Оқытудың жаңа технологиялары және оларды қазақ тілі сабақтарында қолданудың теориялық негізі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 35 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

: 1

Кіріспе: Оқытудың жаңа технологиялары және оларды қазақ тілі сабақтарында қолданудың теориялық негізі

4: 6

: 1. 1

Кіріспе: Жаңа инновациялық әдістер мен оқыту технологияларын қолдану

4: 6

: 1. 2

Кіріспе: Жаңа технологияларды қазақ тілін оқытуда пайдалану жолдары

4: 13

: 1. 3

Кіріспе: Бастауыш сыныпта қазақ тілі сабағында дамыта оқыту арқылы оқушылардың ойлау қабілетін жетілдіру

4: 17

: 2

Кіріспе: Практикалық бөлім

4: 22

: 2. 1

Кіріспе: Бастауыш сынып оқушыларының коммуникативтік - лингвистикалық қабілетін дамытуға арналған жаттығуларды «Дамыта оқыту технологиясы» бойынша қолдану

4: 22

Кіріспе: Қорытынды

4: 35

Кіріспе: Қолданылған әдебиеттер тізімі

4: 36

Кіріспе

Қазіргі кездегі жаңалықтар білім беру жүйесіне жаңа технологияларды әкелгені баршамызға белгілі. Оған білім стандарты, инновациялық технологиядан іздену, әлемдік білім кеңістігіне ену жұмыстарын жатқызуға болады.

Мемлекеттік білім стандарты деңгейінде оқыту үрдісін ұйымдастыру жаңа педагогикалық технологияны ендіруді міндеттейді. Осы міндеттерді іске асыру мақсатында білім беру саласы қызметкерлерінен оқытудың әдіс-тәсілдерін үнемі жетілдіріп отыруын, сондай-ақ қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды меңгерген, психологиялық-педагогикалық диагностиканы қабылдай алатын педагог-зерттеуші оқытушы болуын қажет етіп отыр.

Қазіргі таңда 80-нен астам педагогикалық технологиялар қолданылып жүр. Оқытудың жаңа технологиясы дегенде, ең алдымен «инновация», «технология» ұғымдарына тоқталған жөн.

«Инновация» ұғымы туралы ғалымдар әр түрлі анықтамалар берген. Мысалы, Э. Роджерс инновацияны былай түсіндіреді: «Инновация - нақтылы бір адамға жаңа болып табылатын идея» десе, ал Майлс: «Инновация - арнайы жаңа өзгеріс. Біз одан жүйелі міндеттеріміздің жүзеге асуын, шешімдерін күтеміз», - дейді [1] . «Инновация» термині латын тілінен алынған, ол «жаңару», «жаңалық», «өзгеру» дегенді білдіреді. ХІХ ғасырдың 30-жылдарында Еуропада жаңа саласы, жаңашылдық ғылым пайда болып, ал 50-жылы педагогикалық инновация қалыптасты [2] .

Ғалымдар Т. И. Шамова, П. И. Третьякова «Инновация» дегенді былай түсіндіреді: «Жаңа мазмұнды ұйымдастыру, ал жаңалық енгізу дегеніміз - тек қана жаңалықты енгізу, қалыптастыруды анықтайды, ал «жаңаша» деп жаңаның мазмұны, оны енгізудің әдіс-тәсілі мен технологиясын қамтитын құбылыс» делінген [3] .

Қазақстанда ең алғаш «Инновация» ұғымына қазақ тілінде анықтама берген ғалым Немеребай Нұрахметов. Ол: «Инновация, инновациялық үрдіс деп отырғанымыз - білім беру мекемелерінің жаңалықтарды жасау, меңгеру, қолдау және таратуға байланысты бір бөлек қызметі» деген анықтаманы ұсынады.

Н. Нұрахметов «Инновация» білімнің мазмұнында, әдістемеде, технологияда, оқу-тәрбие жұмысын ұйымдастыруда, мектеп жүйесін басқаруда көрініс табады деп қарастырып, өзінің жіктемесінде инновацияны, қайта жаңғырту кестесін бірнеше түрге бөледі: жеке түрі; модульдік түрі; жүйелі түрі.

Қазіргі күні инновация деп көбінесе жаңа технологияларды, әдістер мен құралдарды жасау және қолдануды айтса, сонымен бірге жаңа идеяларды, прцестерді бірлікте жетілдірудің де жүйесі. Сондықтан оқыту мен тәрбиедегі жаңа технология инновациялық идеяларды енгізу, жаңарту нысаны болып табылады.

Қазір «жаңа, өзгеру, жаңаша» деген мағынаны білдіреді және дәл қазіргі заманға да «жаңа, жаңаша өзгерудің» мазмұны терең және анық екендігі белгілі. Бұл әдістеменің негізінде тіл үйренушінің дербес қабілеті, белсенділігін қалыптастыру, оқыту материалдарын өзінше пайдалану арқылы танымдық белсенділігін арттыру алға шығады. Мұның ерекшеліктері негізінен мыналар:

- тіл үйренушінің белсенділік іс-әрекетін дамыту;

- оқыту мен үйретудің өзара үйлесімділігін қалыптастыру;

- мұнда тіл үйренушінің дербес қабілетін дамытуға көмек беру;

- тіл үйренушінің танымдық үрдіске белсенді қатысуын анықтау мүмкіндігі;

- көрнекі құралдарын көбірек пайдалану арқылы сезімін жоғарлату.

Тіл үйрету жұмысы - өте күрделі үдеріс. Бастауыш сыныпта оқушылар қазақ тілі сабағында тек тіл үйреніп қоймайды, олардың сабақ үдерісінде қазақша ойлау дағдылары қалыптасып, өмірге өзіндік көзқарасы айқындалып, ұғым-түсінігі кеңейеді. Қазіргі таңда қазақ тілін үйретуде бастауыш сынып оқытушылары жаңа инновациялық технологияларды сабақ барысында пайдалана отырып, сабақтың сапалы әрі қызықты өтуіне ықпалын тигізуде.

Қазақ тілін оқытуда инновациялық технологияларды қолданудың мазмұндық ерекшеліктері мен тиімділігі тоқталған жөн.

Қазіргі жаңа технологиялардың алдарына қоятын мақсаты - тіл үйренушілердің дербес ерекшеліктерін ескере отырып, өз бетінше ізденуін, шығармашылығын арттыруды көздейді.

Бізде осы мәселені шешу және зеттеу мақсатында курстық жұмыс тақырыбын «Бастауыш сыныпта қазақ тілін оқытуда жаңа технологияларды қолдану» деп алдық.

Зерттеу объектісі - жаңа технологиялар.

Зерттеу пәні - Жаңа технологияларды пайдалану үдерісі.

Зерттеу мақсаты . Жаңа технологияларды бастауыш сыныпта қазақ тілін оқытуда пайдалану жолдарын зерттеу.

Зерттеу міндеттері:

1) Жаңа инновациялық әдістер мен оқыту технологияларын қолдану мәселесін зерттеу;

2) Жаңа технологияларды қазақ тілін оқытуда пайдалану жолдарын анықтау;

3) Қазақ тілі сабағында дамыта оқыту арқылы бастауыш сынып оқушыларының ойлау қабілетін жетілдіру жолдарын анықтау;

4) Оқушының коммуникативтік - лингвистикалық қабілетін дамытуға арналған жаттығуларды «Дамыта оқыту технологиясы» бойынша қолдану жұмысына талдау жасау.

Зерттеу әдістері: зерттеу бағытына сәйкес әдебиеттерге талдау жасау, сауалнама, интервью алу, тестілеу, әңгімелесу, бақылау, құжаттармен танысу, білім беру саласындағы мемлекет тарапынан жүзеге асырылып жатқан іс-шараларды талдау, зерттеудің педагогикалық тиімділігін тәжірибе арқылы тексеру.

1 Оқытудың жаңа технологиялары және оларды қазақ тілі сабақтарында қолданудың теориялық негізі

1. 1 Жаңа инновациялық әдістер мен оқыту технологияларын қолдану

Педагогикалық қызметтің басты мақсаты - жаңа педагогикалық технологияларды ұтымды пайдалану.

Білім беру үрдісін ақпараттандыру - жаңа инновациялық әдістер мен оқыту технологияларын қолдану арқылы, дамыта оқыту, дара тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып, оқу- тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын жоғарлатуды көздейді. Бүгінгі күннің талабына сай білім саласында жаңа технологиялар қолданудың маңызы зор.

Заман талабына сай білім беру оқушылардың адамгершілік, интеллектуалдық дамуының жоғары деңгейі мен білімін қамтамасыз етуге бағытталған оқытудың үздіксіз үрдісі десек, оның тиімділігі мен сапасын арттыру мұғалімнен оқу процесінің ғылыми теорияға негізделген және оқушының қабілеті мен бейіміне негізделген оқытудың таңдамалы әдістеріне көшуді талап етеді. Ондағы негізгі мақсат оқушыға сапалы білім беру болып табылады. Бүгінгі таңда жас ұрпаққа кез келген пәнді ұғындырудың тиімді жолы - жаңа технология негіздері болып табылады.

Қазақ тілі пәнін оқытуда жаңа технологияларды пайдалану мұғалім үшін қандай маңызды болса, оқушы үшін одан да маңызды. Жаңа технологиялар оқушылардың білім сапасын арттыруға, өздігінен жұмыс істеу мүмкіндігін молайтуға көп көмегін тигізеді.

Осы тұрғыда жаңа технологияларды қазақ тілі сабақтарында кеңінен пайдаланамыз.

Соңғы жылдары оқытудың жаңа технологиялары білім беру саласында кеңінен қолданылып келеді. Олардың ішінде отандық әдіскер ғалымдар жасақтаған «Модульдік оқыту технологиясы»(М. Жанпейісова), «Деңгейлеп оқыту технологиясы» (Ж. Қараев), қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарына арналған «Сатылай кешенді талдау» (Н. Оразақынова), «Сын тұрғысынан ойлау» т. б. технологиялары мұғалімдердің қызығушылығын арттырып, оқу үдерістеріне кеңінен ендірілуде. Мұндай әдіс - тәсілдер мен оқытудың жаңа технологиялары туралы арнайы еңбектер мен ғылыми - әдістемелік тұрғыдан баяндайтын құралдар, түрлі курстар мен білім сатысы оқулары арқылы мұғалімдердің әдіскерлік шеберліктерін ұштауларына мүмкіндіктер мол. Сондықтан түпкі нәтижені таңдаудың, оны мақсатқа сай ұйымдастыра білудің маңызы зор. Оқыту әдістерінің кез келген түрін белсенді әрекетке айналдыру - мұғалімнің әдіскерлік шеберлігі мен шығармашылық ізденісіне байланысты болмақ. Оқыту әрекетінде жеке, топтық, ұжымдық жұмыстарды оқу мазмұны мен мақсатқа сәйкес, үйлесімді түрде жүргізудің қажеттілігі осыдан туындайды.

Қазіргі заманның әлеуметтік экономикалық жағдайында оқушылардың білім деңгейін көтеру белгілі бір дәрежеде жеке тұлғаның өзін - өзі жан - жақты танып білуі мен қалыптасуына жағдай жасауға бағытталған. Бүгінгі оқыту жүйесінде әртүрлі жаңа технологияларды пайдалану тәжірибеге еніп, нәтижелер беруде. Әрбір сабақта оқытудың тиімді әдіс - тәсілдерін енгізіп жүрсе, білім сапасына елеулі әсер етеді. Кез келген сабақты қызықты өткізу үшін әрбір ұстаз жаңалыққа ұмтылып, ізденіс үстінде болғаны абзал.

Қазіргі оқыту барысында қолданылып жүрген көптеген технологиялар жеке тұлғаның жетілуіне, оқытудың тиімділігінің негізін құруға бағытталған.

Білім беруде оқушыны білім ақпаратымен қамтамасыз етіп қана қоймай, олардың бойында бағдарламалық дағдылар мен икемдерді де қалыптастырып, шығармашылықпен жұмыс істеуге үйретуіміз керек. Тиімді әдістердің бірі- электрондық оқулықтармен жұмыс істеу. Компьютермен өткізілген әрбір сабақтан соң оқушы тест, бақылау жұмысы арқылы өз білімдерін бекітеді. Бала өз білімін өзі тексере алады, оқушы өз бетінше оқуға қызығады, өз білімін көтеруге ұмтылады. Қазіргі таңда компьютерге тест, бақылау жұмыстарын, тәжірбиелік тапсырмалар әзірлеу дәстүрге айналды.

Қазақ тілін оқыту үрдісінде ақпараттық коммуникациялық технологияны қолдану ең алдымен оқушылардың қазақ тілі мен әдебиеті пәніне деген ынтасын, қызығушылығын арттырады. Оқушылар теориялық білімін өздерін - өздері тексеру арқылы әрі қарай жандандырады. Сабақта қолданылатын тапсырмалардың көлемі ұлғайып, оқушылардың ойлау, жұмыс істеу қабілеті дамиды. Өз беттерінше де ізденіп, бағдарлама дайындауға шығармашылық шабыт алады. Ал, ақпараттық технологияны қолдану оқушыға не береді?

Оқыту үрдісінде ақпараттық технологияны қолдану білім сапасын жақсартуға көмектеседі. Сонымен бірге кейде қол жетпейтін көрнекіліктерді пайдалануға, білім мен мәліметтерді әр түрлі формада ұйымдастыруға, қажетті модульге тез арада қол жеткізуге көмектесе алады.

Оқушыла р World, Power Point, Excel, А ктив студио т. б програ мма ла рдың көме гіме н жа ңа та қырыпта рды және мәтінде р жа зу, оқу, та лда у, суре т са лу жұмыста рын үйре не ді. Қа за қ тілі са ба ғында компьюте рді қолда ну мәтінде р ме н а қпа ра тты білуге жол а ша ды. Тіпті на ша р оқитын оқушыла рдың өзі компьюте рме н жұмыс істе уге қызыға ды, өйтке ні ке йбір жа ғда йла рда компьюте р білме ге н же рін көрсе тіп, көме кке ке ле ді. Инте рбе лсе нді те хнологияла рды әр са ба ғымызда па йда ла на а лса қ инте лле ктуа лдық қа біле ті да мыға н, коммуника тивтік да ғдыла ры қа лыпта сқа н, а лға н білімде рін пра ктика да па йда ла на біле тін бәсе ке ге қа біле тті же ке тұлға қа лыпта стыра а ла мыз де п ойла ймын.

Компьюте рдің білім бе ру құра лы ре тінде ке ң та ра луының не гізгі а лғы ша ртта рын ға лымда р төме нде гіде й са ра ла йды:

1. Компюте р ше ксіз а қпа ра т әле мінде е нуге және а қпа ра тты жүйе лі түрде та лда п, са ра пта уға мүмкіндік бе ре ді. А қпа ра тты а луда ғы жоға ры жылда мдық а да мның а қпа ра ттық мәде ние тінің үне мі өсуіне жа ғда й жа са йды.

2. Компьюте р а да мның зе ртте у - та нымдық әре ке тінің әмбе ба п құра лы ре тінде е ре кше ліне ді.

3. Өзге құра лда рда н компьюте рдің е ре кше лігі - оның қа тысымдық құра л бола білуі. Яғни, білімге ұмтылушы а да м ол а рқылы қа тысымның ба рлық түрле рін жүзе ге а сыра а ла ды. Бұл - мәтінде рді оқу, сұхба т жа са у, жа зу, тыңда у әре ке тте рі.

4. Құра л білімге рле рге өз әре ке тте рінің нәтиже сін а йқын көрсе те а ла ды. Білім а луда дұрыс ше шім жа са й білуге де ге н оқушыла рдың өзіндік тәсілін, стра те гиясын қа лыпта стыра ды.

5. Компьюте рдің көме гіме н жа ттығула рдың ке ше нді түрле рін а з уа қытта орында у мүмкіншілігі туында йды.

Тыңда п-түсіну, көріп-ба йқа у құра лда рының ішінде са ба қ бе рудің ба рлық са тысында қолда нуға бола тын түрі - а удио құра лда р, ра дио ме н те ле дида р ха ба рла ры, сұхба тта р жа зылға н үнта спа, т. б. А удиома те риа лда р са ба қта мына да й ма қса тта қолда ныла ды:

-біріншіде н, қа же тті а қпа ра тты күшті әсе рлілікпе н же ткізе ді;

-е кіншіде н оқушының ба қыла ушылығы ме н та лда у да ғдыла рын же тілдіре ді;

- үшіншіде н, өз пікірін, ойын тұжырымда п а йтуға үйре те ді.

Та спа а рқылы тыңда ла тын мәтін оқушының тілін да мыта ды. Тіл да мытуда ғы тыңда у сөйле уме н тығыз ба йла нысты. Оқушыға та спа да н е стіге нін тілінде па йда ла ну қа же ттігі туа ды. Та спа да н тыңда лға н мәтін бойынша сұра қ қою е ң тиімді жол, өйтке ні оқушы сұра ққа дұрыс жа уа п бе ру үшін мәтінді ынта ме н тыңда п, мәнін түсінуге тырыса ды. Бе йне са ба қта рды оқу ма те риа лына тиімді е нгізу са ба қтың са па сын а рттыра ды.

Бұға н әсе р е те тін жа ғда йла р мына нда й:

-е сту және көзбе н ба йқа у а рқылы қа былда удың әр түрлі жолда рында оқушының түсінігіне жа н-жа қты мүмкіндік бе ру;

-оқушының де рбе с қа былда у мүмкіншілігін е ске ру бе йне са ба қты жүргізудің нәтиже сінде қа мтыла ды;

-оқушының қызығушылығын а рттыру, эсте тика лық және эмоциона лдық сипа тта рды тудыру.

Те к бе йне көріністе рді көрсе туде е сте са қта уды қа же т е те тін не гізде р:

-бе йне көріністе р оқушының жа сына, қа былда уына қа ра й сұрыпта луы ке ре к;

-бе йне көріністе р ба ғда рла ма бойынша өтіле тін та қырыппе н ма змұнда с болуы ша рт.

Мыса лы, 3 «А» сыныбында қазақ тілі пәніне н ”Омоним дегеніміз не?” тақырыбын өткен кезде, көптеген заманға сай технологияларды қолдандым. Интербелсенді тақта арқылы слайд, балаларға түсінікті болу үшін кішігірім ойын-видеолар көрсеттім. Және де бәріне мәлім “Дамыта оқыту технологиясында” қолдануға жөн көрдім. Оның ішінде жалпыға қолданылатын венн диаграммасы, 5 өлең жол және де жатқа жазу. Осы тәсілдердің бәріде бастауыш сыныпта кеңінен қолданылып, көптеген жақсы жетістіктерге жетуге болады.

Қа за қ тілі пәнін оқытуда жа ңа те хнологияла рдың эле ме нтте рін қолда на отырып, де ңге йле п оқыту те хнологиясына е ре кше көңіл бөле мін. Өйтке ні, бұл те хнология ба ла ның же ке мүмкіндігіне ба ғытта лға н. Ға лымда р Л. Выготский, В. Да выдов, Д. Эльконин т. б. осыны түбе ге йлі зе ртте п, оқыту ме н да му а ра сында ғы тығыз ба йла нысты а нықта ға н. Са ба қ ба рысында қа нда й оқушы болма сын І де ңге й та псырма сын орында йды, Әрбір оқушы І де ңге й та псырма сын орында уға мінде тті және ода н жоға ры де ңге йдің та псырма ла рын орында уға құқылы.

Де ңге йле п - са ра ла п оқытудың та ғы ба сты қа же ттілігі, оқушыны өз бе тіме н ізде нуге үйре ту, ола рдың шыға рма шылық бе йімділікте рі ме н ике мділікте рін да мыту.

Же ке тұлға ның қа лыпта сып, ой - өрісінің да муы, бе лсе нділігіні, білім а лу қа же ттілігі, оны өмірде іс - тәжірибе де қолда ну, шыға рма шылық мінде тте рді ойда ғыда й ше шудің не гізгі құра лының бірі - оқушыла рдың өзіндік жұмысы болып та была ды.

Де ңге йле п - са ра ла п оқытудың және бір ба ғыты - тәрбие лік. «А да мға е ң бірінші білім е ме с, тәрбие бе рілуі тиіс. Тәрбие сіз бе рілге н білім - а да мза ттың қа с жа уы», де п Әбу На сыр әл - Фа ра би а йтқа н.

Қа зіргі пе да гогика да па йда ла нып жүрге н те хнологияла рдың бірі және біре ге йі - модульдік оқыту те хнологиясы. Бұл те хнология қа зіргі қа за қ тілі пәнін оқытуда ғы тиімді әдіс болып са на ла ды. Оқушыла р түрлі та ра ула р ме н та қырыпта р бойынша да йында лға н тіре к ке сте ле ріме н, ба сқа да ізде німпа здық, шыға рма шылық ба ғытта орында ла тын жұмыс түрле ріме н өзде рінің іске рлік да ғдыла рын қа лыпта стыра а ла ды.

Осы ора йда қа зіргі қа за қ тілі, тіл біліміне кіріспе пәнде рі бойынша шыға рма шылық жұмыс түрле рін көбіре к ұсыну, ойын түрле рін бе ру, оны ке йін пра ктика лық тұрғыда қолда на білуге үйре ту жұмыста ры өз нәтиже сін бе ріп ке ле ді.

Әсіре се, оқу са ба қта рында модульдік оқыту те хнологияла ры бойынша ұйымда стырылға н ойын түрле рін сөйле су бөлімінде ше бе р ұйымда стыра білу оқушыла рды шыға рма шылыққа, ізде німпа здыққа же те ле йді.

Модульдік оқыту те хнологиясының е ре кше лікте рі:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.