Тауық эмбриондары және оларды вирусологияда қолдану

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Мәкен Меруерт 19-03
№13 зертханалық сабақ. ТАУЫҚ ЭМБРИОНДАРЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ВИРУСОЛОГИЯДА ҚОЛДАНУ

Бақылау сұрақтары:
1.Вирусологияда тауық эмбриондарын қандай мақсаттарда қолданады?
Тауық эмбрионын зертхана жағдайында вирустарды өсіруде пайдалану XX ғасырдың 30-жылдарынан бастап іске асырыла бастады. Зертханалық жануарларға қарағанда тауық эмбриондарының артықшылықтары бар. Олардың қауызы мен қауызының астыңғы қабықшасы эмбриондардың сыртқы ортадан түсетін бактериялармен залалдануынан сақтайды және вирустарға өте сезімтал келеді. Тауық эмбриондары вирустарды өсіруге қолайлы орта, күтім мен азықты қажет етпейді және вирустарға қарсы антиденелерді түзбейді. Зертханалық жануарлар тәрізді тауық эмбриондарын вирусологияда келесі мақсаттар үшін: патологиялық материалдардан белсенді вирустарды анықтауда; биосынама қоюда; вирустарды бөліп алуда; вирустарды титрлеуде; вакцина дайындау үшін көп мөлшерде вирустарды жинауда; бейтараптау реакциясына қажетті тест- объект ретінде қолданады. Вирусы бар материалдармен жұқтыруға арналған тауық эмбриондарын келесі талаптар бойынша таңдап алады: тауық эмбриондарын жұқпалы аурулардан таза құс шаруашылығынан алады; жұмыртқа қауыздарында пигменттері болмау және таза болу (жууға болмайды) керек; Эмбриондардың жасы таңдап алған жұқтыру әдістеріне сәйкес болуы тиіс.

2.Тауық эмбрионының құрылысы.
Тауық эмбрионының құрылысы. Әдетте тауықтар ұрықтанған, яғни ұрықтың бластула немесе ерте гаструла сатысындағы жұмыртқа шығарады. Осындай жұмыртқаны тауықтың дене қызуының температурасына дейін қыздырғанда ұрықтың ары қарай дамуы байқалады (1-сурет).

- қауыз;
- қауыздың астыңғы қабықшасы;
- хорион-аллантоис қабықшасы;
- аллантоис қуысы; 5 - сарыуыз қапшығы; 6 - белок;
7 - ауа камерасы; 8 - ұрық денесі;
9 - амнион қуысы.
1-сурет. 10 күндік тауық эмбрионының құрылысы

5 күн мен 12 күн аралығында инкубацияланған тауық эмбрионын вирустарды жұқтыру жұмыстарында пайдалануға болады. Эмбрион дамып жатқан жұмыртқаның сырты ұсақ саңылаулары бар қауызбен қапталған, қауыздың ішкі жағында жанаса қабықша (қауызының астыңғы қабықшасы) орналасқан. Жұмыртқаның доғал жағында ауа камерасы болады. Ұрық (зародыш) денесі қауызға жақын, ал ұрықтың басы ауа камерасына қарай бағытталаорналасқан. Ұрық сұйықтыққа толы амнион қуысының ортасында орналасады, оның кіндігі сарыуызға жалғасып жатады. Қауыздың астыңғы қабықшасының ішкі жағында амнион мен сарыуыз қапшығын қоршап тұратын аллантальды қуыс

бар. Ұрықтың дамуы кезінде аллантоис қабықшасы хорионмен қосылып, хорион- аллантоис қабықшасын (ХАҚ) құрайды.
Тауық эмбриондарында өсірілген вирустардың көпшілігі аллантоис және амнион сұйықтықтарында жиналып, дайын вирустық суспензияны құрайды. Инкубацияның бастапқы кезінде сарыуыз қапшығында ұрықтың дамуына қажетті қоректік заттар көп жиналып, эмбриогенездің 12 күндерінде ондағы қоректік заттар азаяды. Сондықтан вирусы бар материалдармен сарыуыз қапшығын жұқтыру инкубацияның 5-7 күндерінде жүргізіледі.
Амнион қуысы ұрықтардың дамуына қажетті буферлік орта болып есептеледі. Инкубация кезеңінің ортасына қарай бұл жерге 1 мл-ге дейін сұйықтық жиналады. Амнион қуысына жұқтыру үшін 6-10 күндік эмбриондар пайдаланылады.
Аллантоис қуысында зәр қышқылды тұздар, фосфорлы және азотты қосылыстар жиналады. Ұрықтардың дамуы, өсуі кездерінде аллантоис сұйықтығында қышқылды реакция жүреді. Аллантоис қуысы көлемінің максимальды ұлғаюы эмбриондар дамуының 9-12-күндері байқалады. Осыған байланысты аллантоис қуысына жұқтыру үшін 9-11 күндік эмбриондарды алады.
Хорион-аллантоис қабықшасындағы қан тамырлары қауыздың ішкі жағына бойлай орналасып, ұрықты оттегімен қамтамасыз етіп отырады, яғни эмбриондардың тыныс мүшесі қызметін атқарады. ХАҚ-ның максимальды жетілуі 11-13 күндері байқалатындықтан, жұқтыруға 10-12 күндік тауық эмбриондарын қолданады.

3.Тауық эмбриондарын жұқтыруға дайындау тәсілдері.
Тауық эмбриондарын жұқтыруға дайындау. Инкубаториялардан әкелінген эмбриондардың ауа камерасын жоғары қаратып, арнайы штативтерге салады да ылғалдылығы 60-70%-ды құрайтын, +37ºС-ге реттелген термостаттарда инкубациялайды.
Тауық эмбриондарын жұқтыруға дайындау жұмыстарына овоскопиялау, қауыздарын дезинфекциялау және жұмыс орындарын дайындау жатады. Қараңғы жерде овоскопиялау арқылы жұмыртқаның ішкі құрылымын, ауа камерасын, ұрықтың орналасқан жері мен қан тамырлары жоқ зоналарды (0,5х0,5 см) анықтап, графитті қарындашпен белгі салады. Бұл белгілер арқылы вирусы бар материалдармен жұқтыратын орындарды таңдайды. Сонымен қатар, овоскопиялау арқылы ұрықтың тірі (ХАҚ қан тамырлары қанға толы, ұрық белсенді қозғалады) немесе өлі екендігін де анықтайды.
Тауық эмбриондарын бокс бөлмелерінде, асептикалық жағдайда жұқтырады. Боксқа кіреберіс бөлмесінде эмбрионның сыртқы қабығын йодталған спиртпен өңдегеннен кейін боксқа кіргізіп қайтара өңдейді.
Эмбриондарды дезинфекциялағыш ерітіндімен ылғалдандырылған 3-4 қабат дәкесі бар эмальданған кюветаның ішіне орналастырылған арнайы штативке бекітеді.
Жұмыста қайнату арқылы стерильденген саймандарды спиртке батырып, жалында күйдіргеннен кейін қолданады.

4 Тауық эмбриондарын экспериментальды жолмен жұқтыру тәсілдері.

Тауық эмбриондарына экспериментальды жолмен жұқтыру әдістері. Тауық эмбриондарына вирусты жұқтырудың алты әдісі бар. Олардың ішінен ең жиі қолданатындары аллантоис қуысы мен хорион-аллантоис қабықшасына жұқтыру, сирегірек амнион қуысы және сарыуыз қапшығына, ал өте сирек жағдайда ұрық денесі және ХАҚ қан тамырларына жұқтырады. Жұқтыру әдістерін вирустың тропизмі мен жұқтыру мақсатына қарай таңдайды.

Жұқтырудың барлық тәсілдерінде инфекциялық материалды 0,1-0,2 мл көлемінде енгізеді.
Аллантоис қуысына жұқтыру әдісінде тұмау, Ньюкасл ауруы, жылқылардың ринопневмониясы, везикулярлы стоматитінің вирустары жақсы көбейеді. Бұл жұқтыру әдісінің бірнеше нұсқасы (варианты) бар.
Тауық эмбрионының доғал жағын жоғары қаратып бекітеді. Ауа камерасының шекарасынан 5-6 мм жоғарыға қарай диаметрі 1 мм көлемінде қауызды ойып, вирустық материалы бар шприц инесін жұмыртқа осьін бойлай 10- 12 мм тереңдікке енгізу арқылы жұқтырады (2-сурет).

2-сурет. Аллантоис
қуысына жұқтыру

Жұқтырғаннан кейін инені алып, қауыздағы тесікті бекіту үшін балқытылған стерильді парафинді тамызады. Бұл әдістің екінші нұсқасында ауа камерасының үстіңгі жағын ауаның біраз бөлігін шығару үшін теседі. Ал материалды жұқтыру үшін ХАҚ аймағының қан тамырлары жоқ жерінің қауызын тесіп, иненің ұшын небәрі 2-3 мм-ге дейін енгізген соң 0,1-0,2 мл вирустық материалды жұқтырып, ол жерді парафинмен бекітеді. Хорион-аллантоис қабықшасына жұқтыру әдісін эпителиотропты және пантропты вирустарды: шешек, құстардың жұқпалы ларинготрахеитін, ет қоректілер обасын, Ауески ауруын, қойлардың
катаральды қызбасын және т.б. өсіру үшін қолданады.
Жұқтырудың бұл түрінде вирустық материалды табиғи ауа камерасы мен жасанды ауа камералары арқылы енгізеді.
Табиғи ауа камерасы арқылы жұқтыру (3-сурет) үшін штативке эмбрионның доғал жағын жоғары қаратып (ауа камерасы жоғарғы бетінде болуы керек) бекітеді. Ауа камерасының ортасынан диаметрі 15-20 мм көлемінде қауызды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.