Негізгі дәрілік қалыптар

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Оңтүстік Қазақстан медицина академиясы
Қазақ, орыс және латын тілдері кафедрасы

Реферат
Тақырыбы: Негізгі дәрілік қалыптар.

Орындаған: Тұрсынбай Б.А.
Тобы: В-ФҚ-05-18
Қабылдаған: Қасымбекова А.Н.

2020ж
Жоспар
І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
2.1. Дәрілік формалардың классификациясы
2.2 Рецепт және олардың жазылу ережелері
2.3. Дәрілік қалыптарды жазудағы септіктердің рөлі
ІІІ Қорытынды
ІV Пайдаланылған әдебиеттер

І Кіріспе
Дәрілік зат -бұл ауруды емдеу және оның алдын алу үшін қолданылатын зат. Дәрілік препарат бұл құрамында бір немесе бірнеше дәрілік заттары бар және белгілі бір дәрілік формада шығарылатын препарат. Дәрілік заттар адам баласына ертеден белгілі. Дәрілік заттар жайлы еңбек жазған - Гиппократ, Галеннің және Ибн Синаның еңбектері дәрілік өсімдіктерді зерттеуге, дәрілік заттарды жасап дайындауға үлесін тигізген. 19 ғ-дын ортасында Фармокология ғылымы дамыды. Осыған байланысты аспирин, фенацитин, кокаин, ұйықтататын, сезімсіздендіретін дәрілік препараттар т. б. шыға бастады.
Қолдануына байланысты дәрілік заттар бірнеше топқа бөлінеді. Мысалы, антибиотиктер, антисептикалық дәрі-дәрмектер, қызу басатын дәрі-дәрмектер, наркоз дәрілер және т. б. Бұл жіктелуді фармакологиялық жіктелуі деп атайды.
Бұдан басқа дәрілік заттар қолдану тәсіліне байланысты (ішке, сыртқа, тамырға құйылатын, бұлшық етке салынатын т.б.), шығару қалыпына байланысты (ұнтақ, таблетка, пилюля, микстура, тұнба, тұндырма, ерітінді, паста, крем, май тәрізді т. б.),
Дәрілік форма қолдануға ыңғайлы етіп шығарылатын дәрілік препараттың түрі. Дәрілік формалар қатты, сұйық және жұмсақ болып бөлінеді.
Қатты түрдегі дәрілік формаларға:таблетка, драже, ұнтақтар жатады. Бұлардың ішінде таблетка мен драже кеңінен қолданылады, олар қолдану және сақтау үшін қолайлы. Қазіргі кезде ішуге арналған дәрі дәрмектердің көпшілігі таблетка және драже түрінде шығарылады, тек таблетка немесе драженің құрамында дәрілік заттардың қажетті мөлшері болмаған жағдайда ғана ұнтақ түрінде беріледі.
Сұйық түрдегі дәрілік формаларға:ерітінділер, эмульсиялар, суспензиялар, тұндырма мен қайнатпалар, тұнбалар, экстракттар, микстуралар, линименттер жатады.
Жұмсақ түрдегі дәрілік формаларға:майлар, паста мен ем балауыздар жатады.

ІІ Негізгі бөлім
2.1. Дәрілік формалардың классификациясы
Қазіргі кезде дәрілік формалардың классификациясының төрт түрін қолданады: агрегаттық күйі бойынша, қолдану тәсіліне немесе дозалау әдісіне байланысты, ағзаға енгізу тәсіліне байланысты, дисперсологиялық.
Ағзаға енгізу әдісіне байланысты келесі дәрілік формаларды ажыратады:
1) пероральді - ерітінділер, суспензиялар, эмульсиялар, тұнбалар, қайнатпалар, ұнтақтар, дәрілер, желе, гранулалар, капсулалар, микрокапсулалар.
2) инъекционды - еріту және имплантация үшін арналған ерітінділер, суспензиялар, эмульсиялар, ұнтақтар, дәрілер.
3) ингаляционды - аэрозольдар, инхалерлар.
4) сублингвальды - драже, дәрілер, капсулалар.
5) перкутанды - мазьдар, кремдер, линиментер, пасталар, көбікті және көбік
түзгіш аэрозолдар, жабыстырғыштар.
6) ректальды - суппозиториялар, капсулалар, мазьдар, азрозолдар, микроклизмалар.
7) вагиналық - суппозиториялар, дәрілер, түйіршіктер, эмульсиялар, суспензиялар.
8) көздік - ерітінділер, мазьдар, қабықшалар, қарындаштар.

Агрегаттық күйі бойынша дәрілік қалыптар:
+ Қатты
+ Сұйық
+ Жұмсақ
+ Газ тәрізді

Қатты дәрілік қалыптардың классификациясы:
+ Таблетка - Тabuletta
Таблеткалар - мөлшерленген дәрілік нысан, пресстеліп алынатын дәрілік заттар мен қосымша қосылыстардан тұратын; ішкі, сыртқы немесе инъекционды (еріткіште еріген кезде) қолданылуға арналған.
+ Гранула - Granulum
Гранула - қатты дәрілік форма, капсуланың ішінде болатын майда бөлшектер.
+ Ұнтақ - Pulvis
Ұнтақ - бір немесе бірнеше ұсақталған заттардан тұратын, ішке немесе сыртқа қолдануға арналған қатты дәрілік түр.
+ Драже - Dragée
Драже - ішкі қолдануға арналады, дәрілік заттарды бірін үсті бірін қатпарланып гранулалар жасалынады. Бір драженың құрамында 10-ға дейін дәрілік препараттар болады.
+ Капсула - Capsula
Капсула - қатты немесе жұмсақ желатинді қабықтан тұратын мөлшерленген дәрілік түр.
+ Пилюля - Pilula
Пилюля - бұл салмағы 0,1-ден 0,5 г-ға дейінгі тығыз шариктер түрінде ішке қабылдауға арналған мөлшерленген қатты дәрілік түрі. Массасы 0,5 г жоғары болса - болюса деп атайды, ал 0,1 . болған жағдайда - гранула.
+ Дәрілік қарындаштар
Дәрілік (медициналық) қарындаштар - қалыңдығы 4 -8 мм , ұзындығы 10 см жететін дөңгелектенген цилиндрлік таяқшалар.
+ Дәрілік пленкалар
Дәрілік пленкалар - полимерлі , қабыршақты дәрілік формалар.

Жұмсақ дәрілік қалыптардың классификациясы:
+ Жақпа май - Unguentum
Жақпа май - теріге, жараларға және шырышты қабықтарға жағуға арналған, сыртқы қолдануға арналған жұмсақ дәрілік түрі.
+ Паста - Pasta
Паста - жақпа майдың құрамында 20-25% ұнтақ тәрізді заттардың болуы.
+ Суппозиторий - Suppositorium
Суппозиторий - бөлме температурасында қатты, дене температурасында еритін немесе ыдырайтын, дене қуысына енгізу үшін қолданылатын мөлшерленген дәрілік түрлер.
+ Пластырь - Emplastrum
Пластырь - теріге жабысу қабілеті бар, сыртқа қолдануға арналған дәрілік түр.
Сұйық дәрілік қалыптардың классификациясы:
+ Суспензия - Suspensio
Суспензия - сұйық дәрілік түр -- суда, глицеринде, сұйық майда және т. б. суспендирленген, бір немесе бірнеше қатты дәрілік заттар бар дисперсиялық жүйе болып табылады.
+ Ерітінді - Solutio
Ерітінді-тиісті еріткіште сұйық, қатты немесе газ тәрізді заттарды еріту арқылы алынған сұйық дәрілік түрі. Ерітінділер ішке және сыртқа қолдануға, сондай-ақ инъекция үшін қолданылады.
+ Эмульсия - Emulsum
Эмульсия-екі немесе бірнеше өзара еритін біреуі екіншісінде эмульгирленген дисперсиялық жүйе болып табылатын, дозаланбаған сұйық дәрілік түрі. Эмульсиялар ішке және сыртқа қолдануға, сондай-ақ инъекция үшін қолданылады.
+ Тұндырма - Tinctura
Тұндырма-дәрілік өсімдік шикізатынан спирттік, Сулы-спирттік немесе спирттік-эфирлік бөлінулер болып табылатын, экстрагентті қыздырусыз және алып тастамай алынған, дозаланбаған сұйық дәрілік түрі.
+ Сироп - Sirūpus
Сироп-құрамында дәрілік заттар, бояғыштар, дәмдік және хош иістендіргіш қоспалар бар концентрацияланған сахароза сулы ерітіндісі болып табылатын дәрілік түрі.

Газ тәрізді дәрілік қалыптардың классификациясы:
+ Аэрозоль - Аërosolum
Аэрозоль-клапанды-тозаңдату жүйесімен жабдықталған герметикалық қаптамадағы дәрілік заттардың ерітінділері, эмульсиялары, суспензиялары болып табылатын дәрілік нысан.

Ең көп қолданылатын рецептуралық формалар
In ampullis
В ампулах
In tabulettis obductis
В таблетках, покрытых оболочкой
Por se
Таза күйінде
Pro die
Тәуліктік мөлшер, бір күнге
Pro dosi
Ішке бір рет қабылдауға арналған
Pro narcosi
Наркозға арналған
In vitro
Лабараториялық жағдайда пробиркада
Pro infantĭbus
Балаларға арналған
Аërosolum
Аэрозоль
Sirūpus
Сироп
Tinctura
Тұндырма
Unguentum
Жақпа май
Capsula
Капсула
Тabuletta
Таблетка
Pulvis
Ұнтақ

2.2 Рецепт және олардың жазылу ережелері
Рецепт- дәрігердің дәрі жасап беру туралы дәріханаға немесе фармацевке жазбаша түрдегі өтініші. Рецепт - қандай заттарды қанша мөлшерде алу қажеттігін, дәріні қандай формада дайындау керек екенін, дәрі кімге арналғандығын және оны қалай қабылдау керек екенін көрсетіп, дәрігердің немесе фельдшердің аптекаға жазған қолжазбасы.
1. Әрбір ресми документ сияқты рецепті анық және таза етіліп, ешқандай жөндеусіз, бір рет қағаздың 116 бөлегіне тең 8 х 16 см-лік көлемі бар бланкіге сыямен жазылады. Кейбір айрықша жағдайда рецепті сыялы карандашпен де жазуға болады.
2. Әрбір дәрілік зат латын әріпімен, Жана жолдан басталып ілік септігінде жазылады. Керекті заттың аты бір жолға сыймаса, оның жалғасы келесі жолдың оң жағынан сәл аттап түсіп барып жазылады.
3. Дәрілік заттын салмағы граммен көрсетіліп, ондық бөлшек түрінде жазылады. Бүтін сандар үтір арқылы нолмен аяқталады, ал бөлшек сандар бір бірінен үтір арқылы ажыратылады. Мысалы: 0,5; 2,5; 5,0; 20,0. Заттың дозасы араб цифрларымен жолдың оң жағына жазылады. Егер заттың дозасы туралы нұсқау бір жолға сыймаса, оны келесі жолдың оң жағына үстіңгі жолдағы зат дозасының астына дәл келетіндей жазу керек. Кейде керекті заттың мөлшері қарасөзбен жазылады.
Жекеленген жағдайларда дәрілік заттардың мөошері миллилитрмен (мл), литрмен (л), килограммен (кг) немесе әсерлік бірлігі (Ә.Б.) түрінде беріледі.
4. Бірнеше затты тең мөлшерде жазуы жиі-жиі кездесіп тұрады, бұл жағдайда соңғы заттың жанына āā яғни ana - тепе-тең (бірдей мөлшерде) деген сөз жазылады, егер ертінді құйылса, онда ad ( мөлшерге дейін) деген ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.