Омыртқалардың құрылысының жастық ерекшеліктерін анықтау

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Қарағанды медецина университеті

Омыртқалардың құрылысының жастық ерекшеліктерін анықтау

Дайындаған: Ералы Талшын Ғалымқызы
Топ: 1-006
Қабылдаған: Ахметова Меруерт Жанатовна

2021 жыл
Омыртқа жотасы (columna vertebralis) дененің механикалық тіреуі және бір-бірімен буын арқылы байланысқан 33-34 омыртқадан тұрады.Омыртқа жотасын беске бөлеміз:
7-мойын омыртқасы, vertebrae cervicales;
12-кеуде омыртқасы, vertebrae thoracicae;
5-бел омыртқасы, vertebrae lumbales;
5-бітіскен сегізкөз омыртқасы, vertebrae sacrales;
1-5 бітіскен құйымшақ омыртқасы, vertebrae coccydgiae;
Омыртқалардың 24-і бос - нағыз және 8-10-ы жалған омыртқалар.
Әрбір омыртқа денесінен (vertebrae corpus), доғасынан және жеті өсінділерден тұрады.Денесі алдыға қараған, доғасы (arcus vertebrae) денесімен бірге тесікті (foramen vertebralis) шектейді, олар тұтасып омыртқалық өзекті құрайды (canalis vertebralis).Омыртқалық өзекте жұлын орналасады.Омыртқа доғасының өсінділері тарайды: қылқанды өсінді (processus spinosus ) - тақ, артқа қараған; екі көлденең өсіндісі (processus transversus); жоғарғы және төменгі буындық өсінділер( processus articulares suprerior et inferior) орналасқан.Омыртқа денесі мен доғасының байланысқан жерінде жоғарғы және төменгі омыртқалық тіліктер (incisurae vertebrales superioret inferior) орналасқан.Омыртқалық тіліктер көршілес орналасқан, өзі аттас тіліктермен беттесіп, қантамырлар мен жүйкелер өтетін омыртқааралық тесікті (forameni tervertebralis) құрайды. Әрбір бөлімнің омыртқаларының өзіндік ерекшеліктері бар. Омыртқалар көлемі жүктеменің түсуіне байланысты мойын омыртқадан сегізкөзге қарай ұлғайып отырады.
Омыртқа жотасының пішіні өзінің табиғи физиологиялық иілулер нәтижесінде латынның S әріпін еске түсіреді. Олар барлығы төртеу.Бұлар бала туылған кезден бастап пайда болады.
Омыртқалардың эпифизі алғашқы жылы шеміршек күйінде сақталады.Омыртқа аралығындағы буындардың шеміршектері қалың және серпімді келеді.Сондықтан олардың омыртқа жотасы ересектермен салыстырғанды жеңіл қимылдайды.
Жаңа туылған сәбидің омыртқа жотасы бүкіл дене ұзындығының 40% құрайды және алғашқы екі жылда омыртқа жотасы екі есе өседі.Омыртқа жотасындағы әр бөлімнің өсуі әртүрлі болады.Мысалы, ең тез қалыптасатын бел омыртқасы болса, қалған мойын, кеуде және сегізкөз омыртқалары баяу өседі.Әсіресе балалрда сегізкөз бөлімі тіптен баяу өседі.Жыныстық жетілу кезінде омыртқа жотасының өсуі баяулайды.Жаңадан қайта өсу процесі ер балаларда 13-14, ал қыздарда 12-13 жаста байқалады.Бала 3-4 айлық кезінде, басын көтеріп бастаған сәттен ақ мойын лардозы пайда болады.Бала 6-7 айлық кезінде, өзі нық отыра алатын сәттерде екінші иілім, кеуде кифозы пайда болады.Келесі кезекте бел бөлімінің лардозы.Ол бала жүре бастаған кезде, яғни 11-12 айында пайда болады.Осылайша балаларда 7 жасқа жеткенше барлық омыртқаның барлық физиологиялық иілімдері қалыптасады.
Дененің оң немесе сол жақ бұлшық еттерінің біркелкі емес дамуы, балалардың партада дұрыс емес отыруы, спортшыларда - бұлшықеттердің асимметриялық жұмысы нәтижесінде омыртқаның бүйірлерге патологиялық иілуі - сколиоз пайда болуы мүмкін. Жеке даму процесінде омыртқа 2 апталық эмбрионда хорда түрінде болады және оның қалдықтары 7 жасқа дейін сақталады. Омыртқаның физиологиялық дамуы маңызды рөл атқарады және дұрыс қалыптың (осанканың) қалыптасуына, қозғалыс техникасына, ішкі органдардың, тыныс алу және жүйке жүйесінің қызметіне әсер етеді. Омыртқаның 8-тәрізді қисаюы жаттығу кезінде қаңқаны жарақаттан қорғайды.
Дегенменн бір жастағы баланың омыртқа жотасының иілуі нашар әрі тұрақсыздау болады: таңертең ұйқыдан тұрғанда нашар, кешке таман күшейе бастайды.2-3 жаста омыртқа одан әрі қарай сүйектене береді.Бұл мезгілде омыртқаның денесі сүйектен, ал эпифиздері шеміршектен тұрады. Омыртқааралық буып шеміршектері әлі де болсақалыңдау болып, омыртқа жотасы жақсы қимылдайды.Бұл кезде сегізкөз, құйымшақ омыртқалары бірге бастағанымен аралық толық бітпейді.Омыртқа жотасының физиологиялық қалыпты иілістері күшейе түскенімен, әлі де болса тұрақсыз болғандықтан, баланың бойы таңертең өлшегепде 5-6 см ұзын (ересек адамда 2-3 см ғана), кешке өлшегенде соншалықты аласа болып тұрады.6-7 жасқа дайін омыртқалар тез өседі және иілістері толық қалыптасады.Осы кезден бастап балалар мен ересектепдің омыртқа жотасында физиологиялық қалыпты 2 лордозы (мойын және бел омыртқа), 2 кифозы (кеуде және сегізкөз) иілістері ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.