Саяси партияларды жіктеп
Павлодар қаласы
РЕФЕРАТ
Саяси партия түсінігі, типтері және функциялары
Орындаған: Набиоллаев Мират Батырханович
Оқу орны: №2 орта білім беру мектебі
Кіріспе
Саяси партия - мемлекеттік билікті қолға алуға немесе билік жүргізуге қатынасуға бағытталған, ортақ мүдде, бір идеология негізінде құрылған адамдардың ерікті одағы; қандай да бір таптың немесе оның қабатының мүдделерін көрсететін, белсенді және ұйымдастырылған бөлігі.
Саяси партия қызметтері - саяси партиялардың негізгі міндеттерінің бірі - қоғамдық мүдделерді жинақтау мен оларды саяси шешімдерді қабылдау жүйесі шеңберіне ұйымдасқан және бағытталған түрде енгізу. Саяси партиялар билік үшін бәсекелестіккүресте қоғамдық қолдауды жұмылдырушы құрал ретінде қызмет жасайды. Партиялық жұмылдыру арқылы азаматтар қазіргі заманның саяси үрдісінің белсенді мүшесіне айналады, яғни іріктеу қызметін атқарады. Партиялар қоғамдық мүдделерді қалыптастыруда да белгілі рөл атқарады. Саяси жүйедегі рөлі мен іштей ұйымдасуына байланысты саяси партияларды 4 түрге бөледі:
1) Авангардтық партиялар. Олардың ұйымы жоғары орталықтанумен сипатталады, өзінің барлық мүшелерінің партияның жүмысына белсенді қатынасуын талап етеді;
2) Сайлаушылар партиясы. Олардың негізгі мақсаты үміткерлердің сайлау науқанын ұйымдастыру: қаржы жинау, үгіт жүргізу және т.б.;
3) Парламенттік партия. Ол негізгі екі қызметті атқарады: сайлауға дайындалу және парламентке бақылау жасау;
4) Қауымдастық партия. Ол адамдарды белгілі бір саяси жолды ұстанғандығына қарай емес, ортақ көзқарас, ұқсас мүдделеріне орай, маңызды мәселелерді ортақ талқылау үшін біріктіреді. Партияларды таптық негізде жіктеу: жұмысшылар, шаруалар, буржуазиялық. Саяси жүйедегі рөліне байланысты: парламенттік, сайлаулық, жетекші және мақсаттық деп жіктелуі.
Саяси партиялар және партиялық жүйе
1. Саяси партиялардың пайда болуы, мәні, белгілері
Қазіргі типтегі саяси партиялар мен партиялық жүйелердің қалыптасу кезеңі XVI-XVII ғасырларда Еуропада болған буржуазиялық революциялар дәуірімен тікелей байланысты. Тек XX ғасырдың соңғы жылдарында олар саяси күресте шыңдалған, басқару жағынан мол тәжірибесі бар әр түрлі әлеуметтік топтардың сыннан өткен нағыз саяси партиясына айналды.
"Партия" деген сөз латын тілінен шыққан. бөлу, бөлшек деген мағынаны білдіреді. Тұңғыш, алғашқы сая-си партиялар Ежелгі Грекияда пайда болған. Бірақ олардың мүшелері аз, шамалы, дұрыстап ұйымдаспаған. Сондықтан мұндай шағын топтардың айтарлықтай маңызы болмады.
Қазіргідей нағыз саяси партиялар Еуропада XIX ға-сырдың екінші жартысында пайда бола бастаған. Жалпыға бірдей сайлау құқығының енгізілуі бұқара халықтың саясатқа қатысу мүмкіндігін тудырады. Жұмысшылар ұйымдасып, парламентте өз мүдделерін қорғайтын партиялар құрыла бастады. Партия бірден көпшілік партияға айналған жоқ. Немістің көрнекті саясаттанушысы Макс Вебер саяси партиялардың дамуында мынандай кезеңдерді көрсетті:
1. Аристократиялық үйірмелер.
2. Саяси клубтар.
3. Көпшілік партиялар.
Мұнда аристократиялық үйірмелер жер иелерінің мақсатын қорғаса, саяси клубтар буржуазияның мүддесін корғады. Ал көпшілік партия үнемі көпшілікпен байланысты болады. Барынша өз қатарына көбірек адамдарды тартады. Бұл кезеңдерді тек Ұлыбританияның либералдық(виги) және консервативтік (тори) партиялары ғана басынан өткізген. Басқа партиялар әр түрлі даму жолдарынан өткен. Біразы бірден көпшілік партияға айналды.
Тұңғыш көпшілік партия болып 1861 жылы Ұлыбри-танияның либералдық партиясы құрылды. Одан кейін Германияда 1863 жылы жалпы Германияның жұмысшы Одағы партиясы құрылды. Мұндай партиялар басқа да елдерде құрыла бастады.
Американың саясаттанушысы Ла Паломбараның айтуынша партиялар мынадай 4 белгімен сипатталады:
1. Партия белгілі бір идеологияны қорғайды;
2. Партия - адамдарды жергілікті ұйымнан бастап , халықаралық дәрежеге дейін ұзақ біріктіретін ұйым.
3. Партияның мақсаты - билікті колға алып. жүзеге асыру:
4. Әр партия өзіне халықтың дауыс беруінен. Мүше болуына дейінгі колдауын қамтамасыз еткісі келеді.
Партиялардың өмір сүру ұзактығы дау-жанжалдардын тууы мен оларды шешу қажеттігінен туады. Жалпы сая-си партиялардың. мынандай сипатты белгілері болады:
1) Партия бағдарламасынын болуы;
2. Саяси билік үшін күрестің болуы:
3. Партиялық тәртіптің болуы:
4. Партияға мүшелік ету;
5. Мүшелік жарна төлеу;
6. Партияның жарғысының болуы:
7. Баспа органдарының, болуы;
8. Партия басшылығының көптеген өкілеттігі;
9. Кәсіптік негіздегі партия аппаратының болуы. Осындай белгілері бар саяси партиялар тапты немесе әлеуметтік топты ұйымдастырады, жұмысына мақсаттылық-сипат береді, белгілі бір идеологияны қорғайды, бағыт береді.
2) Саяси партиялардың негізгі қызметтері
Поляктың саясаттанушысы А. Боднардың ойынша, қазіргі қоғамда саяси партиялар мынадай қызметтер атқарады:
1. Саяси идеология мен саяси ілімдерді жасау;
2. Қоғамның ірі топтарының мақсат-мүдделерін анықтау
3. Олардың белсенділігін арттырып, жинақтау;
4. Мемлекеттік билікті іске асыруға қатынасу;
5. Қоғамдық пікірді қалыптастыру;
6. Жалпы коғамды. топты саяси тәрбиелеу:
7. Саяси жүйелерді, онын принциптерін, элементтерін. күрылымдарын калыптастыруға қ атысу;
8. Мемлекетте билік үшін күреске қатынасу және онын жұмысының бағдарламасын жасау;
9. Мемлекеттін, кәсіподактарының, коғамдық ұйымдарының аппараты үшін кадрлар даярлау, ұсыну.
Қазіргі демократиялық қоғамдағы партияның маңызды міндеті азаматтық қоғам мен мемлекеттің арасындағы байланысты баянды ету. Партиялар арқылы әр түрлі әлеуметтік топтар өздерінің саяси талаптарын мәлімдейді. Бұрынғы әлеуметтік-экономикалық саясатты одан әрі жүргізу немесе оны өзгерту керектігі жөнінде өздерінің көзқарастарын білдіреді.
Сонымен саяси партиялардың негізгі қызметтері төмендегідей:
Теориялық:
Қоғам дамуының, негізгі салалары бойынша жәңе оның даму жолдарын талдап, тео-риялық жағынан бағалау. Әр түрлі әлеуметтік топтардың мүдделерін анықтап үйлестіру. Қоғамды жаңартудын стратегиясы мен тәсілін тұжырымдап бүқараны қимыл бірлігіне теориялык жағынан әзірлеу.
Идеологиялық:
Еңбекші бұқара арасында өз көзқарасын, ізгі мұраттарды тарату, оны іскерлікпен ұштастыру. Өз бағдарламасы мен саясатын насихаттау. Азаматтардың түбегейлі мүдделерін ескере отырып өз бағытын қолдауға жұмылдыру және партия қатарына тарту,
Қорыта келе, партия деп - мемлекеттік билікті колға алуға немесе билік жүргізуге қатынасуға бағытталған, ортақ мүдде, бір идеология негізінде құралған адамдардың ерікті одағын айталы.
3. Саяси партиялардың жіктелуі, түрлері
Саяси партияларды жіктеп. жүйелеудің көтеген өлшем және белгілері бар.
Француз ғалымы М.Дюверже сайлаушылар мен белсен ділер санына қарай екіге бөлген:
Кадрлық:
Сайлаушылардың 10 пайызы ғана болатын мүше саны аз,ұйымдастырушылық жағынан жоғары деңгейде. Әр мүшесінің партиялық билеті бар. Мүшелік жарна төлейді. Жарғысын мүлтіксіз орындайды. М: ГФР-дің Христиандық-демократиялық одағы, Жапония либералдық-демократиялық партиясы, Француз коммунистік партиясы.
Бұқаралық
Сайлаушылары көп, мүшелері белсенділері де көп. Партия-лық билеті жоқ мүшелік жар-на төлемейді. Мысалы: Ұлыбританияның Лейбористер партиясы АКШ-тың республикалык және демократиялық партиялары.
Сайлаушылар партиясы - бұл партияның, негізгі мақсаты үміткердің сайлау алдындағы науқанын ұйымдастыру: қаржы жинау, үгіт жүргізу, т.с.с. Мұнда тұрақты мүшелік жоқ ұйымдық құрылым жоқ
Парламенттік партия - екі қызмет атқарады: парламентке бақылау жасайды, сайлауға дайындалады.
Авангардтық партия - орталықтанған өзінің барлық мүшелерінен партиянын жұмысына белсенді катынасуын талап етеді.
Қауымдастық партиясы - ортак көзкарас, ұқсас мүд-делеріне орай маңызды мәселелерді талқылау үшін бірік-тіріледі.
Коммунистік партиялар -- К.Маркстің ілімін басшы-лыққа алады. Тапсыз, меншіктің жеке түрі жоқ қоғам мүддесін қорғайды.
Социал-демократиялық партиялар - бұл партиялар үнемі еңбекші халыктың мүддесіне сай қоғамды реформалап отырады. Негізгі құндылықтары: әділеттілік, бостандық, теңдік, ынтымақтастық.
Буржуазиялық-демократиялық -- билік үшін ашық күрес жүргізеді. Үкіметке жалпыға бірдей сайлау арқылы жетеді. Заң алдында бәрінің, де тең болғанын қалайды.
Консервативтік партиялар - ірі буржуазияның мүдде-сін қорғайды. Тенсіздікті сақтағысы келеді.
Фашистік партиялар - адам құқықтары мен бостанықтары шектеледі. Ұлтшылдықты уағыздайды. Жеке мүддеден мемлекеттік мүдде жоғары тұрады. Күштеу басым болады.
Билеуші партиялар - билік қолға жеткен соң, қоғам дамуының басты бағыттары мен сипатын айқындауға мүмкіндік туады. Яғни, басқа партиялардың үстінен билік жүргізеді.
Оппозициялық партиялар - олар басқарушы партияның саясатын сын көзбен бағалайды. Қарсыластық қасиет тән.
Ресми партия - жұмысын ашық жүргізеді. Қоғамдық саяси өмірге қатынасуына заң жүзінде рұқсат етіледі. Мемлекеттік тіркеуден өтеді.
Жартылай ресми партия - формалды түрде рұқсат етілген, кейбір жұмысына шек қойылған.
Құпия партиялар - заң бойынша тыйым салынған, жұмысын жасырын жүргізеді
Бірпартиялық - өзінен баска партияның болғанын қаламайды. Мұндай партия тоталитарлық және авторитарлық коғамға тән. Мысалы: бұрынғы КСРО-дағы коммунистік партия.
Екіпартиялық - мұнда нағыз бәсекелестік ірі екі пар-тия арасында болады. Жалпы сайлау арқылы үкімет басына келеді. Үнемі бір-бірін сынға алып отырады. Мыса-лы: АҚШ-тағы республикалық және демократиялық партиялары. Ұлыбританиядағы консерваторлар мен лейбористер партиялары, Германиядағы христиандық демократтар мен социал-демократтар.
Көппартиялылық - мүнда үш немесе одан да көп пар-тиялар болады. Саяси мәселелер жан-жақты қаралады, бюрократияға тежеу салынады. Билік басына нағыз дарынды адамдардың келуіне мүмкіндік туады. Мысалы: қазіргі Қазақстан Республикасы. Мемлекеттік билікті жүзеге асыру үшін партиялар коалиция құруы мүмкін.
Коалиция деп жалпы мақсатқа жету үшін партиялардың жасаған бірлігін айтады. Мынандай түрлері бар:
Парламентке қатысатын партиялардың, ешқайсысы өз алдына бөлек басқара алмаған уақытта құралған көппартиялық коалиция;
2. Екіпартия бірігіп үкіметті баскара алатындай уақытта құрылатын екіпартиялық коалиция:
3. Билік үшін бәсеке екі партия одағының арасында болса, екі блоктық коалиция болады;
4. Егер дербес:Партия ұзақ уақыт билік етсе оны басымдық коалициясы дейді.
Барлық саяси партияларын жұмысы Конституцияға қайшы болмауы керек.
Қоғамдық-саяси ұйымдар мен қозғалыстар
Рөл қоғамдық-саяси өміріне, сонымен қатар саяси партиялармен, кәсіптік одақтармен, ойнайды, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар. Айырмашылығы партиялардың олар таласуда тікелей жүзеге асыруға қатысу, билік және өзіне осы міндеттермен байланысты. Алайда, жүзеге асыра отырып, ерекше міндеттері мен функциялары, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар шешеді міндеттері кеңінен қоғамдық маңызы бар қаланың, сүбелі үлес қосып келеді мемлекеттік, шаруашылық, әлеуметтік-мәдени құрылысы. Қалыптастыру тармақталған жүйесі, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстардың даму көрсеткіші болып табылады азаматтық қоғам, куәлікпен түрлілігін және структурированности оның мүдделерін.
Қоғамдық-саяси ұйымдар - ерікті азаматтардың бірлестігі бойынша туындайтын олардың бастамасы және іске асыру үшін олардың мүдделерін.
Негізгі өзіне тән сипаты қоғамдық ұйымдар болып табылады мынадай:
- қоғамдық ұйымдар жоқ, билік қарым-қатынастар және шығаруға міндетті шешімдерді көрсетіңіз.
- айырмашылығы саяси партиялардың, олар не ставят меңгеру мақсатында мемлекеттік билік, бірақ олардың қызметін сатып алуы мүмкін саяси сипаты.
- бұл ерікті ұйымдар азаматтардың, туындаған олардың бастамасы бойынша.
Мемлекет араласпайды, олардың қызметі, бірақ реттейді, оны қолданыстағы заңнамаға сәйкес.
Қоғамдық-саяси бірлестіктер негізінде әрекет ететін мынадай қағидаттар:
- еріктілік;
- комбинациясы жеке және қоғамдық мүдделерді;
- өзін-өзі басқару;
- қатысушылардың тең құқықтылығы;
- заңдылық;
- жариялылық.
Қоғамдық-саяси қозғалыс - бірлестіктер, коалиция, одақтар, әр түрлі қоғамдық топтардың бірлесіп шешу үшін оларды қызықтыратын мәселелер.
Қоғамдық қозғалыс:
- құрылымдық емес ресімделуі;
- біріктіруі мүмкін ұйымның әр түрлі саяси бағдары;
- әдетте, уақытша сипатта болады (белгілі бір міндеттерді шешу үшін).
Дамуында қоғамдық қозғалысының бөлінеді мынадай сатылары:
Бірінші сатысы:
- идеяларының пайда болуы;
- пайда болуы белсенділерінің;
- жалпы көзқарас әзірлеу.
Екінші сатысы:
- насихаттау көзқарастар;
- үгіт-насихат;
- тарту жақтастары.
Үшінші сатысы:
- нақты қалыптастыру идеялар мен талаптарды;
- дамыту және қоғамдық-саяси белсенділігін;
ресімдеу қоғамдық-саяси ұйым немесе партияға және саяси өміріне қатысу және билік үшін күресте;
- егер мақсатқа қол жеткізілді немесе жоқ перспективалары, оларға жету қозғалысы өшсе.
Қоғамдық-саяси қозғалыстың бөлінеді:
- ұлттық (тек бір ел шеңберінде);
- аймақтық;
- құрлықтық;
- әлем.
Ең белсенді қоғамдық-саяси және демократиялық қозғалыстар болып табылады мынадай:
1. Әйелдер қозғалысы.
Бұл қозғалысы біріктірілген әйелдер әр түрлі жастағы адамдар, ұлт, кәсіп, әлеуметтік топтар. Негізгі мақсаты-әйелдер қозғалысы - әйелдердің құқықтарын қорғау.
Әйелдер қозғалысы неоднородно. Либералды-реформистское (орташа) қанаты қозғалыс жақтайды реформалар пайдасына әйелдер, қайта қоғамдық сананың қатысты "әлсіз жынысы".
Түбегейлі-экстремистское ішінде назар аударатындығы неке, отбасы, жыныстық қарым-қатынас. Первопричиной барлық әйелдер ашулы олар деп санайды извечный "еркектік шовинизм". Олардың пікірінше, әйелдер босату мүмкін бұзу арқылы барлық институттарының, олар құрдық ерлер-угнетатели: мемлекет, армия, партия, шіркеу, кәсіподақтар және т. б.
Бірінші талап феминистской революция болып табылады талапты жою, отбасы және ұсыну жыныстық бостандығы.
2. Антивсоғыс қозғалысы.
Біріктіреді миллиондаған өкілдерінің, іс жүзінде халықтың барлық топтары. Басты мақсаты - қатерлерін жою.
3. Экологиялық қозғалысы
Бұл қозғалыс қоршаған ортаны қорғау.
"Жасыл" болып табылады:
- заңнаманы жетілдіру пайдасына табиғатты қорғау;
- пайдалану үшін дәстүрлі емес және жаңартылатын энергия көздері;
- зиянды өндірістерді жабу;
- қарсы түрлі нысандарын қоршаған ортаны ластау.
Басты мақсаты-экологиялық қозғалыс - алдын алу жаһандық экологиялық дағдарыс.
4. Құқықтық қорғау қозғалысы
Біріктіреді ұйымдастыру, борющиеся қарсы ущемлений жеке құқықтары.
5. Жастар қозғалысы
Жақтайды, жастардың құқықтары, белсенді қатысады күрес бейбітшілік үшін соғысқа қарсы акция өткізеді қоршаған ортаны қорғауға және т. б.
6. Ұлттық қозғалыс
Қарқынды соңғы жылдары. Қатысушылар бұл қозғалыс қояды талаптар қайта өркендеу ұлттық мәдениет, тіл, салт-дәстүр және т. б.
Сонымен қатар, бар:
- қосылмау қозғалысы;
- қозғалыс қарсы нәсілдік және ұлттық кемсітушілікке;
- қозғалыс орнату үшін жаңа экономикалық тәртіп;
- қозғалыс шаруалардың жер үшін және әлеуметтік құқықтары;
- пацифистские қозғалыс ғалымдар, дәрігерлер, заңгерлер және басқа да қозғалыс.
Осылайша, саяси өмір, қоғамның бай және әр түрлі. Маңызды рөлі оған тиесілі партиялар мен қоғамдық-саяси қозғалыстарға қатысуына және ұйымдарға [23].
Типологиясы қоғамдық қозғалыстар жүргізілуі мүмкін әр түрлі негіздер бойынша. Мақсаты мен қызмет саласына бөлінеді антивоенное, экологиялық, әйелдер, жастар қозғалысы, қозғалыс үшін расовое және ұлттық тең құқықтық, қозғалыс тұтынушыларды қорғауға, діни қозғалыстар және басқалар.
Қатысты қолданыстағы сапта қоғамдық қозғалыс болып бөлінеді революциялық, контрреволюционные, реформистские, консервативті реакция, тәсілдері мен әдістері іс - зорлық-зомбылық және ненасильственные.
Қоғамдық қозғалысының құрылуы мүмкін әр түрлі әлеуметтік негізде. Олардың кейбіреулері, мысалы, антивоенное, экологиялық, ұлт-азаттық қозғалыс, ол межклассовый (внеклассовый) сипаты. Басқа бар айқын әлеуметтік-таптық сипаты - жұмысшылар, шаруалар, буржуазиялық қозғалыс, сондай-ақ қозғалыс зиялы қауым, фермерлер, ұсақ меншік иелері. Қоғамдық қозғалыс топтастырылуы мүмкін және жыныстық-жас белгілері - жастар, балалар, әйелдер қозғалысы, қозғалыс, зейнеткерлер және т. б. кәсіби белгісі Бойынша құрылады қозғалыс ғалымдар, дәрігерлер, жазушылар және т.п.
Бөлу ерікті бірлестіктердің, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар жүреді, көбінесе шартты сипаты, және әрқашан оңай емес, олардың шектеледі. Қоғамдық қозғалыс қарай күшейту ұйымдастырушылық қағидаттарын көбінесе айналады үшін негіз білім беру, қоғамдық ұйымдар, тіпті саяси партиялар. Осылайша, дамыту, экологиялық қозғалыс себеп болды құру, әр түрлі экологиялық одақтар мен қауымдастықтар, содан кейін партия "жасыл" көптеген елдерде. Халық қозғалысы мен фронттар бірқатар КСРО-ның бұрынғы республикалары эволюционировали және оформились ұлттық-демократиялық партия.
Әсер ету дәрежесі әр түрлі қоғамдық құрылымдардың саяси қарым-қатынастар әр түрлі. Олардың бірі - жұмыс, кәсіподақ, ұлттық қозғалыс және т. б. елеулі әсер етеді саяси ахуалды, басқа да - іс жүзінде қатыспайды, саяси өмір. Алайда, қазіргі заманғы жағдайында жалпыға бірдей саясаттандыруға қоғамның бірде-бірі қоғамдық бірлестіктердің мүмкін емес толық устраниться тікелей немесе жанама қатысу саяси процесінде. Саяси ролі, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстардың тұрады көрсету үдерісіне ықпал саяси шешімдер қабылдау мемлекеттік билік және басқару органдарымен әр түрлі деңгейде, немесе одан кем тұрақты қысым биліктік құрылымдар.
Қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар ретінде әрекет ететін өзіндік тобының мүдделерін және топ қысым. Тұжырымдамасы топтардың мүдделерін немесе мүдделі топтардың әзірленді американдық текті А. Бентли, Д. Трумэном және басқа да бұрыннан пайдаланады тануға батыс саясаттану. Сәйкес А. Бентли, саясаты бар процесс өзара іс-қимыл және күрес ұйымдастырылған белгілі бір адамдар тобының қол жеткізу үшін өз мақсаттары мен мүдделерін. Топтың мүдделерін - бұл "ерікті ұйымдастыру үшін құрылған өрнектер және мүддесіне өкілдік ету олардың құрамына кіретін адамдардың өзара қарым-қатынастарда ретінде басқа топтармен және саяси институттармен, сондай-ақ өздерінің ішінде де.
Бәсекелестік топтардың басым бөлігі ұйымдасқан мүдделерін қанағаттандыруды алады арналары бойынша азаматтық қоғам. Бірақ бірқатар жағдайларда жүзеге асыру, ұжымдық қажеттіліктерін топ мүшелерінің талап етеді, билік шешімдер. Егер топ мүдденің мақсатқа жеке мүдделерді қанағаттандыру арқылы мақсатты әсер ету институттар жария билік, онда ол сипатталады топ қысым. Ұғым "тобы" қысым ашады серпініне айналдыру әлеуметтік-топтық мүдделерін, туындайтын азаматтық қоғамда, саяси фактор. Тиімділігі топ қызметінің қысым көрсетуіне байланысты ресурстар, олар орналасады (меншік, ақпарат, біліктілігі және тәжірибесі, мәдени әсері, этникалық және діни байланыс және т. б.). Кәсіби одақтар, қауымдастықтар, кәсіпкерлер одақтары кооператоров, тұтынушылардың, ерікті қоғамдар және басқа да қоғамдық бірлестіктер, басқа саяси партия) болып табылады түрі топтардың мүдделерін.
Санына, негізгі, жалпы, барлық қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстардың функцияларын мыналар жатады:
1. Анықтау және қанағаттандыру мүдделері мен қажеттіліктерін бірлестік мүшелерінің. Адамдар бірігеді ұйымдастыру және қозғалысты қанағаттандыру мақсатында сол немесе өзге де ерекше қажеттіліктерін байланысты кәсіби тобына, жас ерекшелігіне, жеке бейімділігі және т. б. Бұл мүдделер бастапқыда болуы мүмкін өте айқындалмаған, жеке тұлғалық және эмоционалды боялған нысан Қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар преобразуют мұндай расплывчатые көзқарастар мен пікірлерді нақты талаптар, бағдарламаның осы бірлестіктің ықпал ете отырып, артикуляции өз мүшелерінің мүдделерін. Сонымен қатар, саяси партиялармен, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар шешеді белгілі бір дәрежесін және міндетін агрегациясының мүдделерін, т. е. келісу арқылы пікірталас көптеген жеке талаптарды белгілеу және олардың арасындағы белгілі бір иерархиясы мен басымдықтары. Ерекше маңызы бұл функция қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстардың иеленеді жағдайында партиялық жүйе дамымаған.
2. Функция әлеуметтік интеграция және жұмылдыру көздейді біріктіру және ұйымдастыру, топ мүшелерінің және олардың жақтастарының айналасында мақсаты-қалыптастыру. Функция бұл болуы мүмкін және кең контекст шеңберінен шығатын, нақты қоғамдық бірлестігі. Қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар назарын қоғамның өткір проблемалары, алға қоюда өз нұсқасын шешім қол жеткізуде қоғамдық қолдауды өзінің бастамаларға.
3. Функция әлеуметтендіру. Тарта отырып, өз мүшелерінің шешіміне қоғамдық маңызды проблемаларын, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстарды қалыптастыруға септігін тигізеді, олардың белсенді өмірлік ұстанымын арттыру, саяси білім мен мәдениет, азаматтарды тарту басқару мемлекеттік және қоғамдық іс.
4. Репрезентативтік (өкілдік) функциясы немесе функция өкілдік ету және мүдделерін қорғау, өз мүшелерінің өзара қарым-қатынаста басқа саяси институттар. Қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар ғана емес, ықпал етеді түсіну және білдіруге ерекше мүдделері мен қажеттіліктерін өз мүшелерінің, бірақ өздеріне міндеттеме өкілдік осы мүдделерін, жеткізу талаптарын тобының назарына мемлекеттік органдардың, саяси партиялардың, басқарушы элиталардың.
Әсері қоғамдық бірлестіктердің билік құрылымын жүзеге асырылуы мүмкін екі жолмен: арқылы электоралдық өкілдіктері (сайлау жүйелері), тікелей, функционалдық өкілдіктері ұйымдасқан мүдделер. Негізгі нысандары мен әдістері қысымды қоғамдық ұйымдар мен ағымдардың билік органдары мыналар болып табылады: тікелей ұсыну өз құрамына кандидаттар өкілді және атқарушы билік органдары; қолдау, соның ішінде қаржылық; сайлау жақын саяси партиялар мен олардың кандидаттарының; әзірлеуге қатысу, дайындау, заңнамалық және басқа нормативтік актілерді; жұмысына парламенттік комиссия, ведомствоаралық комитеттер, кеңесші және консультативтік органдардың, сараптамалық топтардың әр түрлі мемлекеттік органдар; насихат науқанын бұқаралық ақпарат құралдарында, қол жинау астында тиісті талаптарына сәйкес; ереуілдер, митингілер, демонстрациялар және т. б.
Аса қажет осындай нысаны өкілдік ету және оларды қорғау топтық мүдделерін, лоббизм, немесе мүдделік (ағылш. lobby - кулуарлар, дәліздер). Астында лоббизмом сөздің кең мағынасында түсінеді кез келген заңды тәсілдері әсерін (қысым) мемлекет қорғау мақсатында ерекше мүдделерін.
Тар мағынада сөздер мүдделік білдіреді тікелей өзара іс-қимылы топтың өкілі мүдделерін отырып, адам шешім қабылдайтын, осы арқылы қалыптасқан арналар мен құрылымдарды, сондай-ақ бейресми байланыстар (кездесулер, әңгімелесулер, консультациялар, телефон арқылы сөйлесу, жеке өтініштер). Міндет лоббистов тұрады, оның ішінде қол жеткізу үшін қабылдау желательных тобы үшін заңнамалық және нормативтік құқықтық актілерді алу, үкіметтік субсидиялар, несиелер және т. б., бөлшектемей және осы мақсатта мемлекеттік билік институттарына.
5. Тағы бір функциясы-қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстардың функциясы болып табылады модельдеу жаңа қоғамдық-саяси құрылымдардың, іздеу және сынау дәстүрлі емес нысандары әлеуметтік байланыстар. Ерікті бірлестіктер күші қоғамдық, көркемөнер сипаттағы ретінде де таптырмайтын арна жүргізу, әлеуметтік эксперименттер, іздеу және жүзеге асыру жаңа самоуправленческих нысандарын әлеуметтік белсенділік.
Әлеуметтік қозғалыстар
Қиындыққа толы сәттер қоғамдық даму сипатталады, әдетте, қарқынды "толқынымен" мәдени ойын-сауық белсенділігін масс. Мәселен, 70-жылдары Батыс елдерінде орнына ескі дәстүрлі бірлестіктерге келді многообразные жаңа әлеуметтік қозғалыс. Олардың пайда болуы себепші болды шиеленісуі қазіргі заманның жаһандық мәселелерін, кіруіне байланысты батыс елдерінің ҒТР-дың жаңа кезеңі, өзгерістер мен санада, құндылық ориентациях қоғам, сенім дағдарысы - мемлекеттік құрылымдар мен дәстүрлі саяси институттар. Ескі дәстүрлі ерікті бірлестіктер (кәсіподақ, жастар, әйелдер және т. б.) бола отырып, кіріктірілген саяси жүйесі, болды дайын емес бейімделуге, жаңа реальностям. Бұл формализацией, олардың қызметі обюрокрачиванием басқарушылық құрылымдардың айырмашылықпен аппаратының қатардағы масс.
Жаңа әлеуметтік қозғалыстар білдіреді демократиялық қозғалыс наразылық кең ... жалғасы
РЕФЕРАТ
Саяси партия түсінігі, типтері және функциялары
Орындаған: Набиоллаев Мират Батырханович
Оқу орны: №2 орта білім беру мектебі
Кіріспе
Саяси партия - мемлекеттік билікті қолға алуға немесе билік жүргізуге қатынасуға бағытталған, ортақ мүдде, бір идеология негізінде құрылған адамдардың ерікті одағы; қандай да бір таптың немесе оның қабатының мүдделерін көрсететін, белсенді және ұйымдастырылған бөлігі.
Саяси партия қызметтері - саяси партиялардың негізгі міндеттерінің бірі - қоғамдық мүдделерді жинақтау мен оларды саяси шешімдерді қабылдау жүйесі шеңберіне ұйымдасқан және бағытталған түрде енгізу. Саяси партиялар билік үшін бәсекелестіккүресте қоғамдық қолдауды жұмылдырушы құрал ретінде қызмет жасайды. Партиялық жұмылдыру арқылы азаматтар қазіргі заманның саяси үрдісінің белсенді мүшесіне айналады, яғни іріктеу қызметін атқарады. Партиялар қоғамдық мүдделерді қалыптастыруда да белгілі рөл атқарады. Саяси жүйедегі рөлі мен іштей ұйымдасуына байланысты саяси партияларды 4 түрге бөледі:
1) Авангардтық партиялар. Олардың ұйымы жоғары орталықтанумен сипатталады, өзінің барлық мүшелерінің партияның жүмысына белсенді қатынасуын талап етеді;
2) Сайлаушылар партиясы. Олардың негізгі мақсаты үміткерлердің сайлау науқанын ұйымдастыру: қаржы жинау, үгіт жүргізу және т.б.;
3) Парламенттік партия. Ол негізгі екі қызметті атқарады: сайлауға дайындалу және парламентке бақылау жасау;
4) Қауымдастық партия. Ол адамдарды белгілі бір саяси жолды ұстанғандығына қарай емес, ортақ көзқарас, ұқсас мүдделеріне орай, маңызды мәселелерді ортақ талқылау үшін біріктіреді. Партияларды таптық негізде жіктеу: жұмысшылар, шаруалар, буржуазиялық. Саяси жүйедегі рөліне байланысты: парламенттік, сайлаулық, жетекші және мақсаттық деп жіктелуі.
Саяси партиялар және партиялық жүйе
1. Саяси партиялардың пайда болуы, мәні, белгілері
Қазіргі типтегі саяси партиялар мен партиялық жүйелердің қалыптасу кезеңі XVI-XVII ғасырларда Еуропада болған буржуазиялық революциялар дәуірімен тікелей байланысты. Тек XX ғасырдың соңғы жылдарында олар саяси күресте шыңдалған, басқару жағынан мол тәжірибесі бар әр түрлі әлеуметтік топтардың сыннан өткен нағыз саяси партиясына айналды.
"Партия" деген сөз латын тілінен шыққан. бөлу, бөлшек деген мағынаны білдіреді. Тұңғыш, алғашқы сая-си партиялар Ежелгі Грекияда пайда болған. Бірақ олардың мүшелері аз, шамалы, дұрыстап ұйымдаспаған. Сондықтан мұндай шағын топтардың айтарлықтай маңызы болмады.
Қазіргідей нағыз саяси партиялар Еуропада XIX ға-сырдың екінші жартысында пайда бола бастаған. Жалпыға бірдей сайлау құқығының енгізілуі бұқара халықтың саясатқа қатысу мүмкіндігін тудырады. Жұмысшылар ұйымдасып, парламентте өз мүдделерін қорғайтын партиялар құрыла бастады. Партия бірден көпшілік партияға айналған жоқ. Немістің көрнекті саясаттанушысы Макс Вебер саяси партиялардың дамуында мынандай кезеңдерді көрсетті:
1. Аристократиялық үйірмелер.
2. Саяси клубтар.
3. Көпшілік партиялар.
Мұнда аристократиялық үйірмелер жер иелерінің мақсатын қорғаса, саяси клубтар буржуазияның мүддесін корғады. Ал көпшілік партия үнемі көпшілікпен байланысты болады. Барынша өз қатарына көбірек адамдарды тартады. Бұл кезеңдерді тек Ұлыбританияның либералдық(виги) және консервативтік (тори) партиялары ғана басынан өткізген. Басқа партиялар әр түрлі даму жолдарынан өткен. Біразы бірден көпшілік партияға айналды.
Тұңғыш көпшілік партия болып 1861 жылы Ұлыбри-танияның либералдық партиясы құрылды. Одан кейін Германияда 1863 жылы жалпы Германияның жұмысшы Одағы партиясы құрылды. Мұндай партиялар басқа да елдерде құрыла бастады.
Американың саясаттанушысы Ла Паломбараның айтуынша партиялар мынадай 4 белгімен сипатталады:
1. Партия белгілі бір идеологияны қорғайды;
2. Партия - адамдарды жергілікті ұйымнан бастап , халықаралық дәрежеге дейін ұзақ біріктіретін ұйым.
3. Партияның мақсаты - билікті колға алып. жүзеге асыру:
4. Әр партия өзіне халықтың дауыс беруінен. Мүше болуына дейінгі колдауын қамтамасыз еткісі келеді.
Партиялардың өмір сүру ұзактығы дау-жанжалдардын тууы мен оларды шешу қажеттігінен туады. Жалпы сая-си партиялардың. мынандай сипатты белгілері болады:
1) Партия бағдарламасынын болуы;
2. Саяси билік үшін күрестің болуы:
3. Партиялық тәртіптің болуы:
4. Партияға мүшелік ету;
5. Мүшелік жарна төлеу;
6. Партияның жарғысының болуы:
7. Баспа органдарының, болуы;
8. Партия басшылығының көптеген өкілеттігі;
9. Кәсіптік негіздегі партия аппаратының болуы. Осындай белгілері бар саяси партиялар тапты немесе әлеуметтік топты ұйымдастырады, жұмысына мақсаттылық-сипат береді, белгілі бір идеологияны қорғайды, бағыт береді.
2) Саяси партиялардың негізгі қызметтері
Поляктың саясаттанушысы А. Боднардың ойынша, қазіргі қоғамда саяси партиялар мынадай қызметтер атқарады:
1. Саяси идеология мен саяси ілімдерді жасау;
2. Қоғамның ірі топтарының мақсат-мүдделерін анықтау
3. Олардың белсенділігін арттырып, жинақтау;
4. Мемлекеттік билікті іске асыруға қатынасу;
5. Қоғамдық пікірді қалыптастыру;
6. Жалпы коғамды. топты саяси тәрбиелеу:
7. Саяси жүйелерді, онын принциптерін, элементтерін. күрылымдарын калыптастыруға қ атысу;
8. Мемлекетте билік үшін күреске қатынасу және онын жұмысының бағдарламасын жасау;
9. Мемлекеттін, кәсіподактарының, коғамдық ұйымдарының аппараты үшін кадрлар даярлау, ұсыну.
Қазіргі демократиялық қоғамдағы партияның маңызды міндеті азаматтық қоғам мен мемлекеттің арасындағы байланысты баянды ету. Партиялар арқылы әр түрлі әлеуметтік топтар өздерінің саяси талаптарын мәлімдейді. Бұрынғы әлеуметтік-экономикалық саясатты одан әрі жүргізу немесе оны өзгерту керектігі жөнінде өздерінің көзқарастарын білдіреді.
Сонымен саяси партиялардың негізгі қызметтері төмендегідей:
Теориялық:
Қоғам дамуының, негізгі салалары бойынша жәңе оның даму жолдарын талдап, тео-риялық жағынан бағалау. Әр түрлі әлеуметтік топтардың мүдделерін анықтап үйлестіру. Қоғамды жаңартудын стратегиясы мен тәсілін тұжырымдап бүқараны қимыл бірлігіне теориялык жағынан әзірлеу.
Идеологиялық:
Еңбекші бұқара арасында өз көзқарасын, ізгі мұраттарды тарату, оны іскерлікпен ұштастыру. Өз бағдарламасы мен саясатын насихаттау. Азаматтардың түбегейлі мүдделерін ескере отырып өз бағытын қолдауға жұмылдыру және партия қатарына тарту,
Қорыта келе, партия деп - мемлекеттік билікті колға алуға немесе билік жүргізуге қатынасуға бағытталған, ортақ мүдде, бір идеология негізінде құралған адамдардың ерікті одағын айталы.
3. Саяси партиялардың жіктелуі, түрлері
Саяси партияларды жіктеп. жүйелеудің көтеген өлшем және белгілері бар.
Француз ғалымы М.Дюверже сайлаушылар мен белсен ділер санына қарай екіге бөлген:
Кадрлық:
Сайлаушылардың 10 пайызы ғана болатын мүше саны аз,ұйымдастырушылық жағынан жоғары деңгейде. Әр мүшесінің партиялық билеті бар. Мүшелік жарна төлейді. Жарғысын мүлтіксіз орындайды. М: ГФР-дің Христиандық-демократиялық одағы, Жапония либералдық-демократиялық партиясы, Француз коммунистік партиясы.
Бұқаралық
Сайлаушылары көп, мүшелері белсенділері де көп. Партия-лық билеті жоқ мүшелік жар-на төлемейді. Мысалы: Ұлыбританияның Лейбористер партиясы АКШ-тың республикалык және демократиялық партиялары.
Сайлаушылар партиясы - бұл партияның, негізгі мақсаты үміткердің сайлау алдындағы науқанын ұйымдастыру: қаржы жинау, үгіт жүргізу, т.с.с. Мұнда тұрақты мүшелік жоқ ұйымдық құрылым жоқ
Парламенттік партия - екі қызмет атқарады: парламентке бақылау жасайды, сайлауға дайындалады.
Авангардтық партия - орталықтанған өзінің барлық мүшелерінен партиянын жұмысына белсенді катынасуын талап етеді.
Қауымдастық партиясы - ортак көзкарас, ұқсас мүд-делеріне орай маңызды мәселелерді талқылау үшін бірік-тіріледі.
Коммунистік партиялар -- К.Маркстің ілімін басшы-лыққа алады. Тапсыз, меншіктің жеке түрі жоқ қоғам мүддесін қорғайды.
Социал-демократиялық партиялар - бұл партиялар үнемі еңбекші халыктың мүддесіне сай қоғамды реформалап отырады. Негізгі құндылықтары: әділеттілік, бостандық, теңдік, ынтымақтастық.
Буржуазиялық-демократиялық -- билік үшін ашық күрес жүргізеді. Үкіметке жалпыға бірдей сайлау арқылы жетеді. Заң алдында бәрінің, де тең болғанын қалайды.
Консервативтік партиялар - ірі буржуазияның мүдде-сін қорғайды. Тенсіздікті сақтағысы келеді.
Фашистік партиялар - адам құқықтары мен бостанықтары шектеледі. Ұлтшылдықты уағыздайды. Жеке мүддеден мемлекеттік мүдде жоғары тұрады. Күштеу басым болады.
Билеуші партиялар - билік қолға жеткен соң, қоғам дамуының басты бағыттары мен сипатын айқындауға мүмкіндік туады. Яғни, басқа партиялардың үстінен билік жүргізеді.
Оппозициялық партиялар - олар басқарушы партияның саясатын сын көзбен бағалайды. Қарсыластық қасиет тән.
Ресми партия - жұмысын ашық жүргізеді. Қоғамдық саяси өмірге қатынасуына заң жүзінде рұқсат етіледі. Мемлекеттік тіркеуден өтеді.
Жартылай ресми партия - формалды түрде рұқсат етілген, кейбір жұмысына шек қойылған.
Құпия партиялар - заң бойынша тыйым салынған, жұмысын жасырын жүргізеді
Бірпартиялық - өзінен баска партияның болғанын қаламайды. Мұндай партия тоталитарлық және авторитарлық коғамға тән. Мысалы: бұрынғы КСРО-дағы коммунистік партия.
Екіпартиялық - мұнда нағыз бәсекелестік ірі екі пар-тия арасында болады. Жалпы сайлау арқылы үкімет басына келеді. Үнемі бір-бірін сынға алып отырады. Мыса-лы: АҚШ-тағы республикалық және демократиялық партиялары. Ұлыбританиядағы консерваторлар мен лейбористер партиялары, Германиядағы христиандық демократтар мен социал-демократтар.
Көппартиялылық - мүнда үш немесе одан да көп пар-тиялар болады. Саяси мәселелер жан-жақты қаралады, бюрократияға тежеу салынады. Билік басына нағыз дарынды адамдардың келуіне мүмкіндік туады. Мысалы: қазіргі Қазақстан Республикасы. Мемлекеттік билікті жүзеге асыру үшін партиялар коалиция құруы мүмкін.
Коалиция деп жалпы мақсатқа жету үшін партиялардың жасаған бірлігін айтады. Мынандай түрлері бар:
Парламентке қатысатын партиялардың, ешқайсысы өз алдына бөлек басқара алмаған уақытта құралған көппартиялық коалиция;
2. Екіпартия бірігіп үкіметті баскара алатындай уақытта құрылатын екіпартиялық коалиция:
3. Билік үшін бәсеке екі партия одағының арасында болса, екі блоктық коалиция болады;
4. Егер дербес:Партия ұзақ уақыт билік етсе оны басымдық коалициясы дейді.
Барлық саяси партияларын жұмысы Конституцияға қайшы болмауы керек.
Қоғамдық-саяси ұйымдар мен қозғалыстар
Рөл қоғамдық-саяси өміріне, сонымен қатар саяси партиялармен, кәсіптік одақтармен, ойнайды, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар. Айырмашылығы партиялардың олар таласуда тікелей жүзеге асыруға қатысу, билік және өзіне осы міндеттермен байланысты. Алайда, жүзеге асыра отырып, ерекше міндеттері мен функциялары, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар шешеді міндеттері кеңінен қоғамдық маңызы бар қаланың, сүбелі үлес қосып келеді мемлекеттік, шаруашылық, әлеуметтік-мәдени құрылысы. Қалыптастыру тармақталған жүйесі, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстардың даму көрсеткіші болып табылады азаматтық қоғам, куәлікпен түрлілігін және структурированности оның мүдделерін.
Қоғамдық-саяси ұйымдар - ерікті азаматтардың бірлестігі бойынша туындайтын олардың бастамасы және іске асыру үшін олардың мүдделерін.
Негізгі өзіне тән сипаты қоғамдық ұйымдар болып табылады мынадай:
- қоғамдық ұйымдар жоқ, билік қарым-қатынастар және шығаруға міндетті шешімдерді көрсетіңіз.
- айырмашылығы саяси партиялардың, олар не ставят меңгеру мақсатында мемлекеттік билік, бірақ олардың қызметін сатып алуы мүмкін саяси сипаты.
- бұл ерікті ұйымдар азаматтардың, туындаған олардың бастамасы бойынша.
Мемлекет араласпайды, олардың қызметі, бірақ реттейді, оны қолданыстағы заңнамаға сәйкес.
Қоғамдық-саяси бірлестіктер негізінде әрекет ететін мынадай қағидаттар:
- еріктілік;
- комбинациясы жеке және қоғамдық мүдделерді;
- өзін-өзі басқару;
- қатысушылардың тең құқықтылығы;
- заңдылық;
- жариялылық.
Қоғамдық-саяси қозғалыс - бірлестіктер, коалиция, одақтар, әр түрлі қоғамдық топтардың бірлесіп шешу үшін оларды қызықтыратын мәселелер.
Қоғамдық қозғалыс:
- құрылымдық емес ресімделуі;
- біріктіруі мүмкін ұйымның әр түрлі саяси бағдары;
- әдетте, уақытша сипатта болады (белгілі бір міндеттерді шешу үшін).
Дамуында қоғамдық қозғалысының бөлінеді мынадай сатылары:
Бірінші сатысы:
- идеяларының пайда болуы;
- пайда болуы белсенділерінің;
- жалпы көзқарас әзірлеу.
Екінші сатысы:
- насихаттау көзқарастар;
- үгіт-насихат;
- тарту жақтастары.
Үшінші сатысы:
- нақты қалыптастыру идеялар мен талаптарды;
- дамыту және қоғамдық-саяси белсенділігін;
ресімдеу қоғамдық-саяси ұйым немесе партияға және саяси өміріне қатысу және билік үшін күресте;
- егер мақсатқа қол жеткізілді немесе жоқ перспективалары, оларға жету қозғалысы өшсе.
Қоғамдық-саяси қозғалыстың бөлінеді:
- ұлттық (тек бір ел шеңберінде);
- аймақтық;
- құрлықтық;
- әлем.
Ең белсенді қоғамдық-саяси және демократиялық қозғалыстар болып табылады мынадай:
1. Әйелдер қозғалысы.
Бұл қозғалысы біріктірілген әйелдер әр түрлі жастағы адамдар, ұлт, кәсіп, әлеуметтік топтар. Негізгі мақсаты-әйелдер қозғалысы - әйелдердің құқықтарын қорғау.
Әйелдер қозғалысы неоднородно. Либералды-реформистское (орташа) қанаты қозғалыс жақтайды реформалар пайдасына әйелдер, қайта қоғамдық сананың қатысты "әлсіз жынысы".
Түбегейлі-экстремистское ішінде назар аударатындығы неке, отбасы, жыныстық қарым-қатынас. Первопричиной барлық әйелдер ашулы олар деп санайды извечный "еркектік шовинизм". Олардың пікірінше, әйелдер босату мүмкін бұзу арқылы барлық институттарының, олар құрдық ерлер-угнетатели: мемлекет, армия, партия, шіркеу, кәсіподақтар және т. б.
Бірінші талап феминистской революция болып табылады талапты жою, отбасы және ұсыну жыныстық бостандығы.
2. Антивсоғыс қозғалысы.
Біріктіреді миллиондаған өкілдерінің, іс жүзінде халықтың барлық топтары. Басты мақсаты - қатерлерін жою.
3. Экологиялық қозғалысы
Бұл қозғалыс қоршаған ортаны қорғау.
"Жасыл" болып табылады:
- заңнаманы жетілдіру пайдасына табиғатты қорғау;
- пайдалану үшін дәстүрлі емес және жаңартылатын энергия көздері;
- зиянды өндірістерді жабу;
- қарсы түрлі нысандарын қоршаған ортаны ластау.
Басты мақсаты-экологиялық қозғалыс - алдын алу жаһандық экологиялық дағдарыс.
4. Құқықтық қорғау қозғалысы
Біріктіреді ұйымдастыру, борющиеся қарсы ущемлений жеке құқықтары.
5. Жастар қозғалысы
Жақтайды, жастардың құқықтары, белсенді қатысады күрес бейбітшілік үшін соғысқа қарсы акция өткізеді қоршаған ортаны қорғауға және т. б.
6. Ұлттық қозғалыс
Қарқынды соңғы жылдары. Қатысушылар бұл қозғалыс қояды талаптар қайта өркендеу ұлттық мәдениет, тіл, салт-дәстүр және т. б.
Сонымен қатар, бар:
- қосылмау қозғалысы;
- қозғалыс қарсы нәсілдік және ұлттық кемсітушілікке;
- қозғалыс орнату үшін жаңа экономикалық тәртіп;
- қозғалыс шаруалардың жер үшін және әлеуметтік құқықтары;
- пацифистские қозғалыс ғалымдар, дәрігерлер, заңгерлер және басқа да қозғалыс.
Осылайша, саяси өмір, қоғамның бай және әр түрлі. Маңызды рөлі оған тиесілі партиялар мен қоғамдық-саяси қозғалыстарға қатысуына және ұйымдарға [23].
Типологиясы қоғамдық қозғалыстар жүргізілуі мүмкін әр түрлі негіздер бойынша. Мақсаты мен қызмет саласына бөлінеді антивоенное, экологиялық, әйелдер, жастар қозғалысы, қозғалыс үшін расовое және ұлттық тең құқықтық, қозғалыс тұтынушыларды қорғауға, діни қозғалыстар және басқалар.
Қатысты қолданыстағы сапта қоғамдық қозғалыс болып бөлінеді революциялық, контрреволюционные, реформистские, консервативті реакция, тәсілдері мен әдістері іс - зорлық-зомбылық және ненасильственные.
Қоғамдық қозғалысының құрылуы мүмкін әр түрлі әлеуметтік негізде. Олардың кейбіреулері, мысалы, антивоенное, экологиялық, ұлт-азаттық қозғалыс, ол межклассовый (внеклассовый) сипаты. Басқа бар айқын әлеуметтік-таптық сипаты - жұмысшылар, шаруалар, буржуазиялық қозғалыс, сондай-ақ қозғалыс зиялы қауым, фермерлер, ұсақ меншік иелері. Қоғамдық қозғалыс топтастырылуы мүмкін және жыныстық-жас белгілері - жастар, балалар, әйелдер қозғалысы, қозғалыс, зейнеткерлер және т. б. кәсіби белгісі Бойынша құрылады қозғалыс ғалымдар, дәрігерлер, жазушылар және т.п.
Бөлу ерікті бірлестіктердің, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар жүреді, көбінесе шартты сипаты, және әрқашан оңай емес, олардың шектеледі. Қоғамдық қозғалыс қарай күшейту ұйымдастырушылық қағидаттарын көбінесе айналады үшін негіз білім беру, қоғамдық ұйымдар, тіпті саяси партиялар. Осылайша, дамыту, экологиялық қозғалыс себеп болды құру, әр түрлі экологиялық одақтар мен қауымдастықтар, содан кейін партия "жасыл" көптеген елдерде. Халық қозғалысы мен фронттар бірқатар КСРО-ның бұрынғы республикалары эволюционировали және оформились ұлттық-демократиялық партия.
Әсер ету дәрежесі әр түрлі қоғамдық құрылымдардың саяси қарым-қатынастар әр түрлі. Олардың бірі - жұмыс, кәсіподақ, ұлттық қозғалыс және т. б. елеулі әсер етеді саяси ахуалды, басқа да - іс жүзінде қатыспайды, саяси өмір. Алайда, қазіргі заманғы жағдайында жалпыға бірдей саясаттандыруға қоғамның бірде-бірі қоғамдық бірлестіктердің мүмкін емес толық устраниться тікелей немесе жанама қатысу саяси процесінде. Саяси ролі, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстардың тұрады көрсету үдерісіне ықпал саяси шешімдер қабылдау мемлекеттік билік және басқару органдарымен әр түрлі деңгейде, немесе одан кем тұрақты қысым биліктік құрылымдар.
Қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар ретінде әрекет ететін өзіндік тобының мүдделерін және топ қысым. Тұжырымдамасы топтардың мүдделерін немесе мүдделі топтардың әзірленді американдық текті А. Бентли, Д. Трумэном және басқа да бұрыннан пайдаланады тануға батыс саясаттану. Сәйкес А. Бентли, саясаты бар процесс өзара іс-қимыл және күрес ұйымдастырылған белгілі бір адамдар тобының қол жеткізу үшін өз мақсаттары мен мүдделерін. Топтың мүдделерін - бұл "ерікті ұйымдастыру үшін құрылған өрнектер және мүддесіне өкілдік ету олардың құрамына кіретін адамдардың өзара қарым-қатынастарда ретінде басқа топтармен және саяси институттармен, сондай-ақ өздерінің ішінде де.
Бәсекелестік топтардың басым бөлігі ұйымдасқан мүдделерін қанағаттандыруды алады арналары бойынша азаматтық қоғам. Бірақ бірқатар жағдайларда жүзеге асыру, ұжымдық қажеттіліктерін топ мүшелерінің талап етеді, билік шешімдер. Егер топ мүдденің мақсатқа жеке мүдделерді қанағаттандыру арқылы мақсатты әсер ету институттар жария билік, онда ол сипатталады топ қысым. Ұғым "тобы" қысым ашады серпініне айналдыру әлеуметтік-топтық мүдделерін, туындайтын азаматтық қоғамда, саяси фактор. Тиімділігі топ қызметінің қысым көрсетуіне байланысты ресурстар, олар орналасады (меншік, ақпарат, біліктілігі және тәжірибесі, мәдени әсері, этникалық және діни байланыс және т. б.). Кәсіби одақтар, қауымдастықтар, кәсіпкерлер одақтары кооператоров, тұтынушылардың, ерікті қоғамдар және басқа да қоғамдық бірлестіктер, басқа саяси партия) болып табылады түрі топтардың мүдделерін.
Санына, негізгі, жалпы, барлық қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстардың функцияларын мыналар жатады:
1. Анықтау және қанағаттандыру мүдделері мен қажеттіліктерін бірлестік мүшелерінің. Адамдар бірігеді ұйымдастыру және қозғалысты қанағаттандыру мақсатында сол немесе өзге де ерекше қажеттіліктерін байланысты кәсіби тобына, жас ерекшелігіне, жеке бейімділігі және т. б. Бұл мүдделер бастапқыда болуы мүмкін өте айқындалмаған, жеке тұлғалық және эмоционалды боялған нысан Қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар преобразуют мұндай расплывчатые көзқарастар мен пікірлерді нақты талаптар, бағдарламаның осы бірлестіктің ықпал ете отырып, артикуляции өз мүшелерінің мүдделерін. Сонымен қатар, саяси партиялармен, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар шешеді белгілі бір дәрежесін және міндетін агрегациясының мүдделерін, т. е. келісу арқылы пікірталас көптеген жеке талаптарды белгілеу және олардың арасындағы белгілі бір иерархиясы мен басымдықтары. Ерекше маңызы бұл функция қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстардың иеленеді жағдайында партиялық жүйе дамымаған.
2. Функция әлеуметтік интеграция және жұмылдыру көздейді біріктіру және ұйымдастыру, топ мүшелерінің және олардың жақтастарының айналасында мақсаты-қалыптастыру. Функция бұл болуы мүмкін және кең контекст шеңберінен шығатын, нақты қоғамдық бірлестігі. Қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар назарын қоғамның өткір проблемалары, алға қоюда өз нұсқасын шешім қол жеткізуде қоғамдық қолдауды өзінің бастамаларға.
3. Функция әлеуметтендіру. Тарта отырып, өз мүшелерінің шешіміне қоғамдық маңызды проблемаларын, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстарды қалыптастыруға септігін тигізеді, олардың белсенді өмірлік ұстанымын арттыру, саяси білім мен мәдениет, азаматтарды тарту басқару мемлекеттік және қоғамдық іс.
4. Репрезентативтік (өкілдік) функциясы немесе функция өкілдік ету және мүдделерін қорғау, өз мүшелерінің өзара қарым-қатынаста басқа саяси институттар. Қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар ғана емес, ықпал етеді түсіну және білдіруге ерекше мүдделері мен қажеттіліктерін өз мүшелерінің, бірақ өздеріне міндеттеме өкілдік осы мүдделерін, жеткізу талаптарын тобының назарына мемлекеттік органдардың, саяси партиялардың, басқарушы элиталардың.
Әсері қоғамдық бірлестіктердің билік құрылымын жүзеге асырылуы мүмкін екі жолмен: арқылы электоралдық өкілдіктері (сайлау жүйелері), тікелей, функционалдық өкілдіктері ұйымдасқан мүдделер. Негізгі нысандары мен әдістері қысымды қоғамдық ұйымдар мен ағымдардың билік органдары мыналар болып табылады: тікелей ұсыну өз құрамына кандидаттар өкілді және атқарушы билік органдары; қолдау, соның ішінде қаржылық; сайлау жақын саяси партиялар мен олардың кандидаттарының; әзірлеуге қатысу, дайындау, заңнамалық және басқа нормативтік актілерді; жұмысына парламенттік комиссия, ведомствоаралық комитеттер, кеңесші және консультативтік органдардың, сараптамалық топтардың әр түрлі мемлекеттік органдар; насихат науқанын бұқаралық ақпарат құралдарында, қол жинау астында тиісті талаптарына сәйкес; ереуілдер, митингілер, демонстрациялар және т. б.
Аса қажет осындай нысаны өкілдік ету және оларды қорғау топтық мүдделерін, лоббизм, немесе мүдделік (ағылш. lobby - кулуарлар, дәліздер). Астында лоббизмом сөздің кең мағынасында түсінеді кез келген заңды тәсілдері әсерін (қысым) мемлекет қорғау мақсатында ерекше мүдделерін.
Тар мағынада сөздер мүдделік білдіреді тікелей өзара іс-қимылы топтың өкілі мүдделерін отырып, адам шешім қабылдайтын, осы арқылы қалыптасқан арналар мен құрылымдарды, сондай-ақ бейресми байланыстар (кездесулер, әңгімелесулер, консультациялар, телефон арқылы сөйлесу, жеке өтініштер). Міндет лоббистов тұрады, оның ішінде қол жеткізу үшін қабылдау желательных тобы үшін заңнамалық және нормативтік құқықтық актілерді алу, үкіметтік субсидиялар, несиелер және т. б., бөлшектемей және осы мақсатта мемлекеттік билік институттарына.
5. Тағы бір функциясы-қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстардың функциясы болып табылады модельдеу жаңа қоғамдық-саяси құрылымдардың, іздеу және сынау дәстүрлі емес нысандары әлеуметтік байланыстар. Ерікті бірлестіктер күші қоғамдық, көркемөнер сипаттағы ретінде де таптырмайтын арна жүргізу, әлеуметтік эксперименттер, іздеу және жүзеге асыру жаңа самоуправленческих нысандарын әлеуметтік белсенділік.
Әлеуметтік қозғалыстар
Қиындыққа толы сәттер қоғамдық даму сипатталады, әдетте, қарқынды "толқынымен" мәдени ойын-сауық белсенділігін масс. Мәселен, 70-жылдары Батыс елдерінде орнына ескі дәстүрлі бірлестіктерге келді многообразные жаңа әлеуметтік қозғалыс. Олардың пайда болуы себепші болды шиеленісуі қазіргі заманның жаһандық мәселелерін, кіруіне байланысты батыс елдерінің ҒТР-дың жаңа кезеңі, өзгерістер мен санада, құндылық ориентациях қоғам, сенім дағдарысы - мемлекеттік құрылымдар мен дәстүрлі саяси институттар. Ескі дәстүрлі ерікті бірлестіктер (кәсіподақ, жастар, әйелдер және т. б.) бола отырып, кіріктірілген саяси жүйесі, болды дайын емес бейімделуге, жаңа реальностям. Бұл формализацией, олардың қызметі обюрокрачиванием басқарушылық құрылымдардың айырмашылықпен аппаратының қатардағы масс.
Жаңа әлеуметтік қозғалыстар білдіреді демократиялық қозғалыс наразылық кең ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz