Сүйек - бұлшықет аурулары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Сүйек- бұлшықет аурулары

Артрит - буынның синовий қабатының, буын шеміршегі мен буын маңы тіндерінің қабынуы, кейде буын құысында қабынған сүйектің пайда болуы (ревматоидтық артрит) .

Артроз - бұл аурудың негізіне алмасу дистрофиялық процесс жатады, шеміршек атрофиясы, сүйек тінінің бұзылуы (остеопороз), сүйек тінінің ісіктері, буын маңы тіндеріне кальций тұздарының жиналуы (деформациялаушы остеоартроз) .

Тізе буын қалыпты жағдайда

Синовиалды қабығы

Сүйек Шеміршек

Ревматоидтық артрит (РА)

- буындардың деформациясына, қозғалыс қызметінің бұзылуына әкеліп соқтыратын созылмалы аутоиммунды қабынуы.

Этиологиясы. Ревматоидтық артриттің даму себептері белгісіз, бірақ қазіргі заманда келесі факторлар осы аурудың себебі болуы мүмкін - салқын тию, ылғалды климат, ылғалды жерде ауыр жұмыс істеу, ангина, вирусты инфекциялар (тұмау вирустары, қызылша, микоплазма, герпес вирустары, цитомегаловирус) және генетикалық факторлар (тұқымқуалаушылық) .

Патогенезі. Патогенезі толық анықталмаған, жоғарыда аталған әсерлер келесі жобамен тіндерді зақымдауы мүмкін. Иммундық жүйеге бөгде боп танылатын иммуноглобулиндерге қарсы түзілген антиденелердің қосындысы ревматоидтық фактор (РФ) деп аталады. Синовиялық қабық пен синовиялық сұйықтықта иммундық комплекстер түзіледі. Сол комплекстерді жою мақсатпен синовий қабығына нейтрофилдер, макрофагтар жиналады, әр түрлі қабыну медиаторлары - лимфокиндер, простагландиндер, лизасомалық ферменттер, бос оттегі радикалдары т. б. бөлінеді. Аталмыш заттар, әсіресе, бос радикалдар сіңір мен сүйекті зақымдайды. Организм иммундық комплекстерден жөнді тазартылмайды, сондықтан буын қуысында бір басталған қабыну процесі созылмалыға айналып, тоқтаусыз өрістейді.

Клиникасы:

Буынды синдром: РА-ке тән белгі - екі жақты симметриялық буындардың зақымдалуы. Аурудың бастапқы кезінде буындары, бұлшықеттері өткір түрде ауырады, қызба және таңертеңгілік буын сіресуі байқалады, буындар қозғалысы шектеледі, бірақ түске-кешке дейін орнына келеді, қозғалыс ұзақ уақытқа созылса - ауру ағымы ауырлайды. Ең жиі зақымданатын буындар: алақан-саусақ, проксимальді фалангааралық, кейінрек - табан-бақай және тілерсек, білек, шынтақ, тізе. Сирек зақымданады: иық, жамбас буындары. Пациенттер сіресуді әртүрлі суреттейді: «тар перчатка» (жұдырықты жұма алмау), «корсет» белгісі (төсектен тұра алмау) . Буын үсті терісі қызарып, сипағанда ыстық болады. Буын деформациясы, шығуы және контрактурасы дамуы мүмкін. Буын қимылы шектеледі, кейін қозғалысы мүлдем жоғалады (анкилоз) . Қол саусақтары «аққу мойыны» тәрізді деформацияланады, шынтақ сүйегіне сыртқа қарай қисаяды, «морждың жүзу қанаттарына» ұқсас болады. Ал, 2, 3, 4 аяқ саусақтары және табан сүйектерінің пішіні «балға» тәрізді өзгеріп, шығуы мүмкін.

Жалпы белгілері пайда болады: әлсіздік, дене қызуының шамалы көтерілуі, тәбеттің нашарлауы, астения. Қарағанда - бұлшықеттерінің атрофиясы байқалады, олардың тонусы мен күші төмендейді. Тері жұқарады, құрғайды, тырнақ астындағы жұмсақ тіндердің майда ошақты өлі еттенуі гангренаға дейін байқалады.

Буындар қайтымсыз зақымданады, жуандайды, буын қабының тіні қалыңдайды. Ревматоидтық артриттің бір ерекшелігі - омыртқа жотасының буындарына тиіспеуі.

uesc_01_img0050

Rheumaweb

Ревматоидтық артриттің висцеральді түрінде буынмен қатар ішкі ағзалар - өкпе, жүрек, бүйрек, нерв жүйесі зақымданады. Кейде ревматоидтық артрит өзге жүйелі аурулармен (ревматизммен, остеоартрозбен) жұптасады. Висцеральді зақымданулардан ең жиі байқалатыны - полисерозит (құрғақ плеврит, перикардит, миокардит, эндокардит, жүрек ақаулары, коронарлы артерит) .

Ревматоидтық артрит 10 жылдан кейін бүйрек амилоидозына әкелуі мүмкін. Бүйрек амилоидозынан болатын протеинурия, біртіндеп нефротикалық синдромға ұласады, иммунды-комплекстік гломерулонефрит, дәрмектік нефропатия дамуы мүмкін. Содан кейін бүйрек шамасыздығы дамиды.

Ревматоидтық артриттің бірінші рентгендік белгісі - сүйек эпифизінің остеопорозы. Остеопороз вегетативтік нерв жүйесінің трофикалық функциясының бұзылуынан болуы мүмкін. Сонымен бірге, аурудың ерте сатасында сүйек маңы тіндерінің қалыңдауы және тығыздалуы анықталады. Жүре келе шеміршектің жұқаруынан және жойылуынан буынның жігі тарылады, сүйектің беті «тышқан кеміргендей» болады.

Шеміршек толық жойыла келе сүйектердің беті бір-біріне тақалады, сүйек бағаналары бір сүйектен екінші сүйекке өсіп, сүйектерді тұтастырады. Осылайша сүйектік анкилоз қалыптасады.

Ревматоидтық артриттің лабораториялық белгілері:

Қанда - гипохромдық анемия, лейкоцитоз, сосын лейкопения, ЭТЖ жоғарлайды.

БҚА - диспротеинемия (альбумин төмен, глобулиндер жоғары), фибриноген көбейеді, аурудың активті кезеңінде СРБ және сиал қышқылы жоғарылайды.

Бехтерев ауруы (анкилоздаушы спондилоартрит) - омыртқа жотасының ( омыртқа бағанасының ) ұсақ буындарының зақымдауы. Зақымдау процессі белгілі реттілікпен төменнен жоғары қарай таралады. Сегізкөз-мықын буындарынан бастап, содан кейін омыртқа жотасының бел, кеуде, мойын бөлігіне жетеді. Бұл ауруда әлсіздік пайда болады, пациент жүдейді ( кахексия ), буындары деформацияланады, омыртқа жотасы ( бағанасы ) үнемі сіресіп ауырады, «бамбук» ағашына ұқсас болады және төсектегі қалпы мәжбүр, кейде толық қимылсыздық дамиды.

Этиологиясы: тұқымқуалаушылық. Көбіне жас ер адамдар ауырады.

Емі: кортикостероидтар(преднизолон, кортизон, кеналог) .

Ауру болжамы қолайсыз - пациент жиі қосарланған инфекциядан қайтыс болады.

Деформациялаушы остеоартроз (ДОА) - буындардың созылмалы дегенеративті ауруы. Остеоартрозбен халықтың 10% сырқаттанады,

жиі 40-60 жастағы әйелдерде кездеседі.

Этиологиясы:

буын жарақаттары, артриттер, тірек-қимыл аппараты құрылымының ақаулары, омыртқа сколиозы ;
буынға шектен тыс күш түсу - кәсіптік, спорттық, тұрмыстық;
вирусты инфекциялар;
рациональды тамақтанбау, семіздік, подагра;
уланулар және алкогольмен әуестену;
кәсіптік зияндылар (нитраттар, ауыр металл тұздары, гербицидтер) ;
эндокриндік аурулар (акромегалия, менопауза) ;
туқымқуалаушылық.

Патогенезі. Этиологиялық факторлар әсерінен буын шеміршегі тез және ерте «тозады» , буынның эластикалық қасиеті жойылып, кедір-бұдыр болып талшықтанады. Шеміршекте жарықтар ( трещины ) пайда болып, астындағы сүйек жалаңаштанады. Кейін шеміршек мүлдем жойылып кетуі мүмкін. Буын бетіне күш түскенде амортизацияның болмауынан ишемия, склероз, кисталар аймақтарының пайда болуына әкеледі. Сонымен қатар эпифиздердің буын беттерінің шеттерінде компенсаторлы түрде шеміршек өсіп, кейін сүйектеніп - шеттік остеофиттер пайда болады. Буын қуысында буын сынықтарының болуы перифериялық синовитке әкеліп соқтырады. Бірнеше рет қайталанса - синовий және капсуланың фиброзды өзгерістері дамиды.

Клиникасы. Буындардың ауырсынуы кешке қарай немесе буынға күш түскенде болады, ал тыныш күйде және түнде басылады.

«Старттық» ауырсыну пациенттің бірінші қадамдарында пайда бо-лады, кейін жойылады. Ауырсынудың күшеюімен, буындардың ісінуімен жүретін реактивті синовит белгілері болуы мүмкін. Буындар қозғалысында сықыр (крепитация) естіледі, буындардың тұрақты деформациясы дамиды, қозғалысы шектеледі. Коксартроз - жамбас буынның артрозы. Пациент ауырған аяғына ақсандап жүре бастайды, кейін ауырсыну күшейіп, шап аймағында пайда болып, тізеге тарап, ақсақтық тұрақтанады. Сан және жамбас бұлшықеттерінің атрофиясы, кейін - бүгілу контрактурасы, аяқтың қысқаруы, жүрістің, келбеттің өзгеруі, ал екі жақты зақымдануда - «үйрек» жүрісі дамиды. Тізе буынның артрозы - гонартроз деп аталады.

Рентгенологиялық зерттеу: остеосклероз, буын саңылауының тарылуы, сүйек эпифиздері деформацияланған, тығыздылған. Эрозивті артрозда Геберден түйін дерінің пайда болуы байқалады.

images (25)

0277479941

Подагра (құяң ауруы)

Құяң ауруы - пурин алмасуының бұзылуымен сипатталатын созылмалы ауру. Тіндерде зәр қышқылының тұздары жиналады, қабыну процесі дамиды, кейін сол жерде деструктивтік - склеротикалық өзгерістер пайда болады.

Этиологиясы : ішімдік ішу, белогы бар тағамды жеу, физикалық және психикалық күш түсу, жарақат, салқын тию.

Клиникасы. ұстамалы ауырғандық түнде, кенеттен, тез басталады. Оған себеп болатын жағдайлар: Қарағанда: I аяқ саусағы гиперемияланған, сипалағанда ыстық, буын ісінген, қозғалыста қатты ауырады, дене қызуы - 38 - 39 С.

Диагностикасы :

Қан құрамынан зәр қышқылының деңгейін анықтау.

Несеп қышқылы - ер адамдарда - 0, 42 ммоль/л

әйелдерде - 0, 36 ммоль/л

Рентгенологиялық тексеруде - буын тұсындатофусболу, остеоартроз белгілері. Тофусдегеніміз - урат кристалдарының тінде жиналуы

Емінде міндетті түрінде құнарлы тамақтану болу қажет, бірақ пуринге, май мен белокқа бай тағамдарды шектеу қажет.

Сүйек-буын аурулардың емдеу принциптері :

Стероидтық емес қабынуға қарсы дәрмектер (СҚҚД) -ацетилсалицил қышқылы, диклофенак, напроксен, вольтарен, индометацин, ибупрофен (бруфен), найз, нимез, нимесил, целебрекс, мовалис.
Кортикостериодтық дәрмектер- преднизолон (преднизон), триамциналон (полькортолон, берликорт, кенакорт), кеналог-40, дексаметазон (дексазон, дексон), метилпреднизолон, флостерон.
Алтын препараттар- кризанол, санокризин.
Иммунодепресанттар (цитостатиктер) -метотрексат(аметоптерин, метиламиноптерин), Циклофосфамид (циклофосфан, эндоксан, цитоксан), Имуран (азатиоприн) .
4-аминохинолин туындылары -Делагил (резохин, хлорохин, хингамин), Плаквенил (гидроксихлорохин) .
Сульфаниламидтік дәрмектер-сульфасалазин(салазопиридозин) .
Дәрмектерді буын ішіне енгізу ем -буынға салу үшін гидрокортизонның суспензиясы, кеналог, дексон, метипред, депо-медрол, трикорт, флостерон, дипрофос қолданады.
Шеміршектің регенерациясын жақсарту үшін-хондропротекторлар(румалон, глюкозамин хондроитин, артрон (хондроитинсульфат), артепарон, террафлекс) ;
Шеміршек метаболизмін және сүйек тінінің микроциркуляциясын жақсарту үшін -рибоксин, АТФ, фосфаден, калий оротаты, ретаболил
Буынның сыртынан жүргізілетін жергілікті ем -Май аппликациялары. Құрамында СҚҚД бар индометацин, бутадион, вольтарен майлары, гель түріндегі нимесулид, хондроксид немесе ауырсынуды басатын финалгон, димексидті қолдану.
Физиотерапия -парафиннің, бишофиттің аппликациялары, түрлі дәрмектерді буынға фонофорез немесе электрофорез (анальгин, новокаин) әдісімен енгізу; индуктотермия; микротолқынды терапия; ультрадыбысты терапия; лазермен емдеу; магнитотерапия.
Емдік дене шынықтыру және массаж. Бұл емді өткір белгілері басылғаннан кейін бастайды.
Санаториялық-курорттық ем- Арасан Қапалға, Алма-Арасан, Жаңақорған, «Атырау», «Мойылды» - радон немесе сероводородтық ванналар, батпақпен ем немесе озокериттік аппликациялар.
Хирургиялық ем. Оның түрлері: