылығы жоқ дейді. Көзбен көріп оқығанына ұқсас және психологиялықжағынан олардың бірінен-бірінің ешқан дай айырмашылығы жок. Керең менмылқау балалар тәрбиесіндегі күрделі мәселе педагогиканың қиын да, әріқызықты тармашның бірі. Соқырға қарағанда керең-мылқау өмірге араласуға 18және оны тез танып білуге бейімдірек. Бірақ онын сезім мүшесіндегі кемшілігіөз денесін еркін билеп, әрқилы әрекеттер жасауына кедергі етпейді, олардьщ іс-әрекеті дені сау адамдардікіндей болуы. Керең-мылқау өз қимыл-қозғалысынбақылай алады. Керең-мылқау өз қимыл-қозғалысын бақылай алады. Керең-мылқаудың дене бітімі дені сау адамдардікімен бірдей екендігін Н.А.Поповайрықша атап көрсетеді. Сондықтан олардың еңбек ету қабілеті мен үйренуіайтарлықтай қиындық тудырмайды. Соқырдын айырмашылығы еңбектін,қандай түрі болса да (музыкадан басқасы), оған үйренуге оңай.Сурдопедагогика осы уақытка дейін ешқан-дай қажеті жоқ қол еңбегімен шұғылданып келді, бұған кінәлі болжамсыздык және керең-мылқаудың тәрбиесінекемтар деп санап, оған аяугершілік көзқарастын ірге тебуі. Өмірдің келешегінойламай, ұсак-түйек нәрселерді жасау және оларды сатумен шұғылдануғылыми тұрғыдан дәлелденбеген өткендегі өнімсіз тіршіліктің қалдығы.Құлақтың естімеуі көзге қарағанда жеңілдеу. Мұндай жағдайда адам сана-сезімімен тіршілік еткен ортаны аңғарып, соған орай бейімделе алу ерекшелігі.Адам табиғатында дыбыстық алатын орны өзгешелеу. Керең-мылқау соқырғақарағанда жағдайы біршама жеңілдеу.Естімейтін балалардың алғашқы мектебі Алматыдағы арнайы мектеп интернатболып табылады. Ол 1931 жылы Қазақ СССР Министрлігінің бұйрығыменашылды. Естімейтін балалардың алғашқы жылдары, дамуында күрделі жәнеқиын жолдарды басынан өткізді. Ал қазіргі кезде естімейтін балалардыңмектеп- интернаты мықты материалдық базасы бар, өздерінің оқу корпустары,жатақханалары, жаңа заманға сай құралдары, есту аппаратары және басқа дақұралдармен қамтамасыздандырылған. Арнайы мектепте жүргізетін тәрбиежұмыстары балалардың жеке ерекшеліктерін танып білуден басталады.Естімейтін және нашар еститін балалардың конденсаторлық мүмкіндіктерінебайланысты.Кеміс баланың әлеуметтік жағдайын жәбірлеп, оны өз құрдастарынан бөлектептастау бала психикасының дамуына теріс әсер етуіне жол бермеу, әлеуметтіксарыны кемтар балалардың қалайда кемістіктерін жою, оларды әр тараптыдамыған қоғамның толық мүшесі етіп даярлау. Кемістікті туғызатынжағдайларды жою және оны бір қалыпқа келтіру.Естімейтін және нашар еститін балаларға тәрбие жұмысында әдістерді таңдапалу оқушылардың жас және психологиялық, дене, дербес ерекшеліктеріне, өміртәжірибесіне, кемістіктің күрделілігіне, құрамына тәуелді. Сондықтанестімейтін және нашар еститін балаларға тәрбие жұмысында әр баланың жекедаму ерекшелігін еске алған жөн.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Практикалық тапсырма 4周
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тірек-қимыл аппараты зақымдалған балаларды жалпы білім беру үрдісіне қосу.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дәріс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4-дәріс. Қазақстан Республикасындағы жалпы білім беретін мектептердегімүмкіндігі шектеулі балалардың ерекшеліктерін қамту.Жоспар:1. Бала дамуындағы ауытқуларына сай оқыту2. Балалардың түрлі даму деңгейі, сыныптар мен топтардағы табыстыжұмыстары3. Ауытқулар түріне қалай нақты стратегиялар мен әдістемелік ұсынымдарДәріс тезисі: Бала жас болған сайын оның шаршаған белгілеріде ерте пайдаболады. Сонымен, 5-6 жастағы балалар үшін уақыт 10-15 минут құрайды. Бұлжастағы балалардың қызмет ету мүмкіншілігі өте аз. 7-12 жастағы балалар үшінкомпьютерлік сабақтардың үздіксіз ұзақтылығы - 20 минут, ал олардан үлкенбалаларға - жарты сағаттан аспау керек. Сабақтың ұзақтылығында балалар менжасөспірімдердің көру және жалпы шаршау белгілері пайда болады. Егербалада неврологиялық бұзылуы, тырысқақ реакциясы, көру қабілеті бұзылу барбалаға компьютерлік сабақтар туралы сұрақты сақтықпен шешу керек, өйкенікомпьютер денсаулығына байланысты осы барлық ауытқуларды күшейтуімүмкін.Екінші ереже -- жұмыс орнын оңтайлы ұйымдастыру. Ең алдымен,компьютер экранына сол жақтан жарық түсетіндей етіп орналастыру керек.Экранның жарықтығына қарамастан сабақ қараңғы емес, жақсы жарықкомната өту қажет. Компьютермен жұмыс істеу орнына сол жақтан, табиғижарық бір бүйірден түсетіндей етіп орналасуы керек. Компьютердіқолданушының алыс арақашықтыққа көзқарасты ауыстыру мүмкіншілігі баркезде жұмыс орны сәтті орналасқаны болып табылатыны -- жұмыс уақытындакөру жүйесінің жеңілдету ең бір тиімді әдісі. Сөйлеу дефектісі мен қозғалыс,интелектуалдық түзетуде компьютерлік бағдарламаны оқыту ролі мен дамытутуралы айтсақ, бала ағзасына компьютердің өзімен өзара іс-қимылынабайланысты кейбір мәселелерді айта кеткен жөн. Денсаулыққа зиян келтіретінбалалардың білімдерін компьютерлеудің кейбір жағымсыз кезеңдері бар.Компьютерде сабақ немесе ойын, жұмыс біртұтас кешенді факторларыныңбалаға әсер етуіне байланысты. Олардың негізгісіне тоқталамыз. Бірінші,медиктер өзінің көңілін неге бөлу керек еді, бұл диспеемде жұмыс істейтін 20жастық көру жүктемесі. ЖК жұмыс кезінде жүріп тұрған экран, жарқырағанфонына және жақын арақашықтықта затты қарау керек болады. Бұл көружұмыстың үйренбеген жағдайы.Сонымен қатар заттарды жақын жерден қарау кезінде баланың иліктіружүйесі үнемі күшейтуде болады. Компьютер алдында балалардың көружұмысының ерекшелігіне, сонымен қатар оларға экраннан перне тақтаға жәнеқайтадан жиі көңіл аудару жатады. Сондықтан балалар көзінің шаршауына,әсіресе компьютер алдында баланы дұрыс отырғызу ережесін бұзуында тездамиды. Арнайы көп жылдық зерттеулер әртүрлі жастағы жасөспірімдер менбалалардың оңтайлы ұзақты үздіксіз сабақтарын анықтауға мүмкіндік берді.Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011 -2020 жылдарғаарналған мемлекеттік бағдарламасының негізгі міндеттерінің бірі мектептегіинклюзивті білім беру жүйесін жетілдіру болып табылады. Инклюзивті білімберу Қазақстанда қажетті деңгейде дамымаған. Бұл проблеманы шешудамуында ауытқулары бар балалар санының өсуімен байланысты кезеккүттірмейтін шараларды талап етеді. Мүмкіндіктері шектеулі балалар саныөсуде. Егер 2005 жылы олардың саны 124 мыңды құраса, 2010 жылы 149мыңнан асты. Олардың 41,4%-ы ғана арнайы білім беру бағдарламаларыменқамтылған. Қазіргі кезеңде мүмкіндіктері шектеулі 149246 баланың 2921 2-сінемесе 19,5%-ы мектеп жасына дейінгі балалар. 37 арнайы балабақшада және240 арнайы топта 10 мыңдай бала мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытуменқамтылған, бұл 32,8% -ды ғана құрайды. 2. Жобаның мақсаты: дамуындаауытқулары бар балаларды қалыпты ортаға қосу технологиясын зерделеу.Инклюзивті оқыту - ерекше мұқтаждықтары бар балалардың жалпы білімберетін мектептердегі оқыту үрдісін сипаттауда қолданылады. Инклюзивтіоқыту негізінде балалардың қандай да бір дискриминациясын жоққа шығару,барлық адамдарға деген теңдік қатынасты қамтамасыз ету, сонымен біргеоқытудың ерекше қажеттілігі бар балаларға арнайы жағдай қалыптастыруидеологиясы жатыр. Тәжірбие көрсеткеніндей қатаң білім беру жүйесіненбалалардың бір бөлігі шығып қалады, өйткені қалыптасқан жүйе мұндайбалалардың даралық қажеттілігін қанағаттандыра алмайды. Инклюзивті бағытмұндай балаларды оқуда жетістікке жетуге ықпал етіп, жақсы өмір сүрумүмкіншілігін қалыптастырады.Инклюзивті оқыту- оқушылардың тең құқығын анықтайды және ұжым іс-әрекетіне қатысуға, адамдармен қарым-қатынасына қажетті қабілеттіліктідамытуға мүмкіндік береді. Инклюзивті оқыту арқылы барлық балалардыңмұқтаждықтарын ескеріп, ерекше қажеттіліктері бар балалардың білім алуынқамтамасыз ететін жалпы білім үрдісін дамытуға болады. Мұндай оқыту түріарнаулы білім беру жүйесінде дәстүрлі түрде қалыптасқан және даму үстіндегіформаларды ығыстырмайды, қайта жақындатады. Инклюзивті бағыт арқылымүмкіндігі шектеулі балаларды оқуда жетістікке жетуге ықпал етіп, жақсыөмір сүру мүмкіншілігін қалыптастырады. Осы бағытты білім беру жүйесінеенгізу арқылы оқушыларды адамгершілікке, ізгілікке, қайырымдылыққатәрбиелей аламыз. Сонымен қоса, инклюзивті оқыту үрдісі балалардытолеранттылыққа тәрбиелеудің бастауы болмақ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дәріс
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
дәріс. Инклюзивті білім берудің халықаралық тәжірибесі.Жоспар:1. Шетелдегі мүгедектердің құқықтарын, бостандықтары мен мүдделерінқорғау саласындағы шетелдік заңнама.2. Шетелдегі инклюзивті білім беру.3. Ресейдегі инклюзивті білім беру. 84. Америка Құрама Штаттарында мүмкіндігі шектеулі балаларды оқыту.5. Арнайы білім беруді Швецияда, Францияда, Италияда ұйымдастыру.Дәріс тезисі: XX ғасырдың аяғында көптеген дамыған әлем елдерінде (АҚШ,Ұлыбритания, Швеция, Германия, Скандинавия елдерінде) мүмкіндігі шектеулібалаларды оқытуды дамытуда алдыңғы орында тұрған инклюзивті білім беруболды. Жалпы білім беру үрдісіне енгізілген балаларға оқуды жеңілдететінқосымша арнайы жағдай, көмек, қолдау қарастырылады. Әрбір елдеинтеграциялаудың өзіндік үлгісі іске асырылуда, бұл білім берудеинтеграциялаудың жан-жақты үлгісін құрудың мүмкін еместігін көрсетуде.Инклюзивті білім беруді іске асырып жатқан елдерде айқындалған басым бағытжалпы мектептік білім беру саласында қарастырып отырған категориядағыбалаларды жалпы білім беру үрдісіне міндетті түрде енгізуді көздейді.Ресейдегі инклюзивті білім беру. 1991 жылдың күзінен бастап РесейдеМүмкіндігі шектеулі балаларды интеграциялау жобасын іске асыру басталды.Нәтижесінде 11 аймақта мүмкіндігі шектеулі балаларды интеграциялапоқытудың экспериментальды алаңдары құрылды. Мүмкіндігі шектеулібалалармен педагогтардың жұмыс істеу мақсатында Ресей Федерациясыныңбілім министрлігі педагогикалық жоғарғы оқу орындарының оқу жоспарына1996ж 1 қыркүйегінен бастап Арнайы (коррекциялық) педагогиканыңнегіздері, Мүмкіндігі шектеулі балалардың психологиясының негіздерідеген курстарды енгізді. Ресей Федерациясының білім және ғылымминистрлігінің айтуы бойынша 2008-2009 жылдары инклюзивті білім беруүлгісі экспериментальды түрде көптеген білім беру мекемелеріне енгізілген.Ресейде мүгедек балаларды оқытудың инклюзивті білім беруден басқа данұсқалалары бар: арнайы мектептер мен интернаттар; коррекциялық мектептер;Интернат-үйлер; үйден оқыту; қашықтықтан оқыту.Инклюзивті білім беру немесе білім баршаға бағдарламасы - барлықбалаларға мектепке дейінгі оқу орындарында, мектепте және мектеп өмірінебелсене қатысуға мүмкіндік береді. Бұл бағдарламаны Біріккен ҰлттарҰйымының Бас Ассамблеясы мақұлдап, БҰҰ-ның Конвециясына 2006 жылдың13 желтоқсанында енгізілді.Сонымен, инклюзивті білім беру жағдайында жұмыс жүргізетін мектептердебілім мазмұнын үш түрлі бағдарлама бойынша реттеген абзал. Атап айтқанда:жалпы мектептерге арналған типтік оқу бағдарламалары; мүмкіндігі шектеулібалалардың ақаулық типтеріне сәйкес арнаулы білім беру бағытындағы оқубағдарламалары; мүмкіндігі шектеулі балалардың психофизикалықерекшеліктерін есепке ала отырып әзірленетін оқытудың жеке бағдарламасы.Инклюзивті білім беру мәселесі шет елдерде 1970 жылдан бастау алады, ал 90жылға қарай АҚШ пен Еуропа өздерінің білім беру саясатына осыбағдарламаны толық енгізді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ал, біздің елімізде инклюзивті білім беружүйесінің дамуы туралы ресми дерек Қазақстан Республикасының Білімберуді дамытудың 2010-2020 жылдарға арналған мемлекеттікбағдарламасында көрсетілді. Осы бағдарлама төңірегінде инклюзивті білімберуді жетілдіру мәселелері қарастырылып, 2015 жылға мына міндеттердішешу көзделген:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
9- мүмкіндіктері шектеулі балаларды біріктіріп оқытудың модульдікбағдарламалары жасалады;- мүмкіндіктері шектеулі балаларды жалпы білім беретін ортада біріктіріпоқыту ережесі әзірленеді;- түрлі кемістігі бар балалар үшін бірігу нысандары анықталады;- мүгедек балаларға қашықтықтан білім беруді ұйымдастыру қағидаларыәзірленеді.Америка Құрама Штаттарында мүмкіндігі шектеулі балаларды оқыту. АҚШ-тың мүмкіндігі балаларды оқытудағы қазіргі саясаты жалпы және арнайыоқытуды біріктіру ұсыныстарынан тұрады. Бұл біріктірулерде 3 негізгі жолдарбар: негізгі бағыт, жалпы білім инициативасы, енгізу. Бұл арнайы білімберу алаңында үлкен дау-дамай тудыруда.Негізгі бағыт мүмкіндігі шектеулі балаларды оқыту негізгі мектептердеоқытуды көздейді. Бұл балалар қоғамға араласуы керек болғандықтан, олардыәлеуметтік және білім беру қызметтеріне қосу керек деп есептейді.Жалпы білім беру инициативасы - бұл АҚШ-тың білім департаментініңарнайы білім беру бөлімінің ұсынысы. Жалпы білім беру инициативасы -дамуында ауытқуы бар оқушыларға білім беру шарттарына фундаментальдыөзгеріс енгізуді ұсына отырып, негізгі бағыттан ары қарай дами түскен.Кейбір дефектологтар мен негізгі мектептің басшылары жалпы білім беруинициативасын мақұлдаса, кейбір дефектологтар мен негізгі мектептіңмұғалімдері ауытқуы бар балаларға жалпы білім беру инициативасының әсерету мүмкіндіктерін түсіну үшін қосымша сынақтар мен зерттеулер қажет дейді.Енгізу моделі балаларды ауытқу түріне және көріну деңгейіне тәуелсізтұрған жері бойынша жалпы білім беру үрдісіне енгізуді көздейді. Осындайбалаларға мамандар тобы жеке оқыту бағдарламасын құрады, сол бойыншаоқушының жетістігі бағаланады.Қазіргі кезде АҚШ-та 1990 жылы қабылданған, ауытқулары бар тұлғалар үшінбілім беру акты деп аталатын заң жұмыс істеуде. Бұл халықтық білім беружүйесінде бала оқуына қажет тегін білім береді. Ата-анасы баласының оқумүмкіндігі туралы қорытынды талап ете алады, ол бала дамуындағыауытқуының бар немесе жоқтығына негіздемеден тұрады. Заң тек арайы білімалуға ғана емес қосымша қызмет түріне де құқық береді.Арнайы білім беруді Швецияда ұйымдастыру. Бұл елде ерекше қажеттіліккемұқтаж балалар қарапайым сыныптарға орналастырылған және олар ондақажетті қолдау алуда (сыныпта арнайы педагогтың немесе ассистенттің көмегіжәне көмекші арнаулы құралдарды қолдану). Есту, көру қабілеттері бұзылған,ойлауында қалушылық бар балалар ауытқулары бойынша бөлінген арнайымектептерде білім алады, олар мұнда 21 -23 жасқа дейін оқи алады. Арнайымектептер қазір жалпы білім беретін мектептегі сыныптарға кірістірілгенбалаларды қолдау ресурстарының орталығы болып табылады. Ойлауы арттақалған балаларға арналған арнайы мектептер жалпы білім беретін мектептердіңғимараттарына сыныптарды біріктіру жолымен орналасқан.Арнайы білім беруді Францияда ұйымдастыру. Франциядағы арнайы білімберу жалпы білім беретін мектептерге дамуында жетпіспеушіліктері бар 10балалардың санын неғұрлым көбейтуге бағытталған. Дамуында ауытқулары барбалаларды жалпы білім беру үрдісіне енгізу 4 нұсқада орындалуда:1. Бала қарапайым мектеп бағдарламасы бойынша оқиды, бірақ мектептенемесе одан тыс уақытта оған қосымша қызмет көрсетіледі: емдеу шаралары,тәрбиелеу жұмыстары т.б. Мысалы, тірек-қимыл қызметі бұзылған балақарапайым сыныпта оқи отырып, сол мектепте немесе жақында орналасқанадаптациялық орталыққа барады.2. Бала қарапайым мектеп бағдарламасы бойынша оқиды, қосымша күтім аладыжәне қосымша арнайы бағдарлама бойынша қиды. Мысалы, көруі бұзылғанбала қарапайым сыныпта оқи отырып, сабақ дайындауға көмек, мұғалімненқосымша сабақ алады, кеңістікте бағдарлау бойынша сабақтарға қатысады.3. Бала мектептегі негізгі уақытта арнайы сыныпта, арнайы бағдарламабойынша оқиды (әдетте психикалық дамында кешігушілік бар балалар).Уақытының басқа бөлігінде қарапайым ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz
Реферат
Курстық жұмыс
Диплом
Материал
Диссертация
Практика
Презентация
Сабақ жоспары
Мақал-мәтелдер
1‑10 бет
11‑20 бет
21‑30 бет
31‑60 бет
61+ бет
Негізгі
Бет саны
Қосымша
Іздеу
Ештеңе табылмады :(
Соңғы қаралған жұмыстар
Қаралған жұмыстар табылмады
Тапсырыс
Антиплагиат
Қаралған жұмыстар
kz