Мектеп жасына дейінгі балаларға тән қасиеттер

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 38 бет
Таңдаулыға:

І. Кіріспе
Мектепке дейінгі баланың іс-әрекеті - ойын
Бүгінгі таңда қазақ елі тәуелсіз мемлекет атанып, өзінің жоғын жақтап елдігінің халықтығының белгісі, биік мәртебесі болып табылатын рухани байлығы - тілінің, тарихы мен мәдениетінің ауыр тағдырын қайта қарауға мүмкіндік алып отыр. Халқымыздың тамырын тереңге жайған дәстүрінен тіршілік ерекшелігінен нәр алып, өзіндік сипатымен ел көңілінен шыққан рухани қазыналардың бірі саналатын ұлттық ойын-сауық түрлері мен сан алуан балалар ойындарыда да ұмыт бола бастаған. Балалар ойындарының көбі еленбей, мән-мағынасы бұрмаланып көрсетілді. Жалпы ойынның қандай түрі болмасын, атадан балаға, ұрпақтан ұрпаққа ауысып отырады. Осындай құбылыс ірге теппесе, ойын ерексіз болып, тіршілік айналымынан шығып қалады. Яғни, халық ойындары тіршілік қажетінен туады да, психалогиялық жағынан денсаулық сақтау, тіршілік элементі ретінде өркен жаядыХХI - ғасырға байланысты баланың дамуына ойын арқылы өз халқының салт-дәстүрлерін бойына сіңіруге арнайы балалар ойнайтын жас ерекшеліктеріне байланысты ойын ортасын құра отырып, балаларды ойната отырып, дамыту қарапайым дағдыларын қалыптастыру, шығармашылық құзыреттілігін арттыру өзектілігі туып отыр.
Сондықтан, балаларды өзара сыйластыққа, бауырмалдыққа, татулыққа тәрбиелеу мақсатында. Елімізде білім саласы айрықша даму үстінде. Кеңестік одақ кезінде аты естілмеген өзгерістер 20 жылда өмірімізге енді. Елбасы Н.Ә. Назарбаев Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан жолдауында - мәдени жобасын кезеңдеп іске асыруды қолға алуды ұсынды. Қазақстан халқы бүкіл әлемге пайдаланатын мәдениетті ел ретінде танылуға тиіс екенін ерекше атады.Ойын - мектеп жасына дейінгі кезеңде басталып, адаммен өмір бойы ілесіп жүретін ерекше қызмет түрі.
Қазақ халқында баланы ойын өсіреді деген даналық сөз бар.Бала ойнап жүріп ойланады, жүйкесі тынығады, көңілі өсіп, ойы сергиді, денесі шымырланады. Ойын арқылы тұрмыс-салт, әдет-ғұрып, ұлттық ерекшелік, дәстүр жайлы танымы, түйсігі қалыптасады.Қандай болмасын ойынның түрі балалардың алуан мәдени рухани талап тілектерін, күш- қайратының тасуына бағытталуы тиіс. Ел арасында ойын-сауықтардың мыңдаған түрі бар. Бірақ кең-байтақ жеріміз, қазақ елінде осы ойындардың, жер шалғайлығына байланысты, ір түрлі ойналуы да ықтимал. Ал бұл ойнаушылардың шығармашылық шарықтауына кең ықпал етеді. Демек, ойынды әркім әрқилы етіп ұйымдастырып бере алады. Ең бастысы ойынды мазмұнды, қызықты ету, тәнге де, ой - санаға да лайықты, пайдалы.Мектеп жасына дейінгі балаларға баланың туғанынан мектепке барғанға дейінгі жас аралығындағы балалар жатады. Олар 2-3 жастан бастап өзара қарым-қатынаста болып, мектепке өзінше тәжірибе жинақтап барады. Бұл кезеңдегі балаларды тек күн тізбегіне байланысты қарамауымыз керек. Оларды әлеуметтік тұрғыдан да қарағанымыз дұрыс. Себебі оның өскен ортасы, денсаулығы, үй-тұрмысы, әлеуметтік-адамгершілік қасиеттерді қалыптастыруына, сол туған күнінен бастап 6-7 жас аралығындағы баланың жалпы дамуына да байланысты. Мектеп жасына дейінгі балаларға тән қасиеттер:- Осы жастағы балалар өзіне негізгі өмірлік қажеттілікті ересектердің көмегі арқылы қанағаттандырады.-Материалдық, рухани, қызығушылық қажеттілігін отбасынан алады.- Бұл жастағы балалар қолайсыз жағдайда өзін-өзі қорғай алмайды.
Сондықтан да, ұстаз осы жастағы баланың психологиялық-педагогикалық дамуының басымдылығын ескергені абзал.Осы жастағы баланың психикасы ойын арқылы өзгеріп қалыптасады, мектепке дайындалады. Өзі басқалардың қылығына баға беруге үйреніп, өмірді тани бастайды. Баланың ойыны арқылы оның қалай өсіп келе жатқанына баға бере аламыз, қисық жерін түзетуге кірісеміз. Қазақ Баланы жастан деп тегін айтпайды. Ойын арқылы бала өзінің қалай өсіп, дамып келе жатқанын білдіреді. Ойын - экспериментті құрал. XXI- ғасыр білімділер ғасыры болғандықтан бүгінгі таңда заманымызға сай зерделі, ой - өрісі жоғары, жан - жақты дамыған ұрпақ қалыптастыру мемлекетіміздің алға қойған аса маңызды міндеті болып тұр.Тәрбие мен білімнің алғашқы дәні - мектепке дейінгі тәрбие ошағында беріледі. Отбасында ата-ананың ықыласы мен мейірімінен нәр алған бала балабақшада тәрбиешілердіңшұғылалы шуағына бөленеді. Баланың бойындағы жақсы қасиеттер мен мүмкіндіктерді ашып , олардың өнегелі де тәрбиелі болып тәрбиеленуіне балабақшаның маңызы зор. Баланың бақытты болуы үшін, денінің сау болуы үшін үлкен қамқорлық жасауымыз керек.

ІІ. Негізгі бөліміІІ 1. Балалар іс-әрекеті ретінде ойынның өзіндік ерекшеліктері.
Ойын-бала әрекетінің негізгі бір түрі. Ойын арқылы адам баласының белгілі бір буыны қоғамдық тәжірбиені менгереді. Өзінің психикалық ерекшеліктерін қалыптастырады. Бала ойынын да қоғамдық, ұжымдық сипат болады. Мәселең, кез келген бала еш уақытта жалғыз ойнамайды, қатар-құрбыларымен бірлесіп ойнайды. Ойын арқылы бір-бірімен өзара қарым-қатынас жасайды. Ал мұның өзі оның дамуы үшін ерекше маңызы бар фактор екендігі түсінікті. Ойын баланың түрлі қасиетерін дамытатын, мұнда да қабілетін белсенділігі бір сыдырғы байқалатынын А.С.Макаренко өте жақсы көрсетті.Үлкендер өмірі үшін жұмыс қызмет істеу әрекет ету қандай орын алатын болса-деп жазды ол-балалар өмірінде ойының да сондай үлкен маңызы бар. Ойында балалар қандай болса, өскеннен кейін жұмыста көбінесе сондай болады. Сондықтан келешекте адамды тәрбиелеу бәрінен бұрын ойын арқылы дамиды.
Ойын-адам әрекетінің бір түрі болғандықтан оныңда өзіне тән матифтері болады. Мәселен, дәрігер ауру адамды емдегенде өзіне жүктелген міндетті сезінеді, осылай істеуді оның мамандығы қажет етеді. Ал, дәрігер болып ойнаған баланы алатын болсақ, ол да айналасындағыларда өзінше емдейді. Бірақ бұл оның жай қызығуынан туған. Ойының қозғаушы күші-баланың нақты тілегімен қызығуы. Еңбек үстінде адамның мақсаты мен мативінің арасында келіспеушілік болуы мүмкін. Ойында бұл жағы болмады. Еңбектің қандай түрі болмасын одан қоғамдық пайдалы өнім шығуы қажет. Бұл айтылғандар ойынан талап етілмейді.Бұдан ойының ешқандай маңызы жоқ деген қортынды тумайды. Ойын арқылы бала өз қажетін, қалай қанағатандыра алатынын қандай қабілеті бар екенін байқап көреді. Кейбір шет ел психологтары ойынды көбінесе санасыз инстинктерге балайды. Мәселен, олардың бірі жануар төлі адам баласын ойынның арасындағы айрмашылықты жоққа шығарса(Н.Просс), екішілері-ойын баланың артық энергиясын сыртқа шығаратын тәсіл дейді. (Г.Спенсер), ал үшінші-біреулері-ойынды жай рақат табудың бір көзі (К.Бюлер) деп қарайды да, оның негізгі мотиві көрсетілмейді. Мұндағы қоғамдық фактордың ролін еске алмайды. Г.В.Тілеханов өз еңбектерінде ойын жөніндегі идиалистік теорияларды сынап, бала ойынын үлкендер еңбегімен байланысын, оның тарихи-әлеументік сипат алатынын дұрыс көрсетті.
Ойын - баланың жан серігі. Қай бала болмасын ойнап өседі. Ойын сырттай қарағанда қиындығы жоқ, оп-оңай көрінуі мүмкін. Ал іс жүзінде бала үшін ойынға қатысты басқалармен тіл табысып, өзінің ойлаған ойын іске асыру оңай емес. Ойынға зер салып, ой жүгіртіп қарар болсақ, сол ойындардан үлкен де мәнді-мағыналы істер туындап өрбитінің байқаймыз. Өйткені, ең алдымен не нәрсенің болсын жол бастар қайнар көзі болатыны белгілі. Сондықтан да ойын - бала бойындағы қандай да болмасын бір өнердің бастауы деп білеміз. Өйткені, болашақ ел қорғаушы батыр, жауынгер, халық қайраткерлерінің нышаны ойын үстінде көрінеді. Сол ойын арқылы шынығып, өзінің бойындағы табиғи дарының шыңдай түседі.
Жазушы Е.А. Аркин өз сөзінде былай деген екен: Балаға қуаныш сыйлай отырып, оқыта тәрбиелеуге міндеттіміз.Балаға білім беруде ойын арқылы жан-жақты дамыту жүйесін құру проблемасы туып отыр.Білім жүйесін жаңаша ұйымдастыру кезінде баланы дамыту, қалыптастыру сапалы білім беру үрдісі дұрыс ұйымдастыру қажеттілігі тууда.
Мектепке дейінгі білім беру мекемесінде, яғни Күншуақ балабақшасы оқу-тәрбие үрдісін іске асырудың бір жолы балаларды ойын арқылы оқыта отырып дамыту. Біздің тобымызда ойын арқылы оқытуды жаңаша ұйымдастыру дәл қазіргі уақытта қажет деп отырмыз.
Ойын - бала үшін оқу да, еңбекте. Ойын - айналадағы дүниені танудың тәсілі. Ойын балаларға өмірде кездескен қиыншылықтарды жеңу жолын үйретіп қана қоймай, ұйымдастырушылық қабілетін қалыптастырады.
В. Сухомлинский: "Ойынсыз ақыл - ойдың қалыпты дамуы да жоқ және болуы да мүмкін емес, ойын дүниеге қарай ашылған үлкен жарық терезе іспетті, ол арқылы баланың рухани сезімі жасампаз өмірмен ұштасып, өзін қоршаған дүние туралы түсінік алады. Ойын дегеніміз - ұшқын білімге құмарлық пен еліктеудің маздап жаңар оты" деген ой айтады.
Ойын екі түрлі уақыттық бағытты қамтиды: қазіргі және болашақ. Бір жағынан бала бірден, осы мезетте қуанышқа бөленеді; екінші жағынан ойын әрқашан болашаққа бағытталған, өйткені ойын барысында тұлғаның келешек өміріне ықпал ететін сапалы қасиеттері мен іскерлік дағдылары қалыптасады.
Ойында ең алғаш баланың дүниеге әсер етуді қажетсінуі қалыптасады және көрінеді, ойынның негізгі, жалпы мәні де осында.
Ойын жөнінде айтылған философиялық көзқарастар әлем мәдениетімен тығыз байланысты. Сонау ерте замандағы эллиндік және римдік халықтар өмір сүрген дәуірдің өзінде-ақ ойынды балаларды тәрбиелеу құралына жатқызып, жауынгер ұландарды дайындау үрдісіне қосқан.
Балабақшаның қазіргі заман талабына сай бала тәрбиесінде, балалар ойындарына ерекше мән беріліп отыруы тиіс деп есептейді. Егер, біз осы бағдарлама жазғандай балалармен ойын арқылы жұмыс жасайтын болсақ, онда біз баланың құндылығын, жан-жақты білімді болуын дамыта отырып, мақсатқа жетеріміз сөзсіз.
Ойынмен ұйымдастырылған іс-әрекет балаларға көңілді, жеңіл келеді. Сондықтан ойынды іріктеп алуға нақтылы сабақтың мақсаты, мүмкіндіктерімен жағдайларын ескеруге ерекше назар аударған жөн. С.Торайғыров Балалықтың қанына ойын азық деп бекер айтпаған. Өйткені, ойын үстінде баланың бір затқа бейімділігі, мүмкіндігі және қызығуы анық байқалады.Ойын мазмұны мен түріне қарай: мазмұнды-бейнелі, қимыл-қозғалыс, дидактикалық, құрылыс, кейіптендіру ойындары болып бөлінеді. Мазмұнды-бейнелі ойында балалар ойын мазмұнын түсінікті етіп жеткізуге тырысады, оған қажетті құрал-жабдықтарды табуға талпынады, оларды дайындау үшін еңбектенеді, ал еңбек ұжымдық іс-әрекетке біріктіреді және шығармашылық іс-әрекетке бағдарлайды. Осындай нәтижелердің арқасында үлкен еліміздің білімді ұрпағын тәрбиелеп шығуына көптеген септігін тигізері анық.
Осы бағдарламаны жазуға себепкер болған мынадай әдістемелік құралдар мен әдебиеттердің арқау болды.
Балаларым-бақытым атты авторы О.Асқар және Балалық шақтың ойындары, авторы С.Мәуленовтың әдеби шығармаларды ҚР Білім және ғылым министрлігі мектепалды оқу-тәрбие үрдісінде пайдалануға ұсынған.
Қ.Ибрагимовтың Жас дарындар мектепалды топтарға арналған әдістемелік-құралдың жиынтықтарының ересек балалардың білім деңгейін жоғары көтерудегі бірден-бір құрал екендігіне көз жеткізілді. Осындай әдістемелік құрал жиынтықтарының мектепке дейінгі мекеме балаларының жас ерекшеліктеріне сәйкестендіру арқылы жинақтау себепкер болып отыр.
Бұл жинақта қарастырылған мәселелерге тоқталып өтетін болсақ, балалардың тәлім-тәрбиесіне ерекше көңіл бөлінген. Мектепке дейінгі жүргізілетін дайындықтар баланы оқу-білімге дайындап қана қоймайды, сонымен бірге оның болашақ өмірінің іргетасын қалайды. Іргетасы берік болған оқу-білімнің болашағы да зор болмақ.
Баланың жасы өсуімен қатар, ойнайтын ойының мазмұны да өзгеріп отыратыны белгілі. Бір жастағы баланың ойыны монигуляциялық (сыртынан ұстап көріп тырсылдату деген мағынада)сипат болса,балалар бақшасындағы балалар сюжеттік ойындармен айналысады. Бала ойын үстінде дүниетанудағы өз мүмкіншілігін сезіну мен қатар, айналасындағы адамдармен олардың әрекетіне көңіл аударады, заттың ішкі мазмұнын белгісі келеді. Балалардың қиялын, ойлауын сөйлеуін дамыту үшін түрлі ережелер мен ойнайтын ойындардың да үлкен дедактикалық мәні бар. Сондықтан тәрбиешілер мен ата-аналар бұл ойындарды белгілі талапқа ұйымдастырып отырулары қажет. Балалардың ойынына үлкендер тарапынан жетекшілік болмайынша, олардың әрекеттік мазмұны өзінің негізгі мақсатына жете қоймайды. Бала әкесіне еліктеп, түрлі заттарды шегелеуді үлкен көреді. Баланың осы тілегін демеу қажет. Осындай ойын арқылы бала еңбек дағдысына үйрене бастайды. Бұл өзінше Ойын болып саналғанымен, баланың барлық күш жігерін, зейінін өзіне аударып отыр. Балалар ойынына үнемі дұрыс басшылық етіп отыру ой-өрісінің өмір тәжірбиесінің жан-жақты қалыптасуына байланысты жүргізілетін жұмыстардың басты бір бөлігі. Мектепке түскеннен бала ойынның мазмұны кенейе бастайды. Мәселен, мектепке дейін тұрмыстық ойындарды (семья, магазинге бару т.б) көбірек ойнайтын болса, енді қоғамдық саяси мәні бар, еңбек процесінің сан алуан жақтарын көрсететін сюжеттік ойындарды ойнауға ауысады.Рольді ойындарда балалар үлкендермен бірге болуға тырысып, ерекше ойын түрінде ересектердің өзара қарым-қатынастары мен еңбектегі қызметін еске түсіреді. Мектептегі дейінгі шақта ойын іс-әрекеттің басты түріне айналады, алайда бұл қазіргі баланың, әдетте көп уақытын өзіне қызғылықты ойындармен өткізетіндігінен емес, ойын баланың психикасында сапалық өзгерістер туғызатындығынан болады. Мектеп жасына дейінгі бала ойын іс-әрекетінде заттарды ажыратып қана қоймай, сонымен қатар өзіне қандай да бір рольді алады да, сол рольге сәйкес іс-әрекет жасай бастайды. Бала өзің аттың немесе қорқынышты аңның орнына қоя тұрса да, көбінесе ол ересек адамдарды: анасын, тәрбиешісін, ұшқышты, шоферді бейнелейді. Балаға ойын іс-әрекеті процесінде адамдар арасындағы қарым-қатынастар, олардың құқықтары мен міндеттері біртіндеп ашыла түседі. Айналасындағыларға қатысты міндеттер баланың өз басына алған рольді орындау қажет екендігін сезгендігі. Сюжетті ойынның мәні рольді орындаушының өзіне қойылған міндеттерді орындауы мен ойынға қатысушы өзгелерге де қатысты құқықтарды іске асыру болып табылады. Ойынның сюжеті мен мазмұны балалар өздерінің рольді ойындарында айналасындағы шындықтың көп жақтылығын көрсетеді. Олар үй тұрмысынан, үлкендердің еңбектегі іс-әрекеті мен олардың еңбектегі қарым-қатынастарынан көріністер көрсетіп, замана оқиғаларын және басқаларды бейнелейді. Балалар ойындарында көрсетілетін шындық рольді ойындардың сюжеті болады. Балалар араласатын өмір ауқымы неғұрлым кең болса, ойын сюжеті де соғұрлым кең де сан алуан келеді. Сондықтан да мектепке дейінгі кішкентайлардың ойын сюжеттері шағын, ал мектепке дейінгі ересектердің ойын сюжеттері өте сан алуан. Бес - алты жастағы балалар қонақтар, қызы мен анасы, балабақша ойындарын ғана емес, көпір салу, космос кораблін ұшыру сияқты ойындарды да ойнайды. Ойын сюжетінің әр алуандылығы артқан сайын ойын уақытының ұзақтығы бар болғаны 10-15 минут болса, төрт-бес жаста балалар ойынының ұзақтығы 40-45 минутқа мектепке дейінгі ересектерінің ойыны бірнеше сағатқа кейде тіпті бірнеше күнге созыла береді. Балалар ойынының кейбір сюжеттері мектепке дейінгі кішкентайларда да, ересектерінде де қызы мен анасы, балабақша ойындары кездеседі. Бірақ ойын сюжеттері мектепке дейінгі жастағы балалардың бәріне ортақ болғанымен ойындардың ойналу сипаты түрліше: бір тақырып төңірегінің өзінде мектепке дейінгі ересектер ойыны кішкентайлар ойынына қарағанда анағұрлым алуан түрлі. Әрбір жасқа ортақ сюжет төңірегінде болмысты түрлі жақтарынан көрсете білу тән. Сюжетке нұсқау ойынды толықтай сипаттамайды. Сюжетпен қатар рольді ойынның мазмұнын да ажырату қажет. Ересектер іс-әрекетінен бала нені негізгі сәт деп бөліп көрсетсе, ойынның мазмұны сол болып табылады. Әр түрлі жастағы балалар тобы ортақ сюжетті ойынға түрліше мазмұн береді. Айталық кішкентайлар ересектердің қандай да бір істерін еске түсіре отырып, тек белгілі бір заттармен белгілі бір қимылды әлденеше рет қайталайды. Заттар арқылы үлкен адамдардың шынайы істерін қайталап көрсету мектепке дейінгі кішкентайлар ойынының негізгі мазмұны болып табылады. Мысалы, сәбилер түскі тамақ ішу ойынын ойнағанда қандай да бір қимылды бірнеше рет қайталай отырып нан тіледі, ботқа пісіреді, ыдыс-аяқ жуады. Әйтсе де балалар тілінген нанды үстел басындағы қуыршақтардың алдына қоймайды пісірілген ботқаны тәрелкеге салмайды, таза тұрған ыдыстар жуылады. Мұнда ойын мазмұны тек қана заттар арқылы жүргізілетін қимылдармен көрсетіледі. Мектепке дейінгі кіші жастағы бала рольді ойындағы сияқты ойын сюжетін жоспарламайды ол қолына іліккен затқа байланысты өздігінен пайда болады. Мысалы,баланың қолында түтікболса, олдәрігер, ал термометр болса онда ол медсестра болады. Балалар арасындағы негізгі талас іс әрекет жасайтын заттарды иемденуден пайда болады. Сондықтан да бірмашинаны бір мезгілде екі шофер жүргізіп келе жатады, ауруды бірнеше дәрігер қарайды, түскі тамақты бірнеше ана пісіреді.Міне,сондықтан да рольдер бір заттан екінші затқа ауысуға отырады. Мектепке дейінгі кішкентайлар өз ойындарын датымшағын, тар сюжеттер төңірегінде қарым-қатынастар жасайды. Ойын кезінде адамдар арасындағы қарым- қатынасты толығынан бере білу баланы белгілі ережелерге бағынуға үйретеді. Ойын арқылы балалар үлкендердің қоғамдық өмірімен таныса отырып адамдардың қоғамдық функциясы мен олардың арасындағы қарым-қатынас ережелерін түсінуге де араласады. Мектепке дейінгі ересектердің рольді ойынының мазмұны өзі қалаған рольден туындайтын ережелерге бағыну болып табылады. Сонымен рольді ойын сюжеті мен мазмұнының дамуы айналасындағы үлкендердің өмірін баланың барған сайын тереңірек ұғына түскендігін бейнелейді.
Бала мектеп табалдырығын аттағаннан кейін оның әлеуметтік жағдайы өзгереді, бірақ ішкі әлемі , психологиясы әлі мектепке дейінгі қалыпта болады. Баланың ең негізгі іс әрекеті әлі де ойын, сурет салу, ойыншықтарды құрастыру болып қала береді. Оқу іс әректі әлі де дамуды керек ететін деңгейде болады. Оқу іс әрекетіндегі тәртіп сақтаудағы қажетті іс әрекетке еріктілік беру алғашқы кездерде ғана мүмкін болады, бұл кезде балаға жақын арада істелінуі тиіс мақсаттар және оның күш салуын қажет ететін тапсырмалардың мөлшерінің аздығы түсінікті болады. Оқу іс әрекетіне ерікті түрде назар аударту ол балаға жеңіл тиеді.
Мектеп табалдырығын аттаған сәттен бастап, баланың алдына оқу іс-әрекетінің шарттарын қойса, бұл баланың шын мәнінде оқу іс-әркетіне тез араласып кетуіне себеп болады немесе өзінің шамасы келмейтін оқу тапсырмаларының алдыннда сасқалаптап, бірте-бірте өзіне деген сенімін
Білім алу іс-әрекетіндегі баланың маңызды әрекеті - бұл оның өз өзіне деген рефлекциясы, жаңа жетістіктерін және болған өзгерістерді қадағалай алуы. Бұған дейін қолымнан келмеді енді келеді. Баланың өзін өзі үшін өзгеріс мәні және осы өзгерістерді өзі үшін жүзеге асыратын субъекті бола алуы өте маңызды. Егер бала өзінің өрлеуіндегі оқу іс-әрекетінің өзін өзі дамытудың жетілген түрінің рефлекциясынан қанағат алса, демек, бала оқу іс әрекетіне психологиялық жағынан толықтай кірісті деген сөз.
Бала мектеп табалдырығын аттағаннан кейін оның әлеуметтік жағдайы өзгереді, бірақ ішкі әлемі , психологиясы әлі мектепке дейінгі қалыпта болады. Баланың ең негізгі іс әрекеті әлі де ойын, сурет салу, ойыншықтарды құрастыру болып қала береді. Оқу іс әректі әлі де дамуды керек ететін деңгейде болады. Оқу іс әрекетіндегі тәртіп сақтаудағы қажетті іс әрекетке еріктілік беру алғашқы кездерде ғана мүмкін болады, бұл кезде балаға жақын арада істелінуі тиіс мақсаттар және оның күш салуын қажет ететін тапсырмалардың мөлшерінің аздығы түсінікті болады. Оқу іс әрекетіне ерікті түрде назар аударту ол балаға жеңіл тиеді.
Мектеп табалдырығын аттаған сәттен бастап, баланың алдына оқу іс-әрекетінің шарттарын қойса, бұл баланың шын мәнінде оқу іс-әркетіне тез араласып кетуіне себеп болады немесе өзінің шамасы келмейтін оқу тапсырмаларының алдыннда сасқалаптап, бірте-бірте өзіне деген сенімін жоғалтады, мектепті және оқуды ұнатпаушылық сезімін оятып, бұл тіпті баланың бойындағы әдетке айналады. Тәжірибеде бұл екі вариант та типтік болып табылады: білім алуға дайын тұрған балалардың саны да, бұл жағдаймен оқуға шамасы жетпейтін балалардың саны да өте жоғары.
Оқу іс-әрекетінің жағдайында балаға оның ойын емес екендігін түсіндіруге тырысу керек, сонда ғана ол оқуға ат үстілікпен емес, ынтамен, шын көңілмен назар аударып, өзін өзі шынайы өзгертуге үйренеді. Балалар ойынға құрылған тапсырмалар мен оқу тапсырмаларын айыра біліп, оқу тапсырмаларына құлқы болса да, болмаса да оны қалайда орындауы керектігін білуге үйренуі керек. Әрине, ойын баланың белсенді өмірінің аясынан шығып қалмауы тиіс. Балаға оның енді үлкен екндігін, кішкентай балалар сияқты ойыншықтармен ойнап отыру ұят деген сияқты сөздерді айтуға болмайды. Ойын тек қана балалықтың ғана іс-әрекеті емес, ол барлық жастағы адамдардың бос уақыттарында айналысып, көңіл көтеретін құралы. Әдетте бала адамдардың әлеуметтік қарым қатынасы жүйесіндегі өзінің жаңа орнында ойынның мәнін бірте бірте түсіне бастайды әрі ойнағанда да аса бір құштарлықпен ойнайтын боладкасының ерекшелігі - танып білуге деген белсенділігі. Баланың құштарлығы өзін қоршаған әлемді тануға және осы әлемнің құрылысын өзінше бейнелеуге бағытталған. Бала ойнап жүріп тәжірибеден өтеді, себеп- салдарлық байланыстар мен тәуелділіктің себебінашуға тырысады. Ол мысалы қандай заттардың суға батып кететінін, қандай заттардың қалқып жүретінін біле алатын болады. Бала ой қабілеті жағынан неғұрлым белсенді болса, ол соғұрлым сұрақты көп қояды және әр түрлі сұрақтар қоятын болады. Кейбір мәселелер туа қалған жағдайда бала оны өзі шешуге тырысады, әрине, ол оны тек ойша ғана шеше алады. Бала болып жатқан жағдайды бағамдайды және оған өзі ойша араласып іс әрекет жасайды. Сол жағдайды шешу үшін образдармен іштей әрекеттесуден туындаған ой-көрнекі образды деп аталады. Образды ойлау - бастауыш сынып жасындағы баланың негізгі ойлау түрі болып табылады.
Мектепте оқыта бастағанда баланың ойлау системасы өзінің эгоцентризмімен, белгілі бір мәселелердіт дұрыс шешуге керек болатын білімінің жоқтығынан ойлау үрдісінің ерекше болуымен назар аудартады.
Біліміне жүйеліліктің жоқтығынан, түсініктерінің жеткілікті түрде даму дәрежесіне жетпегендігінен ойлау жүйесінде көріністі тек қана қабылдау логикасы басым болады. Мысалы, судың, құмның бірдей мөлшерін ыдысқа салғанда, ол заттардың сол ыдыстың қалыбын алғанын көріп тұрып, бірақ оны бағамдау баланың қабілеті жетпейді.
Бала қоршаған ортаны зерттеуге бағытталған танымдық белсенділігімен өзі зерттей бастаған объектісінен ұзақ уақыт бойы назарын алмайды, бұл әрекеті ол оған қызықсыз болып қалғанға дейін жалғаса береді. Егер 6-7 жастағы бала өзі үшін аса маңызды ойын ойнап жатса, ол одан екі немесе үш сағат бойы бас алмауы мүмкін. Сондай ақ ол өнімді жұмыс жасауда да, сурет салуға, ойыншықтарды құрастыруға, өзіне қажетті әлденелерді жасауға да осындай ынтамен кірісе алады. Балалар назарының бір нәрсеге ұзақ қадалуы оның сол өзі жасап отырған іс әрекетіне деген ерекше ыньасымен көрсетеді.

II. 2 Ойын - балаларды тәрбиелеу және дамыту құралы.
Ойын мектепке дейінгі балалар үшін қызықты шаруа бола отырып, сонымен бірге оларды тәрбиелеу мен дамытудың аса маңызды құралы болып табылады. Бірақ ол ұйымдастырылатын және басқарылатын педагогикалық процеске енгізілгенде ғана сондай құралға айналады. Ойынның дамуы мен орнығуы оны нақ осылай тәрбиелеу құралы ретінде пайдалануға көп байланысты. Ойынды педагогикалық процеске енгізе отырып, тәрбиеші балаларды ойнауға А.С.Макаренконың сөзімен айтқанда, жақсы ойын жасауға үйретеді.
Ойынды басқара жүріп, тәрбиеші баланың жеке басының барлық жағына: оның санасына, сезіміне, ерік-жігеріне, мінез-құлқына ықпал жасайды, ойынды ақыл-ой, адамгершілік, эстетикалық және дене тәрбиесінің мақсаттары үшін пайдаланады. Ойын процесінде балалардың білімі мен ұғымы айқындалып, тереңдей түседі. Ойында қайсыбір рольді орындау үшін бала өзінің түсінігін ойын әрекетіне көшіруге тиіс. Кейде адамдардың еңбегі туралы, нақты іс-әрекеттер, өзара қарым-қатынастар туралы білімдер мен түсініктер жетімсіз болып шығады да, соларды толықтыру қажеттігі туады. Жаңа білім қажеттігі балалардың сұрақтарынан көрінеді. Тәрбиеші ол сұрақтарға жауап қайтарады, олардың ойын кезіндегі әңгімелеріне құлақ түреді, ойнаушылардың өзара түсінісуіне келісуіне көмектеседі.
Ойын - өзінше бір мектеп сол арқылы бала кеңес адамдарының мінез-құлықының ережелері мен нормаларын, олардың еңбекке, қоғамдық меншікке көзқарасын, олардың өзара қарым-қатынасын шығармашылықпен игереді. Ойын балалардың өздерінің де қоғамдық мінез-құлқы, олардың өмірге, бір-біріне көзқарасы қарым-қатынасы қалыптасатын қызмет формасы болып табылады.Ойынды ұйымдастырып, оны басқара жүріп, тәрбиеші балалар ұжымына және ұжым арқылы әр балаға ықпал жасайды. Ойынға қатысушы бала өзінің ниеті мен әрекетін басқалармен үйлестіруге ойынды қалыптасқан ережелерге бағынуға тиісті болады.Ойынның оңды әсерін пайдаланып, жарамсыз ойындардың тууына жол бермеу үшін балаларды ненің жақсы, ненің жаман екенін ажырата білуге үйрету керек, жақсыға құлшына ұмтылуға жаманнан жиренуге тәрбиелеу керек. Осы мақсатпен тәрбиеші ойын арқылы және ойын үстінде балаларға қайсыбір жағымды фактілердің мағынасын ашып береді, ол фактілерге баға береді, балалардың соларға еліктеуге ұмтылған ықыласын туғызады, сол арқылы олардың ойында бейнеленген нәрсеге көзқарасын қалыптастырады.
Ойынныңайқын, біртіндеп дамитын жүйесін пайдалана отырып, педагог мектепке дейінгі балалардың дене құрылысы дамуының тиімділігін арттырады. Ол ойында балалардың шат, сергек көңіл күйін туғызады, ал эмоциялық ахуалдың дұрыс болуы баланың дене құрылысы мен нерв-психика жағынан толыса дамуының кепілі әрі сонымен бірге ақ жарқын ақ пейіл мінез тәрбиелеудің шарты. Ойын эстетикалық тәрбие құралы ретінде де кеңінен пайдаланылады, өйткені балалар өздерін қоршаған дүниені роль бейне арқылы көрсетеді. Ойында қиялдың бұрын алған әсер негізінде бейне жасаудың зор маңызы бар. Көптеген ойындардың мазмұнына таныс әндер, билер, тақпақтар, жұмбақтар енгізіледі. Осының бәрі тәрбиешіге балалардың эстетикалық әсерленуін тереңдете түсуге мүмкіндік береді. Көп жағдайда олар ойында өз құрылыстарын жақсылап безендіреді, маскарадтау элементтерін пайдаланады, мұның өзі көркемдік талғам тәрбиелеуге мүмкіндік береді. Сонымен ойын балаларды жан-жақты тәрбиелеу және дамыту құралы болып табылады.Ойын бала үшін - нағыз өмір. Егер тәрбиеші ойынды ақылмен ұйымдастырса, ол балаларға ықпал жасауға мүмкіндік алады. Тәрбиенің тиімді процесі ойын және ойынның өзара қарым-қатынастары формаларында жүзеге асырылатын себебі сол, бала мұнда өмір сүруді үйренбейді, өз өмірімен тіршілік етеді. Балалар ойында адамдардың белгілі қылықтарын, жеке ерекшеліктері мен өзара қарым-қатынастарын бейнелейді. Бірақ мұның бәрінің тасасында әлі баланың өзінің жеке басының шын қасиеті мен сапасы тұрған жоқ. Ойынды таңдап алудың елеулі маңызы бар. Оған күнбе-күн басшылық жасай отырып, тәрбиеші әрбір баланы зерттейді, балалар бірлестіктерін, қалыптаса бастаған ойын ұжымдарын ашады. Оның қайсы бір топтанудың пайдалы немесе зиянды екенін бағалауға балаларға белгілі дәрежеде ықпал жасау қажеттігі туралы қорытынды жасауға мүмкіндігі болады. Мектепке дейінгі сәбилер әлі ойнай білмейді. Нақ сондықтан да тәрбиеші ойынды ұйымдастыра жүріп, оларды ойнауға үйретеді. Балалар ойынды игеріп, ойын іс-әрекетінен жеткілікті тәжірибе алған соң, ойын өз бетінше істелетін әрекетке айналады, олардың өздерінің ұйымдасуына негізделеді. Ойынды балалар өмірін ұйымдастырудың формасы ретінде пайдалана отырып алдымен солардың ортақ мүддесін бағыттап және дамытып отыру, балалар ұжымын топтастыруға күш салу керек. А.С.Макаренко ойынның балалар өмірін ұйымдастырудағы ролін жоғары бағалай келіп, тәрбиешінің ролі туралы былай деп жазды: Мен де педагог ретінде олармен аздап ойнауға тиіспін. Егер мен тек қана үйретіп талап етіп, айтқанымды істетіп тұрсам онда мен бәлкім пайдалы бірақ жақындығы жоқ бөгде күш қана боламын.Тәрбиеші балаларға жақын болуға, олардың ойындарының сүйікті қатысушысы болуға тиіс. Ойынның мазмұны мен ережесін, өзінің ойындағы ролін пайдаланып, ол ойнаушылардың ынтасын басып тастамай, әдеппен ойынның шартын, олардың өзара қарым-қатынасын бағыттап отырады.Ересек балалар үшін программада оқу аралығындағы ойындар көзделген. Олардың мақсаты балалардың қысқа ғана тынығуы, бірақ ол ойындар тым көп қимыл белсенділігін талап етпеуге ақыл-ойға айтарлықтай салмақ түсірмеуге тиіс. Ең жақсысы доппен, бильбокпен, ұсақ ойыншықтармен ойнайтын ойындарды пайдалану керек. Серуендеу кезінде ойынға ең ұзақ уақыт бөлінеді.Педагогикалық процесте ойын балалар іс-әрекетінің басқа да түрлерімен, бәрінен бұрын еңбекпен, оқу үстіндегі оқытумен өзара тығыз байланысты болады. Ойын мен еңбектің өзара байланысы бұлардың арасында ұқсастық және айырмашылық болуымен айқындалады. Ойында ойыншық жасау, қандай да бір құрал жасау қажеттігі жиі туып жатады. Жапсыру, құрастыру кездерінде балалар тәрбиешінің басшылығымен ойында пайдаланылатын ойыншықтар, құралдар жасайды. Еңбекте игерілетін өз бетімен істеу дағдылары ойынға көшіріледі. Балалар бақшасының түрлі топтарында ойын мен еңбектің өзара байланысы әр түрлі сипатта болады. Сәбилер топтарында көптеген қарапайым еңбек дағдылары әсіресе өзіне-өзі қызмет көрсету мәдени қарым-қатынас жасау, заттарды күтіп ұстау саласындағы дағдылар едәуір мөлшерде қуыршақтармен ойнау үстінде игеріледі, қимыл дағдылары, кеңістікте бағдарлау қабілеті қимылды ойындарда игеріледі. Ересек балалар үшін еңбек дербес іс-әрекетке айналады. Алайда ойын мен еңбектің өзара байланысы белгілі бір дәрежеде сақталады. Мәселен балалар қол еңбегі үстінде қолдан ойыншықтар жасап, оларды ойынға шын ықыласымен пайдаланады. Балалар бақшасында оқыту енгізілгеннен бастап ойындардың тақырыбы едәуір кеңейіп мазмұны тереңдеді. Оқу үстінде балалар заттар мен құбылыстар туралы қоршаған өмір туралы көптеген білім және ұғым алады, оларды ойындарда пайдаланады. Оқыту процесінің өзі балалардың танымдық қызметін ұйымдастырады, бұл күмән жоқ ойын мәдениетін арттырады. Оқу мазмұны ойынға тікелей берілмейді, тәжірибе ойынның түпкі ниеті балалардың ойында бейнелейтін құбылыстарға қатынасы арқылы өзіндік ерекшелігімен көрінеді. Сонымен бірге ойын да балалардың танымдық дамуына әсер етеді, білімдерін кеңейту қажеттігін туғызады. Ойын білімдерді мақсат қоя және дәйектілікпен қайталауға оларды ойын әрекеттерінде ережелерде іске асыруға үйретеді. Ойын мен оқыту арасындағы өзара байланыс мектепке дейінгі балалық шақтың бүкіл өн бойына өзгеріссіз қалмайды. Сәби топтарға ойын оқытудың негізгі формасы болып табылады. Ересек әсіресе мектепке дайындайтын топтарда сабақтағы оқу процесінің өзінің ролі едәуір артады. Мектепте оқыту перспективасы балалардың ыстық тілегіне айналады. Олар оқушы болуды аңсайды. Алайда ойын олар үшін қызғылықтылығын жоғалтпайды тек оның мазмұны, сипаты өзгереді. Балаларды интеллектуалдық белсенділікті талап ететін неғұрлым күрделі ойындар қызықтыра бастайды. Оларды сондай-ақ сайыс элементтері бар спорттық сипаттағы ойындар да еліктіреді. Ойындар мазмұнына өзіне тән ерекшеліктеріне олардың балалар өмірінде тәрбиесі мен оқуында қандай орын алатынына қарай ажыратылады. Сюжетті рольді ойындарды тәрбиешінің кейбір басшылығымен балалардың өздері жасайды. Бұл ойындардың негізі балалардың өз өнерпаздығы. Кейде мұндай ойындарды шығармашылық сюжетті-ролді ойындар деп атайды, сол арқылы балалардың қайсыбір құбылыстарды жай көшіріп қоя салмай оларды шығармашылық ой елегінен өткізетінін, сөйтіп өздері жасайтын бейнелерде, ойын әрекеттерінде қайталайтынын атап көрсетеді.Тәрбие тәжірибесінде балалар үшін ересектер белгілеп берген ережесі бар ойындар да пайдаланылады. Ережесі бар ойындарға дидактикалық, қимыл, ермек ойындар жатады. Олар айқын тұжырымдалған программалық мазмұнға дидактикалық есептерге, мақсат қойып үйретуге негізделген. Мұнда балалардың өнерпаздығы болуы мүмкін, бірақ ол тәрбиешінің басшылығымен көбірек ұштастырылады. Ойын тәжірибесін игерген, ұйымдастыру қабілеті дамыған кезде балалар бұл ойындарды да өздері жүргізеді.
Тәуелсіз еліміздің білім беру жүйесінде болып жатқан оң өзгерістер қоғамның жас ұрпақ тәрбиесі үшін жауапкершілігі терең сезіліп отырған бүгінгі таңда оқу-тәрбие үрдісінің тиімділігін арттыру бағытында барлық мүмкіндіктер мен ресурстарды пайдалануды көздейді. Дегенмен оқу-тәрбие үрдісінде барлық ресурстар толық қолданыс таппай келеді. Тәрбиенің осындай сирек қолданылатын құралдарының бірі - ойын.Мектепке дейінгі негізгі әрекеті - ойын десек, оқу- барысында пайдаланылатын дидактикалық ойындар арқылы жүзеге асырылады.Дидактикалық ойындар арнайы мақсатты көздейді және нақты міндеттерді шешеді.
Қоғам талабына сай балабақшадағы тәрбиеші ой-өрісі жаңашыл, шығармашыл деңгейде қызмет атқара алатын, мәдениеті жоғары, ізденімпаз, нәзік психолог, тынымсыз еңбекқор, терең білімпаз, шеберліктің шыңына шыққан тәрбиеші болуы керек. Әрбір тәрбиеші бүгінгі күн талабына сай тәрбиенің мазмұнын, мақсатын, ғылымилығын, міндеттері мен қағидаларын қайта қарас-тырып, әр түрлі пайда беретін тәсілдерді пайдаланудың мәні жеке тұлға ретінде дамуына, жалпы азаматтық, ұлттық сана-сезімін қалыптастыруға міндеттіміз.Ал мектеп жасына дейінгі баланы тәрбиелеудің басты құралы - ойын. Ойын балалар үшін оқу да, еңбек те. Ойын- балаларға ақыл-ой, дене шынықтыру және сұлулық тәрбие берудің маңызды құралы. Ойын айналадағыны танудың тәсілі. Балалардың өмірінде кездескен қиыншылықтарды жеңудің жолын үйретіп қана қоймайды, ұйымдастырушылық қабілетін қалыптастырады, логикалық ойлауын дамытады. Ойынды ұйымдастыру тәрбиешіден көп ізденісті талап етеді, себебі бала білімді игереді, ақыл-ой қызметі дамиды, өзара қарым-қатынас жасайды, белгілі бір нәтижеге жетеді. Дұрыс ұйымдастырылған ойын үлкен жетіс-тіктер есігін ашады, бала еркін, қызығушылықпен ойнап қана қоймай ізденімпаздық, тап-қырлық т.б. сезім қабілеттерін қалыптастырады. Әр түрлі және мазмұнды ойын әрекеті баланың қоршаған өмірдің жаңалығын ашуға, зерттеуге түсінуге деген құлшынысын оятады. Ойын әрекеті баланың :
-Әлемді тануда, ой өрісінің, тілінің дамуына;
-Адами тәртіптердің тәжірибесін игеруге;
-Ұжымдық тебіреністердің тәжірибесінің жинақталуында ;
-Әлеуметтік қарым-қатынас қалыптастыруда ;
-Дене дамуында ерекше рөл атқарады;
Мағжан Жұмабаев Адам денесі қоз-ғалуды тілейді. Адам неғұрлым жас болса, соғұрлым қозғалуды көп тілейді. Екі жастағы дені сау бала бір минут тыныш отыра алмайды. Күні бойы шаршау білмейді, ойнайды да жүгіреді - деп бекер айтпаса керек. Бала-ларға алғашқы жеті жыл - денсаулықтың, ақыл-ой, адамгершілік, еңбек және эстетикалық дамудың негіздері қаланатын өте маңызды кезең. Ойын балаларға тән алуан әрекеттер сынды бір текті емес және оның әрбір түрі бала дамуында өзінің қызметін орындайды. Ойынды қарым-қатынас құралы ретінде пайдаланып, педагог ойынның көмегімен баланың қоршаған әлеммен, үлкендермен, құр-дастарымен қарым-қатынас жасауына көмектеседі. Қозғалыс және ойын - бала ағзасы үшін биологиялық қажеттілік. Баланың денесін, денсаулығын ойын арқылы шынықтыруға да әбден болатыны белгілі. Дене тәрбиесінің бас-ты міндеттері: балалардың денсаулығын сақтау және нығайту дене бітімін дұрыс дамыту, организмдерін шынықтыру, қимыл және мәдени гигиеналық дағдылары мен іскерліктерін қалыптастыру. Баланың денесін шынықтыру үшін қимылды ойындарды пайдалану керек. Дене шынықтыру құрал-жабдықтардың дұрыс іріктеп және қозғалыс әрекет түрлерінде орынды қолдануы балалардың
шығармашылық қабілеттері және дене сапаларын дамытуға;-түрлі қимыл-қозғалыс дағдылары мен іскерліктерін қалыптастыруға; -дене және ерік-жігер қасиеттерін тәрбиелеуге; -дене шынықтыру жаттығулары мен спорттық ойындарға деген қызығушылығын арттыруға ықпал етеді сонымен қатар баланың толыққанды психофизиологиялық дамуы мен олардың денсаулығын нығайту міндеттерін шешеді; Жаттығу кешенін орындау үшін баланың дербестігі, өзіне сенімділігі және қиындықты еңсеру үдерістеріне жеткен нәтижесіне қанағаттанарлық сезімі жақсы стимул болып табылады. Түрлі сипатта туындаған қиындықты (кездескен түрлі кедергілер, жасқаншақ, тол-қу, қимыл-қозғалысты орындау тәсілін білмейтіні және т.с.с.) жеңу нәтижесінде ал-ған қанағаттанарлық ерік күшінің дамуына ықпалын тигізіп, қимыл-қозғалыс тәжірибесін байытады.
Ойындық жаттығулар апталық тақырыпқа сай жинақталып, шығарма мазмұнымен тығыз өзара байланымда болады. Педагог оларды түрлендіріп, мазмұнын басқа да ойын тәсілдермен толықтырып қолданады. Қимылды ойындар баланың нервтік- психикалық дамуына, жеке басының аса маңызды сапаларының қалыптасуына үлкен әсер етеді. Бұл ойындардан баланың еркі, тапқырлығы, батылдығы, шапшаңдығы, мәдени-гигиеналық дағдылары қалыптасып дамиды. Бұндай ойындарға: Ханталапай, Жасырынбақ, Соқыр теке,
Сиқырлы таяқ, Атқаума т.б. көптеген ойындарды жатқызуға болады.
Қоршаған өмірдің қарапайым құбылыстары жайлы дұрыс ұғымдарды қалыптастыру, танымдық - психикалық процестерді,түйсікті, қабылдауды, қиялдауды, ойлауды, сөйлеуді дамыту, интеллектуалдық іскерлікпен дағдыны дамыту, ақыл-ой әрекетінің тәсілдерін ойын арқылы дамытуға болады. Ақыл-ойды дамыту ойындарына: Не өзгерді?, Артық затты тап?,
Жеміс дүкені. Асық ату. және т.б. жатқызамыз. Бұл ойындар баланың танымдылық белсенділігін оятып, зейінін және ес процессін дамытады.
Балалар ертеден бастап ән, ертегі тыңдайды, суреттер қарайды. Тәрбиеші баланың сұлулық сезімін тәрбиелеп, эстетикалық ұғым, эстетикалық баға беру қасиетін қалыптастыруы керек. Бұл қасиеттерді де тәрбиеші ойын арқылы іске асырады. Мысалы: Мен жақсы көремін, Гүлдер, Күзгі жапырақ т.б.
Әр балада кішкене кезінен бастап-ақ темпераментіне байланысты мінез-құлық нормалары қалыптасады, қоғамға деген мінез-құлық мәдениеті көріне бастайды. Достарына, туыстарына, ата-анасына жалпы қоғамға деген дұрыс көзқарас қалыптастырып, баланы шеберлікке, ептілікке, қиын кезде жол таба білуге, ақылдылыққа, шыдамдылыққа тәрбиелеуді де ойын арқылы іске асыруға болады. Мысалы: Бір-бірінің жақсы қылықтарын айтып мадақтау, Мен жақсы көремін, Көмек, Менің ең жақыным және т.б. ойындарды ойнату арқылы нәтижеге жетуге болады. Әр бір топта міндетті түрде мінезі, темпераментіне байланысты болсын, үйіндегі жағдайға байланысты бір мазасыз, тым пысық немесе қорқақ балалар болады. Ойын балалар үшін оқу да, еңбек те - дегендей бұндай балаға іші пыспайтын, мінез құлқын дұрыс қалыптастыруа көмек беретін, қорқынышы болса жеңе алатындай ойындар ойнатуымыз керек. Мысалы: Анам мені не үшін жақсы көреді?, Мақтаулар ойыны, Шыңқ етер, Мүсін т.б.
Ойын ойнатқан кезде сыртта бір де бір бала назардан тыс қалмау керек, ойынға міндетті түрде бәрі қатысуы керек, ойынның шартын түсіндіріп, балалар түгел бәрі түсінгенде ғана басталуы керек. Тәрбиешілердің жылдық жоспарындағы ойындары бір ғана бағытта болмауы керек яғни, денсаулығын дамыту, ақыл-ойын дамыту, мінез-құлықты қалыптастыру, сұлулық тәрбиесін дамыту ойындары да болу керек. Біз ойындарға тек балаларды алдандыру, ойнату ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.