Ұлы даланың ұлтаралық тілі: көркем сөйлеу негізі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Ұлы даланың ұлтаралық тілі: көркем сөйлеу негізі

...Ұлттың ұлт болуы үшін бірінші шарт - тілі болуы. Ұлттың тілінің кеми бастауы - ұлттың құри бастағанын көрсетеді. Бір ұлттың тілінде сол ұлттың сыры, тарихы, тұрмысы, мінезі айнадай көрініп тұрады. Қазақтың тілінде қазақтың сары сайран даласы, біресе желсіз түндей тымық, біресе құйындай екпінді тарихы, сар далада үдере көшкен тұрмысы, асықпайтын, саспайтын сабырлы мінезі - бәрі көрініп тұр. Қазақтың сары даласы кең, тілі де бай. Осы күнгі түрік тілдерінің ішінде қазақ тілінен бай, орымды, терең тіл жоқ
М.Жұмабаев
Адамзат тарихының сандаған ғасырлар бойы жинақтаған тәжірибесі көрсеткендей қоғам мен мемлекет құрылымындағы күрделі құбылыс - тіл мәселесі болып табылады. Тіл ұлттың негізгі белгісі ретінде халықтың болмыс-бітімінің сақталуында шешуші рөл атқарады, оның рухани мәдениетінің бір бөлігі болып табылады, сондықтан да тіл өзіне деген құрметті талап етеді. Тіл тағдыры - ұрпақ тағдыры, ұрпақ тағдыры - ел тағдыры деген ұранды ұстанған қазақ халқы ғасырлар бойы елі мен жерін, діні мен тілін сақтап қалу жолында талай қиын-қыстау кезеңдерді басынан кешірді. Өйткені ана тілі мәселесі - сол тілде жасаған, жасап келе жатқан халықтың өткені мен бүгінгісін таразылай отырып, болашағын танытатын, сол халықтың мәңгілігінің мәселесі.
Тіл - қай ұлтта, қай елде болса да қастерлі, құдіретті. Мемлекеттік тілді және басқа тілдерді үйрену арқылы халықтың әлем және ұлттық мәдениетті игерулеріне, өз халқы мен басқа халықтардың дәстүрлері мен мәдениетін зерттеуіне және қабылдауына жағдай жасау керек.
Қазақстан Республикасының тұңғыш Президенті Н.Ә.Назарбаев қазақстандағы тілдердің үш тұғырлығы туралы ойды алғаш айтқан болатын. Үштілділік жөніндегі сөз Елбасымыздың Тілдердің үштұғырлығы мәдени жобасын кезеңдеп жүзеге асыруды қолға алуды ұсынамын. Қазақстан Бүкіл әлемге халқы үш тілді пайдаланатын мәдениетті ел ретінде танылуға тиіс. Бұлар қазақ тілі - мемлекеттік тіл, орыс тілі - ұлтаралық тілі және ағылшын тілі - жаһандық экономикаға ойдағыдай кіру тілі деген салиқалы үндеуінен бастау алған болатын.
Сонымен қатар, Қазақстандағы қазіргі білім берудің маңызды бөлігі - осы үштұғырлы тілде білім беру. Ол дегенің білім алушылардың басқа ұлттардың мәдениетін білуі, өмір сүру салтын, дәстүрін білу, халықтардың рухани құндылықтарын тану, өзге ұлттардың мәдени құндылықтарын сыйлау, қадірлеу жүйесі. Қазіргі таңда Қазақтандағы халықтар үшін қазақ тілі мен орыс тілі де маңызды. Ел үшін ежелден келе жатқан ұлттардың достық қарым-қатынас тілі орыс тілі болып табылады. Орыс тілі қазақ жерінде сыйластықтың, ынтымақтасқан қарым-қатынас тілі ретінде екінші тіл болып әбден қалыптасқан.
Тілсіз қоғам болуы мүмкін емес, қоғамнан тыс тіл деген әсте болмайды. Алайда қазіргі дүниежүзілік тәжірибеде екі тілді қатар пайдаланатын қоғамның болатыны сияқты, бірнеше қоғамға қатар қызмет ететін тіл де аз емес. Адам бір тілді болып тумайды, ендеше қостілділіктің ғажайып әлеуметтік құбылыс екендігіне шүбә жоқ.
Біздің, ана тілімізді жойып бара жатқан, қоғамдағы қостілділік - қазақ-орыс тілдері. Қазақ-орыс қостілділігі - қазақтардың көпұлтты қоғамда ана тілімен қабат орыс тілін ұлтішілік және ұлтаралық қатынаста қатар қолданылуы, екі тілдің әрқайсысын әр түрлі жағдайда керегінше пайдалануы.
Қазіргі таңда қоғамымыз көпұлтты болғандықтан, қоғамда екі не одан да көп тілде сөйлейтін этникалық қауымдастықтар бар. Бірақ, біздің қоғамды қазақ-орыс қостілділігі алаңдатып отыр. Дегенмен ешкім тумасынан қостілді болып жаралмайды, өсе келе үйренуі мүмкін. Бір жолы - белгілі бір тілді арнайы үйренуі болса, екіншіден, тұлғаның қоршаған ортасына байланысы.
Осы тұрғыдан Қазақстан халқы Ассамблеясы қазақ тілін ұлтаралық қатынас тіліне айналдыру мақсатында мемлекеттік тілді еркін меңгерген түрлі ұлт өкілдері арасында Ұлы даланың ұлтаралық тілі бастамасын жариялайды. Аталмыш шара мемлекеттік тілді қазақстандық этностардың қатынас құралына айналдыруды мақсат тұтады. Қазақ елі қазіргі таңда көп ұлтты мемлекеттің дәрежесінде бейбітшілдікте, бірліктің берекесінде, татулықтың қазанында бірге қайнап жатыр. Бір үйдің баласындай халықтың достығында шек жоқ.
Бұл туралы Елбасы Н.Ә.Назарбаев: Қазақ жері 100-ден астам ұлтты біріктіріп отыр. Біздің елімізде бірде-бір этнос өзінің тілін жоғалтқан жоқ. Біз ең кіші деген этникалық топтардың тілі мен мәдениетінің де дамуына бар мүмкіндікті жасап ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.