Тарихи жады негізінде мәдени сабақтастық және ұлттық-азаматтық бірегейлік

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

1-тақырып. Тарихи жады негізінде мәдени сабақтастық және ұлттық-азаматтық бірегейлік
1.Қазақстанның қазіргі заман тарихы пәні, мақсаты мен міндеттері.
2.Қазақ мемлекеттілігінің қалыптасуының тарихи кезеңдері.
3.Қазақстанның қазіргі заман тарихының деректері мен тарихнамасы.
Қазақстандық қоғамда тарихи сананы жаңғырту, өзіндік ұлттық бірегейлік пен мәдени тұтастықты қалыптастыру, болашақ дамудың рухани бағдарын анықтау еліміздің ішкі дамуындағы маңызды көрсеткіш. Отандық тарихтағы негізгі оқиғалардың мазмұны туралы ғылыми дәлелденген фактілер негізінде міндетті толық білім беру, тарихи-мәдени дамудың үздіксіздігі мен сабақтастығын дәлелді көрсету, рухани мұрагерліктің терең тамырларын, бұрынғы ұрпақтың қажырлы еңбегін, халықтың жеке тұлғаларын, тарихи тәжірибені және ұлттық дәстүрлерді құрметтейтін жастардың ұстанымын қалыптастыру.
Қазақстанның қазіргі заман тарихы пәнінің негізгі міндеттері:
Қазақтың ауызша тарихын жаңғырту
Отаншылдық пен патриотизмге тәрбиелеу Халықтың ұлттық тарихи санасын қалпына келтіру
Яғни: Халықтың ұлттық тарихи жадын қалпына келтіру, ұлттық сананы дамыту, ұлттық идея мен бірлікті қалыптастыру, азаматтық ұстанымға, отаншылдыққа тәрбиелеу, өз халқына, еліне деген сүйіспеншілікті қалыптастыру.
Қазақстан мемлекетінің тәуелсіздік алуы ғылымды жаңа өзгерістерге алып келді. Сондықтанда Қазақстан тарихы ғылымына қоғамдық жаңа ұлттық тарихымызды жазуға әлемдік тарих ғылымында өткен дәуірлеу мен қазіргі кезеңдегі тарихи құбылыстардың кезеңдік межелерін айқындау тәжірибесі бар екені мәлім. Кезеңдеу -- тарихи процестерді сараптау құралы ретінде қызмет ететіні белгілі. Сондықтан ол ең алдымен тарихи дамудың дәуірлері мен кезеңдерінің шартты белгілеріне қарай жіктеумен айқындалады. Осыған сәйкес белгілі бір тарихи мерзім ішінде өндіргіш күштердің, қоғамдық қатынастардың, қоғам ахуалының, мәдениетінің даму кезеңдері сараланып шығады.
Қазақ мемлекеттілігінің қалыптасуының тарихи кезеңдері
1. Тарихқа дейінгі кезең - 2,5 млн. - б.д.д. VIII ғасырға дейін
2. Ежелгі кезең - б.д.д. VIII ғасырдан б.д. VI ғасырына дейінгі уақытты қамтиды
3. Орта ғасырлар кезеңі - Қазақстанда Түркі қағанатының құрылуынан басталып, XVI ғасырдың аяғына дейін созылады
VI ғасыр мен XIII ғасырдың басына дейін
XIII ғасырдың басы мен XV ғасырдың ортасына дейін
XV ғасырдың ортасы мен XVI ғасырдың аяғына дейін
4. Қазақстан Кеңес дәуірі кезінде - Кеңес үкіметі орнаған 1917 жылдан басталып, 1991 жылға дейінгі уақытты қамтиды
5. Егеменді Қазақстан - 1991 жылы Қазақстанның егеменді мемлекет болып қалыптасуынан басталып, осы күнге дейінгі тұрақты түрде дамып келе жатқан кезеңмен аяқталады

Қазақстандағы жазбаша дереккөздер - ежелгі тарихтың жекелеген беттерін бөліп көрсете отырып, көне жазушылардың, ғалымдардың, саяхатшылардың қабір тастарындағы жазбалары, әулеттік шежірелер, әдеби және ғылыми еңбектер. Бұл әскери немесе бейбіт келісімдерге, дипломатиялық хаттамаларға, саяхат жазбаларына, күнделіктерге, әр түрлі елдердің шенеуніктерінің өтініштеріне қатысты. Оларды шартты түрде бірнеше топқа бөлуге болады.

Бірінші топқа ежелгі авторлардың жазбаша есептері кіреді. Ежелгі грек тарихшысы Геродоттың (Тарих) және географ Страбонның (География), Рим тарихшысы Плинийдің еңбектерінен Қазақстанның тау бөктерінде тұратын саксондар мен түркі тайпалары туралы кейбір мәліметтерді кездестіреміз.

Ежелгі Қазақстан тарихына қатысты көптеген пайдалы мәліметтер Қытайдың әулеттік шежіресінде бар. Қытай тарихшылары қазақ даласындағы оқиғаларды қызығушылықпен бақылап, мұқият жазып алған. Қазақстан тарихының ежелгі кезеңі туралы баға жетпес деректер біздің дәуірімізге дейінгі II ғасырда Жетісуға барған Чжан Цянь жазбаларында қытайлықтардың Ши цзы (Тарихи жазбалар) Әке жазбаларында бар. тарихы 135-67 ж. Б.з.д.), Цянь Ханьшюда (Ертедегі Хань Гу тарихы) (б. З. 1 ғ.) .Қытай мұрағаттарынан Бұхара-Жырау Қалқамановтың қолжазбалары табылды.

Келесі топ - иран тіліндегі ескерткіштер. Ең алғашқы жазбаша дереккөз - зороастрлық Інжіл Авеста (Нұсқаулық). Өздеріңіз білетіндей, Заратуштра біздің эрамызға дейінгі 2 -ші ғасырдың аяғы - 1 -мыңжылдықтың басында өмір сүрді. Сондай-ақ, қазіргі Қазақстан аумағындағы ежелгі қоныстар туралы мәліметтерді парсы тіліндегі сына жазба мәтіндерінен, атап айтқанда, Бехистун Дария Т жазбасынан табуға болады (б.з.д. 522-486 жж.).

Дереккөздердің ең маңызды тобы - көне түріктер. Қазақстан тарихында ерекше орын түркі шежірешісі, түркі элясының басталуын сипаттаған, оның қағандарының алғашқысы, Күлтегін, Білге -қаған, Тонюкук құрметіне жазылған әйгілі жазбалардың авторы - Йоллыгтегин () .

Қазақстандағы орта ғасырлар туралы мәліметтер араб тарихшысы Ибн әл-Факих (10 ғ. Басы), саяхатшылар Плано Карпини, Гийом Рубрук, Марко Поло еңбектерінде бар, олар XIII ғасырда Қазақстан аумағына келген.

Орыс шежіресі қыпшақ-қимақ тайпаларының тарихына қатысты бай және жарқын жазба деректер болып табылады. Игорь полкі, Ипатиев шежіресі, Сібір шежіресі және басқалары, Дунайдан Дунайға дейінгі аралықтағы половец даласында және басқаларында өмір сүрген түркі тайпаларының өмірі туралы мәліметтерге бай шығармалар. Алтай

Қазақстан тарихындағы ең маңызды кезең - Қазақ хандығының құрылу тарихы туралы ең толық ақпарат Мұхаммед Хайдар Дулатидің (1500-1551) Тарихи -и Рашиди еңбегінде, Ескертулерде берілген. Бұхара қонағының Қадырғали Жалаири (17 ғ. басы) ...

Тарихи фактілерді зерттеу үшін 16 ғасырда Қазақстанға келген ағылшын саяхатшысы Дженкинсонның жазбалары маңызды.

Адамзат тарихының алғашқы кезеңін зерттеу үшін табиғи көздер пайдаланылады, олардан барлық мүмкін объектілерді немесе объектілерді адам жасайды. Олар құрлықта, су астында, кейбір үңгірлерде тұрады. Бұл ежелгі адамдардың тұрғын үйлері мен басқа да ғимараттары, жиһаз, ыдыс -аяқ, ыдыс -аяқ, қару -жарақ, жұмыс қаруы, киім, зергерлік бұйымдар және т.б.

Өткен тарихтың бейнесін толық қалпына келтіру үшін олар әр түрлі ғылымдардың көмегіне жүгінеді. Олар кім:
Археология (грек тілінен. Archais - көне және лотос - ғылым) - көне дәуір туралы ғылым.
Тіл білімі - тілдер туралы ғылым.
Палеография - жазуға, жазуға қатысты барлық нәрсені зерттейтін ғылым.
Сфрагистика - патшаның атын, құжаттардың жарияланған күнін анықтауға көмектеседі. Олардың шынайылығын растайды, құжаттардағы мөрлердің қолдан жасалғанын анықтайды.
Метрология - бұл өлшемдер, өлшем бірліктері туралы ғылым.
Геральдика - елтаңба мен рәміздер туралы ғылым.
Вексология - жалаулар туралы ғылым.
Этнография - адамдардың өмірін зерттейтін ғылым.
Деректану - деректану, оның негізінде белгілі бір халықтың тарихы жазылған.

Осылайша, тарихи білімнің негізін дереккөздер құрайды. Тарихи дереккөздер - бұл нақты объектілер, жазбаша құжаттар.
Ежелгі дүниеден бастап осы күнге дейінгі отан тарихын игеру алдымен деректермен тығыз байланысты. Жалпы деректерді мынандай түрлерге бөліп қарастырамыз:

1. Заттай деректер оларға: еңбек құрал саймандары, киім кешек, ыдыс аяқ, қару жарақ, қала қалдығы, зират орны, қоныстар және ақша, яғни бір сөзбен айтатын болсақ, археология ғылымының жетістіктері жатады.
2. Этнографиялық деректер, оларға: салт дәстүрлер, ырым жоралар, тұрмыстық ерекшеліктер.
3. Ауызша деректер, оларға: ертегілер, мақал мәтелдер, жаңылтпаштар, батырлар жыры, аңыздар жатқызылады.
4. Лингвистикалық деректер, оларға: жер су атауларын, кісі есімдерін, зерттейтін топонимика және антропонимика ғылымының жетістіктерін жатқызамыз.
5. Жазба деректер, бұл деректердің ерекше түрі болып табылады және оған сыни көзқараспен қарау керек. Себебі, жазба деректердің авторлары өзіндік ұлттық болмыспен, түсінікпен болған оқиғаны бағалайды.

Тәуелсіз Қазақстанның қазіргі заман тарихын оқып білу барысында жоғарыда аталған деректердің маңызы зор мәнін жоймайды. Алайда қазіргі қоғамның саяси, әлеуметтік экономикалық және рухани өзгерістерін бейнелейтін жазба дерек көздері мыналар:

1. мемлекет басшысының республикамыздың дамуы үшін алға қойылған мақсаттар мен міндеттерді, басым бағыттар мен қорытындыларды ашып көрсететін жарлықтары, жолдаулары, баяндамалары мен сөйлеген сөздері;
2. үкімет қабылдаған еліміздің ішкі-сыртқы дамуын, Қазақстанның өркендеуінің саяси, әлеуметтік-экономикалық дамуын белгілейті қаулылары мен құжаттары;
3. атқарушы биліктің орталық және жергілікті органдарының құжаттары, әртүрлі деңгейдегі мәжілістердің материалдары;
4. азаматтық қоғам институттарының, саяси партиялардың және шетелдік сарапшылардың ұстанымын көрсететін материалдар;
5. замандастардың тәуелсіз Қазақстан құруға қатысушылардың естеліктер, жазбалары;
6. әлеуметтік сауалнамалар материалдары, статистика деректері;
7. қазақстандық және шетелдік ғалымдардың Қазақстанның ең жаңа тарихы бойынша тұжырымдамалық, іргелі еңбектері;
8. мерзімді баспасөз материалдары;
9. заман тынысын бейнелеген кино-фото, аудио құжаттар; - өзекті мәселелер бойынша интернет-ресурстар, т.б.

Тарихнама дегеніміз тарихи ғылымның дамуына байланысты ғылыми көзқарастарының жиынтығы, қамтылған зерттеу еңбектері. Отан тарихын ғылыми зерттелуін мынадай кезеңдерге бөледі.
Орыс тарихнамасы. Бұл кезең XVIII ғасырдың 30-шы жылдары мен XIX ғасырдың басына дейінгі уақытты қамтиды. Орыс тарихшылары Г.Ф. Миллер (Сібір тарихының атасы), В.Н.Татищевтың, П.И. Рычковтың (Орынбор өлкесінің Колумбысы) еңбектері маңызды болды. XVIII ғасырдың 30-40 жылдарында бірінші академиялық экспедиция, 1968-1774 жылдары екінші академиялық экспедиция (академик П.С. Паллас басқарды, құрамында И.П. Фалк, И.Г.Георги) ұйымдастырылып, қазақ халқының тарихына, шаруашылығына байланысты мәліметтер жиналып, географиялық тұрғыдан зерттелінді. Бұл кезең Қазақстанның батыс бөлігінің (Кіші жүздің) Ресей империясының құрамына саяси тұрғыдан қосыла бастауымен ерекшеленді.
Қазақ-кеңес тарихнамасы. Бұл кезеңді шартты түрде 1917-1991 жылдар аралығы деп те қарастыруға болады. Кеңес үкіметінің алғашқы жылдарында
Қазақстан тарихына байланысты тарих оқулықтарын жазған М.Тынышбаевтың 1922, 1925 жылдары Ташкент қаласында баспадан шыққан Қырғыз-қазақ халқының тарихына байланысты материалдар, Түркі-моңғол тарихы деген еңбектерін, 1935 жылы жарық көрген С.Асфендияровтың Қазақстан тарихы еңбегін, М.Вяткиннің 1940 жылы шықты Қазақ ССР тарихына байланысты очерктер атты жинағын, М.Әбдіхалықов пен А.М. Панкратованың 1943 жылы жарық көрген Қазақ ССР тарихы атты ұжымдық еңбекті, ең алғаш Қазақстан тарихынан докторлық диссертация қорғаған қазақ тарихшысы Е.Бекмахановтың атақты XIX ғасырдың 20-40 жылдарындағы Қазақстан атты ғылыми еңбегін атап өткен орынды.

Тәуелсіз Қазақстанның тарихнамасы. Ал тәуелсіздік жылдарынан бері Қазақстан тарихының ақтаңдақ беттерін ақтарып, тарихымызды ұлттық болмысы тұрғысынан жазуға ат салысып жүрген беделді тарихшылардың тобы қалыптасты деп айтуымызға болады. М. Әбусейітова, Ж. Абылхожин, А. Күзембайұлы, Қ. Атабаев, Б.А. Аяған, Х.М. Әбжанов, Ж. Артықбаев, А.Ш. Алтаев, Т. Омарбеков, М. Қойгелдиев, Қ. Әбуев және басқа да тарихшылардың шығармашылықтары 1970-1980-ші жылдары басталғанымен, еңбектерінің көпшілік бөлігін егемендік тұсында жариялап жүр. Қазақстанның 1990- 2021 жылдардағы саяси, экономикалық, әлеуметтік-мәдени, халықаралық салалардағы өткен жолдары әлі де тиянақты зерделенуі тиіс.
Тәуелсіз Қазақстанның тарихнамасының маңызды арқауы ретінде Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президентінің мемлекеттік қызметін, атап айтқанда, жаңа Қазақстанның жаңа елордасы - Астананың құрылғанын көрсетуге болады. Мемлекет басшысы өзінің Еуразияның қақ ортасында атты еңбегінде (2005 ж.) тарихшыларға лайықты үлгі көрсетті. Онда Елбасы астананы көшірудің себептері мен салдарларын баяндап, мемлекетіміздің өркендеуі үшін Астананың қандай маңызы бар екеніне егжей тегжейлі, жанжақты талдау жасап берді.
Соңғы онжылдықтардағы халықаралық қатынастарға баға берген Қ.Тоқаевтың Тәуелсіздік жалауы астында. Сыртқы саясат туралы очерктер (1997 ж.), Қазақстан Республикасы дипломатиясы (2002 ж.), Жарық пен көлеңке (2008 ж.); Т. Мансұровтың Казахстанско-российские отношения в эпоху перемен (2001 ж.) еңбектері бар. Тәуелсіз еліміздің саяси тарихы бойынша К. Бұрханов, Б. Сұлтанов пен Б. Аяғанның Қазақстанның қазіргі саяси тарихы (1985-2000 жылдар) еңбегін атап өтуге болады.
Қазіргі Қазақстан тарихнамасының қорытындыларын шығару әзірше ертерек. Себебі, осы тақырып бойынша негізгі зерттеулерді жинақтау жүріп жатыр.

Бақылау сұрақтары
1. Қазақстанның қазіргі заман тарихы пәні нені зерттейді және мақсатын сипаттаңыз.
Қазақстанның қазіргі тарихы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.