Туристік кәсіпорында еңбек ынталандыру жүйесін жетілдіру бойынша ұсыныстарды әзірлеу және негіздеу

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 32 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

АБЫЛАЙ ХАН АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАР ЖӘНЕ ӘЛЕМ ТІЛДЕРІ УНИВЕРСИТЕТІ

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ КОММУНИКАЦИЯЛАР МЕНЕДЖМЕНТІ ФАКУЛЬТЕТІ

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ТУРИЗМ МЕНЕДЖМЕНТ КАФЕДРАСЫ

Қорғауға жіберілді

кафедра меңгерушісі

ф. ғ. к. ., доцент Айтбаева Г. Д.

« ___ » 2020 ж.

«5В090200» - «Туризм» мамандығы

КӘСІБИ ҚОЛДАНБАЛЫ ЖОБА

Туристік кәсіпорында еңбек ынталандыру жүйесін жетілдіру бойынша ұсыныстарды әзірлеу және негіздеу

Ғылыми жетекшісі г. ғ. к., доцент Усубалиева С. Ж.

Орындаған студент Габдуллина К. Т.

Алматы, 2020

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . .

КІРІСПЕ . . .:

: 1

КІРІСПЕ . . .: ЗЕРТТЕУ ОБЪЕКТІСІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ ҒЫЛЫМИ- АҚПАРАТТЫҚ ӘДЕБИЕТТЕРГЕ ШОЛУ

3: 5

: 2

КІРІСПЕ . . .: «ОТРАР ТРЕВЕЛ» ТУРИСТІК КОМПАНИЯСЫНДА ЕҢБЕКТІ ЫНТАЛАНДЫРУ ЖҮЙЕСІН ЖЕТІЛДІРУ . . .

3: 12

: 2. 1

КІРІСПЕ . . .: «Отрар тревел» туристтік компаниянын жалпы сипаттамасы . . .

3: 12

: 2. 2

КІРІСПЕ . . .: «Отрар тревел» туристік компаниясындағы еңбекті ынталандыру жүйесін талдау . . .

3: 16

: 2. 3

КІРІСПЕ . . .: «Отрар тревел» туристік компаниясында еңбекті ынталандыру жүйесін жетілдіру бойынша ұсыныстарды әзірлеу

3: 25

КІРІСПЕ . . .: ҚОРЫТЫНДЫ . . .

3: 30

КІРІСПЕ . . .:

КІРІСПЕ . . .: ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . .

3: 31

КІРІСПЕ

Қазақстандағы туризм саланың экономикалық тиімділігін арттыруға ықпал ететін фактор ретінде еңбек мотивация қызметінің қазіргі заманғы түрлерін тәжірибеде қолдану мәселесіне ерекше мән беріліп отыр. Өйткені нарықтық экономикаға бағытталған мотивация механизмдері экономикалық тұрғыдан жаңаша жұмыс жүргізу қажеттілігін туындатып, басқаруды жетілдіру мақсатындағы жаңа міндеттерді жүзеге асыру нарықтағы заңдылық.

Мұндағы басты міндеттердің бірі - адам факторларын белсендіруді қамтамасыз ететін еңбекті мотивациялау, ұйымдастырудың тиімді тәсілдерін іздестіру болып табылады, бір сөзбен айтқанда туристік ұйымдардың кадр саясатын ұзақ мерзімге жоспарлау қажеттілігі (мамандарға, олардың біліміне, біліктілігіне, ұйымдастыру қабілетіне) мәселесін дұрыс шешуге жүгіну тиістілігі. Осыған байланысты ең басты, ең маңызды еңбек ресурсы болып табылатын әрбір қызметкердің еңбек үлесінің нәтижесі кез-келген ұйым қызметінің қол жеткізген жетістігінің қорытындысымен бағаланады.

Бұрындары ғылымға сүйене отырып жасалған кадр саясатын, еңбек бөлісін, сол заманғы технологиялық үрдістерге байланысты саясатпен сәйкестендіріле жасалғанын көреміз.

Уақыт өткен сайын жылдан-жылға халықтың әл-ауқаты экономикалық жағынан дамыған сайын олардың талап-тілектері, әлеуметтік сұраныстары, білім деңгейі, мәдениеті де өсті. Көптеген а дамдар бірте ктес әрекеттер орындауда н жалығаты н болды, жұ мысқа деге н ынтасы жо йыла баста ды. Енді жұ мыс тек қа на жалақы көзі е мес, адамн ың ішкі жан-дүниесін қанағатта ндыратын еңбек әре кетінің про цесі ретін де ынтамен, күш-жігермен ор ындау жосп арлана баст ады. Бұл құбылыс өндірістің э кономикалық не гіздері өз гергендікте н ғана емес, қоғ амдық құры лымдағы, а дам санасы ндағы өзгерістер ге де байл анысты болғ андықтан а дам ресурст арын басқару ды қоғамдық қ атынастарғ а қарай сә йкестендіру қ ажеттілігі де п ұғыну ор ын алды.

Тақырыптың өзе ктілігі - туристі к ұйымдард ағы қызмет керлер ең б асты еңбек ресурс ы болып таб ылатындықт ан қызмет керлерді мот ивациялау кез- келген ұйы м қызметінің жетісті гіне қол жет кізеді. Тур изм индустр иясындағы қ ызметкерлер ді негізгі ө німнің ең м аңызды құр амдас бөлі гі ретінде қ арастыра от ырып, нарықт ық қатынаст ар жағдайы нда туристі к қызметтің бәсе келестікке төте п беру сап асы қызмет керлердің шебер лігі мен с аналығына ті келей байл анысты болу ын айқындау арқ ылы мотива циялық шар аларды қол дану аясын а нықтау бол ып табылад ы.

Дипломдық жобаның мақс аты - «Отрар тре вел» туристі к компанияс ында еңбекті ы нталандыру жү йесін жеті лдіру бойы нша ұсыныст арды әзірлеу болып табы лады.

Диплом жоб аның мақсат ына сәйкес ке лесі міндеттер қойылды:

Зерттеу объе ктісіне ба йланысты ғ ылыми- ақп араттық әдеб иеттерге шо лу жасау;

«Отрар тре вел» туристті к компанияс ына жалпы с ипаттамасы беру;

«Отрар тре вел» туристі к компанияс ындағы еңбе кті ынтала ндыру жүйесі н талдау;
«Отрар тре вел» туристі к компанияс ында еңбекті ы нталандыру жү йесін жеті лдіру бойы нша ұсыныст арды әзірлеу

Зерттеу ныс аны - «Отрар тре вел» туристті к компания.

Зерттеу тақырыбы - туристік ұ йымдарда қ ызметкерлер ді мотивац иялау шаралары.

Методологиялық не гізі ретін де - туристік ұ йымдардағы қ ызметкерлер ді мотива циялау теорет икалық мәсе лесіне арн алған шете лдік және от андық ғалы мдардың, ат ап айтқанд а А. Маслоу дың, В. Г. Афанас ьевтің, Е. Н. Алексее втің, А. С. Афониннің, В. К. Вилюнаст ың, А. П. Во лгиннің, М. Ф. Кокоревтің, С. В. Шекшельдің жә не т. б. бірқатар а вторлардың еңбектері, т ақырыпқа қ атысты әдісте мелік әдеб иеттер, мерзі мді басылы мдар, интернет ресурстар п айдаланылд ы. Ақпараттық б аза - Алматы қал асындағы «Отрар треве л» туристі к компанияс ында қызметкер лерді мотивация лау тәжірибесі.

Зерттеу әдістері: а налитикалық, с интез және т алдау, тар ихи, талдау, ст атистикалық жә не т. б.

Құрылымы - кіріс педен, негіз гі төрт тараудан, қор ытындыдан, п айдаланылған әдеб иеттер тізі мінен тұра ды.

1 ЗЕРТТЕУ О БЪЕКТІСІНЕ Б АЙЛАНЫСТЫ Ғ ЫЛЫМИ- АҚП АРАТТЫҚ ӘД ЕБИЕТТЕРГЕ ШО ЛУ

Адам әрекеті нің нәтижесі н анықтайт ын шешуші факторлар дың бірі - мотивация. Ол қазіргі т аңдағы тур истік ұйы мдардағы ме неджментте ең м аңызды мән ге ие. Тур истік ұйым дардағы қыз меткерлерді мот ивациялау бұ л қолда б ар кадрлық поте нциалды моб илизациялау арқ ылы еңбек ресурст арын пайд алануды қа мтамасыз ету дің негізгі құр алы болып т абылады.

Мотив терм ині француз дың «motif» сөзі нен алынға н, тікелей м ағынасы ы нтаны ояту/ ынтаны күше йту немесе л атынның «moveo» сөзі нен алғанд а «қозғаймын» де ген ұғымды бі лдіреді. «Мотив ада м психолог иясында іс-әре кетті ояту шы себептер. А дамның іс - әрекетке де ген ынтасы н ояту оның өзі ндік матер иалдық және ру хани қажетті лігін қанағ атандыру бо лып табыла ды», - деп теорияда түсіндіріледі.

Егер әрбір б асшыдан мот ивация деге н не? деге н сұраққа н ақты бір ұғ ымдағы түсі нік алу мү мкіндігі бо лған жағда йда «ықылас», «қ ажеттілік», «ұ мтылыс», « мотивтер», « мақсаттар» не месе «стиму л» деген түсі ніктерді естуі міз анық. Бұ л аталған түсі ніктердің б арлығы да мот ивация түсі нігімен ан ықталады. Мотивация - а дамның қажетті лігімен ба йланысты о ның ішкі ж ан-дүниесі н белсендіреті н және оның б арлық күш- жігер әрекеті н көздеген м ақсатқа қо л жеткізуге қ арай бағытт айтын ішкі ж ан-дүниесі нің жағдай ы болып таб ылады. Мот ивацияның ең б астысы - о ның адам қ ажеттілігі мен тікеле й байланыст ы болуы. Қ ажеттілік - а дамның өзі нен тыс бір нәрсе ге деген не месе қалы пты өмір сүру ге деген қ ажеттілігі н өтеуге де ген сезімі.

Мотивация тер минін алға ш рет өз м ақаласында п айдаланған А. Шо пенгауер. Бү гінгі таңд а бұл терм ин ғалымдар ар асында әртүр лі түсіндірі леді. Мысалы, В. К. Вилюнастың түсіндір месі бойын ша мотивация әрекетке о ятуға ықпа л ететін про цестердің ж иынтықты жү йесі десе [1], А. С Афонин «мотивация бұл психикалық құб ылыс ретіндегі мот ивтер жиынт ығы», деп түсін діреді [2] .

Мотив - әрекет ету дің психоло гиялық теориясының ең басты түсі нік-терінің бірі де п қарастыр ады кеңес кезеңі ндегі жете кші психо логтар А. Н. Леонтьев пен С. Л. Рубинштей [2] .

Осы теория а ясында бері лген қарапайым анықта ма тұрғысы нан қарас-тырғанда: «Мотив - бұл салдарлық қажеттілі к». Мотивті қажеттілі к және мақс атпен жиі ш атастыру кез деседі. Бір ақта қажеттілік - бұл қолайсызд ықты жоюға де ген байланыстық ниет болса, ал мақсат-нысананың саналы нәт ижесі бол ып табылад ы. Мысалы, шөлдеу - бұл қажетті лік, су - бұл мотив, ал адам қол соз ып алуға ұ мтылған су ы бар шөлме к - бұл мақсат.

Мотивациялаудың қазіргі т аңдағы жаң а теориясын қалыптастыруға үлес қосқ ан ғалымдар А. Маслоу, Ф. Герцбер г, Портер-Лоулер, Мак-Клелландан және т. б. тә н [2] .

Мотивацияның мазмұндық теор иясы жеке тұ лғаның еңбе кке деген і шкі ынтасы н (қажетті лігін) оятуғ а, яғни ад амдардың өзі не қажетті әре кетінің иде нтификации на негізде леді.

А. Маслоу әртүр лі қажетті ліктер іші нен мына тө мендегі 5 қ ажеттілікті бө ліп көрсете ді: 1) физиологиялық; 2) болашақтағы қ ауіпсіздік ке және се німділікке де ген қажетті лік; 3) әлеуметтік (ұ жымға тиесілігі, ұжымдағы қо лдау және т. б. ) ; 4) сыйластыққа де ген қажетті лік; 5) өзін-өзі а йқындау қажеттілі к (сурет 1) .

Маслоу пирамидасы деген не? | 7kun.kz

Сурет 1. Адамның қ ажеттілігі иер архиясының д иаграммасы [3]

Мотивацияны басқару тә жірибесі жоғ ары нәтиже ге қол жет кізудің негізі е мес, толық қ анағаттану дың себебі бо лып табыла ды. Осыған б айланысты мот ивацияның әртүр лі жолдары бо лады, сонд ықтанда кез- келген мене джер мына жо лдарды бі луі тиіс [3] :

Персоналдың мі нез-құлқын а қатты әсер ететі н критерий лер жиынтығ ын белгілеу;
Персоналдарды мот ивациялауғ а қалыпты ат мосфера құру;
Мотивацияның берік негізі н қалауға әсер ететі н кері бай ланысты кү шейту мақс атында персо налдармен бе лсенді түрде т ығыз қарым-қатынас ор нату қажетті лігі.

Мотивация а дамның мінез-құ лқын мақсатт ылыққа жете лейді. Мұн дағы мақсат - адамның бір нәрсе ге деген қ ажеттілігі нің жетіспеу шілігін сезі ну жағдайы н жою немесе жоққ а шығару. Көз делген мақс атқа қол жет кізу шиеле ністің аза юына немесе жо йылуына әке леді. Мақс атқа қол жет кізу физио логиялық және психологиялық тұрақтылықты қалпына келтіреді.

Мотивацияның не гізгі қызметі бо лып табыла ды[3] :

әрекет ету ге ынталан дыру/ ынтас ын ояту,
іс-әрекетті б ағыттау,
мінез-құл ықты бақыл ау және қо лдау.

Еңбекті басқ аруды моти вациялау ас пектілері н арықтық эко номикасы д амыған елдер де кеңінен қо лданыс тапқаны белгі лі. Біздің е лде еңбекті мот ивациялауд ың экономи калық түсі нігі салыстырмалы түр де алғанда ө ндірісті де мократияла ндыру процесі мен байлан ысты кейін гі он-он бес жылдар шамасында ор ын алды. Бұғ ан дейін не гізінен өн дірістік э кономикалық со циологияда, пе дагогикада, пс ихологияда қо лданылып ке лді. Бұл бірқ атар себептер мен түсіндірі леді. Бірі ншіден, эко номикалық ғ ылымдар жоғ арыда аталғ ан ғылымдар мен өзара б айланысын т алдауға ұмт ылыс жасам ады, екін-шіден, осы у ақытқа дейін таза экономика лық тұрғыдан «мотивация» түсінігі « ынталандыру» ұғ ымымен алм астырылып ке лді. Мотив ациялық про цесті осыл айша ұғыну те к қысқа мерзі мдік эконо микалық, дә л көзделге н нақты мақс аттарға ға на қол жет кізуге мүм кіндік бер ді. Бұл же ке қызметкер-дің/персоналдың қажеттілік-мотивациялық тұлғасына кері әсер реті нде өзінді к дамуына, өзі ндік жетілуі не деген қ ызығушылығ ын төмендетті, а л бүгінгі т аңда бұл жү йе еңбек т иімділігін көтеру дің барынш а маңызды резер ві болып т абылады [4] .

Еңбек моти вациясы - бұ л жеке оры ндаушыны не месе топтағ ы адамдард ы ұйымның м ақсатты жетісті гіне, шеші мдеріне не месе көзде лген мақсатт ың өнімді ор ындалуына б ағытталған әре кетке ынта ландыру про цесі болып т абылады. Бұ л анықтама ның техникалық б асқару жүйесі нен ерекше лігі басқарудың ә леуметтік жү йесіндегі а дамға негіз делген объе ктінің және басқару субъе ктісінің ке лісілген қ ажетті тізбе гінің элеме нті ретінде гі мотивац ияның басқ арушылық жә не жеке-пс ихологиялық м азмұнының өз ара тығыз б айланысын көрсете ді. Оның нәт ижесі еңбе кті басқару объе ктісі және еңбе к әрекетінің белгілі бір көрінісі болып табылады.

Қазіргі таң дағы мотив ация теори ясы адамның б арлық күш- жігерін еңбе к әрекетіне жұ мсау қажетті лігін ояту дың нағыз себе птері психо логиялық зерттеу лер нәтижесі не негізде ліп анықта лған. Бұл өте күр делі және ж ан-жақты про цесс.

Мотиваци я мақсаты - а дамның тиі мді және же місті еңбе кке деген і шкі қызығу шылығын ояту бо лып табыла ды. Осы мақс атта әртүр лі бағытта кө птеген схе малар матер иалдық ынт аландыру, әртүр лі жеңілді ктер беру, м атериалдық е мес көтерме леу және т. б. әдістер да йындалып құр астырылды. О лардың бар лығы қанша лықты басы мдыққа ие бо лса, сонша лықты кемші ліктерге де ие.

Еңбек процесі нде персон алдарды мот ивациялау қоғ ам тарапын ан жүзеге ас ырылатындықт ан материалдықпен қ атар рухани-моральдық тұрғ ыдан алған-да қабілеті ше ксіз. Адам ды мотивац иялаудың м азмұндық ас пектісі - еңбек әре кетіндегі мотивация лық процестер дің жан-жақтылығы.

Мотивация ұйым құрылымында м аңызды рол ь атқарады. Ол ұйымдас-тырушылық өз ара әрекеттестігіне ж ан-жақты е нгізіледі. О ны ұйымның ұ йым-дастыру жү йесінің бар лық басқа ор гандарының қ алыпты қыз мет атқару мү мкіндігін ту дыратын не гізгі қант амыры реті нде қараст ыруға бола ды. Мотив ация ұйымн ың қоғамдық жә не жеке қа жеттіліктері ар асындағы қ ара-қайшыл ықты жоя от ырып, ұйым қ ызметінде и нтеграциял ық, оқытуш ылық және а даптациялық с ияқты тұрғ ыдан маңыз ды қызметтер атқ арады.

Бүгінгі таң дағы еңбекті мотивациялау теориясын құрастырудың жағда йы қазіргі э кономикада м аңызды оры н алатын іс- жүзінде мот ивациялау проб лемаларын жедел және б арынша тиі мді түрде ше шу мәселесін талап ете ді.

Мотивация тур истік ұйым дарды басқ ару ісінде гі күрделі де қ иын процестер дің бірі. Мақсаты - а дамның тиі мді және же місті еңбе кке деген і шкі қызығу шылығын оятуғ а, яғни ад амдардың қ ызмет нәти жесін көтеру ге, жетілдіру ге себеп бо латын шешу ші фактор реті ндегі теті к ролін атқ ару болып т абылады. Ос ы мәселе бо йынша мене джмент екі ас пектіге бағ ытталады: мот ивациялау ( мотив) және еңбек қатынаст арын мотив ациялау [5] .

Қазіргі кез де кез-кел ген мекеме нің ең маң ызды ресурс ы оның ада м ресурсы е кендігіне е шкімнің де д ауы болмас ы белгілі. Бір ақта барлық б асшылар ос ы ресурсты қ алай басқару қ ажет екені н толық түсі не бермейді. Кез- келген меке менің жетісті гі адамдар дың жұмыс т иімділігіне б айланысты бо лғандықтан ме неджердің мі ндетті персо налдың мүм кіндігін м аксимальді жә не тиімді п айдалана бі лу. Басшын ың шешімі со ншалықты кү шті болған ымен оның табыстылығы тек адамдар дың қызмет атқ ару сапасы ның нәтижесі не қызығуш ылық тудырғ анда ғана жүзе ге асырыла ды. Дәл ос ы жерде басқ арудың маң ызды аспектісі реті нде мотива цияның қажетті лігі туынд айды.

Тиімді басқ ару ісінде гі мотивац ияның ролі н түсіну ү шін кез-ке лген мекеме нің қандай персо налға бары нша қызығу шылық таныту ын ескерсе түсі нікті болат ын жәйт. Тә жірибеде көрсеті лгендей персо налдың нәт ижеге мүдде лілігі бол маса оның д ағдысы да е шқандай нәт иже әкелме йді. Бұл персо налдарды б асқарудың т иімді шеші мі ретінде песо налдардың д ағдылануын жә не нәтижелі жұ мыс қорыты ндысына қо л жеткізеті н ең үздік ә діс-тәсілдер ді жетілдіру ге әкеледі.

Қазіргі за манда әрбір персо нал тиісті ж ағдайда үйре нуі, мотив ациялануы т иіс. Кәсіб и тұрғыдан ең м ықты деген, ж ан-жақты мот ивацияланғ ан персон алдың өзі де д ағдыларын, ж аңа білімме н, дағдыме н қарулану ды жетілдіру ді, өзінің қ ажеттілігі н үнемі қа нағаттандыру ды қажет ете ді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.