Қазақ әдебиетін оқытуға байланысты методикалық проблемаларды зерттеу мәселесі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

А.Көшімбаев
Қазақ әдебиетін оқытуға байланысты методикалық проблемаларды зерттеу мәселесі.
Арнаулы профильдік мамандық беретін гуманитарлық ғылыми пәндер сияқты (тіл, әдебиет, тарих т.б) әдебиетті оқыту методикасының да өзінің мақсат -міндетіне, мазмұнына байланысты шешетін арнаулы мәселелері бар. Ол- мектепте қазақ әдебиетін оқыту әдіс-тәсілдеріне байланысты методикалық проблемалар. Қазақтың әдебиет тану және тіл- білімі ғылымдарымен салыстырғанда, әдебиет методикасы- кеш ееқалыптасып, кенже дамып келе жатқан пән. Соның әсер, салдарынан болу керек, көп жылдан бері оның жоғары оқу орындарына арналған оқулығы болмай келді. Бұған біріншіден , мектепте қазақ әдебиетін оқыту методикасы жөнінде күрделі ғылыми- методикалық зерттеу (арнаулы эксперимент, бақылау т.б жұмыстарының) шабан жүруі болса, екіншіден, методист педагогтар мен алдыңғы саптағы әдебиет мұғалімдерінің баспасөзде жарияланған озат тәжірибелерін терең зерттеп, жинақтап ғылыми -методикалық қорытынды жасаудың жеткіліксіздігі себеп болды. Бұдан шығатын қорытынды: қазақ әдебиетінің ұлттық ерекшеліктері мен сөз өнері ретіндегі табиғи қасиет-сипатын есепке ала отырып , мектепте әдебиетті оқыту әдіс-тәсілдеріне арнаулы эксперименттік, бақылау, зерттеу жұмыстарын үнемі жүргізіп отыру керек. Бұл мәселелерді ғылыми жолмен дұрыс зерттеп шешудің әдебиет методикасы үшін маңызы аса зор. Өйткені оның ғылыми пән ретінде өмірді орнықтырушы күші, оның перспективалық жолмен ілгері дамып отыруы, әдебиетті оқытудың әдіс-амалдарын бірден -бірге жетілдіріп отыру мәселелері жоғарыда айтылған методикалық проблемаларды шешіп, белгілі бір түйін, топшылаулар жасап, ғылыми-теориялық қорытындыға келумен байланысты. Демек, бұл- методиканың қайнар көзі, сарқылмас бұлағы болып табылады. Сөйтіп, методикалық проблемалар деп отырғанымыз- мектепте қазақ әдебиетін оқытуда қолданылатын әр алуан әдіс- амалдар мен тәсілдердің жиынтығы. Әдебиет сабақтарында нақтылы оқу- тәрбиелік процесте бұлардың дұрыс-бұрыстығын әдебиет тану, педагогика мен психология және басқа да туыстас, іргелес ғылымдарға сүйене отырып, ғылыми жолмен айқындап, негіздеп беретін тек қана әдебиет методикасы деп білеміз.
Мектепте әдебиет пәнін оқытуда, яғни әдебиет сабақтарында оқушыларға әдеби білім мен Коммунистік тәрбие беру ісін жүзеге асыруда, қолданылатын әдіс- амалдар мен тәсілдердің дұрыс- бұрыстығын бақылап зерттеудің әр түрлі

жолдары бар. Мысалы, арнаулы эксперимент жасау, Совет Одағындағы ұлт мектептерінің тәжірибелерін творчестволықпен пайдалану, оқушылардың жас, білім, ерекшеліктерін жүйелі түрде бақылап жан -жақты зерттеп отыру т.б.
Мектепте әдебиетті оқытудың ғылыми методикасын жасауда бұлардың әрқайсының өзінше атқаратын ролі, айрықша орны бар.
Эксперименттік әдіс. Бұл әдістің екі жолы бар:біреуін жай немесе жабайы эксперимент, екіншісін арнаулы ғылыми эксперимент деп атауға болады. Жабайы экспериментке әрбір мұғалімнің әдебиетті оқытудағы өз тәжірибесіне бақылау жасап, зерттеу жұмысын жүргізіп отыру жатады.
Әдебиет мұғалімі әрбір өткізген сабағына сын көзімен қарап, оның жетістік, кемшілік жақтарын есепке алып отыруға тиіс. Сабақты өткізуде қате-кемшіліктер қалай және неден кетті, себебі не- осыларды педагогикалық, методикалық тұрғыдан зерттеп, талдап, алдағы уақытта олаарды қайталамауды, сөйтіп, сабақтың сапасын арттыруды қамтамасыз етеді. Осының нәтижесінде әрбір әдебиет мұғалімнің оқыту тәжірибесі бірден -әдебиет мұғалімнің оқыту тәжірибесі бірден -бірге жетіліп, жинақталып, молая береді. Бұдан шығатын қорытынды: мұндай нәтижеге әдебиет оқытушысы өзінің өткізетін сабағына сын көзімен қарап, бақылауды дұрыс ұйымдастырғанда ғана жетеді. Егер де мектепте әдебиеттен сабақ беретін мұғалімдер екі не одан көп болса, осы сияқты тәжірибе сабақтарын өзге кластарда да жүргізуге болады. Параллель кластар болса тіпті қолайлы. Мұнда да жоғарыдағы сияқты нақтылы бір методикалық проблеманы шешу, соның дұрыс - бұрыстығын айқындау, сөйтіп, белгілі бір қорытындыға келу мақсаты көзделеді. Бұл, бір жағынан, мұғалімдердің өзара жұмыс тәжірибесімен алмасуы болса, екіншіден, әдебиетті оқыту әдіс- тәсілдерін жетілдіре беру жолындағы творчестволық ізденіс, толғаныс, эксперименттік жұмыс болып табылады.
Әрине, әдебиетті оқытуда әрбір мұғалімнің иөзіне тән даралық ерекшеліктері де бар. Бірақ мұның бәрі озат советтік педагогика ғылымына, методиканың теориялық ереже- қағидаларына негізделген болуы шарт.
Мектепте әдебиетті оқытуда орынсыз жаңашылдықтан, көрсе қызарлықтан аулақ болу керек. Сондай- ақ методикалық ой- өрісі тар, томаға тұйық өзі білген әдіс- амалдарымен оқыта беру (дұрыс-бұрысын өзі де білмейді) сияқты мінезден де сақтанған дұрыс.

Әрине, жеке мұғалімнің тәжірибесі арқылы ғылыми негізге сүйенген әдебиет методикасын жасау мүмкін емес. Алайда әдебиетті оқыту мәселесіндегі методикалық ой-пікірдің өрістеп дамуына, оқыту әдіс- тәсілдерін бірден- екі жетілдіре беру ісіне мұндай тәжірибенің де қосатын үлесі бар. Өйткені жалаң бақылау, жабайы эксперимент болып көрінсе де, оның ішкі сырында әдебиет мұғалімнің творчестволық өзінше ой -пікірі, жұмыс тәжірибесі бар. Міне, сондықтан да біз оның тәуір жақтарын ғылыми методикалық негізге сүйене отырып пайдаланамыз.
Ғылыми эксперимент. Бұл көбінесе эксперименттік сабақтар түрінде жүргізіледі, ғылымға негізделген әдебиет методикасын жасауда аса маңызды орын алатын бақылау, зерттеу әдістерінің бірі.
Арнаулы ғылыми эксперимент немесе эксперименттік сабақтарды маман кадрлары бар педагогикалық - методикалық кабинеттер, мұғалімдердің білімін жетілдіру институттары, ғылыми -зерттеу институттары сияқты арнаулы мекемелер мен жоғары оқу орындарының арнаулы кафедралары ғана ұйымдастырып ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.