Туристік кәсіпорында еңбек ынталандыру жүйесін жетілдіру бойынша ұсыныстарды әзірлеу және негіздеу

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 32 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
АБЫЛАЙ ХАН АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАР ЖӘНЕ ӘЛЕМ ТІЛДЕРІ УНИВЕРСИТЕТІ
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ КОММУНИКАЦИЯЛАР МЕНЕДЖМЕНТІ ФАКУЛЬТЕТІ
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ТУРИЗМ МЕНЕДЖМЕНТ КАФЕДРАСЫ

Қорғауға жіберілді
кафедра меңгерушісі ____________
ф.ғ.к.., доцент Айтбаева Г.Д.
___ _______ 2020 ж.

5В090200 - Туризм мамандығы

КӘСІБИ ҚОЛДАНБАЛЫ ЖОБА

Туристік кәсіпорында еңбек ынталандыру жүйесін жетілдіру бойынша ұсыныстарды әзірлеу және негіздеу

Ғылыми жетекшісі ______________ г.ғ.к., доцент Усубалиева С.Ж.

Орындаған студент _____________ Габдуллина К.Т.

Алматы, 2020

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3

1
ЗЕРТТЕУ ОБЪЕКТІСІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ ҒЫЛЫМИ- АҚПАРАТТЫҚ ӘДЕБИЕТТЕРГЕ ШОЛУ ... ... ... ... ... ... ... ..

5

2
ОТРАР ТРЕВЕЛ ТУРИСТІК КОМПАНИЯСЫНДА ЕҢБЕКТІ ЫНТАЛАНДЫРУ ЖҮЙЕСІН ЖЕТІЛДІРУ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ...

12
2.1
Отрар тревел туристтік компаниянын жалпы сипаттамасы ...
12
2.2
Отрар тревел туристік компаниясындағы еңбекті ынталандыру жүйесін талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

16
2.3
Отрар тревел туристік компаниясында еңбекті ынталандыру жүйесін жетілдіру бойынша ұсыныстарды әзірлеу ... ... ... ... ..
25

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

30

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ...

31

КІРІСПЕ

Қазақстандағы туризм саланың экономикалық тиімділігін арттыруға ықпал ететін фактор ретінде еңбек мотивация қызметінің қазіргі заманғы түрлерін тәжірибеде қолдану мәселесіне ерекше мән беріліп отыр. Өйткені нарықтық экономикаға бағытталған мотивация механизмдері экономикалық тұрғыдан жаңаша жұмыс жүргізу қажеттілігін туындатып, басқаруды жетілдіру мақсатындағы жаңа міндеттерді жүзеге асыру нарықтағы заңдылық.
Мұндағы басты міндеттердің бірі - адам факторларын белсендіруді қамтамасыз ететін еңбекті мотивациялау, ұйымдастырудың тиімді тәсілдерін іздестіру болып табылады, бір сөзбен айтқанда туристік ұйымдардың кадр саясатын ұзақ мерзімге жоспарлау қажеттілігі (мамандарға, олардың біліміне, біліктілігіне, ұйымдастыру қабілетіне) мәселесін дұрыс шешуге жүгіну тиістілігі. Осыған байланысты ең басты, ең маңызды еңбек ресурсы болып табылатын әрбір қызметкердің еңбек үлесінің нәтижесі кез-келген ұйым қызметінің қол жеткізген жетістігінің қорытындысымен бағаланады.
Бұрындары ғылымға сүйене отырып жасалған кадр саясатын, еңбек бөлісін, сол заманғы технологиялық үрдістерге байланысты саясатпен сәйкестендіріле жасалғанын көреміз.
Уақыт өткен сайын жылдан-жылға халықтың әл-ауқаты экономикалық жағынан дамыған сайын олардың талап-тілектері, әлеуметтік сұраныстары, білім деңгейі, мәдениеті де өсті. Көптеген а дамдар бірте ктес әрекеттер орындауда н жалығаты н болды, жұ мысқа деге н ынтасы жо йыла баста ды. Енді жұ мыс тек қа на жалақы көзі е мес, адамн ың ішкі жан-дүниесін қанағатта ндыратын еңбек әре кетінің про цесі ретін де ынтамен, күш-жігермен ор ындау жосп арлана баст ады. Бұл құбылыс өндірістің э кономикалық не гіздері өз гергендікте н ғана емес, қоғ амдық құры лымдағы, а дам санасы ндағы өзгерістер ге де байл анысты болғ андықтан а дам ресурст арын басқару ды қоғамдық қ атынастарғ а қарай сә йкестендіру қ ажеттілігі де п ұғыну ор ын алды.
Тақырыптың өзе ктілігі - туристі к ұйымдард ағы қызмет керлер ең б асты еңбек ресурс ы болып таб ылатындықт ан қызмет керлерді мот ивациялау кез- келген ұйы м қызметінің жетісті гіне қол жет кізеді. Тур изм индустр иясындағы қ ызметкерлер ді негізгі ө німнің ең м аңызды құр амдас бөлі гі ретінде қ арастыра от ырып, нарықт ық қатынаст ар жағдайы нда туристі к қызметтің бәсе келестікке төте п беру сап асы қызмет керлердің шебер лігі мен с аналығына ті келей байл анысты болу ын айқындау арқ ылы мотива циялық шар аларды қол дану аясын а нықтау бол ып табылад ы.
Дипломдық жобаның мақс аты - Отрар тре вел туристі к компанияс ында еңбекті ы нталандыру жү йесін жеті лдіру бойы нша ұсыныст арды әзірлеу болып табы лады.
Диплом жоб аның мақсат ына сәйкес ке лесі міндеттер қойылды:
oo Зерттеу объе ктісіне ба йланысты ғ ылыми- ақп араттық әдеб иеттерге шо лу жасау;
oo Отрар тре вел туристті к компанияс ына жалпы с ипаттамасы беру;
oo Отрар тре вел туристі к компанияс ындағы еңбе кті ынтала ндыру жүйесі н талдау;
oo Отрар тре вел туристі к компанияс ында еңбекті ы нталандыру жү йесін жеті лдіру бойы нша ұсыныст арды әзірлеу
Зерттеу ныс аны - Отрар тре вел туристті к компания.
Зерттеу тақырыбы - туристік ұ йымдарда қ ызметкерлер ді мотивац иялау шаралары.
Методологиялық не гізі ретін де - туристік ұ йымдардағы қ ызметкерлер ді мотива циялау теорет икалық мәсе лесіне арн алған шете лдік және от андық ғалы мдардың, ат ап айтқанд а А.Маслоу дың, В.Г. Афанас ьевтің, Е. Н. Алексее втің, А.С. Афониннің, В. К.Вилюнаст ың, А.П.Во лгиннің, М.Ф. Кокоревтің, С. В.Шекшельдің жә не т.б. бірқатар а вторлардың еңбектері, т ақырыпқа қ атысты әдісте мелік әдеб иеттер, мерзі мді басылы мдар, интернет ресурстар п айдаланылд ы. Ақпараттық б аза - Алматы қал асындағы Отрар треве л туристі к компанияс ында қызметкер лерді мотивация лау тәжірибесі.
Зерттеу әдістері: а налитикалық, с интез және т алдау, тар ихи, талдау, ст атистикалық жә не т.б.
Құрылымы - кіріс педен, негіз гі төрт тараудан, қор ытындыдан, п айдаланылған әдеб иеттер тізі мінен тұра ды.

1 ЗЕРТТЕУ О БЪЕКТІСІНЕ Б АЙЛАНЫСТЫ Ғ ЫЛЫМИ- АҚП АРАТТЫҚ ӘД ЕБИЕТТЕРГЕ ШО ЛУ

Адам әрекеті нің нәтижесі н анықтайт ын шешуші факторлар дың бірі - мотивация. Ол қазіргі т аңдағы тур истік ұйы мдардағы ме неджментте ең м аңызды мән ге ие. Тур истік ұйым дардағы қыз меткерлерді мот ивациялау бұ л қолда б ар кадрлық поте нциалды моб илизациялау арқ ылы еңбек ресурст арын пайд алануды қа мтамасыз ету дің негізгі құр алы болып т абылады.
Мотив терм ині француз дың motif сөзі нен алынға н, тікелей м ағынасы ы нтаны ояту ынтаны күше йту немесе л атынның moveo сөзі нен алғанд а қозғаймын де ген ұғымды бі лдіреді. Мотив ада м психолог иясында іс-әре кетті ояту шы себептер. А дамның іс - әрекетке де ген ынтасы н ояту оның өзі ндік матер иалдық және ру хани қажетті лігін қанағ атандыру бо лып табыла ды,- деп теорияда түсіндіріледі.
Егер әрбір б асшыдан мот ивация деге н не? деге н сұраққа н ақты бір ұғ ымдағы түсі нік алу мү мкіндігі бо лған жағда йда ықылас, қ ажеттілік, ұ мтылыс, мотивтер, мақсаттар не месе стиму л деген түсі ніктерді естуі міз анық. Бұ л аталған түсі ніктердің б арлығы да мот ивация түсі нігімен ан ықталады. Мотивация - а дамның қажетті лігімен ба йланысты о ның ішкі ж ан-дүниесі н белсендіреті н және оның б арлық күш- жігер әрекеті н көздеген м ақсатқа қо л жеткізуге қ арай бағытт айтын ішкі ж ан-дүниесі нің жағдай ы болып таб ылады. Мот ивацияның ең б астысы - о ның адам қ ажеттілігі мен тікеле й байланыст ы болуы. Қ ажеттілік - а дамның өзі нен тыс бір нәрсе ге деген не месе қалы пты өмір сүру ге деген қ ажеттілігі н өтеуге де ген сезімі.
Мотивация тер минін алға ш рет өз м ақаласында п айдаланған А. Шо пенгауер. Бү гінгі таңд а бұл терм ин ғалымдар ар асында әртүр лі түсіндірі леді. Мысалы, В. К. Вилюнастың түсіндір месі бойын ша мотивация әрекетке о ятуға ықпа л ететін про цестердің ж иынтықты жү йесі десе [1], А.С Афонин мотивация бұл психикалық құб ылыс ретіндегі мот ивтер жиынт ығы, деп түсін діреді [2].
Мотив -- әрекет ету дің психоло гиялық теориясының ең басты түсі нік-терінің бірі де п қарастыр ады кеңес кезеңі ндегі жете кші психо логтар А.Н.Леонтьев пен С. Л. Рубинштей [2].
Осы теория а ясында бері лген қарапайым анықта ма тұрғысы нан қарас-тырғанда: Мотив - бұл салдарлық қажеттілі к. Мотивті қажеттілі к және мақс атпен жиі ш атастыру кез деседі. Бір ақта қажеттілік - бұл қолайсызд ықты жоюға де ген байланыстық ниет болса, ал мақсат - нысананың саналы нәт ижесі бол ып табылад ы. Мысалы, шөлдеу - бұл қажетті лік, су - бұл мотив, ал адам қол соз ып алуға ұ мтылған су ы бар шөлме к - бұл мақсат.
Мотивациялаудың қазіргі т аңдағы жаң а теориясын қалыптастыруға үлес қосқ ан ғалымдар А.Маслоу, Ф. Герцбер г, Портер-Лоулер, Мак-Клелландан және т.б. тә н [2].
Мотивацияның мазмұндық теор иясы жеке тұ лғаның еңбе кке деген і шкі ынтасы н (қажетті лігін) оятуғ а, яғни ад амдардың өзі не қажетті әре кетінің иде нтификации на негізде леді.
А. Маслоу әртүр лі қажетті ліктер іші нен мына тө мендегі 5 қ ажеттілікті бө ліп көрсете ді: 1) физиологиялық; 2) болашақтағы қ ауіпсіздік ке және се німділікке де ген қажетті лік; 3) әлеуметтік (ұ жымға тиесілігі, ұжымдағы қо лдау және т.б.); 4) сыйластыққа де ген қажетті лік; 5) өзін-өзі а йқындау қажеттілі к (сурет 1).

Сурет 1. Адамның қ ажеттілігі иер архиясының д иаграммасы [3]

Мотивацияны басқару тә жірибесі жоғ ары нәтиже ге қол жет кізудің негізі е мес, толық қ анағаттану дың себебі бо лып табыла ды. Осыған б айланысты мот ивацияның әртүр лі жолдары бо лады, сонд ықтанда кез- келген мене джер мына жо лдарды бі луі тиіс [3]:
1. Персоналдың мі нез-құлқын а қатты әсер ететі н критерий лер жиынтығ ын белгілеу;
2. Персоналдарды мот ивациялауғ а қалыпты ат мосфера құру;
3. Мотивацияның берік негізі н қалауға әсер ететі н кері бай ланысты кү шейту мақс атында персо налдармен бе лсенді түрде т ығыз қарым-қатынас ор нату қажетті лігі.
Мотивация а дамның мінез-құ лқын мақсатт ылыққа жете лейді. Мұн дағы мақсат - адамның бір нәрсе ге деген қ ажеттілігі нің жетіспеу шілігін сезі ну жағдайы н жою немесе жоққ а шығару. Көз делген мақс атқа қол жет кізу шиеле ністің аза юына немесе жо йылуына әке леді. Мақс атқа қол жет кізу физио логиялық және психологиялық тұрақтылықты қалпына келтіреді.
Мотивацияның не гізгі қызметі бо лып табыла ды[3]:
oo әрекет ету ге ынталан дыру ынтас ын ояту,
oo іс-әрекетті б ағыттау,
oo мінез-құл ықты бақыл ау және қо лдау.
Еңбекті басқ аруды моти вациялау ас пектілері н арықтық эко номикасы д амыған елдер де кеңінен қо лданыс тапқаны белгі лі. Біздің е лде еңбекті мот ивациялауд ың экономи калық түсі нігі салыстырмалы түр де алғанда ө ндірісті де мократияла ндыру процесі мен байлан ысты кейін гі он-он бес жылдар шамасында ор ын алды. Бұғ ан дейін не гізінен өн дірістік э кономикалық со циологияда, пе дагогикада, пс ихологияда қо лданылып ке лді. Бұл бірқ атар себептер мен түсіндірі леді. Бірі ншіден, эко номикалық ғ ылымдар жоғ арыда аталғ ан ғылымдар мен өзара б айланысын т алдауға ұмт ылыс жасам ады, екін-шіден, осы у ақытқа дейін таза экономика лық тұрғыдан мотивация түсінігі ынталандыру ұғ ымымен алм астырылып ке лді. Мотив ациялық про цесті осыл айша ұғыну те к қысқа мерзі мдік эконо микалық, дә л көзделге н нақты мақс аттарға ға на қол жет кізуге мүм кіндік бер ді. Бұл же ке қызметкер-діңперсоналдың қажеттілік-мотивациялық тұлғасына кері әсер реті нде өзінді к дамуына, өзі ндік жетілуі не деген қ ызығушылығ ын төмендетті, а л бүгінгі т аңда бұл жү йе еңбек т иімділігін көтеру дің барынш а маңызды резер ві болып т абылады [4].
Еңбек моти вациясы - бұ л жеке оры ндаушыны не месе топтағ ы адамдард ы ұйымның м ақсатты жетісті гіне, шеші мдеріне не месе көзде лген мақсатт ың өнімді ор ындалуына б ағытталған әре кетке ынта ландыру про цесі болып т абылады. Бұ л анықтама ның техникалық б асқару жүйесі нен ерекше лігі басқарудың ә леуметтік жү йесіндегі а дамға негіз делген объе ктінің және басқару субъе ктісінің ке лісілген қ ажетті тізбе гінің элеме нті ретінде гі мотивац ияның басқ арушылық жә не жеке-пс ихологиялық м азмұнының өз ара тығыз б айланысын көрсете ді. Оның нәт ижесі еңбе кті басқару объе ктісі және еңбе к әрекетінің белгілі бір көрінісі болып табылады.
Қазіргі таң дағы мотив ация теори ясы адамның б арлық күш- жігерін еңбе к әрекетіне жұ мсау қажетті лігін ояту дың нағыз себе птері психо логиялық зерттеу лер нәтижесі не негізде ліп анықта лған. Бұл өте күр делі және ж ан-жақты про цесс.
Мотиваци я мақсаты - а дамның тиі мді және же місті еңбе кке деген і шкі қызығу шылығын ояту бо лып табыла ды. Осы мақс атта әртүр лі бағытта кө птеген схе малар матер иалдық ынт аландыру, әртүр лі жеңілді ктер беру, м атериалдық е мес көтерме леу және т.б. әдістер да йындалып құр астырылды. О лардың бар лығы қанша лықты басы мдыққа ие бо лса, сонша лықты кемші ліктерге де ие.
Еңбек процесі нде персон алдарды мот ивациялау қоғ ам тарапын ан жүзеге ас ырылатындықт ан материалдықпен қ атар рухани-моральдық тұрғ ыдан алған-да қабілеті ше ксіз. Адам ды мотивац иялаудың м азмұндық ас пектісі - еңбек әре кетіндегі мотивация лық процестер дің жан-жақтылығы.
Мотивация ұйым құрылымында м аңызды рол ь атқарады. Ол ұйымдас-тырушылық өз ара әрекеттестігіне ж ан-жақты е нгізіледі. О ны ұйымның ұ йым-дастыру жү йесінің бар лық басқа ор гандарының қ алыпты қыз мет атқару мү мкіндігін ту дыратын не гізгі қант амыры реті нде қараст ыруға бола ды. Мотив ация ұйымн ың қоғамдық жә не жеке қа жеттіліктері ар асындағы қ ара-қайшыл ықты жоя от ырып, ұйым қ ызметінде и нтеграциял ық, оқытуш ылық және а даптациялық с ияқты тұрғ ыдан маңыз ды қызметтер атқ арады.
Бүгінгі таң дағы еңбекті мотивациялау теориясын құрастырудың жағда йы қазіргі э кономикада м аңызды оры н алатын іс- жүзінде мот ивациялау проб лемаларын жедел және б арынша тиі мді түрде ше шу мәселесін талап ете ді.
Мотивация тур истік ұйым дарды басқ ару ісінде гі күрделі де қ иын процестер дің бірі. Мақсаты - а дамның тиі мді және же місті еңбе кке деген і шкі қызығу шылығын оятуғ а, яғни ад амдардың қ ызмет нәти жесін көтеру ге, жетілдіру ге себеп бо латын шешу ші фактор реті ндегі теті к ролін атқ ару болып т абылады. Ос ы мәселе бо йынша мене джмент екі ас пектіге бағ ытталады: мот ивациялау ( мотив) және еңбек қатынаст арын мотив ациялау [5].
Қазіргі кез де кез-кел ген мекеме нің ең маң ызды ресурс ы оның ада м ресурсы е кендігіне е шкімнің де д ауы болмас ы белгілі. Бір ақта барлық б асшылар ос ы ресурсты қ алай басқару қ ажет екені н толық түсі не бермейді. Кез- келген меке менің жетісті гі адамдар дың жұмыс т иімділігіне б айланысты бо лғандықтан ме неджердің мі ндетті персо налдың мүм кіндігін м аксимальді жә не тиімді п айдалана бі лу. Басшын ың шешімі со ншалықты кү шті болған ымен оның табыстылығы тек адамдар дың қызмет атқ ару сапасы ның нәтижесі не қызығуш ылық тудырғ анда ғана жүзе ге асырыла ды. Дәл ос ы жерде басқ арудың маң ызды аспектісі реті нде мотива цияның қажетті лігі туынд айды.
Тиімді басқ ару ісінде гі мотивац ияның ролі н түсіну ү шін кез-ке лген мекеме нің қандай персо налға бары нша қызығу шылық таныту ын ескерсе түсі нікті болат ын жәйт. Тә жірибеде көрсеті лгендей персо налдың нәт ижеге мүдде лілігі бол маса оның д ағдысы да е шқандай нәт иже әкелме йді. Бұл персо налдарды б асқарудың т иімді шеші мі ретінде песо налдардың д ағдылануын жә не нәтижелі жұ мыс қорыты ндысына қо л жеткізеті н ең үздік ә діс-тәсілдер ді жетілдіру ге әкеледі.
Қазіргі за манда әрбір персо нал тиісті ж ағдайда үйре нуі, мотив ациялануы т иіс. Кәсіб и тұрғыдан ең м ықты деген, ж ан-жақты мот ивацияланғ ан персон алдың өзі де д ағдыларын, ж аңа білімме н, дағдыме н қарулану ды жетілдіру ді, өзінің қ ажеттілігі н үнемі қа нағаттандыру ды қажет ете ді.
Ынталандыру түсі нігі нақты жұ мыс орнының кірісі н өсіру қа жеттілігіне н туындап, о ның қызметі ндегі қарж ылық нәтиже нің соңғы жетісті гі ретінде көрі неді. Кіріс жұ мыс орнының б ағалық және қор құру шы көрсеткі ші болып т абылады. А лынған кіріс не гізі ынтал андырудың м атериалдық қор ын қалыптаст ырады. Сон ымен бірге ынталандыру түсі нігі бұныме н шектел-ме йді, тиімді лікті көтеру жә не персона лдардың жұ мыс сапасы мен де түсі ндіріледі.
Қазіргі за манғы туриз м қызметкер лерді ынта ландыру те к материал дық сипатт а ғана емес, со ынмен қатар же ке тұлға реті ндегі даму ына, оның ұ йымның таб ыстылығына не гізделген мү ддесін қал ыптастыруғ а бағытталғ ан әлеуметті к жеңілдіктер, мор альдық мар апттар, еңбе кке деген гу манитарлық жә не т.б. тәріз ді түрлі фор малары бар [6,7].
Материалдық ы нталандыру жү йесі. Әрбiр туристті к компанияс ындағы жете кшi өзінің қо л астындағ ы қызметкер лердің жақс ы күш-жігер жұ мсауы үшін о лардың ұйы мның бүкіл қ ызметіне қ атыстырылу ына ынта б iлдiрері а нық. Өйтке ні, олар о ның мақсатт арын бөлу жә не биiк бе лсендiлiк т аныту арқы лы ұйымның тұр ақты жұмыс ына кедерг i жасайтын мәсе лелердiң ше шiмiн табуғ а белсендi атс алысу ниеті н көрсетеді. Бұ нда ақша өте а нық және өте ж иi қолданы латын стиму лдық құра л ретінде бо лғанымен, е кінші бір ж ағынан бұл мотивациялаудың ж алғыз жолы е мес. Егер қызмет кер өз еңбе гіне төленеті н еңбекақыс ын адал де п таныған ж ағдайда жә не өз еңбе гі мен еңбе гіне төленеті н еңбекақы ар асындағы б айланысты көре бі лгенде ған а ақша бар ынша күшті мот иватор бол ады.
Еңбекақыны еңбе к тиімділі гімен байл аныстырудағ ы айқындыққ а қарамаст ан, көптеге н ұйымдар қос ымша ақы тө леуді моти вацияландыру шы фактор реті нде қараст ыруға құлықт ы емес. Бірқ атар жағда йларда кейбір қ ызметкерлер дің еңбек т иімділігін а нықтау, өні дірстік жә не сауда ор ындарындағ ы сияқты еңбе к нәтижесі н тікелей б ағалау мүм кіндігі өте қ иынға соға ды. Бұдан б асқа, егер б асшылар ұқс ас қызмет атқ аратын қыз меткерлердің т иімділігінің дең гейін айқы н айыра ал майтын болс а, онда ол ар бас ауырт пай барлық қ ызметкерлер ге бiрдей ақ ы төлеуді жө н деп сана йды [8].
Ұйымда қол данылатын еңбе кақы төлеу дің мотива циялық әсер лері қанша лықты күшті бо лса, олар ш ын мәнінде қ ызметкерлер дің жеке жұ мыс көрсет кіштерімен де со ншалықты б айланысты бо лады.
Әдетте жұм ыс нәтижелер iнiң бағас ы әр түрлi кр итерийлер не гiзінде жүр гізіледі. Же ке қызметкер, бө лiмше және б арлық ұйым ның үш бел гiлердiң не гiзінде ан ықталатын жұ мыс нәтиже лерiмен затт ық ынталан дырудың әртүр лi формалар ының байла нысында көрсет iледі: шығ ындарда, еңбе к өнiмдiлi гiнде, тиi мдiлiгiнде жә не жетекшi нiң бағасы нда.
Ұйымда қол данылатын м атериалдық ы нталандыру жү йесінің персо налдың қыз меттік мінез-құ лқына және мот ивациясына ық палының маң ыздылығының дең гейі қанша лықты болс а, ол қызмет керлердің п iкiрi бойы нша олардың еңбе кақысы жұ мыс нәтиже лерiмен саб ақтас және со ншалықты ті келей әдiл қ абылданад ы.
Сонымен бiр ге марапатт ау шаралар ы ұйым қыз меткерлері нің басқа мү шелерімен м арапаттау о лардың өздер iнен алшақ бо лды деген о йды сезінбе йтіндей жә не жұмысқа де ген қарым-қ атынасын, ы нтасын наш ар-латпайт ындай әділ қ абылдануы т иіс.
Материалдық ст имулдау жү йесі еңбек ақы және пре миялардан (бо нустардан) бө лек зейнет ақы жинақт ау, кіріске қ атысу, қыз меткер ата- анасының б аласының не месе қызмет кердің оқу ақ ысын төлеу ді, үй немесе а втокөлік с атып алуға п айызссыз нес ие беру, т амақтануын а немесе жо л жүруіне, де малысына жә не т.б. ш араларды қ амтиды.
Ұйымдар ме н қызметкер лер үшін ор ындалған жұ мысқа еңбе кақы төлеу жү йесін әділ жә не барлық ж ағынан қол айлы құраст ыру және е нгізу шара лары персо налдың еңбе к мотиваци ясы деңгейі н жоғарылату дың, тиімді лікті көтеру- дің және ж алпы ұйымн ың бәсекелесті к қабілеті н дамытудың м аңызды фактор ы болуы мү мкін. Ол ү шін қызмет керлер тар апынан ақы тө леу және м арапаттау жү йесін (ұйы мда қолдан ыста бар жеңі лдіктерді қос а алғанда) ә діл шара реті нде қабылд ауы мақсат ында келесі ш аралар жүзе ге асырыла ды:
oo ұйымда қол даныста бар еңбе кті ынтала ндыру жүйесі не және со л немесе б асқа жеңіл діктер беру, қ ажет болға н жағдайда т иісті өзгерістер е нгізу шара лыарын қаб ылдауға қа нағаттануш ылықтың тө мендеуін ә леуметтік с ауал-намал ық факторл ар арқылы а йқындау;
oo марапаттау ( премиялар, үсте мелер және т.б.), мө лшері қала й есептеле ді, кімге не ү шін берілеті ні тураы қ ызметкерлер ді ақпаратт андыру;
oo әділ емес тө лемдердің, пре миялар, үсте мелер және т.б. бо луы мүмкін дігі және а лдағы уақытт а әділдікті ор нату мақсат ында қол аст ындағыларме н тікелей б айланыс ор нату барыс ында айқын дау;
oo еңбек нарығ ындағы жағ дайды және өз дерін салыст ыратын кәсіб и топтарға тө ленетін еңбе к ақы деңге йін, және еңбе к ақы төлеу жү йесіне дер кезі нде өзгерістер е нгізуді жүзе ге асыруды ү немі бақыл ап отыру
Мотивацияның ең т иімді тәсі лдерінің бірі - м атериалдық е мес ынталандыру бо лып табыла ды. Оған ж ататындар әртүр лі награда лар, алғыст ар, белгілі бір ст атус беру, өсу перс пективасы. М атериалдық е мес ынтала ндыру жүйесі қ ызметкерлер ді материа лдық емес м арапаттау тур алы шешімді жүзе ге асыру м ақсатында ж асалатын, қ абылданаты н және жүзе ге асырылат ын өзара-б айланыс жә не өзара әре кеттестік э лементтері нің жиынтығ ы болып таб ылады. Көпте ген кандид аттар жаңа жұ мысқа келу б арысында кәсіб и және кар ьералық өсіру мү мкіндігін қо юды негізгі т алаптардың бірі реті нде көрсете ді.
Егер жұмыс б арысында ор ын алған ж айдайлар қ ызметкердің қ ажеттілігі не сай болс а, онда он ың өзін-өзі көрсету жә не карьер алық өсу мү мкіндігіне жо л ашылып, ә леуметтік б ағдарламал ар арқылы кәсіб и оқуға де ген мүмкін дік туады, со нымен қатар өзі нің жұмысы нан қанағат а луы, оның еңбе к тиімділі гіне деген мі нез-құлқын а барынша әсер ете ді.
Моральдық ы нталандыру. Ақша еңбе кке ынтала ндырудың ең м ықты құрал ы ретіне бе лгілі. Бір ақта адамд ардың барл ығында ақш аға деген қ атынас әртүр лі. Сондықт анда ақшал ай ынталан дыру табиғ и тұрғыдан қ арағанда е шбір қанағ аттандыруш ылықты біл дірмейді. А дамдардың бір шама жоғар ы деңгейде гі еңбек ақ ы мөлшеріне қо л жеткізуі ке шегі мотив ациялық шар а ретінде қ абылданған ымен көп ұз амай үйрен шікті қалы пқа айналы п өзінің ы нтаны ояту қ абілетін жо я бастайды. Кез- келген жағ дайда матер иалдық емес ы нталандыру құр алдарының түр лері өте кең. Мор альдық ынт аландыру пр актикасы бұ л үлкен жаң алық емес. Ке шегі кеңесті к экономик алық басқару жү йесінде құр мет тақтас ы, еңбекке құр мет Аллеяс ы, социалисті к жарыс жеңі мпаздарының кө шпелі жалау шалары, тур истік жолд амалар, еңбе к ардагерлері нің арнайы төсбе лгілері, м ақтау қағаз дары, олар тур алы мақала лар жариял ау және т.б. ш аралар. Бұ ның бәрі бір ғана форма лизмге негіз делген [9].
Қазіргі кез де көптеге н ұйымдар ос ы аталған т аныс әдіс мор альдық ынт аландыру қ ажеттілігі н іске асыру да. Бұл бір ж ағынан қар жылық мүмкі ншіліктің тө мендігіне б айланысты. Мор альдық ынт аландыру ұ йымдарға аз даған қарж ы жұмсауға ық пал етеді.
Мотивация про цесінде стимулдар ерекше ро ль атқарад ы. Стимулд ар - бұл а дамның сол жә не басқа д а мотивтері нің тетіктері не әсер ету ді белсендіру ші арнайы с ыртқы тітір геніштер реті нде маңызд ы роль атқ арады. Ст имулдардың с пецификасы со нда, олар өз дігінен бе лгілі бір әре кетті шақыр а алмай-ды, о лар тек же ке тұлғалық і шкі мотива циялық құр ылымымен а нықталатын персо налдардың бе лсенділігі реті ндегі кат ализатор ро лін атқаруға б ағытталған. Ст имулдар те к адамдар т арапынан н азар шақыруғ а қабілеті не ие болғ анда ғана т иімді болы п табылады.
Сонымен, еңбек моти вациясын көтеру дің жолдар ы және тәсі лдері жан-жақты. Еңбе кке мотива циялау орт асын құруд ың мәні ұ йымның ад ами капита лынан максимальді өнім алу дың көзделуі нде. Ұжымда қа лыптасқан психологиялық климат, және еңбек ж ағдайы, маз мұны, кәсіби да му, лауазы мдық өсу бо лашағы, ті келей басш ымен өзара қ арым-қатын ас және т.б. бірқат ар мәселелер - бұ л еңбек орт асының эле менттері бо лып табыла ды. Басшын ың міндеті - қарамағындағы персо налдарды мот ивациялау арқ ылы олардың еңбе к деңгейін жоғ арылатуға де ген мотивациялаушы ф акторларды д амытуға ере кше назар ау дару.

2 ОТРАР Т РЕВЕЛ ТУР ИСТІК КОМП АНИЯСЫНДА ЕҢБЕК КЕ ЫНТАЛАН ДЫРУ ЖҮЙЕСІ Н ЖЕТІЛДІРУ

2.1 ОТРАР ТРЕ ВЕЛ туристтік ко мпаниянын ж алпы сипатт амасы

"Отрар Тре вел" компа ниясының т арихы 1997 ж ылы Алмат ы қаласынд а алғашқы кеңсе а шылған сәтте б асталып, 5 м аманмен жұ мыс істеге н. Бүгінгі т аңда "Отрар Тре вел" Қазақст андағы ірі кәсі порындардың бірі бо лып табыла ды, бас кеңсе жә не филиалд арда 200-де н астам қыз меткерлері б ар және ав иабилеттер ді сату ме н туристік қ ызметтерді көрсету орт асында ота ндық нарықт а көшбасшы ор ынға ие. 2000 ж ылы халық аралық әуе кө лігі қауым дастығы (I ATA) құрам ына тірке лген агентті к мәртебесі не ие болд ы. Қазіргі у ақытта "Отр ар Тревел" кеңсе лері Қазақст анның 11 өңір лік орталығ ында өз жұ мысын атқару да [10].
"Отрар Тре вел" ЖШС т абыс тарих ы: 1998-1999 - Аст ана, Атырау, Ақт ау қалалар ында филиа лдардың аш ылуы;
oo 2000 - хал ықаралық әуе кө лігі қауым дастығының И АТА аккред итациясы;
oo 2001-Ақтөбеде ф илиалдың а шылуы;
oo 2002 - "Эйр Аст ана" ұлттық т асымалдауш ысының Қаз ақстан нар ығында сату жө ніндегі бас а гент;
oo 2004 - Қыз ылорда, Өс кемен, Пав лодар, Шым кент, Тараз қ алаларында ф илиалдардың а шылуы;
oo 2005 - "Bas ic Passenge r Fares and T icketing Cou rse" ИАТА бір ге тренингті ұ йымдастыру;
oo 2006-Компания э лектронды а виабилеттер ді көшіруді жүзе ге асырған Қ азақстандағ ы ең алғашқ ы агенттік бо лып табыла ды;
oo 2008-IATA B SP Қазақст ан құрамын а кіру;
oo 2008-Қазақстандағы И АТА-ның тре нинг-коорд инаторы реті нде тағайы ндалуы;
oo 2011-ИСО 9001: 2008 сапа ме неджменті жү йесін аккре диттеу;
oo 2014-Құлсары ме н Оралда ф илиалдардың а шылуы;
oo 2014 - Алм аты қ., Го голь к-сі, 7 3 мекен-жа йы бойынша "От ырар" қонақ ү йінде офис а шу;
oo 2016 - "At las Global" а виакомпани ясының сату жө ніндегі бас а генті;
oo 2016-EXPO-2017 рес ми серіктесі;
oo 2017-ИСО 9001: 2015 сапа ме неджменті жү йесін аккре диттеу;
oo 2018-Ақсай қ аласында ф илиалдың а шылуы.
"Отрар Тре вел" кәсіпор нының қызмет көрсету дең гейі және ұс ынылатын ө німдердің кең т аңдауы бой ынша тұтыну шылар "Отр ар Тревел" кәсі порынын Қ азақстанның тур истік индустр иясының жете кші, тұрақт ы және қарқ ынды дамып ке ле жатқан ко мпаниясы реті нде бағала йды. "Отрар Тре вел" қызмет керлері - бұл Ницца, Мәс кеу, Женев ада және Мо нреалдағы м амандандыр ылған трен инг-орталықт арда оқып, өз бі лімдерін х алықаралық IATA, Amadeus, S abre, Abacus, G abriel, Si rena сертиф икаттарыме н растап өт кен кәсіпқо йлар.
Компания тур истерді қаб ылдауға ба йланысты б арлық қызметтер сер висін ұсын ады: авиабилеттерді бро ндау және ш ығару; қон ақ үйлерді бро ндау; виза лық қолдау жә не визалар ды ресімдеу; 24 с ағаттық ақ параттық қо лдау; VIP қ ызмет көрсету; кор поративтік жә не іскерлі к кездесулер ұ йымдастыру; ч артерлік т асымалдауд ы ұйымдаст ыру; медиц иналық сақт андыру; би леттерді жә не басқа д а құжаттар ды жеткізу; кө лік қызметтері н ұсыну; тре нингтерді ұ йымдастыру.
Компания і шкі туристі к нарықта А лматы және об лысымен қат ар тұтаста й Қазақста н бойынша, со нымен қатар шете лдерге шығу ды ұйымдаст ырады. Бүгінгі таң да компани я маусымд ық кезеңдер ге қатысты к лиенттерге қ ызмет көрсете ді. Танымал бағ ыттар: БАӘ, Қ ытай, Үндіст ан, Таилан д, Вьетнам, Түр кия, Шри-Л анка, Мала йзия, Герм ания, Чехи я, Испания.
Құрылған у ақыттан баст ап Отрар тре вел турко мпания 329 ұ йымдасқан то птарды қаб ылдап, 1354 же ке туристер ді қабылдағ ан. Кәсіпор ын шығу тур измімен ай налысады (кесте 1)[10].

Кесте 1 − Отрар тре вел турфир масының 2017- 2018 жылдар ар алығындағы тур истерге қыз мет көрсету құр ылымы
Елдер
Қызмет көрсеті лген туристер, а дам
Үлес салмағ ы,
%
Туристік кү ндер саны, кү н
Үлес салмағ ы, %
АҚШ
23
0,15
234
0,23
Канада
20
0,13
184
0,18
Франция
80
0,52
670
0,67
Германия
120
0,79
1020
1,02
Швеция
45
0,3
414
0,41
Туркия
2550
16,7
18063
18,03
БАЭ
3215
21,1
28650
28,61
Бельгия
46
0,3
476
0,48
Испания
125
0,83
1314
1,31
Англия
64
0,43
566
0,58
Канар арал дары
80
0,52
944
0,95
Египет
31
0,2
332
0,33
Греция
42
0,28
470
0,47
Голландия
28
0,19
196
0,2
Италия
236
1,55
1929
1,94
Үндістан
570
3,74
485
0,48
Қытай
7890
51,7
43395
43,3
Жапония
86
0,57
812
0,81
Барлығы:
15251
100
100154
100
Ескерту: 10 әдебиет негізінен а лынған.
Демалыс түр лері: отбас ылық демал ыс, жағажа й демалысы, шете лде оқу, э кскурсиялық тур лар, емдеу-с ауықтыру тур лары, үйле ну туры, г астрономия лық турлар, т ау шаңғысы тур лары, жаңа ж ыл және қысқ ы демалыс.
Туркомпания ішіндегі құ жаттарды т алдай отыр ып, пайда бо латын қауі птер мен проб лемаларды жә не жаңа мүмкі ндіктерді а йқындай алүғ а болады. Мүмкінді ктерді анықт ау үшін жә не өнімнің н арықта алғ а жылжылуы ның қауіптері н бағалау ү шін SWOT-т алдау жаса п көрейік, о ның нәтижелері ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.