Әдістемелік нұсқау. Жалпы бiлiм беретiн мектептiң 4-сынып мұғалімдеріне арналған

Рысқұлбекова Ә., Сейсенбаева К., Отыншинова Д., Жумашова А.

ӘДЕБИЕТТІК ОҚУ

Әдістемелік нұсқау

Жалпы бiлiм беретiн мектептiң 4-сынып мұғалімдеріне арналған

АЛМАТЫКІТАП БАСПАСЫ 2019

Рысқұлбекова Ә., т. б.

Әдебиеттік оқу. Әдiстемелiк нұсқау: Жалпы бiлiм беретiн мектептiң 4-сынып мұғалiмдерiне арналған / Рысқұлбекова Ә., Сейсенбаева К., Отыншинова Д., Жумашова А. - Алматы: АЛМАТЫКIТАП БАСПАСЫ, 2019. - 278 б.

© Рысқұлбекова Ә., Сейсенбаева К., Отыншинова Д., Жумашова А., 2019

© «АЛМАТЫКIТАП БАСПАСЫ» ЖШС, 2019

«Әдебиеттік оқу» пәні - ұлттық рух пен зиялылықты қалыптастыратын ғылым саласы. Бастауыш сыныптардан бастап, өзінің ана тілі мен әдебиетімен терең сусындап, рухани дамудың бастау бұлағы болатын бұл пәннің атқарар міндеті мен жауапкершілігі жоғары екендігі әрбір бастауыш сынып мұғалімі үшін ақиқат.

4-сыныпқа арналған «Әдебиеттік оқу» оқулығының мазмұны пәннің оқу бағдарламасының мақсат-міндеттерін жүзеге асыруға, пәнді оқытудың түйінді әдіс-тәсілдеріне және ең бастысы, оқушының оқырмандық және қатысымдық дағдыларын қалыптастыру арқылы адамгершілік және әдеби-эстетикалық құндылықтар жөнінде түсініктерін кеңейтуге, сөйлеу мәдениетін қалыптастырып, сөз өнерін сезінуге, көркем шығарма оқуға, әлем әдебиетімен танысуға деген қызығушылығын арттыруға арналғандығымен ерекшеленеді.

Оқу мақсаттары шиыршық қағидаты, іс-әрекет арқылы үйрену және сын тұрғысынан ойлауды дамыту, зерттеу тәсілдемелері жүйесінде берілгендіктен, алдыңғы 2, 3-сыныптарда игерген пәндік білімдер мен дағдыларды одан әрі жетілдіру, қалыптастыру біршама күрделенген оқу әрекеттері арқылы дамытуды көздейді.

Пәнаралық байланысты жүзеге асыру, басқа пәндерден алған білімі мен игерген дағдысын тиімді қолдана алу құзыреттілігін дамытуда ортақ тақырыптар арқылы сөйлеу әрекеттеріне арналған оқу мақсаттарын ашуда тәрбиелік мәні жоғары мәтіндер, өлеңдер мен әңгімелердің ұтымды таңдап алынғанын көре аласыздар. Яғни, авторлар ұжымы жинақталған теориялық және әдістемелік тәжірибелері арқылы жан-жақты шығармашылық ізденіс пен кәсіби талғаммен жұмыс жасауға еңбектенгенін көре аласыздар.

Пәнді оқытуда әр оқушыны белсенді оқу әрекетіне қатыстыру арқылы оқу мақсатына қадам-қадаммен жетуге жетелеп, өз бетімен білім алуға, түрлі қарым-қатынас құралдарын қолдануға, мәтіннің мазмұнын болжау, талдау жасау, салыстыру, кейіпкерлердің іс-әрекетіне баға беру, қорытынды жасау, дәлелдер келтіру секілді танымдық және әлеуметтік, мінез-құлықтар, дағдыларды дамытуға мүмкіндік беретін тапсырмалар мен сұрақтар оқушылардың жас ерекшеліктеріне сай құрастырылып, ұсынылды.

«Әдебиеттік оқу» пәні «Қазақ тілі» пәнімен тығыз байланысты болғандықтан, грамматикалық, лексикалық тапсырмалар да кейбір тақырыптарда кіріктірілді. Себебі, ауызша, жазбаша сөйлеу шеберлігін дамыту арқылы функционалдық сауаттылықты қалыптастыруды басшылыққа алдық.

Сонымен қатар оқулықта берілген материалдар балалардың сөз өнеріне деген қызығушылығы мен эстетикалық талғамын қалыптастыруына арналып, отандық және әлемдік балалар әдебиетінің озық үлгілерімен танысуы қажеттігі ескерілді.

Оқулықтың тұжырымдамалық негізін: жаңа оқу мақсатына қол жеткізу үшін алдыңғы білімін еске түсіру, ширату тапсырмалары арқылы жаңа тақырыпқа көпір орнату, түрлі белсенді оқу әрекеттері (жеке, жұпта, топта) арқылы жаңа білімді өз бетімен игеру, алған білімін қолдану, түрлі шығармашылық қабілеттері мен зерттеу дағдыларын дамыту, жаңа білімге рефлексия жасау, үй тапсырмасын түрлі қызықты мазмұнда орындау секілді бірізді жүйе арқылы беруге тырыстық.

Мұғалімдерге арналған әдістемелік нұсқаулықта пәннің мазмұнын ұзақмерзімді жоспар және әрбір тақырып бойынша қысқамерзімді сабақ жоспары арқылы ұсынып отырмыз. Оқулықтың үш бөліміне арналып №1, 2 жұмыс дәптерлері жасалған. Жұмыс дәптерлерінде игерген білім мен тәжірибесін жеке бекіту үшін жазылым тапсырмалары және өзін -өзі бағалау қамтылды.

Әдістемелік нұсқаулықта әрбір сабақтың қысқамерзімді жоспарын ұсыну арқылы мұғалімдер қауымына біршама қолдау көрсеткіміз келді. Алайда бұл сабақ жоспарларын әр мұғалім өзінің кәсіби шеберлігіне және оқушылардың қажеттілігіне сай өзгерістер енгізіп қолданғаны жөн деп санаймыз.

• Оқушылар әдебиет арқылы жалпы адамзат, әлем туралы білім алып, шығармадағы кейіпкерлердің іс-әрекетіне, мінез-құлқына, сөйлеген сөзіне талдау жасай отырып, адамдардың жан-дүниесін түсінуді және оған өз көзқарасын білдіруді үйренеді.
• Көркем шығарманы сезіммен қабылдап, түсінуі, санасында қайта жаңғырта алуы және шығармадан қабылдағанын өзінің шығармашылық әрекетінде жүзеге асыруға ұмтылуы арқылы функционалдық сауаттылығын қалыптастырады.

• әдеби көркем шығармаларды оқу арқылы қазақтың рухани қазынасымен танысу;
• коммуникативтік (айтылым, тыңдалым, оқылым, жазылым) дағдыларын қалыптастыру;
• ауыз әдебиетінің, отандық және әлемдік балалар әдебиетінің озық үлгілерімен танысу;
• оқушылардың өзара түсінісуі, сыйластық, құрмет сезімдері, адамгершілік қасиеттері, өзінің және өзгенің іс-әрекетіне жауапкершілікпен қарай білуі сияқты ізгілікті қасиеттерді қалыптастыру;
• оқу сапасын (дауыстап, түсініп, іштей, мәнерлеп, көз жүгіртіп, болжап оқу) жетілдіру;
• оқушылардың оқырмандық мәдениетін қалыптастыра отырып, сөз әдебі нормаларын орынды қолдану дағдыларын меңгерту;
• сыни ойлауды жетілдіру;
• көркемдік-танымдық сипаттағы мәтіндерді өз мақсатына сай іріктеп, саралап, талдап, ой қорытындысын жасауға үйрену;
• алған білімін өмір жағдаяттарына байланысты қолданып, дұрыс шешім жасай білуге үйрену;
• оқылған шығарма сюжетінің ізімен немесе еркін тақырыпта ауызша, жазбаша шығармашылық жұмыс түрлерін орындауға дағдылану.

1. қазақ балалар әдебиеті мен әлем әдебиеті үлгілерінталдай отырып, ұлттық және жалпыадамзаттық рухани құндылықтарды бойына сіңіруіне;
2. көркем шығармадағы тілдік қолданыс ерекшеліктеріне бақылау жәнеталдау жасай отырып, тілдік құралдарды саналы түрде дұрыс таңдауына жәнеөмірлік тәжірибесінде қолдануына;
3. алған білімі мен дағдыларынөмірлік жағдаяттардажәне басқа адамдармен қарым- қатынас барысында пайдалануына көмектеседі.

1. оқытудың коммуникативтік(қарым-қатынастық) тәсілдемесі (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) ;
2. зерттеушілік тәсілдеме(оқушылар «не білемін, нені білгім келеді, нені үйрендім» тұрғысынан өз әрекетін талдауға үйренеді) ;

4. дамыта оқыту технологиясы(оқушылар оқу әрекетінің тәсілдерін игеріп, өзінің іс- әрекетін жоспарлау және басқару жолын үйренеді) ;
5. дифференциациялап оқыту технологиясы(оқушыларды қабілеті, мүмкіндігі, ерекшелігіне қарай оқыту) .

«Әдебиеттік оқу» пәнін меңгеру нәтижелері критериалды бағалауды қолдану арқылы жүзеге асырылады.

Критериалды бағалау оқыту, оқу және бағалаудың өзара тығыз байланысына негізделген. Критериалды бағалау нәтижелері білім беру үдерісін тиімді жоспарлау және ұйымдастыру мақсатында пайдаланылады.

Қалыптастырушы бағалау оқыту мен оқу үдерісінің өн бойында жүргізіледі. Әдістемелік берілген жеке, жұпта, топта орындауға арналған тапсырмаларды орындау нәтижесінен оқушылардың оқу мақсатын меңгеру деңгейін анықтауға болады. Сонымен қатар жұмыс дәптеріндегі тапсырмалар білімді бекіту мен қалыптастыруда мұғалім үшін де, оқушы үшін де жеке жетістікті бағалауға мүмкіндік береді.

Оқулықта әрбір тақырып бойынша «қорытынды жаса», «тұжырым жаса», «ойлан» айдарлары арқылы жеке, топтық рефлексия жасауға арналған сұрақтар мен тапсырмалар берілді. Сонымен қатар, әр бөлім аяқталғаннан кейін бөлім бойынша білімді пысықтау мен бекіту мақсатында «Өзіңді тексер» айдарымен тапсырмалар жүйесі ұсынылды. Бұл тапсырмаларды мұғалім қалыптастырушы әрі жиынтық бағалау тапсырмасы ретінде қолдана алады.

Жұмыс дәптерлерінде «Алақай», «Жарайсың», «Әттеген-ай» деп аталатын сөздер арқылы оқушы өзінің жетістігін бағалай алады. Бұл сөздер арқылы эмоциялық рефлексия жүзеге асады. Яғни, баланың өз эмоциясы арқылы саналы оқуға түрткі бола алады деген үміттеміз.

Сабақ - оқытудың белсенді әдістері арқылы білім, білік, дағдыны дамыту мен қалыптастыруда белсенді оқу үдерісі болғандықтан, әр кезеңнің мақсатын, атқаратын қызметін түсініп жоспарлау маңызды екенін атап өткізіміз келеді.

Жаңартылған білім мазмұны аясында үлгі ретінде берілген жоспар негізгі үш кезеңді қамтиды. Әр кезеңнің өзіндік ерекшелігі мен атқаратын қызметі зор. Мұғалім осы кезеңдердің аражігін түсініп алса, жоспарлау аса қиынға соқпайды деп санаймыз. Сондықтан әр кезеңде жоспарлауға тиіс әрекеттер тізімін жіктеп ұсынып отырмыз. Оқу кезеңдері бойынша әрекеттер тізімі өзгеріске ұшырауы мүмкін. Біз жалпы осы әрекеттердің оқыту мен оқу үдерісінде ескерілгені маңызды екенін көрсету мақсатында ұсынып отырмыз.

Басталуы

• Сергіту жаттығуы
• Жаңа топ құрамын анықтау
• Жұмыс ережесін келісу
• Алдыңғы білімді еске түсіру, пысықтау(жеке, жұпта, топта, ұжымда)
• Оқу мақсатын таныстыру
• Күтілетін нәтижені анықтау (оқушылар жаңа тақырып жөнінде не біледі, не білгісі келетіні)

• Ойқозғау тапсырмалары
• Белсенді оқу тапсырмалары (саралау тәсілдері)
• Оқулықпен жұмыс (жеке, жұпта, ұжымда)
• Тапсырмаларын орындау (жеке, жұпта, топта)
• Қызықты тапсырма айдарында логикалық қабілетін шыңдау
• Саралау тапсырмалары

• Жаңа білім мен тәжірибені қолдануын бағалай алу
• Сабақта қол жеткізген нәтижені талдау
• Рефлексия (жеке, топтық, ұжымдық)
• Үйге тапсырма

Ескерту: мұғалім қысқамерзімді жоспарлауда ұсынылған құрылымды үлгі ретінде қолданып, әр кезеңдегі әрекеттердің орнын өзгерте алады.

• 4-сыныпқа арналған «Әдебиеттік оқу» пәні оқу бағдарламасының мақсат-міндеттерін толығымен жүзеге асыруға негізделген;
• Оқулықта жаңартылған білім беру мазмұнының түйінді ерекшеліктері болып табылатын

«Сындарлы оқыту теориясы», «Шиыршық қағидаты», «Іс-әрекет арқылы үйрену», «Сын тұрғысынан ойлауды дамыту», «Алған білімін түрлі өмірлік жағдаятта қолдану» және

«Пәнаралық байланыс» т. б. басшылыққа алынғандығы көрініс табады;

• Шартты белгілер және белсенді оқу әрекетіне жетелейтін айдарлар арқылы тапсырмалар ұсынылған;
• Оқу мақсаты оқушыға бағытталып, түсінікті тілде берілген;
• Алдыңғы білімін еске түсіру мен қолдануға арналған тапсырмалар «Есіңе түсір», «Қолдан»,

«Құра», «Кел, сөйлесейік» айдарымен беріледі;

• Жаңа білімге көпір болуға арналған ширату жаттығулары «Пікіріңді айт», «Түсіндір»,

«Ойлан», «Әңгімеле» т. б. мазмұнда берілген;

• Теориялық әрі жаңа ақпаратты есте сақтау үшін «Білгенге маржан», «Есіңе сақта»,

«Түсіндірме», «Сөздік», «Теориялық мәтін» айдарларымен беріледі;

• Оқылым дағдысын дамыту үшін «Түсініп оқы», «Зерттеп оқы», «Тауып оқы», «Өзгертіп оқы», «Мәнерлеп оқы», «Жаңылмай оқы», «Рөлге бөліп оқы», «Түртіп алып оқы» т. б. оқу түрлері қолданылады;
• Мазмұнды түсіну «Талдау жаса», «Салыстыр», «Дәлелде», «Анықта», «Орында» т. б. айдармен берілген тапсырмалар арқылы жүзеге асады;
• Игерген білімін қолдану үшін «Түсіндір», «Кестемен жұмыс», «Қолдан», «Құрастыр»,

«Жарнамала», «Постер жасаңдар», «Жоба жаса», «Жеке, жұптық, топтық жұмыс», «Ізден, сұра», «Сахнала» т. б. тапсырмалар арқылы орындалады;

• Жаңа білімі мен жетістігіне рефлексия жасау үшін «Қорытындыла», «Тұжырым жаса»,

«Бағала» сынды айдарлар берілді;

• Сыни ойлауды дамыту үшін «Ойлануға арналған сұрақтар», «Болжам жаса», «Өзгерт»,

«Дәлел келтір», «Мысал келтір», «Ойыңмен бөліс», «Талда», «Салыстыр», «Бағала» айдарымен тапсырмалар ұсынылады;

• Оқулықта оқушының зерттеу дағдысын дамытуға мейлінше көңіл бөлінген;
• Әр тақырып мазмұнын терең түсініп, талдау жасау үшін жоғарғы деңгейдегі ашық сұрақтар беріледі;
• Баланың зияткерлігін дамыту мақсатында тапсырмалар жаратылыстану, музыка, көркем еңбек, қазақ тілі, би өнері, АКТ т. б. пәндермен байланыстырылып берілді;
• Оқу тапсырмалары мен үй тапсырмаларын орындау балаларға қызықты болуы әрі жалықтырмас үшін түрлендіріліп берілді;
• Бірнеше тапсырмаларды берген себебіміз, сыныпта қабілеттері әртүрлі балалар болатындықтан, күрделі тапсырмаларды саралау тапсырмасы ретінде кіріктірдік;
• Оқушылардың белгіленген оқу мақсаттарына қол жеткізуі үшін таңдалған мәтіндер, аңыз- әңгімелер, өлеңдер, ертегілер, энциклопедиялардан алынған мәтіндер, аудармалар, мақалалар т. б. кәсіби талғампаздықпен іріктеліп, қолданылды;
• ХХІ ғасырдағы қазақ балалары өзінің ауыз әдебиетінің бай мұрасымен жан-жақты сусындап қана қоймай, әлем әдебиеті шығармаларымен де танысуы үшін құнды материалдарды іздеп, кіріктіру басты міндетіміз болды;
• Оқу тапсырмалары Блум таксономиясының жоғары танымдық деңгейлеріне сай құрастырылды;
• Мәтіндегі кейіпкерлердің мінез-құлқы мен іс-әрекетіне талдау жасап, баға беруге арналған тапсырмалар мен сұрақтар сын тұрғысынан ойлауды дамыту мен келешектегі өміріне қажетті тәжірибе жинақтап, өзіне тәлім-тәрбие алатындай тұжырым жасауға арналды.
• «Жасау және жобалау» дағдысы бастауыш білім стандартында қалыптасуы тиіс кең ауқымды дағдылардың бірі болғандықтан, жаңаны ойлап табуға арналған тапсырмалар да кеңінен кіріктірілді.
• Оқулықтағы әр тақырып мазмұны қысқамерзімді жоспардың негізгі үш кезеңіне сай құрылды. Яғни, мұғалім оқытуда тапсырмалардың ретін сақтайтын болса, оқушы өз бетімен оқу мақсатына қол жеткізе алады деген сенімдеміз.
• Оқулық мазмұнымен сәйкес, оны әрі қарай толықтыра түсетін екі жартыжылдыққа арналған №1, 2 жұмыс дәптерлері дайындалды. Жұмыс дәптеріндегі тапсырмалар оқу мақсаттары бойынша оқушының жеке білімін бекітіп, тексеруге мүмкіндік береді.

Сабақ барысында қолданылатын әдіс-тәсілдерге түсініктеме

Сыныптағы жағымды психологиялық ахуалды қалыптастырып, жаңа тақырыпқа қатысты ойларын жинақтау мақсатында «Өзіңді таны» әдісін ұйымдастыру. Оқушылар тізбектеле бірінен соң бірі өз есімдерінің алғашқы әрпінен келетін сөзбен өзіне сипаттама береді. Мысалы: Әсем - әдемі, Әлібек - әділ, . . . т. б. Айтылған сипаттамалар бойынша сабақ тақырыбын болжауды ұсыну

«Мен үшін құнды» әдісі бойынша шағын топтар оқулықта берілген сөйлемдер бойынша өз ойларын айтады.

«Өрмекші» әдісі бойынша автордың өмірі жайлы мағлұматтар жинақтап, тірек сөздер арқылы мәліметтер қорына толықтырады.

Тәртібі: Сызбаны жасау «кеудеден» басталады. Содан кейін «кеудеге» сызықтар арқылы

«аяқшалар» жалғанады. «Аяқшаларға» «тұяқшалар» жалғанады.

«Мозайка» әдісі бойынша үйге берілген тапсырмадағы мәтін бойынша ең ұтымды жоспарды таңдап алып, оны жүйесіз тақтаға жазу, әр жоспарға сәйкес сурет жанына реттік сан қойып, кейіпкер немесе сюжетпортреттерін шығару.

Өлең мазмұнына сәйкес суретті сипаттау «Көрме» әдісі бойынша жүргізіледі. Әр топ өздеріне берілген өлең мазмұнына сай постер құрастырады. Ол сурет немесе тірек-сызба көрінісінде болуы мүмкін. Осы бойынша көрші топ көрме барысында өзге топтың өлеңінің мазмұнын қаншалықты түсінгенін баяндайды. Содан кейін әр топ өздеріне берілген өлеңді мәнерлеп оқып, мағынасын ашады.

Бұл әдісте оқушылардың тыңдалым дағдысын дамыта отырып, интонация арқылы бір-біріне мағлұмат беру.

«Аквариум» әдісі

«Аквариум» әдісі - балаларға мәселені «қоғам алдында» талқылауға ұсынылған диалог формасы. Шағын топ белгілі бір мәселе бойынша диалогті жүргізуге кімге сеніп тапсыруға болатынын таңдайды. Қалған оқушылар көрермен болады.

Берілген сұрақтарды басшылыққа ала отырып, ортаға шыққан әр топ диалог арқылы көрініс көрсетеді.

SWOT-талдау ситуациялық талдау нәтижесінде алынған деректер сабақтың мақсаттары мен міндеттерін дамытудың негізгі элементтері болып табылады. СВОТ (ағылшынның SWOT - strength - күш, қуат, weak - әлсіздік, opportunіty - мүмкіндік, threat - қатер) әдісі негізгі сөздерін сабақтың мақсатына қарай өзгертуге болады.

«Суреттер сөйлейді» әдісі

«Суреттер сөйлейді» әдісі бойынша оқулықтағы суретті мұқият зерттей отырып, оны сипаттайды. Олардың идеяларын ынталандыру үшін сұрақтар пайдалануға болады.

«Суретті мультфильм» әдісі

«Суретті мультфильм» әдісі бойынша мәтін мазмұнын бөлімдерге бөліп, әр топ өзіне берілген бөлім мазмұнын ашатындай 1 сурет салады. Салынған суреттерді ретімен орналастырып, мультфильм құрастырады. Сынып қабырғасына ілінген суреттер бойынша мәтін мазмұны ретімен баяндалып, төмендегі сұрақтарға жауап береді.

«Баяндама» әдісі

«Баяндама» әдісі бойыншамұғалім топқа мақалды оқуды, соңынан оның мазмұнын сурет, сызба түрінде беруді ұсынады. Бұл «шпаргалканы» оқушы оң жағындағы көрші тобына береді. Енді әрқайсысы өз көршісінің суреттерін не сызбаларын қолдана отырып, осы мақал бойынша шәкірттің сипатына «баяндама» жасайды. «Баяндама» мазмұнын неғұрлым кең ашып, оны қорғап, ең жақсы өрнекті ұсынған оқушы жеңімпаз болады.

«Блум түймедағы» әдісі

«Блум түймедағы» әдісі бойынша сабақты қорытындылау.

Блум түймедағының алты күлтесі - сұрақтар типінің алты түрі.

1. Қарапайым сұрақтар. Ертегі несімен ұнады?
2. Анықтаушы сұрақ. Ертегіде жағымсыз кейіпкер бар ма?
3. Интерпретациялық (түсіндіруші) сұрақ. Неліктен төртінші шәкірт жауабы барлығына ұнады?
4. Шығармашылық сұрақтар. Мен шәкірт болсам, жауабым былай болар еді . . .
5. Бағалау сұрақтары. Бір жауап екінші жауаптан несімен ерекшеленеді?
6. Тәжірибелік сұрақтар. Ертегіге басқаша қандай тақырып қоюға болады?

Болжау әдісі

Болжау әдісі бойыншаоқушылар мәтіннің бір бөлігін оқып болғаннан кейін, олардың ойларынша әрі қарай не болатынын болжайды. Оқушылар оқылған мәтінде келтірілген, өз болжамдарына негіз болған ойларға сүйене отырып, өз болжамдарын топтағы балаларға дәлелдеулері тиіс.

Танысу үшін оқу және сканерлеу әдісі

Танысу үшін оқу және сканерлеу тәсілі бойынша мәтіннің негізгі идеясын, стилі мен құрылымын анықтау үшін, мәтінді тез көз жүгіртіп оқып шығуды көздейді. Бұл тәсілді болжамдарды дәлелдеу үшін пайдалануға болады.

Мысалы: Мәтінді оқырдың алдында оқушылар өздерінің қандай негізгі ақпарат іздейтіндерін анықтап алулары керек.

«Өз миыңды сал» әдісі

«Өз миыңды сал» әдісі . Оқушыларға мидың суреті салынған қағаздар беріледі де, оқушылар сабақ кезінде меңгерген білімдерін білдіретін сөздермен мидың ішін толтырады. Қағаздарын сынып қабырғасына іледі.

«Бұлт үстіндегі саяхат» әдісі

Нұсқау: көздеріңді жауып, ыңғайлы отырыңдар. Екі-үш рет терең демалыңдар. Мен сендерді бұлт үстімен саяхатқа шақырмақшымын. Томпақ жастықтардан құралған жұмсақ тауға ұқсаған аппақ мамық бұлт үстіне секіріңдер. Аяқтарың, арқаларың, барлық денең осы үлкен бұлт жастыққа ыңғайлы орналасқанын сезініңдер. Саяхат басталады. Бұлт жайлап, көк аспанға көтеріледі. Самал жел беттеріңнен сипайды. Биік аспанда мүлгіген тыныштық орнаған. Бұлт сендерді өздеріңді бақытты сезінетін жерге жеткізеді. Бұл жерде сендер өздеріңді байсалды сезінесіңдер. Осы жерде ғажайып және таңғаларлық оқиға орын алуы мүмкін . . . (30 секунд) . Енді сендер тағы да бұлт үстіндесіңдер. Ол сендерді қайтадан сынып ішіне әкеле жатыр. Бұлттан түсіп, оған рақмет айтыңдар . . . Бұлт ақырындап ауада ери бастайды. Қолдарыңды созып, көздеріңді ашыңдар, сендер сергек, ширақ, зейіндісіңдер! (Музыка қою ұсынылады)

İNSERT немесе түртіп алу стратегиясы - түртіп алу әдісі. Қолдарына қарындаш алып, «v» - білемін, «+» - білмеймін, «-» - мен үшін жаңа білім (ақпарат), «?» - мені таңғалдырды деген белгілерді қойып отырып, мәтіннің мазмұнын түсінеді. Бұл әдіс - оқығанын саналы түсінуге, өз ойын басшылыққа алуға, ойын білдіруге үйрететін ұтымды әдіс. Оқушылар білгендерін анықтап, білмейтіндерін сұрауға әзірленеді. Бұл әрекет арқылы жаңаны түсіну үшін бұрынғы білетіндерімен жаңа материалды байланыстыруға дағдыланады. Кесте толтырылады. v + - ?

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс