Тәуелсіз қазақ елінің қорғаныс министрлері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Тәуелсіз қазақ елінің қорғаныс министрлері
ҚР-ның Қорғаныс министрлігі қорғаныс саласындағы мемлекеттік саясатты, сондай-ақ ҚР-ның Қарулы Күштеріне басшылық жасауды жүзеге асыратын орталық атқарушы орган болып табылады. Министрлік 1992 жылдың 7 мамырында ҚР Президенті жарлығы бойынша құрылды.
Тәуелсіздігіміздің 30 жылдық тарихында қорғаныс саласын кімдер басқарғанын, жеткен жетістіктері мен жіберген кемшіліктері, қандай ісімен ел есінде қалғанын анықтамақ болдық.
1. Нұрмағамбетов Сағадат Қожахметұлы
Басқарған жылдары: 1992 ж, мамыр - 1995 ж, қазан
30 жыл ішінде еліміздің қорғаныс саласын он үш адам басқарыпты. Қызығы, олардың бәрі бірдей әскер көріп, әскери қызметте болған емес. Еліміздің тұңғыш Қорғаныс министрі - Сағадат Қожахметұлы Нұрмағамбетов болды. Ол министрлікті 1992 жылдың мамырынан 1995 жылдың қазанына дейін басқарды. Қорғаныс саласының негізін қалаған осы кісі еді. Сол кезде Елбасының Тәуелсіздік алған кезде елдің әскерін басқара алатын бір ғана генерал - Сағадат Нұрмағамбетов, - дегені бар.
Ол Қорғаныс министрі қызметіне тағайындалған соң, сапалы әскери мамандарды даярлауға бар күшін салды. 1993 жылы Сағадат Нұрмағамбетовке генерал-полковник атағы беріліп, бір жылдан кейін әскер генералы атанды. Ал 1994 жылы оған Халық Қаһарманы атағы берілді. Келесі жылдың қарашасында зейнеткерлікке шыққан ол, Қазақстан Президентінің кеңесшісі болды. Еліміздің қорғаныс саласына еңбегін сіңірген азаматымыз 2013 жылы 89 жасында дүниеден өтті.
2. Қасымов Әлібек Хамидұлы
Басқарған жылдары: 1995 ж, 16 қазан - 1996 ж, 30 қазан
Еліміздің екінші Қорғаныс министрі Әлібек Қасымов болды. Ол министрлікті бар-жоғы бір жыл ғана басқарды. Білетіндер генерал Әлібек Қасымовты білгір де, білімді штабист деп бағалады. Кеңес әскері тұсында Армия штабында жауапты қызметтер атқарған офицердің болашағынан басқаны күту де қиын шығар. Оның басшылығымен қысқа уақыт ішінде Кадет корпусы құрылды. Оған қоса, ол Қарулы Күштердің кәсіби сержанттарды дайындайтынның бірден бірі еді. Соның ұсынысымен әскер бюджеті ұлғайып, взвод командирінің орынбасарлары және бөлім командирлерінің жалақысы мен әлеуметтік пакеті болуы талап етілді.
3. Алтынбаев Мұхтар Қапашұлы
Басқарған жылдары: 1996 ж, 30 қазан - 1999 ж, 9 тамыз
Ал Мұхтар Алтынбаев екі рет Қорғаныс министрі болды. Біріншісінде - 1996 жылдың 30 қазаны мен 1999 жылдың 9 тамызы аралығында, екіншісінде - 2001 жылдан 2007 жылға дейін алты жыл басқарған болатын. Оның бұл қызметінен алғашқы кетуі - дау-дамайдың кесірі еді. Сол кезде ведомство сатқан бес АН-28 ұшағының бағасын ол түсіріп жіберген. Алайда осы келеңсіздікке қарамастан екі жылдан кейін Алтынбаев қайтадан басшылық қызметке келді. 2001 жылдың желтоқсанында Алтынбаевты екінші рет министрлікке тағайындаған Нұрсұлтан Назарбаев бұл оқиғаның реттелгенін және Алтынбаевтың кінәсі жоқ екенін айтты.
Өзіне деген Президенттің сенімін қайтарған Алтынбаев Қорғаныс министрлігі мен Бас штаб арасында функцияларды бөле отырып, әскери салаға реформа енгізді. Тіпті, елінің игілігі жолындағы еңбегі үшін оған Халық Қаһарманы атағы берілді.
4. Тоқпақбаев Сәт Бесімбайұлы
Басқарған жылдары: 1999 ж, 13 қазан - 2001 ж, 8 желтоқсан
1999 жылдың 13 қазаны мен 2001 жылдың 8 желтоқсаны аралығында Қорғаныс министрі Сәт Тоқпақбаев болды. Төртінші қорғаныс министрі - бүкіл өмірін қауіпсіздік органдарында жұмыс істеуге арнаған. Атап айтсақ, ол ҰҚК бірінші басшысы, Президенттік күзет қызметінің және Республикалық ұланның басшысы болды. Ол - әскери жаттығуларды, оның ішінде халықаралық жаттығуларды өткізуді жаңғыртқан адам.
5. Алтынбаев Мұхтар Қапашұлы
Басқарған жылдары: 2001 ж, 8 желтоқсан - 2007 ж, 8 қаңтар
6. Ахметов Даниал Кенжетайұлы
Басқарған жылдары: 2007 ж, 10 қаңтар - 2009 ж, 17 маусым
Қауіпсіздік саласында ешқандай тәжірибесі жоқ азаматтың қорғаныс саласына келуі - бірінші жағдай. Оның тұсында қару-жарақ пен оқ-дәрiнің ұрлануы, жоғалуы өршіп кетті. Оның үстіне Қорғаныс министрлiгiне қарасты түрлi әскери қоймалар мен оқ-дәрi қоймаларында өрт шығуы, түрлi тiкұшақтардың апатқа ұшырауы, адам қазасы көбейе түсті.
Бір кездері Қорғаныс министрлiгiнде пәтер бөлуде орын алған келеңсiздiктер де өрши түсті. Жүздеген пәтердiң заңсыз үлестiрiлуi - қоғамды дүрліктірді. Ең қызығы, 2009 жылдың сәуірінде, Ахметовтің жұмыстан босатылуына екі ай қалғанда, оның орынбасары генерал-майор Қажымұрат Маерманов ұсталды. Маерманов сыбайлас жемқорлық қылмысы, пара алғаны және қызмет бабын асыра пайдаланғаны үшін 11 жылға сотталды.

7. Жақсыбеков Әділбек Рыскелдіұлы
Басқарған жылдары: 2009 ж, 24 маусым - 2014 ж, 2 сәуір
Елбасы Н.Назарбаевтың Жарлығымен Қорғаныс министр қызметіне ҚР-ның Ресей Федерациясындағы төтенше және өкілетті елшісі қызметін атқарған Әділбек Жақсыбеков тағайындалды. Ол өзінің алдында болған экс-министр Ахметовтің ісін жалғастырды. 2009 жылы 3 мыңнан астам әскери қызметшіге жаңа пәтер берілді.
Оған дейін Индустрия және сауда министрлігін, Астана қаласын, Президент Әкімшілігін басқарған, Нұр Отан партиясы төрағасының бірінші орынбасары қызметін атқарған Әділбек Жақсыбековтің бұл қызметке өрт сөндіруші миссиясын атқаруға келген деп бағалады сарапшылар.
8. Ахметов Серік Нығметұлы
Басқарған жылдары: 2014 ж, 3 сәуір - 2014 ж, 21 қазан
Одан кейінгі Қорғаныс министрі Серік Ахметов те бұл қызметте ұзақ отырмады. Қызметтен кетісімен бір айдан соң оған Қылмыстық Кодекстің 176-бабы бойынша жемқорлыққа қатысы бар деген айып тағылды. Сол кездегі Премьер-министр үй қамағына алынып, бүкіл Қорғаныс министрлігінде де ауқымды тексеріс жүргізілді. Тергеушілердің күдігінше, ведомствода жарнама науқанына бөлінетін соманың бағасы бірнеше есе жоғары көрсетіліп, сол арқылы бюджет ақшасы ұрланған.
Осылайша, Серік Ахметов 10 жылға бас бостандығынан айырылды. Алайда, бас бостандығынан айыруды шектеуге ауыстыруға байланысты ол жарты жылдан кейін босатылды.
9. Тасмағамбетов Иманғали Нұрғалиұлы
Басқарған жылдары: 2014 ж, 22 қазан - 2016 ж, 13 қыркүйек
Министр болған азаматтық тұлғалардың ішінде Иманғали Тасмағамбетов әскери саланың жұмысын арттырды деуге болады. Ол Қорғаныс министрі лауазымын 2014 жылғы қазан айынан бастап атқарды. Екі жылдың ішінде еліміздің Қарулы Күштерінің тарихында алғаш рет қазақстандық Әскери-әуе күштері 4++ үлгідегі су жаңа жоғары маневрлі көпфункционалды екі орынды Су-30СМ жойғышымен, жаңа Ми-171Ш көліктік-жауынгерлік тікұшағымен, жаңа С-295 әскери-көлік ұшағымен толықты.
Елордада Арлан көпмақсатты маневрлі броньды машиналардың, яғни, миналар мен баллистикалық снарядтардан керемет қорғайтын жауынгерлік іс-қимылдардың төтенше маневрлі аспабының іске қосуы ретке келтірілді. 2016 жылдың наурызында ҚР Қорғаныс министрі алғашқы қазақстандық патрон зауыты құрылысының басталуына жол ашты.
Тасмағамбетовтің тұсында бірнеше оқу-жаттығу дайындығы ұйымдастырылды. Және сол жылдары ҚР Қорғаныс министрлігі мен Ресей Федерациясының Қорғаныс министрлігі төрт хаттамаға қол қойды. Соған сәйкес Жаман-Тау, Сарышаған және Тайсойған сынама полигондарын пайдалану және жалға алу тәртібі өзгерді. Нәтижесінде пайда қазбаларының кен орындары мен коммуникациялар орналасқан жалға алудан 1,6 млн. га. аумақ шығарылып, Қазақстанға берілді. Иманғали Тасмағамбетов Қорғаныс министрі болып қызметке кіріскеннен кейін сарбаздардың әлеуметтік жағдайы біртіндеп шешіліп, әскери қызметте жүріп баспаналы болудың жүйесі қалыптасты.
10. Жасұзақов Сәкен Әділханұлы
Басқарған жылдары: 2016 ж, 13 қыркүйек - 2018 жыл 7 тамыз
Ал 2016 жылдың 13 қыркүйегі - 2018 жылдың 7 тамызы аралығында Сәкен Жасұзақов Қорғаныс министрлігін басқарды. Сол жылдары әскери сала біршама босаңсыды деуге болады. Сонымен қатар дәл осы кезеңде ҚР Қорғаныс және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің құрылуы - Қорғаныс министрлігінің бәсін біршама төмендетті. Өйткені еліміздегі Қорғаныс саласына қарайтын кәсіпорындардың біразы аталған министрліктің құрамына өтіп, әскерилер таза өз шаруасымен қалды. Сөйтіп, Елбасы Қорғаныс министрлігінің біраз міндетін ҚР Қорғаныс және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігіне еншілеп берді.
11. Нұрлан Ермекбаев
2018 жылдың 7 тамызында Елбасы Нұрлан Ермекбаевты Қорғаныс министрі етіп тағайындағанда, Әскери қызметте тәжірибесі бар, кадрдағы офицер, Қауіпсіздік Кеңесінің екі рет хатшысы болған деп сипаттаған еді. Сонымен қатар оның одан басқа Қазақстанның төтенше және өкілетті елшісі деген дипломатиялық дәрежесі барын айтты.
Ең бастысы, Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Ермекбаевқа қаруды технологиялық жетілдіру мен жаңғыртумен айналысуды тапсырған. Сол кезде ол Каспий теңізінің қорғанысын күшейтуге бұйрық беріп, теңіз арқылы ұшуды жүзеге асыру персоналдың жауапкершілікпен қарауын және жердегі қызметтердің үйлесімді жұмысын талап етті. Сонымен бірге Ермекбаевтың бұрынғы Азаматтық қоғам дін істері жөніндегі министрлікті басқарып, аз ғана уақыттың ішінде елде ушыққан діни мәселелерді өз арнасына түсіргенін байқауға болады.
Алайда, 26 тамыз күні Жамбыл облысы Байзақ ауданындағы әскери қоймада оқ-дәрі жарылуы Ермекбаевтың жұмысын құрдымға кетірді деуге болады. Жарылыстың салдарынан 15 адам қаза тауып, жүзге тарта адам жарақат алды. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.