Кәсіпрынның қаржылык жагдайы талдаү

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазіргі таңда отандық кәсіпорындарда ел экономикасы нарықтық қатынастарға көшуіне байланысты бухгалтерлк есептің әдістемісі мен тәжірибесінде сан-алуан өзгертулер орын алды.

Өз кезегінде кәсіпкерлік қызметтің қалаулы нәтижесін қамтамасыз ету мақсатында материалдық ресурстар, еңбек ресурстары және қаржы ресурс-тарының тиімділігін болжау, яғни нарықтық экономика ресурстаръіның барлық түрлері тиімді болу үшін бұл өте маңызды.

Тәжірибе көрсеткендей қазіргі таңда бухгалтерлік есеп тіркемелерінде кәсіпкерлік операцияларды жазып көрсетудің қалыптасқан бухгалтерлік есебі көптеген қаржылық ақпаратты пайдаланушылар үшін толығымен жауап бере алмайды. Болып жатқан жағдайда бухгалтер қаржылық нәтиже қалыптастыру үшін әртүрлі әдістерді білуі қажет және кәсіпорнда қабылданған қаржылық тактиканы іс жүзіне асыруды қамтамсыз ететін есеп саясатын таңдап алып, соны басқарушыларға ұсынуы тиіс.

Қазіргі уақыта болп жатқн нарықық қатынасар кәсіпоындардың шаруашылыты жүргізуі субьекті ретінде құқық жағдйларын едәуір нығатып, олардың көптеген өндістік және қаржлық мәселелер өз бетіне шешуші мол мүмкіндік ашты. Атап айтқанда, сыртқы және ішкі рынокта білікті серіктесті таңдауға қол жеткізу, өйткені болашақта бірлескен іс-әрекеттің тиімділігі көбінесе осындай таңдауға байланысты блады. Кәсіпрындар бұрынғдай жоғары жақтң жөн сілтеуімн емес, контр-агенттерді қазіргі кезже өз қалауы бойына таңдап алуды. Бақаша мағынада айтқанда, ұйымдардың жетістіктрін басқару деңгейінде, қабылданған шешімдердің обьективтігі, нақты болуы, тездігі мен ғылыи негізделіне тіклей тәуелді. Үйлесімді шешімдердің қабылдануы, материалды ресурс, еңбек және қаржы ресурстаръін тиімді қолданып, елімідің эконоикалық өсуіне бағытталғаны белгілі [5] .

Нарықтық жағдайда ақпараттрды құрастырушы мен қолднушылардың арасында мүдделернің бірдей болмауы бизнстің нақтысерасыда қалыптасқн ситуацияға аудиторлқ тексеру жүргізді талап етеді. Тәжірибе көрсеткендей, бизнесте қабылданғн шешімдердң сапаы алынған ақпараттң растылығна және оардың түегейлі анаитикалқ негізделуіне тәуелді [5] .

Қазақстан Республикасында индустриалы дамыған елдердң ілгерілемелі тәжірибесінесәйкес, бизнесте жаңадан кешнді қаржы-экономикалық талдау және тәуелсіз білкті аудит жүзеге асырылуды. Операциондық аудит, қаржылық пайданушылрға ақпараттың растылығн, ұйымдар қызметінің тиімділігн жоғарлатуға ғылыми негізделгн рекомендациялар беруге өткір қажеттлікт қамтамсыз ету керек.

Қаржылық есептеме құру аудиттің өте маңызды обьектсі екені мәлім. Аудиттің басты мақсаты шауашылық субьектірінің рыноктық тұрақтылығын және қаржылқ жағдайын талдау болып табылады.

Кәсіпорының қаржылқ тұрақтыығын талдау, объективті ғылыми негізделгн және үйлесмді басқару, өндірісік әсіресе қаржылқ шешімдер қабылдау мақсатында оның қаржылқ жағдайына анализ жасау қажет. Сонда терең және ұқыпты аудит пен талдау негізнде ғана онң қызметін обьектвті бағалап, кәсіпорнны ңқаржылық трақтылығын күшейту немесе жақсарту және оның іскерлік беделдігін арттыруға бағытталған басқару шешмдерін қабыдау үшін басшылыққа жақсы ұсынстар беруге болады.

Бухгалтерік (қаржыық) есепің «Бухглтерлік есеп және қаржылық есептіліктуралы»Қазақстан Республикасыың заңн түбгейлі рефомалау жағдайында қаржылық есеп беру қарылық есетеменің хаықарлық стандарттры бойынша дайндалып, ұсынылуы керек.

Қаржыық есеп берудің халықарлық станарттарына көшу халқарлық стандарттардың негізгі жағдайарымен тысуға тәжіриелі бухгалтерлердің алдына үкен мінде артады [5] .

Ғылыми зерттелу дәрежесі. Зерттлетін тақыып бойынша экономика теоретиктері және практикалық ғалымдары, атап айтқанда ресейлік және басқа шетелдік зерттеушілердің еңбектерін атауға болады: Чувикова В. В, Изукка Т. Б., Й. Ворст, Башаров В. В., Л. Абалкйн, И. Балабанова, Н. Каптункина, Л. Гитмон, М. Джанк, Дж. Кейнс, П. Ревентлуу, М. Райзёр, т. б. Сонымен қатар қаралып отырған тақырыпка қатысты өз ой-пікірлерін білдірген отандық ғылымдардың еңбектерінен байқауға болады: Дүйсембаев К. Ш., Нуралиев С. У., Нуралиева Д. С., Сатыбалды С. С., Ашимбаев М. С., У. Б. Баймуратов, А. А. Нурумов, О. И. Егорова, А. К. Қошанова, Надирова Н. К., Мамыров М. К., Мадиярова Д. М., Назарова В. Л., С. Б. Сагындыкова, Ұ. Ж. Шалболов т. б. сынды қазақстандық ғалымдардың еңбектерінде көрініс тапқан.

Диссертациялық жұмыстың мақсаты мен міндеті - кәсіпорндарды басқарудағы объективті бағалау, олардың қаржылқ есптемелернің теориялық және методологиялқ негіздері туралы ақпарат алу, оны түсіну, оларға есептеу жүргізу және зерттеу барысында дағдыларды меңгеру. Бұл келешек үшін талдау жұмысн біліктілкпен жүргізуге, кәсіпорының қаржылық- шаруашылық қызметнің нәтижелері мен рыноктық тұрақтылығы туралы дұрыс, ғылыми айқындалған баға мен қорытнды беруге, өндірістің өсуі мен оның тиімділгін есейтуді қамтамасыз ететін, отандық ұзақ мерзімді алғашқы кезектегі мақсатына жоспарлағандай жету үшін басшылықа басқару шешімдерн дайындауға көмектесуі тиіс ойлаймын.

Зерттеу пәні қаржылык тұрақтылықты талдау жане бағалау, аныктау адістемесін жетілдіру жане банкроттыкты болжау.

Зерттеу объектісі «Барон Фуд» (ТОО «Bаron Food») жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің қаржылық жағдайы.

Зерттеудің теориялық-әдістемелік негіздері. Зерттеу жұмысының теориялық-әдістемелік негізін қарастырылатын мәселе бойынша отандық және шетелдік экономист-ғалымдардың еңбектері құрайды. Зерттеу барысында ҚР Президентінің жарлықтары, үкімет қаулылары, заңдар мен нормативтік құжаттар, Президенттің жолдаулары, мемлекеттің даму бағдарламалары қолданды.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы:

- Ұйымныңқаржылық тұрақтылығын анықтаудың теориялық түсінігі мен мәні нақтыланып негізгі қағидалары анықталды;

- Қаржылық тұрақтылықты талдау әдістемелері қарастырылып, оны жедел және нақты деңгейде бағалау критерийлері қалыптастырылды;

- «Барон Фуд» ЖШС-нің қаржылық жағдайына талдау жасау барысында оның жұмысының тиімділігін арттыру бойынша ұсыныстар жасалды;

- «Барон Фуд» ЖШС-нің есеп саясатында қарастырылмаған және бұрын қолданылмаған қаржылық жағдайды талдау бойынша есептеулер жүргізілді;

Кәсіпорын қызметін дамытудың инновациялық басқару стратегиясы анықталды.

Зерттеудің ақпараттық базасы ретінде Қазақстан Республикасының қаржылық есептілік қызметі және бухгалтерлік есептілік бойынша нормативтік актілері мен заңдары, ҚР Үкіметінің қаулылары, «Барон Фуд» ЖШС-нің бухгалтерлік балансы мен арнайы есептеме реестрлері алынды.

Зерттеудің ғылыми-тәжірибелік маңыздылығы. Алынған нәтижелер қаржылық есептілікті құрастыру мен қаржылық тұрақтылық нәтижелерін, оларды бағалау әдістемелерін заңға және стандарттарға сәйкес реттеу принциптерін жасауда, мемлекеттің отандық және шетел тәжірибелерін тиімді ұштастыра пайдалану тетіктерін жетілдіруде негіз болып табылады.

Жұмыстың құрылымы мен көлемі. Диссертациялық жұмыс 70 бетте мазмұндалған, кіріспеден, үш негізгі бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Диссертациялық жұмысымның бірінші бөлімінде жалпы қаржылқ есеп беру нысандарн құрастырудың принциптер, жолдары қарастырылады.

Екінші бөлімде қаржылцқ есеп беру - яғни қаржылық тұрақтылықтың мағлуматтық базасы ретінде және оған әсер етуші факторларға қысқаша түсініктеме беріледі. «Барон Фуд» ЖШС-ның қаржылық тұрақтылық деңгейіне байланысты сан-алуан есептеулер жүргізіледі.

Диссертациялық жұмысымның үшінші бөлімінде қаржылық тұрақтылықты анықтаудың жаңа жолдары және «Барон Фуд» ЖШС-да қаржылық тұрақтылықты оңтайландыру бойынша ұсыныс қарастырылады.

1-ТАРАУ ҚАРЖЫЛЫҚ ТАЛДАУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗІ ЖӘНЕ ЕСЕП БЕРУДІҢ ЖАСАЛУЫ

1. 1 Қаржылық талдауда есеп берудің сипаттамасы мен маңызы

Кез-клген бинес түріні нәтижесі қаржлық ресурстардың бар болуы мен олардң пайдалану тиімділігне тәуелді. Қаржы ресурстарн кәсіби басқару қазиргі сандық талдау әдістерин пайдалана отырып кәсіпорының қаржылық-экономикалық жағдайына терң талдау жүргізуді мансап етеді. Бұған байланысты қазіргі күні қаржылық талдаудың маңызы өісп отыр. Өйткені қаржылық талаудың басты мазмны - қаржлық тәуекел дәрежесін бағалау мен капитал табыстылығның деңгейн жобалау мақсатында кәсіпорының қаржылық күйі мен оны анықтаушы факторларды комплексті оқу.

Кәсіпорының қаржылық жағдйы (КҚЖ) - айналс үрдісідегі капиталдың жағдайын сипатайтын және шаруашылық субъектнің нықты сәттегі өз қызметін қаржыландыру мүмкінілгін бейнлейтін көрсеткіштр жүйесімен анықталады. Қорыта келгенде, кәсіпорының қаржылық күйі оның қаржылық тұрақтылығы мен төлем қабілттілгімен сипатталады.

Кәсіпорының қаржылық тұрақтлығы ұғымы арнайы әдебиеттерде талқыланады:

- қаржылцқ тұратылық - бұл қызмет үрдісінң жеткілікті қаржылқ қамтамасз етілуі;

- қаржылцқ тұрақтыық - бұл кәіпорын шотарының оның төлем қабілеттілігне үнемі гарант беретіндей етіп орналасуы;

- қаржылцқ тұрақтылық - бұл кәсіпорының ақша қаржаттарын еркін, әрі тиімді пайдална отырып, өндіру мен сауда үрдстерін, сонымен қатар өспелі ұдайы өндірсті қаржыландру мүмкіндігі [6] .

Корпорациянцң қаржы тұрақтылығн талдау оның есептілік беру мезетіндегі қаржы ресурстарн қаншалықты дұрыс басқарғаны туралы мәселені анықтауға мүмкіндік береді. Корпорцияның қаржы тұрактыығы катынасты жэне абсолютті көрсеткіштермен сипаталады. Осыан сәйкес корпорацияньің қаржы тұрақтылығн талдау барысындакезеңінде оның қатысты жане абсолютті көрсеткіштер жиыны зерттеледі.

Қаржылық тұрақтылықың сыртқы көрінісі - бұл кәсіпрынның төлем қабілеттілігі. Ал кәсіпорының төлем қаблеттілігі - бұл субъектінің өз міндеттемелерін уақытыда өтей алу мүмкіншілігі.

Кәсіпорының қаржыық тұрақтылығына бірнше фактрлар әсер етеді. Оларды негізінен сыртқы және ішкі фкторларға топтастыруға болады.

Кәсіпорының қаржылқ тұрақтылығы күйіне әсер еутші факторлар жіктелімі:

1. пайда болу мезетіне байланысты - сыртқы және ішкі;
2. нәтижесінң маңызды болуына байланысты - негізгі мен негізгі емес;
3. құрылымы бойынша - қарапайъім және күрделі;
4. әрекет жасау уақытына қарай - тұрақты жане уақыттық.

Сурет 1 - «Кәсіпорының қаржылық тұрақтылығына әсер етуші ішкі факторлар»

Ескерту сурет [4] әдебиет негізінде автордың өзімен құрастырылған

Сурет 2 - «Кәсіпорының қаржылық тұрақтылығына әсер етуші сыртқы факторлар»

Ескерту сурет [4] әдебиет негізінде автордың өзімен құрастырылған

Қаржылык жагдайы талдаү кәсіпоынның шаруашылық қызметін талдаүдың ең соғы кезеңі. Ол сыртқы және ішкі қаржлық талдаү болып бөлінеді. Олар бір-бірінен мақсәты мен мазмұы боынша ерекшеленеді.

Ішкі қаржылык талдаү - бұл кәсіпорнның қаржылык жагдайын тұрактандьіру, оның табыстыльіғын көбейту мақсаты мен капиталды қалыптастыру механизмін, орналасуы мен пайдаланлуын талдаү, яғни ол басқарушылық талдаүдың бір сатысы. Ал сырткы қаржылык талдаү - инвестициялық тәуекелін анқтау мақстымән субъектінің қажылық жагдайын инвесторлардың, серіктестердің және бәсекелестердің талдаүы.

Кәсіпорының қржылық жағайына жүргізілген талдаү - кәсіпорын басшылығы осы уақыт аралығыда қаржы ресурстаръін қаншалқты ұтымды басқарған деген сұрақа жауап беруі қажет. Осыған орай кәсіпрынның қаржылык жагдайын талдаүдың негізгі міндттері келесілер:

• кәсіпорының қарылық жагдайыа уақытында әрі объективті баға беру, оның әлсіз жақтарын анықтау және оның пайда болу себептерін оқу;
• кәсіпорыннң қаржлық жағдйын, оның төлем қабілетілігі мен қаржылык тұрактылығын жоғарылату резервтерін іздестіру;
• қаржы ресуртарын неғұрлм тиімді пайдалану мен кәсіпоынның қаржылык жагдайын нығайтуға бағытталған шаралар жүйесін дайындау;
• қаржы ресурстаръін түрліше пайдалну нұсқаларыдағы қаржылык нәтиже мен қаржлық жагдайдың үлгілерін жобалау[5] .

Міндеттерге қол жетізу үшін кәсіпорының қаржылык жағайын талдаү келесідей кезектілікте жүргізілуі қажет:

- Кәсіпорының мүлітік жағдйы мен капитал құрылымын талдаү.

- Капиталды пайдалану тиімділігі мен интенсивтілігін талдаү.

- Кәсіпорнның қаржылык тұрқтылығы мен төлем қабілеттігін талдаү.

- Кәсіпрынның несие қабілеттілігі мен банкротық ықтимадылығын талдаү.

- Кәсіпорының қаржлық жагдайын сауықтыру бағыттарын жобалау.

Кәсіпорының қаржылык қызметіің стратегилық міндеті -меншікті капиталды көбейту мен кәсіпорының нарықтағы тұрқты жагдайын қамтаасыз ету[5] .

Қаржьіьіқ талдаү қаржьіьіқ менедмент пен аүдиттің негізгі элементі больіп саналадьі. Кәсіпорьіньің қажьільіқ жағдйьін тұрактандьіру үшін, капитал түсімдерін жоғарлату үшін қаржьілык есеп беру негізі болып табьіладьі. Несие алушьі және инвесторар қаржьільік есеп берді өздерінің қарьіз алуьі және сальімдар бойьіша өз тәуекелдерін миниумға жеткізуге талдаү жүргізеді. Қаржыльік талдаү тәсілдемесі бір-бііне байланьісты 3 блоктьі қосады:

• Ол кәсіпрыннықызметінің қаржылык нәтижеллігін талдаү;
• Кәсіпрынның қаржылык жагдайы талдаү;
• Кәсіпорнның қаржылык шаруашлық қызметнің тиімілігін талдаү.

Қаржылық талдауда экономикалық талдау әдістері қолданылады. Олардың тізімін төменде бейнеленген суреттен (Сурет 3) байқауға болады.

Сурет 3 - «Экономикалық талдаудың негізгі әдістері»

Ескерту сурет [5] әдебиет негізінде автордың өзімен құрастырылған

Жоғарыдағы аталған әдістердің өзі бірнеше жіктелімнен тұрады, оларды 1-ші кестеден байқауға болады.

Кесте 1 - «Экономикалық талдау әдістерінің жіктелуі»

Қаржылык талдаүдың басты мақсаты көп мөлшерде емес ақпараты параметірлерді алу. Талдаүдың мақсаты аналитикальіқ есептің кезектік байланысын анықтауда талданылады. Аналитикалық есеп бұл кәсіпорының ұйымдтырушылық есеі мен ақпараттық ехникалық және әдістемелік мүмкіншілігін талдаүын жүгізу мақсатында талдауды нақтылеу болып табылады. Кәсіпорының қажетілігіне байланысты сұрақтарын шешу мақсатында олар өндіріс, қамту қаржылқ, инвестииялау жәе жаңадан енгізулер бойында ақпаратың бар болуын бағалау және талдаү мақсатында нәтижесі болып табылады. Қаржылык тлдау ол кәсіпорының басқару структурасының жогары сатысы болып саналады. Қаржылык анализ ол кәсіпоынның басқару жүйесінде кономикалық процетерінде өзін икемдеу әсілі ретінде маңызды болып табылады[6] .

1. 2 Қаржылық тұрақтылықты бағалаудың әдістемелік негіздері

Қаржы тұрактылығының қаынасты көрсеткіштері қаржы жағдайын сипаттайтын бірқата коэфициенттермен сиптталады. Олар: тәуелсіздік коэфициенті, тәуелділі коэфициенті, қржыландыру кофициенті, қарыз жэне меншікті қаражатардың рақатынасы коэфциенті, инвестицяларды өтеу коэфициенті, инвестицялау коэфициенті жэне т. б.

Каржы тұрақтылығының абсолютті көрсеткіштері - тауарлы-материялдық босалқылардң, олардьің қалыптасу ошақтарымен камтамсыз етілу дәрежесін көрсететін көрсткіштер.

Меншікт айналыс капиталыньің нактылық көрсеткіші(Ма. к. ) . Аталған көрсеткіш меншікті капитал мен ұзақ мерзимді активтердің (ҰМА) арақатынасы ретінде есептеледі: Ма. к. = МК - ҰМА

Қарыжылыы тұрактылық коэфициенттерін талдау алдымен келесі мәліметтедің құрамы мен құрылымын, динамикасын талдауан басталады:

• Қаржылык жағдай түралы есептілік (Бухгалтерлік баланс) ;
• Жиынтық табыс туралы есептілік;
• Ақша қаражатарының қозгалысы туралы есептеме;
• Таза активтердегі (капиталдағы) өзгерістер түралы есептеме.

Онда сонымн қатар түсіндрме хат болады, сондай-ақ қаржлық есеп беруге негіздеген немесе каржыльіқ есепте алынған материядармен толықтырулар енгізу мүмкін және бұл материялдар олармен бірелесе оқылады. Түсіндрме хатта берілген субъектің есеп және есептеме берудің қандай саясатын ұстап отырандығы жән каржылық есепті пайдаланшы-лардың талаптарына сәйкес басқа да мағлұматтар жазылуы тіс. Мыслы, оған субьектіге әсер етуші тәуекелмен белгісздік түралы, каржылық есепте жасалған міндеттемелер туралы түсініктемелерді жазуға олады. Нарықтағы географиялық сегментер, сомалық еркшеліктер, қызмет түрлері тураы ақпараттар, баға өзгерісімен әсер туралы мәлімдемеллер жанее басқлары қосымша ақпарат ретінде қарастырылады.

Қаржлық жағдай туралы есптілік (Бугалтерлік баланс) . Нарық-тық экономикада бухгалтерлік балнс қолдаушылар ортасы ішінде басты ақпараттық көзқарас болып табылады. Ұйымнң балансы мешік иелеріне, басқарушыларға және одан басқа да басқарумен байланьісты бар тұлғаларды шаруашылық субьектісіің белгі-бір күнге мүлктік жағдаиымен таныс-тырады. Олар баланстан меншік иесі немен иегер екенін біледі.

Баланс бойынша ұйымың жақын уақтта үшінші тұлғалардың - акционерлердің, кредторлардың, инвесторлардың, тұтыушылардың, сатушылардың және басқалардың алдына өздерінің міндеттемелерін орындай ала ма, немесе оған қаржлық қиыншлықтар туып тұр ма, соны анықтайды[15] .

Балансты оқи білу дегеніміз - бұл балансты әрбір бабы мазмұны, оның багалау тәсілдерін, кәсіпорын қызметі ішіндегі рөлін, басқа да баланс баптарымен байланысын білу, басқа да өзгерістердң сипаттамасы кәсіпорын экономикасы үшін келесідей мүмкіндіктерді береді:

• кәсіпорын туралы едәуір көледі ақпараттар алу;
• кәсіпорының меншікті айналым қаржыларымен қамтамасыз етілу дәрежесін анықтау;
• баланстың қай болсын баптарының есебінде айналым қаражат-тарының көлемі өзгерген жағдайын анықтау;
• аналитикалық көрсеткішткрді есептемегенің өзінде кәсіпорының жалпы қаржылык жағдайына баға беруге мүмкіндік.

Бухгалтерлік баланс мәліметтерін несие ұйымдары, салықтық қызметі, сонымен бірге мемлекетік басқару органдары пайдаланады. Оның себебі ұйымдардьің жеке баланстары экоомикалық өмірде ерекшелктерін зерттеу үшін мол материялдар береді[15] .

Баланстың келсідей түрлеі болады: алғашқы, жылдық, жойылу, шоғырланған, сауықтырушылық.

Бастапқы (ұйымдстырушылық) баланс негізінде ұйымың алғашқы бухгалтерлік есебін жүргізумен құрастырылады. Қайтаан құрылған ұйымдардың балансымен бұрыңғы жұмыс істеп жатқан құқты иеленуші болып табылатын ұйымдың балансың айырмашыығын жүргізу тиіс. Бірінші жағайда баланс қарапйымылығымен өзгеше болады Өйткені оның құраминда ақша қаражатарынан, негізгі құралдардан, Тауарлы-материалдық қорлардан және басқа да баланстьің актиіндегі активтерден тұратын мүліктік ассалар және «Меншікі кәпитал» бөлімнд капөрсетілетін жарғлық каиталы ғана бар болады.

Алғашқы балансты құру белгілі-бір уақыт аралығында, әдеттегі балансты құрудагыдай шектелмейді (айдың 1-ші куніне) . Алғашқы баланс ұйым өзі жұмысын істеуді бастаган мезетте, яғни субьектінің жарғысы тіркелген уақытта жасалады.

Жылдық баланс - есеп беру мезгілінде ұйымның қаржьілық жагдайын сипатайтын есеп берудің түрі. Бұл мағлұмат мүддесі бар қолданушыларга экономиялық шешімдерді қабылдау мақсатында қажет.

Кез-келген мемлекеттің экономикасында баланс маңызды функция-ларды атқарады. Мысалға, меншік иегерлері, менеджерлер субьектінің мүліктік күйіне қатысты басқарушылықпен таныстырады. Олар баланстан кәсіпорын жұмсай алатын матриялдық құндлықтардың запстарын біле алады.

Баланс бойына жақын уақытта ұйым өзіне алған міндеттемелерді үшінші тұлғалар алдында орынай ала ма, немесе оған қаржылық қиыншылықтар туып тұр ма, соны анықтайды.

Бухгалтерлік теңдеу қаржыық есептің негізгі түрі бола отылып, есепті кезеңдегі кәсіпорын қапиталының құрамьі мен құрыльімын, ағымдаық активтердің айналымдьіғы мен өтімділгін, дебиторлық және креиторлық борыштың динамиксы мен төлеу қабіеттілігін, меншкті кәпитал мен міндетеменің қолда барын анықтауға мүмкідік береді.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс