Судың өсімдік және жан жануарға пайдасы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Түркістан облысы Келес ауданы
№28 Мақташы жалпы орта мектебі

Ғ ы л ы м и ж о ба

Тақырыбы: Су тіршілік көзі

Бағыты:Жаратылыстану

Секциясы: Қоршаған орта және адам денсаулығын қорғау.

Орындаған:

Жетекшісі:

2022 оқу жылы.

ЖОСПАР

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ...2

1. Су туралы
мағлұмат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
...3
1. Су өмір
нәрі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ..4
2. Судың қасиеті мен
пайдасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
а) Судың адам өміріне қажеттілігі, маңызы.

ә) Судың өсімдік және жан жануарға пайдасы.

б) Судың адам денсаулығына пайдасы.

3. Судың да сұрауы
бар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..8
ҚОРЫТЫНДЫ

Суды
қорғау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 10

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... .12

ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 13 - 16

Аннотация

Біз зерттеп бақылаған су әлемі – көпшілік үшін сирек

кездесетін тақырып.

Ауылдағы су жайлы зерттеп, бақылау жасалды.

Шындығында, судың түсінінің кейде ақ болатынын өз көзімізбен көріп,
тәжірбиелер арқылы тамашаладық.

Кітаптан, баспасөз материалдарынан, интернеттен қызықты да, танымдық
құндылықтарды білуге мүмкіндік болды.

Сусыз тіршілік жоқ, ол бүкіл тірі жан иесінің бойында бар.

Жер бетіндегі ең көп тараған зат – су. Глобусқа немесе жартышарлар
картасына қарайықшы онда жершарының төрттен үш бөлігі көгілдір түске
боялған.

Ол – су: мұхиттар, теңіздер, өзендер көлдер. Судың біразы жер астына
шоғырланған. Мұның бәрі – сұйық күшіндегі су.Мұздықтар мен айсбергтер де
қатып қалған су болып табылады.Су атмосферада да аз емес, онда ол бұлт,
тұман,бу және жаңбыр мен қар түрінде болады.

Табиғатта қоспасы жоқ, тап– таза су дегенді таппайсың. Таза суды
тек лабараторияда ғана алуға болады. Ондай судың ешбір дәмі жоқ,
онда тірі организмге қажетті тұздар да болмайды. Теңіз суының
құрамында өте көп мөлшерде еріген тұздар бар, оның ішуге
жарамайтыны сондықтан.

Суды алғаш 1781-82 жыл ағылшын ғалымы Г.Кавендиш синтездеген.1783 жылы
А.Лавуазье сутегі жанғанда оттегімен қосылып суға айналатынын дәлелдеді .
1785 жылы А. Лавуазье. француз ғалымы Ж .Мёньмен бірге судың сандық
құрамын анықтады.

Сутегі өте кең тараған, ол барлық жерде: космос кеңістігінде,
тұмандықтарда, жұлдыздарда, тіпті Күнде де кездеседі.Аса ғаламат қысым мен
ондаған миллион градус температураның әсерінен сутегінде болатын өзгеріс
Күннің жылуы мен жарық шығаруына мүмкіндік береді.

Су – О градуста қатып , 100 градуста қайнайды. Табиғатта таза су
кездеспейді , онда еріген түрлі қоспалар болады, сондықтан ауыз суды ,
өндірістік мақсаттарға қажет суды арнайы тазартады .

Су минералының мөлшеріне қарай сулар өте тұщы (0,2 г\л-ге дейін) , тұщы
( 0,2 - 1 г\л) , ащы(1- 10 г\л), жай тұзды ( 10 - 35 г\л), өте тұзды ( 35
- 50 г\л), жай тұздық ( 50 - 75 г\л), тұздық (75 – 150 г\л), тұзға
қаныққан ( 150 - 330 г\л), тұзға өте қаныққан ( 330 г\л – 1 ден астам
), болып ажыратылады.

Жер шарының тұрақты су ресурстарының жалпы мөлшері 1454327,2 мың км3 ;
бұның ішінде дүние жүзілік мұхит үлесіне 1370 млн. км3 , жер асты суына 60
млн. км3 , мұздықтарға 24 млн. км3 , көлдерге 230 мың. км3 , топырақ
ылғалына 82 мың. км3 , өзен суына 1,2 мың. км3 , атмосфера буына 14 мың.
км3 келеді

• Табиғаттағы судың айналымы.
Судың тағы бір кереметтігі ол жер бетінде үнемі тынымсыз айналыста
жүретіндігі.

Жер шарындағы судың мөлшері өзгермейді.Теңіз бен мұхиттардың, өзендер мен
көлдердің бетінен су буға айналып, одан бұлт түзіледі. Ол жаңбыр немесе
қар, бұршақ болып жерге жауады, яғни қайта суға айналады.

• Су өмір нәрі.
Осы бір қарапайым қағидаға зер салсақ, суға қаттысты талай деректерді
келтіруге болады. Су табиғаттағы барлық тіршілік атаулының құрамына кіреді.
Көптеген өсімдіктің 80 – 95% судан тұрады. Жануарлар мен адам денсінде де
су көп . Адам ағзасының бүкіл салмағының жартысынан көбі судың үлесіне
тиеді.Ол қанның , ас қорытатын сөлдің ,сілекейдің құрамына кіреді. Салмағы
70кг адамның денесінде 50кг су болады. Оның мөлшері 17кг кемісе адам өледі.

Адам су ішпей бір апта ғана шыдай алады.

Су барлық өсімдіктер мен жануарлар ағзасының құрамына кіреді.

Іркілдек теңіз жәндігі медузаның бүкіл салмағының 99 проценті судан тұрады.

Егер 1 кг қарбызды кептірсе, одан 20 гр ғана құрғақ зат қалады, яғни 98
проценті судан құралады.

Адам салмағының 65 проценті су десек, соның 10 – 20 процентінен айрылса
тіршілік тоқтайды.

Адамның тамағына және ішуіне тәлігіне 2 – 3 литр су керек. Адам тек
тамақтанудың өзіне жылына 60 тонна су тұтынады.

1 кг қартоп өсіруге 300 литр, 1кг бидай 1200 литр су жұмсалады. Ал қант
қызылшасына, мақтаға, әсіресе күрішке, одан да көп су қажет.

1 тонна шойын қорытуға – 130 тонна, ал 1 тонна алюминий алуға 1000 тонна су
қажет болады.

Адам денесіндегі бүкіл майынан, белоктарының едәуір бөлігінен айырылса тірі
қалуы мүмкін, бірақ организмдегі судың қоры үнемі толықтырылып отыру керек:
сусыз бірнеше күн ғана жан сақтауға болады.

Су әр алуан заттарды ерітеді, содан да ол тамақ өнімдерін сіңіру үшін
керек.

Су болып тұрғанда организімде өмірлік маңызы бар көптеген химиялық
реакциялар жүріп жатады. Су тіпті, қатты сүйектің ішінде өзінің міндетін
атқарады. Оны дененің әрбір клеткасынан табуға болады.

Судың қасиеті
Біз қап – қатты мұз да, газдай жеп – жеңіл бу да су болғаны ма деп таң
қаламыз. Бұл судың негізгі қасиеті. Ол сұйық, қатты және газ тәрізді үш
түрлі күйде кезігеді.

• Кейде судың түсін ақ дейді . Солай ма ?
1 - тәжірбие: шыны ыдысқа сүт, екінші шыныға су құямын. Екеуін
салыстырдым. Сүт – ақ , ал су – түссіз таза. Суды аз мөлшерде алсақ , ол
түссіз. Ал өзен, көл суларының түстері әртүрлі болады. Оның себебі судың
тереңдігіне байланысты , терең жер суы көгілдір болады. Табиғи су құрамында
еріген тұздар, газдар және органикалық заттар болады.

• Су мөлдір. Оны анықтап көрейік.
2- тәжірбие. Екі стақанның ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.