Жалған ақшаны дайындау мен сатуға байланысты қылмыстық істер

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

РЕФЕРАТ

Жалған ақша дайындау мен сатуды тергеудің жеке әдістерінің құрылымына, сондай-ақ басқа экономикалық қылмыстарды тергеуге қатысты, қылмыстық істі бастау туралы мәселені шешу үшін материалдарды жинау және тексеру кезеңін қосу қажет.Тергеудің бастапқы кезеңінде типтік бастапқы тергеу жағдайлары қалыптасады, олардың көпшілігі жалған сату фактісін анықтаумен байланысты. Бұл ретте жалған ақшаны сату фактісінің немесе шетелдік жалған ақшаны немесе шетел валютасындағы бағалы қағаздарды өткізу фактісінің анықталуына байланысты мазмұны бойынша әртүрлі бастапқы тергеу жағдайлары қалыптастырылады. Жалған ақшаны немесе бағалы қағаздарды сату фактісі анықталған кезде алты бастапқы типтік тергеу жағдайлары туындауы мүмкін. Шетелдік жалған ақшаны немесе шетел валютасындағы бағалы қағаздарды сату фактісі анықталған кезде үш бастапқы типтік жағдай анықталды[1, 87 б.].Қарастырылып отырған санаттағы істерді тергеудің бастапқы кезеңіне ерекше назар аудару керек, біздің ойымызша, соның ішінде арнайы білімді қолдану мәселесін жан-жақты саралануы тиіс.
Сараптама осындай білімді пайдаланудың, сондай-ақ жаңаларын алудың және қолда бар дәлелдемелерді тексерудің (нақтылаудың) дербес процестік нысаны болып табылады.Қазақстан Республикасының Қылмыстық процестік кодексінің 7 ба бының 41 бөлігіне сәйкес со тқа  дейінгі іс жүргізу - қылмыстық істі со тқа  дей - інгі тергеп-тексеру ба ста лға нна н ба ста п о ны про куро р мәні бо йынша  қа ра у не іс бо йынша  іс жүргізуді то қта ту үшін со тқа  жібергенге дейін іс бо йынша  іс жүргізу, со нда й-а қ жекеше а йыпта  - ушының және қо рға ушы та ра птың қылмыстық іс бо йынша  ма териа лда р да йында уы. А лдын а ла  тергеу - со тқа  дейінгі тергеп-тек - серу ста диясы жүргізілетін негізгі про цессу - а лдық ныса н. А лдын а ла  тергеу со тқа  дейінгі тергеп-тексеру ба ста лға нна н кейін дереу ба ста  - ла ды. Бұл, со тқа  дейінгі тергеп-тексеруді ба ста у ста диясының а яқта луы, келесі ста дияға  - со тқа  дейінгі тергеп-тексеру ста диясына  а уыса ды де - генді білдіреді.А лдын а ла  тергеп-тексеру - бұл а нықта уды жүзеге а сыра тын тұлға ның, а нықта у о рга нының, тергеушінің, со нда й-а қ про куро рдың про цессу - а лдық қызметі. Бұл қызмет со тқа  дейінгі тергеп тексерудің ба ста луына н тергеушінің а йыпта у а ктісін жа са уына  дейін жүргізіледі [2, 120 б.]. А[ ]лдын а[ ]ла[ ] тергеп-тексеру - со[ ]тқа[ ] дейінгі іс жүргізу терминінің сино[ ]нимі бо[ ]лып та[ ]была[ ]ды.
Қазақстан Республикасының қылмыстық процестік кодекісінің негіздерін басшылыққа ала отырып, со тқа  дейінгі тергеп-тексеру ба ста пқы бөлігі со тқа  дейінгі тергеп-тексерудің ба ста луы бо лып та была ды. Со тқа  дейінгі тергеп-тексерудің ба ста луы - өз а лдына  жеке ста дия, 2015 жылдың 1 қа ңта  - рына  дейін бұл ста дия қылмыстық істі қо зға у ста диясы бо лып а та лып келді. Тергеп тексерудің то лық бо луы үшін за ңмен реттелген со тқа  дейінгі іс жүргізу ба рысында  құқықта  қо лда ныла тын а рна йы терминдердің ұғымда рын а нықта п, а жыра та  білу ма ңызды. А[ ]лдын а[ ]ла[ ] тергеп-тексеру және а[ ]лдын а[ ]ла[ ] тергеу ұғымда[ ]рын а[ ]жыра[ ]та[ ] білу а[ ]са[ ] ма[ ]ңы - зды. ҚР ҚПК а[ ]лдын а[ ]ла[ ] тергеу термині со[ ]тқа[ ] дейінгі тергеп-тексеру терминімен қа[ ]та[ ]р қо[ ]л - да[ ]ныла[ ]ды (мыса[ ]лы, ҚР ҚПК 196 ба[ ]бы).
Осындай негіздерді басшылыққа ала отырып со тқа  дейінгі іс жүргізу мына  - ла рды қа мтиды: со тқа  дейінгі тергеп-тексерудің ба ста луы; со тқа  дейінгі тергеп-тексеру; жекеше а йыпта ушының және қо рға ушы та ра птың қыл - мыстық іс бо йынша  ма териа лда р да йында уы; күдіктінің іс-әрекетінің са ра ла нуын а йқында у; со тқа  дейінгі тергеп-тексеруді жүргізетін а да м - ның а йыпта у а ктісін жа са уы. Со тқа  дейінгі тергеп-тексеру ба ста пқы және қо рытынды бөліктерді қа мтиды: - ба ста пқы бөлік екі фа кто рмен а йқында ла  - ды: а ) қылмыстық құқық бұзушылық тура лы ха  - ба рдың со тқа  дейінгі тергеп тексерудің біріңға й тізілімінде бұда н әрі - (СДТБТ) тіркелуі, бұнда й тіркелудің жылын, а йын, күнін және са ға тын дәл көрсете о тырып; б) бірінші кезек күттірмейтін тергеу әрекетінің жүргізілу уа қыты, ха тта ма да  жүргізілген әрекеттің жылын, а йын, күнін және са ға тын дәл көрсете о тырып; - қо рытынды бөлік төрт фа кто рмен а йқын - да ла ды: а ) со тқа  дейінгі тергеп-тексеруді жүр - гізетін а да мның жа са ға н а йыпта у а ктісін про  - куро рдыңбекітуі; б) про куро рдың қылмыстық теріс қылықта р тура лы ха тта ма ны бекітуі (іс бо йынша  іс жүргізу қылмыстық теріс қылық ту - ра лы ха тта ма  ныса нында  бо лға н жа ғда йда );в) про куро рдың а йыпта лушыны со тқа  беру тура лы қа улы шыға руы және қылмыстық істі со ттылығы бо йынша  со тқа  жіберуі; г) іс бо йын - ша  іс жүргізуді то қта ту. Со тқа  дейінгі тергеп-тексеру са тысының жа лпы ша ртта ры дегеніміз - бүкіл қылмыстық про цестің ба рысын қа лыпта стыра  - тын, реттейтін, жүйелейтін және жүргізілудің про цесуа лдық тәртібін а нықта йтын ережелердің жиынтығын а йта мыз.
Сотқа дейінгі тергеп - тексеру басталғанан кейін ғана тергеп тексеру стадиясы басталады. Бұл негіздер бойынша Қазақстан Республикасының Қылмыстық процестік кодексінің 24 та ра уында  187 - 201 ба пта р а ра лығында  а йтыла ды. Дәлірек келер бо лса қ, о ла рға  тергеулік, со тқа  дейініг тергеп-тексеру жүргізілетін жер, со тқа  дейін - гі тергеп-тексеру ныса нда ры, со тқа  дейінгі же - делдетілген тергеп-тексеру, а нықта у ныса нында  және ха тта ма лық ныса нда  жүргізілетін со тқа  дейінгі тергеп-тексеру, со тқа  дейiнгі тергеп-тек - серудің мерзімі, про куро рдың со тқа  дейінгі тер - геп-тексеру ба рысында ғы өкілеттіктері, тергеу, жедел-тергеу то бының со тқа  дейінгі тергеп-тек - серуді жүргізуі, то п жетекшісінің өкілеттіктері, а нықта у о рга нда рының а лдын а ла  тергеу жүзе - ге а сырыла тын істер бо йынша  қызметі, тергеу әрекеттерін жүргізудің жа лпы қа ғида ла ры, со тқа  дейінгі тергеп-тексеру ба рысында  шыға рыла  - тын қа улыла р, тергеу әрекеттерінің ха тта ма сы, қылмыстық құқықбұзушылықта р және ба сқа  да  құқықбұзушылықта р жа са уға  ықпа л еткен мән-жа йла рды жо ю жөніндегі ұсыныста р жа са у, со тқа  дейінгі тергеп-тексеру деректерін жа рия етуге жо л бермеу сияқты жа лпы ша ртта р қа ра  - стырылға н [2, 109 б.].
Жалған ақшаны дайындау және өткізу фактісі бойынша қылмыстық істі бастаудың тағы бір ерекшелігі бұл жалған ақша екендігін нақты сенімді талдау жасалуы тиіс. Ол үшін мынадай шаралар жүргізіледі:
жалған ақшаны тексеру зерделенетін банкноттардың барлық элементтерін талдауды;
жалған банкноттарды шынайы банкноттармен және анықтамалық деректермен салыстыруды қамтуы тиіс;
жалған ақшаның пайда болу көзін анықтау үшін тексерулер жүргізілуі тиіс;
криминалистік техника құралдарын қолдану қажет.
Қолдан жасалған ақшаларды қарау кезінде қолдан жасалғанын көрсететін белгілер белгіленуге, олардың көмегімен банкнот дайындалған материалдарға назар аударылуға, сондай-ақ бұл ретте пайдаланылуы мүмкін құрылғылар, техникалық құралдар орнатылуға тиіс. Осындай ақпараттарды тінту кезінде анықтап алу қажет[3, 92б.].
Жалған ақшаны дайындау және сату бойынша қылмыстық әрекеттің типтік тәсілдері:
- жалған ақшаның шынайлылығы-бұл тек қана 1990 жылға дейінгі жүз долларлық ақшалай билеттер, қағаз бойынша, сапасы мен бейнені көрсету тәсілдері бойынша шынайы ақшалай билеттерге толық сәйкес келеді;
- Капель-сиялы принтердің көмегімен ақша купюраларын жасау. Негізгі сиялы басып шығаруды қолдана отырып, ақша белгісінің жалған жасалуының белгісі - барлық кескіндер үш -- төрт түстің хаотикалық орналасқан нүктелерінен тұрады;
- электрофотография жарық әсерінен электр параметрлерін өзгерту үшін фото өткізгіштердің қасиетіне негізделген;
- тегіс офсеттік басып шығару. Тегіс офсеттік басып шығару өнеркәсіптік жабдықты пайдалануды қамтиды және жеткілікті мөлшерде өнім алуға мүмкіндік береді;
- ішінара жалғандық шынайы ақшаға өзгерістер енгізуде көрінеді;
- купюраларды трафаретті баспа тәсілімен дайындау. Экранды басып шығару формалары-бұл жақтауға созылған торлар. Бос орын элементтері бояу өтпейтін қабатпен жабылған. Бұл жағдайда басып шығару элементтері ашық;
- әр түрлі деңгейдегі жалған монеталар жасау. Бұл операция құрамында қорғасын бар қорытпалардан жасалған, сондықтан жалған монеталар қағазбен байланысқан кезде қара жолақтар қалдырады[4, 120 б.]..
Жалған ақша жасау термині Жалған қағаз ақшаны немесе металл монетаны, сондай-ақ ҚР валютасындағы бағалы қағаздарды не шетел валютасын немесе шетел валютасындағы бағалы қағаздарды өткізу мақсатында дайындау деп түсініледі. Жалған несие немесе есеп айырысу карталары мен өзге де төлем құжаттарын өткізу немесе өткізу мақсатында жалған ақша жасауға тергеу әдістемесінің негізінен Контрафактілік деп аталады.
Контрафактілік-бұл экономикалық қызмет саласындағы қылмыстардың бірі, өйткені ол елдің ақша - несие жүйесіне әсер етеді, ел ішінде де, экономикалық емес қызметте де экономика мен экономикалық байланыстарға зиян келтіреді. Контрафактілік-бұл ерекше қауіпті мемлекеттік қылмыс және ғасырлық тарихы бар қылмыс. Құқық қорғау органдарының онымен күресуге бағытталған тұрақты күш-жігеріне қарамастан, соңғы уақытта осындай қылмыстардың өсуі байқалады, мысалы:соңғы 5 жылда Қазақстанда ақша айналымынан 15 мыңнан астам жалган купюралары 60 млн теңгеден астам сомаға ұлттық валютаның және 1099 800 долларға 12 мыңнан астам шетел валютасының жалған купюралары, 226 900 Еуро, 1 327 020 рубль, 6 100 Түрік лирасы, 1600 юань тәркіленді. "Жалған ақша өндіретін 29 цехтың қызметі тоқтатылды, 7 мыңнан астам жалған ақша купюрасы жойылды, 102 адам сотталды. ҚР ҚМА, Ресей және Грузия азаматтарынан тұратын трансұлттық ҰҚТ қызметінің жолын кесті. Олар номиналы 500 евролық, құны 75 мың еуро болатын жалған банкноттарды жеткізудің халықаралық арнасын ұйымдастырды", - деді агенттік. Сондай-ақ, құны 935 мың доллардан асатын 100 долларлық жалған купюраларды сатудың жолы кесілді.
Батыс елдер іқызметтерінің бағалауы бойынша, жалған ақшаның ең көп саны Польша, Италия, Түркия, Чехия, Голландия, Венгрияда жасалады. Бұл елдердің ішінде: Израиль, Ливан, Сирия. Ақша немесе бағалы қағаздар олардың нысаны, суреті, мөлшері, түсі және өзге де деректемелері бойынша түпнұсқаға елеулі ұқсастығымен жалған деп танылады. Жаппай сатуды болдырмайтын түпнұсқаға өрескел жалған және анық сәйкес келмеген жағдайда алаяқтық ретінде анықталуы мүмкін.
Елімізде 1993 жылы ақша реформасын жүргізу барысында ұлт мақтанышы, тəуелсіз мемлекет рəмізі, мемлекет тəуелсіздігінің басты бір белгісі болатын өзінің алғаш ұлттық валютасы -- теңгені шығарды. Қазақстан халқының басым көпшілігі нарық жағдайына жаңа үйреніп, оның заңдылықтарын енді игеріп жатуы жаңа қылмыстар түрлерін пайда болуына əкеп соқты. Оның нақты бір көрінісі -- жалған ақша мен бағалы қағаздарды қолдан жасау, сақтау не оларды сату.Тиындардың пайда болуы жəне олардың жалған түрлерінің пайда болуының аралығындағы уақыт көп емес. Ақша белгілер эволюциясы жалған ақшалармен бірге жүрді, бұған қоса жалған ақша жасаушылар өздеріне пайда табу мақсатында жалған ақша шығарудың жаңа жолдарын тез арада тауып отырды. Бірақ сол кездегі мемлекеттер жалған ақша жасаушыларға қатаң сыйақыларын берді. Ежелгі Грекияда ақша айналымына келтірілген шығын үшін, атақты Солон заңдарына сəйкес өлім жазасына кесілді. Б.э.д. 1792 - 1750 жж. билік еткен Вавилон патшасы Хаммурапи заңдары бойынша да жалған ақша жасаушылар өлім жазасына кесілді [5;65б]. Жалған ақша жасаушылардың қудалауына байланысты шыққан б.э.д. IV ғ. Рим императоры Карнелийдың жалған тиындар туралы заңы -- ежелгі мемлекеттік актілерінің бірі. Бұл Рим заңы жалған ақша жасаушыларға қатаң болған жоқ, алтын тиындарға басқа металдар қоспасын қосқан үшін тек ғана мемлекетен қудаланды. Кейін император тиын шығаруға байланысты монополиясының күшейуіне байланысты, жалған ақша шығарғаны үшін рим құқығы бойынша мемлекеттік қылмысы деп танылып, өртеу немесе жабайы аңдарға талатқызу арқылы өлім жазасына кесілді [5; 29].
Қазақстан ұлттық банкі 2001 ж. 3 наурыздағы № 58 нұсқауында ақша белгілерінің түпнұсқалылығы мен төлем қабілеттілігін анықтау тəртібін баяндаған. Мəселен, 135 нұсқауда айтылғандай, жалған белгілері бар банкноталар мен тиындар қатарына заңсыз пайда табу мақсатында алғашқы түрі өзгертілген. Яғни банкноталарды көшіру, жапсырма, сурет, мəтін не санды қайта басу нəтижесінде өзгерістердің сыртқы түрі түпнұсқа банкоталардың сəйкес белгілерімен ұқсас келіп, осындай банкнота түпнұсқа ретінде танылатын болса, ол жалған ақша деп саналады [6].
Берілген мəселенің шешімін табу үшін, республикамыздың Жоғарғы Соты Пленумының нормативті нұсқауын шығару қажет болып көрінеді. Онда жалған ақша, тиындар мен бағалы қағаздарға қатысты нақты шектеулер бөлімін беру керек, сөйтіп ҚР Жоғарғы Сотының Пленумы нұсқауына баламалы құқық қолдану тəжірибесін алдын ала тергеуде де, сот тергеуінде де қолдануға болады .Осымен бір мезетте ҚҰБД билігінің нормативті-құқықтық актілерімен əр түрлі номиналды айналымдағы банкноталар мен тиындарды алмастыру мен айналымға енгізу, енгізу шарттары мен мерзімдері анықталады, ақша белгілері алмастырылады .
Мəселен, ҚҰБ 2000 ж. 20 шілдедегі № 300 Қазақстан Республикасы ұлттық валютасының айналымдағы ақша белгілерін алмастыру туралы нормативті нұсқауына сəйкес ұлттық валютаның ақша белгілерін қорғауға байланысты қосымша шараларды орындау мақсатында 2000 ж. 1 қыркүйегінен бастап 200 жəне 500 номиналды теңгелер айналымға енгізілген. 1993 жəне 1994 жж. 200 жəне 500 номиналды теңгелер айналымнан шығарылады, оларды алмастыру 2001 ж. 31 тамызға дейін жалғасады. 2001 ж. 1 қыркүйегінен бастап ҚР аумағында 1993 жəне 1994 жж. шығарылған 200 жəне 500 номиналды теңгелерді айналымда жүргізуге тыйым салынады. Осы мезеттен бастан ескі үлгідегі ақша белгілері ҚР аумағында кез-келген төлем түрі бойынша заңды төлем құралы болудан қалады. Екінші деңгейлі банктерге 1 жыл ішінде ескі үлгідегі ақша белгілерін қабылдап, сараптама арқылы түпнұсқалылығы дəлелденгеннен кейін, оны жаңа ақша белгілеріне ауыстырады[7].
Осы себептерге қарамастан, біздің ойымызша, аталған шаралар тиімді емес, ескі үлгідегі ақша белгілерін айналымға енгізу Қазақстан ішінде де, одан тыс жерлерде де жалғасып келеді. Сəйкесінше, заңды жəне жеке тұлғалар ескі үлгідегі банкноталарды айналымға енгізеді, яғни өздері білмей заңсыз əрекеттерге барады. Біздің пікірімізше, бұл енгізілетін жəне алынып тасталатын банкноталар мен тиындардың ұқсастығы, сол секілді ұлттық валютаның айналымдағы ақша белгілерінің ауыстырылуы туралы ҚР халқының білмеуімен байланысты. Мəселен, айналымға енгізіліп отырған 20 жəне 50 номиналды АҚШ долларларының купюра көркемдігінде бірқатар өзгерістер бар.
ҚР ҰБ қолма-қол ақша айналысы департаментінің банкноттар мен монеталарды сараптау басқармасының мәлімдеуіне сәйкес 2021 жылдың алты айында Ұлттық банк пен екінші деңгейлі банктер 1 млн теңгеден астам сомаға 336 жалған ақша белгілерін (333 банкнот және 3 монета) анықтады. Өткен жылдың осы кезеңінде осындай 390 банкнот табылды.
"Көбінесе номиналы 2 000 және 5 000 теңгелік купюраларды қолдан жасайды - жалпы көлемнің 65% және 19%. Қалған 16% басқа номиналдағы банкноттар мен монеталарға тиесілі. Жалған ақшаның көп бөлігі Алматыда (228) және Нұр-Сұлтанда (43) анықталды".
Контрафактілер негізінен визуалды қорғаныс элементтерін еліктейді. Бір қарағанда, олар бірдей болуы мүмкін, бірақ банкнотты мұқият қарап, сіз жалғандықты анықтай аласыз. Төлнұсқа банкноттар айқын бейнелерімен ерекшеленеді, мифтік Самұрық құсы түріндегі су белгісі, сондай-ақ саңылауда анық көрінетін қорғаныш Жібі бар.
Қазақстан Республикасының айналымдағы ақша белгілері банкноттардан және монеттерден тұрады. Қазақстан Республикасының аумағында ақша қаражатын шығару, олардың айналымын ұйымдастыру және оларды айналымнан алу ісін тек Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі банкноттар мен монеттерді қолма-қол емес эквивалентін алып банктерге сату түрінде жүзеге асырады. Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі банкноттар мен монеттердің қажетті санын анықтайды, олардың жасалуын қамтамасыз етеді, қолда бар қаражатын сақтау, жою және инкассациялау тәртібін белгіленді (Қазақстан Републикасының Ұлттық банкі туралы Заңның 38, 40, 42-баптары) [8].Жалған ақша немесе қағаздар жасау немесе сату әрекеті үшін жауаптылық ҚР Қылмыстық Кодексінің баптарында көзделген.
"Жалған ақшаны анықтау мүмкіндігінің болмауына байланысты жалған ақша көп жағдайда дүкендер мен базарларда айналымда болады. Қазіргі заманғы технологиялар жағдайында жалған ақша жасау қылмыстық топтармен жоғары кәсіби деңгейге және ағымға қойылды. Сарапшылардың айтуынша, контрафактілер түсі, рельефі, су белгілері, қорғаныш жіптерін дәл еліктейді. Сондықтан нақты купюраны қолдан жасалған купюрадан ажырату қиындай түсуде, көптеген сатушыларда олар күдік туғызбайды",-делінген Мемлекеттік кірістер комитетінің баспасөз қызметінің ақпаратында.
Жалпы қоғамда экономикалық қылмыстың нақты осы түрі көбеюде. Жалған ақшаны дайындау мен сатуға байланысты қылмыстық істерді бастау негіздері мен себептері анықталғаннан кейін. Қылмыстық істі бастау туралы қаулы шығарылып, Прокурорға жолданады. Жалған ақшаны дайындау мен сатуға байланысты қылмыстық істерді сотқа дейінгі тергеп тексеру жүргізуде дәлелдемелер жеткілікті болғанда тергеудің келесі кезеңінде типтік тергеу жағдайлары жиі кездеседі:
1) айып тағылған адамдар өз кінәсін толық мойындауы. Бұл істе олардың кінәсі туралы жеткілікті дәлелдер бар. Бұл жағдайда тергеуші тергеуді аяқтайды, айыптау актісін жасайды және оны бекіту үшін прокурорға береді;
2) қылмыстық топтың (ұйымның) жекелеген мүшелеріне айып тағылса, олар қылмыс жасағаны үшін өз кінәсін мойындайды. Топтың қалған мүшелері және олардың орналасқан жері туралы мәліметтер бар. Бұл жағдай шешілген кезде қылмыстық топтың (ұйымның) қалған мүшелерін ұстау, сондай-ақ қосымша дәлелдемелік ақпарат жинау ұйымдастырылады;
3) қылмыстық топтың (ұйымның) мүшелеріне айып тағылса, тоқтатыла тұрады. Олар өздерінің кінәсін мойындамайды, алибиге нұсқайды. Бұл жағдайды шешу кезінде алиби тексеріліп, осындай қылмыстық іс-әрекеттен хабардар адамдар анықталады. Бұл, ең алдымен, күдіктілермен жақын қарым-қатынаста болмаған және қылмыс фактілерін жасыруға мүдделі емес адамдар.
Маңызды ақпаратқа әртүрлі көмекші және техникалық операцияларды жасаған немесе жалған ақша мен бағалы қағаздарды ұйымдастырушылармен немесе өндірушілермен жабдықтау қатынастарымен байланысты, олар өз еркінен тыс қылмысқа қатысады деп ойламайтын адамдар ие болуы мүмкін.
Келесі кезеңде сот сараптамалары мен тергеушінің оқиғаның материалдық объектілері мен жағдайлары туралы ақпарат жинау жөніндегі іс-әрекеттері маңызды, өйткені бұл ақпарат сарапшылар үшін бастапқы болып табылады және сарапшы анықтаған белгілерді дұрыс бағалану үшін қажет.

Жалған ақшаны жасау мен пайдалануға қатысты қылмыстық істерді тергеу мен алдын ала зерттеу органдарының заң бойынша əрекет етуіне прокурорлық бақылаудың билік ету сипаты басым, нақтырақ айтқанда: прокурор қаулылары мен ұсыныстары, қылмыстық істерді ашу зерттеуге байланысты бақылау актілерінің орындалуы тергеу мен алдын ала зерттеу органдарының жауапты тұлғалары үшін міндетті саналады. Прокурор кез келген қылмыстық істің ашылуына араласып, тіпті тергеу əрекеттеріне қатысуға да құқылы болады
Қылмыстардың әрбір жеке түрлері бойынша анықтауға жататын мән-жайлар шеңбері Қазақстан Республикасының Қылмыстық процестік кодексіне сәйкес баптарымен анықталады. Заң нормалары мен тергеу тәжірибелерін басшылыққа ала отырып, криминалистикалық әдістеме тергеушіге қылмыстардың әрбір түрі немесе тобы бойынша анықтауға жататын мән-жайлардың қатарын нақтырақ анықтауға мүмкіндік беретін ұсыныстарды өңдеп жетілдіреді. Анықтауға жататын мән-жайлар Қылмыстық процкстік кодекстің сәйкес баптарының диспозициясы мен қылмыстық процестегі дәлелдеу пәні элементтерінің механикалық үйлесімділігі ғана емес екендігін нақты ескертіп өткеніміз жөн. Аталған санаттар қылмыстық процестік және қылмыстық құқық ғылым салаларына жатады, криминалистика ғылымымен толықтырылады, өңделеді, жетілдіріледі және де соның негізінде жаңа сапаға ие болады.
Қылмыстардың жекеленген түрлерін тергеу әдістемесінің құрылымы мен мазмұны.Әртүрлі қылмыстарды тергеу әдістемесіне арналған окулықтар мен монографияларда құрылымның толықтығы мен кезектілігін қамтамасыз ететін материялдар ұйғарылып қабылданған нақты бір схемамен беріледі.
Қылмыстардың нақты бір түрлері мен топтарын тергеу әдістемесінің типтік құрылымына сәйкес жеке әдістемеден келесілер көрініс табуы қажет:
:: нақты қылмыс түрін (тобын) тергеу кезінде анықгауға жататын жағдайлар;
:: нақты бір қылмыс түрінің криминалистикалық сипаттамасы;
:: қылмыстық істі қозғау және берілген санаттағы іс бойынша тергеудің алғашқы кезеңін жоспарлау ерекшеліктері;
:: тергеудің әрбір кезеңіндегі туындайтын типтік ситуацияларына, сондай-ақ тергеушінің әрекетінің тақтикалық және ұйымдастыру мен басқа да шараларының ерекшеліктеріне байланысты тәртіп ережелері (багдарламасы, алгоритмі);
:: берілген сипаттағы істер бойынша арнайы білімдерді қолдану ерекшеліктері;
:: қоғамның көмегін пайдапану ерекшелігі;
:: қылмыстың берілген түрін тергеу кезінде тергеушінің анықтау аппараттарымен өзара байланысын үйымдастыру;
:: сәйкес санаттағы істі тергеуге байланысты материалдары бойынша тексеріс жұмыстарын ұйымдастыру.
Жеке әдістеменің бұл құрылымы криминалистикалық әдістеменің жалпы ережелерінің құрылымы сияқты типтік болып табылады; бұған осы және басқа да анықтаулар жатады. Жеке әдістеме толық деңгейде өнделіп жетілдірілген деуге болады, ол қазіргі криминалистика тарауларының барлық талаптарына жауап береді және оның ары қарай дамуының базасын құрайды.
Тергеу әдістемесінің мазмұнына кіретін негізгі дәрежелерге - қылмыстардың криминалистикалық сипаттамасы, типтік тергеу ситуациясы, тергеу кезендері, арнайы білім жатады. Тергеу ситуациясы - тергеудің белгілі бір кезеңінде қолданылатын тергеушінің қолындағы тергеу ісіне маңызды ақпараттар (дәлелдемелер, сондай-ақ процесуалдық емес жолмен алынған мәліметтер).
Тергеу ситуациясының мазмұны келесілерден турады: іс бойынша жиналған дәлелдемелерден; тергеу үшін маңызды басқа да ақпараттардан; алынған ақпаратгардың қайнар көзі туралы мәліметтерді алудан.
Бұл фактілі мәліметтер жиынтығы өз кезегінде тергеліп отырған оқиғаның нақты кезеңінің бейнесін толық әрі обьективті түрде сипаттайды және тергеуші оны бағалай отырып өзінің кейінгі жүргізетін тергеу әрекетін анықтауға мүмкіндік береді.Тергеу ситуациясын багалау оның мазмұнына кіре ме деген сұрақтардың туындауына байланысты көптеген пікір-таластар болуда. Кейбір авторлардың пікірлері бойынша тергеу ситуациясының түсінігіне міндетті түрде субьективтік жағдайды бағалау кіреді және ол бір-бірімен байланысты екі бөлімнен тұрады - фактілік және перспективті (тергеудің алдагы болашағы). Бұл авторлардың пікірлерінше перспективті бөлім тергеудің нақты жағдайын тергеушілердің бағалауы мен олардың алдында тұрған мәселелерді анықтаудан және көздеген мақсатына жету үшін белгілі бір әдіс-тәсілдерді тандауларынан тұрады. Тергеу ситуациясының маңызды элементі болып тергеушінің өзі табылады; тергеушінің санасында қалыптасқан жағдайға байланысты перспективті бөлімнің қалыптасуы, ең алдымен тергеушінің өзінің талпынысына байланысты келесі жағдайдағы фактілік бөлімге өтеді. Барлық жағдайда тергеуші алдымен тергеу барысын талдауы тиіс, іс бойынша жиналған қандай да бір мәліметтерді бағалай отырып, соның негізінде өзінің кейінгі жүргізетін тергеу әрекеттерін жоспарлауы қажет. Тергеушінің алда тұрған мәселелерді шешуі, іс бойынша жиналған дәлелдемелер мен басқа да қолда бар деректерге байланысты болады [10;68б]. Нақты сөзбен айтқанда тергеудің алдағы барысы және алынған мәліметтер өзара үзіліссіз диалектикалық байланыста болады. Дегенімен де ситуация салыстырмалы жеке категория ретінде тергеу ситуациясының мазмұнына кірмейді және оның шеңберінен тыс Тергеу ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.