Тамырдың анатомиялық алғашқы құрылысы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Тамырдың анатомиялық алғашқы құрылысы. Дара жарнақтыларда тамырдың анатомиялық алғашқы құрылысы тіршілігінің соңына дейін сақталады. Өйткені оларда соңғы түзуші ұлпа камбий пайда болмайды. Сондықтан дара жарнақтылардың тамыры жуандап өсе алмайды.

Тамырдың анатомиялық алғашқы құрылысын тамырдың copy аймағынан қараймыз. Препаратты микроскоптың кіші объективімен қарағанда тамырдың қуатты қабық бөлігі мен орталық цилиндрі көрінеді. Сонда алғаш көретініміз - тамырдың сыртын жауып тұрған майда тірі клеткалардан тұратын тамыр түктері бар қабылдаушы (сорғыш) әрі алғашқы жабындық ұлпа ризодерма (эпиблема) .

Ризодермадан төмен тірі паренхималық клеткалары бар қабықтың қалың қабатын байқаймыз. Оның сыртқы қабаты - экзодерма тығыз орналасқан көп бұрышты клеткларадан тұрады. Экзодерма клетка қабықшалары тозданады және қорғаныштық қызмет атқарады.

Қабық паренхимасының орталық қабаты (мезодерма) борпылдақ орналасқан ірі паренхималық клеткалардан тұрады. Қабық орталық цилиндрден бірқатар клеткалардан түратын ішкі қабаты эндодерма арқылы бөлінеді. Эндодерма клеткаларының бүйірлік (радикальды) және ішкі қабықшалары қалыңдайды, тозданады, кейде сүректеніп те кетеді. Препаратта сондай -ақ ксилема сәулелеріне қарсы орналасқан қабықшалары жұқа тірі клеткалар - өткізгіш клеткалар көрінеді. Орталық цилиндрдің сыртқы қабаты - бірқатар тірі паренхималар клеткалардан тұратын перицикл. Орталық цилиндрдің орталық бөлігін радиальды (сәулелі) өткізгіш шоқ алып жатыр. Шоқта ксилема радиус бойлап сәулеленіп орналасады да олардың қолтығында флоэма бөліктері жатады.

Тамырдың анатомиялық соңғы құрылысы. Қос жарнақтылардың көбінде тамырдың алғашқы анатомиялық құрылысы ұзақ сақталмайды. Камбийдің пайда болып, қызметінің басталуына байланысты тамырдың алғашқы құрылысы соңғы қүрылысына ауысып, тамыр жуандап өсе бастайды.

Егер жас тамырдың дайын препаратын микроскоптың кіші объективімен қарасақ, алғашқы ксилеманың төрт сәулесі бар орталық цилиндрі көрінеді. Эндодерма анық көріне қоймайды, өйткені жас тамырда оның радиальды қабықшасының қабырғалары ғана қалыңдап, Каспаридағы пайда болады. Үлкен объективімен қарағанда алғашқы ксилема мен алғашқы флоэманың арасындағы тірі паренхималық клеткалардың тангенциальды қалтарыстармен бөлінгенін байқаймыз. Осы клеткалардан бөлінген соңғы түзуші ұлпа - камбий қабаты. Камбий клеткаларының бөлінуінен ішке қарай соңғы ксилема, сыртқа қарай соңғы флоэма элементтері қалыптасады.

Алғашқы ксилема сәулелерінен жұқа қабықшалы тірі паренхималық клеткалардан тұратын радиальды (өзек) сәулелер басталады. Бұлар соңғы ксилеманың түтікшелері ірі сүрек паренхимасы майда бөлімдермен алмасып отырады. Соңғы ксилеманың сыртқы жиегінде радиальды қатар түзіп орналасқан, жұқа қабықшалы клеткалардан түратын камбий қабаты жақсы көрінеді. Камбийдің сырт жағында, әрбір соңғы ксилеманың карсысында соңғы флоэма қалыптасқан. Асқабақ тамырында радиальды сәулелердің паренхимасын түзетін камбий нашар байқалады. Тамырды сырт жағынан жұқа тоз қабаты жауып тұрады. Камбийден сырт жаққа карай орналасқан (флоэма, негізгі паренхима, феллоген жэне феллодерма) ұлпалар соңғы қабық деп аталады. Сонымен, тамырдың соңғы анатомиялық қүрылысы: ксилемадан және оның радиальды сәулелерінен, камбийден тұрады.

Тамырлардың морфологиясы олардың азотты бекітетін бактериялармен симбиозға ену және микоризаны қалыптастыру қабілетіне байланысты. Бірінші жағдайда тамырларда қалыңдау пайда болады - түйіндер. Саңырауқұлақтар тамырларға қонған жағдайда, микоризалар пайда болған бүйір тамырлар өсуді тоқтатады және маржан тәрізді толып кететін бұтақтар түзе бастайды. Бұл бүйір тамырларда тамыр жамылғысы мен тамыр түктері пайда болмайды.

Көптеген дикотилондардың тамырларында эндогендік бағынышты бүршіктер пайда болады, олар кейіннен жер үсті жапырақты қашу түрінде дамиды. Бұл опция терек, шие, бөріқарақат, қопсытқыш, одуванчика және т. б. кездеседі.

Тамырлар формада өте алуан түрлі. Олар жіп тәрізді, конус тәрізді, шыбық тәрізді, түйнек тәрізді және т. б. болуы мүмкін.

Типтік тамыр-бұл барлық жоғары өсімдіктерге (мүктерден басқа) тән жер асты ағзасы. Тамыр өсімдікті топыраққа бекітуге, топырақтан еріген тұздармен суды сіңіруге қызмет етеді, қосалқы өнімдер көбінесе тамырға түседі, тамыр Органикалық заттардың синтезіне қатысады және вегетативті көбею үшін қызмет етеді. Тамыр ешқашан жапырақтарды көтермейді, сондықтан тамырдағы сабақтың ішкі құрылымымен салыстырғанда бұл салыстырмалы түрде қарапайым.

Ұзындығы бойынша тамырды әртүрлі құрылымы бар және әртүрлі функцияларды орындайтын бірнеше бөлікке бөлуге болады. Бұл учаскелер тамыр аймақтары деп аталады. Түбірлік қақпақ және келесі аймақтар бөлінеді: бөлу, созу, сору және өткізу.

Тамыр тіндерінің дифференциациясы сіңу аймағында жүреді. Бастапқыда бұл бастапқы тіндер, өйткені олар өсу конусының бастапқы меристемасынан түзіледі. Сондықтан сору аймағындағы тамырдың микроскопиялық құрылымы бастапқы деп аталады. Монокотилонды өсімдіктерде бастапқы құрылым жүргізу аймағында да сақталады. Мұнда тек түбір түктері бар ең Үстірт қабат жоқ - ризодерма (эпиблема) . Қорғаныс функциясын төменгі жатқан тін - экзодерма орындайды. Тамырдың бастапқы құрылымында үш бөлік бөлінеді: ризодерма, бастапқы кортекс және осьтік (орталық) цилиндр.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.