Халықаралық қатынастар тарихындағы мемлекет рөлі
Мұхтар Аружан
Халықаралық қатынастар факультеті ,1курс
Халықаралық қатынастар тарихындағы мемлекет рөлі.
Мемлекет және егемендік тұжырымдамаларына шолу жасай отырып, халықаралық қатынастар тарихындағы рөліне көз жүгіртер болсақ,қазіргі уақытта маңызды жүйелерден өтіп ,мемлекет мәні заңдылықтары мен әлеуметтік даму оның функциялары арқылы жүзеге асып, мемлекет ішінде және халықаралық арена бойынша қызмет мәнін айқындап отыр.Ендігі кезекте мемлекет функциясына жалпылама түсінік бере отыра ,біз мемлекеттің нақты функцияларына тұжырымдама ала аламыз.Негізінен , Функция ұғымы заң шығару функциясы, басқару функциясы, сот функциясы, салық функциясы, билік жүргізу функциясы жəне т.б. мағыналарда қолданыста бола алады.Қоса айтар болсақ, әлеуметтік құбылыстарға қатысты қолданыла отырып,мемлекетке ықпалды болады.Ал авторлардың мемлекет функциясына берген анықтамалын назарға алсақ, М.И.Байтин Социалистік мемлекеттің функциялары дегеніміз - бұл оның таптық мəні, атқаратын рөлі, міндеттері мен мақсаттары, социализм мен коммунизмге барар жолдағы даму заңдылықтары өз көрінісін табатын жəне нақтыланатын қызметінің бағыттары деген түсінік аламыз.
Саяси-құқық ғылымының нақты назар аудара отыра зерттейтін нышаны - мемлекет. Мемлекет көптеген жылдарға созылған тарихын айтар болсақ,мыңдаған жылдар бойы мемлекет даму үдерісі көптеген саяхатшылар мен саяси қайраткерлер тарапынан бағаланып ,түрлі көзқарастар қалыптасып келген. Осы тарапта , ежелгі грек философы Демокрит: Мемлекет жалпыға бірдей игілік пен əділеттілік əкелуі керек,-деп есептеді.Оның түсінігінше : Жақсы басқарылатын мемлекет - үлкен тірек, ол сақталып тұрғанда, онда бəрі де болады -бəрі тұтас болады, ол құлағанда, онымен бірге бəрі де құлайды (Democrit, 1954). Ал қазіргі таңдағы философтар мен саясаттанушылар түсінігінде ,мемлекет- қоғам басқарудың және оны қорғаудың негізі.
Мемлекет белгілерін атап кетсек олар:
мемлекеттің орталық жəне жергілікті билік органдар жүйесі
болады, оған заң шығарушы, атқарушы жəне сот органдары, əскер, полиция
жатады;
мемлекеттің тұрғындары əкімшілік-аумақтық бірлестіктерге (облыс, аудан,...) бөлінеді (ол бірліктер əр елде түрліше аталады);
мемлекеттің шекарасы, анық белгіленген аумағы болады;
мемлекеттің ең маңызды белгісі -тəуелсіздігі, егемендігінің болуы;
мемлекет əскерді, полицияны, сотты, басқа мемлекеттік мекемелерде қызмет істейтін шенеуніктерді ұстау үшін салық жинайды;
мемлекет заңдар жəне басқа нормативтік-құқықтық актілер шығарады, солардың көмегімен қоғамда тəртіп орнатады.
Мемлекет мәні функция арқылы көрініс таба алмайды ,сол арқылы нақтыланып ,мемлекет функциялары жүзеге асырылады. Мемлекеттік қызметпен байланыстылығы-функцияның белгісі ретінде қабылдасақ болады. Себебі ,оның тығыздығын мемлекет функциясы жəне мемлекеттік қызмет ұғымдарының тығыз әрі ұқсастығынан көре аламыз .
Мемлекеттің сыртқы функцияларын əлемдік экономикамен интеграциялану, қорғаныс функциясы, əлемдік тəртіпті қолдау жəне əртүрлі салаларда өзге мемлекеттермен əріптестік функциясы деп орыс авторы Л.А .Морозова көрсетіп кеткендей, бұл жағдайда Ресей БҰҰ қауіпсіздік кеңесіне мүше, ядролық қаруы бар держава екендігін басшылыққа алып ,мемлекеттің сыртқы функцияларының қатарына əлемдік тəртіпті қолдау функциясын жатқызуы, сыртқы функция түріне осы функцияны қосқаны артықтау болғанын айта аламыз.Өйткені, біз айтып кеткендей мемлекет функциясын уйымдастыру соған пара -пар тетікті құрумен сәйкес келеді.Біздің пайымдауымызша ,әлемдік тәртіпті қамтамасыз етуде,мемлекеттің жүргізетін іс шаралары ,халықаралық тұрғыдағы маңызы бар мəселелерді шешуге атсалысу функциясының мазмұнын кеңейтіп, маңызын аша түсер еді. Сонымен түсіндіре кетер жайт,мемлекеттің халықарасындағы аренада немесе басқа мемлекеттер қауымдастықтар арасындағы іс шаралардағы үлесі немесе ортақ бір мақсатта іс -шараларды жүзеге асыру -мемлекеттің халықаралық маңызы бар мəселелерді шешуге атсалысу функциясына бере кететін пайымдама.
XX ғасырда мемлекет қандайда бір ауыспалы ұғым ретінде келді ,яғни нақты тәртіптік саланың сақталуы болмады.Осы тұрғыда Кеннет Вальц өзіндік тұжырымдама ұсынған болатын.Бұл негізінде мемлекеттік -бағытталған беделге ие болған жүйелік теория ,халықаралық қатынастар тұрақты жəне сенімді жүйе деп болжаған теория ұсынылған болатын. Халықаралық саясаттың тұрақсыз анархиялық сипаты мыңдаған жылдар бойы ұлтаралық өмір ретінде керемет ұқсастықты ... жалғасы
Халықаралық қатынастар факультеті ,1курс
Халықаралық қатынастар тарихындағы мемлекет рөлі.
Мемлекет және егемендік тұжырымдамаларына шолу жасай отырып, халықаралық қатынастар тарихындағы рөліне көз жүгіртер болсақ,қазіргі уақытта маңызды жүйелерден өтіп ,мемлекет мәні заңдылықтары мен әлеуметтік даму оның функциялары арқылы жүзеге асып, мемлекет ішінде және халықаралық арена бойынша қызмет мәнін айқындап отыр.Ендігі кезекте мемлекет функциясына жалпылама түсінік бере отыра ,біз мемлекеттің нақты функцияларына тұжырымдама ала аламыз.Негізінен , Функция ұғымы заң шығару функциясы, басқару функциясы, сот функциясы, салық функциясы, билік жүргізу функциясы жəне т.б. мағыналарда қолданыста бола алады.Қоса айтар болсақ, әлеуметтік құбылыстарға қатысты қолданыла отырып,мемлекетке ықпалды болады.Ал авторлардың мемлекет функциясына берген анықтамалын назарға алсақ, М.И.Байтин Социалистік мемлекеттің функциялары дегеніміз - бұл оның таптық мəні, атқаратын рөлі, міндеттері мен мақсаттары, социализм мен коммунизмге барар жолдағы даму заңдылықтары өз көрінісін табатын жəне нақтыланатын қызметінің бағыттары деген түсінік аламыз.
Саяси-құқық ғылымының нақты назар аудара отыра зерттейтін нышаны - мемлекет. Мемлекет көптеген жылдарға созылған тарихын айтар болсақ,мыңдаған жылдар бойы мемлекет даму үдерісі көптеген саяхатшылар мен саяси қайраткерлер тарапынан бағаланып ,түрлі көзқарастар қалыптасып келген. Осы тарапта , ежелгі грек философы Демокрит: Мемлекет жалпыға бірдей игілік пен əділеттілік əкелуі керек,-деп есептеді.Оның түсінігінше : Жақсы басқарылатын мемлекет - үлкен тірек, ол сақталып тұрғанда, онда бəрі де болады -бəрі тұтас болады, ол құлағанда, онымен бірге бəрі де құлайды (Democrit, 1954). Ал қазіргі таңдағы философтар мен саясаттанушылар түсінігінде ,мемлекет- қоғам басқарудың және оны қорғаудың негізі.
Мемлекет белгілерін атап кетсек олар:
мемлекеттің орталық жəне жергілікті билік органдар жүйесі
болады, оған заң шығарушы, атқарушы жəне сот органдары, əскер, полиция
жатады;
мемлекеттің тұрғындары əкімшілік-аумақтық бірлестіктерге (облыс, аудан,...) бөлінеді (ол бірліктер əр елде түрліше аталады);
мемлекеттің шекарасы, анық белгіленген аумағы болады;
мемлекеттің ең маңызды белгісі -тəуелсіздігі, егемендігінің болуы;
мемлекет əскерді, полицияны, сотты, басқа мемлекеттік мекемелерде қызмет істейтін шенеуніктерді ұстау үшін салық жинайды;
мемлекет заңдар жəне басқа нормативтік-құқықтық актілер шығарады, солардың көмегімен қоғамда тəртіп орнатады.
Мемлекет мәні функция арқылы көрініс таба алмайды ,сол арқылы нақтыланып ,мемлекет функциялары жүзеге асырылады. Мемлекеттік қызметпен байланыстылығы-функцияның белгісі ретінде қабылдасақ болады. Себебі ,оның тығыздығын мемлекет функциясы жəне мемлекеттік қызмет ұғымдарының тығыз әрі ұқсастығынан көре аламыз .
Мемлекеттің сыртқы функцияларын əлемдік экономикамен интеграциялану, қорғаныс функциясы, əлемдік тəртіпті қолдау жəне əртүрлі салаларда өзге мемлекеттермен əріптестік функциясы деп орыс авторы Л.А .Морозова көрсетіп кеткендей, бұл жағдайда Ресей БҰҰ қауіпсіздік кеңесіне мүше, ядролық қаруы бар держава екендігін басшылыққа алып ,мемлекеттің сыртқы функцияларының қатарына əлемдік тəртіпті қолдау функциясын жатқызуы, сыртқы функция түріне осы функцияны қосқаны артықтау болғанын айта аламыз.Өйткені, біз айтып кеткендей мемлекет функциясын уйымдастыру соған пара -пар тетікті құрумен сәйкес келеді.Біздің пайымдауымызша ,әлемдік тәртіпті қамтамасыз етуде,мемлекеттің жүргізетін іс шаралары ,халықаралық тұрғыдағы маңызы бар мəселелерді шешуге атсалысу функциясының мазмұнын кеңейтіп, маңызын аша түсер еді. Сонымен түсіндіре кетер жайт,мемлекеттің халықарасындағы аренада немесе басқа мемлекеттер қауымдастықтар арасындағы іс шаралардағы үлесі немесе ортақ бір мақсатта іс -шараларды жүзеге асыру -мемлекеттің халықаралық маңызы бар мəселелерді шешуге атсалысу функциясына бере кететін пайымдама.
XX ғасырда мемлекет қандайда бір ауыспалы ұғым ретінде келді ,яғни нақты тәртіптік саланың сақталуы болмады.Осы тұрғыда Кеннет Вальц өзіндік тұжырымдама ұсынған болатын.Бұл негізінде мемлекеттік -бағытталған беделге ие болған жүйелік теория ,халықаралық қатынастар тұрақты жəне сенімді жүйе деп болжаған теория ұсынылған болатын. Халықаралық саясаттың тұрақсыз анархиялық сипаты мыңдаған жылдар бойы ұлтаралық өмір ретінде керемет ұқсастықты ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz