Антропология тарихы мен теориясы пәні

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Антропология тарихы мен теориясы пәні

1-дәріс

Антропология адамды зерттейтін ғылым түрі. Антропология-тіршілік негізі. Антропология-адамдықтың бастамасы. Антропология, адамдар тіршілігің арқасында дамып жатса, біз антропологиялық зерттеулер арқасында жетіліп жатырмыз.

Антропология (көне грекше: ἄνθρωπος - адам) - адамның шығу тегін, дамуын, дене құрылысын, нәсілдік ерекшеліктерін зерттейтін жалпы биология ғылымының қоғамдық ғылымдармен тығыз байланысы бар саласы. Антропология ұғымы көне грек дәуірінен бастап, белгілі болғанымен орта ғасырдың аяғына дейін адамның физикалық құрылысын зерттейтін, ішінара адам психологиясы мен этнография ерекшеліктерін сипаттайтын да ғылым саласы болып келді.

Ал антропология ғылымын жоғарғы оқу орындары мен мектеп бағдарламарында оқыту жайына келсек. Бұл ауқымды сұрақ болғанымен, пайдасы мен берер білімініңде ауқымдылығын аңғаруымыз қажет. Антропология адамды зеттейтін ғылым. Антропологияны оқу, адамды оқу деген сөз. Әр адам өзі туралы, барша адамзат туралы, өткен адамзат жайлы білуге құқылы. Сол себепті, антропология пәнінің оқытылуы даусыз. Бұл пәннің басты қызметі-аумағында қарастырылған мәдени антропологиялық зерттеулердің ортақ бір міндеті - көптеген көзқарастарды, мектептер мен бағыттарды зерделей отырып тарихи-мәдени үрдістерге қатысты оқырманның өз көзқарасын және оның бойында өзіндік ой тұжырымдау мәдениетін қалыптастыру. Бұл оқулықтың қажеттілігі жайында сөз таластыру ауаға кеткен уақытпен тең. Ұсынылып отырылған онлайн дәрістің өзектілігі елімізде білім беру саласындағы түбегейлі реформалармен байланысты. Қазақстан Республикасы Президенті Н. Ә. Назарбаев «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласында еліміздің оқу жүйесінде мынадай инновациялық міндетті анықтады:

ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаев «Біз алдағы бірнеше жылда гуманитарлық білімнің барлық бағыттары бойынша әлемдегі ең жақсы 100 оқулықты әртүрлі тілден қазақ тіліне аударып, жастарға дүниежүзіндегі таңдаулы үлгілердің негізінде білім алуға мүмкіндік жасаймыз. Жаңа мамандар ашықтық, прагматизм мен бәсекелестікке қабілет сияқты сананы жаңғыртудың негізгі қағидаларын қоғамда орнықтыратын басты күшке айналады. Осылайша, болашақтың негізі білім ордаларының аудиторияларында қаланады» деген болатын.

Біздің антропология ұғымына жақындай түсуіміздің бірден бір себепкері және елбасы жолдауының орындаушысы қызметін атқаратын «Антропология тарихы мен теориясы» оқулығы деуге болады. «Антропология тарихы мен теориясы» - адам, оның пайда болуы, дамуы, табиғи және мәдени ортадағы тіршілік туралы ғылым - антропология туралы негізгі және белгілі оқулық. Ол оқулықтың авторы әйгілі американдық антрополог және этнолог Алан Барнард - Эдинбург университетінің профессоры, ол 40 жылдан астам уақыт бойы сабақ берген, Ұлыбритания ғылым академиясының мүшесі. А. Барнард салыстырмалы этнография, антропология тарихы, әлеуметтік антропология, адамның шығу тегі және тілі туралы 10-нан астам кітап пен жүздеген мақалалардың авторы. Оның шығармалары 17 тілге аударылған. Ол сонымен қатар басқа танымал кітаптардың - «Әлеуметтік антропология және адамның пайда болуы», «Символикалық ойдың пайда болуы» және «Тіл мен тарихқа дейінгі» авторы. Алан Барнардтың шығармашылығындағы еңбегі бізді мінсіз адам әлеміне бір қадам жақындатпаса, алыстатуы мүмкін емес.

«Антропология тарихымен теориясы» мазмұны антропология ғылымының қалыптасу тарихын, ондағы эволюция теориясы туралы тұжырымдарды, диффузионистік және тарихи-мәдени аймақтар теорияларын, функционализм және құрылымды-функционализм, әрекетке негізделген теорияларды, процессуалдық және маркстік көзқарастағы зерттеулерді, релятивизм, структурализм мен постструктурализмнің түрлі салаларын және енді ғана қалыптасып жатқан интерпретациялық және постмодернистік көзқарастарға қатысты тақырыптарды кеңінен қамтыған. «Кітаптың құрылымы тақырыптық және хронологиялық элементтерден тұрады. Сонымен бірге мен антропологиялық идеялардың жалғастығы мен өзгеру барысына, бұрынғы және қазіргі ұлы тұлғалардың тигізген ықпалына мән беріп жазуға тырыстым», - дейді Алан Барнард. Бұл оқулық антропология тарихы мен теориясын меңгеруге ден қойған студенттер мен жас мамандарға арналған. Бұл оқулықтың арқасында, көптеген болашақ мамандар өз жолын табуда.

Антропология және Этнология

Антропологиядан тыс адам өмірін зерттейтін тағы бір ірі ғылым түрі-этнология. Этнология (грек. ethos - тайпа, халық және logos - ғылым, ілім, сөз) - қоғамдық ғылымдардың тайпалар мен халықтарды зерттейтін сала. «Антропология» және «этнология» сөздерінің мәні ұзақ жылдар бойы әр елде түрлі мағынада, түрлі ұғымда қолданылып келді. XVIII ғасыр мен XIX ғасырдың басында өмір сүрген ғалымдар «этнология» сөзін мәдени айырмашылықтар мен әлемдегі бар адамға тән, жалпы адамзатты сипаттайтын қасиеттер жиынтығы мағынасында қолданатын. Бұл терминнің ағылшын тіліндегі нұсқасы немесе оның ethnologie (француз тіліндегі нұсқасы) немесе еthnologie (неміс тіліндегі нұсқасы) деген баламалары қазірге дейін Еуропада және Құрама Штаттарда қолданылып жүр.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.