Араб тілін үйретудегі қиындықтар

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

ӘОК 37:001.1218 (574)
Сидикова Гульчехра Бегалиевна
Араб тілін үйретудегі қиындықтар
Проблемы преподавания арабского языка
Issues in teaching Arabic Language
(Қазтұтынуодағы Қарағанды Экономикалық Университеті, Қарағанды қаласы)

Қазтұтынуодағы Қарағанды экономикалық университеті
Оқытушы Сидикова Г.Б.

Араб тілін үйретудегі қиындықтар

Аннотация
Бұл мақалада араб тілін оқытудағы қиындықтар мен күрделі мәселелері айтылған. Араб тілі сабағындағы негізгі мәселе әріптерді дұрыс шығару маңыздылығы сөз болады. Әдіс-тәсілдерді шебер қолдану арқылы түрлі қиын мәселелерді шешу жолдары да баяндалады.
В данной статье сообщается о трудности преподования арабского языка.В арабском языке основная эта- проблема правильное пройзношение и говорение. А также указывается решение проблемы применением разных методов.
This article is devoted to difficulties of teaching the Arabic language. In the Arabic lesson the main problem is pronunciation and speaking. And also indicates the solution of the problem by using different methods.

Қазіргі күнде заман талабы тіл білу, үйрену және дұрыс үйрету болып тұр.Күмәнсіз, қанша тіл білсек, соншалықты көз-қарас, ой-өрісіміз кеңінен дамып және сонша халықпен қарым- қатынаста бола алатынымыз.Сонымен қатар, көп тілдер білуімізбен көп жетістіктерге жететініміз де анық. Бүгінгі таңда, қуанарлық жағдай - тіл үйренушілер саны күннен күнге артуда және тіл уйренулеріне өте көп мүмкіндіктер де бар. Статистика бойынша, тіл үйренушілер арасында көш бастап тұрған тілдер - ағылшын,қытай ,испан,орыс және араб тілдері.
Қазақстанда араб тілі бұрынғы Қазақстан Компартиясы Орталық комитеті мен Министрлер кеңесінің қаулысы бойынша 1975 жылдан бері оқытылып келеді. Қазіргі уақытта республика бойынша елуден аса жоғары және орта білім беру орындарында араб тілі арнайы пән ретінде жүргізілуде.
Араб тілі - тілдік қоры жағынан ең бай тілдер қатарына жататын, Батыс Азия мен Солтүстік Африка елдерінде тұратын арабтардың тілі.Осы тіл 26 елде ресми түрде мемлекеттік тіл деп болып саналады және араб тілінде 200 миллионнан астам адам сөйлейді. Араб тілінің басқа тілдерден айырмашылығы -- парсы және иврит тілдері сияқты араб жазуы оңнан солға жазылады.
Арабтардың тілі туралы алғашқы еңбектер Ефрат пен Тигр бойындағы Баср және Куф қалаларында шықты. Бұл екі қалада грамматикалық екі мектеп - екі бағыт пайда болды. Олар өзара бір-бірімен түрлі мәселелер жөнінде айтысқа түсіп, пікір алысып отырды. Кейіннен грамматикалық ғылым орталығы Араб халифатының сол кездегі астанасы Бағдатқа көшті.
Баср мектебінің өкілі Сибавейхи Аль-Китаб деген үлкен еңбек жазды. Мұнда 1000-нан астам өлең бар. Кітап мысалдары Құраннан және ертедегі поэзиядан алынған. Сибавейхи дыбыстардың жасалуының 16 түрлі орнын көрсете келіп, оларды соған сай топтастырады: сөз таптарын етістіктер, есімдер, сан есімдер деп үшке бөлді.
Лексикология мен лексикография саласында араб тілі өте дамыған тіл болып саналды. Олар лексика материалдарын көптеп жинап, түрлі сөздіктерге топтастырды; әр пәнге байланысты сөздіктер шығарды. Әлемнің екінші ұстазы атанған Әл-Фараби тіл білімнің бірқатар теориялық және практикалық мәселелері бойынша да маңызды зерттеулер жүргізген. Ұлы ғалым өзінің Ғылымды классификация жасау деген 5 бөлімнен тұратын еңбегінің бірінші бөлімін адамдардың бір-бірімен қатынас жасап, өзара түсінісетін құралы - тілдің заңдылықтары мен ерекшеліктерін зерттейтін ғылымға арнаған. Бұл бөлімі Тіл туралы ғылым деп аталады. ХІ ғасырда лексикографиялық теңдесі жоқ бір ірі еңбек пайда болды. Ол - Диуани лұғат-ат-түрік (Түркі сөздерінің жинағы) - орта ғасырдағы түркі халықтарының бәріне бірдей ортақ түркі тілдерінің белгілі бір ғылыми жүйеге түсірілген түрікше-арабша сөздігі. Бұл сөздіктің авторы ұлы филолог, ғалым Махмұд Қашқари.
Араб тілінің көрнекті ескерткіштерінің бірі- Құран. Арабтардың сөйлеу тілі египет, сауран, серия, иран, мағриб т.б диаліктілерге бөлінеді.Бұл диалектілердің бір-бірінен фонетикалық және лексикалық айырмашылықтары бар. XIII ғ. жазылған Ибн Манзурдың Лисан л-араб кітабында 80 мыңға жуық сөздік жинақталған.Араб тілі б.з 8-11 ғасырынан әдеби тіл болып қалыптасты. Сондай-ақ, араб тілінің грамматикасын құрастырушы алғашқы ғалымның бірі - Абу Асуад ад-Дуали,Халиф Амедтің замандасы.Ол сөз табын үшке бөлді: етістік, есім, шылаулар.
Басты тақырыпқа тоқталмас бұрын әуелі тілді уйрету барысына кішкене тоқталайық.
Кез-келген шет тілін үйрету ауызша үйретуден басталады. Әуелі араб тілінің фонетикасының тек өзіне тән дыбыстарымен танысады, оның дауыс ырғағы, екпіні, ритмі үйретіледі. Жаңа әліпби, әріп ерекшеліктері ескеріледі.
Тілдің әріптер мен дыбыстарын үйренгеннен кейін сөздердің жазылу-
оқытылуын үйрене отырып, сөйлем құрастырып, сөйлеуге қолдана бастайды. Яғни, сараптамалық ойлаудан синтетикалық ойлауға ауысады.
Қандай пән яки тілді уйрету үшін, оқытушының ұйымдастыру қызметінің маңызы зор. Мұғалімге қойылатын басты талап - оның ұйымдастыру қабілетінің жоғары болуы.
Содан кейін, шет тілін үйрету мынадай кезеңдерден өтеді:
I.а)Қабылдау
Бұл кезеңде оқытушы сөйлейді. Студент оқытушының сөзін тыңдайды.Яғни,
дәрісханадағы заттарды көрсетіп, оларды атайды. Мысалы:
هذا القلم. هذا الدفتر. هذه المسطرة. هذه كراسة
б)Бұйрықтарды орындау жаттығулары.
Оқытушы студенттерге бұйрықтар береді.
Мысалы: قف! اكتب! اجلس!
Оқытушы бұйрықтарды ымдап түсіндіреді.
в)Сұрақ қою арқылы иә, жоқ
Оқытушы сұрақ қояды. Оқушылар тек Иә не Жоқ деп жауап береді.
II.Қабылдау - еліктеу.
Оқытушы сөйлейді.Студенттер қайталайды.
III. Әңгімелесу.
Оқытушы әртүрлі сұрақ қойып, оған студенттер жауап беруді үйренеді.
IV.Сөйлеу
Оқытушы студенттермен араб тілінде сөйлеуі.
Оқытушы студенттерге шет тілін үйрету үшін өзі:
- шет тілін жетік білуі қажет;
- педагогика мен психологияны жақсы білуі;
- оқыту әдістері мен техникасын білуі;
- оқыту әдістерін оқу процесінде шебер қолдана білуі керек.
Шет тілін үйретуде студенттің есте сақтау қабілетінің маңызы зор.
Соңдықтан, мұғалім жаңа тақырыпты есте сақтау, есте ұзақ сақтау жолдарын білу керек. Есте сақтау қабілетінде ерікті, еріксіз болады. Бұл проблеманы зерттеген ғалым П.К.Зинченко еріксіз есте сақтау қабілет, бір нәрсені
қайталап жаттағанда емес, керісінше осы нәрсе туралы белгілі бір
қиындықтарды, мәселелерді талдағанда ғана іске қосылатының айтады. Ол үшін мынадай тәжірибе енгізілген. А тобындағы студенттерге жаттауға сөздер тізімі берілген. Ал Б тобындағы студенттерге сөздер берілмей, оларға ағылшын тілінде мәтін берілген және сөздермен жұмыстың түрле-рі мен сұрақтары берілген. Келесі сабақта екі топ студенттері бақылау жұмысын жазған, эксперимент Б тобы студенттерінің сөздері есте жақсы сақталғаның көрсетті.[1]
Сонымен қатар, мұғалімнің оқыту қызметіне түсіндіру, талқылау, хабарлау, түзету және үйреніп жатқан тіл арқылы білімді толықтыру, тілді ауызша және жазбаша қарым-қатынас құралы ретінде пайдалануға үйрету жатады.
Қандай тіл болмасын,үйрету барысында түрлі қиындықтар кездесе-тіні белгілі. Араб әріптері біздің көзіміз бен қолымыз үйренген латын және кирилл әріптерінен өзгеше екені анық. Бірақ ол араб тілі қиын дегенді біл-дірмейді. Тілдің қиындығы әріптерінің немесе таңбаларының күрделілігімен емес, олардың дыбысталуымен, тілдің грамматикасымен өлшенеді.
Араб тілін оқыту теориясында да қиындықтың бірі - ол тыңдап-түсіну.Себебі, араб тілінде көп сөздер сөйлеу барысында қысқартылып кетеді. Көп уақыт бойы әдіскерлер тыңдап-түсінуді сөйлеу қызметіның түрі деп те, оқытудың мақсаты ретінде де қабылдаған жоқ.
Кочкинаның мақаласында көрсетілгендей: ... шет тілін меңгеру және тілдік дағдыларын дамыту, негізінен, тыңдап-түсіну арқылы жүзеге асырылады. Сондықтан, тыңдап-түсіну ең үлкен қиындықты туғызады.
Оқыту процесінде қиындықтарды жою емес, оны жеңу дұрыс болып саналады. Психологтар атап өткендей, ең тиімді дайындық бұл жеке тұлғаның қобылжуын, оның еркі мен көңілін басқаға айналдыру кезінде жүзеге асады.
Оқытудағы қиындықтарды жеңу және соның негізінде шынайы жағдайда сәтті жұмыс істей алатын дағды мен іскерлікті қалыптастыру мақсатын жүзеге асыру үшін туындайтын қиындықтарды айқын елестете алуымыз керек:
1) тілдік мәселенің сипаты;
2) тілдік қарым-қатынастың формасы;
3) сөйлесудің мағыналық мазмұны;
4) ұсынылған хабарламаның шарттары;
5) ақпарат көздері;
6) тыңдаушының есту тәжірибесі.
Әдістемелік әдебиетте негізгі екі қиындық көрсетіледі: психологиялық және лингвистикалық.
1. Психологиялық сипаттағы қиындықтар:
- тыңдап-түсіну біржолғы естігенді қабылдайтын қиын дағды. Біржолғы таныстыру шынайы ауызша-тілдік қарым-қатынаспен байланысты. Бұл қиындықты оқушылардан қайталап сұрап, нақтылайтын сұрақтар қойып біртіндеп жоюға болады.
-тыңдап-түсінудегі әр түрлі ақпарат көздері қиындықтар туғызады. Механикалық тілді (жазба) қабылдау сөйлеуші адамды көрмегендіктен қиынырақ, себебі ол адам кейде керек кезде сөзін баяулатады немесе қайталайды, немесе ым-ишара түрінде көрсетіп көмектеседі (паралингвистикалық құралдармен). Оқытудың техникалық құралдарын пайдалануда мұндай көмектер ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.