Қара зере майы негізінде косметологиялық спрей алу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМЖӘНЕ ҒЫЛЫММИНИСТРЛІГІ

«С. Д. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ

ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» КЕАҚ

ФАРМАЦИЯ МЕКТЕБІ

Фармацевтикалық технология кaфeдpacы

ӘОЖ:615. 262:582. 675

БАЛТАБАЙ ҚҰРАЛАЙ ТАЛҒАТҚЫЗЫ

4 курс 18-010-01 топ студенті

ҚАРА ЗЕРЕ (NIGELLA SATIVA) СУБСТАНЦИЯСЫ НЕГІЗІНДЕ КОСМЕТОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰРАЛДЫҢ ҚҰРАМЫ МЕН ТЕХНОЛОГИЯСЫН ЖАСАУ

5B074800 «Фармацевтикалық өндіріс технологиясы» мамандығы бойынша техника және технология бакалавр дәрежесін алу үшін дипломдық жұмысы

Дипломдық жұмыс жетекшісі: PhD доктор, доцент Тургумбаева Акнур Аманбековна

Нормобақылаушы:

магистр, ассистент Тілеуберді Н. Н.

Алматы 2022

«С. Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» КЕАҚ

5B074800 «Фаpмацeвтикалық өндіpіс тeхнологиясы» мамандығы

Студенттің дипломдық жұмысына

Балтабай Құралай Талғатқызына

1 Жұмыс тақыpыбы: Өсімдік субстанция негізінде косметологиялық құралдың құрамы мен технологиясын жасау.

«Фаpмацeвтикалық тeхнология» кафeдpасының отыpысында бeкітілді

2 Студeнттің аяқталған жұмысты тапсыpатын соңғы мepзімі « __ » ___маусым___ 2022 ж.

3 Жұмысқа бастапқы дepeктep

3. 1 Нысана- Қара зере шикізатынан майлы экстрактын алу

3. 2 Майлы экстракт негізінде спрей жасау және оны стандарттау

4 Дипломдық жұмыс мазмұны:

4. 1 Кіpіспe

4. 2 Әдeбиeттік шолу

4. 3 Жоба тақыpыбы бойынша ғылыми-зepттeу жұмыстаpы (өнімнің фаpмацeвтикалық өндіpісі)

4. 4 Тeхнологиялық үpдістің сипаттамасы

4. 5 Тeхнологиялық үpдіс сызбасы

4. 6 Аппаpатуpалық сызба (тeхнологиялық үpдісті автоматтандыpу)

4. 7 Тeхнологиялық eсeптeулep (матepиалдық, энepгeтикалық, жылулық баланстаp)

4. 8 Дайын өнім сапасын бақылау

4. 9 Тeхника-экономикалық нeгіздeмe

4. 10 Қоpшаған оpтаны қоpғау

4. 11 Өндіріс қауіпсіздігі

4. 12 Қоpытынды

4. 13 Қолданылған әдебиеттер

5Гpафикалық матepиалдаp тізімі

5. 1 Тeхнологиялық үpдіс сызбасы

5. 2 Өндіpіс автоматизациясы мeн аппаpатуpалық сызба

6 Тапсыpманы алу мepзімі «» _қараша_2021 ж.

Тапсырманы орындауға қабылдады: Балтабай Қ. Т.

Дипломдық жұмыс жетекшісі,

PhD доктор, доцент. : Тургумбаева А. А.

КҮНТІЗБЕЛІК ЖОСПАР

Дипломдық жұмыстың жетекшісіТургумбаева А. А.

РЕФЕРАТ

Дипломдық жұмыс 60 беттен, 17 кестеден, 17 суреттен, 58 әдеби дереккөзден және бірнеше қосымшадан тұрады.

Кілтті сөздер: Қара зере майы, субстанция, косметологиялық спрей, технологиялық процесс, аппаратуралық схема, дайын өнім

Зерттеу жұмысының мақсаты: Қара зере (NIGELLA SATIVA) субстанциясы негізінде косметологиялық құралдың құрамы мен технологиясын жасау.

Жүргізілген зерттеулер негізінде бетке арналған косметологиялық спрейдің құрамы және технологиясы әзірленді, қара зере майынан спрей алудың технологиялық жəне аппаратуралық сызбанұсқасы құрылды, бетке арналған спрейдің сапасы бағаланды, алынған спрейдің технико-экономикалық негіздемесі жасалынды.

МАЗМҰНЫ

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

Осы дипломдық жобада төмендегі нормативтік құжаттардан сілтемелер қолданылды:

ГОСТ 7. 32-2001 Система стандартов по информации, библиотечному и издательскому делу. Отчет о научно-исследовательской работе. Структура и правила оформления. $-$ М. : Госстандарт России, 2008. $-$ 20 с. ;

ГОСТ 7. 1-2003 Библиографическая запись. Общие требования и правила составления. $-$ Москва: ИПК Изд-во стандартов, 2004. $-$ 47 с. ;

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 27 мамыр 2015 жылғы «Тиісті фармацевтикалық практикаларды бекіту туралы» №392 бұйрығы;

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 19 қараша 2009 жыл «Дәрілік заттардың сапасы мен қауіпсіздігін бақылау жөніндегі нормативтік-техникалық құжатты жасау, келісу және сараптау ережесін бекіту туралы» №754 бұйрығы;

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтауәлеуметтік даму министрінің министрінің16 сәуір 2015 жыл «Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды таңбалау қағидаларын бекіту туралы» №227 бұйрығы.

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Фармакопеясы. 1 т, - Алматы: «Жібек жолы» баспа үйі, 2008.

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Фармакопеясы. 2 т, - Алматы: «Жібек жолы» баспа үйі, 2009.

БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР

Осы дипломдық жобада келесі белгілеулер мен қысқартулар қолданылды

КІРІСПЕ

Дипломдық жұмыс қара зере ( Nigēlla satīva ) субстанциясы негізінде косметологиялық құралдың құрамы мен технологиясын жасауға арналған.

Жұмыстың өзектілігі

Қара зере майы көптеген ауруға ем дәрілік субстанция болып табылады, осы майдың негізінде косметологиялық құрал жасап шығуға бағытталған. Жалпы ТМД елдерінде қара зере майымен жасалған спрейлер саны салыстырмалы түрде өте аз. Спрейлердің артықшылығы қолданылуындағы ыңғайлылығы мен қарапайымдылығы, әрі көптеген дәрілік препаттарға таптырмас алмастырғыш болар еді.

Сонымен қатар, дәрілік құрамдарда да косметологиялық спрейлерді пайдаланудың маңыздылығы оларды қолдану арқылы аллергиялық реакциялар деңгейін төмендетуге, емдік әсерді жоғарылатуға мүмкіндік аламыз. Жалпы қара зере майы ауруды басатын, тыныштандыратын, бактерия жоятын, иммунитет көтеретін қасиеттерге ие болғандықтан медицинаға дәрілік құрал ретінде енгізуге мүмкіндік аламыз. Дәрілік заттар арасында биологиялық белсенді заттардың теңдестірілген кешенінің арқасында, мүмкін болатын жанама әсерлері аз болатын өсімдік тектес препараттар ерекше рөл атқарады. Қазақстан фармацевтикалық нарығында өсімдік шикізаты негізінде проктологиялық ауруларды емдеуге арналған дәрілік заттар атауларының тар спектрі ұсынылған. Сондықтан қара зере субстанциясы негізінде косметологиялық құралдың құрамы мен технологиясын жасау өзекті.

Жұмыстың мақсаты - қара зере субстанциясы негізінде косметологиялық құралдың құрамы мен технологиясын жасау.

Жұмыстың міндеттері:

1. Қара зере (Nigēlla satīva) субстанциясы негізінде косметологиялық құралдың құрамын құрастыру;
2. Технологиялық және аппаратуралық схемасын жасау;
3. Техника-экономикалық негіздеме жасау.

Зерттеу нысаны: қара зере ( Nigēlla satīva ) майы.

Зерттеу заты: косметологиялық спрей.

1 ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ

1. Косметологиялық спрейдің тарихы және сипаттамасы

Ең алғаш аэрозольдер Еуропада 30-шы жылдары пайда болды, ол кезде норвегиялық ғалым Э. Ротхейм пропан мен Бутанмен қоспадағы қысымдағы баллончиктерге бояуларды буып-түю тәсілін ашты . Келесі 1937 ж. т. Иддингс баллончиктерді толтыру үшін болды және төмен температуралық әдіс қолданылды. Хоккей осы жылы пропанда инсектицидтің аэрозольдік қаптамасын жасады. Бірақ бірнеше сынақтардан кейін бұл бағыттағы жұмыс тоқтатылды, өйткені бұл қаптама осындай құраммен тұтанудың үлкен қаупін тудырды. [1]

Аэрозольдерді жасау, зерттеу, өндіру және қолдануға ерекше үлес қосқан ғалым Е. Г. Башур болды, басқа авторлармен бірге дайындау технологиясының аспектілерін, классификациясын: аэрозольдерді; аэрозольді қаптамалардың, бүріккіш клапандарының, қондырмалардың жұмыс істеу принциптерін, аэрозольді баллондардың әртүрлі конструкциясын және оларды толтыру әдістерін жасау, пайдалану жолдарын ұсынды [2] .

Аэрозольдердің, аэразольді дәрілік форманың артықшылықтары мен кемшіліктері

• аэрозольдерді қолдану ыңғайлы, эстетикалық, гигиеналық;
• дозалау құрылғыларын пайдалану кезінде дәрі-дәрмектің нақты дозасы қамтамасыз етіледі;
• дәрілік заттардың салыстырмалы түрде аз шығындарымен жылдам терапиялық әсерге әкеледі;
• аэрозоль баллоны герметикалық жабық, бұл дәрілік препараттың сырттан ластануын болдырмайды;
• аэрозоль баллоны препаратты кебуден, жарық пен ылғалдың әсерінен қорғайды;
• барлық жарамдылық мерзімі ішінде аэрозольдер зарарсыздығын сақтайды;

Сурет 1 -Спрей құтылары

Аэрозольдердің кейбір кемшіліктері бар:

• салыстырмалы түрде жоғары құны;
• жоғары температураның соққысы немесе әсері кезінде баллонның жарылу мүмкіндігі;
• манипуляциялар кезінде үй-жай ауасының дәрілік препараттармен және пропелленттермен ластануы.
• Алайда, кемшіліктерге қарамастан, медициналық тәжірибеде аэрозольдерді қолдану прогрессивті болып саналады. [3, 4]

Спрейлер-бұл аэрозольдердің бір түрі. Дәрілік зат ретінде Спрей қазір медициналық практикада өте белсенді қолданыла бастады. Бұл белгілі бір параметрлері бар газ сұйықтығының ағынын құруды қамтамасыз ететін жоғары тиімді және сапалы микроспреерлердің (микро сорғылардың) дамуына байланысты. Спрей іс жүзінде жоғарғы тыныс жолдарының ауруларын емдеу үшін қолданылған аэрозольдерді алмастырады. Аэрозоль мен спрейдің негізгі негізгі айырмашылықтары: аэрозольде препараттың берілуі артық қысымға байланысты, ал шығару клапан арқылы жүреді. Бұл жоғары кинетикалық энергиясы бар бөлшектердің мөлшері 1 5 мкм болатын ұсақ дисперсті суспензия жасайды. Аэрозоль түріндегі препараттар негізінен төменгі тыныс жолдарының ауруларын емдеу үшін қолданылады. Пайдалану кезінде спрей препаратты беру есебінен жүргізіледі, оның механикалық экструзия поршеньмен микроқысым, бұл ретте қысым шишада жақын атмосфералық. Спрейдің бөлшектердің мөлшері аэрозольге қарағанда үлкен (10 50 мкм), олардың жылдамдығы төмен. Спрей түріндегі препараттар жергілікті, Сыртқы, интраназальды қолдану үшін қолданылады. [5]

Спрей-ерітінді, эмульсия немесе суспензия болып табылатын және жергілікті немесе жүйелік әсерді қамтамасыз етуге арналған сұйық дәрілік түр. Спрейдің дәрілік түр ретіндегі ерекшелігі дәрілік затты қаптамадан алу тәсілі болып табылады: дәстүрлі дәрілік түрлерден айырмашылығы компоненттерді алуға әртүрлі конструкциядағы микронасостардың көмегімен қол жеткізіледі, бұл ретте дәрілік зат ұсақ дисперсті бөлшектер түрінде шашыратылады

Спрейдің дәрілік түріне келесі қасиеттер тән:

• спрей түріндегі дәрілік түрлер терапиялық әсердің басталуының салыстырмалы жылдамдығы;
• дәрілік түрдің терапиялық әсерге препараттың аз дозасында ДЗ бөлшектерін диспергирлеу арқылы қол жеткізіледі;
• мөлшерлеу клапандарын қолдану кезінде дәл мөлшерлеу қамтамасыз етіледі;
• бөлшектердің кішкентай мөлшері олардың енуінің жоғары деңгейіне әкеледі;
• теріге, шырышты қабықтарға немесе ингаляцияға қолдану, олардың жүйелі әсері кезінде пайда болуы мүмкін дәрілік заттардың жанама әсерін азайтуға мүмкіндік береді;
• препараттың бүткіл қолданылу мерзімі ішінде құтының герметикалығы ластану қауіпі болмайды;
• гигиеналық, ыңғайлы және жылдам қолдану әдісі; [6]

Спрей өндірісіне қысқаша шолу

Өндіріс орны жартылай автоматты және автоматты жабдықтарға негізделген. Автоматтық ленейка жабдығының негізгі бөліктері құю автоматы, микродозаторды кигізу және микродозатормен флаконды тығындау болып табылады. Құтыларды дайындау автоматтық режимде іске асады. Спрейдің құю және тығындау автоматы 13 - суретте көрсетілген.

Сурет2 - Спрейлерді құю және тығындау автоматы

• 1. Айналмалы үстел.
• 2. Конвейер.
• 3. Құтыларға арналған бұғаттағыш құрылғы.
• 4. Флакондардың бөлу датчигі.
• 5. Форсункалар блогы.
• 6. Мөлшерлеу құрылғысы.
• 7. Қақпақтарға арналған вибробункер.
• 8. Қақпақтарды кигізу сенсоры, датчигі.
• 9. Айналдыру торабы.
• 10. Кескіш.
• 11. Дайын өнім конвейері.

Автоматтың жұс жасау көрінісі мынадай түрде жұмыс істейді: стерилизациядан кейін құтылар 1. айналмалы үстелге, одан әрі айналмалы үстелден конвейерге беріледі. 2. Конвейерде ақау болған жағдайда құлыптау құрылғысы қарастырылған. 3. Конвейерден шишалар айналмалы позициялау құрылғысына түседі, орналасу құрылғысында шишалардың болуын бақылау сенсормен яғни датчигімен жүзеге асырылады. 4. Бұдан әрі Құтылар форсункалар блогына жылжиды. 5. Мөлшерлеу ұүрылғысы арқылы. 6 субстанцияларды құтыларға құю жүргізіледі, содан кейін 7 вибробункері бойынша микродозаторларды құтыларға беру жүргізіледі. Әрі қарай, манипулятор арқылы микродозаторларды кию жүзеге асырылады. Қақпақтарды кию сапасын бақылауды сенсор орындайды, 8. Осыдан кейін микродозаторды орау түйінімен орайды, 10. шишалар оралғаннан кейін бөлгішке түседі, 11. оларды дайын өнімнің конвейеріне орнатады.

Айта кету керек, спрей құю және жабу машинасы ламинардың астындағы "таза аймақта" орналасқан, ол өндірілген препараттың түріне байланысты А немесе В класының тазалығын қамтамасыз етеді. Бұдан әрі дайын құтылар транспортер бойынша этикеткалар жапсырылатын және картон ыдысқа оралатын орама аймағына (D) шығарылады.

Айта кету керек, спрей құю және жабу машинасы ламинардың астындағы "таза аймақта" орналасқан, ол өндірілген препараттың түріне байланысты А немесе В класының тазалығын қамтамасыз етеді. Бұдан әрі дайын Құтылар транспортер бойынша этикеткалар жапсырылатын және картон ыдысқа оралатын орама аймағына (D) шығарылады.

Спрей өндіру цехында бірнеше ДЗ - тар өндіру жылдамдығын арттыру мақсатымен екі технологиялық линия жасалды: аз сериялы және көп сериялы. Сонымен қатар бұл цехта түгел автомвтты технологиялық линия жасалған. Ол үлкен сериялы ДЗ - тармен және ауқымды көлемді өндіруді қамтамасыз етеді. Мұндай аппараттық көріністің анық артықшылықтары бар. Бұл жағдайды спрей ДҚ - ғы ДЗ - н көп мөлшерде шығаруға болады (автоматтық линияда), сонымен қатар тұрақты шығару технологиясы қамтамасыз етеді. Бұл GMP стандартына сай ДЗ - ң керекті шарты болып табылады. Осыған параллель жартылай автоматтық технологиясында басқа типті жаңа спрей түрін жасауға мүмкіндік береді.

Сурет3 - Спрей өндіру цехында жабдықты орналастыру схемасы

1. Субстанцияларды дайындауға арналған реактор;
2. Құрғақ компоненттерді өлшеуге арналған ламинарлық бокс;
3. Тазартылған және дайын субстанциялардағы суды сақтауға арналған сыйымдылықтар;
4. Су дайындау қондырғысы
5. Беру шлюздері
6. Тот баспайтын болаттан жасалған үстелдер
7. Беру үстелдері
8. Құтыларды жуу қондырғысы
9. Өтпелі үлгідегі стерилизатор
10. Қосарланған ламинарлық бокс
11. Микродозаторларды толтыру және тығындау желісі
12. Таңбалау машинасы
13. Бақылау үстелі
14. Картон машинасы
15. Жылу орау машинасы
16. Парогенератор
17. Конвейерлік бөлімдерҚара зере өсімдігіне жалпы түсінік

«Таза сүннет» сахих хадисінде айтылған қара зере (латын) тұқымдасына жататын 25-ке жуық өсімдік түрінің бірі болып табылады және оны қарапайым адамдар ботаниктер мен мамандар Қара зере (Рим кориандры) немесе Нигелла Сатива деп атайды. Бұл барлық емшілердің сүйікті түрі « Nigella Sativa », Қара зере - көптеген аурулар мен ауруларға арналған панацеялық дәрі [1, 9-13] .

Чернушка тұқымдас өсімдіктердің барлық басқа түрлері, олардың арасында « Nigella Damascena » ( Chernushka Damascena немесе танымал «Жасыл шөптегі қызметші») түрін атап өткім келеді, оны көптеген адамдар қара зеремен шатастырады. Нағыз қара зере («Нигелла Сатива») сияқты өсімдіктерді барлық ауруларға емдейді. Қазіргі заманғы қара зере майларын өндірушілердің көпшілігі өздерінің білімдерінің аздығы мен ұқыпсыздығына байланысты дайын өнімдерінің қаптамасына қара зере өсімдігінің нағыз гүлдерінің орнына қателесіп, « Nigella Damascena » түріндегі әдемі ашық көк гүлдерді салған. Айта кету керек, Чернушка Дамаск тұқымдары сияқты, олардан алынған май жағымды құлпынай хош иісін береді, тұқымдарды да, оның майын да нағыз қара зеремен шатастыруға болмайды. Табиғатта « Nigella Damascena » түрін Солтүстік Африка елдерінде Ливиядан Мароккоға дейін, сондай-ақ Кіші Азияда, оңтүстік және оңтүстік-шығыс Еуропа елдерінде кездестіруге болады. Еуропада Чернушка Дамаск бақшалар мен алдыңғы бақтарда белсенді түрде өсіріледі, сәндік асыл өсімдік ретінде гүлдену кезінде әдемі сыртқы түрі мен тәтті хош иісіне байланысты ол туралы романтикалық өлеңдер де жазылған[2, 8-12] .

Чернушканың тағы бір кең таралған түрін дәмдеуіштер сатушылар нағыз қара зеремен жиі шатастырады, бұл Кавказда, Солтүстік Африканың араб елдерінде және Оңтүстік және Орталық Еуропаның көптеген елдерінде өсетін Чернушка өрісі немесе «Нигелла Арвенсис». « Nigella Damascena » және « Nigella Arvensis » түрлерінен, сондай-ақ « Nigella Sativa » түрінің нағыз қара зереден негізгі тағамдық және эфир майлары алынады, олардың тұқымдары етке арналған дәмдеуіштердің құрамына қосылады, балық және диеталық тағамдар, нан пісіруде және кондитерлік өнімдер, сусындар жасауда қолданылады, консервіленген. Бірақ кең ауқымды аурулар мен ауруларды емдеу үшін тек Қара зере («Нигелла Сатива») қолданылуы мүмкін, тек сол ғана біздің мұсылмандық және исламдық панацея - басқа емес, барлық ауруларға ем. Чернушка тұқымдасының түрлері, біздің қарсыластарымыз интернеттің кеңдігінде өмір сүретін профандық тирандардың санына қарамастан, керісінше талап етеді [3, 3-21] .

Қара зере (лат. Nigella sativa ) - сарғалдақтар тұқымдасына жататын, көп бұтақтанған әрі тік, сабағының биіктігі 30-60 см болатын біржылдық өсімдік. Жапырақтары көп жағдайда майда екі-үш мәрте қауырсын тектес бөлінген, саусақ тәріздес түрлері өті аз, селдір кезекпен орналасқан. Жоғарғы жапырақтары гүлдердің астына орналасқан және олардың үстінде жамылғы тәріздес болып көтеріліп тұрады. Гүлдері бөлек-бөлек, қос жынысты, ақ, көгілдір немесе сары түсті жапырақшалы гүл тостағаншалы, диаметрі 4 см-ге дейін жететін ірі гүлдер болып келеді. Түкті түрлерінде гүлдері 2-4 қатармен орналасқан. Гүл жапырақшалары тәтті шірнелерге айналған. Өсімдіктің өзі ұзын сабақты, басы көкнәр тәрізді. Өсімдік тұқымынан нигедаздың липолитикалық әсері бар ферментті препарат алынды, оның химиялық заттары майларды белсенді түрде ыдыратады. Препарат панкреатит, гастрит, энтероколит, созылмалы гепатит және ас қорыту жүйесінің басқа аурулары үшін көрсетілген. Ортасында жемісі - иісі мен дәмі өткір қара түсті дәндері (тұқымдары) орналасады. Жемісі қабысқан немесе қабарған ортақ қорапша түзетін бес жапырақшадан тұрады. Бұл өсімдіктің жас дәндері пайдалы. [4, 7-9] .

Сурет 4 - Қара зере ( Nigella sativa) өсімдігінің сығындысы

Тұқымдарының түсі қара түсті, бұжырлы, үш өткір қырлы, жұмыртқа пішіндес болып келеді. Тұқымының құрамында 0, 8-1, 4% эфир майы және 28-30% қою майлар болады (сурет 2) .

Сурет 5 - Қара зере ( Nigella sativa) өсімдігінің тұқымы

Қара зере жеңіл, борпылдақ, орташа ылғалды, арам шөптерден ада, әкті құнарлы топырақтарда өседі. Қышқылды топырақтарда нашар жетіледі. Топырақта ылғалдың мөлшерден тыс көп немесе аз болуы өсуін қиындатады. Сортаң топырақта да өсе алады. Жас өскіндері көктемгі суыққа төзімді [5, 101-105] .

... жалғасы

Стресс, анықтамасы, жіктелуі, себебі

Қара зере өсімдігінің протопластарын өсірудің қолайлы әдістері

Косметика туралы

Ауру малдарды тіркеу журналы

Балдың пайдасы

Эфир майлы дақылдар

Эфир майын өсіру технологиясы

Малдардың жұқпалы аурулары туралы есеп

ЖЫЛҚЫ ШАРУАШЫЛЫҒЫ КЕШЕНІ

Шатыршагүлділер тұқымдасының классификациясы

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс