Қазақ күресінің әдістері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Қазақ күресінің әдістері
Қазақ күресіндегі басты құрал, ол - әдіс-айла. Осы құрал қаншалықты
жақсы меңгерілсе, соншалықты спортшының шеберлігі де шыңдала түседі. Өз
кезегінде қазақ күресінің әдіс-айлалары да түрлі болып келеді. Қазақ күресінің
оңтайлы әдістері: қырқа шалу, жамбастап тастау, айналдыра лақтыру және т. б.
Бұлар шабуылдау кезінде қолднаылатындары. Ал енді қарсы шабуылдау
кезінде қолданылатын әдіс-тәсілдер әдіс ретінде қарастырылады.
Қазақ күресінің ережелері:
- екі палуанның белден ұстауға құқы жоқ;
- екі палуанның белбеуден ұстауға құқы жоқ;
- жеңнен ұстауға болмайды;
- жағадан ұстауға болмайды;
- мойыннан қос қолмен ұстауға болмайды.

Қауіпсіздендіру. Палуан күресу кезінде қалай болса солай емес, өзін-өзі
қауіпсіздендіруі қажет. Қарсыласын лақтырған кезде өзінің тепе-теңдігін
жоғалтып алғанын сезінсе, қарсыласының үстіне құламауға тырысуы қажет.
Қауіпсіздендірудің басты мақсаты - палуанның өзі құлап бара жатқанда
кездейсоқ соққыға ұшырамай, сақтануы:
- алға,
- артқа,
- қырыңмен,
- арқамен құлап үйрену.
Алға құлау әдісі құлап бара жатып, қолмен жерді тіреу кезінде жүзеге
асырылады.
Артқа құлау екі жауырынның кілемге тиер-тиместен жайылған қос
алақанмен кілемге тірей құлау.
Тік тұрып күресу және қозғалыс:
- тік тұрып күрескен кезде палуан денесі тура қалыпта болады;
- тізе аздап бүгіліп, аяқ иық деңгейінде ғана алшақтанады.
Бетпе-бет тұрыс :
- иық пен тізе аздап бүгіледі;
- табандар бірдей қалыпты деңгейде тұрады;
- өкше ішке бұрылып, дене сәл ғана алға еңкейеді.
Оң жақ тұрыс :
- оң аяқ алда;
- сол аяқ артта;
- дененің салмағы екі аяққа бірдей немесе оң аяққа көбіре түседі; - аяқтар
аздап бүгілген күйде болады.
Сол жақ тұрыс:
- сол аяқ аздап алға таман;
- дененің салмағы қос аяққа бірдей немесе сол аяққа көбірек түседі;
- аяқтар аздап бүгіледі.
Белдесу және арақашықтық .

84

Белдесу:
- ұзақ белдесу;
- тез арада немесе бірден белдесу.
Арақашықтық - палуандардың бір-бірін итежеп ұстауы:
- ұстаудың алдындағы арақашықтық;
- алыс арақашықтық;
- орта қашықтық;
- жақын қашықтық;
- өте жақын қашықтық.
Жұлқу - палуанды тепе-теңдік қалпынан шығаратын айла-тәсіл:
- шапанның жеңінен;
- жағасынан;
- белбеуден;
- белден ұстап қолдануға болады.
Тарту - қарсыласын тепе-теңдік қалпынан шығаратын айла-тәсіл:
- екі қолмен;
- бір қолмен белінен тарту.
Арқадан тастау әдістері - қарсыласын қапысыз жеңудің ең қолайлы әдісі:
- жеңнен ұстап лақтыру;
- белбеуден ұстап лақтыру.
Бұл кезде жіберілетін қателер:
- қарсыласын тепе-теңдік қалпынан шығара алмау;
- қолмен жақсылап тарта білмеу;
- жамбасты ішке сұғына енгізу;
- тізе буынын жаза білмеу.
Жоғарыдан және қолтықтың астынан ұстап арқадан тастау -палуан
қарсыласының жағасынан және қолтықтың астынан өзіне қарай жұлқи тартып
тепе-теңдік күйінен шығарады:
жіберілетін қателіктер:
- қарсыласын тепе-теңдік күйінен шығара алмау;
- дұрыс тарта алмау;
- жамбаспен басу;
- тізе буынын жаза алмау.
қорғану тәсілдері:
- қарсыласының қимылдарына кедергі жасау;
- аяқтан шалып етпетінен құлату.
қарсы қолданылатын әдістер:
- кеудеден асыра лақтыру;
- аяқтың сыртынан шалу.
Жеңнен және белдіктен ұстау, жамбас арқылы лақтыру - қазақ
күресінің тиімді айла-тәсілі:
жіберілетін қателіктер:
- қарсыласын тепе-теңдік күйінен шығара алмау;
- жеңінен дұрыс тарта алмау;

85

- белдіктен тартып, жамбаспен басу;
- тізе буынын жаза білмеу.
қорғану тәсілдері:
- қарсыласының қимылдарына кедергі жасау;
- аяқтан шалып етпетінен құлату.
қарсы қолданылатын әдістер:
- кеудеден асыра лақтыру;
- аяқтың сыртынан шалу.
Жеңнен және жағадан ұстап, аяқтың алдынан шалу - бұл тәсіл
қарсыласымен түрлі арақышықтықта қолданыла береді:
жіберілетін қателіктер:
- аяқты қапталға қоя білмеу;
- қарсыласын дұрыс шала білмеу; аяқ-қолды дұрыс қолдана білмеу.
қорғану тәсілдері:
- аяғын шалатын аяқтан асыра лақтыру.
қарсы қолданылатын әдістер:
- белден және жағадан ұстап, кеудеден асыра лақтыру;
- салмақ түсіп тұрған аяқтың сыртынан шалу.
Жеңнен және иықтан ұстап аяқтың сыртынан шалу - жарыс кезінде
көбірек қолданылады, жеңіске жеткізу мүмкіндігі жоғары:
жіберілетін қателіктер:
- алыстан аяқтан шалады;
- қарсыласын өзіне тартып, тепе-теңдік күйінен шығару;
- қарсыласының кейін шегінуіне мүмкіндік бермеу.
қорғану тәсілдері:
- қарсыласының шапанының жеңінен ұстау, белбеуінен ұсатп оның
шалуына мүмкіндік берему;
- кейін тез арада шегініп кету керек.
қарсы қолданылатын әдістер:
- жеңнен және белдіктен ұстап, арқадан асыра лақтыру.
Аяқтан қағу әдістері - қарсыласын тепе-теңдік қалпынан шығарып,
кілемге сүріндіріп немесе қағып жығу әдісі:
жіберілетін қателіктер:
- аяқтың жанымен қағу керек;
- қарсыласының денесін бұрап, сонымен қатар бір уақытта аяқтан қағып
үлгеру;
- қолмен жұмыс істей білмеу.
қорғану тәсілдері:
- аяғын көтерген күйде қарсыласының аяғынан қағу;
- аяқты бүгіп, еңкейген күйде қарсыласының қағуына кедергі жасау керек.
қарсы қолданылатын әдістер:
- сырттан шалу керек.
Іліп тастау әдістері -аяқтан шалу әдісіне ұқсас келеді:
- әдіс қолданушы палуан қарсыласының аяқтарын іліп алып тастайды.