Көшбасшылықтың ерте теориялары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

Тақырып 1 Көшбасшылықтың теориялық негіздеріне кіріспе

1.1 Көшбасшылықтың ұғымы және табиғаты
1.2 Көшбасшылықтың ерте теориялары
1.3 Қазіргі концепциялар: жалпы типологиялар және
көшбасшылықтың түрлері
1.4 Көшбасшылық феноменіне қазіргі көзқарастар

Көшбасшылықтың ұғымы және табиғаты
Көшбасшы (ағылшынша leader - басқарушы деген мағынаны білдіреді) - нақты ресми және бейресми ұйымдағы бір адамның басқа адамға немесе топқа әсер ету арқылы басқарудың көрінісі.
Көшбасшылық мәселелері келесі аспектілерде қарастырылады: - психологиялық, - философиялық, - әлеуметтік, - саяси, - басқарушылық және т.б. Көшбасшылықтың әр түрлі жағдайлар үшін нақты анықтамалары жоқ, бұл көшбасшылықтың көп аспектілігі, оны талдауға әртүрлі тәсілдердің болуы, сондай-ақ көшбасшылық туралы кең таралған жаңылыстар түсіндіріледі. Бұрын, ежелгі уақыттан бастап, көшбасшылықтың мәселесі қорғаушы, құтқарушыны (рудың ақсақалдары, тайпаның көсемдері) табу болып саналатын.
Жан-жақты көшбасшылықтың тарихи үлгілері ретінде пайғамбарларды суреттеуге болады: Иса, Мұхаммед, Будда. Бірте-бірте көшбасшылыққа деген көзқарастар өзгеріп, үлкен бизнес пен менеджменттің қажеттіліктеріне байланысты кешенді жан-жақты қарастырылады.
Қазіргі әлеуметтік және мәдениет тарапынан қарағанда көшбасшы өзінің жаңа идеясымен, алға қойған мақсат-мүддесімен ерекшеленеді. Көшбасшылық адам бойында кездесетін ерекше қасиеттердің бірі. Бұл қасиет адамның бойында біркелкі қалыптаспайды, себебі әр тұлғаның өзіне тән даму ерекшеліктері бар. Педагогика және психология саласынан қарағанда көшбасшылық мәселесі - қарымқатынаста, топтың іс - әрекетінің маңызды аспектісі ретінде қарастырылатын, әлеуметтік - психологиялық құбылыстың бірі болып табады. Шетел психологиясында көшбасшы мәселесі кіші және саяси топтағы мәселелерді өте кең қарастырған. Осы орайда, көшбасшы мәселесімен көп айналысатын зерттеулерге Р. Басс, Е. Богардус, К. Денфорд, Р. Липпит, К.Левин, Ф. Фидлер, Р. Уайттың жұмыстарын атауға болады.
Көшбасшылық ұғымына деген қызығушылық бұрыннан қалыптасты. Ерте кезеңнен бастап бұл құбылыстың мағынасын ашып, сипаттамасын түсіндіруге көптеген ғалымдар атсалысты. ХХ ғасырға дейін адамдардың түсінігіндегі көшбасшы ұғымы тайпа көсемі ретінде қарастырылып келді. Яғни, халықты басқаратын батыр көшбасшы болып тағайындалатын.
Көшбасшыны тағайындау оның жеке ерекшеліктеріне, физикалық күшіне байланысты болып келді. Шынымен де, ол кездері білектінің заманы болса, ал қазір заман білімдінікі. Өзінің ақыл-ойымен, интеллектуалдық, шығармашылық, ізденімпаздық қабілетімен ерекшеленетін адам ғана көшбасшы бола алады. ХХ ғасырға дейін нақты көшбасшының сипаттамасы мен мән-мағынасы жоқ.
Адам көшбасшы болып туылмайды, көшбасшылық қабілет өмір сүру барысында қалыптасатындығы белгілі. Дегенмен қазіргі уақытта ғалымдар кез келген тұлғаның көшбасшы болуға әлеуеті бар деген пікірге тоқталады. Алайда статистикалық мәліметтер бойынша адамдардың 5% ғана табысты көшбасшы болады екен
Көшбасшы - бастама көтеретін, өзіне жауапкершілік жүктей алатын, жарқын тұлға. Бұл тұлға, топтың басқа мүшелері өздеріне жауапты шешімдерді жүктей алатын, олардың қызығушылықтарын, бағытын және барлық топ қызметінің сипатын анықтайды.
Көшбасшылық - бұл ұйымда (кәсіпорында, фирмада), оның бөлімшесінде, тобында белгілі бір тұлғаның жағдайы (мәртебесі), ол оны алатын тұлғаның ұйымның белгілі бір мақсаттарына қол жеткізуге күш-жігерін бағыттай отырып, басқа адамдарға ықпал ету қабілеттілігімен сипатталады.
Ұйымның көшбасшысы дегеніміз - ресми және бейресми басшылық пен көшбасшылықты тиімді жүзеге асыратын тұлға. Көшбасшылық - бұл ғылым, практика және өнер.
Көшбасшылық туралы қате түсініктер:
- басқарушы лауазымға тағайындалған адам (менеджер), көшбасшы. Көшбасшылықты лауазыммен бірге алмайды. Ол мақсатқа емес, адамның ықпалынан шығады. Жоғары жағдайда көшбасшы болуға көбірек мүмкіндік береді, бірақ бұл ретте, тіпті лауазымын сақтай отырып, жалпы ықпалынан айырылып қалу ықтималдығы да жоққа шығарылмайды;
- көшбасшы-кәсіпкер, яғни ақша табуды, сатуды немесе біріктіруді білетін адам. Кәсіпқойлық, шығармашылық, табыс көшбасшыға көмектеседі, бірақ оны олай жасамайды. Ұзақ мерзімді тұрақты және танылатын ықпал қажет;
- көшбасшы-бұл алда келе жатқан адам. Көшбасшы-алғашқы қадам басатын адам емес. Бірінші болу-көшбасшы болу деген сөз емес. . Например, группа людей штурмует горную вершину. Первым ее достиг один из членов этой группы. Но лидером ее остался человек, за которым преднамеренно и сознательно последовали все остальные на штурм вершины. Просто достигший вершины раньше других первым осуществил перспективный замысел реального лидера. Көшбасшы-адамдарды пікірлестерге немесе ізбасарларға айналдыра алатын адам.

Көшбасшылықтың ерте теориялары
Шынайы анализдің жоқтығы мен таза бейнеленуі себебінен, көшбасшылық феноменінің зерттелуінің тарих алдысын өткеріп тастайық. Оның саяси-психологиялық анализінің мүмкіндіктерінің негізгі жазба тарихының ең жоғары жетістігі болып табылады. Бірақ Х1Х ғасырдың аяғы - ХХ ғасырдың басына дейін көшбасшылыққа қарастырылған әдіс-тәсілдер тек жинақы, тар бейнелеу сипатта болды. Анализ ХХ ғасырдың жетістігіне айналды. Түрлі теориялар мен теоретиктер толығымен, нақтылап көшбасшылықтың табиғатын түсіндіруге тырысты және осы феноменнің табылуына байланысты факторларды анықтауға тырысты. Жалпыланған түрде осындай теориялардың бірнеше тобын бөлуге болады.
Қаhармандар теориялары және белгілер теориялары
Берілген топ теориялары - ежелгілердің қатарыда. Тек қысқаша олардың бастауларын атап өтейік. Бізге белгілі, көшбасшылықтың саяси-психологиялық белгілерінің көбі мәдениетпен детерминацияланған. Ежелгі мысырлықтар өз патшасына келесі: құдайға тән белгілерді жазған аузынан шыққан биліктік сөздер, жүректегі түсіністік, ал оның тілі - әділеттің қоры. Гомердың Илиадасы, ежелгі гректердің ойынша қажет төрт қасиетті ашты: әділет (Агамемнон), даналық (Нестор), қулық (Одиссей), даңқтылық (Ахилл). Бірақ көшбасшылардың әрекет ету модельдері және көшбасшылық белгілердің жиынтығы уақыт өтісімен талай рет өзгерген.
Салыстырмалы кеш қахармандық, батырлық теория өкілдері (Т. Карлайл, Е. Е. Дженнингс, Дж. Дауд және т.б.) батырларды (олардың ойынша, тарих - бұл батырлардың, ұлы адамдардың жасаған туындысы) мұра бойынша берілетін қаситтердің бөлінуі және олардың топты қызықтыра алатынына негіз қойып қарастырды. Батырлық теориядан кейін туындаған белгілер теориясы көшбасшының, әрекеттің ерекше типі ретінде, қандай қасиеттерге ие болу керек деген сұраққа жауап беруге тырысты. Осы теория жақтастары (Л. Л. Бернард, В. В. Винхам, О. Тэд, С. Е. Килбоурн және т.б.) адамды көшбасшы қылатын - белгілі психологиялық сипаттар және қабілеттер (белгілер). Көшбасшы факторлардың қатары призмасынан құрастырылды. Біріншіден, қабілеттер - ақыл-ой, вербалдылык және т.б.. Екіншіден, жетістіктер - білім және спорт. Үшіншіден, жауапкершілік - байланыс, ұмтылыс, табандылық, қалау және т.б.. Төртіншіден, қатысу - белсенділік, кооперация, және т.б.. Бесіншіден, дәреже - әлеуметтік-экономикалық жағдай, танымалдылық. Ақырында, алтыншыдан, тұлғаның жағдайлы белгілері. Көшбасшыға осы әрекет ету шегінде қажетті негізгі қасиеттерді атап өтейік: 1) істі аяқтауға деген өте күшті ұмтылыс және жауапкершілікке көзқарас; 2) мақсатқа жетудегі энергия мен табандылық; мәселелерді шешудегі қауіпке назар аудармау және алуан түрлілік; 3) алғыр ойлау; 4) өз-өзіне сену; 5) айналадағыларға әсер ету қабілеті, әлеуметтік қатынастарды құрылымдау қасиеті; 6) өзіне әрекеттер мен шешімдердің барлық нәтижелерін алу тілегі; 7) фрустация мен топ ыдырауына қарсы тұру қабілеті.
Ең қызықтысы,1979 жылы АҚШ Мемлекеттік Департаментінде қолданбалы мақсаттарда қабылданған көшбасшылық әрекетті зерттеу, қазіргі саяси көшбасшының ең маңызды белгілер, бюрократиялық, пікірдің туралығы, бөтен ойды тыңдай білу қабілеті, белсенділік, өсу қоры және әзіл-ысқақтың бар болуы табылады. Қызықтысы, интеллектуалдық қабілеттер көшбасшы үшін шешуші деп саналмайды.
М. Вебер есептеуінше, саясаткер үшін үш қасиет шешуші болып табылады: қызуқандылық, жауапкершілік қасиеті және көз қырағылығы. Қызуқандылық - істің мәнісіне бағыт түсінігінде, іске өте берілгендікте. Көз қырағылығы, әсіресе, ішкі тұрақтылыққа ие және шындық әрекеттеріне берілуге салқындылықпен заттар мен істерге, адамдарға қашықтық қажет бар мәселе - бір жанның ішіне ыстық қандылықты да, салқын көз қырағылықты да енгізу.
Сонымен қатар, батырлар және белгілер теориялары көшбасшыға қажетті қабілеттер қатарын және жоқтастарын көбейтуде. Белгілі дәрежеде, бұл бұрынғы, бейнелік тәсілдердің инерциясы. Феноменнің ғылыми зерттелуі одан әрі жүргізілді.
Қоршаған ортаның теориялары.
Орта теорияларының негізгі жағдайы келесідей айтады: Көшбасшылық орта функциясы, яғни, белгілі уақыт, орын және жағдайларға соның және жағдайларға, соның ішінде, мәдени де, байланысты. Бұл теория, толығымен адамдардың жеке айырмашылықтарына назар салған жоқ, оларға орта талаптарын жапсырды.Мысалы, Е. С. Богардус бойынша, топтағы көшбасшылық түрі топ табиғаты мен оған шешуге қажетті мәселелерден тұрады.
В. Е. Хоккинг көшбасшылық - топ көшбасшы ұсынған бағдарламаға сәйкес бағытталып қозғалысы келетін жағдайда ғана көшбасшыға берілетін топ функциясы.
Х. С. Персое екі гипотеза ұсынды:
1) Әрбір жағдай көшбасшының өзіне де, оның қабілеттеріне анықтайды
2) Жеке ұлға қабілетінтерін: олар жағдаймен көшбасшылық қасиеттер деп анықталады, және алдыңғы көшбасшылық жағдайлармен нәтижесі болады.
Өз кезінде Дж. Шнейдер таңғалып, англиядағы әскери көшбасшылар соны ел қатысқан әскери қақтығыстар сонына тура пропорционалды болған.
Бұл орта теориясының әділеттілігінің ең жарқын бейнесі болды.Оның бағасы үшін А. Дж. Мэрфидің айтқан сөзін қолданайық: Жағдай көшбасшыны шақырады, ал ол мәселенің шешілуінің құралына айналады.
Тұлғалық-жағдайлық теориялар.
Теориялықтардың осы тобы алдыңғы екеуінің қосындысы болып табылады оның шегінде бір сәтте көшбасшының психологиялық үрдісі өтетін жағдайлар да қарастырылады. С. М. Казенің ойынша көшбасшылық үш фактормен өндірілетін тұлғалық қасиеттерімен, жақтастар тобымен және жағдаймен (мысалы, топ шешетін мәселесімен).
Р. М. Стогдия және С. М. Шартл көшбасшылықты дәреже, өзара әрекеттесу, сана-сезім , әрекет, яғни, осы терминдер арқылы ұйымдасқан топтың басқа мүшелеріне қарай сипаттары. Осылайша, осы теория шегінде көшбасшылық алдымен адамдардың қатынастары жүйесі ретінде қарастырылады, тұлғаның жекеленген сипаттамаса ретінде қарастырылмайды.
Х. Герт және С. В. Миллез есептеуінше, көшбасшылық феноменін түсіну үшін көшбасшының белгілері және мақсаттары, оның қоғамдық дәрежесі, жақтастарының мақсаттары, көшбасшылық рөлдің белгілері және институционалдық контекст сияқты факторларға назар аудару қажет.
Осылайша, осы топтың теориясының түрлі нұсқаларында шектесулер мен қиыншылықтарды жеңуге тырысып, алдыңғы тәсілдерің артықшылығын кеңейтуге тырысты.
Өзара әрекеттесу - күту теориясы.
Дж. С. Хаманса және Дж. К. Хемфилдтың көзқарастарына сәйкес, көшбасшылық теориясы үш негізгі ауыспалыны қарастыруы керек әрекет, өзара әрекеттесу және көңіл-күйлер. Бұл келесіні меңзейді біріккен әрекетте өзара әрекеттесу мен қатысудың күшеюі топтық талаптарға үлкен нақтылықты енгізуімен байланысты. Осы теориядағы көшбасшы өзара әрекеттесудің бастаушысы болып саналады.
Мысалы, Р. Стогдиллдың күтулердің күшеюі теориясы келесі негіздемеге тірелді: Өзара әрекеттесу үрдісі кезінде топ мүшелерінде, әрбірінің сәйкес ретпен әрекет ететіндігініндегі күтуінің күшеюі байқалады. Тұлға рөлі өзара күтумен сәйкес келсе, негіздемеге тірелді:Өзара әрекеттесу үрдісі кезінде топ мүшелерінде, әрбірінің сәйкес ретпен әрекет ететіндігіндегі күтуінің күшеюі байқалады. Жеке тұлға рөлі өзара күтумен, және егер, оның әрекеттері топ күтуімен сәйкес келсе, онда оған топқа қатыстырады көшбасшылық күш - қуат адамның әрекет пен өзара әрекеттесу және күтуді нақтылауына байланысты.
Мақсаттық әрекет (path-goal theory- М. Г. Эванс) теориясына сәйкес, көшбасшымен назардың пайда болуы дәрежесі жақтастарымен болашақ марапаттауды түсінуін анықтайды, ол көшбасшамен құрылымның нақтылануының дәрежесі бағыныштытылармен дәл қандай әрекет марапатталатыны жайлы саналаумен анықталады. Бұған жақын мативациялық теория (Р. П. Хау, Б. Т. Басс) көшбасшалықты таптың мүшелерінің мотивациясын өзгерту арқылы топ мүшелерін өзгерту деп түсіндірілді. Ф. Е. Фидлердің есептеуінше, көшбасшылық әрекет нақты жағдайдын талаптарына байланысты. Мысалы, жұмысқа бағытталған көшбасшы қиын жағдайларда нәтижелі болады. (тым жеңіл немесе тым ауыр жұмыс). Көшбасшы болса, өзараәрекеттесуге бағытталған, әдетте орташа, жай сөзбен айтқанда аралық мәселерді шешуде нәтижелі.
Гуманистік теориялар
Гуманистік деген атқа ие болған теориялар тобы, іс басына нәтижелі ұйымдастыруды дамытуды қойды. Осы теория өкілдерінің пікірінше адам өз табиғаты бойынша мотивацияланған жануар, ал ұйымдастыру өз табиғаиы бойынша әрқашан құрылымды және бақыланады. Көшбасшылықтың негізгі функциясы болып ұйымдастыруды жеке тұлғалардың өздерінің мативациялық күш-қуатын іске асыру және өздерінің қажеттілік терін жүзеге келтіру үшін олардың бостандығын қамтамасыз ету мақсатында жетілдіру болып табылады, бірақ, бір сәттегі ұйымдастырудың мақсатына жетуімен қатар.
Д. Мак Грегор ұйымдасқан көшбасшылықтың екі теориясын құрастырды. Біріншіден, бұл Х (икс) теориясы деп аталатын теория, ол жеке тұлғалар әдетте белсенді емес, ұйымның ажеттілігіне қарсы тұрады, және, белсенді емес, ұйымның қажеттілігіне қарсы тұрады, және, осыдан оларды бағыттап, мақсат қою керек. Екіншіден ол Ү (игрек) теориясын ұсынды, бұл адамдар мотивацияға ие және жауапкершілікке тырысады, сондықтан олардың бір сәтте өз мақсаттарн іске асырсын деп ұйымдастыру және бағыттау қажет деп саналды.
С. Аргирис ұйым мен жеке тұлға арасындағы қақтығысқа назар салған. Оның ойынша, ұйым табиғаты мүшелер рөлінің құрылымдалуын және олармен өзінің міндеттерін орындаруын қадағалауды анықтайды. Адам табиғатына алдын ала ұшқыр ойлау және жауапкершіліктің көрінуі арқылы өз-өзін дамыту тән. Нәтижелі көшбасшылық бұны ескертіп және осы қасиеттерге тірелуі қажет.
Р. Ликерт есептеуінше, көшбасшылық-бұл салыстырмалы үрдіс, және көшбасшы бағыныштыларының сенімін ақтап, құндылықтары мен тұлғааралық бейімдеріне назар салуы қажет. Көшбасшы бағыныштыларына ұйымдасқан үрдіс пайдаға бағытталғанын түсіндіріп, айтуы қажет, өйткені, бұл жауапкершілікті және алғыр ойлы шешемді қабылдау үшін бостандықты қамтамасыз етеді.
Осы теория шегінде, Р. Р. Блойк және Дж. С. Маутен көшбасшылықты сызбалық түрде бейнелей алды: обциссалардың осі бойынша - жеке тұлғаларға мейіріммен қатнасу, ординаталардың осі бойынша - нәтиже туралы қамқорлық. Осы екі коэффициенте жоғары болса, соғырлұм ұйымдағы сенім мен сыйлау қатынастары жақсы дамыған.
Ал жалпы алғанда, осы теориялардың шартты гуманисттілігін белгілеп, бұл алдыңғы кейіпкерлерге қарағанда, алға қадам болды.Одан әрі бізге әлі де көшбасшылықтың гуманистік түсіндірмелі не әлі де қайту қажеттілігі туады, бірақ біраз кештеу.
Ауысу теориясы
Осы теорияның өкілдері (Дж. С. Хоманс, Дж. С. Марч, Х. А. Сайман. Х. Х. Келли, және т.б.) қоғамдық қатынастар ерекше формалы ауысуды бенелейді. Деген тұжырымнан шыққан, мұның үрдісі кезінде топ мүшелері белгілі үлесін қосып, кейбір табысын алады. Өзара әрекеттесу барлық қатысушылар осындай ауысуды немесе ауыстыруды өзарапайдалы деп санағанша, жалғаса береді. Т. О. Джакобс алмастыру теориясының өз нұсқасын құрастырды: топ көшбасшыға дәрежемен сыйластықты береді,ал есесіне, оның мақсатқа жетуінің ерекше қабілеттеріне алмастырады. Алмастыру үрдісі күрделі ұйымдастырылған, ол құрамына нешелеу және күрделі төлемдердің көрп деген жүйелерін кірістіріледі.
Теорияларының берілген торбы, әрине, өте-мөте рационалисті бола тұра, әдетте, көшбасшылық феноменнің тек бір жағын бенелейді. Бірақ, оның қазіргі саяси психологиядағы әсері өте маңызды, кеңірек алғанда, рационалды психологияға жалпы алғанда. Жалпылап айтқанда, көшбасшылық феноменін зерттеудің барлық тарихы екі күшті-тәсілдің билеуіне әкелді: рационалместтік, және гуманисттік. Соңғысы берілген феноменнің тұлғалық-психологиялық тамырларына тереңдетілген зерттеуді тірек қылды.
Қазіргі концепциялар: жалпы типологиялар және көшбасшылықтың түрлері
Қазіргі ғылымда көшбасшылықтың типалогиясының кейбіреулерін құрастыруға және кейбір типтерін бөлуге көп деген мүмкіндіктер бар. Алғашында ХХ ғасырдың бірінші жартысының типалогияларының қысқаша қарастырайық, өйткені дәл солар қазіргі көсбасшылар болсын, көсбасшылық стильдедері үшін де негіз қалап, жалпы алғанда, көшбасшылық фенаменінің де негізін құрады, ал сосын саяси-психологиялық типалогияларға тоқталайық.
Е. С. Богордус ең алғашқы болып келесі типтерді бөлді:
1) автократиялық (күшті ұйымда);
2) демократиялық (топ мүдделерін таныстыратын өкіл);
3) орындаушылық (кейбір жұмысты атқаруға шамасы келетін;
4) рефлексивті-интелектуалды (үлкен топпен басқаруға қабілетті жеттпейтін).
Кейінірек, Ф. С. Бортт көшбасшыларды біраз басқаша классификациялады:
1) институционалды тип (алып отырған орнының құрметтілігіне баланысты);
2) басым (өз орнын күш пен әсер нәтижесінде);
3) көндіретін (бағыныштыларының көңіл-күйлеріне әсер тигізіп, оларды әрекетке бағыттайды).
Кейін С. С. Кичело Кеңсесі жоқ көшбасшы! Деген ерекше типті бөліп, оны пайғамбар деп атады. Пайғамбарлар тарих сахнасына қиын-қыстау кезеңдерде шығып, көмекшілеріің қолғабысын туғызып, өздері жасаған қозғалыстардың ерекше белгілеріне айналды.
Ф. Гедл есептеуінше, институционалды және эмоционалды топтық үрдістер тек тоғыз тұлғалар типінің арасында өтуі мүмкін. Оның термонологиясында, бұл патша, қанаушы, көшбасшы, махабаттың объектісі, зұлымдықтың объектісі, ұйымдастырушы, қызығушы, батыр, үлгі тұтуға келетін адам (нақты айтқанда, оң және теріс).
Дж. В. Гетуель және Е. Г. Губа осылай бөлген:
1) заң шығарушы (nomotyheric) көшбасшылық, мұнда рөлдер және және күтуді қоғамдық жүйелердегі әрекеттің талаптық өзгерістері анықтайды;
2) идеологиялық көшбасшылық, мұнда жеке тұлғалардың қажеттіліктері мен ынталарын топтық әрекеттің тұлғалық өзгерістері анықтайды;
3)синетикалық көшбасшылық, ол қақтығыс жақтарды татуластырады.
В. Белл, Р. Дж .Хилл және С. В. Миллз көшбасшылылардың келесі типтерін қарастырды:
1) формальді (ресми орындағы);
2) танымал (қоғамда дәрежесі жоғары деп саналады);
3) жер етуші (шынымен әсер тигізетін);
4) қоғамдық (өздігінен әрекет ететін ұйымдарда белсенді қатысады).
М. Конвей көшбасшылардың топтарын бақылап үш көшбасшылық рөлді бөлді. Біріншіден, бұл көсем (топты бағындыруға тырысатын, бұл топ гипноздық жағдайда болады және көсем оны өзі таңдаған жол бойынша артынан ертуге тырысады-мысалы, Наполеон). Екіншіден, топ өкілі (халықтың ежелден қалыптасқан белгілі дұрыс пікірлерін білдіреді - мысалы, Т. Рузвельт).
Үшіншіден, пікірлерді түсіндіруші (топ әзер түсінетін нәрсені алға қойып, сонымен әрекет етеді, әсіресе, оның жасырын қорқыныштары мен алаңдауларын).
Әрине, М. Вебердің саяси көшбасшыларының типологиясын да ұмытпау қажет. Өйткені, ол ең танымал,сондықтан онымен бөлінген көшбасшылық заңдылығының үш идеалды типіне тоқталайық:
а) легалды заңдылық, өзінің негізінде-рационалды тірек, бұл өз орнын осы ережелер арқасында алған көшбасшыға және оның құқығына, талаптық ережелердің легалдылығына сенім көрсету. Мұндай легитимдылықта бағыну легалды қойылған жақсыздалған тәртіптің нәтижесі: болады және ұйым билігінің формальды шегінен шықпайды. Бұл орын билігі, оның тағын адам алады. Бұл бюрократиялық тип және, сәйкесінше, көшбасшылық стилі. Адамдар бюрократқа бағынады, себебі,өздерін көшбасшы өзін қоршайтын көптеген билік атрибуттарының алдында әлсіз сезінеді;
ә) дәстүрлі легитимдылық бұнын негізін ежелгі дәстүрлер және басшылардың дәрежесінің легитимдылық, бұнын негізін ежелгі дәстүрлер және басшылардың дәрежесінің легитимдылығына деген қалыптасқан сенім құрайды. Бағыну бұл жағдайда - жеке адамдықтың көрінісі және әдеттегі шарттардың шегімен анықталады. Бұл дәстүрлі тип және сәйкесінше, көшбасшылық стилі. Бұл дәстүр бойынша берілетін, монарх билігі, оны ол автоматикалық түрде, өз қасиеттері мен жүргізетін саясатына тәуелсіз алады;
б) харизматикалық легитимдылық, оның эффективты негізгі жеке тұлғаның батырлығына және үлгілік мінезіне, ерекше қасиеттілігіне, өзіне тән берілуіне әкеледі. Харизма - бұл ерекше тірек, ту, қасиетті белгі, бұны қандай да бір адамдардың жүрісін басқаратын адам қалында ұстайды. Көшбасшыға бағыну жеке тұлғаның харизма туралы өз түсінігіне тіреледі. Бағынып, адамдар тек қана адам артынан емес, оны өз әсері және құрметтілігімен бөлейтін харизма артынан жүреді. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.